iHrttidf $eihsdft(iourattt Ontwapeningsvoorstél der Russen zal weinig uithalen Wist U DONDERDAG 14 OCTOBER 1948 BUREAUX: Hogewoerd 103. Tel- dir. en redactie 20408; Adm. 22710 Postrekening 58936. ABONNEMENTEN: 4-15 per kwartaal; 1.35 per maand; 0.32 per week- ADVERTENTIËN: ƒ0.18 per millimeter (Bij contract belangrijke korting.) Negen en twintigste jaargang No. 7638 HOOFDREDACTEUR: Dr. E. DIEMER. OHEF-RED-: H. W. J. ENSERINK. DIRECTIE: F. DIEMER. CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken W5tonlwistid» Is ohfttftwi myn in tegfjenspoet" De bouw van Valkenburg's Ned. Herv. Kerk Zie pagina 2 Shawcross: Dat enige nodige woord willen de Sowjets maar niet spreken De disputen in de politieke commissie van de V.N- over ontwapening en het „pi •chilletje" van de atoombom zyn beëindigd. Volgens Spaak heeft ieder nu een gehad de ander te vertellen wat hy er van denkt. En Sir Hartley Shawcross ont hulde, dat een klein woord van de Sowjet-Unie het vertrouwen in de wereld kunnen herstellen- Maar juist dat kleine woord, het komt niet. De Rus Malik heeft Integendeel de rede van Shawcross als inmenging in de binnenlandse aangelegen heden van de Sowjet-Unie gekerakteriseerd. Hy noemde het verwijt „Tamtam zonder iets concreets te zeggen". Het „IJzeren Gordyn" zal dus niet worden opgehaald evenmin komt er voorlopig een einde aan de sabotage der, onder leiding van Moskou staande, communisten van de Vyfde Colonne. Zonder uitzicht op een overeenkomst tussen Oost en West weid de vorming I van een sub-commissie goedgekeurd Deze heef-t nu tot taak een reeks van I resoluties over het bewapeningsvraag stuk te bestuderen, waaruit dam een aan- vaardbaar voorstel te voorschijn moet komen. Zeven en veertig landen hebben er voor gestemd, geen enkel larnd tegen, I terwijl de zes landen van het Russische I blok zich van stemming onthielden. Be- halve de Grote Vijf, dus Amerika, Rus- land, Frankrijk, China en Engeland, zijn j ook Polen, El Salvador, de Libanon, Australië, België en Brazilië leden van Britse „familie-conferentie" De grote familie der „dominions" is in Whitehall bijeen gekomen in een geladen atmosfeer, omdat de internationale toe- stand allesbehalve rooskleurig is. Men vindt er oude, bekende familieleden, die al lang mee gaan en het zo langzamer- I hand wel weten, maar ook nieuwe, die I op de conferentie van het Britse Ge menebest hun „Joyeuse entrée" maken; het zijn de dominions India, Pakistan en i Ceylon. Wij hebben het reeds vroeger ge constateerd, dat het Britse Imperium een roeispaan kwijt is en de economische dic- tator, sir Stafford Cripps, is de repara- j teur, die de schuit weer van een nieuw j roer moet voorzien. Sinds de conferenties i van 1944 en 1946, is dit dus de derde j familie-reünie, waar de wederzijdse be- i langen besproken worden, de leden ge- polst worden ten aanzien der interessen die het gehele Gemenebest raken. I Brandende vraagstukken: ten eerste, hoe zal de verhouding zijn van de ge meenschappelijke verdediging van het Gemenebest, waartoe dus al deze do- minions behoren, die relatief verschil- lende belangen hebben, tot het defen- «ie-systeem 't Verklaarde uitzicht Westelijke Unie, waarin zoals bekend, Engeland de hoofd rol speelt. Men moet niet vergeten, de verdediging Europa in de eerste plaats ook een krachtig verweer betekent tegen de communistische penetratie, de „Russificering." Warren Austin heeft dat gevaar tijdens 't atoombomduel in de poli tieke commissie der Ver. Naties, zo juist nog eens onderstreept. Echter komt men hier voor een eigenaardig dilemma te staan, een gevolg van het feit, dat er van de vroegere Britse politiek van „splendid isolation" ten aanzien van Europa, toch nog wel iets is overgeble- Engeland en de dominions zouden zich veilig voelen, als men van de West- Europese Unie grote verwachtingen koes terde. Maar deze Unie met de te coördi neren defensie verkeert nog slechts in een embryonaal stadium en wat voor rol zal het communistische gekleurde Frank rijk daarbij spelen? Er zijn symptomen, dat het Britse vertrouwen in deze Unie toch niet rotsvast is. En hoe zal men de dominions van de doeltreffendheid der West-Europese-Unie kunnen overtui gen. Deze zouden er eer de voorkeur aan geven de band met het Empire zo krach tig mogelijk te maken en de betrekkingen tot Europa wat losser, tenzij de hele poli- tiek-economische en strategische situatie van Europa minder op losse schroeven bleek te staan. Er staat voor Engeland een directer belang op het spel, want het is in de West-Europese politiek meer en meer verstrikt geraakt. De vraag is nu, in hoeverre men er op deze „familie reünie" in zal slagen de tegenstelling te overbruggen tussen de directe belangen van Engeland (als partner van de West- Europese-Unie) en die van het Imperium, waarbij de dominions een hartig woordje mee spreken. (Voor vervolg zie Pag. 3 Vandaag stellen ivij IJ voor: GEERLOF VAN STARKENBURG, Vliet N.Z. 49, Rijnsburg. Een vrolijke klant is Geerlof, die 27 Februari van dit jaar met de „Zuider-' kruis" naar het warme Oosten vertrok. Palembang is zijn legerplaats. Hij moet daar dikwijls op wacht staan. Ook moet hij wacht kloppen aan de Moesi, eer prachtige rivier, waar veel wordt gesmok keld. Eens in zijn vrije tijd ving hij met j gijn bajonet een geweldig grote vis i sleepte het dier naar de markt en maakte 1 er 20 van. Ja, die Geerlof is een geboren handelsman. Met de bewoners kan htj best opschieten. Vooral met de kinderen. I Dit komt wel op de foto tot. uitdrukking. Jammer is het, dat hij op 't ogenblik in I het hospitaal ligt. Maar het is gelukkig niet ernstig. Beterschap, Geerlof. de sub-c-ommissie, die de voorstellen on der de loupe nemen. De zeven belang rijkste voorstellen, die aan de sub-com missie worden voorgelegd luiden nu aL volgt: le. Russisch voorstel; beperking der bewapening met een derde en uit banning van de atoombom. 2e Het Britse standpunt; geen ontwapening is moge lijk, voordat de sfeer van vertrouwen geschapen. 3e. Het voorstel van de Li banon, hetwelk instelling van een inter nationaal controle-lichaam beoogt, st de onder de Veiligheidsraad, maar v. bij het Veto-recht zich niet kan doen gelden. Doel is ontwapening met derde gedurende een jaar door de Grote Vyf, waarbij de beperking gebaseerd wordt op de sterkte der gewapende machten in 1945. Syrië wil de Veili heidsraad het ontwapeningsprobleem ve der laten bestuderen terwijl El Salvador, de kwestie wil voorleggen aan de ie voor de atoom-energie. 6e. Een Frans voorstel, strekkende tot oprichting van een internationaal contrölelichaam, dat moet onderzoeken of de gegevens, welke de mogendheden afleggen over de sterkte van hun gewapende macht judst en de kaarten dus werkelijk open op tafel zijn gelegd, zoals Wisjinski had gevraagd. Tenslotte is in het Belgische voorstel, dat aansluit op de Britse reso lutie. de tendenz vervat, dat „Aanvaar ding van het Sowjet-voorstel geen nut heeft, aangezien hierin niet wordt aan gegeven welke soort van bewapening be perkt moet worden." De betreffende commlissie zal morgenochtend weer eenkomen. Een oplossing voor dit, heel de interrfhtnonale politiek beheersende, vraagstuk, is dus nog niet gevonden en veel hoop. geven wij evenmin. Gaat Nederland electrische locomotieven bouwen? De Nederlandse Spoorwegen onderzoe en momenteel mogelijkheden tot het bestellen van enige tientallen electrische locomotieven bij de Nederlandse indu strie. Tot dusver werden electrische loco motieven in Zwitserland en Frankrijk gekocht, doch men heeft de indruk ge kregen, dat de Nederlandse industrie, met behulp van import van een aantal onderdelen, in staat is, zelf electrische locomotieven te bouwen. Van constructie van locomotieven met Fhilips-hetelucht- motor kan voorlopig geen sprake zijn cmdat deze motor nog steeds in het labo ratoriumstadium verkeert. Veeleer is mer geneigd, de mogelijkheden van gastur binelocomotieven voor spoorwegverkeer te onderzoeken. Zware straffen voor SS-ers en „Vrijwilligers" Uitspraken van het Haagse B.G. Het B.G. in Den Haag veroordeelde heden C. T. de Heij,schipper te Alphen a. d. Rijn, die dienst nam bij het Vrij willigers Legioen tot 3 jaar en 3 maan den met aftrek. Hij werd terstond in vrij heid gesteld. Wegens dienstneming bij S.S. en V willigerslegioen werden veroordeeld: C. Pronk, timmerman te Den Haag, tot 6 jaar, Klaas Smit, brievenbesteller, Den Haag, tot 5 jaar, Jac. Schaap, banketbak ker te Katwijk a. Zee, tot 6 jaar. G. Hui sdier, sportleraar te Alphen a. d. Rijn tot jaar. De laatste werd ook van verraad in zekere Veek te Haarlem beschuldigd. Alle vonnissen met aftrek van voor- Walter Bedell Smith naar Moskou terug Walter Bedell Smith, de Amerikaanse ambassadeur te Moskou, is gisteren uit Parijs naar de Russische hoofdstad ver trokken. Tevoren hield hij langdurige be sprekingen met Marshall, met wie hij zoals gemeld, uit Washington' terugkeerde. Lemmer-bokking levert geen paratyphus- gevaar meer op. De inspecteur van volksgezondheid Leeuwarden heeft geconstateerd, dat het gevaar voor paratyphus bij het gebruik van Lemmer-bokking geheel geweken Gisteren draaiden de vis-rokerijen wi op volle toeren. Wordt slopen van Duitse fabrieken dan toch stopgezet Hoffman had onderhoud met Bevin over ontmanteling Paul Hoffman, de administrateur van het plan-Marshall, heeft gisteren twee maal een onderhoud gehad met Ernest Bevin. Naar verluidt, zijn zij hierbij niet tot een overeenstemming gekomen over de ontmanteling van West-Duitsland. Hoffjnan is vanmorgen met het vliegtuig van president Truman naar Washington teruggekeerd. Hij denkt binnen twee weken weer naar Europa te komen. Intussen heeft Robert Lovett, de plv. minister van Buitenlandse Zaken der Ver. Staten, te Washington verklaard, dat de Ver. Staten aan Engeland en Frank rijk hebben voorgesteld om de ontman teling van alle Duitse fabrieken, uit te stellen, zolang niet is komen vast te staan, of zij voor het Europees herstel ge bruikt kunnen worden. Dit bericht be vestigt dus de strekking van het onder- Marshall-hulp aan Indonesië wordt niet gestaakt Uitdrukkelijke verklaring van de heer Valentine. Dr Alan Valentine, de administrateur an de E.C.A. in Nederland, heeft giste- :n in een gesprek met Ass. Press ont kend, dat de Mërshall-hulp aan Indone- ou worden gestaakt tot er een poli tieke overeenkomst zou zijn gesloten, een ander naar aanleiding van de berich- over 50 millioen dollar Marshall-hulp, welke in Nederland en Indonesië de ron de deden. Hij voegde hier nog aan toe, dat Paul Hoffman hem volledige be voegdheid had gegeven om deze verkla ring af te leggen. Nog een „Spiegel", maar die is verboden De Britse militaire autoriteiten hebben het, in hun zone verschijnende, weekblad „Der Spiegel" voor twee weken verba den, na een protest van de N e c 1 a n d s e Regering over de beledigende toon van het verslag, dat „Der Spiegel" van de inhuldiging van Koningin Juliana heeft gegeven. Wordt Spanje toch lid van de Ver. Naties? Vandaag kwamen vijf leden van de Amerikaanse Kamer van Afgevaardigden Madrid aan. Zij zouden een onderhoud jnsen met generaal Franco. De Argen tijnse V.N.-gedelegeerde, dr José Arce, is eens naar Spanje vertrokken. Men acht deze bezoeken zeer belangrijk voor de eventuele voordracht van Spnaje als lid der Ver. Naties. GEEN OVEREENKOMST SPANJE— AMERIKA. Robert Lovett, pl.v. Amerikaans minis- jr van Buitenlandse Zaken, heeft ver klaard, dat de berichten over reeds ge sloten militaire overeenkomsten tussen Spanje en de Ver. Staten „absoluut onwaar" zijn. BRAND BIJ BAT'A TE BEST. Schade één ton. Bij het openen van een rubberregene- ratieketel in de Bat"a-fabrieken te Best schoot hieruit gisteren plotseling een steekvlam, waardoor de ketel niet meer gesloten kon worden en de regeneratie afdeling geheel uitbrandde. De brand kon door de eigen bedrijfsbrandweer worden bedwongen. De schade wordt op f 100.000 geschat. Het productieproces ondervindt geen stagnatie. houd Hoffman-Bevin. Ass. Press spreekt intussen reeds van een overeenstem ming over dit onderwerp tussen de drie landen, want ook Frankrijk ben toegegeven, $at het aantal te demon teren Duitse fabrieken verminderd moet worden. WEL WEGENBELASTING EN RIJBE WIJS VOOR FIETS MET HULPMOTOR. Aangezien de voor een rijwiel met hulpmotor verschuldigde belasting f 10 per jaar bedraagt, welke heffing oordeel van de minister van Financiën het publiek niet zal weerhouden, deze voertuigen te kopen, werd aan de ANWB medegedeeld, dat van deze belasting geen vrijstelling wordt verleend. De ANWB stelt zich evenwel tot stand koming van de nieuwe verkeers- wetgeving, hierop nader terug te komen. Ook zijn bestuurders van dergelijke vervoermiddelen niet vrijgesteld van rijbewijs, hoewel afschaffing hiervan wordt overwogen. Wel is het geoorloofd, er mee van rijwielpaden gebruik te maken. V.N.-vergadering in Moskou, indien. Vóór zijn vertrek uit Lake Success iar Parijs, heeft de wnd. secretaris van de Ver. Naties, Benjamin Cohen, gezegd, .alleen technische moeilijkheden, zoals het vinden van geschikte vergader zalen en logies voor de afgevaardigden, de algemene vergadering der V.N. zou den kunnen beletten het volgend jaar in Moskou bijeen te komen." TOESTAND VAN KONING GUSTAAI- BEVREDIGEND. De toestand van Koning Gustaaf van Zweden is bevredigend. Hy had een rus tige nacht en zijn lijfarts deed vanmor gen zijn gewone praktijk in de stad. Van Mook wenst nog slechts 14 dagen in functie te blijven (Van onze Parlementsredacteur) Ons bericht van gisteren, dat dr Van Mook ontslag heeft gevraagd en dat dit ontslag ook is aanvaard, heeft ine rege ringskringen een knuppel in het hoen derhok geworpen. Vanmorgen heeft mi nister Sassen met vele hem omringenden geconfereerd. Onder andere heeft hij een onderhoud gehad met minister v. Schaik, en, als wij ons niet vergissen, heeft hy ook de Commissie van Negen geraad pleegd. Op het ogenblik dat wy dit schrijven, is een toegezegd regerings- mmuniué nog niet verschenen. Inmiddels meldt Aneta uit Batavia, dat ui gezaghebbende zijde is bevestigd, dat dr Van Mook ontslag heeft gevraagd met ingang van 1 November. Hieraan werd toegevoegd, dat de officiële aan vaarding van dit ontslag nog niet uit Den Haag werd ontvangen, waarmee niet wordt tegengesproken, dat het ook al werd aanvaard. Ass. Press meldt, dat de ontslag-aanvrage van dr Van Mook o.a. hieraan te danaken is, dat hij zich gepasseerd gevoelt in de behandeling van de Indonesische kwestie. Met r zou hij Den Haag verwijten, dat hij niet op de hoogte is gesteld van de* maat regelen, waartoe in de laatste 14 dagen is besloten omtrent de instelling vai Interim-regering. Wat laconiek deed ons het A.NP.- bericht aan, dat meldde „van gezagheb bende zijde" te hebben vernomen, da' de officiële ontslagaanvrage van dr Van Mook nog niet is ontvangen. „Aangeno- mag echter worden, dat hij dit ontslag inderdaad zal aanvragen met in gang van 1 November. En, zo vervolgt het A.N.P., „het lijkt ons aannemelijk, dat dit onftlag inderdaad zal worden aanvaard". Wij hebben redenen om aan te neihen, dat het A.N.P.-bericht beschouwd kan worden als de „officiële" waarheid. Overigens is het duidelijk, al heeft dr Van Mook in Batavia zich persoonlijk over deze kwestie niet willen uitlaten, dat de bevestiging van ons bericht van gisteren uit Batavia wel een wat vreemd licht werpt op deze „officiële v heid"! Sjahrir ziet Van Mook niet ge heel zonder spijt gaan. Sjahrir heeft te Batavia verklaard, dat het ontslag van dr Van Mook klopte met de verwachtingen. Dr Van Mook kon niet instemmen met een politiek, waarvan hij overtuigd is, dat zij niet goed kan zijn. Het is zeer wel mogelijk, dat deze laat ste politiek meer reactionnair zal zijn of wel minder progressief. Ieder, die met Van Mook te doen had, kon zich nin losmaken van een gevoel van waarde ring, zeide Sjahrir. S.D.-er Antony Berends krijgt levenslang De S.D.-man Antony Berends, die zich op geraffineerde wijze wist in te dringen in de illegaliteit, en met J. Droog zeer groot aantal verzetsmensen deed arresteren, is door het Arnhemse B.G. tot levenslang veroordeeld (eis wa doodstraf). Het aantal arrestaties dodelijke afloop beloopt ongeveer hon derd. Drie Nederlanders in Tsjecho- slowakije staan terecht De 38-j. Nederlander, dr Jan Smid, di recteur van het Tsjechische gevangenis hospitaal te Praag, zal op 22 Oct. a.s. terecht moeten staan in een proces tegen de oud-opperbevelhebber van de Tsjecho- slowaakse luchtmacht, generaal Janousek, die zoals bekend is tijdens een poging om zijn land te verlaten, werd gearresteerd. Smid zou Janousek hebben geholpen. Bij dit proces zijn nog twee Nederlan ders betrokken, n.l. L. B. v. Dam en J. Ruyter. Over Van Dam meldden wij on langs, dat hij werd gearresteerd op be schuldiging een agent van de Nederl. ge heime dienst te zijn en in die functie te hebben gespionneerd. In één maand achtmaal de doodstraf geëist Voor de achtste maal binnen één maand is voor het A'damse B. G de doodstraf geëist. Gisteren betrof het de 28-j. Am sterdammer J. v. d. Vorst, tegen wie voor de 2e maal deze zwaarste straf werd ge- requireerd. De eerste maal door de Duit se Officier van Justitie wegens desertie uit de Waffen S.S. en gisteren wegens dienstneming bij de S.S., het verraden van illegalen in Den Haag en het fungeren als V-man voor de beruchte Duitser Oehl- schlager. Uitspraak op 27 Oct. VEILIGHEIDSRAAD SLOKT BERLIJNSE KWESTIE WEER OP Russen zijn niet te lijmen aan compromis der „neutralen" De apen in de Berlijnse dierentuin zul len met het oog op de winter een pan talon en een vestje dragen, wanneer de blokkade van de stad blijft voortduren. Blykbaar is het kolenrantsocn, dat door de corridor wordt aangevoerd, te klein om de kooien te kunnen verwarmen. En het Sowjet-Russisch militair-bestuur heeft zich bereid verklaard heel Berlyn van voedsel en andere essentiële artike len te voorzien. De toestand in Berlijn, komt ons dus wel zeer bemoeidigend voor. Maar alle gekheid op een stokje, de kwestie Berlijn komt morgen weer voor het voetlicht in de Veiligheidsraad en thans wordt een openbare vlugge afdoening verwacht. Moskou zou een onbevredifend ant woord gegeven hebben op de door Bramuglia aan Wisjinski gestelde vragen. De zes neutrale staten kwamen gister avond weer bijeen, om de hieuwe situatie te bespreken en alle hoop op succes van een bemiddelingspoging of het vinden van een compromis schijnt verdwenen. Rusland wenst de Berlijnse kwestie van de agenda van de Veiligheidwsraad ver wijderd te zien en de Sowjet-Unie is be reid de besprekingen wederom op te nemen, waar deze 30 Augustus werden afgebroken. Bramuglia verklaarde nader, dat verder geen besloten bijeenkomsten van de zes neutralen zouden plaats vin den en de kwestie openlijk in de Veilig heidsraad behandeld zou worden, ver moedelijk morgen reeds. Naar Reuter uit Berlijn meldt, heeft het Berlijnse stadsbestuur de plaats van samenkomst van de Sowjet-sector naar de Britse sector overgebrachtè De bur gemeester, dr Friedenburg, besloot hier toe over te gaan, nadat wethouder Wal- demar Schmidt, die lid is van de S.E.D., geweigerd had de vergadering te verla ten in het. in de Sowjet-sector gelegen, stadhuis. Schmidt werd een week geleden ontslagen als chef van het departement van Arbeid. Als de zaak met Schmidt is opgehelderd, zal men volgens dr Frieden burg voor de vergaderingen van de magistratuur weer naar de Sowjet-sector terugkeren. De Tabaksbonnen Daar van 24 October af, zoals wij reeds meldden, de tabaksbonnen tegelijk met de andere bonnen worden bekend ge maakt, worden voor de volgende week van de tabakskaart de bon Tabak 116 voor twee rantsoenen sigaretten of kerf tabak en van de gecombineerde kaart de bon Tabak 119 voor gewezen. Binnenkort 250 gram vlees en na varkensslacht 300 gram? Indien de import van Argentijns vlees en de binnenlandse aanvoer „volgens plan" verloopt, kan het vleesrantsoen binnenkort op 250 gram gesteld worden. Er zijn dit jaar ook veel meer zeugen dan in 1947 en wanneer deze slachtrijp zijn, kan het rantsoen wellicht op 300 gram gesteld worden. Dit kon dr Tj. B. Kielstra, directeur van het bedrijfschap vee en vlees, in Leeuwarden mee delen bij de opening van de slagersyak- wedstrijd. Wanneer en hoe aan de distri butie een einde zal komen, durfde hy echter niet te voorspellen. Tot levenslang veroordeelde hoort de doodstraf eisen De p.-fr bij de B. R. van C. eiste giste ren de doodstraf tegen de ex-AKD-man S. Blaauw uit Almelo, die door het B. G. was veroordeeld tot levenslang. De p.-f. bij het B.G. kwam tegen dit vonnis in hoger beroep, omdat Blaauw vele Joden vervolgd heeft en posities in bevrijd Zuid-Nederland heeft verraden, waarop een Duits bombardement volgde. Losgeslagen aanhangwagen doodt spelend kind Te Ooltgensplaat brak gistermiddag de koppeling tussen een tractor van de Landbouwvereniging, bestuurd door C. Hotting. en de aanhangwagen, waardoor de aanhangwagen tegen een muur op tornde. Hij raakte drie spelende kinde waarvan de. 10-jarige Dim de Vos gedood werd, terwijl zijn 6-j. broertje Leendert en het 6-j. meisje De Bonte ernstig werden gewond. MAN, DIE HITLER KORPORAAL MAAKTE, STAAT TERECHT. De man, aan wie Hitler in de eerste wereldoorlog zijn korporaalsstrepen te danken heeft gehad zal 28 October voor een zuiveringshpf te Passau terechtstaan. Fritz Wiedemann, die Hitler onder zijn bevelen had, toen hij kapitein was. Later werd Wiedemann leider van een groep bruinhemden en tenslotte adjudant de „Führer." En dit is dan het onfortuinlijke Haagse bruidje, mej. Nyenhuis, die, ofschoon ze al met de handschoen trouwde, na haar aankomst in de U.S.A. daar nog eens in de echt zal moeten worden verbonden. Nieuwe schepen voor jonge kapiteins Door het dep. van Scheepvaart wordt, volgens mededeling van de dir.-generaal J. J. Oyevaar op een persconferentie te Groningen, ten aanzien van de kust vaart een plan ontworpen, waardoor jonge kapiteins aan nieuwe schepen worden geholpen. Er zal hierbij eerder gelet worden op de persoonlijkheid en capaciteit van de candidaat, dan op het financieel draagvermogen. Daar de vaar tuigen aanzienlijk duurder zijn gewor den. kunnen de jonge kapiteins thans de aankoop van nieuwe coasters niet finan- DAT de Amerik. atoomdeskundige met ;n Ned. naam dr J. Oppenheimer, met de „Nieuw Amsterdam" naar New York terugkeerde na een bezoek aan Frankrijk, België en Nederland. DAT morgen de Britse politiekruiser „Cygnet" A'dam zal bezoeken. DAT het B.G. te A'dam de 46-jarige Amsterdamse landwachter J. H. Heyl, die het leven van drie Nederlanders op zijn geweten heeft, 8 j. (m.a.) gaf. (Eis: 10 jaar). DAT 23 Oct. in het Ind. Instituut te A'dam een Nieuw-Guinea-tentoonstelling wordt geopend. DAT door het bestuur van de Ned. Radio Unie en de adjunct-regeringscom- aris van het Radiowezen, mr Ph. de Vries gisteravond bij Philips te Eindho- langdurig is beraadslaagd over een regelmatige televisiedienst. DAT een weggeworpen sigaretteneind je gisteravond brand veroorzaakte in het houten noodkantoor van de ijsfabriek Lindhorst te Deventer, het dak verloren ging, maar de administratie behouden bleef. Dat dr A. Paulen en drs W. Kleyberg van de Staatsmijnen en C. F. Hertzinger van het Rijksarbeidsbureau vandaag naar Rome vertrokken i.v.m. werving van Ita liaanse mijnwerkers. DAT voor het B.G. te Arnhem 10 jaar geëist werd tegen de S.D.-er en oud burgemeester van Wageninigen en Barne- veld, H. M. v. d. Brink, doch clementie gepleit werd omdat hij velen het leven redde. DAT de NIWIN-actie in Zeeland f 10.000 bijeenbracht en hiervoor 300 muziek instrumenten werden gekocht, waarvan de eerste waarschijnlijk vóór Kerstmis in Indië arriveren. DAT deze week twee nieuwe klokken worden aangebracht in de St. Antonius- kerk te Waalwijk. DAT hoewel op 25 Oct. de cursussen aldaar een aanvang nemen, door de res tauratie van de Kon. Mil. Academie te Breda de officiële opening eerst begin volgend jaar plaats heeft. DAT de voordrachtskunstenares Geor gette Hagedoorn uit Engeland is terugge keerd en in November een tournée door Noorwegen zal maken. DAT voor het B.G. te Den Bosch 20 j. erd geëist tegen Arie van Leeuwen uit Zoetermeer, die als politieman te Om en als lid van de commandogroep Backers in Tilburg en in diverse plaatsen in Twente honderaen arrestaties verricht te, vaak met dodelijke afloop. DAT 8, 9 en 10 Nov. voor het B.G. te Arnhem verschijnt E. B. Brune, die zijn verdiensten voor de illegaliteit volko men te niet deed door zijn verraders werk bij de S.D. DAT door een nieuw Nederlands pro- cede, nl. gebitumineerd zand, enorme be dragen aan deviezen werden bespaard bij de verbetering van de haven van Har- DAT ir L. F. J. M- v. d. Ven Maan dagavond kwart voor 8 een radiocau serie houdt over de tabaksteelt in Ne derland. DAT men te Haarlem besloot tot op richting van een bedrijfsohap voor pen sionhouders. DAT het Eerste Kamerlid mr J. A. de Wilde van de Regering wel eens ant woord hebben wilde op vragen betref fende de Indische pensioenfondsen, op 20 April j.l. gesteld door het toenmalige Tweede Kamerlid mr J. A. de Wilde. DAT de Raad van Beroep de journalist K. E. Aartsma te Doetinchem voor één jaar uit zijn vak zette (ingaande 5 Mei 1945), terwijl de Commissie voor de Pers zuivering hem voor 5 jaar uitgesloten had. DAT de bunkerbouwers H. Stouten (Zierikzee) en B. Bosch (Utrecht) van het Middelburgse B.G. resp. 6 en 3 jaar kregen, zomede elk f 10.000 boete. DAT een deel der NIWIN-kerstpakket- ten met de kanonneerboot „Van Kins- bergen" wordt meegegeven, welk schip op 15 Oct., gelijk met de mijnenlegger „Willem van der Zaan", naar West-Indië vertrekt. DAT 57 jaar oud te Amsterdam over leed de oprichter van de A'damse Bouw- machinehandel „Hollandia", A. J. van der Spek. DAT de sleper P. C. B. Mutsaers in de mijn Oranje Nassau in te Heerlen door het springen van een luchtleiding ge dood werd en hij een vrouw met twee kinderen achterlaat. DAT de secr. van de Commissie Drie, T. G- Narayan, per K.L.M. uit New York naar Batavia is vertrokken, doch zich niet in Nederland zal ophouden. DAT Nederland, volgens ir J. A. P Franke v. h. hoofdbedrijfschap v. Akker bouw meer aandaoht moet schenken aan uitbreiding van de rundveestapel i.pjv tarwebouw. Weer nieuwe zorgen Gisteren reeds kon ons blad melden, dat dr Van Mook ontslag heeft gevraagd dat dit ontslag hem is verleend. Hij is als krachtige persoonlijkheid altijd een geweest, die spanningen om zich op riep. Die krachtige persoonlijkheid en r- zijds en de omstandigheid, dat ons la id na de bevrijding een slap regeringsbc' - d heeft gekend, deze beide factoren heb* n samengewerkt om in de verhouding t-.s- Den Haag en Batavia een vr -• d voortdurende reeks van moeilijkheden p roepen. We behoeven daarin thans t -t nader te treden, omdat het ons allen g ;rs in het geheugen ligt. Typeren-' s het intussen, dat het toch nog plots"; genomen ontslag van de heer Van M Den Haag al evenzeer voor moeilijkhr- n plaatst als zijn aanwezigheid tot nu -e heeft gedaan. Dit was overigens te ver wachten en op zichzelf behoefde die ver wachting voor de Regering geen reder 'e aan dr Van Mook het gevraagde ont slag niet te verlenen. Moest dr Van Monk weg. dan moest men oök door deze apoel heenbijten. Die eerste moeilijkheden, waar de Re gering nu verder door heen moet, schij nen 2<1 op komst te zijn. Reeds bereikt ons uit Batavia het bericht, dat verscheidene hoge ambtenaren met Van Mook de dienst zullen verlaten. Ook dit verwondert ons weinig. Het is een bekend feit. dat de Lt.-Gouverneur-Generaal zich om ringd had door een kring van ambtena ren, die volledig naar zijn pijpen dansten. Niet erg eerbiedig werden die ambtena-- n in Batavia .Palace-Boys" genoemd. Door dat de heer Van Mook een sterk persoon lijk beleid voerde, moesten zij wel eens raden naar de bedoelingen van hun chef en stond ook hun het marsplan lang niet altijd duidelijk voor ogen. maar ze had den in hoge mate bewondering voor hun leider. Wij hebben voor verschillenden van deze ambtenaren niet een al te grote bewondering. Wij hebben reden om te schrijven, dat zij door hun optreden en door hun arbeid een juiste toekomstige verhouding tussen Nederland en Indone sië lang niet altijd hebben bevorderd. Dat sommigen hunner thans overwegen even eens de dienst te verlaten, accentueert de kloof, die maar niet alleen bestond tussen dr Van Mook en Den Haag, maar tussen het paleis te Batavia en het Plein in de Residentie. Die kloof te dempen zal de eerste en wellicht moeilijkste taak zijn van hem, die geroepen wordt dr Van Mook op te volgen. Al evenzeer kenmerkend als het nog plotseling genomen ontslag zijn nu reeds lopende geruchten, welke plannen dr Van Mook thans voor zichzelf heeft. Men ziet hem in gedachten al als de leider van een oppositionele groep in Batavia. Het lijkt ons tamelijk vroeg, ons daar over thans reeds zorgen te gaan maken. Het zou overigens ook wel vreemd zijn. De heer Van Mook heeft in Batavia zelf nauwelijks oppositie geduld. Ook daar voor had men aldaar een typerend woord. Men zei er namelijk, dat degenen, die het met het regeringsbeleid niet eens waren, waren „weggeskymasterd". Dus met een Skymaster naar Nederland gezonden. Ze ker is. dat de stemmen van de oppositie te Batavia in de regel weinig luid waren. Maar het zou wel vreemd zyn, indien de heer Van Mook zelf ter plaatse de kern van een oppositie werd. Onlangs reeds hoorden wij hem noe men voor een post in de buitenlandse dienst. Maar ook dat roept de vraag op: Zou dr Van Mook in die buitenlandse dienst niet al evenzeer een zelfstandige politiek gaan spelen? Dat ware even be denkelijk als in Indonesië. Het ontslag van dr Van Mook roept dus nieuwe moeilijkheden op. Moge de Re gering ze met beleid in dubbele zin en met wijsheid weten op te lossen. Franse regering koopt vee rechtstreeks van de boeren Mijnwerkers in Lotharingen krijgen tien proeent loonsverhoging Tot dusver zijn in de oorlog van Frankrijk tegen de zwarte handel vijftig personen gearresteerd. Vooral de rege ringsmaatregelen voor de vleesvoorzie ning zijn zeer drastisch. Reeds zijn zes departementale inkoopcommissies ge vormd, die het vee rechtstreeks van de boeren zullen kopen. Voorts zal de ge hele voorraad van slagers, die boven de vastgestelde prijzen verkopen, onverbid delijk in beslag genomen worden. En als tegenmaatregel worden regeringsslage rijen geopend, waar het publiek tegen de geregelde prijzen kan kopen. Andere stappen der regering zijn o. a. vervolging van alle fruits en groentehandelaren, die hun prijzen niet duidelijk tonen, herin voering van de prijscontrole en nog krachtiger optreden van de politie tegen de zwarte handelaars. Over de stakingen, die het land nog steeds teisteren, wordt nog nader gemeld, dat gisteren in de meeste havens de arbeiders hun 24 uursstaking doorvoer den uit sympathie met het half millioen mijnwerkers en andere arbeiders, die De K.N.A.C. sputtert weer over het Zondagsrijverbod De KNAC heeft de minister van Ver keer en Waterstaat opnieuw verzocht „het Zondagsrijverbod thans eindelijk op te heffen". Tevens heeft zij voorge steld om, indien de overheid, ondanks alles, niet tot opheffing wenst over te gaan, een gedeeltelijke opheffing te ver lenen aan hen, die geen Zondagsvergun ning bezitten, met dien verstande, dat het verboden is van een personenauto gebruik te maken buiten de grenzen van een zeker district, waarvoor als grond slag de provinciale grenzen dienen. De controle wordt zeer vereenvoudigd, aldus het voorstel, omdat slechts behoeft te worden toegezien, dat in elk district motorrijtuigen, met bepaalde provinciale kentekenen zijn voorzien van een ont- heffingsbewijs. Naar behoefte zouden één of meer provincies tot een district samengevoegd kunnen worden. (Dat wij op principiële gronden er geen behoefte aan hebben ons in dit geval achter de KNAC te scharen, zal zonder meer duidelijk zijn. Red.) SCHEIDSRECHTER DOODGERANSELD Een Tsj echoslo waakse scheidsrechter, die een voetbalwedstrijd ln Karvlnne leidde. Is aan de verwondingen overleden, die hem idoor spelers en toeschouwers waren toege- het werk nog niet hebben hervat. Da leden van de Force Ouvrière werd op dracht gegeven niet aan de staking mee te doen. De staking der spoorwegman nen in de buurt van Charleville had tot gevolg, dat de expressedienst van Parijs naar genoemde stad moest worden stop gezet. Gisteravond kwam een overeen komst tot stand, waardoor de staking van mijnwerkers en arbeiders der staalbe drijven in Lotharingen beëindigd werd. Zij krijgen een loonsverhoging met 10 pet en voorts een lening van 2500 francs. Er zullen geen represaille-maatregelen worden genomen. De Franse regerijig heeft geweigerd de Sowjet-delegatie tot het congres van het Franse algemeen vakverbond C.G.T. toe te laten, door visa te weigeren. Een noodwet voor Indonesië HET AMBT VAN LAND- VOOGD VERDWIJNT Onze Parlementsredacteur meldt: Het laat zich aanzien, dat de wet „Be wind Indonesië in overgangstijd" niet tijdig gereed zal zijn om de Interim-Re gering van Indonesië in November in ta stellen. Tijdens de conferentie met de In donesiërs echter heeft de Regering be loofd, dat dit geschieden zal. Het aan dr Van Mook verleende ontslag schept bo vendien nog de moeilijkheid, dat het ambt van Landvoogd niet vervuld wordt. Om deze beide redenen is de Regering thans bezig met een noodwet, welke haar bepaalde bevoegdheden zal geven om da Interim-Regering in te stellen en een hoge commissaris aan te wijzen, waar mede het ambt van Gofiverneur-Generaal (dus ook dat van Luitenant-Gouverneur- Generaal) zal verdwijnen. WEERBERICHT Wisselende bewolking Tot morgenavond verwacht De Bilt: Aanvankelijk zwaar bewolkt met tijde lijk enige regen. Morgen overdag wisse lende bewolking met enkele plaatselijks buien. Matige, in de kuststreken tijdelijk krachtige wind tussen Zuid en West. Iets kouder. ZON EN MAAN. Vrijdag, 15 Oct.: Zon op 7.01. onder 17.47; Maan op 17,18, onder 3.49 uur. 17 Oct. V.M.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1948 | | pagina 1