Een tentoonstelling, die de fantasie wakker roept
<7Uan boeken en tijdschriften
zMenu's voor de Kersttafel
"E LEIDSCHE COURANT
ZATERDAG 18 DECEMBER 1948
GODEN EN DEMONEN VAN TIBET
Als de mensen te weten kwamen, tvaar mijn konings
paleis is, dan zou het verdwijnen in de lucht."
Rob. Tagore.
Indien van enig volk naar waarheid kan worden getuigddat het een rijk
dom adfi mythen en mythische verhalen heeft voortgebracht, dan is dit
zeker wel van het Indische." Aldus dr R. de Vreese in ,J)e tuin der goden".
Maar waar het Mohammedanisme en Westerse invloeden de oorspronke
lijke godsdienstige stelsel van India beïnvloedden en vervormden, al bleven
zij levend, daar heeft noch Mohammed noch het Westen enige invloed ge
had op de religieuze vormen van het bijna hermetisch afgesloten Tibet.
Van dit Tibet, dat met zijn theocratische levenswijze een religieus unicum
is, geeft de vandaag in het Rijksmuseum voor Volkenkunde door prof. dr
F. D. K. Bosch geopende tentoonstelling een beeld, dat de Westerse Chris
ten niet alleen wetenschappelijk interesseert, maar ook bewonderend
doet staan voor een zo rijke fantasieal zal deze Westerling opgelucht
ademhalen, wanneer hij zich weer eens ten volle bewust wordt van de har
monische leer van het Christendom!
Wat men van heden af tot 12 Maart
1949 in het Rijksmuseum voor Volken
kunde aan de Steenstraat te Leiden te
2ien krijgt, zyn dus de Tibetaanse
t oud geloof, dat niet
dat van Germanen, Grieken en Romei
nen folklbre is geworden, maar de
kracht van een religieuze overtuiging
heeft behouden door vele, vele eeuwen
heen. Een overtuiging overigens, waar
moderne Westerlingen als b.v. de Theo
sofen, zich opnieuw aan trachten te ver
warmen!
Niet alleen voor vaklui!
De kern van deze tentoonstelling
wordt, evenals bij de drie voorgaande,
„Grafiek en kleinkunst uit Oost-Azië",
„Schepen uit verre landen" en „Afri
kaanse kunst in Nederland", gevormd uit
eigen "bezit van het museum, dat reeds
een waardevolle collectie op dit gebied
bezat. In 1948 echter werd deze uitge
breid met de aankoop van bijna de ge
hele verzameling van de heer Johan van
Manen, een verzameling, die ten dele
reeds als bruikleen in het museum aan
wezig was. Daar kwam nog by, dat een
lid van de staf van het museum, dr P.
H. Pott, onder wiens leiding ook deze
tentoonstelling is ingericht, enkele vond
sten en inzichten had, die hij gaarne
wereldkundig gemaakt zou willen
En zo besloot men deze tentoonstelling
in te richten, een expositie, waarvan mer
hoopt, dat zy niet alleen de „vaklui'
trekken zal, maar ook brede kringen var
belangstellenden in cultuur en religie.
Rechts en links
Van de talloze goden en demonen var
de oude godsdienst maakte het Boed
dhisme bij zijn binnendringen gebruik
bij het verder vertellen van de levens
geschiedenis van de Boeddha. Maar na
dat deze leer een zes- zevenhonderd
jaa» in practijk was gebracht, trad
eerste eeuwen na Christus een schisma
in, dat beoogde terug te grijpen
oorspronkelijke en zuivere leer. Daarbij
Werd niet meer de nadruk gelegd op het
persoonlijk heil, maalais hoogste ideaal
gold van nu af aan eigen verkregen
heil, door de z.g. bodhisattva-gelofte, óf
te leggen en aldus het heil van anderen
te helpen bevorderen. Vanzelfsprekend
had deze richting meer behoefte
stelsel van godheden, welk op zichzelf
symbolen zijnde, benut konden worden
bij de meditatie. Zo ontstond een geheel
panthéon, dat wij op deze expositie terug
vinden op de prachtige rituele schilde
ringen. die de hoofdschotel uitmaken, er
verklaart deze tentoonstelling de schijn
bare tegenstrijdigheid van deze schrik
wekkende demonen-leer en de serene
leer van Boeddha.
Daarbij is de indeling, die de Ti
betaanse mystiek maakt in een rechter
en een linker pad welk linker pad
overigens een logische voortzetting is
van het rechter en geen zaak van vrije
keuze in de opstelling geheel behou
den. Ook de bezoeker begeeft zich. al
wordt er niet gecontroleerd, of hij of zij
een bepaald stadium van geestelijke ont
wikkeling heeft bereikt, op het mystieke
pad aan zijn rechterhand. Daar leert hij
Boeddha's leven en leerlingen kennen,
bij ziet er de grote Bodhisattva's en Tara's
(vrouwelijke energieën, toegekend aan
de Bodhisattva's) en heiligen en kerk
vorsten glanzen hem toe van de met
religieus geduld geschilderde doeken.
Een enkel ritueel voorwerp verduide
lijkt het geheel.
Aan de linkerhand de schrikwekkende
vormen. Daarbij moet men zich inden
ken, dat men een al wat verder gevor
derd adept is en dat de mysterieuze
machten van het onzichtbare trachten te
verhinderen, dat de mysticus doordringt
tot het uiteindelijke doel. Ook de ge
storvene wordt door deze demonen op
gejaagd, totdat hij zijn toevlucht zoekt
ln een nieuw lichaam en weder-geboren
wordt. Van dit alles vinden wij voor
stollingen, kostbaar en minutieus uit
gevoerd: een pracht voor het oog!
Lezers schrijven ons
New look voor de
handarbeider
Dat de Overheid het in deze tijd heel
erg druk heeft, daarover zullen we het
allen wel eens kunnen zijn. Immers, op
hoeveel terrein moet zij niet regelend
optreden en beschermende of dwingende
bepalingen voorschrijven? Hier hebben
wij slechts een zekere „beperkende be
paling" op het oog en wel die betreffende
het model van een1 overall! Koopt een
hand-arbeider een overall (en welke
ambachtsman kan hiervan buiten?), dan
komt hy tot de conclusie, dat de prijs
ongeveer zesvoudig is geworden. Gaat
hij de kwaliteit beoordelen, dan moet hij
vooral geen hoge eisen stellen
Minstens even belangrijk als de kwali
teit van de stof is ongetwijfeld het model.
Maar hierover vertelt een aan de overall
gehecht kaartje iets naders, namelijk dat
het model door de overheid is voorge
schreven ter besparing van stof. Ja, ja!
Deze overheidsmaatregel is helaas niet
een beschermende voor de mannen-in-
het-blauw, want er is bepaald, dat een
hand-arbeider aan zijn overall slechts
drie zakken (borst-, broek- en achter
zak) mag meedragen, in plaats van zes
stuks en een duimstakzakje. Ja, zelfs dat
laatste door de jaren heen zo onmisbaar
geworden opbergplaatsje voor de duim
stok moet het veld ruimen, terwille van
destofbesparing.
OCh, de arbeider, die men zo gaarne,
gekleed in het blauwe werkpak en de
voorhamer over de schouder, als sym
bool van de bouwer van een nieuwe toe
komst gebruikt, moet in deze new look
wel verbitterd zyn, wanneer zyn arme
lijke mode nog wordt verarmd, maar
daarentegen met een geheel andere,
rijkere new look wordt verrykt
H. t. W.
Wij doen echter verkeerd by onze be
wondering van de bijna onheilspellende
schoonheid van dit alles aan kunst te
denken. Want de lama, die een afbeel
ding van een godheid of een heilige ver
vaardigde. maakte in de eerste plaats een
ritueel bruikbaar voorwerp. Hij was dus
streng aan allerlei voorschriften ge
bonden, niet alleen voor wat betreft de
technische uitvoering, maar ook in de
rituele handelingen, die het vervaardigen
begeleidden. Daarbij werd veel gebruik
gemaakt van sjablonen of zelfs van hou
ten of metalen stempels, zodat ons be
grip van kunst wel enig geweld wordt
aangedaan. Toch zijn deze doeken van
een imponerende barbaarse pracht. Maar
waar het onmogelijk is, het vele moois,
dat hier te zien is, in details te behan
delen, moeten wij volstaan met de grote
ingelijste thangka (zo heten deze doe
ken), die welwillend werd afgestaan
door het museum van Aziatische kunst
te Amsterdam, voorstellende de demoni
sche godheden van de wereld tussen het
sterven en het wedergeboren worden. In
sommige thangka's is Chinese invloed
merkbaar.
Terwijl wij verder niet willen nalaten
te wijzen op de reeks van vijftien teke
ningen uit de collectie Bierens de Haan,
witte en gekleurde lineaturen op zwarte
ondergrond, vormende de voorstudies
zowel in practische als in rituele zin
voor het vervaardigen van een volledige
voorstelling van een mystiek lijkenveld,
symbool van de volledige zelf-afsterving
De godenfiguren zjjn hier slechts in om
trek weergegeven, een manier van wer
ken, die volgens dr Pott wijst op een
verhoging van de geestelijke en mystieke
activiteit.
Een tentoonstelling, 'die ook de direc
teur van dit museum, dr G W. Locher.
eer aandoet en veel bezoek verdient.
C. Th. R.
Achtarmige en elfhoofdige god
heid, verpersoonlijking van het
grote mededogen. Aanwezig op
de tentoonstelling „Goden en
demonen van Tibet".
VAN KAS TOT ETALAGE
BL()E\1ENVKIÏ\<)KIÏ PER „VLIEGENDE
HOLLANDER"
's Morgens geplukt. Enkele uren later geveild. Dan verpakt in dozen. Ver
volgens in vliegende vaart naar Schiphol, naar de snelle „Vliegende Hol
landers, die de bloemen brengen ver over Neerlands grenzen, 's Middags
prijken in de étalages in Zurich, Stockholm, Londen, Oslo en Brussel de
fleurige tulpen, de geurige rozen, anjers en seringen.
derden, ja zelfs vaak duizenden kilo-
Export: de ruggegraat
Het is voor de Nederlanders een ge
woonte geworden en een goede ge
woonte om op geregelde tijden bloe
men té kopen: de bevolking van hel
kleihe Nederland besteedt hieraan jaar
lijks voor f 120.000.000. Hoewel dus het
Nederlandse publiek zeer kooplustig is,
vormt toch de export de ruggegraat van
de „bloemenindustrie". Wil deze winst
gevend zijn, dan is exporteren een nood
zakelijke voorwaarde. Vandaar dat de
kwekers, die het bedrijf steeds van vader
op zoon hebben overgenomen, alles in
het werk stellen om soort en kwaliteit
van de bloemen voortdurend te „ver
volmaken". Dat dit niet zonder resul
taat blijft, blijkt wel uit het feit, dat de
export in 1947 meer dan twee maal zo
groot was als die van 1946.
Vanzelfsprekend blijft het voor de
Nederlanders een nadeel, dat in dit na
oorlogse verarmde Europa het aanschaf
fen van bloemen voorlopig nog door
velen als een soort luxe wordt be
schouwd. Daar staat echter tegenover,
dat een bosje bloemen, hoe klein ook,
vaak een bescheiden bijdrage kan leve
ren tot het verhogen der levensvreugde.
Aalsmeer, bloemencentrum
Het bloemencentrum van Nederland,
Aalsmeer, gelegen onder de rook van
Amsterdam, ziet er uit de lucht uit als
één groot glazen dorp. Hier worden op
een gebied van 325 ha millioenen bloe
men van allerlei variëteiten gekweekt.
Doordat de gesteldheid van bodem en
klimaat hier ideaal zijn voor het kweken
van bloemen, wordt er een enorme pro
ductie bereikt. Maar ook uit andere
plaatsen rondom Leiden komen de te
verzenden bloemen.
Vroeg in de morgen worden de bloe
men geplukt. In grote manden gaan ze
dan per boot. wagen of vrachtauto naar
de veiling. Zodra de koop gesloten is,
worden de bloemen snel, maar zorgvul
dig in lichte, langwerpige, speciaal voor
luchtvervoer vervaardigde dozen ver
pakt. De bloemen worden met de knop
pen naar de buitenkant gelegd, In het
midden der doos liggen de stelen over
elkaar heen. Op deze dikkere laag wor
den de stelen met een latje vastgemaakt.
Het geheel wordt dan bedekt met vloei
papier en houtwol, zodat verschuiving
of beschadiging zo goed als uitgesloten
is. Bovendien wordt voor de langere
trajecten een hoeveelheid z.g. „droogijs"
in de dozen gelegd, waardoor de tempe
ratuur laag wordt gehouden. Dit ijs is
zeer handig in het gebruik, het smelt
niet. doch verdampt, zonder sporen ach
ter te laten.
Even wachten mannen
Reeds meer dan 20 jaar behoren bloe
men tot de vracht der K.L.M.-vliegtuigen.
Het begon ten tyde van de zeildoeken
Fokker F-2, in die dagen dat de vlieger
nog zei: „Even wachten mannen, de
bloemenjongens zijn er nog niet komen
aanfietsen". De tijden zijn veranderd. De
snelle vrachtauto's uit Aalsmeer rijden
af en aan op Schiphol, terwijl de moto
ren van de Constellations en de Douglas-
sen reeds draaien. In dit tempo vliegen
de bloemen Nederland uit naar één der
steden en landen, die zijn opgenomen in
meer dan 100.000 kilometer lange
luchtnet van 's werelds oudste lucht
vaartmaatschappij. De K.L.M. heeft zich
niet alleen gespecialiseerd op het ver
voer van dit mooie artikel: het heeft ook
voor vele trajecten speciale tarieven
hiervoor ingesteld. Daarom geschiedt
thans vrywel de gehele bloemenexport
per „Vliegende Hollander".
Hoe groot deze wel is blykt uit de vol
gende cijfers, die een beeld geven van
het bloemenvervoer per K.L.M. naar
andere landen in de eerste 5 maanden
in dit jaar: Januari 19.000, Februari
000, Maart 25.000, April 14.000, Mei
18.000 kilo.
Zo wordt het ook voor hen, die hon-
meters verwijderd zyn
waar tulpen, anjers, rozen, seringen,
chrysanten, orchideeën en fresia's in
kleurrijke mozaieken hun ontstaan vin
den mogelijk, de omgeving op te luiste
ren met de veelkleurig getinte Neder
landse bloemenpracht.
Katwijk
Ouderavonden ds J. de Liefdeschool.
De ds J. de Liefdeschool voor buiten
gewoon lager onderwijs, heeft twee ouder
avonden gehouden. Het hoofd der school,
de heer A. Huygens, gaf een korte uit
eenzetting over de toestand van de kin
deren en besprak enkele problemen.
Wanneer wy de kinderen in de school
zien, komen wij veelal tot de conclusie,
dat het goed gaat met hen. Opmerkelijk
is dikwijls de opinie van de ouders, dat
het kind juist achteruit gaat. De oor
zaak van dit verschil in zienswijze is na
te speuren. Op de school zien en beoor
delen we het kind in verband met zijn
mogelijkheden en capaciteiten. Thuis
gaat men het vergelijken met andere
broers en zusters. Hoe ouder het kind
wordt, hoe groter het verschil met broers
en zusters. Daardoor lykt het. dat het
kind achteruitgaat In werkelijkheid ech
ter is er vooruitgang. We moeten deze
kinderen geen onrecht aandoen. We moe
ten hen aanzien in de mogelijkheden,
van God gekregen.
Na deze uiteenzetting was er gelegen
heid het werk te bekijken. Hierna liet
de heer Kroon een serie gekleurde lan
taarnplaatjes zien over het kampeerwerk,
genomen in de week van 19 tot 24 Juli
te Laag-Soeren. Ook de plaatjes over
het schoolreisje naar Artis waren bui
tengewoon aardig.
Ledenvergadering Kunstkring.
Het bestuur van de Katwijkse Kunst
kring heeft voor Dinsdag 21 December
een ledenvergadering uitgeschreven
„Casa Cara". Er zal worden gesproken
over de financiële situatie van de Stich
ting,
ADVENT'S KOERS
Tc Stuur een koers op een ster,
Maar wat is hij nog ver
En wat is het zó moeilijk zeilen.
Dikwijls stremt er de vaart
Als de lucht niet meer klaart
En 'k de adventssterre niet meer kan peilen.
Kom toch nader, p Ster,
Sta niet eindeloos ver,
'k Ben niet machtig om tot U te klimmen.
O, ik bid U mijn God
Leer mij waken toch, tot
Ik Uw sterre weer zie aan de kimme.
Neem Gij 't roer me uit de hand
En stuur Gij mijn schip, want
Ik ben veilig als gij mij wilt leiden.
'k Vaar dan rustiger voort;
Met U als stuurman aan boord
Kan 'k de blinkende Morgenster beiden.
Katwijk aan Zee. C. de Jager.
Mensen Rondom Jezus door ds
J. H Bavinck. Uitig. J. H. Kok
N.V., Kampen. 3de druk.
Het verwonden ons allerminst, dat de
schrijver ener „Inleiding in de Ziel
kunde" in 1936 (toen hij nog in Djokja
werkzaam was) dit psychologisch zo
fijne boek ons kon geven, waarin in 15
hoofdstukken groepen van mensen of in
dividuele figuren rondom Jezus ons ge
tekend worden. En nu verscheen de 3de
druk. Een bekend boek, waar vraag naar
blijven zal.
Bavinck doet ons gevoelen, dat de fi
guren van toen er nog zijn: ,,De man, die
tot een beslissing kon komen", „De
l, dae alleen mopperen kon" „De man
minderwaardigheidsgevoel" enz.
3 is „De fijne terechtwijzing" een
hoofdstuk, dat ieder, die tot zielszorg ge
roepen is (en welke Christen in dat eigen-
niet?) wel leven en herlezen mag.
Een greep: „Een heel andere vorm van
terechtwijzing vinden we Ln de humor. In
de echte hiu-mor schuilt altijd een element
meegevoel en liefde. Zodra de humor
t uit te komen boven het zioh vrolijk
maken om de fouten van een ander, en
hy zidh verheft tot de poging om de
dwaasheid van de zonde in het volle iiaht
te stellen, wordt hij tot een von de edelste
uitingen van het men-senhart". En hoe
ontdekkend is de behandeling van Luc.
17:5, 6a: „Lijdelijkheid, de zonde van de
onmachtige!" Zeer aanbevolen! K.
„Onze Woning", Orgaan v d.
Chr. Bond v. Patroons in het
meubileringsbedrijf.
De Chr. patroons in het meubilerings
bedrijf beschikken over een eigen orgaan.
Keurig uitgevoerd, zoals te verwachten
bij mensen, die van de verzorging van
het interieur hun levenswerk maken
Naast het speciale Bondsnieuws vinden
de leden hier hun vakliteratuur bespro-
Katwijk aan den Rijn
A.-R. kiesvereniging.
In de zaal achter de Geref. Kerk werd
de jaarvergadering gehouden van de
A.-R. kiesvereniging „Nederland en
Oranje". De heer J. P. v. d. Nagel sprak
woord ter opening, waarin hij in
ging op de internationale politieke moei
lijkheden. De secretaris, de heer A.
Noort. gaf een jaarverslag. De penning
ter meldde een batig saldo van ruim
De bestuursverkiezing bracht een
herkiezing van de heren J. P. v. d. Nagel,
A. Noort en A. Durieux. Van de partij-
conferentie in Scheveni/ngen 'brachten de
heren G. v. d. Perk en Jac. Zuyderduyn
verslag uit, terwijl de heer W. van Veen
verslag deed van de vergadering van de
ka mer kieskringc entrale te Leiden.
Katwijk aan Zee
Jubilea bij C. den Duik
De rederij en haringhandel C. den
Duik bestaat een dezer dagen 60 jaar.
Niet alleen daarom is het een belangrijk
jaar voor dit bedrijf, maar ook omdat er
zeven personen zullen jubileren. De he
ren W. Schaap, kuiper, en P. Varkevisser,
schipper, hopen hun 40-jarig jubileum te
vieren. Voorts zullen de heren Jac. van
Duyn, pakkersbaas, C. van Beelen, schip
per, en A. Nijgh, schipper, 30 jaren aan
de zaak verbonden zijn. Ten slotte heb
ben de heren Jac. van Duyvenbode, fac
toor, en IJsbr. van Duyvenbode, bedrijfs-
chef, 25 jaar hun krachten gegeven. Deze
feiten zullen niet ongemerkt voorbijgaan.
Het is de bedoeling de jubilarissen op
Dinsdag 28 Dec. ten kantore van de firma
C. den Duik te huldigen.
(Van onze Katwijkse correspondent)
Katwijk in de winter of: December '48.
Einde van de haringvangst. behouden
teelt. Dit betekent voor Katwijk geen
rust of winterslaap. De vissers, die nu
bij Ijonderden thuis zyn of komen, bla
zen wel eVen uit na de vermoeide pe
riode van hard werken. Maar er is nieuw
werk aan de winkel. De loggers, prach
tig ln de verf en als glanzende nieuwe
schepen in Mei naar zee vertrokken,
zijn door de inwerking van het zoute
water veranderd in roestige, vuile vis-
schepen. Ze hebben een goede beurt ver
diend. En dat is het werk voor de win-
e nu een kijkje gaat nemen in het
Prins Hendrikkanaal, ziet niet, zoals in
de afgelopen maanden, slechts enkele
binnenschepen liggen. Maar logger aan
:r liggen ze achter elkaar, de sche
pen. Nu nog, 't is weer een nieuwtje, be
dekt met groepen kinderen, die vaders
schip als mussen bevolken. Tonnen wor-
uitgeladen en als straks het nieuwe
jaar zal zijn begonnen, begint het grote
Nieuws uit Katwijk
Nog enkele gemeentezaken aan de orde
Behalve de reeds vermelde kwamen in
de raad van Katwijk nog verschillende
zaken aan de orde.
De Prinses Juliana-kleuterschool kampt
al enkele jaren met tekorten. Daarom
werd om verhoging van subsidie ge
vraagd. B. en W. stelden nu voor, een
bijdrage te verlenen in de materiële
exploitatiekosten en een bijdrage in de
personeelsuitgave van 60 van deze uit
gaven. In antwoord op een vraag van
mr J. v. d. Plas, of de school nu kan
rondkomen, antwoordde de voorzitter dat
de nadelige saldi thans zijn weggewerkt.
Daarna kwam de salariëring van het
gemeentepereoneel aan de orde. Een oude
geschiedenis met een. in hoofdzaken nu
het definitieve einde. Mr J. v. d. Plas
wees op het grote gewicht, dat aan ge
organiseerd overleg dient gehecht 'e
worden. Zulks is nog steeds niet in kan
nen en kruiken. B. en W. antwoordden,
dat er wel overleg met de werknemers
is gepleegd, evenwel niet georganiseerd.
Zeer binnenkort zullen er echter voor
stellen komen. Meerdere raadsleden
spraken er hun voldoening over uit, dat
de salariëring nu zover is. Een voorstel
inzake bijslag op de salarissen van een
deel van het gemeentepersoneel en tot
verhoging van de kindertoelage werden
aangenomen.
Een rechtsgeding inzake verhuren van
brandslangen aan een aannemersbedrijf
in Den Haag (fa. W. H. Klos) mag wor
den begonnen, aldus besloot de raad. Een
gevolg van deze zaak is, dat voortaan
een waarborgsom moet worden gestort.
Dit doet de heer N. J. van Duyvenbode
de verzuchtig slaken: De Katwijkse aan
nemers zijn hierdoor de „klos".
Bij de rondvraag vroeg de heer W. v
d. Luyt, hoe het zit met de verbouwing
van het Nova-theater. In principe is
vroeger door de raad toestemming ver
leend. En nu werd van gemeentewege
de verbouw geweigerd. Na enig heen en
weer gepraat werd duidelijk, dat men
aan het verbouwen was gegaan op eigen
houtje en zonder vergunning. De voorz.
deelde mee. dat in een volgende verga
dering uitvoerig geantwoord zal worden,
hoe deze zaak zit.
De heer C. van Beelen (C.H.) vroeg,
hoe het staat met de gevraagde verbete
ring vgn de weg Rynsburg-Katwij'k. De
voorz. antwoordde, dat dit wel in ver
band zal staan met de toekomstplannen
aangaande deze weg. Over de weg Was
senaar-Katwijk merkte mr J. v. d. Plas
op. dat hij had gelezen, dat de heer Jon-
geleen uit Leiden in de laatste zitting der
Prov. Staten over deze weg is gespro
ken. Is het misschien de zienswijze van
de Waterleiding? Voor de tuinders is het
een zeer groot belang, dat de nieuwe weg
zal lopen Westelijk van de vliegveld-
barakken. Sommigen echter achten de
aanleg van de weg een groot nadeel
de waterwinning.
DE „KERTOSONO" OP EEN RIF
GELOPEN
De 8000 tons „Kertosono" van de Kon
Rott. Lloyd is, op weg van R'dam naar
Batavia bij Pangkalpinang (Banka) op
een rif gelopen. De opvarenden zyn bui
ten gevaar en er gebeurden geen onge
lukken- Uit Batavia zyn sleepboten ver
trokken.
terrein.
Met 'het September-n-ummer, dat tevens
propaganda-nummer is, zulüen zeker
ieuwe leden gewonnen kunnen worden.
Man en vrouw vóór en in het
huwelyk, door dr A. C. Drogen-
dyk. 251 blz. 3de druk. Uitg. J
H. Kok N.V., Kampen.
Uit het feit. dat in zeven jaren drie
drukken nodtig zijn, blijkt, dat dit boek
het sexuele leven voor gehuwden en
verloofden zioh een plaats heeft weten te
veroveren in Christelijk Nederland. De
huwelijksnood van onze tijd is zeker niet
te wijten aan gebrek aan goede voorlich
ting. Men leze en neme ter harte! Een
..goed huwelijk" krygen we met cadeau;
het moet veroverd worden in de weg van
zelfverloochening.
We kunnen onze winst doen met wat
geschreven wordt over: „de voorberei
ding tot het huwelijk", „huwelijk en
sexuele noden" en zijn het volkomen met
de schrijver eens als hy verklaart: „Hu
welijk en Neo-Malthusianisme beho-
met bij elkaar".
Kerstmenu I: Tomatensoep, Filet
tong. tarbot, kabeljauw of snoekbaars,
peterseliesaus, aardappelpurée, wortel
tjes, warme pudding.
Kerstmenu II: Koninginnesoep. Konijn
met appelmoes of vlees met twee
schillende groenten of spruitjes met kas
tanjes, gevulde grape-fruit.
Konijn braden.
1 konijn, 100 150 gram boter of
garine.
Het konijn in stukken snijden, w
en inwrijven met zout en peper.
Boter of margarine in een braadpan
heet laten worden en hierin het konijn
aan alle kanten bruin bakken. Vervol
gens met het deksel op de pan dé stuk
ken verder gaar braden. Van tijd tot tijd
een scheutje water toevoegen en de stuk
ken keren.
Het konijn is gaar wanneer het vlees
langs de wervelkolom gemakkelijk los
laat: na 1 1^ uur bij een wild konijn,
j tamme konijnen na 1*4 2 uur.
Spruitjes met kastanjes.
1 kg spruitjes, 500 gram kastanjes, zout.
boter of margarine.
De kastanjes wassen, de bast inkruisen
ze met water en zout gaar koken (Vi
a 1 uur). De kastanjes pellen en vermen
gen met de inmiddels gaargekookte
spruitjes. Een klontje boter of margarine
door de groente schudden.
Gevulde Grape-fruit.
Per persoon Vz of V* grape-fruit;
grape-fruits, het sap hier\
tot 6 dl vocht (met water). 100 gram sui
ker, \Vz pakje gekleurde gelatinepudding.
De grape-fruits wassen, voorzichtig uit-
?rsen. zonder de schil te beschadigen,
de vliesjes er uit verwijderen. Het
ip meten. Zoveel water als nodig is om
dit sap aan te vullen tot 6 dl vocht, aan
de kook brengen en hierin het gelatine-
•der oplossen. Als het goed opgelost
het sap toevoegen en de suiker. De
halve vruehtenschillen vullen met het
oeht en het hierin tot pudding laten op-
tijven. De grape-fruits versieren met
rême au beurre (zie voorgaand receptV
of geconfijte vruchtjes of wat jam.
Warme Griesmeelpudding.
Vz liter melk, 100 gram griesmeel, 75
gram suiker. 1 ei. zout, boter of marga-
paneermeel, 80 a 100 gram (10 14)
gedroogde pruimen.
De gedroogde pruimen wassen en even
opkoken, goed uit laten lekken, liefst
en afdrogen, ontpitten en in stukjes
Een warme puddingvorm of een blik
.v. van appelstroop! met boter of mar
garine insmeren en met paneermeel be
strooien. Ook het deksel invetten en met
paneermeel bestrooien.
De melk aan de kook brengen met wat
Onder de hand de eidooier luchtig
Ze zijn er weer: de KW zoveel en KW zoveel
Reeds gedeeltelijk binnen met behouden teelt
't Is niet van een leien dakje gegaan,
de reis van IJmuiden naar Katwijk (aCh.
kwam de Katwijkse zeehaven maar spoe
dig). Elk jaar weer is het in Katwijk
aan den Rijn een getob van heb ik jou
daar. Hier moet door de smalle en ondiepe
Rijn worden gevaren. En, zoals ieder
jaar, is het ook nu weer. Regelmatig zit
ten de schepen muurvast en soms centi
meter na centimeter moet over de mod
der worden gevaren. Auto's moeten er
zelfs aan te pas komen om de haringha-
lers er door te trekken.
Dit lastige obstakel had eergisteravond
ook in de gemeenteraad de aandacht en
met klem werd op dit grite ongemak ge
wezen en om voorzieningen gevraagd.
We hoorden het uit de mond van de bur
gemeester: „Het jaar 1949 zal de oplos
sing brengen". Dan zal niet hier en daar
even gebaggerd worden, neen, grondig
zal de zaak worden aangepakt; verdie
ping van de Rijn.
Wie nu het Kanaal langs wandelt (en
begin dan maar by de gasfabriek), die zal
ze zien liggen, de KW zoveel en de KW
zoveel, rustend van vele arbeid, die in
IN HET KANAAL GAAT
HET REDELIJK
In 't begin van de week hebben nog
enkele schepen geprobeerd op de En
gelse wal vangsten te doen; maan en
stroom werkten beide immers mee. Het
liep echter op niets uit. de haring is daar
definitief weg. Donderdag zijn de laatste
schepen daar vertrokken en ook zy heb
ben behouden teelt
In het Kanaal gaat het goed. Hier wor
den nog flinke schoten binnengehaald.
Zo zagen we, dat de KW 85 en de KW
123 deze week beide nog een schot de
den van ruim 300 kantjes. Ze waren ver
plicht om in Dieppe binnen te lopen, om
daar de haring rustig te kunnen ver
werken.
De kwaliteit van deze haring is niet
zo goed als die van de Engelse wal. De
prijzen zijn dan ook een paar gulden
lager. Met een beetje vangst is deze vis
serij toch nog wel lonend. De vaggst is
bij het ene schip beter dan by het an
dere, omdat de haring hier in scholen
zwemt. We zagen deze week ook de
eerste Breskensharing aanvoeren. De
vooruitzichten hiervan zijn nog niet te
voorspellen.
De prijzen waren deze week als volgt:
volle haring f 36. steurharing Engelse
wal f 28.90 tot f 29. steurharing Kanaal
f 25.30 tot f 26.60, ijle haring f 29 tot f 30.
ijle steurharing f 23.50 tot f 23.70. De ha
ringpakkerijen hebben het druk. Met
man en macht wordt gewerkt voor de
verzending naar Duitsland. Wat de bin
nenlandse handel betreft kunnen we
zeggen dat deze zich langzaam herstelt,
de algelopen maanden in het belang van
Foto D. Kruyt.
het hele Nederlandse volk is verricht,
rustend van de rusteloze schommelingen,
doorstaan op en rond de visgronden. Be
houden teelt. Een bijzondere kop met bij
zondere koffie by moeder de vrouw is
wel verdiend.
kloppen met de helft van de suiker en
het eiwit stijfslaan.
Het griesmeel. vermengd met de rest
van de suiker in de melk strooien en
onder roeren laten koken tot de massa
zo dik is dat zy als een bal van de lepel
rolt. Van het vuur af de eidooier vermen
gen met de griesmeelbrij. Het stijfgeklop
te eiwit luchtig door het mengsel spa-
De massa overdoen in de vorm. Deze
voor a4 deel vullen en sluiten. De vorm
in kokend water plaatsen. Er voor zor
gen. dat dit 2 cm onder de sluiting van
de vorm blijft.
De pudding ongeveer 1% uur koken.
Deze is gaar wanneer een breinaald er
in gestoken, weer droog te voorschijn
komt. De pudding even zonder deksel
laten staan, om uit te dampen. Zo nodig
de kanten losmaken en de pudding stor
ten op een warme schotel of warm bord.
En warme vruchtensapsaus of jamsaus
by geven. Deze maakt men door vruch
tensap met wat aangemengd aardappel
meel te binden of jam met wat warm
water te verdunnen.
Kersttulband,
gram bloem. 30 gram gist. 2*ï dl
melk. 50 75 gram boter of margarine,
gram basterdsuiker. 100 a 200 gram
rozijnen of in stukken gesneden pruimen
of abrikozen (kaneel, sinaasappelschil),
7ti gram zout.
De bloem met het zout en de suiker
i een kom doen. Een kuiltje in de bloem
maken, hierin de met lauwe melk aan
gemengde gist, de gesmolten boter of
margarine en de melk gieten. Met een
lepel van uit het midden van de kom
dit deeg dooreen mengen. Daarna de
met de hand verder kneden, tot-
i soepel deeg is verkregen. De zuid
vruchten wassen en drogen en vermen
met wat bloem. Ze daarna door het
deeg kneden. Het deeg overdoen in een
met wat margarine ingesmeerde en met
bloem bestoven tulbandvorm. Het deeg
dichtgedekt op een warme plaats zetten
of het in een bak met warm water laten
rijzen 1 uur). De tulband in 40
minuten in een hete oven gaar laten wor
den. De tulband uit de vorm laten glijden.
Wanneer hij koud is. kan men hem met
poedersuiker bestrooien.
Leverworstballetjes.
De familie, die de Kerstdagen gaarne
de huiselijke kring doorbrengt, heeft
tussen de zoete snoeperijen door ook wel
graag eens een hartigheidje. Een derge
lijk hartig hapje kunnen we op de vol
gende wijze gemakkelijk en voordelig
maken:
150 gram leverworst, 150 gram gekook
te aardappelen, wat zout. peper, fijnge
hakte peterselie, 100 gram bloem, 1 dl
De aardappelen en de leverworst fijn
maken en met de kruiden en het zout
goed dooreenkneden. Van de samenhan
gende massa kleine balletjes vormen;
bloem, water en wat zout een be-
slagje maken. Hier de balletjes doorheen
halen en ze in heetgemaakte margarino
of boter in de koekepan bruin bakken.
VISSERIJGOLF
Nog steeds is het stof boven het slag
veld der haringexporteurs niet opgetrok-
het is dus nop moeilijk. te ont
dekken, hoe de zaken er aan dit Jront
precies voorstaan. Maar dit belet de be
langstellende niet kennis te nemen van
de achtergrond, waartegen de wilde
taferelen zich ontrollen. Laat ons echter
ooropstellendat „de Nederlandse
haring-export" als geheel de inzet van de
woelingen vormt. En dat deze daarom de
teresse van het publiek uerdienen.
Voor de oorlog bezat Nederland in
Amerika een stevige markt voor de
haring, die speciaal als volksvoedsel een
prachtige reputatie genoot. Maar de laat-
wereldbrand heeft ook in de nieuwe
wereld de zaken veranderd en toen on-
exporteurs hun voelhorens weer
gingen uitsteken, bleek de voorkeur van
Uncle Sam zich gewijzigd te hebben;
tijdens de afwezigheid van de Nederlan
ders had zich een bloeiende eigen
haringindustrie gevestigd en de Noren
IJslanders hadden eveneens hun pro
ducten op de Amerikaanse markt ge
worpen.
Hoe zwaar de klap het Nederlandse
zeebanket is aangekomen, moge blijken
de cijfers: 1.200.000 kilo ging in 1946
r Amerika, tegen 900.000 kilo in 1947.
fet een grootscheepse reclame-actie
de bundeling der exportkrachten
meende men het scheepje weer riot te
kunnen krijgen, maar dit was eenvoudi
ger gezegd dan gedaan. Ten eerste is
Amerikaanse reclame fabelachtig duur
daarnaast bleken de Nederlandse ex
porteurs niet zonder meer tot een een
drachtig optreden in staat.
Verleden jaar is weliswaar in Grand
Rapids een Nederlands centraal kantoor
opgericht, maar de export-combinatie
tiet alle exporteurs40% van de
totale uitvoer gaat nog steeds buiten het
kantoor om. Een van de redenen, die aan
wijzen zijn als remmend» factor op
de eenheid, was het probleem van de
percentages. Het combinatiebestuur ging
vier basisjaren (twee voor- en
twee na-oorlogse) voor het percentage
de uitvoer, door elk der leden te ver
zorgen, wat volgens de betrokkenen niet
objectief is.
Hoe het ook zy, er zal nog heel wat
water door de Mississippi moeten stro-
i, voordat de Nederlandse haringex
port naar Amerika weer wat gezonder
geworden. De visserman beseft dit,
beseft ook het belang van een opbloei,
of hij het mettertijd "betalen kan,
zal mede afhangen ran de prijspolitiek,
die de regering aangeeft, dezelfde rege
ring overigens, welke op het vinken-
om uitvoerkansen te vangen.
Zodat het hele geval bedenkelijk veel op
uze cirkel gaat lijken.
Haringreders brengen verslag uit over 1947
Niet blind voor de
lichtpuntjes
In het zo juist gereed gekomen ver
slag over 1947 van de Redersvereniging
voor de Ned. Haringvisserij wordt als
algemene indruk van het vorige jaar de
onzekerheid gegeven, zoals zij zich vooral
in de afzet-secior manifesteerde.
De werkzaamheden der vereniging wor
den daarna naar hun verschillende afde
lingen besproken. Ten aanzien van de
economische aspecten merkt men op, dat,
ondanks de grootscheepse terugvoer van
de vissersschepen, de reders niet altijd
.eden to; juichen hadden, zulks als ge
volg van de houding der overheid (de
bekende „beheerskwestie").
Vooral de stygingen in grond- en hulp
stoffen pry zen, de hoge rexeningen der
werven en de drukkende vertoouwkosten,
waar de rijksbijdrage in vele gevallen als
een onvoldoende compensatie tegenover
stond, hebben de ondernemers heel wat
De voorlopige betalingsregeling, die
door de vereniging aan het eind van 1947
werd voorgesteld, kreeg geen ministeriële
goedkeuring, hoewel in dit jaar niet min
der dan 38 schepen door herstelwerk
zaamheden aan de vloot werden toege
voegd. Uit de diverse rederijplaatsen,
waar tezamen 55 rederijen gevestigd zijn,
namen 31 stoom- en lfll motorschepen
aan de vissery deel; waaruit volgt, dat
de haringdryfnetvloot met 1/3 deel ia
verminderd.
Het verslag ia inmiddels niet blind
voor de lichtpunten: zwaardere motoren
maakten verscheidene vaartuigen beter
dan voor de oorlog geschikt voor de vis
serij en ook de uitrusting der schepen
liep vlotter dan vroeger; de nettenvoor-
ziening werd ruimer (hoewel ook do
pryzen stegen), de vatenpositie werd
redelijk (waar de prijzen iets daalden)
en slechts de zoutvoorziening liet op do
drukste momenten van bet seizoen to
wensen over. Van de zijde der reders
vereniging is dan ook bij de overheid
voortdurend aandrang uitgeoefend op een
voorziening met Duits mijnzout en Boe-
kelo-zout
In de commissie inzake de luchtha
ven Schieveen zal ook een vertegen
woordiger van het dep. v. Landbouw zit
ting hebben.
