Jlieutuc geitectfe (Toumnl
Veiligheidsraad nam nog geen beslissing
over Indonesië
Wist U
WOENSDAG 26 JANUARI 1949
BUREAUX: Hogewoerd 103
Dir en redactie Tel. 20408 Abonne
menten Tel 22710 Advertentieafd.
Tel 23375.
Postrekening 58936
ABONNEMENTEN: ƒ4.15 per kwartaal;
ƒ135 per maand; ƒ0 32 per week.
ADVERTENTIËN: ƒ0.18 per millimeter
belangrijke korting.)
Negen en twintigste jaargang No. 7723
DIRECTIE- f DIEMSR
HOOFDREDACTEUR: Dr E DIE MER
CHEF-RED.: H W J ENSERINK
CHRISTELIJKE ATION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Stantvasticfi Is gfiebleoen
tnyn hert to tcgfjcospoet"
Klinkrevolvers ratelen
in het Hollandse land
Zie pag. 2
Resolutie van New Delhi werd niet bij de
Raad ingediend
De zitting van de Veiligheidsraad van gisteravond bracht generlei beslissing inzake
Indonesië tot stand. De resolutie van New Delhi werd wel ter sprake gebracht,
doch niet bü de Raad ingediend. Amendementen op de vierlandenresolutie bleven
achterwege. En tenslotte ging de Raad uiteen tot Donderdagmiddag 5 uur Neder
landse tijd zonder dat er over de vierlandenresolutie gestemd werd. De Neder
landse vertegenwoordiger is niet aan het woord geweest-
ontruimen, en Djokja onmiddellijk
De eerste spreker was gisteravond
Benegal Ram Rau (yoor-Indië), die
op aandrong dat de Raad terugtrekking
der Nederlandse troepen uit de republiek
voor 15 Maart a.s. zou gelasten en tf
maatregelen zou treffen om de republiek
economisch te helpen. Voorts wilde hij,
dat de vierlanden-resolutie in over
«temming zou worden gebracht met
resolutie van New-Delhi. Hij dreigde de
Nederlanders, met non-coöperatie
lijdelijk verzet van negentien Aziatische
landen. Ook beweerde hij, dat
vriend, de president der republiek, hem
op schier pathetische wijze zijn oprechte
genegenheid voor Nederland had bekend,
welk gevoelen wel door de meeste repu
blikeinse leiders zou worden gedeeld. Hij
deed een beroep op Nederland, voor welk
land hij steeds grote eerbied heeft ge
koesterd. om te handelen gelijk Groot-
Brittannië deed.
De Noorse vertegenwoordiger Finn
Moe meende, dat onmiddellijke terugtrek
king der Nederlanders niet tot een vreed
zame oplossing zou leiden, en drong aan
op aanneming der vierlandenresolutie.
Fawzi Bey iEgypte) verlangde een scher
pere vorm der resolutie, om Nederlai
gelasten, de republiek voor 15 Maar
Ir Soekarno weigert elk
overleg
Keuuhlikeins vliegertje, dat niet opging.
Blijkens een gisteren gezonden rapport
van de Commissie van Drie aan de Vei
ligheidsraad heeft Soekarno aan het
B!izonder Federaal Overleg medegedeeld,
dat hij geen besprekingen over een inte
rim-regering wenst te voeren, tenzij als
republikeinse regering en na zijn vrijla
ting. Soekarno had een telegram aa
Commissie gezonden, dat pas drie dagen
later aankwam, waarin gevraagd werd
om bemiddeling teneinde reisgelegen
heid voor Soekarno. Salim en So
darma naar New Delhi te krijgen. (Nogal
doorzichtig. Men had dan meteen een
republikeinse regering kunnen opzetten,
met een luchtmacht van buitenlandse
p'loten, die formeel onder het gezag
ïir commodore Soeriadarma zou hebben
gestaan. Red.) Van Nederlandse zijde
werd aan de Commissie geantwoord, dat
het standpunt der Nederlandse Regering
inzake het reizen van republikeinse lei
ders nog niet bep.aald was. De levensom
standigheden van Soekarno en Salim zijn
volgens het rapport goed. doch zij zijr
onder bewaking gesteld in een betrek
kelijk klein militair gebied, waarbuiten
Zij geen bewegingsvrijheid hebben.
Banka hebben de republikeinse leiders
bewegingsvrijheid op het eiland en een
auto is tot hun beschikking. Zij kregen
echter de instructie geen politieke actie
te voeren, behalve als deze in over
stemming met de Nederlandse politiek
Vrachtauto bij Groningen te water
Twee personen in de cabine
verdronken
Gisteravond is een vrachtauto van de
fa Offringa te Uithuizermeeden tussen
Noorderhogebrug en Zuidwolde (bij Gro
ningen), waarschijnlijk door de gladheid
van de weg, met de neus in het Boter-
diep terechtgekomen De chauffeur JS.
Kooi en de heer C. Blok, beiden uit Uit
huizermeeden, die in de cabine zaten,
zijn verdronken. Een derde inzittende
van de cabine, de heer R. Klip, eveneens
uit Uithuizermeeden, wist onder water
het portier te openen en er uit te krui
pen Zes deelnemers van een motorop-
feidingscursus, die achter in de vracht
wagen zaten, konden er tijdig uitsprin-
Vandaag stellen ivij IJ voor:
MARINUS v. d. VELDE,
Hogeveenseweg E 86a, Hazerswoude.
Ook Marinus v. d. Velde is nu een;
«iet in de Oost, maar in de West, en we
in Paramaribo op Suriname. Hij is oj.
10 Juni van het vorig jaar met de „Cot-
tica" naar S. vertrokken. Na aankomst
heeft hij drie maanden in de stad Para
maribo gezeten. Toen hij een opleiding
van vier maanden achter de rug had,
kwam Marinus weer in P terecht. Dit
maal had hij een grote boffer, want
commandant stelde hem aan als hof
meester in de keuken. Uit zijn vele brie
ten blijkt wel duidelijk, dat hij het hier
de republikeinen over te dragen. Cado-
gan (Engeland) noemde de voorgestelde
resolutie een juist compromis. Het zou
niet van wijs beleid getuigen om een
datum vast te stellen voor de terugtrek
king der Nederlandse troepen. Hij her
innerde er aan. dat Engeland twijfelt aan
de bevoegdheid van de Veiligheidsraad,
doch dat het om een spoedige oplossing
te vinden, het werk van de Veiligheids
raad niet had willen hinderen
Moordaanslag van een
16-jarige Amsterdammer
Bracht oude vrouw met een hamer
zware verwondingen toe.
Gistermiddag heeft de 16-jarige boek
binder Johannes Peulides in het perceel
Wittenburgerstraat 2 te Amsterdam een
"i-jarige vrouw, wonende aan het Dap
perplein, met een hamer zware verwon
dingen toegebracht.
De moeder van de jongen vond bij
baar thuiskomst het slachtoffer badend
haar bloed- Alles in het vertrek wees
op. dat er een hevige worsteling had
plaats gevonden. Zij vond er tevens de
hamer, waarvan de steel was afgebroken
De jongen, die wegens ziekte was thuis
gebleven, heeft zich na zijn misdaad
waarschijnlijk verkleed, want zijn be
bloede kleren had hij thuis laten slinge
ren. Hij is daarna per rijwiel met onbe
kende bestemming vertrokken De politie
heeft zijn opsporing verzocht. Het slacht
offer is naar het Onze Lieve Vrouwe
Gasthuis overgebracht.
Hoe de Commissie van Drie
haar taak opvatte
T.N.I.-officier werd beschermd, doch
Nederlands journalist leverde men ui
Een der redacteuren van de „Vrije
Pers", die de Nederlandse luchtlanding
te Djokja meemaakte, geeft de beschrij
ving van een eigenaardig incident. Enige
officieren van de Commissie van Drie
kwamen op hen toelopen tezamen met
een kapitein van de T N.I., die onmiddel
lijk het verzoek ontving, mede te gaan.
Een officier der Commissie protesteerde
en verklaarde: „Hij staat onder mijn be
scherming" Men stelde hem daarop de
nuchtere vraag of de man dan tot de V.N.
behoorde, en er ontstond een woorden
wisseling. waarbij de officier der Com
missie moest toegeven, dat de man tot de
T.N.I. behoorde. Deze werd daarop
stond ingerekend en werd door een
derlands luitenant herkend als een
gere sergeant-instructeur bij de kader-
school te Magelang. Heel anders wa
houding van de Commissie van Drie
voor de komst der Nederlanders de be
ruchte republikeinse mil. politie (de op
volgster van de Kempetai) de Neder
landse journalist J. G. H Th. Voets weg
haalde, hoewel deze officieel aan de Com
missie was toegevoegd en onschendbaar
heid genoot. De man werd van tussen de
leden der Commissie weggesleept ei
Commissie deed niets om hem te redden
hoewel de republikeinse journalist Diah,
de traditie van het beroep hooghield en
hen waarschuwde om de heer Voets te
redden. Toen de Commissie te Batavi
was teruggekeerd na de bungalows en ht
overdadige leven van Kalioerfcng te hel
ben vaarwel gezegd, vestigde zij onmid
dellijk de aandacht der Nederlandse
autoriteiten op het belangrijke feit, dat
zij door het Nederlandse militaire op
tredeneen maaltijd had gemist In
derdaad een ernstige zaak. aldus Jodocus
in de „Vrije Pers." Van de heer Voets
is sindsdien niets meer gehoord.
Eerst gisteravond gaven de Russen a;
de Britten toestemming om een hulpbi
gade te zenden naar de plaats, waar i
Dakota van de luchtbrug in de Russiche
zone neerstortte. De gewonden warei
voren naar het ziekenhuis in Schönberg
overgebracht.
Door Europa toerden de Rallye-auto's
Reeds 30 deelnemers moesten de strijd opgeven
Gisteren hebben reeds dertig deel-
;mers aan de Rallye Monte Carlo om
verschillende redenen de stryd gestaakt
minstens tien liepen strafpunten op.
De Nederlanders, die niet verder deel-
nen zijn Rupert, die in Praag startte
Van der Wansen, die begon in Glas
gow en bij Luik met zijn wagen over de
kop sloeg. Voor de anderen komt nog de
zwaarste strijd: die met de vermoeidheid.
,'egen waren vaak glad,, voorqj in de
Alpen, en mist belemmerde het zicht;
toch zijn er geen ernstige ongelukken
gebeurd. Soms moesten de auto's om
rijden.
Van de vier ploegen, die in Milaan
artten, bereikte er niet één tijdig Flo-
ince. De Engelsman Healy arriveerde
et zn'n grote vertraging, dat verder
rijden geen zin had. In Bern waren gis
termiddag alle Nederlandse équipes, be
halve dat van mevr. Van Striën-van Has
selt, tijdig vertrokken. Zij kwamen
Monte Carlo. De Ned. équipeuRz
Monte Carlo. De Nederlandse équipe Van
Keuchen was eerste in Venlo.
in Glasgow gestarte automobilisten
werden in Luxemburg begroet door
Kroonprins Jean en de prinsessen. Zij
kwamen, zoals verwacht kon worden, het
irst op Nederlandse bodem.
Dat het in deze race op minuten aan-
Beweiaig naar z n zin neejt. ten van de
voordelen van zijn hofmeesterschap is,
dat hij geen wacht meer hoeft te kloppen,
in zijn vrije tijd doet Marinus veel aan
fotograferen. Nu, er zijn in het prachtige
'and van Suriname talloze objecten, die
h'j kan vereeuwigen. Niettegenstaande
het hij veel lieuer een Nederlandse boe-
rtntractor dan al die tropisch# bomen.
Over acht maanden hoopt Marinus weer
'huis te zijn. Hier groet hij al zijn fami-
heleden. vrienden en kennissen
Zal nu ook Nederland
Israël erkennen
Beslissing deze week vermoedelijk op
Vüf-mogendhedenconferentie-
Minister Stikker zal vanavond per
boot naar Londen vertrekken om deel ie
aan de Vijf-mogendhedenconfe-
rentie op Vrijdag en Zaterdag.
De erkenning van Israël zal een dei-
voornaamste punten van bespreking uit
maken. Er schijnt een neiging te bestaan
onder de vijf betrokken ministers om tot
deze erkenning eventueel gezamenlijk
over te gaan (Frankrijk erkende Israël
Maandag reeds. Red
Het Nederlandse standpunt in deze is
zo schijnt het, nog niet bepaald, hoewe:
het waarschijnlijk lijkt, dat Nederland
zich zal aansluiten bij elk voorstel, dat
door de gezamenlijke overige leden der
Westerse Unie zal worden gedaan
Een van de moeilijkheden, waarmede
Nederland in deze materie te kampen
heeft, is het grote aantal Mohammedaner
Indonesië, die weinig voor een erken
ning schijnen te gevoelen, zolang de be
sprekingen tussen Israël en de Arabische
staten voortduren.
Beperkt aeeoord tussen
Israël en Egypte
Bevin vraagt 19 landen naar hun mening
over erkenning
Bevin is momenteel bezig 19 andere
landen te vragen, hoe zij over een erken
ning van Israël door Groot-Brittannië
denken, in de eerste plaats de dominions,
de Ver. Staten, de landen van het Brus
selpact en de Arabische staten. Volgens
de ..Daily Express" staat Engeland's be
slissing om de Joodse staat te erkennen
Intussen heeft Italië officiëel Israël
de facto erkend.
De totale uitslagen van de verkiezingen
Israël waren nog niet binnen, doch
aarnemers verwachtten, dat de ,.Mapai"
de arbeidsparty van Ben Goerion en Mo-
Sjertok 50 van de 120 zetels zal be
halen, daar zij bij de tellingen steeds aan
het hoofd gaat.
Ralph Bunche, de wnd. V. N.-bemidde-
laar verklaarde, dat Israël en Egypte
thans op Rhodos tot een beperkt accoord
zijn gekomen. Het bevel „staakt 't vuren"
1 Januari j.l. wordt definitief be
schouwd en geen van beide partijen mag
ie meest vooruitgeschoven linies over-
chrijden.
Generaal Smuts heeft een motie van
vantrouwen tegen de Z.-Afr
Malan ingediend, n.a.v. de laatste
komt blijkt wel uit de lotgevallen van
de Engelsman P. Hale. Vlak voor de con
trolepost in Veule bleef hij een boter
hammetje oppeuzelen. De Nederlander J.
A. Scholte, eveneens uit Glasgow ver
trokken. vloog hem voorbij en meldde
zich, onder groot gejuich van de talrijke
toeschouwers, die hun nachtrust opoffer
den, als eerste aan de controle
Ook in Hengelo, waar de deelnemers
uit Stockholm en Oslo arriveerden, was
het vannacht een drukte van belang. De
Friese ploeg Engelsma werd om 3 uur 52
met applaus ontvangen.
Tijdelijk minder vlees, maar
meer kaas
Met ingang van 28 Januari wordt het
vleesrantsoen, uitsluitend voor de A-, B-
en C-groepen, tijdelijk verlaagd tot 30(
gram per veertien dagen. Ter compen
satie zal aan dezelfde groepen een extra
kaasrantsoen van 200 gram per 14 dagen
worden verstrekt.
In verband met de bevoorrading zal
deze extra-bon niet overal terstond ge
honoreerd kunnen worden.
Dader van roofoverval
pleegde zelfmoord
Dramatische ontknoping van de schiet
partij te Wildervank.
Zoals gemeld is er dezer dagen eer
mislukte poging tot roofoverval gedaar
op de veehandelaar Zuidema te Wilaer-
ank, waarbij een der daders op zijn
achtervolgers met een revolver vuurde.
thans gebleken, dat de overval
door drie personen was opgezet. Van een
hunner werd een rijwiel gevonden, waar
mede de politie naar de woning van de
verd-, een zekere E. B. uit Stadskanaal,
ging De woning was echter gesloten-
Toen de pólitie de volgende dag de deur
forceerde, bleek, dat B. met een r
verschot een eind aan zijn leven had
gemaakt.
De politie deed daarop huiszoeking by
;n kennis van B., een zekere L. S bij
ie ook een pistool werd aangetroffen.
S. bekende daarop medeplichtig aan de
roofoverval te zyn geweest- Ook de reeds
gehoudene, een zekere Leveneen;
Stadskanaal, die bij de S S. heeft ge
diend. legde een bekentenis af.
Prinses Wilhelmina naar Soestdijk
Prinses Wilhelmina is voornemen;
durende de vacantie van het Konin
gezin in Oostenrijk en Zwitserland,
blijf te houden op Paleis Soestdijk.
zal daar op verzoek van Koningin
Juliana de zorg voor het jongste prinsesje
op zich nemen.
Grote beperking van Belgiës
invoer van vis
De Belgische importeurs van vis e
visrederijen hebben een accoord geslo
ten om de visinvoer in 1949 te beperken
tot 4500 ton, en de in te voeren voorra
den van maand tot maand vast te stellen.
Oorspronkelijk was de invoer vastge
steld op 12.000 ton voor Denemarken
4000 ton voor Nederland en 30 millioen
francs voor Noorwegen. De Belgische
uitvoer van gerookte en gezouten haring
naar Italië zat 50 millioen francs be
dragen
MAANDAGAVOND WAS HET
NOORDERLICHT TE ZIEN.
Op verschillende plaatsen in ons land
kon men Maandagavond tussen 9 uur en
2 uur 's nachts Noorderlicht bewonderen
Volgens het KNMI te De Biidt
varieerde dit van oranje tot violet- Late
A-andelaar uit het Westland vertelden,
dat zij een purperen vlek zagen, waar
door heldere lichtschichten schoten.
Naar wij nader vernemen, voorspelde
prof. M. G. J. Minnaert, van Utrecht, in
1937 reeds, dat in 1949 in ons land het
Noorderlicht te zien zou zijn.
'Iet zelfportret van de 17e eeuwse schilder Frans van Mieris, dat op geheim
zinnige wyze uit het Leidse Museum de „Lakenhal" verdween.
Geheimzinnige diefstal van een schilderij
uit de Leidse Lakenhal
Een kostbaar 17e eenws zelfportret van Frans Van Mieris verdwenen
Maandagmiddag is uit het Leidse Museum de „Lakenhal" op geheimzinnige
een klein schilderij verdwenen. Het betreft een zelfportret van Frans van Mieris
de Oude, een honderd procent echt stukje uit de school van de Leidse fijnschil
ders uit de 17e eeuw. Het schilderij heeft een taxatiewaarde van enige duizenden
guldens.
Het getuigt daarom van vakmanschap Een eigenaardige omstandigheid is nog,
de dief, omdat hij dit voor de leek- i dat de directeur van de „Lakenhal", drs
bezoeker onaanzienlijke portretje, 14 bij
10 cm groot, verkoos boven opvallender
schilderijen, waarvan de echtheid niet
voor de volle honderd procent kan
den gegarandeerd Intussen zal het
de dief niet meevallen zijn gestolen
kwijt te raken, als hij (of zij) zich er
minste uit winstbejag van heeft me
gemaakt. Het komt nL ook dikwijls
dat maniakken zjch plotseling in
schilderij „verlieven" en dan tot d
dingen komen.
Reeds heel vroeg in de morgen passeerde vandaag het eerste Nederlandse
Rallye Monte Carlo-team op Chevrolet de K.N.A.C.-contrölepost ln Den
Haag, waar de deelnemers met koffie en Haagse Hopjes werden versterkt.
V.l.n.r. de heren W. Hagers, L. Jurgens en J. A. Scholte (team-leider) die
zyn ervaringen, na de start in Glasgow, aan een buitenlandse rijder vertelt.
De scheepsbotsing op de
Westerschelde
De 300 koeien aan boord van het Poolse
schip Pulasky, dat gisteren door de Lis-
sekerk op de Westerschelde werd aange-
werden in de loop van de dag op
kleinere schepen overgeladen. De ravage
op het schip is groot. De boeg is vernield
en ruim 1 ligt onder water. Een der
laadmasten is geheel achterover gesla
gen. Een schepeling vertelde, dat hij
zijn hut was. toen plotseling een hevig
gekraak klonk. De wanden bogen
binnen en de vloer schoof onder zyn
voeten weg. Op het nippertje wist de
man naar het dek te ontkomen. Twee
gewonden de 23-j. Pool Casimir Stoja,
wiens toestand zeer ernstig is en H. La-
niescki. die een been heeft gebroken,
liggen in het ziekenhuis St. Johani
Goes De Lissekerk is van Vlissingen
naar Rotterdam doorgevaren
Van Patten schuldig i
,.lirhfprp sraaA
Franz von Papen, Hitler's eerste
kanselier, is te Neurenberg, tijdens de
herziening van zijn zaak schuldig be
vonden in „lichtere graad", in plaats
in „hogere graad". Het indertijd u:
sproken vonnis van acht jaar dwangar
beid werd formeel bevestigd, doch daar
bij werd verklaard. dat hij zijn
reeds heeft uitgezeten en daarom werd
hij op vrije voeten gesteld. Zijn ve
gen wordt niet. zoals aanvankelijk
besloten, verbeurd»verklaard, doch Von
Pa Den moet thans 30.000 Mark boete be
talen.
Pelinck. in de afgelopen weken
sus heeft gegeven voor de leden
Stichting „Kunst en Ontspanning". Het
onderwerp van deze serie lezingen
„de Leidse schilderkunst" en Zaterdag
middag jl. behandelde de heer Pelinck
voor zijn gehoor de Leidse fijnschilders.
Er werden lantarenplaatjes geprojec
teerd en na afloop nodigde de directeur
zijn gasten naar de zalen
om enkele schilderijen in natura
zichtigen, waaronder ook deze Van
Ieder, die omtrent deze diefstal inlich
tingen kan verschaffen, wordt verzocht
zich te vervoegen bij de Leidse recherche,
bureau Zonneveldstraat.
DAT de E.C.A. in de week tot en
Maandag j.l. Nederland voor 3.4
lioen dollar aankoopvergunningen heeft
verstrekt.
DAT de rundveestapel vergeleken
een jaar geleden belangrijk is toegeno
men en in December de melkveestapel
tot vooroorlogse hoogte was gestegen
DAT Zondag a.s op de Israëlietische
begraafplaats te Sittard een monument
wordt onthuld voor de 160 in de oorlog
omgekomen Joodse inwoners.
DAT de St.-crt. van gisteren een wijzi
ging bevat van de prijzenbeschikking ge
zaagd naaldhout 1948 én een beschikking
tot vrijlating van de prijzen van ge
droogde garnalen enz.
DAT de prov. Gelderland overgaat tot
de uitgifte van f2 millioen, 3 pet. 20-j.
obligatiën. in stukken van nominaal
f 1000.
DAT aan de vandaag te Washington
begonnen internationale tarweconferentie
ook een Ned. delegatie o l.v. ir J, A. P.
Franke, dir. Hoofdbedrijfschap Akker
bouwproducten, deelneemt.
DAT bij de Ned. K. v. K. voor Duits
land nog kan worden ingeschreven voor
Ned. expositie op de jaarbeurzen te Leip-
?n Keulen, doch de jaarbeurs in
Hannover uitsluitend voor de Duitse
export bestemd is.
DAT er thans ruim 6300 personen in de
Hoogovenbedrijven te Velsen werkzaam
zyn.
DAT gisteren het 3-jarig zoontje van
S. Meinderink. te Beerzerveld in het
Overyselse kanaal viel en van de ver
drinkingsdood gered werd door de 10-j.
t Vroomshoop.
DAT de Prov. Staten van Groningen
de watertollen hebben verhoogd van VI Vt
tot 18 cent en voor schepen van minder
dan 50 ton van 2Vz tot 3 cent.
DAT de restauratie van het Middel
burgse stadhuis vermoedelijk nog dit
jaar gereed komt.
DAT voor de R'damse rechtbank gis
teren 5 jaar werd geëist tegen de 65-j.
havenarbeider A. R. aldaar, die op 20
Aug. jl. zijn 35-j. vrouw met enige bijl
slagen zwaar had verwond.
DAT voor het B.G. te A'dam gisteren
12 j (m.a.) is geëist tegen de voorm.
NSB-burgemeester van Aalsmeer H. F. W
Kolb. o.a. wegens het arresteren van 18
Joden, die in de kampen omkwamen.
DAT de „Willem Rarendsz" tot 16 Ja
nuari had geproduceerd 31.448 barrels
traan en 3838 spermolie, tegen resp. 20.133
en 4574 barrels op 16 Jan '47. toen de
vangst een week eerder begon.
DAT op de komende Voorjaarsbeurs
te Utrecht een nieuwe z.g. sterke-arm-
schaaf wordt gedemonstreerd van Ned.
fabrikaat.
DAT de nieuwe zgn. hoge brug over de
Schipbeek in de weg MarkeloLaren
voor het verkeer is opengesteld.
DAT naast de rijksbijdrage van f 750.000
de gemeente Almelo met hulp van de
industrie f 325.000 wil beschikbaar stel
len voor doortrekking Twente-Rijnkanaal.
DAT in Dublin een tentoonstelling is
geopend van werkep van 35 jongere Ned.
schilders.
DAT er plannen bestaan ter oprichting
van een Z. Limburgse afd. der Nat.
Luchtvaartschool en een lesvliegtuig op
het vliegveld Z. Limburg arriveerde.
DAT de bankbiljettencirculatie de vo
rige week met f 38 millioen is gedaald
tot f 3006 millioen.
DAT de aankoop van het voormalige
T.B.C.-paviljoen te Middelburg voor huis
vesting van de de nieuwe C.B.T.B.-land-
bouwhuishoudschool door de gemeente
raad is goedgekeurd en de school in Sept.
wordt geopend.
DAT de schrijver Sam Goudsmit a.s.
Zaterdag in Parkhotel te Amsterdam
t.g.v. zijn 65e verjaardag wordt gehul
digd.
DAT de tuchtrechters in December
voor f 157.000 boete oplegden en f 32.000
aan schikkingen werden betaald, terwijl
van 15 bedrijven de vergunning werd in
getrokken.
DAT op de sluitingsdag van de Maas
trichtse poppententoonstelling t.b.v di
verzetsslachtoffers een pop van de Bel
gische prinses Charlotte wordt verkocht.
DAT het autobusbedrijf van de Gebr.
Mulder op de lijn Heerlen-Hoensbroek
Dinsdag zijn zilveren jubileum vierde.
DAT burgemeester mr R J. J Lam-
booy van Waalwijk op 1 Febr. de Lon-
dense schoenenbeurs zal bezoeken.
DAT er in Dordrecht nog meer dan
3000 woningzoekenden zijn.
DAT de expositie van antieke Oosterse
tapijten in het Prinsenhof te Delft ver
lengd is t/m 14 Febr.
DAT de 21-j. Hilversumse kantoorbe
diende R. K. in A'dam bij het afspringen
van een vrachtauto, waarop hij clan
destien had meegereden, onder de wielen
is gedood.
DAT in de vacature wijlen C. R. T. ba
ron Kraijenhoff te Wassenaar benoemd
)s tot lid van de Spoorwegraad H. B.
Peteri te Enschede en tot diens plv. mr
A. Jonker te Emmen.
Gesneuveld voor het
Vaderland
De Regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen de volgende verliezen
in Indonesië zijn gerapporteerd:
Koninklyke Marine:
Gesneuveld 20 Jan.: Serg. C L. Hes,
uit Soerabaja. Korp. P. J. Lataster.
uit Soerabaja.
Koninklijke Landmacht:
Gesneuveld 3 Jan.: 2e-luit. J. van
Druten, uit Deil <Gld.). Gesneuveld
7 Jan.: Sold. S. J den Boer, uit Zie-
rikzee; sold. Ie kl. H. C. Timmerman,
uit Amersfoort: korp. A. F. C. Ver
beek, uit Eindhoven. Gesneuveld 12
Jan Sold. M. Pardoel, uit Kerkdriel
(gem. Maasdriel); gesneuveld 14 Jan.:
sold. M. J. Aarts, uit Echt (L.): ge
sneuveld 15 Jan.: adj.onderoff. A. te
Hoonte, uit Aalten: gesneuveld 17 Jan.:
sold. A. Reeuwijk, uit Rotterdam.
Koninklijk Ned.-Ind. Leger:
Gesneuveld 1 Jan.: Soend. sold. 2e
kl. infie Soehara, uit Indonesië. Ge
sneuveld 2 Jan.: Jav. korp. Parto-
widjojo, uit Indonesië. Man sold. 2e
kl. infie K. T. Lantang, uit Indonesië.
Amb. sold. 2e kl. infie P. Tuasela, uit
Indonesië. Mad. sold. Ie kl. infie
Abdoel Machtar, uit Indonesië. Amb.
sold. 2e kl. Infie Marlissa, uit Indo
nesië. Gesneuveld 5 Jan.: Jav. sold.
Ie kl. infie Pardi, uit Indonesië. Ge
sneuveld 6 Jan.: Soend. sold. 2e kl.
infie Mohammed Djoeroh, uit Indo-
Binnenkort afzonderlijke
Nederlandse luchtmacht
(Van onze Parlementsredacteur.)
In militaire kringen kan men op het
ogenblik de mening horen verkondigen,
dat mogelijk zelfs binnenkort de Neder
landse luchtmacht zal worden los
gemaakt van Oorlog en Marine. Gelijk
men weet. heeft Nederland zijn lucht
macht steeds verdeeld over deze twee
onderdelen. De geschiedenis van de
jongste oorlog heeft echter aangetoond,
dat de luchtmacht eigen eisen stelt. Al
hoewel coördinatie met leger en vloot
uiteraard eerste vereiste is. afgezien van
deze algemene wenselijkheid, die uiter
aard met name door luchtmacht-autori
teiten wordt bepleit, schijnt de structuur
het Nederlandse aandeel in de West-
Europese verdediging, waarvoor rr
schalk Montgomery nog kortgeleden met
de Nederlandse ministers is komen spre
ken, te dringen in de richting van een
afzonderlijke luchtmacht. Hieruit kan
worden geconcludeerd, dat blijkbaar in
geallieerde kringen de wenselijkheid
voren is gebracht, dat Nederland
bepaalde eenheden, die niet op zichzelf
behoeven te staan, zowel voor de land-
oor de zee- en luchtmacht zal moe
ten leveren.
afsplitsing van een afzonderlijke
luchtmacht zal logisch tot gevolg hebben,
at een algemeen ministerie van Lands-
erdediging wordt ingesteld met aan het
hoofd een „politiek Terantwoord" minis-
net drie deskundige staatssecretaris-
roor de verschillende onderdelen.
Drukpersvrijheid
Bij de Tweede Kamer is kort geleden
een wetsontwerp ingediend, dat, is het
wet geworden, de geementeraden in de
gelegenheid wil stellen het houden van
leesbibliotheken afhankelijk te maken
van een door Burgemeester en Wethou
ders te verstrekken vergunning. De
gemeenteraden zullen B. en W. krachtens
deze wet voorts kunnen machtigen boe
ken uit de bibliotheken te weren die aan
stotelijk zijn voor de eerbaarheid of ge
vaar opleveren voor de zedelijke ge
zondheid van minderjarigen. Dit wets
ontwerp wil dus ruime bevoegdheden
toelaten voor plaatselijke instanties. Het
gaat ervan uit, dat men in de ene ge
meente anders zal staan tegenover de
vragen welke hier rijzen, dan in de an
dere gemeente.
Wij willen voor ditmaal de op zich
zelf zeer belangrijke vraag onbesproken
laten, of op deze wijze de behandeling
niet al te uitsluitend wordt gebracht bin
nen het raam der overwegingen van
plaatselijke aard. Wel willen wij korte-
lijks onder het oog zien. of de voorge
stelde regeling zich laat rijmen met de
drukpersvrijheid in het bijzonder zoals
deze is neergelegd in art 7 der grondwet.
Dat dit wetsontwerp met de grondwet
strijdt is de overtuiging van de Amster
damse hoogleraar G. v. d. Bergh. In „Het
Vrije Volk" betoogt hij zelfs, dat het
ontwerp een zo ernstige aanval op
de geestelijke vrijheid betekent als wij
in geen tientallen jaren hebben gekend.
Op deze wyze, vreest hij, gaat ons land
zich internationaal tot een voorwerp van
bespotting en aanfluiting maken. De
vrijheid, zo schrijft hij. wordt hier in het
hart getroffen. Wat hier door de Amster
damse hoogleraar gezegd wordt is dunkt
ons onderzoek waard. Wanneer het ont
werp werkelijk met de vrijheid, in de
grondwet omschreven, in strijd is, dient
het althans in deze vorm niet te worden
aangenomen. Is dit echter het geval?
Art. 7 van de Grondwet zegt. dat nie
mand verlof nodig heeft om zijn gedach
ten of gevoelens te openbaren, behou
dens ieders verantwoordelijkheid volgens
de wet. Wat dit artikel verbiedt is pre
ventieve censuur op het openbaren van
gedachten en gevoelens. Hierin schuilt
naar onze overtuiging de grote betekenis
en ook de grote verdienste van dit arti
kel. Slechts repressief kan worden inge
grepen en dan nog alleen met de moge
lijkheden welke de wet biedt
Laat het nieuwe wetsontwerp op de
leesbibliotheken preventieve censuur toe?
Wij zijn geneigd deze vraag bevestigend
te beantwoorden. Van te voren zullen B.
en W. straks kunnen zeggen, welke boe
ken zij niet in de bibliotheken binnen
hun gemeente zullen dulden.
Nu zijn we het hierover met prof. Van
den Bergh eens. dat het feit, dat het cri
terium van B. en W. vooraf vast staat,
strijd met de preventieve censuur niet
opheft. Vooraf wordt hier een algemeen
verbod van bepaalde boeken althans voor
de bibliotheken mogelijk gemaakt. Vorig
jaar heeft een Kon. Besluit het algemeen
verbod tot exploitatie van een bibliotheek
zonder vergunning van B. en W. in stryd
genoemd met art. 7 der Grondwet. Maar
neemt men dit standpunt in. dan moet
men naar onze overtuiging ook aanne
men. dat algemene criteria voor het ver
bieden van boeken in bibliotheken even
min met de Grondwet te rijmen zijn. Dat
K.B. van 1948 en dit wetsontwerp zijn
naar ons oordeel niet met elkander in
overeenstemming.
Is dan toch het wetsontwerp met de
Grondwet in strijd? Voorshands betwijfe
len wij het, zij het op andere gronden
dan de regering aanvoert.
Wat verbiedt de Grondwet? Zy ver
biedt preventieve censuur op het open
baren van gedachten en gevoelens. Nu
achten wy het openen van leesbibliothe
ken, indien al een wijze van openbaren,
dan toch niet de meest essentiële. Inte
gendeel, ook indien morgen alle bibliothe
ken van de aardbodem verdwenen, dan
zouden nog zovele essentiële moge
lijkheden van openbaring van gedachten
en gevoelens overblijven, dat ieder ruim
schoots gelegenheid had zijn gemoed te
ontlasten. Nu zwijgen wij nog van het
feit. dat de Grondwet toestaat het open
baren door de drukpers. Mis
schien is een vergelijking hier mogelijk
met gemeentelijke verordeningen op ven
ten en colporteren met lectuur. Het gaat
er ook bij de gemeentelijke verordenin
gen om. waar de grens ligt voor een toe
laatbare beperking van de drukpersvrij
heid. Die vrijheid moet zelf intact blij
ven. De rechterlijke macht is er steeds
op uit geweest, enerzijds aan de druk
persvrijheid ruimte te geven, anderzijds
aan de gemeenten veel armslag te geven
in het maken van verordeningen.
Wij geven aan prof. Van den Bergh
dus toe, dat het stellen van algemene cri
teria-vooraf net zo goed als een alge
meen verbod van leesbiblioteken een
vorm is van preventieve censuur. Wij
zijn het echter niet met hem eens, dat
op deze wijze het openbaren van
gedachten en gevoelens, hetwelk de
Grondwet wil beschermen, in het hart
wordt geraakt.
Oppassen op dit gebied blyft geboden,
maar er zijn grotere gevaren die de pers
vrijheid kunnen bedreigen. Wij denken
aan de manier waarop de socialisatie, die
in prof. Van den Bergh waarschijnlijk
een verdediger vindt, aanzienlijk groter
mogelijkheden in zich bergt om de vrij
heid van meningsuiting werkelijk in het
hart te treffen.
Zal Duitsland die 117 fabrieken
mogen houden?
Volgens Ass. Press. hebben Groot-
Brittannië en Frankrijk de Ver. Staten
medegedeeld, dat zij bereid zijn in Duits
land de instalalties van 117 fabrieken in
tact te laten, welke voor herstelbetalin
gen zyn aangewezen. De Amerikanen
hadden dit echter voor 167 fabrieken
voorgesteld. Het betreft voornamelijk de
ijzer- en staalindustrie.
WEERBERICHT
Hetzelfde tceertype
Tot morgenavond verwacht De Biltt
Droog weer met enkele overdrijvende
olkenvelden en zwakke tot matige
wind tussen Zuid-Oost en Zuid. In de
necht en vroegere ochtend lichte vorst,
overdag temperatuur boven het vries*
ZON EN MAAN
Donderdag 27 Jan. Zon op 8 28, cmv*
der 17.18; maan op 8.15, onder tóJ)2.
30 Jan. N. M.
