Jiieutue gatectfe(fourant
ol
Moekdens val zal machts-evenwicht
in hele wereld verstoren
n
1848-1948
Wist U
DINSDAG 2 NOVEMBER 1948
BUREAUX: Hogewoerd 103.
Tel dir en redactie 20408: Adm 22710
Postrekening 58936
ABONNEMENTEN: ƒ415 per kwartaal*.
1.35 per maand; 0.32 per week
ADVERTENTIËN: 018 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting.)
Negen en twintigste jaargang No. 7652
HOOFDREDACTEUR: Dr E DIEMER.
CHEf-RED-: H W J ENSERINK.
DIRECnE: F DIEMER
CHR1STELIJ K-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
B$ten!uastirij Is QheMewit
myn bert in teqfjensvocl*
Bazar Ned. Herv.
Gemeente geopend
Zie pagina 2
Amerikaanse hulp dreigt te laat te komen
om van nut te zijn
Diplomatieke waarnemers zijn van oordeel, dat de bezetting van Moekden door dé
communisten, welke thans voltooid is en bevestigd wordt door bombardementen
der stad door de Chinese luchtmacht, een verstoring betekent voor het machtseven
wicht in de gehele wereld. De Koreaanse regering wijst er op. dat nu de commu
nisten in Mandsjoerjje de hand kunnen reiken aan de communisten in Noord-Korea,
terwijl de actie van de communistische opstandelingen in Amerikaans Korea aan
merkelijk versterkt wordt.
De Chinezen doen thans wanhopige po
gingen om zich te handhaven
corridor langs de Gele Zee t
havens Jinkou en Hoeloetao vast te hou
den met behulp van het 15 cm geschut
van de vroegere Britse kruiser „Tsjoeng-
king" teneinde de aftocht van de afge
sneden Chinese legers in Mantsjoerije
mogelijk te maken. Intussen worden
uitgebreide maatregelen genomen om
buitenlanders uitN geheel Noord-China te
verwijderen.
De verwarring wordt nog vergroot, door
dat de Chinese premier en minister
financiën aftraden, daar de invoering
het nieuwe op goud berustende geld
De Chinese Porselein
winkel
In de Chinese porseleinwinkel wordt
op een eigenaardige manier huis gehou
den. De door Tsjiang-Kai-Tsjek gebar
ricadeerde deur blijkt niet stevig ge
noeg en communistische indringers slaan
in de, met Amerikaanse dollars op de
been gehouden affaire, de boel kort
klein. De deur zou heel wat hechter
eteviger moeten zijn, de dollar-stroom
rijkelijker vloeien om de militaire tim
merlieden te financieren, wil er enige
kans bestaan weer orde in de chaos te
scheppen. Maar Amerika heeft ook maar
twee handen, de ene graait in de zak
met dollars, de andere balt zich tot een
vuist, waar het de beteugeling van de
voortschrijdende penetratie in Europa
betreft. Doordat de aandacht via de Ber-
lijnse lUchtcorridor bijna uitsluitend op
West-Europa gericht moet blijven, men
bovendien meer dan genoeg heeft aan
Griekse kwestie, Palestina-probleem,
Middellandse Zee en andere politiek-
strategische wespennesten, krijgen' de
door Moskou ge
steunde rode para
sieten in het Verre
Oosten een schone
kans. De kiemen
't Verklaarde
uitzicht
debacle dreigt te worden, hetgeen duide
lijk blijkt uit de snelle prijsstijging te
Sjanghai. Men vreest, dat de Amerikaan
se wapenzendingen niet meer baten zul
len. Onlangs heeft het Congres 125 mil-
lioen dollars voor dit doel toegestaan,
doch nog niet de helft heeft China be
reikt, terwijl veel Amerikaanse munitie
in Mandsjoerije in communistische han
den gevallen is. Thans zouden weer wa
pens voor een bedrag van vijf millioen
ter beschikking worden gesteld. Zelfs
tienvoudige hulp zou niet baten, als Chi
na geen innerlijke kracht ontwikkelt, al
dus de „New York Herald Tribune". (Men
ziet 't Verklaarde Uitzicht" van heden).
COMMUNISTEN SPANNEN EEN
NIEUWE VALSTRIK.
Na de laatste overwinningen hebben
de communisten de Chinese regerings
troepen een wapenstilstand aangeboden.
Geruchten gaan, dat er te Nanking en
Sjanghai vliegtuigen gereed staan om c
vlucht van de ambassade mogelijk te m:
ken. Men verwacht, dat Soen Fo, zoc
Soen Jat Sen, premier zal worden.
en
reldoorlog liggen daar minstens
kelijk gezaaid als in Europa. Maar het
team Truman-Marshall had zich tot taak
gesteld, allereerst in het door de Sowjets
bedreigde, Europa de bal in het doel
te schieten.
De aandacht werd teveel van China
afgeleid. De „Daily News" onderschatte
de rode terreur in China niet en het blad
sprak van „vijfde kolonisten in dienst
van een zekere imperialistische mogend
heid" de nadruk leggend op het grote
belang, dat Mandsjoerije voor China
heeft. Het overwegen van verdere
desstappen kwam feitelijk neer op
verspilling van tijd en moeite! En dr Hu
Shih, vroeger gezant in Washington en
kanselier van de universiteit te Peiping,
heeft er vaak voor gewaarschuwd, dat
indien Mandsjoerije en Noord-China
tweede Polen zou worden, de toestand
niet meer te redden zou zijn.
Van uit een standpunt der interna
tionale politiek bezien, zou het verlies!
van Mandsjoerije, onrust over de gehele
wereld tengevolge hebben. Het
nisme immers zou dan in het uitgestrekte
gebied, bestaapde uit Noord-Korea,
Noord-Oost China en Buiten-Mongolië de
lakens uitdelen. Wie of wat i
schuld van de langzaam aan naderende
débacle in China? Men kan Tsjiang-Kai-
Tsjek niet verwijten, dat het hem aar
élan ontbrak. De regeringstroepen wa
ren echter niet sterk genoeg, ongedisci
plineerd en de Amerikaanse steun bleek
niet voldoende. Anderzijds werd de
Chinese regering beschuldigd i
ruptie en onbekwaamheid, hetgeen door
de reeds geciteerde dr Huh Shih
rechtvaardig en overdreven" genoemd
werd. Het is eenvoudig belachelijk, zeide
hij, dat alle Chinese autoriteiten
corrupt en onbekwaam zouden zijn.
Voor vervolg zie Pag. 3)
Secretaresse eigende zich 20 a
30.000 gulden toe
De Amsterdamse politie heeft Vrijdag
op Schiphol gearresteerd de 34-j. mevr.
Van der E., die zich op het advocaten
kantoor, waar zij als secretaresse werkte,
door het uitgeven van valse chèques,
20 30.000 gulden had toegeëigend. Zij
kon dit doen, doordat ze, zonder gecon
troleerd te worden, de hele boekhouding
voerde. Toen de politie haar in October
■wilde arresteren, bleek ze naar Zwitser
land te zijn gevlucht. De politie van Zü-
rich gelukte het haar aan te houden.
Mevr. E. keerde vrijwillig naar Holland
terug. Ook haar echtgenoot is, verdacht-
van heling, gearresteerd. Een zeilboot,
die zij had gekocht, is in beslag geno-
i Doodstraf en levenslang voor
beruchte Jodenvervolgers
Het B.G. te Groningen veroordeelde
gisteren de 52-j. Amsterdamse politie
man H. Krikke, verbonden aan de S.D.
en een berucht Jodenvervolger, tot de
doodstraf, conform de eis. Zijn collega, de
57-j. J. van Kooten, tegen wie voor dezelf
de feiten ook de doodstraf geëist was,
kreeg levenslang.
Het B.G. te Amsterdam veroordeelde
gisteren de 63 j N.S.B.-burgemeester
van Bussum, G. Nieuwenhuys, tot 7 jaar
(m.a.) conform de eis.
I Vorstelijke attestatie in de
Kerkbode
JDe heer J. H. van der Haar uit
Gramsbergen (Ov.) vierde gisteren
tegelijk behalve zün 82ste verjaardag
ook zijn gouden jubileum als orgel
trapper in de Ned. Herv. Kerk, in
welk „luchtig" ambt hij voordien
zijn vader reeds 10 jaar geholpen
had. De jubilaris met zijn echtgenote.
Overblijfselen van de ark
van Noach gevonden?
Boeren zonden versteende resten hebben
aangetroffen.
Op de berg Ararat, waar de grenzen
van Turkije, Iran en Rusland sar
komen, en waar eenmaal de ark
Noach strandde, zijn volgens A. P. de
steende overblijfselen gevonden van
voorwerp, dat volgens de boerep
schip geweest moest zijn. De Koerdische
boer Resjit stuitte bij het beklimmen van
de berg op iets, dat hij daar nog nooit
te voren had gezien. Het was een in eer
ravijn vooruitstekende voorsteven vai
schip, die te voorschijn moest zijn ge
komen, doordat gedurende meer dan twee
maanden tonnen sneeuw en ijs waren ge
smolten door het ongewoon warme weer.
Het gedeelte was zo groot als een huis.
De rest zat nog in het ijs verborgen. Alle
boeren, die op Resjits verhaal de berg
beklommen, verzekerden, dat het inder
daad een schip is geweest.
Flinke vliegers doorhoren
Europas mist
Hoewel Berlijn dicht zit van de zware
mist en de vliegerij even stagneerde,
landt er nu weer elke vier minuten op
het Britse vliegveld van Berlijn met be
hulp van radar een toestel van de lucht
brug. Tempelhof echter, dat tussen hoge
gebouwen ligt, moet gesloten blijven.
PRINSES ANNA VERWACHT EEN
KLEINE.
Een zegsman, die in nauw contact met
de Deense Koninklijke Familie staat,
heeft medegedeeld, dat de gemalin van
koning Michael van Roemenië, Prin-
Anne van Bourbon-Parma, in het
voorjaar de geboorte van een kind ver-
Zal een Amerikaan Monty
vervangen?
Te Washington hebben militaire en di
plomatieke kringen te verstaan gegeven,
dat wanneer er een Atlantisch verdrag
komt, niet Montgomery, maar een Ame
rikaan opperbevelhebber moet worden
an de troepen der bondgenoten.
't Proces tegen Amerikaanse
communisten uitgesteld
Het proces tegen 12 vooraanstaande
communisten te New-York is weder uit
gesteld tot 12 November a.s. Te Londen
hebben 700 communisten voor de Ameri
kaanse ambassade een betoging tegen
dit proces gehouden.
't Turkse leger blijft
gemobiliseerd
Bij de opening der Turkse Nationale
Vergadering verklaarde de president.
Franse stakingsbarometer
claalt weer
De stakingen in de Franse mijnen zijn
nu vrijwel ten-einde en in de havens
schijnen deze slechts gedeeltelijk te
den doorgevoerd. Te Nantes stonden
troepen gereed voor het geval de haven
arbeiders de kolenschepen niet zouden
lossen. Men venvacht de staking
staal- en ijzerindustrie niet eerder dan
over een week, daar de vakverenigings
leiders speculeren op het geduld van de
huisvrouwen, die dan de gevolgen var
de prijsstijging van een groot aantal le
vensmiddelen zullen gevoelen.
Ontdekker mannelijke hormoon
overleden
De te Bixke (Hongarije) geboren
servator-directeur van het Pharmo-The-
rapeutische Laboratorium te Amsterdam,
dr Janos Freud, is dezer dagen. 47 jaar
oud, overleden. Hij werd vooral bekend
als ontdekker van het mannelijke hor
moon in 1934 in het Lacoeur-Labora-
torium te Wenen. Dr De Vaal neemt
thans zijn functie waar.
VIJFTIEN DEWEY'S TEGEN ééN
TRUMAN.
Amerika zou Amerika niet zijn als
niet een gokje gewaagd werd, wie pre
sident zal worden. De regeringscommis-
r Weddenschappen te St. Louis
verklaarde, dat Dewey door een
weldigende meerderheid als favoriet
wordt beschouwd. Men stelt de kansen
op 15 tegen 1. (Een staaltje van Ameri
kaans optimisme of pessimisme, al naai
het u lijkt.)
De Zuid-Afrikaanse minister, Bei
Schoeman, heeft in een interview met
een correspondent van „Die Vaderland",
verklaard, dat, waar omstandigheden
zulks vereisen, immigranten de
zullen zijn, die als vaklieden ontslagen
zullen worden, maar zo mogelijk zullen
zij ander werk krijgen.
GEEN TURKSE JODEN NAAR
PALESTINA.
Op verzoek der Arabische staten heeft
Turkije de afgifte van passen voor Pales
tina aan Turkse Joden gestaakt.
Nederland helpt Indië met
textiel en melk
Een millioen blikjes naar Batavia.
Om aan het grote tekort aan melk in
Indonesië, vooral voor jonge moeders en
zuigelingen, tegemoet te komen, kocht
het comité „Nederland helpt Indië" 400.000
kg gecondenseerde melk,, die in een mil
lioen blikjes, verdeeld over 20.000 kisten,
Batavia verscheept worden. De eer
ste zending vertrekt 20 Nov. met de „Ga-
roet", die bovendien 20.000 m. textiel
meeneemt De „Willem Ruys" zal 5 Dec.
vertrekken met een twee zending. Aan-
ïzien de Nederlandse melkfabrieken
1.000 kg per maand kunnen leveren, kan
de gehele partij in 5 maanden verscheept
zijn. De waarde hiervan is een half mil
lioen gulden. Wie de kas van „Nederland
helpt Indië" wil helpen, kan dat doen via
giro no. 500500.
NOG STEEDS SLECHT NIEUWS
UIT TOKIO.
Een smid in Tokio ontstak dermate in
toorn, vanwege een aanmaning vai
belasting, dat hij met een voorhamer zijn
w en zes kinderen de schedel kloof
de, zijn huis in brand stak en toen vergif
n. Aldus vertelt ons Ass. Press.
Schooljeugd brengt verkeer
in gevaar
Naar aanleiding van het feit, dat de
schooljeugd bij het aan- en uitgaan der
scholen de rijbaan vaak onnodig in be
slag neemt en dus gevaren oplevert voor
het verkeer, richtte de K.N.A.C. zich tot
de minister van O. K. en W. met het ver
zoek, het daarheen te willen leiden, dat
bijv. door toezicht van de zijde der leer
krachten aan dit euvel zoveel mogelijk
wordt tegemoet gekomen.
HOE SHAW STALIN ZIET.
Bernard Shaw, de 92-jarige toneel
schrijver, heeft in de „Daily Worker"
verklaard, dat Stalin zijn handen vol
heeft met Ruslands binnenlandse aange
legenheden en daarom een nieuwe im
perialistische oorlog vreest.
Eerste loonbijslag wordt
deze week uitbetaald
Wat er onder moet worden verstaan.
In verband met de loonbijslagregeling,
die zoals bekend gisteren is ingegaan en
geldt voor werknemers boven de 23 jaar,
die ten hoogste f71 per week of f3700
per jaar verdienen, wordt nog gemeld,
dat zij, die geen volledige dag- of week
taak verrichten, 2 ct. per uur krijgen uit
betaald. Onder loon wordt o.m. verstaan
vast tijdloon, provisie, tariefverdienste,
premies en andere toeslagen, alsook vaste
tantièmes, terwijl buiten beschouwing
blijven de kinderbijslag, vacantiebonnen,
de 2 pet. gratificatie, winstuitkeringen, rij
wielbijslag en reis- en verblijfkosten. Er
is een „Prijzenbeschikking niet-doorbere-
kening loonbijslagen 1948" verschenen.
Dê Alg. Bond van Ouden van Dagen
heeft de Regering en de Stichting van de
Arbeid om een toeslag op de uitkeringen
volgens de noodwet-Drees verzocht. De
(comm.) Ned. Vrouwenbeweging over
handigde dë Amsterdamse gemeenteraad
adres, waarin wordt geëist een toe
van f2.50 per week plus handhaving
der subsidies
Suikeroogst in Zeeland is
dit jaar zeer gunstig
Pootaardappel verdringt suikerbiet
uit West-Brabant
Zeeuwse suikerbieten
dit jaar bijzonder groot, zodat de fa
briek te Steenbergen 1,6 a 1,7 millioen
kg bieten per 24 -uur krijgt te verwerken
éénmaal zelfs de aanvoer een volle
dag moest worden stopgezet. Het suiker
gehalte is bovendien 18 pet tegen 16 pet
verleden jaar. Te Steenbergen produ-
dit jaar uitsluitend witte
ker, terwijl vorig jaar de halve produc
tie nog als ruwe suiker moest worden
afgeleverd. Men moderniseert voorts het
bedrijf en vervangt de stoommachines
door electrischè drijfkracht, waarmede
1950 gereed hoopt te zijn. Op
vallend is het inkrimpen van het suiker
areaal in West-Brabant. De pootaardap
pel verdringt hier de suikerbiet.
WEER 2550 KILO SUIKER IN BESLAG
GENOMEN.
Thans is weer bij een Groningse gros-
er 2550 kg suiker in beslag genomen.
e vormc% de rest van een partij van
'11.000 kilo,\ie voor een groot deel voor
prijs was verkocht. Uit erken
telijkheid kan hij op een „zware druk
ker" rekenen.
Schrik van Goeree krijgt 20 jaar
•hoofdwachtmeester der
réchaussée, W. Oskam, uit Middelharnis,
die de bevolking van Goeree en Overflak-
kee terroriseerde, is door het B. G. te
Rotterdam tot 20 j. (m.a.) veroordeeld,
nadat de doodstraf was geëist.
Jubileumgeschenken van Prinses
Willieliiiina tentoongesteld
De geschenken, die H. K. H. Prinses
Wilhelmina bij Haar jubileum werden
aangeboden, worden volgende week in de
troonzaal van het Paleis op de Dam te
Amsterdam tentoon gesteld. Een entrée
f0.25 wordt geheven voor het Kan-
kerbestrijdingsfonds.
Salaris herziening van de rijks
ambtenaren
(Van onze Parlementsredacteur).
In aansluiting op ons bericht inzake de
plannen tot afschaffing van de ongehuw-
denaftrek voor overheidspersoneel, de
toekenning van de vroeger reeds
lager personeel gegeven toelage van 5 pet
aan hen, die meer dan 300 gulden per
maand verdienen en de tussenvoeging
van de rang van commies eerste klas
(waarover in principe reeds in Maart
van dit jaar overeenstemming was ver
kregen) kunnen wij nu berichten, dat het
rapport-Palm inzake de technische her
ziening van het Bezoldigingsbesluit Rijks
ambtenaren, thans wordt bestudeerd in
de salaris-commissie. Dit overleg heeft
een vlot verloop en de verwachting leeft,
dat een en ander in Januari 1949 volledig
zijn beslag zal hebben gekregen. Gelijk
bekend, zal deze herziening terugwer
kende kracht hebben tot 1 Januari 1948.
VOLK SHER STEL- SIGARETTEN
BRACHTEN BIJNA 5 MILLIOEN OP.
Sinds de instelling ervan brachten de
z.g. Volksherstelsigaretten tot nu toe
bijna 5 millioen op. Van Volksherstel ont
ving het Koningin Juliana-fonds een half
millioen gulden, en na de opheffing van
Volksherstel bovendien de opbrengst van
de voorverkoop van de sigaretten.
Overzicht van het podium in „Tivoli" te Utrecht tijdens de jubileumvergadering
op 1 Nov. van de 40-jarige Chr. Hist. Unie. De Unie-voorzitter H. W. Tilanus
voert hier het woord. Op de achtergrond het zangkoor van Katwijkse vrouwen
in haar schilderachtige klederdracht.
Dr Van Bruggen en prof. Van Niftrik
spraken voor de C.H.U.
Gelijkwaardigheid van arbeid en kapitaal
r verslaggevers)
(Van e
Zoals in een deel onzer editie
teren werd gemeld, heeft prof. dr J. de
Zwaan op de jubileumvergadering
de Chr. Hist. Unie in Utrecht de v
H. W. Tilanus gehuldigd. Degenen die,
aldus spr., klaar stonden voor de# begra
fenis van de C H.U. hadden zich in d£
heer Tilanus danig vergist
Het jubileum van de Unie is in het bij
zonder ook een jubileum voor de voor
zitter van de meest democratisch georga
niseerde partij in Nederland. Namens de
vergadering bood prof. De Zwaan hem
de nieuwe Winkler Prins aan.
Tenslotte sprak min. Schokking
morgenvergadering een kort woord. Hij
op de grote belangstelling -
Prins Bernhard voor het Ned. volft
leger en vloot en stelde voor, i
hem een telegram van dankbaarheid
te zenden. Hij wees op de samenwerking
alle lagen der bevolking, die
beginselpartij zulk een voorrecht
De minister had de indruk, dat vooral
de laatste tijd de toekomst van Indonesië
gelegen had in C.-H. handen.
In de middagvergadering van de CR.
U.-jubileumdag te Utrecht, verkreeg m
dr J. van Bruggen uit Heemstede h(
woord over „Het Sociaal-Economische'
Hij sprak er zijn blijdschap over uit, dat
tussen de sociale en de economische
tor in ons volksleven. De plicht v:
steeds weer te wijzen op
armoede, steeds weer aan te dringen op
inkrimping en versobering
heidsapparaat. Er mag geen terugkeer
komen naar de ongebonden vrijheid
van het liberalisme, maar evenmin een
hang naar de alles-overheersende staat
Er moet zijn een vrijheid in zelfbinding,
gebaseerd op de christelijke solidariteits-
gedachte. die inhoudt de erkenning van
de gelijkwaardigheid van arbeid en ka
pitaal in het voortbrengingsproces.
Op de stoel van mr. Spitzen?
Iu mr D. G. W. Spitzen morgen als
Minister van Verkeer en Waterstaat in
functie treedt,
komt de zetel
secretaris
generaal, die hij
tot nu toe bezet
te, open. Zijn
plaats zal wor
den ingenomen
door de chef
n de afd. Wa
terstaatsrecht
„Jn. mr A. J.
Rosman, Of mr
Rosman tenslot
te als opvolger
wordt benoemd
is, in tegenstel
ling met wat
verluidde, nog
niet beslist. In
elk geval is hij
ambtenaar onder de minister.
Prof.
„De Toekomst"
prof. van Nif-
de C. H. Unie
n de belijdenis
die de mach-
Niftrik:
De laatste spreker wa
trik, die de toekomst va
zag in de handhaving
van Christus Triumphati
ten aan Zijn zegekar heeft gebonden
Geen star vasthouden aan beginselen,
maar steeds weer een vragen naar de
wil van God in een concrete situatie.
Daarvoor zullen we critischer moeten
gaan denken over onze beginselen: dit
zijn 'geen voor altijd vaststaande axio
ma's. Het heden kan niet worden ver
staan zonder historische kennis, maar
hetgeen onze vaderen ons hebben over
geleverd, mogen we niet critiek-loos aan
vaarden. Dit gebeurt, volgens spr. bij de
anti-revolutionnairen te veel, waaruit
hun starre oppositionele houding bijv. in
de Indische kwestie is te verklaren.
Andere toespraken
Tussen de beide hiervoor genoemde
sprekers in werden nog een drietal korte
toespraken gehouden. In de eerste plaats
door mevr. Mackay. die zovele jaren als
vrouw de C. H. vertegenwoordigde in
de Tweede Kamer. Zij had het, alleen
tussen zoveel mannen niet altijd gemak
kelijk gehadi er was nog wel eens ver-
- schil van mening geweest. De volgende
ook de CHU geen scheiding meer maakt sprèker, de 75-jarige oud-volksvertegen
woordiger Bakker uit Menaldum zag
met genoegen op zijn Kamerlidschap te
rug. temeer, omdat hij het altijd nogal
goed met mevr. Mackay (toen nog Frie
da Katz) had kunnen vinden! Hij riep
de leiders toe. vooral de jeugd in de
greep te houden. Zijn enthousiaste rede
werd spontaan beantwoord door het zin-
g\n van het Friese volkslied. De laat
ste spreker was de Zeeuw Straub uit
Kloetinge. die op smeuige wijze wist te
vertellen, hoe „democratisch" de C.H is.
Hij meende vroeger, dat als je met grote
heren gaat kersen eten, je met de pit-
wordt gesmeten, maar bij zijn con
tact met de Christelijk Historische
wel anders gebleken,
geslaagde jubileumvergade
ring werd door prof. van Niftrik met
dankgebed besloten, nadat de vergade
ring „Een vaste burcht is onze God", had
gezongen.
(Voor vervolg zie pag. 3)
Waar moet dat toch naar toe
op Java?
Toestand wordt zo langzamerhand
onhoudbaar.
De toestand op Java wordt steeds c
rustbarender. Onlangs werd gemeld, dat
de Internatio de onderneming Goenoeng
Boeleud gesloten heeft, nadat de streek
door tientallen moorden en aanslagen
onveilig was gemaakt. Thans komt het
bericht binnen, dat D. en C. Watering,
een firma te Bandoeng, het personeel der
ondernemingen Diniwati en Artana in
het Soekaboemische, verlof gegeven heeft,
te vertrekken.
En we gaan maar weer, excellentie!
DAT benoemd werd tot burg. van Bel
len de burg. van Peize, S. G. Römelingh.
DAT per 1 Nov. aan burg. A. Hane-
maayer van Leerdam eervol ontslag
werd verleend.
DAT momenteel één aardappelstomer
per dag de fabriek in Nijverdal verlaat
i het er weldra 2 zullen zijn.
DAT er volgens een der organisatoren
an de tussen 13 en 20 Nov. in A'dam
te houden Fashion-week, binnen zes
weken goedkopere damesmantels zonder
bont in de verkoop komen.
DAT Haarlem in de afgelopen nacht
nog al luidruchtig afscheid heeft geno
men van z'n tram en nu grote groene
Crossley-bussen de stad om de 7 minuten
doorkruisen.
DAT Limburg deze winter niet minder
dan 20 a 30.000 kg champignons aan de
markt denkt te brengen.
DAT de Tuchtrechters voor de Voed
selvoorziening in Sept. 2912 uitspraken
deden, f 223.000 boete oplegden en
f 64.000 aan schikkingen.
DAT het echtpaar P. J. Papperse-
Nijhuis te Vorden (G.) 9 Nov. 60 jaar
is getrouwd.
DAT mr J. H. Posthumus heenging
als adj.-secr. der Ver. voor de Effecten
handel.
DAT de premier van Pakistan, Liagat
Ali Khan, gisteren op Schiphol begroet
werd door mr J. Visser, chef van het
Protocol, en na een bezoek aan het Rijks-
urn met de KLM naar Cairo is ver
trokken.
DAT de tentoonstelling „Het Bijbels
Museum" op "het Haagse fllnnenhpf 28.000
bezoekers trok.
DAT de zilveren gemeente-secretaris
van R'dam, mr M. Smeding, gisteren is
gehuldigd.
DAT A. v. Wijnen te Gouda als voorz.
van het Hoofdbedrijfschap voor Zuivel
werd opgevolgd door ir B. v. Dam te
Wassenaar.
DAT is benoemd tot ridder 4e kl. der
M.W.O. de lt-kol. waarnemer der Mil.
Luchtvaart van het KNIL, R. J. Jesserun.
DAT t.g.v. de grote belangstelling vele
inschrijvingen voor het op 12 en 23 Nov.
in Naaldwijk te houden nationaal ha-
waiianconcours niet meer kunnen worden
behandeld.
DAT voor het Groningse B.G. 18 jaar
(m.a.) werd geëist tegen de 53-j. veld
wachter J. Bouma uit Hoogezand, wegens
jacht op Joden etc.
DAT de K.L.M. voortaan de dienst op
Gothenburg alléén zal exploiteren (i.p.v.
met de AR.A.) en wel 3 maal p.
DAT nu er weer grenspassen worden
verstrekt er alleen al in N.-Limburg 20
25.000 aanvragen worden verwacht
het grote aantal huwelijken, vóór
Hitiers bewind gesloten tussen Limbur
gers en Rijnlanders.
DAT het Utrechtse B.G. de 28-j. kok,
alias staatspolitieman, A J. Geel uit
Hoorn wegens Jodenvervolging c.s. 15 J.
R.W.I. opgelegd.
DAT Arnhem in 1950 een grote In
dische tentoonstelling wil organiseren.
DAT mr E. Schilder te Zwolle werd
benoemd tot ambtenaar bij het O.M. bij
de kantongerechten in het arr. A'dam.
DAT voor het Middelburgse B.G. 11 j.
werd geëist tegen de 48-j. Maartje Prins
aldaar, die destijds zelfs haar eigen man
verried.
DAT evenals A'dam ook Den Haag een
E.H.B.O. voor dieren krijgt.
DAT er, in tegenstelling tot vroegere
mededelingen, nog geen oplossing is ge
vonden om hulpparketwachters naar d«
Rijkspolitie over te hevelen, doch mer
er niet onwelwillend tegenover staat.
DAT in Den Haag arriveerde de Britse
proc.-generaal Sir Hartley Shawcross,
die Engeland zal vertegenwoordigen bij
het Internat. Gerechtshof voor de Kor-
foe-kwestie.
DAT 11 Nov. op de nieuwe Alg. Be
graafplaats te Hoofddorp de oorlogsge
vallenen worden herdacht.
DAT gisteren prof. dr N. H. Swellen-
grebel te A'dam gehuldigd werd, daar
hij 35 j. verbonden was aan de afd. tro
pische hygiëne van het Ind. Instituut.
DAT de Ned. K. v. K. voor België een
kantoor opende in het pas gevestigde
„Beneluxhuis", Nassauplein 38 te Den
Haag, zetel van het Comité van Belg.
Nederl.-Luxemburgse samenwerking.
DAT is benoemd tot pres.-dir. der K.
P. M. mr W. M. Hens en tot dir.
F. de Khoe alsmede H. Harinck, terwijl
D. H. de Jong en A F. Vas Dias ee
vol ontslag zal worden verleend.
DAT Zaterdag het door Jan Frank*
geschilderde portret van de jubilerende
Haagse acteur Paul Steenbergen
Kon. Schouwburg aan de gemeente werd
overgedragen.
DAT de 46-j. ref. ter Prov. Griffie van
Utrecht R. Emmelot aldaar is overleden
j ter aarde besteld.
DAT gisteren 544 Oostenrijkse kinde
ren, die hier zijn aangesterkt, naar hun
land terugkeerden.
DAT 41 J. oud is overleden het hoofd
van het vraehtbedrijf der K.L.M-, W.
Moleman.
DAT de tot „Ned. Boerengemeenschap"
omgedoopte Onafhankelijke Boerenpartij
zich niet met d« verkiezingen zal inlaten.
DAT min. Mansholt een enquête
missie installeerde ofn na te gaan of met
een bodem-egalisatiefonds een oplossing
mogelijk is voor het vraagstuk van he
verschil in bedrijfsuitkomsten van land
bouwbedrijven op goede en slechte gron
den.
DAT mej. T. Jansen, Statenlid
Brabant voor de P.v.d.A. en 22 j. lerares
aan de ILH.B.S. te Den Bosch, gisteren
haar 40-j. onderwijsjubileum vierde.
DAT nogmaals dringend verzocht
wordt om inlevering van slaolie-flessen.
DAT het A'dams Strijkkwartet zijn
tournée door Duitsland, Oostenrijk,
Tsjechoslowakije en Polen moest afbre
ken, daar een der musici zijn pols ont
wrichtte.
DAT voor de R. v. Cassatie 10 j. werd
geconcludeerd tegen de Duitse gevan
genbewaarder Willy Zühlke (vonnis B.G.
7 j. R.W.I.).
DAT de op 58-j. leeftijd te Bussum
overleden schrijfster Cissy van Marxfeld
Donderdag a.s. om 12 uur op het Amster
damse Zorgvlied begraven wordt.
DAT de prov. comm. Z.-Holland der
C.J.M.V. 13 Nov. om 3.30 uur op Lange
Haven 73 te Schiedam een vergadering
houdt voor alle besturen uit Z.-Holland
A Jansen uit Voorburg als spreker
optreedt
DAT hier te lande in Sept 185.000 fok-
zeügen stonden ingeschreven tegen
134.000 een jaar geleden.
DAT B. en W. van R'dam als officiële
vlag van de Maasstad willen vastgesteld
3 horizontale banen van respect
groene, witte en groene kleur.
DAT de R'damse Droogdok Mij voor
het transport van zijn arbeiders momen-
18 meter lange pont in aanbouw
heeft die 1300 mensen tegelijk kan ver-
tussen de terreinen aan de Hey-
plaat en de Schiemond.
Morgen is het een eeuw geleden dat
de vermaarde Grondwet van 1848, de
Grondwet van Thorbecke, begon te gel
den. Er is na deze eeuw stellig alle re
den, aan dit belangrijk gebeuren terug
te denken. Tussen de vele jubilea uit het
jaar 1948 mag het eeuwfeest van de
grondwet van 1848 niet ontbreken. Om
het in de termen van de jubileumvierin
gen uit te drukken: Het is in dit jaar
1948 drie eeuwen geleden, dat bij de
vrede van Munster de Nederlandse
staat werd geboren, en het is in ditzelfde
jaar 1948 een eeuw geleden, dat in die
Nederlandse staat de Nederlandse staat s-
bij-ger werd geboren.
Dit is juist de grote betekenis van
Thorbecke- Hij is de man. die het staats
burgerschap inhoud gaf. Wij zouden
haast geneigd zijn te zeggen: Hij was
voor Nederland de man, die het begrip
van het staatsburgerschap schiep. Het is
met name door zijn optreden, dat de
Nederlander deelgenoot werd in de
staatsvorm, die ons land met deze grond
wetsherziening van 1848 eerst recht kreeg
en die wij plegen aan te duiden als mo-
narchaal-constitutioneel-parlementair.
Voor ditmaal willen wij niet ingaan op
de geschiedenis, welke aan de totstand
koming van deze grondwet van 1848
voorafging. Wij hebben dit gedaan, toen
wij in Januari van dit jaar aandacht
vragen voor het feit. dat toen ander
halve eeuw geleden Thorbecke te Zwolle
het levenslicht aanschouwde. Wij vol
staan dan ook thans met de herinnering,
dat Thorbecke. voordat zijn grondwet
tot gelding kon komen, de Nederlanders
moest wakker schudden, hen moest wij
zen op hun staatkundige roeping en
daarbij vele en vaak diepgewortelde be
zwaren uit de weg had te ruimen.
Thorbecke heeft deze strijd voor po
litieke bewustwording niet geheel alleen
gestreden- Samen met hem doch uit an
dere motieven en met andere verge
zichten voor ogen. voerde deze strijd zijn
eenzame vriend en vijand Groen van
Prinsterer. Wat beiden elk op' eiger.
wijs beoogden, was de eerbied te ster
ken voor de grondwet als zinvol element
in het staatsleven. Zo kreeg het woord
van Groen uit 1829: „Een grondwet, hoe
voortreffelijk ook, is niets meer dan een
vorm", in 1840 een aanvulling in hel
woord van Thorbecke: „De grondwet mag
niet een loutere vorm, zij moet een na
tionale kracht wezen". Grondwet en
staatsburgerschap, in die twee woorden
zijn de politieke denkbeelden van Thor
becke samen te vatten. In deze twee
woorden viel ook zowel het samentreffen
als het treffen tussen hem en Groen van
Prinsterer- Thorbecke was het. die aar
ons politieke leven een belangrijke stu
wing gaf. Zijn betekenis ligt dan ook in
het bijzonder in deze sector.
Thans zijn wij een eeuw later Het kar
zijn zin hebben, aan de totstandkoming
van de grondwet van 1848. stellig de be
langrijkste, die wü ooit gehad hebben
te herinneren. Want het schijnt alsof d.-
eerbïed aan het "tanen is voor zoveel be
grippen. die Thorbecke met heel de ijver
van zijn sterke persoonlijkheid op de
voorgrond heeft geschoven Wij denken
aan de waardii van de grondwet in ons
staatsbestel Wij denken aan zijn eer
bied voor de wet. aan zijn activering
van de Nederlandse staatsburger en aan
zijn wekken van diens belangstelling
voor het publieke leven. Zonder dit alles
is een gezonde democratie onbestaanbaar
maar de laatste jaren' is het overheids
beleid niet gevoerd op een wijze, die
juist voor de doorwerking van een ge
zonde democratie bevorderlijk kon zijn.
Bij alle verschil van inzicht hadden
Thorbecke en Groen van Prinsterer het
begrip van de betekenis der gTondwet
als element in ons staatkundig leven ge
meen. Typerend is prof. dr A. M.
Donner heeft er nog zeer onlangs in een
studie aan herinnerd dat Groen zich
aanvankelijk scherp kantte tegen de
grondwet van 1848. maar dat hij zich
reeds in 1849 op deze grondwet beriep.
Zijn bezwaar richtte zich tegen geest en
interpretatie, maar in de letter van
tekst zag hij vele mogelijkheden voor zijn
eigen beschouwingen. En ook bij Kuijper
treft men meer een aandrang aan tot
uitbouw en aanvulling dan een neiging,
het verworvene prijs te geven. Dit reeds
wettigt de conclusie, dat men ernstige
bezwaren kan koesteren tegen vele ge
dachten, waaruit de grondwet van 1848
voortkwam en dat men niettemin staan
de kan houden, dat deze grondwet is
geworden tot een monument van natio
nale betekenis.
MARSHALL WEER IN PARIJS
AANGEKOMEN.
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Marshall, is uit Londen te
Parijs teruggekeerd.
Oud-president van Chili gearresteerd.
Oud-president Ibane, van Chili, een
uiterst rechtse figuur, is gearresteerd
.wegens samenzwering".
EN SPUITEN MAAR
Het wereldje van Glasgow wordt in
rep en roer gebracht, doordat twee wal
lissen van zes meter lengte de rivier de
Clyde zijn „opgestoomd". De dieren blie-
wolken schuim op alsof zij in volle
waren en men staat voor een raad
sel, hoe zij dqkken en scheepswerven
hebben kunnen passeren. De vraag is of
het olie-achtige water hen smaakt.
VEREENVOUDIGING VAN DE
DUITSE HANDEL.
Op Nieuwjaar zal er een belangrijke
vereenvoudiging komen van de handel
der drie Westelijke zones van Duitsland,
doordat de Duitsers behalve ten aan
zien van- de E.R.P.-goederen zelf hun
uitvoercontracten kunnen afslui
ten.
WEERBERICHT
Somher weer
Tot morgenavond verwacht De Bilt;
Aanvankelijk zwakke, later matige en
de kust krachtige Zuid-Westelijke
wind. Zwaar bewolkt met hier en daar
enige lichte regen of motregen en plaat
selijk mist. Vrjj zacht.
ZON EN MAAN.
Woensdag 3 Nov.: Zon op 7.38, onder
17.09; Maan op 10.43, onder 18.01. 8 Nov.
EK.