Jiieutue gatectfe(fourant ol Moekdens val zal machts-evenwicht in hele wereld verstoren n 1848-1948 Wist U DINSDAG 2 NOVEMBER 1948 BUREAUX: Hogewoerd 103. Tel dir en redactie 20408: Adm 22710 Postrekening 58936 ABONNEMENTEN: ƒ415 per kwartaal*. 1.35 per maand; 0.32 per week ADVERTENTIËN: 018 per millimeter (Bij contract belangrijke korting.) Negen en twintigste jaargang No. 7652 HOOFDREDACTEUR: Dr E DIEMER. CHEf-RED-: H W J ENSERINK. DIRECnE: F DIEMER CHR1STELIJ K-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken B$ten!uastirij Is QheMewit myn bert in teqfjensvocl* Bazar Ned. Herv. Gemeente geopend Zie pagina 2 Amerikaanse hulp dreigt te laat te komen om van nut te zijn Diplomatieke waarnemers zijn van oordeel, dat de bezetting van Moekden door dé communisten, welke thans voltooid is en bevestigd wordt door bombardementen der stad door de Chinese luchtmacht, een verstoring betekent voor het machtseven wicht in de gehele wereld. De Koreaanse regering wijst er op. dat nu de commu nisten in Mandsjoerjje de hand kunnen reiken aan de communisten in Noord-Korea, terwijl de actie van de communistische opstandelingen in Amerikaans Korea aan merkelijk versterkt wordt. De Chinezen doen thans wanhopige po gingen om zich te handhaven corridor langs de Gele Zee t havens Jinkou en Hoeloetao vast te hou den met behulp van het 15 cm geschut van de vroegere Britse kruiser „Tsjoeng- king" teneinde de aftocht van de afge sneden Chinese legers in Mantsjoerije mogelijk te maken. Intussen worden uitgebreide maatregelen genomen om buitenlanders uitN geheel Noord-China te verwijderen. De verwarring wordt nog vergroot, door dat de Chinese premier en minister financiën aftraden, daar de invoering het nieuwe op goud berustende geld De Chinese Porselein winkel In de Chinese porseleinwinkel wordt op een eigenaardige manier huis gehou den. De door Tsjiang-Kai-Tsjek gebar ricadeerde deur blijkt niet stevig ge noeg en communistische indringers slaan in de, met Amerikaanse dollars op de been gehouden affaire, de boel kort klein. De deur zou heel wat hechter eteviger moeten zijn, de dollar-stroom rijkelijker vloeien om de militaire tim merlieden te financieren, wil er enige kans bestaan weer orde in de chaos te scheppen. Maar Amerika heeft ook maar twee handen, de ene graait in de zak met dollars, de andere balt zich tot een vuist, waar het de beteugeling van de voortschrijdende penetratie in Europa betreft. Doordat de aandacht via de Ber- lijnse lUchtcorridor bijna uitsluitend op West-Europa gericht moet blijven, men bovendien meer dan genoeg heeft aan Griekse kwestie, Palestina-probleem, Middellandse Zee en andere politiek- strategische wespennesten, krijgen' de door Moskou ge steunde rode para sieten in het Verre Oosten een schone kans. De kiemen 't Verklaarde uitzicht debacle dreigt te worden, hetgeen duide lijk blijkt uit de snelle prijsstijging te Sjanghai. Men vreest, dat de Amerikaan se wapenzendingen niet meer baten zul len. Onlangs heeft het Congres 125 mil- lioen dollars voor dit doel toegestaan, doch nog niet de helft heeft China be reikt, terwijl veel Amerikaanse munitie in Mandsjoerije in communistische han den gevallen is. Thans zouden weer wa pens voor een bedrag van vijf millioen ter beschikking worden gesteld. Zelfs tienvoudige hulp zou niet baten, als Chi na geen innerlijke kracht ontwikkelt, al dus de „New York Herald Tribune". (Men ziet 't Verklaarde Uitzicht" van heden). COMMUNISTEN SPANNEN EEN NIEUWE VALSTRIK. Na de laatste overwinningen hebben de communisten de Chinese regerings troepen een wapenstilstand aangeboden. Geruchten gaan, dat er te Nanking en Sjanghai vliegtuigen gereed staan om c vlucht van de ambassade mogelijk te m: ken. Men verwacht, dat Soen Fo, zoc Soen Jat Sen, premier zal worden. en reldoorlog liggen daar minstens kelijk gezaaid als in Europa. Maar het team Truman-Marshall had zich tot taak gesteld, allereerst in het door de Sowjets bedreigde, Europa de bal in het doel te schieten. De aandacht werd teveel van China afgeleid. De „Daily News" onderschatte de rode terreur in China niet en het blad sprak van „vijfde kolonisten in dienst van een zekere imperialistische mogend heid" de nadruk leggend op het grote belang, dat Mandsjoerije voor China heeft. Het overwegen van verdere desstappen kwam feitelijk neer op verspilling van tijd en moeite! En dr Hu Shih, vroeger gezant in Washington en kanselier van de universiteit te Peiping, heeft er vaak voor gewaarschuwd, dat indien Mandsjoerije en Noord-China tweede Polen zou worden, de toestand niet meer te redden zou zijn. Van uit een standpunt der interna tionale politiek bezien, zou het verlies! van Mandsjoerije, onrust over de gehele wereld tengevolge hebben. Het nisme immers zou dan in het uitgestrekte gebied, bestaapde uit Noord-Korea, Noord-Oost China en Buiten-Mongolië de lakens uitdelen. Wie of wat i schuld van de langzaam aan naderende débacle in China? Men kan Tsjiang-Kai- Tsjek niet verwijten, dat het hem aar élan ontbrak. De regeringstroepen wa ren echter niet sterk genoeg, ongedisci plineerd en de Amerikaanse steun bleek niet voldoende. Anderzijds werd de Chinese regering beschuldigd i ruptie en onbekwaamheid, hetgeen door de reeds geciteerde dr Huh Shih rechtvaardig en overdreven" genoemd werd. Het is eenvoudig belachelijk, zeide hij, dat alle Chinese autoriteiten corrupt en onbekwaam zouden zijn. Voor vervolg zie Pag. 3) Secretaresse eigende zich 20 a 30.000 gulden toe De Amsterdamse politie heeft Vrijdag op Schiphol gearresteerd de 34-j. mevr. Van der E., die zich op het advocaten kantoor, waar zij als secretaresse werkte, door het uitgeven van valse chèques, 20 30.000 gulden had toegeëigend. Zij kon dit doen, doordat ze, zonder gecon troleerd te worden, de hele boekhouding voerde. Toen de politie haar in October ■wilde arresteren, bleek ze naar Zwitser land te zijn gevlucht. De politie van Zü- rich gelukte het haar aan te houden. Mevr. E. keerde vrijwillig naar Holland terug. Ook haar echtgenoot is, verdacht- van heling, gearresteerd. Een zeilboot, die zij had gekocht, is in beslag geno- i Doodstraf en levenslang voor beruchte Jodenvervolgers Het B.G. te Groningen veroordeelde gisteren de 52-j. Amsterdamse politie man H. Krikke, verbonden aan de S.D. en een berucht Jodenvervolger, tot de doodstraf, conform de eis. Zijn collega, de 57-j. J. van Kooten, tegen wie voor dezelf de feiten ook de doodstraf geëist was, kreeg levenslang. Het B.G. te Amsterdam veroordeelde gisteren de 63 j N.S.B.-burgemeester van Bussum, G. Nieuwenhuys, tot 7 jaar (m.a.) conform de eis. I Vorstelijke attestatie in de Kerkbode JDe heer J. H. van der Haar uit Gramsbergen (Ov.) vierde gisteren tegelijk behalve zün 82ste verjaardag ook zijn gouden jubileum als orgel trapper in de Ned. Herv. Kerk, in welk „luchtig" ambt hij voordien zijn vader reeds 10 jaar geholpen had. De jubilaris met zijn echtgenote. Overblijfselen van de ark van Noach gevonden? Boeren zonden versteende resten hebben aangetroffen. Op de berg Ararat, waar de grenzen van Turkije, Iran en Rusland sar komen, en waar eenmaal de ark Noach strandde, zijn volgens A. P. de steende overblijfselen gevonden van voorwerp, dat volgens de boerep schip geweest moest zijn. De Koerdische boer Resjit stuitte bij het beklimmen van de berg op iets, dat hij daar nog nooit te voren had gezien. Het was een in eer ravijn vooruitstekende voorsteven vai schip, die te voorschijn moest zijn ge komen, doordat gedurende meer dan twee maanden tonnen sneeuw en ijs waren ge smolten door het ongewoon warme weer. Het gedeelte was zo groot als een huis. De rest zat nog in het ijs verborgen. Alle boeren, die op Resjits verhaal de berg beklommen, verzekerden, dat het inder daad een schip is geweest. Flinke vliegers doorhoren Europas mist Hoewel Berlijn dicht zit van de zware mist en de vliegerij even stagneerde, landt er nu weer elke vier minuten op het Britse vliegveld van Berlijn met be hulp van radar een toestel van de lucht brug. Tempelhof echter, dat tussen hoge gebouwen ligt, moet gesloten blijven. PRINSES ANNA VERWACHT EEN KLEINE. Een zegsman, die in nauw contact met de Deense Koninklijke Familie staat, heeft medegedeeld, dat de gemalin van koning Michael van Roemenië, Prin- Anne van Bourbon-Parma, in het voorjaar de geboorte van een kind ver- Zal een Amerikaan Monty vervangen? Te Washington hebben militaire en di plomatieke kringen te verstaan gegeven, dat wanneer er een Atlantisch verdrag komt, niet Montgomery, maar een Ame rikaan opperbevelhebber moet worden an de troepen der bondgenoten. 't Proces tegen Amerikaanse communisten uitgesteld Het proces tegen 12 vooraanstaande communisten te New-York is weder uit gesteld tot 12 November a.s. Te Londen hebben 700 communisten voor de Ameri kaanse ambassade een betoging tegen dit proces gehouden. 't Turkse leger blijft gemobiliseerd Bij de opening der Turkse Nationale Vergadering verklaarde de president. Franse stakingsbarometer claalt weer De stakingen in de Franse mijnen zijn nu vrijwel ten-einde en in de havens schijnen deze slechts gedeeltelijk te den doorgevoerd. Te Nantes stonden troepen gereed voor het geval de haven arbeiders de kolenschepen niet zouden lossen. Men venvacht de staking staal- en ijzerindustrie niet eerder dan over een week, daar de vakverenigings leiders speculeren op het geduld van de huisvrouwen, die dan de gevolgen var de prijsstijging van een groot aantal le vensmiddelen zullen gevoelen. Ontdekker mannelijke hormoon overleden De te Bixke (Hongarije) geboren servator-directeur van het Pharmo-The- rapeutische Laboratorium te Amsterdam, dr Janos Freud, is dezer dagen. 47 jaar oud, overleden. Hij werd vooral bekend als ontdekker van het mannelijke hor moon in 1934 in het Lacoeur-Labora- torium te Wenen. Dr De Vaal neemt thans zijn functie waar. VIJFTIEN DEWEY'S TEGEN ééN TRUMAN. Amerika zou Amerika niet zijn als niet een gokje gewaagd werd, wie pre sident zal worden. De regeringscommis- r Weddenschappen te St. Louis verklaarde, dat Dewey door een weldigende meerderheid als favoriet wordt beschouwd. Men stelt de kansen op 15 tegen 1. (Een staaltje van Ameri kaans optimisme of pessimisme, al naai het u lijkt.) De Zuid-Afrikaanse minister, Bei Schoeman, heeft in een interview met een correspondent van „Die Vaderland", verklaard, dat, waar omstandigheden zulks vereisen, immigranten de zullen zijn, die als vaklieden ontslagen zullen worden, maar zo mogelijk zullen zij ander werk krijgen. GEEN TURKSE JODEN NAAR PALESTINA. Op verzoek der Arabische staten heeft Turkije de afgifte van passen voor Pales tina aan Turkse Joden gestaakt. Nederland helpt Indië met textiel en melk Een millioen blikjes naar Batavia. Om aan het grote tekort aan melk in Indonesië, vooral voor jonge moeders en zuigelingen, tegemoet te komen, kocht het comité „Nederland helpt Indië" 400.000 kg gecondenseerde melk,, die in een mil lioen blikjes, verdeeld over 20.000 kisten, Batavia verscheept worden. De eer ste zending vertrekt 20 Nov. met de „Ga- roet", die bovendien 20.000 m. textiel meeneemt De „Willem Ruys" zal 5 Dec. vertrekken met een twee zending. Aan- ïzien de Nederlandse melkfabrieken 1.000 kg per maand kunnen leveren, kan de gehele partij in 5 maanden verscheept zijn. De waarde hiervan is een half mil lioen gulden. Wie de kas van „Nederland helpt Indië" wil helpen, kan dat doen via giro no. 500500. NOG STEEDS SLECHT NIEUWS UIT TOKIO. Een smid in Tokio ontstak dermate in toorn, vanwege een aanmaning vai belasting, dat hij met een voorhamer zijn w en zes kinderen de schedel kloof de, zijn huis in brand stak en toen vergif n. Aldus vertelt ons Ass. Press. Schooljeugd brengt verkeer in gevaar Naar aanleiding van het feit, dat de schooljeugd bij het aan- en uitgaan der scholen de rijbaan vaak onnodig in be slag neemt en dus gevaren oplevert voor het verkeer, richtte de K.N.A.C. zich tot de minister van O. K. en W. met het ver zoek, het daarheen te willen leiden, dat bijv. door toezicht van de zijde der leer krachten aan dit euvel zoveel mogelijk wordt tegemoet gekomen. HOE SHAW STALIN ZIET. Bernard Shaw, de 92-jarige toneel schrijver, heeft in de „Daily Worker" verklaard, dat Stalin zijn handen vol heeft met Ruslands binnenlandse aange legenheden en daarom een nieuwe im perialistische oorlog vreest. Eerste loonbijslag wordt deze week uitbetaald Wat er onder moet worden verstaan. In verband met de loonbijslagregeling, die zoals bekend gisteren is ingegaan en geldt voor werknemers boven de 23 jaar, die ten hoogste f71 per week of f3700 per jaar verdienen, wordt nog gemeld, dat zij, die geen volledige dag- of week taak verrichten, 2 ct. per uur krijgen uit betaald. Onder loon wordt o.m. verstaan vast tijdloon, provisie, tariefverdienste, premies en andere toeslagen, alsook vaste tantièmes, terwijl buiten beschouwing blijven de kinderbijslag, vacantiebonnen, de 2 pet. gratificatie, winstuitkeringen, rij wielbijslag en reis- en verblijfkosten. Er is een „Prijzenbeschikking niet-doorbere- kening loonbijslagen 1948" verschenen. Dê Alg. Bond van Ouden van Dagen heeft de Regering en de Stichting van de Arbeid om een toeslag op de uitkeringen volgens de noodwet-Drees verzocht. De (comm.) Ned. Vrouwenbeweging over handigde dë Amsterdamse gemeenteraad adres, waarin wordt geëist een toe van f2.50 per week plus handhaving der subsidies Suikeroogst in Zeeland is dit jaar zeer gunstig Pootaardappel verdringt suikerbiet uit West-Brabant Zeeuwse suikerbieten dit jaar bijzonder groot, zodat de fa briek te Steenbergen 1,6 a 1,7 millioen kg bieten per 24 -uur krijgt te verwerken éénmaal zelfs de aanvoer een volle dag moest worden stopgezet. Het suiker gehalte is bovendien 18 pet tegen 16 pet verleden jaar. Te Steenbergen produ- dit jaar uitsluitend witte ker, terwijl vorig jaar de halve produc tie nog als ruwe suiker moest worden afgeleverd. Men moderniseert voorts het bedrijf en vervangt de stoommachines door electrischè drijfkracht, waarmede 1950 gereed hoopt te zijn. Op vallend is het inkrimpen van het suiker areaal in West-Brabant. De pootaardap pel verdringt hier de suikerbiet. WEER 2550 KILO SUIKER IN BESLAG GENOMEN. Thans is weer bij een Groningse gros- er 2550 kg suiker in beslag genomen. e vormc% de rest van een partij van '11.000 kilo,\ie voor een groot deel voor prijs was verkocht. Uit erken telijkheid kan hij op een „zware druk ker" rekenen. Schrik van Goeree krijgt 20 jaar •hoofdwachtmeester der réchaussée, W. Oskam, uit Middelharnis, die de bevolking van Goeree en Overflak- kee terroriseerde, is door het B. G. te Rotterdam tot 20 j. (m.a.) veroordeeld, nadat de doodstraf was geëist. Jubileumgeschenken van Prinses Willieliiiina tentoongesteld De geschenken, die H. K. H. Prinses Wilhelmina bij Haar jubileum werden aangeboden, worden volgende week in de troonzaal van het Paleis op de Dam te Amsterdam tentoon gesteld. Een entrée f0.25 wordt geheven voor het Kan- kerbestrijdingsfonds. Salaris herziening van de rijks ambtenaren (Van onze Parlementsredacteur). In aansluiting op ons bericht inzake de plannen tot afschaffing van de ongehuw- denaftrek voor overheidspersoneel, de toekenning van de vroeger reeds lager personeel gegeven toelage van 5 pet aan hen, die meer dan 300 gulden per maand verdienen en de tussenvoeging van de rang van commies eerste klas (waarover in principe reeds in Maart van dit jaar overeenstemming was ver kregen) kunnen wij nu berichten, dat het rapport-Palm inzake de technische her ziening van het Bezoldigingsbesluit Rijks ambtenaren, thans wordt bestudeerd in de salaris-commissie. Dit overleg heeft een vlot verloop en de verwachting leeft, dat een en ander in Januari 1949 volledig zijn beslag zal hebben gekregen. Gelijk bekend, zal deze herziening terugwer kende kracht hebben tot 1 Januari 1948. VOLK SHER STEL- SIGARETTEN BRACHTEN BIJNA 5 MILLIOEN OP. Sinds de instelling ervan brachten de z.g. Volksherstelsigaretten tot nu toe bijna 5 millioen op. Van Volksherstel ont ving het Koningin Juliana-fonds een half millioen gulden, en na de opheffing van Volksherstel bovendien de opbrengst van de voorverkoop van de sigaretten. Overzicht van het podium in „Tivoli" te Utrecht tijdens de jubileumvergadering op 1 Nov. van de 40-jarige Chr. Hist. Unie. De Unie-voorzitter H. W. Tilanus voert hier het woord. Op de achtergrond het zangkoor van Katwijkse vrouwen in haar schilderachtige klederdracht. Dr Van Bruggen en prof. Van Niftrik spraken voor de C.H.U. Gelijkwaardigheid van arbeid en kapitaal r verslaggevers) (Van e Zoals in een deel onzer editie teren werd gemeld, heeft prof. dr J. de Zwaan op de jubileumvergadering de Chr. Hist. Unie in Utrecht de v H. W. Tilanus gehuldigd. Degenen die, aldus spr., klaar stonden voor de# begra fenis van de C H.U. hadden zich in d£ heer Tilanus danig vergist Het jubileum van de Unie is in het bij zonder ook een jubileum voor de voor zitter van de meest democratisch georga niseerde partij in Nederland. Namens de vergadering bood prof. De Zwaan hem de nieuwe Winkler Prins aan. Tenslotte sprak min. Schokking morgenvergadering een kort woord. Hij op de grote belangstelling - Prins Bernhard voor het Ned. volft leger en vloot en stelde voor, i hem een telegram van dankbaarheid te zenden. Hij wees op de samenwerking alle lagen der bevolking, die beginselpartij zulk een voorrecht De minister had de indruk, dat vooral de laatste tijd de toekomst van Indonesië gelegen had in C.-H. handen. In de middagvergadering van de CR. U.-jubileumdag te Utrecht, verkreeg m dr J. van Bruggen uit Heemstede h( woord over „Het Sociaal-Economische' Hij sprak er zijn blijdschap over uit, dat tussen de sociale en de economische tor in ons volksleven. De plicht v: steeds weer te wijzen op armoede, steeds weer aan te dringen op inkrimping en versobering heidsapparaat. Er mag geen terugkeer komen naar de ongebonden vrijheid van het liberalisme, maar evenmin een hang naar de alles-overheersende staat Er moet zijn een vrijheid in zelfbinding, gebaseerd op de christelijke solidariteits- gedachte. die inhoudt de erkenning van de gelijkwaardigheid van arbeid en ka pitaal in het voortbrengingsproces. Op de stoel van mr. Spitzen? Iu mr D. G. W. Spitzen morgen als Minister van Verkeer en Waterstaat in functie treedt, komt de zetel secretaris generaal, die hij tot nu toe bezet te, open. Zijn plaats zal wor den ingenomen door de chef n de afd. Wa terstaatsrecht „Jn. mr A. J. Rosman, Of mr Rosman tenslot te als opvolger wordt benoemd is, in tegenstel ling met wat verluidde, nog niet beslist. In elk geval is hij ambtenaar onder de minister. Prof. „De Toekomst" prof. van Nif- de C. H. Unie n de belijdenis die de mach- Niftrik: De laatste spreker wa trik, die de toekomst va zag in de handhaving van Christus Triumphati ten aan Zijn zegekar heeft gebonden Geen star vasthouden aan beginselen, maar steeds weer een vragen naar de wil van God in een concrete situatie. Daarvoor zullen we critischer moeten gaan denken over onze beginselen: dit zijn 'geen voor altijd vaststaande axio ma's. Het heden kan niet worden ver staan zonder historische kennis, maar hetgeen onze vaderen ons hebben over geleverd, mogen we niet critiek-loos aan vaarden. Dit gebeurt, volgens spr. bij de anti-revolutionnairen te veel, waaruit hun starre oppositionele houding bijv. in de Indische kwestie is te verklaren. Andere toespraken Tussen de beide hiervoor genoemde sprekers in werden nog een drietal korte toespraken gehouden. In de eerste plaats door mevr. Mackay. die zovele jaren als vrouw de C. H. vertegenwoordigde in de Tweede Kamer. Zij had het, alleen tussen zoveel mannen niet altijd gemak kelijk gehadi er was nog wel eens ver- - schil van mening geweest. De volgende ook de CHU geen scheiding meer maakt sprèker, de 75-jarige oud-volksvertegen woordiger Bakker uit Menaldum zag met genoegen op zijn Kamerlidschap te rug. temeer, omdat hij het altijd nogal goed met mevr. Mackay (toen nog Frie da Katz) had kunnen vinden! Hij riep de leiders toe. vooral de jeugd in de greep te houden. Zijn enthousiaste rede werd spontaan beantwoord door het zin- g\n van het Friese volkslied. De laat ste spreker was de Zeeuw Straub uit Kloetinge. die op smeuige wijze wist te vertellen, hoe „democratisch" de C.H is. Hij meende vroeger, dat als je met grote heren gaat kersen eten, je met de pit- wordt gesmeten, maar bij zijn con tact met de Christelijk Historische wel anders gebleken, geslaagde jubileumvergade ring werd door prof. van Niftrik met dankgebed besloten, nadat de vergade ring „Een vaste burcht is onze God", had gezongen. (Voor vervolg zie pag. 3) Waar moet dat toch naar toe op Java? Toestand wordt zo langzamerhand onhoudbaar. De toestand op Java wordt steeds c rustbarender. Onlangs werd gemeld, dat de Internatio de onderneming Goenoeng Boeleud gesloten heeft, nadat de streek door tientallen moorden en aanslagen onveilig was gemaakt. Thans komt het bericht binnen, dat D. en C. Watering, een firma te Bandoeng, het personeel der ondernemingen Diniwati en Artana in het Soekaboemische, verlof gegeven heeft, te vertrekken. En we gaan maar weer, excellentie! DAT benoemd werd tot burg. van Bel len de burg. van Peize, S. G. Römelingh. DAT per 1 Nov. aan burg. A. Hane- maayer van Leerdam eervol ontslag werd verleend. DAT momenteel één aardappelstomer per dag de fabriek in Nijverdal verlaat i het er weldra 2 zullen zijn. DAT er volgens een der organisatoren an de tussen 13 en 20 Nov. in A'dam te houden Fashion-week, binnen zes weken goedkopere damesmantels zonder bont in de verkoop komen. DAT Haarlem in de afgelopen nacht nog al luidruchtig afscheid heeft geno men van z'n tram en nu grote groene Crossley-bussen de stad om de 7 minuten doorkruisen. DAT Limburg deze winter niet minder dan 20 a 30.000 kg champignons aan de markt denkt te brengen. DAT de Tuchtrechters voor de Voed selvoorziening in Sept. 2912 uitspraken deden, f 223.000 boete oplegden en f 64.000 aan schikkingen. DAT het echtpaar P. J. Papperse- Nijhuis te Vorden (G.) 9 Nov. 60 jaar is getrouwd. DAT mr J. H. Posthumus heenging als adj.-secr. der Ver. voor de Effecten handel. DAT de premier van Pakistan, Liagat Ali Khan, gisteren op Schiphol begroet werd door mr J. Visser, chef van het Protocol, en na een bezoek aan het Rijks- urn met de KLM naar Cairo is ver trokken. DAT de tentoonstelling „Het Bijbels Museum" op "het Haagse fllnnenhpf 28.000 bezoekers trok. DAT de zilveren gemeente-secretaris van R'dam, mr M. Smeding, gisteren is gehuldigd. DAT A. v. Wijnen te Gouda als voorz. van het Hoofdbedrijfschap voor Zuivel werd opgevolgd door ir B. v. Dam te Wassenaar. DAT is benoemd tot ridder 4e kl. der M.W.O. de lt-kol. waarnemer der Mil. Luchtvaart van het KNIL, R. J. Jesserun. DAT t.g.v. de grote belangstelling vele inschrijvingen voor het op 12 en 23 Nov. in Naaldwijk te houden nationaal ha- waiianconcours niet meer kunnen worden behandeld. DAT voor het Groningse B.G. 18 jaar (m.a.) werd geëist tegen de 53-j. veld wachter J. Bouma uit Hoogezand, wegens jacht op Joden etc. DAT de K.L.M. voortaan de dienst op Gothenburg alléén zal exploiteren (i.p.v. met de AR.A.) en wel 3 maal p. DAT nu er weer grenspassen worden verstrekt er alleen al in N.-Limburg 20 25.000 aanvragen worden verwacht het grote aantal huwelijken, vóór Hitiers bewind gesloten tussen Limbur gers en Rijnlanders. DAT het Utrechtse B.G. de 28-j. kok, alias staatspolitieman, A J. Geel uit Hoorn wegens Jodenvervolging c.s. 15 J. R.W.I. opgelegd. DAT Arnhem in 1950 een grote In dische tentoonstelling wil organiseren. DAT mr E. Schilder te Zwolle werd benoemd tot ambtenaar bij het O.M. bij de kantongerechten in het arr. A'dam. DAT voor het Middelburgse B.G. 11 j. werd geëist tegen de 48-j. Maartje Prins aldaar, die destijds zelfs haar eigen man verried. DAT evenals A'dam ook Den Haag een E.H.B.O. voor dieren krijgt. DAT er, in tegenstelling tot vroegere mededelingen, nog geen oplossing is ge vonden om hulpparketwachters naar d« Rijkspolitie over te hevelen, doch mer er niet onwelwillend tegenover staat. DAT in Den Haag arriveerde de Britse proc.-generaal Sir Hartley Shawcross, die Engeland zal vertegenwoordigen bij het Internat. Gerechtshof voor de Kor- foe-kwestie. DAT 11 Nov. op de nieuwe Alg. Be graafplaats te Hoofddorp de oorlogsge vallenen worden herdacht. DAT gisteren prof. dr N. H. Swellen- grebel te A'dam gehuldigd werd, daar hij 35 j. verbonden was aan de afd. tro pische hygiëne van het Ind. Instituut. DAT de Ned. K. v. K. voor België een kantoor opende in het pas gevestigde „Beneluxhuis", Nassauplein 38 te Den Haag, zetel van het Comité van Belg. Nederl.-Luxemburgse samenwerking. DAT is benoemd tot pres.-dir. der K. P. M. mr W. M. Hens en tot dir. F. de Khoe alsmede H. Harinck, terwijl D. H. de Jong en A F. Vas Dias ee vol ontslag zal worden verleend. DAT Zaterdag het door Jan Frank* geschilderde portret van de jubilerende Haagse acteur Paul Steenbergen Kon. Schouwburg aan de gemeente werd overgedragen. DAT de 46-j. ref. ter Prov. Griffie van Utrecht R. Emmelot aldaar is overleden j ter aarde besteld. DAT gisteren 544 Oostenrijkse kinde ren, die hier zijn aangesterkt, naar hun land terugkeerden. DAT 41 J. oud is overleden het hoofd van het vraehtbedrijf der K.L.M-, W. Moleman. DAT de tot „Ned. Boerengemeenschap" omgedoopte Onafhankelijke Boerenpartij zich niet met d« verkiezingen zal inlaten. DAT min. Mansholt een enquête missie installeerde ofn na te gaan of met een bodem-egalisatiefonds een oplossing mogelijk is voor het vraagstuk van he verschil in bedrijfsuitkomsten van land bouwbedrijven op goede en slechte gron den. DAT mej. T. Jansen, Statenlid Brabant voor de P.v.d.A. en 22 j. lerares aan de ILH.B.S. te Den Bosch, gisteren haar 40-j. onderwijsjubileum vierde. DAT nogmaals dringend verzocht wordt om inlevering van slaolie-flessen. DAT het A'dams Strijkkwartet zijn tournée door Duitsland, Oostenrijk, Tsjechoslowakije en Polen moest afbre ken, daar een der musici zijn pols ont wrichtte. DAT voor de R. v. Cassatie 10 j. werd geconcludeerd tegen de Duitse gevan genbewaarder Willy Zühlke (vonnis B.G. 7 j. R.W.I.). DAT de op 58-j. leeftijd te Bussum overleden schrijfster Cissy van Marxfeld Donderdag a.s. om 12 uur op het Amster damse Zorgvlied begraven wordt. DAT de prov. comm. Z.-Holland der C.J.M.V. 13 Nov. om 3.30 uur op Lange Haven 73 te Schiedam een vergadering houdt voor alle besturen uit Z.-Holland A Jansen uit Voorburg als spreker optreedt DAT hier te lande in Sept 185.000 fok- zeügen stonden ingeschreven tegen 134.000 een jaar geleden. DAT B. en W. van R'dam als officiële vlag van de Maasstad willen vastgesteld 3 horizontale banen van respect groene, witte en groene kleur. DAT de R'damse Droogdok Mij voor het transport van zijn arbeiders momen- 18 meter lange pont in aanbouw heeft die 1300 mensen tegelijk kan ver- tussen de terreinen aan de Hey- plaat en de Schiemond. Morgen is het een eeuw geleden dat de vermaarde Grondwet van 1848, de Grondwet van Thorbecke, begon te gel den. Er is na deze eeuw stellig alle re den, aan dit belangrijk gebeuren terug te denken. Tussen de vele jubilea uit het jaar 1948 mag het eeuwfeest van de grondwet van 1848 niet ontbreken. Om het in de termen van de jubileumvierin gen uit te drukken: Het is in dit jaar 1948 drie eeuwen geleden, dat bij de vrede van Munster de Nederlandse staat werd geboren, en het is in ditzelfde jaar 1948 een eeuw geleden, dat in die Nederlandse staat de Nederlandse staat s- bij-ger werd geboren. Dit is juist de grote betekenis van Thorbecke- Hij is de man. die het staats burgerschap inhoud gaf. Wij zouden haast geneigd zijn te zeggen: Hij was voor Nederland de man, die het begrip van het staatsburgerschap schiep. Het is met name door zijn optreden, dat de Nederlander deelgenoot werd in de staatsvorm, die ons land met deze grond wetsherziening van 1848 eerst recht kreeg en die wij plegen aan te duiden als mo- narchaal-constitutioneel-parlementair. Voor ditmaal willen wij niet ingaan op de geschiedenis, welke aan de totstand koming van deze grondwet van 1848 voorafging. Wij hebben dit gedaan, toen wij in Januari van dit jaar aandacht vragen voor het feit. dat toen ander halve eeuw geleden Thorbecke te Zwolle het levenslicht aanschouwde. Wij vol staan dan ook thans met de herinnering, dat Thorbecke. voordat zijn grondwet tot gelding kon komen, de Nederlanders moest wakker schudden, hen moest wij zen op hun staatkundige roeping en daarbij vele en vaak diepgewortelde be zwaren uit de weg had te ruimen. Thorbecke heeft deze strijd voor po litieke bewustwording niet geheel alleen gestreden- Samen met hem doch uit an dere motieven en met andere verge zichten voor ogen. voerde deze strijd zijn eenzame vriend en vijand Groen van Prinsterer. Wat beiden elk op' eiger. wijs beoogden, was de eerbied te ster ken voor de grondwet als zinvol element in het staatsleven. Zo kreeg het woord van Groen uit 1829: „Een grondwet, hoe voortreffelijk ook, is niets meer dan een vorm", in 1840 een aanvulling in hel woord van Thorbecke: „De grondwet mag niet een loutere vorm, zij moet een na tionale kracht wezen". Grondwet en staatsburgerschap, in die twee woorden zijn de politieke denkbeelden van Thor becke samen te vatten. In deze twee woorden viel ook zowel het samentreffen als het treffen tussen hem en Groen van Prinsterer- Thorbecke was het. die aar ons politieke leven een belangrijke stu wing gaf. Zijn betekenis ligt dan ook in het bijzonder in deze sector. Thans zijn wij een eeuw later Het kar zijn zin hebben, aan de totstandkoming van de grondwet van 1848. stellig de be langrijkste, die wü ooit gehad hebben te herinneren. Want het schijnt alsof d.- eerbïed aan het "tanen is voor zoveel be grippen. die Thorbecke met heel de ijver van zijn sterke persoonlijkheid op de voorgrond heeft geschoven Wij denken aan de waardii van de grondwet in ons staatsbestel Wij denken aan zijn eer bied voor de wet. aan zijn activering van de Nederlandse staatsburger en aan zijn wekken van diens belangstelling voor het publieke leven. Zonder dit alles is een gezonde democratie onbestaanbaar maar de laatste jaren' is het overheids beleid niet gevoerd op een wijze, die juist voor de doorwerking van een ge zonde democratie bevorderlijk kon zijn. Bij alle verschil van inzicht hadden Thorbecke en Groen van Prinsterer het begrip van de betekenis der gTondwet als element in ons staatkundig leven ge meen. Typerend is prof. dr A. M. Donner heeft er nog zeer onlangs in een studie aan herinnerd dat Groen zich aanvankelijk scherp kantte tegen de grondwet van 1848. maar dat hij zich reeds in 1849 op deze grondwet beriep. Zijn bezwaar richtte zich tegen geest en interpretatie, maar in de letter van tekst zag hij vele mogelijkheden voor zijn eigen beschouwingen. En ook bij Kuijper treft men meer een aandrang aan tot uitbouw en aanvulling dan een neiging, het verworvene prijs te geven. Dit reeds wettigt de conclusie, dat men ernstige bezwaren kan koesteren tegen vele ge dachten, waaruit de grondwet van 1848 voortkwam en dat men niettemin staan de kan houden, dat deze grondwet is geworden tot een monument van natio nale betekenis. MARSHALL WEER IN PARIJS AANGEKOMEN. De Amerikaanse minister van buiten landse zaken, Marshall, is uit Londen te Parijs teruggekeerd. Oud-president van Chili gearresteerd. Oud-president Ibane, van Chili, een uiterst rechtse figuur, is gearresteerd .wegens samenzwering". EN SPUITEN MAAR Het wereldje van Glasgow wordt in rep en roer gebracht, doordat twee wal lissen van zes meter lengte de rivier de Clyde zijn „opgestoomd". De dieren blie- wolken schuim op alsof zij in volle waren en men staat voor een raad sel, hoe zij dqkken en scheepswerven hebben kunnen passeren. De vraag is of het olie-achtige water hen smaakt. VEREENVOUDIGING VAN DE DUITSE HANDEL. Op Nieuwjaar zal er een belangrijke vereenvoudiging komen van de handel der drie Westelijke zones van Duitsland, doordat de Duitsers behalve ten aan zien van- de E.R.P.-goederen zelf hun uitvoercontracten kunnen afslui ten. WEERBERICHT Somher weer Tot morgenavond verwacht De Bilt; Aanvankelijk zwakke, later matige en de kust krachtige Zuid-Westelijke wind. Zwaar bewolkt met hier en daar enige lichte regen of motregen en plaat selijk mist. Vrjj zacht. ZON EN MAAN. Woensdag 3 Nov.: Zon op 7.38, onder 17.09; Maan op 10.43, onder 18.01. 8 Nov. EK.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1948 | | pagina 1