Nieuwe Leidsche Courant | 1948 | 11 december 1948 | pagina 6

MUSTAFA KEMAL,

SCHAKEN

Achter de schermen

Galeislaaf

CKefariae 4

6

ZATERDAG 11 DECEMBER 1948

de man van liet „Turkse wonder"

Turkije, voor de eerste wereldoorlog de „zieke man" in Europa, heeft na 1918 vriend
en vijand verbaasd, doordat in het stervende Osmaanse rük, welks erfenis reeds door
de overwinnaars verdeeld was, enkele persoonlijkheden opstonden, die in tegen
stelling met de gemakzucht en de laksheid van vorige generaties met grote kracht
en doorzettingsvermogen het Turkse volk uit zijn diepe vernedering hebben opge
richt. Dit „Turkse wonder" is voor een belangrijk deel tot stand gekomen door de
onverzettelijke activiteit van Mustafa Kemal.

Mustafa, in 1880 te Saloniki geboren,
wordt aanvankelijk bestemd

dienstleraar. Hij weet echter zijn moeder
duidelijk te maken, dat dit beroep niet;
voor hem is en zo gaat hij naar de offi-
ciersschool. Daar valt hij al spoedig op
en krijgt hij van zijn wiskundeleraar ook
de bijnaam Kemal, d. i. de volmaakte.
Zijn eerste practische dienst verricht hij
als kapitein in het garnizoen van Salo
niki.

Daar komt hij ook in aanraking met de
politiek. Hij sluit zich aan bij de Jong-
Turken, die volksvernieuwing voorstaan,
maar in feite meer ingesteld zijn op de
verandering van de regeringspersonen

De gegevens voor nevenstaand artikel
werden grotendeels ontleend aan „De re
publiek Turkije" door dr W. E. Noord-
man, dat bij J. A. Boom te Meppel ver
scheen, als eerste deel in de Terra-Bi
bliotheek o. I. v. prof. dr H. N. ter Veen.

Voor onze Schakers

Oplossingen (binnen 14 dagen) en corres
pondentie aan onze schaakredacteur,
Goudreinetstraat 125, 's-Gravenhage.

Wij zouden de waarheid te kort doen
indien wij zouden beweren, gelijk wel
eer, dat de postbode zich beklaagt ovei
de last der talloze oplossingen, welke hij
ons moet brengen. Toch mogen wij niet
mopperen over het aantal deelnemers.
Maar ons record van twee jaar geleden
is nog niet bereikt, nog lang niet. Dus
schaaklièfhebbers, laat U niet kennen.
Deedt ge reeds eerder mede, keer dan tot
Uw oude liefde terug. Deedt ge nog nooit
mede, doet het dan nu voor het eerst
zendt Uw oplossingen eens in. Het zal
U bevallen!

Hieronder volgen nu allereerst de op
lossingen der opgaven uit onze rubrieken
van 13 en 27 November j.l.

De oplossingen
Opgave 254 (Probleem van H. Brixi):

1. Dc3!

Opgave 255 (Probleem van P- A. Orli-

mont): 1. Dal!

Opgave 256 (Partijstelling Schönmann-
Wagner, Hamburg 1921): 1Thl+

2. Kg4 Th4+en* nu öf 3. gxh4 Dg2
mat, öf 3. Kxh4 Dh2+ 4. Kg4 Dh5 mat,
öf 3. Dxh4 Pxe5+ enz.

Opgave 257 (Eindspelstudie van dr A.
Wotawa): 1. Txb5ü Txb5 2. Lc5 b6 3.
Lb4ü Txb4 4. Kc3 Tb5 5. b4! Ke7 6. Kb3
Kf6 7. Ka4 Txb4+ 8. Kxb4 Kf5 9. h4!
Kg4 10. Kb5 en wint. Of: 2Kd7

3. b4 b6 4. Lf8 Ke8 5. Kb3 Kxf8 6. Txb4-f
7. Kxb4 en wint eveneens.

Opgave 258 (Probleem van S. Herland):

1. Df5!

Opgave 259 (Probleem van S. Herland en
W. Pauly)1. Db4 en nu öf Kxd5 2.
Ld7 enz., öf Ke6 2. Pc7-f enz., öf Kf5

2. Df4+ enz.

Opgave 260 (Probleem van S. Herland):
1. Pg7 Kf4 2. Kf7 Ke5 (g5) 3. Fh5!
'(Td5+) eiïz. Of 1. Kf6 2. f4! Kg6

3. Th3 enz.

Opgave 261 (Eindspelstudie van A. Seles-
nieff1. f4+ Kxf4 2, Lh6+ g5 3. Kf2
e5 4. Lf8 Td7 5. La3 exd4 6. b7 Txb7
7. Ld6 mat.

En hieronder volgen

De'nieuwe opgaven.

Opgave 262 (Zowel voor serie A als voor
serie B twee punten).

Wit: Kh5, Dc4, Th8. Ld6, Pb5 (5).
Zwart: Ke8, Ta8, Le7, Pf8 pionnen b7
en d7 (6).

Wit geeft mat in twee zetten (Pro
bleem)

Opgave 263 (Zowel voor serie A als serie
B drie punten).

Wit: Kei, Tbl, Thl, Le5, pionnen c2,
d3, d4, f3. f4 en g2 (10).

Zwart: Ke3 en pion e4 (2).

Wit geeft matin drie zetten (Probleem).
Opgave 264 (Zowel voor serie B als serie
C drie punten).

Wit: Khl, Tc7, Tfl, pionnen a2, b2,
c2, g2 en h2 (8).

Zwart: Kg6, Th8, Pe4, Pg4, pionnen a4,
b7, d5 en h4 (8).

Zwart aan zet wint (Partijstelling).
Opgave 265 (Alleen voor serie C
punten)

Wit: Khl. Da4. Tel, pionnen b7
h2 (5)-

Zwart: Kb8, De7, Te8, pionnen a7
h3 (5).

Wit aan zet wint (Partijstelling).
Met betrekking tot de opgaven 262
263 tekenen wij ten behoeve van on
varen oplossers aan, dat in een probleem
alles geoorloofd is wat in een gewone
schaakpartij geoorloofd is.

Een schoonheidsprijs voor Euwe.
Hieronder volgt de partij, waarmede
Dr Euwe in het tournooi te Venetië de
schoonheidsprijs won. Het tournooi werd
gewonnen door Najdorf met 11% uit
gevolgd door Barcza en Canal 9%, Euwe

dan van het systeem. Hun onbereik
bare idealen barsten stuk op de indolen
tie van het Turkse volk. Kemal trekt zich
terug uit de politiek.

Een overwinning op de Italianen bij
Tobroek in 1912 bezorgt Mustafa de
joorsrang, maar zijn naam als militair
vestigt hij in 1915, wanneer hij Church
ill's plannen om bij Gallipoli Engelse
troepen aan land te zetten, verijdelt.
Daardoor redt hij Konstantinopel
wordt hij zelf generaal.

Als Kemal Pasja is hij een man
gewicht op militair gebied
in 1918 de Engelse generaal Allenby Pa
lestina binnenvalt, krijgt Kemal de op
dracht, dat te verhinderen. Met zijn ge
desorganiseerde leger is hij daartoe niet
in staat. De belangrijke provincie Ana-
tolië weet hij te redden, doch Turkije is
ten dode opgeschreven.

Als op 13 November 1918 Enge
oorlogsschepen in de haven van K<
stantinopel ankeren, kapituleert
sultan en maken de geallieerden zi
gereed de Osmaanse erfenis onder
kaar te verdelen. Engelsen,

Grieken en Italianen zoeken
delen uit de buit. Turkije is als on
afhankelijke staat feitelijk
nen. De buitenlandse inmen
zuiver Turkse zaken wordt
ter dan het voor de oorlog

Kemal Pasja zit dan in Konstantinopel
en verbijt zich. Maar hij zit allerminst
stil. De regering vindt hem lastig
stuurt hem op 30 April 1919 als inspecteur
van het derde Turkse leger naar
verre Anatolië. Maar Kemal heeft
zorgd, dat hij uitgebreide volmac
heeft. Hij heeft nu zijn kans en hij zal
die terdege gebruiken.

In Anatolië organiseert hij de tegen
stand tegen de geallieerden, lijnrecht te
gen de officiële regering in Konstantino
pel in. De sultan stelt een wereldlijke en
hemelse beloning op zijn hoofd,
mal, die de Turken in de waan brengt,
dat hij juist de sultan khalief redder
wil ui(?de handen der vijanden, gaat rus
tig door. Hij roept een Nationale Verga
dering bijeen in Ankara, die hem bij zijn
plannen steunt.

Inmiddels kapituleert sultan Mehmec
VI volledig en de Griekse koning, die
zich als opvolger van de vroegere By
zantijnse keizers reeds de naam van Kon-
stantijn XIII heeft aan gemeten, stuurt

sn lengte van 30 kon langs de Atlanti-
he Oceaan uitstrekt.

Van Lissabon heeft men een schitte
rende autoweg langs de gehele k-ust en
n met kleinere beurzen
een goede electrische treinverbinding, die
U in een 'half uur van Estoril naar de
hoofdstad brengt. Estoril biedt alles wat
de verwende badgast zoekt, strand, rou
lette. golf en dat in een klimaat, dat de
biedt van geheel Europa,
n.l. 3163 uren heldere zonneschijn, tegen
2725 in Nice en 1800 aan de Zuidkust van
per jaar. In de onmiddellijke
Estoril vindt -men de oude
Sintra met het beroemde
Kasteel der Moren boven op de Sinbra-
bergem, waaraan Lord Byron gedichten
wijdde.

e driehoek Lissabon-Estoril-Sintra
It uit historisch zowel als uit een
oogpunt van natuurschoon onvergetelijke

Geen wonder dat hier de meeste -grote
figuren van Portugal wonen, o.w. -nabij
Estoril de 85-jarige President der Repu
bliek, Maarschalk Carmo-na.

Men weet dat het thans circa 8 mil-

Wit: Tartakower. Zwart: Euwe.

Italiaanse partij.

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 Lb6
5. d4 De7 6. o-»o d6 7. h3 Pf6 8- Tel
9. Pa3 Pd8 10. Lfl Pe8 11. Pc4 f6 12. a4
c6 13. Pxb6 axb6 14. Db3+ Pe6 15. Dxb6
g5 16. Lc4 h6 17. h4 Kh7 18. hxg5 hxg5
19. dxe-5 dxe5 20. Le3 Th8 21. g3 Kg6 22-
Kg2 (Wit schijnt er niet slecht voor te
staan, doch nu gaat het spul beginnen!)
Pf4+ 23. gxf4 Lh3+ 24. Kg3 exf4+ 25.
Lxf4 Dd7! 26. Ph2 gxf4+ 27. Kxf4 Th4+
28. Ke3 Lg2 29. Pf3 (Weer schijnt wit de
dans te ontlopen, maar..) Txe4-J- 30.
Kxe4 Pdi6+ 31. Kd3 Df5+ 32. Kd4 Df4+
33. Kd3 Dxc4+ 34, Kc2 Lxf3 35. b3 Le4-f
36- Kb2 Dd3 37. Tgl-f Kf7 38. Tacl Dd2+
39. Ka3 (Weer lijkt het wat, maar..)
Pc4+ 40. bxc4 Txa4+ 41. Kxa4 Da2+
42. Kb4 Db2-f. Wit gaf het op. Een
knappe partij, welke het beste voor de
terugkeer van de oude vorm van onze
landgenoot doet verwachten.

Schriftelijke cursussen

Voor beginners, zowel als gevorder
den, o.l.v. Dr MAX EUWE en W. H.
v. d. NAT.

Gratis prospectus
DE LEIDSCHE

ONDERWIJSINSTELLINGEN

erkend door de Insp. v. h. Schrift.
Ondertvijs

Johan de Wittstraat 178-182, Leiden

„De volmaakte"
leger van 300.000 man naar Klein-
Azië om de „rebellerende generaal met
zijn roversbenden" te vernietigen.

Voordat de grote slag in de buurt
van Ankara beginnen zal, valt Ke
mal van zijn paard en breekt drie rib
ben. Maar onverstoord voert hü zijn
troepen in de 25 dagen durende strijd
naar de overwinning. De Grieken zijn
beslissend geslagen en na enkele
maanden worden de laatste troepen
van Konstantijn de Egeese Zee inge
jaagd, De schone droom van een
nieuw Byzantijns rijk vindt op de ka
den van Smyrna een bloedig einde.
De Nationale Vergadering verleent Ke
mal de titel van Gazi, d. i. de zegevie
rende.

Na de Grieken komen de Engelsen
aan de beurt. Kemal rukt op naar de Dar
danelles die in handen zijn van Engel
se troepen. Maar dezen voelen er weinig
voor, de strijd met de Gazi aan te bin
den, en ze sluiten een wapenstilstand.

Inmiddels voert Kemals medewerker
Ismet Pasja, de huidige president, een
verbeten strijd op de conferentie van Lau
sanne, een strijd, die tenslotte in de vrede
van Lausanne met succes wordt bekroond.

De smaad van het door de sultan ge
tekende verdrag van Sèvres is uitge
wist. „Uit de puinhopen van het vermolm,
de Osmaanse rijk is een nieuw Turkije
verrezen als soUvereine nationale staat,
die als gelijkberechtigde door de Weste
lijke mogendheden wordt erkend.

Het „Turkse wonder" is geschied. Ke
mals onverzettelijke wilskracht heeft het
volk uit zijn indolentie wakker geschud,
het verzet doen oplaaien, geld, soldaten
wapens bijeengebracht. De Turkse
staat is geboren. -Het werk van de con
solidatie gaat beginnen.

SEDERT 1869 VERMAARD
OM DE VOORTREFFELIJKE
KWALITEIT ONDERGOED

HAVENSCHILDER EVERT MOLL
WORDT 70 JAAR

SALAZAR, de grote man van Portugal

Estoril Portugese Zonnekust vluchtoord
van Europa

(Bijzondere correspondent)

De „Costa do Sol", met Estoril als glan
zend middelpunt, is voor Portugal, wat
-de Riv-ièra met Nice is voor. Frankrijk.

Gedurende de oorlog waren h-i-er dui
zenden rijke vluchtelingen uit -geheel
Europa saamgestroomd, om -het einde van
de oorlog af te wachten. Eén van de
prachtigste landhuizen, met grote tuin.
vl-ak tegen de door de Atlantische Oceaan
bespeelde -kust, werd ons bij Estoril aan
gewezen, waarin zich het centrum der
Duitse spionnage bevond, met draadloze
installaties, dat later door de Portugese
politie in beslag werd genomen.

Ook thans zijn er al weer -mensen
ha-zeharten enigoedgevulde porte-
monnaies, die in de luxueuze hotels van
-de Portugese Zonnekust zijn neergestre
ken. waar zij het veiliger vinden dan ir
West-Europa, voor het geval de Russi
sche Beer onverwacht zijn klauwen mocht
uitslaan. Vooral bij de communistische
stakingen in Frankrijk waren er vers
lende vooraanstaande Fransen, die
seling behoefte gevoelden te gaan kuren

1910

een republiek is. Na de moord op Ko
ning Carlos en de Kroonprins in 1908
volgde zijn jongste zoon Manuel hem op.

gels van het bewind over en Maarschalk
Carmona werd in 1926 President der
Republiek, -nadat de periode tussen 1910
en 1926 door tal-loze woelingen had ge-

Olivaira Salazar
lot Mini-ster-President benoemd en sinds-
ien is hij de eigenlijke heerser in Por-
jgal. In 1934 hervormde hij de Staat
tot een Corporatieve. Naast de „Nationale
bestaat uit 120 led-en
door direct kiesrecht door het volk ge-
izen, heeft men de ..Corporatieve Ka-
er", samengesteld uit vertegenwoordi-
■rs van de autonome plaatselijke cor-
irati-es. Deze Kamer geeft advies over

alle wetsvoorstellen-, verdragen enz. voor
ze in die „Nationale Vergadering" behan
deld worden.

Salazar oefent in feite de grootste in
vloed uit en af en toe wordt niet ge
schroomd sterk i-n te grijpen, zoals on
langs, toen weer enkele ministers door
Salazar aan de kant werden gezet, o.a.
de Minister van Economische Zaken, om
dat hij het ni-et al te best deed. In Por
tugal werd gefluisterd dat hij allerlei
onnodige deviezen verslindende inkopen
in Amerika had gedaan, w.o. de aankoop
van milli-oenen ballpoint-pen-n enEn
dat terwijl een groot deel der bevolking
noch lezen noch schrijven kan. Salazar
heeft in ieder geval, hoe men ook over
zijn systeem denken mag, economisch
wel wat voor zïjm land weten te berei
ken. De laatste tijd worden de banden
tussen Spanje en Portugal inniger op het
gebied van militaire samenwerking en
de broer van. Franco, _die ambassadeur
in Portugal vbör Spanjeis, houdtvele
conferenties -met Salazar om -tot een ver
bond te k-omen -bij een nieuwe wereld
oorlog. De -nauwe banden, welke Portu
gal sinds eeuwen met Engeland heeft
on-d-erhou-den, dat zich een soort toeziende
voogd achtte, zijn door d-e enorm toege
nomen macht van de Verenigde Staten
aan bet verslappen en ook 'hier oriën
teert men zich meer en meer op het
Amerikaanse Wereldrijk, waarvan men
de economische invloed in al-Ie straten
van Lissabon bemerkt.

Piet van 't Veer.

j was nog slechts 16 jaar, toen hij
reeds het sterke verlangen in zich ge
voelde het geziene op doek te brengen.
En hij verkeerde in de omstandigheid,
dit verlangen spoedig te kunnen ver
werkelijken. Niet alleen door zijn aan
leg van nature, maar ook door zijn con
tacten -met de grote schilders der Haagse
School. Enige jaren zat hij, Evert Moll,
namelijk op de schoolbank te Voorburg
naast Albert Roelofs, d-e zoon van de
schilder Willem Roelofs Sr, en talrijk

Moll nooit gehad; de natuur was voor
hem de tekenacademie. Eerst schilderde
hij landschappen, heerlijke van zon-
doordrenkte impressies; later tijdens een
5-jarig verblijf te Londen, waar hij aan
de Theems werkte, kwamen er hoofd
zakelijk rivier- en stadsgezichten.

Terug dn Holland werd hij in Dor
drecht en Rotterdam getroffen door de
weelde en -kleurenrijkdom van de havens.
En dit werd -zijn levenswerk: het haven
gezicht. De havens zijn een dankbare

»n de bezoeken aan 't huis en atelier inspiratiebron
deze kunstenaar. Hij ontmoette daar
veel -bekende schilders, die hem steun en
raadgevingen ga-ven omtrent zijn werk.
Een academische opleiding -heelt Evert

Weet ge ivat Uiv kinderen lezen?

Het wordt tijd, dat men het kwaad der
beeldromans gaat bestrijden

Wie zijn jeugd niet vergeten is, herinnert zich ongetwijfeld, hoe hy in de jaren dé
hevige verering van zijn boekenhelden heeft gekend. Misschien is het wel aardig,
daarbij te constateren, dat we die eigenschap nooit geheel overwinnen, al wijzigen
zich de objecten van onze waardering in de loop der jaren allicht. De boeken over
de geuzenstrijd, de boerenoorlog in Afrika, de ondergang van het schone Indianen-
geslacht in Amerika, we hebben ze verslonden en achteraf weten we hoe diep de
indruk is die ze hij ons hebben achtergelaten. De heldenverhalen „doen het" en de
greep naar het detective-boek in later jaren (onder excuus van „ontspanning")
kent in wezen geen andere motieven dan die diep ingewortelde neiging tot helden
verering.

Het gaat er nu niet om, de verdien
ste van sommige goede boeken op
dit terrein te ontkennen. Inderdaad,
ze zyn soms in frisse stijl geschre
ven en het is ook waar, dat de ner-
vèuze spanningen, door zulke lec
tuur gewekt, soms nu(tig kunnen
zyn om de overspannen aandacht
van andere dingen af te leiden.
Niettemin is het 'noodzakelijk hier
bij aan te tekenen, dat dergelijke
boeken, zeker wanneer zij niet van
de beste soort zijn, ook een bederf
van de fantasie kunnen betekenen.
Deze aantekening klemt' nog "meer ten
'en van de jeugd, die nog niet zulke
scherpe lijnen heeft getrokken tussen
fantasie en werkelijkheid en onbewust
zichzelf betrekt in het verhaal.

werd gestreden om „zwaar water"

Weinig mensen in bezet Europa konden tijdens de bezetting vermoeden dat zich
achter de schermen een felle strijd afspeelde ter verkrijging van een wapen, dat
veel machtiger zou zyn dan de V's, die ze dagelijks in de richting Engeland zagen
afvuren. De strijd, waarop wij doelen, werd geleverd in Noorwegen om het zgn,
water", een onmisbaar hulpmiddel bij de vervaardiging van de atoombom.
In Engeland wist men, dat de Duitsers in Noorwegen kans hadden gezien, het
-.water" in zeer kleine hoeveelheden te vervaardigen. Noorse saboteurs moesten
tenslotte per parachute worden neergelaten om het voornaamste gedeelte van de
fabriek, waar het goedje gemaakt werd, te vernietigen.

allerlei krijgslisten te baat nemen om de
flessen met zwaar water veilig en wel in
Frankrijk te krijgen.

Wat is eigenlijk „zwaar water"?
Scheikundigen noëmen het eenvoudig
m verbinding van zuurstof met een
speciaal waterstofgas, het zgn. deuterion;
de vloeistof is slechts weinig „dichter"
dan gewoon water. Voor natuurkundigen
geleerden, die zich met de atoomener
gie bezig houden, was het een onmisbaar
hulpmiddel. Kortom de remmende wer
king, die ervan uitgaat, maakt het moge
lijk de proefnemingen tot ontbinding der
atoom plaats te doen vinden, zonder dat
zij uitlopen op rampspoedige gevolgen.
Het grote centrum der Europese produc-
ie van deze kostbare vloeistof, bevond
zich in een donkere vallei, ergens in
Noorwegen, te Rjukan. Betrekkelijk
grote voorraden enkele tientallen liters
aren hier opgeslagen. De Duitsers,
n 1939 Noorwegen nog niet waren
binnengevallen, boden (uiterst „correct"
als altijd) aan, deze voorraden te kopen.
De Noren weigerden.

Op zijn beurt ondernam Frankrijk nu
stappen. De door het ministerie van Oor
log uitgezonden agent had uitgebreide
volmachten voor wat betreft de prijs en
eventuele andere voorwaarden. De Noren
stelden echter het zware water zonder
ter beschikking van de Franse ge
leerden. Doch de Duitse inlichtingen
diensten waren op hun hoede. Men moest

In deze strijd dolven de Duitsers het
onderspit tegen de Franse geheime agen
ten. Het zware water kwam te Parijs en
werd vervolgens, ten tijde van de Duitse
inval in Frankrijk, naar Engeland „ge
ëvacueerd". De Duitsers, die ook Noor
wegen hadden bezet, vonden een fabriek,
waarvan de installaties volkomen intact
gebleven waren, maar van de voorraden
geen spoor. Verscheidene maanden zou
het duren voor er één druppel zwaar wa
ter, na de vele stadia van het ingewik
kelde procédé te hebben doorlopen, in de
speciaal daarvoor ingerichte gaarbak, kon
vallen.

De Engelsen en de in Londen vertoe
vende Fransen en Noren begrepen het
gevaar. Duitsland mocljt onder geen en
kel voorwaarde de beschikking houden
over de fabrieken van Rjukan, om haar
niet in staat te stellen de atoombom uit te
vinden. De eerste expeditie met zweef
vliegtuigen mislukte. Men probeerde een
ander middel. Noorse saboteurs werden
als parachutisten neergelaten op de hoge
kale vlakte, die het dal van Rjukan be
heerst. Natuur en vijand trotserend,
slaagden zij er tenslotte in het voor
naamste deel van de fabriek te vernie
len

Maar meer nog dan de letter boeit het
plaatje, en het is op zichzelf niet zo
vreemd, dat er uitgevers zijn, die van
die wetenschap gebruik hebben gemaakt
door beeldverhalen uit te geven voor
een prijs die binnen het bereik ligt van
het zakgeld.

De ernstige zijde van deze uitgaven
is, dat de aantrekkelijkheid van deze
beeldboekjes wordt bepaald door fanta
sie-bedervende detective-verhalen. Men
moet onbespied de gesprekken over de
„helden" uit deze verhalen van de jeugd
gehoord hebben om goed te weten, welk
een. funeste invloed er van uitgaat. De
beeldboekjes worden tot in het onein-'
dige onder de jeugd verhandeld en ze
worden stukgelezen. Een mooi succes
voor de uitgevers, maar een fataal feit
voor de jeugd, waartegen we niet genoeg
kunnen protesteren.

De radio, met de Paul Vlaanderen-
hoorspelseries, doet al kwaad genoeg.
We kunnen de geluiden van revolver
schoten, angstgillen, ontzettings- en af-
schuwkreten, de doodsreutel van ster
venden en het onheilspellend geloei van
wind om duistere hoeken nog buiten
onze huiskamers houden, indien we zelf
beheersing genoeg hebben, maar da
boekjes doen het werk van sluipend
vergif en waakzaamheid blijft hier ge
boden.

Het zou een lonend experiment zijn
voor opvoeders, leraren etc., eens een
onderzoek in te stellen naar de inhoud
van de schooltassen varf« b.v. de leer
lingen dér middelbare scholen.

Amerika ziet gevaar

Reéds vijftig steden in Amerika
hebben de strijd tegen de beeld
romans aangebonden, omdat deze,
zo zegt men daar openlijk, de mis
dadigheid van de jeugd in de hand
werken. Los Angeles heeft b.v. de
verkoop van zulke lectuur verboden
aan personen beneden de leeftijd
van 18 jaar. Verhalen over moord,
inbraak, brandstichting en bedrei
ging met dodelijke wapens zijn daar
op de zwarte lijst gezet.

Dit heeft protest uitgelokt bij de Ver
eniging van boekhandeleren, die een
actie willen beginnen tegen het ge
meentebestuur op grond van het feit.
dat de Grondwet van de V.S. persvrij
heid garandeert. Doch de opvoedkundi
gen wijzen op het zichtbare bederf bij
de jeugd, dat zich openbaart in het spel.
Jongens binden hun speelmakkers aan
bomen en branden hun bloten voeten
met lucifers. Zelfs worden er roverijen
met geweldplegingen begaan door de
schoolgaande jeugd.

Men is natuurlijk niet klaar met te
zeggen, dat de Amerikaanse jeugd on
stuimiger zou zijn dan die bij ons. Ne
derland heeft een andere levenssfeer.
Toegegeven, maar een nog niet zichtbaar

>r veel kunstschilders
geweest en zeer gedifferentieerd i;
indruk, die de (havens* op de schilders
maken. Velen gaven de havengegezich-
ten tragiek en somberheid. Evert Moll
daauéntegen zag de vreugde van de ar
beid, de vreugde van het water en de
vreugde van het zonlicht. Die vreugde
kenmerkt alle schilderijen van Evert
Moll, ook zijn stadsgezichten, ook zijn
stillevens, ook zijn fijne bloemstukken.
En het is dan ook niet te verwonderen,
dat verschillende musea (Boymans te
R'dam, Kensingtonmuseum te Londen en
enkele musea in Amerika) werk van zijn
hand hebben. Reeds 25 jaar woont Evert
Moll nu in Den Haag, waar hij o.a. lid
Pulchri Studio is, en vele malen
kunnen we deze kunstenaar, die Woens-
70 jaar hoopt te worden, aan
treffen bij de Scheveningse haven en op
het strand, vooral bij stormweer. Gaf hij
de Franse Rivièra de stil-verdroomde
kleurenpracht en langs de Seine het im
pressionisme van de Fransen, In Scheve-
ningen voelt hij de kracht van zee en
wolken en de arbeidsvreugde in de
havenbedrijvigheid. Zijn huis in Den
Haag (W. Pyrmontkade 152) zal Woens
dag zeker druk bezocht worden.

Dat kwam dus toch voor elkaar

De Rijkspolitie wist gisteravond Alexan
der Dirk Hogguer, lid van de Colonne
Heraneicke, die onlangs uit het kamp te
Laren ontvluchtte en gisteren bij ver
stek door het B.G. te Amsterdam ter
dood werd veroordeeld, te- arresteren.

wegcontrole bij Diemen werd de
auto, waarmee Hogguer trachtte te vluch
ten, toen hij zijn vonnis had vernomen,
aangehouden. Men herkende de vluchte-

Dr Mohan Singh Mehta, vroeger mi
ster van Financiën in de prinselijke
staat Mewar, is benoemd tot de eerste
ambassadeur van India in Nederland.

Joseph Stephens

Zichtbaar gevleid, wijdde Io uit over
haör lievelingspaarden en hun afkomst,
na Regimus vroeg:

Zijn jouw kleuren altoos rood en
goud geweest?

Nee. De kleuren van myn stallen te
Antioöhdë waren groen en wit; na mijn
huwelijk heb ik ze veranderd dn rood

Ondanks zijn afkeuring en zijn bezorgd
heid voor de afloop van Io's waagstuk,
was Oono opnieuw onder de indruk van
haar boeiende, bijna uitdagende verschij
ning gekomen. Haar stevige benen sta
ken in rode ruitenlaarzen; het gitzwarte
haar werd in zware vlechten opgehouden
door een brede witzijden band, maar zó
dat nog een deel ervan over haar schou
ders viel. En als hij dan keek naar haar
felle ogen, waarin de gloed #n een diep
verlangen brandde, dan overviel hem
toch weer de gewaarwording, dat hij
eigenlijk niets liever zou wensen dan haar
overwinning en de redding van haar man.

Verdiende zij dat niet ten voile? Zij had
immers de moed en de pit en de vol
harding van een gladiator, die alles op
alles zet om triomfator te worden.

Ga je rennen onder de geldende
regelen?

Ja, béhalve dat zowel de Keizer
als ik het privilege hebben geheel vrij
te zijn dn die keuze van onze paarden.
Alleen in de maat en het type van ren-
wagen zijn we aan bepaalde regelen ge
bonden. Wij zullen gebruik makpn van
de Griekse lage wagen, die thans in hei
Circus te Antiochië de officiële tromf-
wagen is. Of ik moed heb? Jawel! Na
tuurlijk, er is altijd een risico, dat als
een schaduw met je meerent, maar ik
vertrouw ten volle op Starlight, Dawn.
Ion en Iskender.

Ja, je hebt alle reden optimist te
zijn, merkte Reginus op.

Io keek even op naar de gedekte lucht

Dat wil zeggen, als je een renbaan
krijgt, die drie dagen lang doorweekt is

m plensbuien en naar het schijnt, nog
eer te wachten heeft, is er voor opti-
isone maar een bescheiden plaats, 't Ge-
ar van slippen is groot genoeg, om het
>m geluk tot een stom ongeluk te
maken.

Herin as, Io's trainer, kwam met haar
overleggen; zij stond even diiep. in ge
dachten, knikte dan goedkeurend, wend

de zich weer tot Reginus en zei:

Kun je begrijpen, dat ikeen
beetje slaap heb?

Slaap? In deze heksenketel van
spanningen?

Ja, ik ben van vanmorgen vroeg af
al met mijn paarden in de weer.

Reginus keek haar nog eens scherp
aan, als wilde hij' haar profiel bestuderen,
niet' als beeldhouwer, maar als man. Dan
vroeg hij

Heb je plan, Nero de volle laag te
-geven?

Io beet op haar onderlip en glimlachte

Er is practisch maar één vierspan
in Latham, dat de hoogste inspanning
waard is. En dat zijn de vier van Nero.
Er is echter één oersterke tegenspeler,
die van de paardensport meer weet dan
wie ook, en dat is Hermas, mijn eerste
en beste trainer, die mijn stal gemaakt
heeft tot wat hij nu is, nl. door geen
ander in het Keizerrijk te overtreffen.
Geen renner, geen koper en geen veearts
is erin geslaagd, aan mijn rechtsbuiten-
draver, Iskender, ook maar één fout te
ontdekken. De arenasprookjesbrouwers
hebben uitgevonden, dat zijn reohter-
enkel niet geheel zuiver is, en ik ben
gewoon, daar rekening mee te houden.
Er is wel iets van waar. in zoverre, dat
Iskender een zeer gevoelige enkel heeft,
maar het heeft nooit zijn qualiteifcen als
rechtsbuiten afbreuk gedaan. Zelf ben ik

er in 't minst niet bezorgd over. In elk
geval is hij op 't ogenblik beter in vorm
dan ooit

De beeldhouwer had nóg een vraag:

Zou het verstandig zijn, het van
Nero te winnen? Heb je het van die
tont al eens overdacht, Io?

Het is mijn bedoeling niet. Nero te
slaan. Ik wil alleen de race winnen.

Reginus wendde zich schouderopha
lend tot Oono en zei:

Helder als koffiedik. Maar kom,
laten we onze plaatsen gaan opzoeken;
de atmosfeer hier is voor mijn gewone
verstand te zwaar.

Intussen had Hermas het vierspan voor
gereden. Een onverwacht door het wol
kendek gebroken zonnestraal zette de
fiere, van ongeduld trappelende rossen
in een lichtvlam. Iskender draaide z'n
kop in de richting, waar Io stond en hin
nikte. Zij liep op de paarden toe, streelde
hun kop en sprak ze liefkozend toe.

Cono en Reginus hadden nauwelijks
hun zetels in het Circus ingenomen, toen
Valerian Montanus, een uitgever, op hen
toekwam en tot Oono zei:

vlk heb instructies, om u en enkele
van uw vrienden zetels aan te wijzen
in de afdeling die gereverveerd is voor
de tweede rang edellieden. Keizerlijk be
vel. Als bloedverwant van de gouden
Helena hebt u bovendien bijzondere
rechten, "(Wordt vervolgd).

Combinatie van
4 geneesmiddelen
tegen griep.

De werkzame bestanddelen van Chefarine
„4" zijn stuk voor stuk ai beroemd geworden
als krachtige middelen ter voorkoming en
ter bestrijding van griep. Maar in de juiste
verhouding tezamen in één tablet verenigd
is de werking nóg krachtiger. Elk tablet be
vat Chefarox, zodat zelfs de gevoeligste maag
toch niet van streek raakt.

4 EN GRIEP 20 TABLETTEN I 0.7J

ÉXAMENOPLEIDING

H.B.S - Mulo - Onderwijzersakte

RESA - HILVERSUM

Bekende Schriftelijke Cursus

Radioprogramma voor vanavond

HILVERSUM I (301) VARA
7.— Artistieke staalkaart. VPRO. 7.30 Een
huis aan de Rijn. 7.45 Voor de Nederlanders
in Duitsland. VARA 8.— Nieuws. 8.05 Dingen
van de dag. 8.15 Promenade-Orkest. 9.— Soe.
commentaar. 9.15 De winkel van Sinkel. 10.—
Vindobona schrammeln. 10.25 De mens en
z'n liefhebberijen. 10.40 Accordeola. 11.—
Nieuws. 11.15 Dansmuziek. 12.— Sluiting.

HILVERSUM II (415) KRO
7.— Nieuws. 7.15 Guus Jansen en zijn solis
ten. 7.50 School en Radio. 8.— Nieuws. 8.05
De gewone man. 8.12 Grave et Presto Saxo
foonkwartet. 8.20 Lichtbaken. 8.20 Lichtbaken
8 50 Een plaat uit vele duizenden. 9.— Negen
heit de klok. 9.45 Wie neemt de handschoen
i.— Weekend Serenade. 10.30 Actuali-
10.45 Avondgebed. 11.Nieuws. 11.IS
Concert. 12.— Sluiting.

Wal de radio Zondag brengt

HILVERSUM I (301). VARA. 8.00 Nieuw»
8.15 Soc. strijdlied. 8.18 Beethoven. 8.30 Voor
de tuin. 8.40 „Intermezzo". 9.00 P. J. A. van
Groeningen. 9.10 Men vraagt9.45 Geeste
lijk leven. 10.00 Meester Trio. 10.30 Briefge
heim. 10.50 De jonge Flierefluiters. 11.15
Triangel. AVRO. 12.00 „Achter het voetlicht".
12.15 Het Metropole Orkest. 12.30 De Zondag
club. 12.40 Het Metropole Orkest. 1.00 Nieuws.
1.15 Mededelingen, of gram. 1.20 „The Avro-
leans" 1.50 „Even afrekenen, heren". 2.00
Liebesfreud, F. Kreisler. 2.05 Boekenhalfuur.
2.30 „The Romancers" 3.10 Film. 3.25 „Zo ge
niet u méér van muziek!" 4.35 AVRO's we
kelijkse sportrevue onder redactie van Tom
Schreurs. VARA. 5.00 „Herfst in Holland".
5.20 Ida Presti, guitaar. 5.30 Ome Keêsje. 6.00
Nieuws. 6.15 In gesprek met de lezer. 6.30
Regeringsuitzending. IKOR. 7.00 Vesper-
St. AVRO 8.00 Nieuws. 8.05 AVRO's Re-

tagedie

8.45 Reis naar de maan. 9.30 Musicoraa.
10.00 Hersengymnastiek. 10.30 Bijnamen in
de kamermuziek. 11.00 Nieuws. 11.15 „The
Skymasters". 12.00 Sluiting.

HILVERSUM II (415). KRO. Nieuws. 8.15
Arabesque. 8.30 Hoogmis. NCRV. 9.30 Nieuws.
9.45 Concert. 10.00 Kerkdienst Christelijke
Gereformeerde Kerk van 's-Gravenhage-
Centrum in de Eben-Haëzerkerk. Snoekstraat
21. ds M. W. Nieuwenhuyze. 11.30 „Na de
kerkdienst". KRO. 12.15 Apologie. 12.35 Ada
gio. Matielli. 12.40 Lunchconcert. 12.55 Zon
newijzer. 1.00 Nieuws. 1.25 Lunchconcert. 1.50
„Buffalo Bill". 2.05 Reger-Bruckner Cyclus.
2.30 Concert. 3.30 .Ned. Schilderkunst. 3.50
Pianotrio. 4.10 Sport. 4.25 Vespers. IKOR.
5.00 „De Jonge Kerk" NCRV. 6.30 Bijbelse
liederen. 7.00 Dr Anthon van der Horst. 7.15
„Kent gij uw Bijbel?" 7.30 Nieuws. KRO.
7.45 Marche Militaire. 7.50 „In 't Boeckhuys".
8.05 De gewone man. 8.12 „Uit en Thuis".
10.30 Actualiteiten. 10.45 Avondgebed. 11.00
Nieuws. 11.15 Rotterdams Philh. Orkest. 12-00
Sluiting.

Wat de radio Maandag brengt

HILVERSUM I (301). VARA. 7.00 Nieuws.
7.30 Muziek bij het ontbijt. 8.00 Nieuws. 8.15
Strijdzang. 8.18 Selecties. 9.15 Symphoniemuz.
VPRO. 10.00 Morgenwijding. VARA. 10.20 E.
Taube zingt. 10.30 Voor de vrouw. 10.45 De
Regenboog. 11.20 Piet Böhm, bas-bariton.
11.35 Een werkloosheidsherinnering. 11.50
Renée Chemet. 12.00 „Vincentino". 12.33 Voor
het platteland. 12.38 Orgelspel) 1.00 Nieuws.

I.15 Kalender. 1.20 Lichte Orkestwerken. 2.00
Jonge Ned. Kunstenaars. 2.30 Dieren en
ziekten. 2.45 Orphée et Eurydice. 3.45 „Dat
was Amsterdam". 4.45 Musette-klanken. 5.00
De school is uit. 5.30 Jan Corduwener. 5,45
Regeringsuitzending. 6.00 Nieuws. 6.15 VARA
Varia. 6.20 Jean Sorbier zingt. 6.30 Strijd
krachten. 7.00 Halt, Douane! 7.q0 Op ;vleugh?n
van muziek. 7.45 Landbouwer; 8.00Nw*s.
8.05 Dingen van de dag. 8.15 „Pennies from
Heaven". 8.50 De Ducdalf. 9.10 Malando. 9.40
Suzanne Danco, zang. 10.10 Het Federalisme
in de strijd om het,Nieuwe Europa. 10,25
P.S. Actuele kanttekeningen. 11.00 Nieuws.

II.15 Pianoduo André de Raaff en Jacq.
Schutte. 11.35 Musette-klanken. 12.00 Sluiting.

HILVERSUM II (415). NCRV. 7.00 Nieuws.
7.15 Te beum Laudamus. 7.45 Een woord
voor de dag. 8.00 Nieuws. 8.15 En nu aan
't werk. 9.00 Lili Kraus. 9.35 Bel Canto Kin
derkoor. 10.00 Symphonie. 10.30 Morgen
dienst. 11.00 Trio. 11.20 Van oude en nieuwe
schrijvers. 11.40 Zangrecital. 12.10 Gram. 12.33
Dolf van der Linden en zijn Metropole Ork.
1.00 Nieuws. 1.15 „Mandolinata". 1.45 Grace
Moore. 2.00 Schoolradio. 2.35 Kamerorkest.
3.30 Het Nederlands Sextet. 4.00 Bijbellezing.
4.45 Impression de Music Hall. 5.00 Het Kleu
terklokje klingelt. 5.15 Uit 'n grote stad. 5.45
Orgelconcert. 6.15 Sport. 6.30 Met band en
plaat. 7,00 Nieuws. 7.15 Onder de NCRV-
Leeslamp. 7.30 „De juridische zijde van het
huwelijk". 7.50 Gram. 8.00 Nieuws. 8.05 Pro
gramma Proloog. 8.15 Het NCRV-koor. 8.45
Hildebrand-Mmiaturen. 9.30 Populaire orgel-
:ling. 10.00 Hollands Strijkorkest. 10.45

mdoverdenki

11.00 Niei

Men hoort wel eens zeggen; „O, ik
draag nooit een hoed" of: „Nee, ik draag
altijd lage hakken". Dat is eigenlijk even
mal als wanneer men zou verkondigen
alleen maar aardappels te eten of nooit
soep. Het leven van de meeste vrouwen
toch werkelijk niet-zó eentonig, dat
zij jaar in jaar uit, maand na maand en
in, dag uit altijd maar precies de
zelfde soort kleren kunnen dragen. Er
zijn kleren, waarin we ons werk doen en
andere waarin we feesit vieren; mantels
ve aantrekken als we boodschappen
doen en andere die speciaal zijn uitge
zocht voor de nette visites, voor recep-
voor tentoonstellingsbezoek, enz. En
al die gelegenheden zijn die kleren,

(Vervolg van de vijfde kolom)
fantasie-bederf wil nog niet zeggen, dat
er niet is. Verheugend is het feit, dat
Racine en Wisconsin deboekhande
laren met de autoriteiten meewerken en
een censuur hebben ingesteld op
deze lectuur.

Zover zijn we bij ons nog niet, maar
het zou nuttig zijn zover wel te komen.

Sommige uitgevers hebben zich bij
dergelijke uitgaven nog het principe ge
steld, dat in deze boekjes de boosdoe
ners gestraft, de goeden beloond dienen
te worden. Zij willen dus de morele ver
antwoording toch niet geheel van zich
afschuiven. Dit sluit echter niet uit, dat
de verhalen zich afspelen in een sfeer
van geheimzinnige misdaad. Deze is op
zichzelf al bedervend genoeg.

Gelukkig voelen de bona-fide boek
handelaren weinig voor de handel in
deze beeldromans, doch het zou aan
beveling verdienen de verkoop aan per
sonen beneden de achttien jaar b.v. te
verbieden, zoals in Amerika. Het zou in
ieder geval al een stap in de goede rich
ting zijn en voor zover wij contact met
verscheidene boekhandelaren opnamen
is men over het algemeen geneigd, maat
regelen op dit terrein te stimuleren.

Hier ligt dus een taak voor de
Overheid, die we haar hierbij graag
onder de aandacht brengen. Overi
gens kan de waakzaamheid van de
opvoeders in deze reeds zeer vrucht
baar werk doen, door te wijzen op
het verkeerde en onbelangrijke van
deze lectuur, die de aandacht en de
valse spanning niet waard is.

die we samenvatten als „het geklede na
middag-ensemble". Daarvoor is niet al
leen nodig een kleurige, maar eenvoudige
stoffen of zijden japon, maar ook een
geklede hoed en hoge hakken. U ziet
hier een voorbeeld van zo'n hoed, van
vi'lt en zwart fluweel, iets, dat bet mid
den houdt tussen een muts, een baret en
een hoed. Het model is charmant en heel
chic en kan door vrouwen van elke
leeftijd worden .gedragen. Maar U kunt
er niet mee op 'de fiets gaan zitten en
wanneer U bij voorkeur uw bestaan in
tram of bus moet verdedigen, lijkt het
ons ook wat onpractisch. Het is een echte
visdtehoed en die hebben we toch ook
nodig. Visites zijn nu eenmaal noodza
kelijk voor iedere vrouw, die zich niet
geheel wil inspinnen in haar ei'gen be
staan, maar door contacten met anderen
haar kijk op vele dingen wil en kan ver-

Voor de vrouw, die visites moet af
leggen, is dit model hoed een ideaal}
charmant, chic en toch eenvoudig.