iHrttidf $eihsdft(iourattt
Ontwapeningsvoorstél der Russen zal
weinig uithalen
Wist U
DONDERDAG 14 OCTOBER 1948
BUREAUX: Hogewoerd 103.
Tel- dir. en redactie 20408; Adm. 22710
Postrekening 58936.
ABONNEMENTEN: 4-15 per kwartaal;
1.35 per maand; 0.32 per week-
ADVERTENTIËN: ƒ0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting.)
Negen en twintigste jaargang No. 7638
HOOFDREDACTEUR: Dr. E. DIEMER.
OHEF-RED-: H. W. J. ENSERINK.
DIRECTIE: F. DIEMER.
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
W5tonlwistid» Is ohfttftwi
myn in tegfjenspoet"
De bouw van Valkenburg's
Ned. Herv. Kerk
Zie pagina 2
Shawcross: Dat enige nodige woord willen
de Sowjets maar niet spreken
De disputen in de politieke commissie van de V.N- over ontwapening en het „pi
•chilletje" van de atoombom zyn beëindigd. Volgens Spaak heeft ieder nu een
gehad de ander te vertellen wat hy er van denkt. En Sir Hartley Shawcross ont
hulde, dat een klein woord van de Sowjet-Unie het vertrouwen in de wereld
kunnen herstellen- Maar juist dat kleine woord, het komt niet. De Rus Malik heeft
Integendeel de rede van Shawcross als inmenging in de binnenlandse aangelegen
heden van de Sowjet-Unie gekerakteriseerd. Hy noemde het verwijt „Tamtam zonder
iets concreets te zeggen". Het „IJzeren Gordyn" zal dus niet worden opgehaald
evenmin komt er voorlopig een einde aan de sabotage der, onder leiding van Moskou
staande, communisten van de Vyfde Colonne.
Zonder uitzicht op een overeenkomst
tussen Oost en West weid de vorming
I van een sub-commissie goedgekeurd
Deze heef-t nu tot taak een reeks van
I resoluties over het bewapeningsvraag
stuk te bestuderen, waaruit dam een aan-
vaardbaar voorstel te voorschijn moet
komen. Zeven en veertig landen hebben
er voor gestemd, geen enkel larnd tegen,
I terwijl de zes landen van het Russische
I blok zich van stemming onthielden. Be-
halve de Grote Vijf, dus Amerika, Rus-
land, Frankrijk, China en Engeland, zijn
j ook Polen, El Salvador, de Libanon,
Australië, België en Brazilië leden van
Britse „familie-conferentie"
De grote familie der „dominions" is in
Whitehall bijeen gekomen in een geladen
atmosfeer, omdat de internationale toe-
stand allesbehalve rooskleurig is. Men
vindt er oude, bekende familieleden, die
al lang mee gaan en het zo langzamer-
I hand wel weten, maar ook nieuwe, die
I op de conferentie van het Britse Ge
menebest hun „Joyeuse entrée" maken;
het zijn de dominions India, Pakistan en
i Ceylon. Wij hebben het reeds vroeger ge
constateerd, dat het Britse Imperium een
roeispaan kwijt is en de economische dic-
tator, sir Stafford Cripps, is de repara-
j teur, die de schuit weer van een nieuw
j roer moet voorzien. Sinds de conferenties
i van 1944 en 1946, is dit dus de derde
j familie-reünie, waar de wederzijdse be-
i langen besproken worden, de leden ge-
polst worden ten aanzien der interessen
die het gehele Gemenebest raken.
I Brandende vraagstukken: ten eerste,
hoe zal de verhouding zijn van de ge
meenschappelijke verdediging van het
Gemenebest, waartoe dus al deze do-
minions behoren, die relatief verschil-
lende belangen hebben, tot het defen-
«ie-systeem
't Verklaarde
uitzicht
Westelijke Unie,
waarin zoals bekend,
Engeland de hoofd
rol speelt. Men moet
niet vergeten,
de verdediging
Europa in de eerste
plaats ook een krachtig verweer betekent
tegen de communistische penetratie, de
„Russificering." Warren Austin heeft dat
gevaar tijdens 't atoombomduel in de poli
tieke commissie der Ver. Naties, zo juist
nog eens onderstreept. Echter komt men
hier voor een eigenaardig dilemma te
staan, een gevolg van het feit, dat er
van de vroegere Britse politiek van
„splendid isolation" ten aanzien van
Europa, toch nog wel iets is overgeble-
Engeland en de dominions zouden zich
veilig voelen, als men van de West-
Europese Unie grote verwachtingen koes
terde. Maar deze Unie met de te coördi
neren defensie verkeert nog slechts in
een embryonaal stadium en wat voor rol
zal het communistische gekleurde Frank
rijk daarbij spelen? Er zijn symptomen,
dat het Britse vertrouwen in deze Unie
toch niet rotsvast is. En hoe zal men
de dominions van de doeltreffendheid
der West-Europese-Unie kunnen overtui
gen. Deze zouden er eer de voorkeur aan
geven de band met het Empire zo krach
tig mogelijk te maken en de betrekkingen
tot Europa wat losser, tenzij de hele poli-
tiek-economische en strategische situatie
van Europa minder op losse schroeven
bleek te staan. Er staat voor Engeland
een directer belang op het spel, want het
is in de West-Europese politiek meer en
meer verstrikt geraakt. De vraag is nu,
in hoeverre men er op deze „familie
reünie" in zal slagen de tegenstelling te
overbruggen tussen de directe belangen
van Engeland (als partner van de West-
Europese-Unie) en die van het Imperium,
waarbij de dominions een hartig woordje
mee spreken.
(Voor vervolg zie Pag. 3
Vandaag stellen ivij IJ voor:
GEERLOF VAN STARKENBURG,
Vliet N.Z. 49, Rijnsburg.
Een vrolijke klant is Geerlof, die 27
Februari van dit jaar met de „Zuider-'
kruis" naar het warme Oosten vertrok.
Palembang is zijn legerplaats. Hij moet
daar dikwijls op wacht staan. Ook moet
hij wacht kloppen aan de Moesi, eer
prachtige rivier, waar veel wordt gesmok
keld. Eens in zijn vrije tijd ving hij met
j gijn bajonet een geweldig grote vis
i sleepte het dier naar de markt en maakte
1 er 20 van. Ja, die Geerlof is een geboren
handelsman. Met de bewoners kan htj
best opschieten. Vooral met de kinderen.
I Dit komt wel op de foto tot. uitdrukking.
Jammer is het, dat hij op 't ogenblik in
I het hospitaal ligt. Maar het is gelukkig
niet ernstig. Beterschap, Geerlof.
de sub-c-ommissie, die de voorstellen on
der de loupe nemen. De zeven belang
rijkste voorstellen, die aan de sub-com
missie worden voorgelegd luiden nu aL
volgt: le. Russisch voorstel; beperking
der bewapening met een derde en uit
banning van de atoombom. 2e Het Britse
standpunt; geen ontwapening is moge
lijk, voordat de sfeer van vertrouwen
geschapen. 3e. Het voorstel van de Li
banon, hetwelk instelling van een inter
nationaal controle-lichaam beoogt, st
de onder de Veiligheidsraad, maar v.
bij het Veto-recht zich niet kan doen
gelden. Doel is ontwapening met
derde gedurende een jaar door de Grote
Vyf, waarbij de beperking gebaseerd
wordt op de sterkte der gewapende
machten in 1945. Syrië wil de Veili
heidsraad het ontwapeningsprobleem ve
der laten bestuderen terwijl El Salvador,
de kwestie wil voorleggen aan de
ie voor de atoom-energie. 6e. Een
Frans voorstel, strekkende tot oprichting
van een internationaal contrölelichaam,
dat moet onderzoeken of de gegevens,
welke de mogendheden afleggen over de
sterkte van hun gewapende macht judst
en de kaarten dus werkelijk open
op tafel zijn gelegd, zoals Wisjinski had
gevraagd. Tenslotte is in het Belgische
voorstel, dat aansluit op de Britse reso
lutie. de tendenz vervat, dat „Aanvaar
ding van het Sowjet-voorstel geen nut
heeft, aangezien hierin niet wordt aan
gegeven welke soort van bewapening be
perkt moet worden." De betreffende
commlissie zal morgenochtend weer
eenkomen. Een oplossing voor dit, heel
de interrfhtnonale politiek beheersende,
vraagstuk, is dus nog niet gevonden en
veel hoop. geven wij evenmin.
Gaat Nederland electrische
locomotieven bouwen?
De Nederlandse Spoorwegen onderzoe
en momenteel mogelijkheden tot het
bestellen van enige tientallen electrische
locomotieven bij de Nederlandse indu
strie. Tot dusver werden electrische loco
motieven in Zwitserland en Frankrijk
gekocht, doch men heeft de indruk ge
kregen, dat de Nederlandse industrie,
met behulp van import van een aantal
onderdelen, in staat is, zelf electrische
locomotieven te bouwen. Van constructie
van locomotieven met Fhilips-hetelucht-
motor kan voorlopig geen sprake zijn
cmdat deze motor nog steeds in het labo
ratoriumstadium verkeert. Veeleer is mer
geneigd, de mogelijkheden van gastur
binelocomotieven voor spoorwegverkeer
te onderzoeken.
Zware straffen voor SS-ers en
„Vrijwilligers"
Uitspraken van het Haagse B.G.
Het B.G. in Den Haag veroordeelde
heden C. T. de Heij,schipper te Alphen
a. d. Rijn, die dienst nam bij het Vrij
willigers Legioen tot 3 jaar en 3 maan
den met aftrek. Hij werd terstond in vrij
heid gesteld.
Wegens dienstneming bij S.S. en V
willigerslegioen werden veroordeeld:
C. Pronk, timmerman te Den Haag, tot 6
jaar, Klaas Smit, brievenbesteller, Den
Haag, tot 5 jaar, Jac. Schaap, banketbak
ker te Katwijk a. Zee, tot 6 jaar. G. Hui
sdier, sportleraar te Alphen a. d. Rijn tot
jaar. De laatste werd ook van verraad
in zekere Veek te Haarlem beschuldigd.
Alle vonnissen met aftrek van voor-
Walter Bedell Smith naar
Moskou terug
Walter Bedell Smith, de Amerikaanse
ambassadeur te Moskou, is gisteren uit
Parijs naar de Russische hoofdstad ver
trokken. Tevoren hield hij langdurige be
sprekingen met Marshall, met wie hij
zoals gemeld, uit Washington' terugkeerde.
Lemmer-bokking levert geen paratyphus-
gevaar meer op.
De inspecteur van volksgezondheid
Leeuwarden heeft geconstateerd, dat het
gevaar voor paratyphus bij het gebruik
van Lemmer-bokking geheel geweken
Gisteren draaiden de vis-rokerijen wi
op volle toeren.
Wordt slopen van Duitse fabrieken dan toch stopgezet
Hoffman had onderhoud met
Bevin over ontmanteling
Paul Hoffman, de administrateur van
het plan-Marshall, heeft gisteren twee
maal een onderhoud gehad met Ernest
Bevin. Naar verluidt, zijn zij hierbij niet
tot een overeenstemming gekomen over
de ontmanteling van West-Duitsland.
Hoffjnan is vanmorgen met het vliegtuig
van president Truman naar Washington
teruggekeerd. Hij denkt binnen twee
weken weer naar Europa te komen.
Intussen heeft Robert Lovett, de plv.
minister van Buitenlandse Zaken der
Ver. Staten, te Washington verklaard, dat
de Ver. Staten aan Engeland en Frank
rijk hebben voorgesteld om de ontman
teling van alle Duitse fabrieken, uit te
stellen, zolang niet is komen vast te
staan, of zij voor het Europees herstel ge
bruikt kunnen worden. Dit bericht be
vestigt dus de strekking van het onder-
Marshall-hulp aan Indonesië
wordt niet gestaakt
Uitdrukkelijke verklaring van
de heer Valentine.
Dr Alan Valentine, de administrateur
an de E.C.A. in Nederland, heeft giste-
:n in een gesprek met Ass. Press ont
kend, dat de Mërshall-hulp aan Indone-
ou worden gestaakt tot er een poli
tieke overeenkomst zou zijn gesloten, een
ander naar aanleiding van de berich-
over 50 millioen dollar Marshall-hulp,
welke in Nederland en Indonesië de ron
de deden. Hij voegde hier nog aan toe,
dat Paul Hoffman hem volledige be
voegdheid had gegeven om deze verkla
ring af te leggen.
Nog een „Spiegel", maar die is
verboden
De Britse militaire autoriteiten hebben
het, in hun zone verschijnende, weekblad
„Der Spiegel" voor twee weken verba
den, na een protest van de N e c
1 a n d s e Regering over de beledigende
toon van het verslag, dat „Der Spiegel"
van de inhuldiging van Koningin Juliana
heeft gegeven.
Wordt Spanje toch lid van de
Ver. Naties?
Vandaag kwamen vijf leden van de
Amerikaanse Kamer van Afgevaardigden
Madrid aan. Zij zouden een onderhoud
jnsen met generaal Franco. De Argen
tijnse V.N.-gedelegeerde, dr José Arce, is
eens naar Spanje vertrokken. Men
acht deze bezoeken zeer belangrijk voor
de eventuele voordracht van Spnaje als
lid der Ver. Naties.
GEEN OVEREENKOMST SPANJE—
AMERIKA.
Robert Lovett, pl.v. Amerikaans minis-
jr van Buitenlandse Zaken, heeft ver
klaard, dat de berichten over reeds ge
sloten militaire overeenkomsten tussen
Spanje en de Ver. Staten „absoluut
onwaar" zijn.
BRAND BIJ BAT'A TE BEST.
Schade één ton.
Bij het openen van een rubberregene-
ratieketel in de Bat"a-fabrieken te Best
schoot hieruit gisteren plotseling een
steekvlam, waardoor de ketel niet meer
gesloten kon worden en de regeneratie
afdeling geheel uitbrandde. De brand kon
door de eigen bedrijfsbrandweer worden
bedwongen. De schade wordt op f 100.000
geschat. Het productieproces ondervindt
geen stagnatie.
houd Hoffman-Bevin. Ass. Press spreekt
intussen reeds van een overeenstem
ming over dit onderwerp tussen de drie
landen, want ook Frankrijk
ben toegegeven, $at het aantal te demon
teren Duitse fabrieken verminderd moet
worden.
WEL WEGENBELASTING EN RIJBE
WIJS VOOR FIETS MET HULPMOTOR.
Aangezien de voor een rijwiel met
hulpmotor verschuldigde belasting f 10
per jaar bedraagt, welke heffing
oordeel van de minister van Financiën
het publiek niet zal weerhouden, deze
voertuigen te kopen, werd aan de ANWB
medegedeeld, dat van deze belasting geen
vrijstelling wordt verleend.
De ANWB stelt zich evenwel
tot stand koming van de nieuwe verkeers-
wetgeving, hierop nader terug te komen.
Ook zijn bestuurders van dergelijke
vervoermiddelen niet vrijgesteld van
rijbewijs, hoewel afschaffing hiervan
wordt overwogen. Wel is het geoorloofd,
er mee van rijwielpaden gebruik te
maken.
V.N.-vergadering in Moskou,
indien.
Vóór zijn vertrek uit Lake Success
iar Parijs, heeft de wnd. secretaris van
de Ver. Naties, Benjamin Cohen, gezegd,
.alleen technische moeilijkheden,
zoals het vinden van geschikte vergader
zalen en logies voor de afgevaardigden,
de algemene vergadering der V.N. zou
den kunnen beletten het volgend jaar in
Moskou bijeen te komen."
TOESTAND VAN KONING GUSTAAI-
BEVREDIGEND.
De toestand van Koning Gustaaf van
Zweden is bevredigend. Hy had een rus
tige nacht en zijn lijfarts deed vanmor
gen zijn gewone praktijk in de stad.
Van Mook wenst nog slechts
14 dagen in functie
te blijven
(Van onze Parlementsredacteur)
Ons bericht van gisteren, dat dr Van
Mook ontslag heeft gevraagd en dat dit
ontslag ook is aanvaard, heeft ine rege
ringskringen een knuppel in het hoen
derhok geworpen. Vanmorgen heeft mi
nister Sassen met vele hem omringenden
geconfereerd. Onder andere heeft hij een
onderhoud gehad met minister v. Schaik,
en, als wij ons niet vergissen, heeft hy
ook de Commissie van Negen geraad
pleegd. Op het ogenblik dat wy dit
schrijven, is een toegezegd regerings-
mmuniué nog niet verschenen.
Inmiddels meldt Aneta uit Batavia, dat
ui gezaghebbende zijde is bevestigd,
dat dr Van Mook ontslag heeft gevraagd
met ingang van 1 November. Hieraan
werd toegevoegd, dat de officiële aan
vaarding van dit ontslag nog niet uit
Den Haag werd ontvangen, waarmee
niet wordt tegengesproken, dat het ook
al werd aanvaard. Ass. Press meldt, dat
de ontslag-aanvrage van dr Van Mook
o.a. hieraan te danaken is, dat hij zich
gepasseerd gevoelt in de behandeling
van de Indonesische kwestie. Met r
zou hij Den Haag verwijten, dat hij niet
op de hoogte is gesteld van de* maat
regelen, waartoe in de laatste 14 dagen
is besloten omtrent de instelling vai
Interim-regering.
Wat laconiek deed ons het A.NP.-
bericht aan, dat meldde „van gezagheb
bende zijde" te hebben vernomen, da'
de officiële ontslagaanvrage van dr Van
Mook nog niet is ontvangen. „Aangeno-
mag echter worden, dat hij dit
ontslag inderdaad zal aanvragen met in
gang van 1 November. En, zo vervolgt
het A.N.P., „het lijkt ons aannemelijk,
dat dit onftlag inderdaad zal worden
aanvaard".
Wij hebben redenen om aan te neihen,
dat het A.N.P.-bericht beschouwd kan
worden als de „officiële" waarheid.
Overigens is het duidelijk, al heeft dr
Van Mook in Batavia zich persoonlijk
over deze kwestie niet willen uitlaten,
dat de bevestiging van ons bericht van
gisteren uit Batavia wel een wat vreemd
licht werpt op deze „officiële v
heid"!
Sjahrir ziet Van Mook niet ge
heel zonder spijt gaan.
Sjahrir heeft te Batavia verklaard, dat
het ontslag van dr Van Mook klopte met
de verwachtingen. Dr Van Mook kon niet
instemmen met een politiek, waarvan hij
overtuigd is, dat zij niet goed kan zijn.
Het is zeer wel mogelijk, dat deze laat
ste politiek meer reactionnair zal zijn of
wel minder progressief. Ieder, die met
Van Mook te doen had, kon zich nin
losmaken van een gevoel van waarde
ring, zeide Sjahrir.
S.D.-er Antony Berends krijgt
levenslang
De S.D.-man Antony Berends, die zich
op geraffineerde wijze wist in te dringen
in de illegaliteit, en met J. Droog
zeer groot aantal verzetsmensen deed
arresteren, is door het Arnhemse B.G.
tot levenslang veroordeeld (eis wa
doodstraf). Het aantal arrestaties
dodelijke afloop beloopt ongeveer hon
derd.
Drie Nederlanders in Tsjecho-
slowakije staan terecht
De 38-j. Nederlander, dr Jan Smid, di
recteur van het Tsjechische gevangenis
hospitaal te Praag, zal op 22 Oct. a.s.
terecht moeten staan in een proces tegen
de oud-opperbevelhebber van de Tsjecho-
slowaakse luchtmacht, generaal Janousek,
die zoals bekend is tijdens een poging om
zijn land te verlaten, werd gearresteerd.
Smid zou Janousek hebben geholpen.
Bij dit proces zijn nog twee Nederlan
ders betrokken, n.l. L. B. v. Dam en J.
Ruyter. Over Van Dam meldden wij on
langs, dat hij werd gearresteerd op be
schuldiging een agent van de Nederl. ge
heime dienst te zijn en in die functie te
hebben gespionneerd.
In één maand achtmaal de
doodstraf geëist
Voor de achtste maal binnen één maand
is voor het A'damse B. G de doodstraf
geëist. Gisteren betrof het de 28-j. Am
sterdammer J. v. d. Vorst, tegen wie voor
de 2e maal deze zwaarste straf werd ge-
requireerd. De eerste maal door de Duit
se Officier van Justitie wegens desertie
uit de Waffen S.S. en gisteren wegens
dienstneming bij de S.S., het verraden van
illegalen in Den Haag en het fungeren als
V-man voor de beruchte Duitser Oehl-
schlager. Uitspraak op 27 Oct.
VEILIGHEIDSRAAD SLOKT BERLIJNSE
KWESTIE WEER OP
Russen zijn niet te lijmen aan compromis der „neutralen"
De apen in de Berlijnse dierentuin zul
len met het oog op de winter een pan
talon en een vestje dragen, wanneer de
blokkade van de stad blijft voortduren.
Blykbaar is het kolenrantsocn, dat door
de corridor wordt aangevoerd, te klein
om de kooien te kunnen verwarmen. En
het Sowjet-Russisch militair-bestuur
heeft zich bereid verklaard heel Berlyn
van voedsel en andere essentiële artike
len te voorzien. De toestand in Berlijn,
komt ons dus wel zeer bemoeidigend
voor. Maar alle gekheid op een stokje,
de kwestie Berlijn komt morgen weer
voor het voetlicht in de Veiligheidsraad
en thans wordt een openbare vlugge
afdoening verwacht.
Moskou zou een onbevredifend ant
woord gegeven hebben op de door
Bramuglia aan Wisjinski gestelde vragen.
De zes neutrale staten kwamen gister
avond weer bijeen, om de hieuwe situatie
te bespreken en alle hoop op succes van
een bemiddelingspoging of het vinden
van een compromis schijnt verdwenen.
Rusland wenst de Berlijnse kwestie van
de agenda van de Veiligheidwsraad ver
wijderd te zien en de Sowjet-Unie is be
reid de besprekingen wederom op te
nemen, waar deze 30 Augustus werden
afgebroken. Bramuglia verklaarde nader,
dat verder geen besloten bijeenkomsten
van de zes neutralen zouden plaats vin
den en de kwestie openlijk in de Veilig
heidsraad behandeld zou worden, ver
moedelijk morgen reeds.
Naar Reuter uit Berlijn meldt, heeft
het Berlijnse stadsbestuur de plaats van
samenkomst van de Sowjet-sector naar
de Britse sector overgebrachtè De bur
gemeester, dr Friedenburg, besloot hier
toe over te gaan, nadat wethouder Wal-
demar Schmidt, die lid is van de S.E.D.,
geweigerd had de vergadering te verla
ten in het. in de Sowjet-sector gelegen,
stadhuis. Schmidt werd een week geleden
ontslagen als chef van het departement
van Arbeid. Als de zaak met Schmidt is
opgehelderd, zal men volgens dr Frieden
burg voor de vergaderingen van de
magistratuur weer naar de Sowjet-sector
terugkeren.
De Tabaksbonnen
Daar van 24 October af, zoals wij reeds
meldden, de tabaksbonnen tegelijk met
de andere bonnen worden bekend ge
maakt, worden voor de volgende week
van de tabakskaart de bon Tabak 116
voor twee rantsoenen sigaretten of kerf
tabak en van de gecombineerde kaart
de bon Tabak 119 voor
gewezen.
Binnenkort 250 gram vlees en na
varkensslacht 300 gram?
Indien de import van Argentijns vlees
en de binnenlandse aanvoer „volgens
plan" verloopt, kan het vleesrantsoen
binnenkort op 250 gram gesteld worden.
Er zijn dit jaar ook veel meer zeugen
dan in 1947 en wanneer deze slachtrijp
zijn, kan het rantsoen wellicht op 300
gram gesteld worden. Dit kon dr Tj. B.
Kielstra, directeur van het bedrijfschap
vee en vlees, in Leeuwarden mee
delen bij de opening van de slagersyak-
wedstrijd. Wanneer en hoe aan de distri
butie een einde zal komen, durfde hy
echter niet te voorspellen.
Tot levenslang veroordeelde hoort
de doodstraf eisen
De p.-fr bij de B. R. van C. eiste giste
ren de doodstraf tegen de ex-AKD-man
S. Blaauw uit Almelo, die door het B. G.
was veroordeeld tot levenslang.
De p.-f. bij het B.G. kwam tegen dit
vonnis in hoger beroep, omdat Blaauw
vele Joden vervolgd heeft en posities in
bevrijd Zuid-Nederland heeft verraden,
waarop een Duits bombardement volgde.
Losgeslagen aanhangwagen doodt
spelend kind
Te Ooltgensplaat brak gistermiddag de
koppeling tussen een tractor van de
Landbouwvereniging, bestuurd door C.
Hotting. en de aanhangwagen, waardoor
de aanhangwagen tegen een muur op
tornde. Hij raakte drie spelende kinde
waarvan de. 10-jarige Dim de Vos
gedood werd, terwijl zijn 6-j. broertje
Leendert en het 6-j. meisje De Bonte
ernstig werden gewond.
MAN, DIE HITLER KORPORAAL
MAAKTE, STAAT TERECHT.
De man, aan wie Hitler in de eerste
wereldoorlog zijn korporaalsstrepen te
danken heeft gehad zal 28 October voor
een zuiveringshpf te Passau terechtstaan.
Fritz Wiedemann, die Hitler onder zijn
bevelen had, toen hij kapitein was. Later
werd Wiedemann leider van een groep
bruinhemden en tenslotte adjudant
de „Führer."
En dit is dan het onfortuinlijke
Haagse bruidje, mej. Nyenhuis, die,
ofschoon ze al met de handschoen
trouwde, na haar aankomst in de
U.S.A. daar nog eens in de echt zal
moeten worden verbonden.
Nieuwe schepen voor jonge
kapiteins
Door het dep. van Scheepvaart wordt,
volgens mededeling van de dir.-generaal
J. J. Oyevaar op een persconferentie
te Groningen, ten aanzien van de kust
vaart een plan ontworpen, waardoor
jonge kapiteins aan nieuwe schepen
worden geholpen. Er zal hierbij eerder
gelet worden op de persoonlijkheid en
capaciteit van de candidaat, dan op het
financieel draagvermogen. Daar de vaar
tuigen aanzienlijk duurder zijn gewor
den. kunnen de jonge kapiteins thans de
aankoop van nieuwe coasters niet finan-
DAT de Amerik. atoomdeskundige met
;n Ned. naam dr J. Oppenheimer, met
de „Nieuw Amsterdam" naar New York
terugkeerde na een bezoek aan Frankrijk,
België en Nederland.
DAT morgen de Britse politiekruiser
„Cygnet" A'dam zal bezoeken.
DAT het B.G. te A'dam de 46-jarige
Amsterdamse landwachter J. H. Heyl,
die het leven van drie Nederlanders op
zijn geweten heeft, 8 j. (m.a.) gaf. (Eis:
10 jaar).
DAT 23 Oct. in het Ind. Instituut te
A'dam een Nieuw-Guinea-tentoonstelling
wordt geopend.
DAT door het bestuur van de Ned.
Radio Unie en de adjunct-regeringscom-
aris van het Radiowezen, mr Ph. de
Vries gisteravond bij Philips te Eindho-
langdurig is beraadslaagd over een
regelmatige televisiedienst.
DAT een weggeworpen sigaretteneind
je gisteravond brand veroorzaakte in het
houten noodkantoor van de ijsfabriek
Lindhorst te Deventer, het dak verloren
ging, maar de administratie behouden
bleef.
Dat dr A. Paulen en drs W. Kleyberg
van de Staatsmijnen en C. F. Hertzinger
van het Rijksarbeidsbureau vandaag naar
Rome vertrokken i.v.m. werving van Ita
liaanse mijnwerkers.
DAT voor het B.G. te Arnhem 10 jaar
geëist werd tegen de S.D.-er en oud
burgemeester van Wageninigen en Barne-
veld, H. M. v. d. Brink, doch clementie
gepleit werd omdat hij velen het leven
redde.
DAT de NIWIN-actie in Zeeland f 10.000
bijeenbracht en hiervoor 300 muziek
instrumenten werden gekocht, waarvan
de eerste waarschijnlijk vóór Kerstmis in
Indië arriveren.
DAT deze week twee nieuwe klokken
worden aangebracht in de St. Antonius-
kerk te Waalwijk.
DAT hoewel op 25 Oct. de cursussen
aldaar een aanvang nemen, door de res
tauratie van de Kon. Mil. Academie te
Breda de officiële opening eerst begin
volgend jaar plaats heeft.
DAT de voordrachtskunstenares Geor
gette Hagedoorn uit Engeland is terugge
keerd en in November een tournée door
Noorwegen zal maken.
DAT voor het B.G. te Den Bosch 20 j.
erd geëist tegen Arie van Leeuwen uit
Zoetermeer, die als politieman te Om
en als lid van de commandogroep
Backers in Tilburg en in diverse plaatsen
in Twente honderaen arrestaties verricht
te, vaak met dodelijke afloop.
DAT 8, 9 en 10 Nov. voor het B.G. te
Arnhem verschijnt E. B. Brune, die zijn
verdiensten voor de illegaliteit volko
men te niet deed door zijn verraders
werk bij de S.D.
DAT door een nieuw Nederlands pro-
cede, nl. gebitumineerd zand, enorme be
dragen aan deviezen werden bespaard bij
de verbetering van de haven van Har-
DAT ir L. F. J. M- v. d. Ven Maan
dagavond kwart voor 8 een radiocau
serie houdt over de tabaksteelt in Ne
derland.
DAT men te Haarlem besloot tot op
richting van een bedrijfsohap voor pen
sionhouders.
DAT het Eerste Kamerlid mr J. A. de
Wilde van de Regering wel eens ant
woord hebben wilde op vragen betref
fende de Indische pensioenfondsen, op 20
April j.l. gesteld door het toenmalige
Tweede Kamerlid mr J. A. de Wilde.
DAT de Raad van Beroep de journalist
K. E. Aartsma te Doetinchem voor één
jaar uit zijn vak zette (ingaande 5 Mei
1945), terwijl de Commissie voor de Pers
zuivering hem voor 5 jaar uitgesloten
had.
DAT de bunkerbouwers H. Stouten
(Zierikzee) en B. Bosch (Utrecht) van
het Middelburgse B.G. resp. 6 en 3 jaar
kregen, zomede elk f 10.000 boete.
DAT een deel der NIWIN-kerstpakket-
ten met de kanonneerboot „Van Kins-
bergen" wordt meegegeven, welk schip
op 15 Oct., gelijk met de mijnenlegger
„Willem van der Zaan", naar West-Indië
vertrekt.
DAT 57 jaar oud te Amsterdam over
leed de oprichter van de A'damse Bouw-
machinehandel „Hollandia", A. J. van der
Spek.
DAT de sleper P. C. B. Mutsaers in de
mijn Oranje Nassau in te Heerlen door
het springen van een luchtleiding ge
dood werd en hij een vrouw met twee
kinderen achterlaat.
DAT de secr. van de Commissie
Drie, T. G- Narayan, per K.L.M. uit New
York naar Batavia is vertrokken, doch
zich niet in Nederland zal ophouden.
DAT Nederland, volgens ir J. A. P
Franke v. h. hoofdbedrijfschap v. Akker
bouw meer aandaoht moet schenken aan
uitbreiding van de rundveestapel i.pjv
tarwebouw.
Weer nieuwe zorgen
Gisteren reeds kon ons blad melden,
dat dr Van Mook ontslag heeft gevraagd
dat dit ontslag hem is verleend. Hij is
als krachtige persoonlijkheid altijd een
geweest, die spanningen om zich op
riep. Die krachtige persoonlijkheid en r-
zijds en de omstandigheid, dat ons la id
na de bevrijding een slap regeringsbc' - d
heeft gekend, deze beide factoren heb* n
samengewerkt om in de verhouding t-.s-
Den Haag en Batavia een vr -• d
voortdurende reeks van moeilijkheden p
roepen. We behoeven daarin thans t -t
nader te treden, omdat het ons allen g
;rs in het geheugen ligt. Typeren-' s
het intussen, dat het toch nog plots";
genomen ontslag van de heer Van M
Den Haag al evenzeer voor moeilijkhr- n
plaatst als zijn aanwezigheid tot nu -e
heeft gedaan. Dit was overigens te ver
wachten en op zichzelf behoefde die ver
wachting voor de Regering geen reder 'e
aan dr Van Mook het gevraagde ont
slag niet te verlenen. Moest dr Van Monk
weg. dan moest men oök door deze apoel
heenbijten.
Die eerste moeilijkheden, waar de Re
gering nu verder door heen moet, schij
nen 2<1 op komst te zijn. Reeds bereikt ons
uit Batavia het bericht, dat verscheidene
hoge ambtenaren met Van Mook de dienst
zullen verlaten. Ook dit verwondert ons
weinig. Het is een bekend feit. dat
de Lt.-Gouverneur-Generaal zich om
ringd had door een kring van ambtena
ren, die volledig naar zijn pijpen dansten.
Niet erg eerbiedig werden die ambtena-- n
in Batavia .Palace-Boys" genoemd. Door
dat de heer Van Mook een sterk persoon
lijk beleid voerde, moesten zij wel eens
raden naar de bedoelingen van hun chef
en stond ook hun het marsplan lang niet
altijd duidelijk voor ogen. maar ze had
den in hoge mate bewondering voor hun
leider. Wij hebben voor verschillenden
van deze ambtenaren niet een al te grote
bewondering. Wij hebben reden om te
schrijven, dat zij door hun optreden en
door hun arbeid een juiste toekomstige
verhouding tussen Nederland en Indone
sië lang niet altijd hebben bevorderd. Dat
sommigen hunner thans overwegen even
eens de dienst te verlaten, accentueert de
kloof, die maar niet alleen bestond tussen
dr Van Mook en Den Haag, maar tussen
het paleis te Batavia en het Plein in de
Residentie. Die kloof te dempen zal de
eerste en wellicht moeilijkste taak zijn
van hem, die geroepen wordt dr Van
Mook op te volgen.
Al evenzeer kenmerkend als het nog
plotseling genomen ontslag zijn nu reeds
lopende geruchten, welke plannen dr Van
Mook thans voor zichzelf heeft. Men ziet
hem in gedachten al als de leider van een
oppositionele groep in Batavia.
Het lijkt ons tamelijk vroeg, ons daar
over thans reeds zorgen te gaan maken.
Het zou overigens ook wel vreemd zijn.
De heer Van Mook heeft in Batavia zelf
nauwelijks oppositie geduld. Ook daar
voor had men aldaar een typerend woord.
Men zei er namelijk, dat degenen, die het
met het regeringsbeleid niet eens waren,
waren „weggeskymasterd". Dus met een
Skymaster naar Nederland gezonden. Ze
ker is. dat de stemmen van de oppositie
te Batavia in de regel weinig luid waren.
Maar het zou wel vreemd zyn, indien de
heer Van Mook zelf ter plaatse de kern
van een oppositie werd.
Onlangs reeds hoorden wij hem noe
men voor een post in de buitenlandse
dienst. Maar ook dat roept de vraag op:
Zou dr Van Mook in die buitenlandse
dienst niet al evenzeer een zelfstandige
politiek gaan spelen? Dat ware even be
denkelijk als in Indonesië.
Het ontslag van dr Van Mook roept dus
nieuwe moeilijkheden op. Moge de Re
gering ze met beleid in dubbele zin
en met wijsheid weten op te lossen.
Franse regering koopt vee rechtstreeks
van de boeren
Mijnwerkers in Lotharingen krijgen tien proeent
loonsverhoging
Tot dusver zijn in de oorlog van
Frankrijk tegen de zwarte handel vijftig
personen gearresteerd. Vooral de rege
ringsmaatregelen voor de vleesvoorzie
ning zijn zeer drastisch. Reeds zijn zes
departementale inkoopcommissies ge
vormd, die het vee rechtstreeks van de
boeren zullen kopen. Voorts zal de ge
hele voorraad van slagers, die boven de
vastgestelde prijzen verkopen, onverbid
delijk in beslag genomen worden. En als
tegenmaatregel worden regeringsslage
rijen geopend, waar het publiek tegen de
geregelde prijzen kan kopen. Andere
stappen der regering zijn o. a. vervolging
van alle fruits en groentehandelaren, die
hun prijzen niet duidelijk tonen, herin
voering van de prijscontrole en nog
krachtiger optreden van de politie tegen
de zwarte handelaars.
Over de stakingen, die het land nog
steeds teisteren, wordt nog nader gemeld,
dat gisteren in de meeste havens de
arbeiders hun 24 uursstaking doorvoer
den uit sympathie met het half millioen
mijnwerkers en andere arbeiders, die
De K.N.A.C. sputtert weer over
het Zondagsrijverbod
De KNAC heeft de minister van Ver
keer en Waterstaat opnieuw verzocht
„het Zondagsrijverbod thans eindelijk
op te heffen". Tevens heeft zij voorge
steld om, indien de overheid, ondanks
alles, niet tot opheffing wenst over te
gaan, een gedeeltelijke opheffing te ver
lenen aan hen, die geen Zondagsvergun
ning bezitten, met dien verstande, dat
het verboden is van een personenauto
gebruik te maken buiten de grenzen van
een zeker district, waarvoor als grond
slag de provinciale grenzen dienen. De
controle wordt zeer vereenvoudigd, aldus
het voorstel, omdat slechts behoeft te
worden toegezien, dat in elk district
motorrijtuigen, met bepaalde provinciale
kentekenen zijn voorzien van een ont-
heffingsbewijs. Naar behoefte zouden
één of meer provincies tot een district
samengevoegd kunnen worden.
(Dat wij op principiële gronden er geen
behoefte aan hebben ons in dit geval
achter de KNAC te scharen, zal zonder
meer duidelijk zijn. Red.)
SCHEIDSRECHTER DOODGERANSELD
Een Tsj echoslo waakse scheidsrechter, die
een voetbalwedstrijd ln Karvlnne leidde. Is
aan de verwondingen overleden, die hem
idoor spelers en toeschouwers waren toege-
het werk nog niet hebben hervat. Da
leden van de Force Ouvrière werd op
dracht gegeven niet aan de staking mee
te doen. De staking der spoorwegman
nen in de buurt van Charleville had tot
gevolg, dat de expressedienst van Parijs
naar genoemde stad moest worden stop
gezet. Gisteravond kwam een overeen
komst tot stand, waardoor de staking van
mijnwerkers en arbeiders der staalbe
drijven in Lotharingen beëindigd werd.
Zij krijgen een loonsverhoging met 10
pet en voorts een lening van 2500 francs.
Er zullen geen represaille-maatregelen
worden genomen.
De Franse regerijig heeft geweigerd de
Sowjet-delegatie tot het congres van het
Franse algemeen vakverbond C.G.T. toe
te laten, door visa te weigeren.
Een noodwet voor Indonesië
HET AMBT VAN LAND-
VOOGD VERDWIJNT
Onze Parlementsredacteur meldt:
Het laat zich aanzien, dat de wet „Be
wind Indonesië in overgangstijd" niet
tijdig gereed zal zijn om de Interim-Re
gering van Indonesië in November in ta
stellen. Tijdens de conferentie met de In
donesiërs echter heeft de Regering be
loofd, dat dit geschieden zal. Het aan dr
Van Mook verleende ontslag schept bo
vendien nog de moeilijkheid, dat het
ambt van Landvoogd niet vervuld wordt.
Om deze beide redenen is de Regering
thans bezig met een noodwet, welke haar
bepaalde bevoegdheden zal geven om da
Interim-Regering in te stellen en een
hoge commissaris aan te wijzen, waar
mede het ambt van Gofiverneur-Generaal
(dus ook dat van Luitenant-Gouverneur-
Generaal) zal verdwijnen.
WEERBERICHT
Wisselende bewolking
Tot morgenavond verwacht De Bilt:
Aanvankelijk zwaar bewolkt met tijde
lijk enige regen. Morgen overdag wisse
lende bewolking met enkele plaatselijks
buien. Matige, in de kuststreken tijdelijk
krachtige wind tussen Zuid en West.
Iets kouder.
ZON EN MAAN.
Vrijdag, 15 Oct.: Zon op 7.01. onder
17.47; Maan op 17,18, onder 3.49 uur.
17 Oct. V.M.