4 sd?
AMSTEL
PUZZLE VAN DE WEEK
Chefariite 4
1/l/eeéW
laChl Werf
NIEUWE LE IDS CHE COURANT
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 19<
Voortrekkersdominee kwam van de
Vaal naar het IJ
Ossewagenavontuur bepaalde zijn leven
(Van een onzer verslaggevers)
De rivier bruist wild, met een borreling van schuim op haar stroom, die wordt tot
een witte streep, daar, waar stenen in de bedding liggen. Het water brult onheil
spellend en woest. Het bezit een ongetemde kracht. Wat erin komt verdwijnt, wordt
weggetrokken, de diepte in. Er is geen brug tussen beide oevers. Maar er zijn wel
mensen en wagens, die over willen gaan. Ossewagens, die hier in Zuid-Afrika eens
de voortrekkers gebruikten om uit de Kaapprovincie naar Transvaal te trekken,
pastors, niet aan doctors". Daarom
Daar staat een vrouw met twee kleine
kinderen aan de oever van deze Vaa-1-
rivier en zij wil diezelfde tocht wéér
maken. Het is oorlog met Engeland. Het
ia aan het begin van deze eeuw.
vijand heeft haar man weggesleurd n
Bri/ts-Indië. Hij heeft haar boerderij
een puinhoop veranderd. Zij zag haar
vee wegvoeren, haar schapen afslachten.
Wat zij behield, waren haar twee jon
gens, de wagen, een paar trekdieren, wat
kleine bezittingen. Een koffer voL Zij
heeft twee mogelijkheden. Daarvan
één 'n kans. De tweede kan amperdie
naam hebben. Die voert regelrecht
de vrouwen- en kinderkampen, die de
vijand in Zuid-Afrika inrichtte voor d«
Boerenvrouwen. Zij kan naar de Kaap
provincie gaan en het laatste kiezen. Dat
is de dood. Zij kan de Vaalrivier c
steken, zoals haar voorvaderen het
deden. Dat kan de dood zijn, maar
de overzijde is heit leven en dus
zij het laatste.
Boven het bruisen van de stroom uit
klinkt haar stem, die de trekdieren tot
kracht aanzet en de kinderen vermaant
zich stevig vast te houden aan de boven
latten van de wagen. Zo gaat zij, met
haar laatste bezit, het geweld van stroom
en water in. Een waagstuk. Dieper
dieper zakt de .wagen. Wilder wordt de
stroom. Het water dringt -tot in de wagen
door. Rukt en trekt aan wat niet vastzit.
Sleurt weg wat er staat. Slaat de
bank weg. „Hou je vast" roept de stem
van de moeder. En de twee jongens
houden zioh vast. Onder hen kolkt en
kookt het Maar de wagen houdt het.
Daar is <3e overkant, de hoge oever, het
druipend verrijzen uit het water. De her
kenning van het beeld uiit Exodus: een
volk, op weg naar vrijheid, gaande door
de Rode Zee. En de wetenschap: alles
zijn we kwijt, maar we leven.
De moeder strijkt zich de haren uit het
gezicht. Er zit wat zweet boven haar
ogen. Het is moeilijk voor een vi
alleen.
Later in de tijd, als de oorlog voorbij
is en de vrede van Vereniging gesloten,
die een eind maakt aan het zelfstandig
bestaan van de Boerenrepublieken, komt
de vader terug. Op zijn verwoest erf.
Meit de wil helemaal van voren af aan te
beginnen. Hij woont immers bij Leeuw
poort in het district Potchefstroom?
Maar zijn zoons zullen deze oorlog e
ellende die hij bracht niet vergeten. Hij
gooit alle vernielde gereedschap, alle
stukgeslagen wagens op één hoop achter
het erf. Het is er blijven liggen tot de
dood van de oude boer.
Deze beide verhalen tekende ik dezer
dagen op uit de mond van ds T. F. J.
Dreyer predikant en burgemeester
de Transvaalse gemeente Heidelberg. Hij
was in ons land, zes weken lang 01
zijn kerken te vertegenwoordigen op de
Assemblée van de Wereldraad en bij de
inhuldiging van Koningin Juliana er
het bezoek te beantwoorden, dat dr Gra-
vemeyer vorig jaar aan de Unie bracht.
Een smal, scherp gezicht, waarin de
neus krachtig naar voren springt. Hij
was dat jongetje, dat, met het tweeling
broertje, inmiddels ook dominee gewor
den, aan de latten van de Ossewagen
van zijn moeder hing boven de Vaal
rivier. En het was zijn vader, die dat
gedenkteken op zijn erf stichtte. Hij ging
later studeren in Pretoria en in Utrecht.
Dat was in 1923, toen hij dus voor de
eerste maal in ons land was. Zijn bedoe
ling was hier te promoveren. Maar de
Nederduits Hervormde Gemeente
Zuid-Afrika zei: „Wij hebben behoefte
w
oar
We gaan zo langzamerhand weer
de wintergarderobe van onze dochter
denken en daarom brengen we deze week
een aardig geheel, bestaande uit een man
teltje met muts en slobbroek. Het zij
baantje van het manteltje is ruim aan
de voorbaan gezet. De manchetjes, het
kraagje en de zakklepjes zijn van bont.
De muts is met een paar pompoenen ver
sierd. Benodigde stof is 1.75 meter bij
140 breed en de patronen zijn voorra
dig in de leeftijd 2, 3 en 5 jaar. Tegen
betaling van f 0.35 af te halen bij ons
bureau Hogewoerd 103, Leiden. Toezen
ding volgt na ontvangst van f 0.50.
aanvaardde hij het jaar daarop al
de terugreis. Utrecht was in die tijd
eigenlijk het opleidingscentrum
predikanten van zijn kerk. Dat
derd, toen Pretoria een eigen theologi
sche faculteit aan de hogeschool kreeg.
Wat zal zo'n dominee over de toestan
den in zijn eigen land zeggen? Kan
van hem verwachten, dat hij een groot
bewonderaar van Smuts is? Een man, die
de puinhoop van zijn vaders geluk dag
aan dag op het erf zag staan? Met de
herinnering aan de toaht door de Vaal
rivier? Maar een dominee in Zuid-Afrika
doet niet aan politiek. Daarmee is het
feit, dat ds Dreyer ook burgemeester
zijn gemeente is, niet in tegenspraak. De
bevolking drukte daarmee alleen haar
vertrouwen in de predikant uit. Politieke
problemen, die de predikant in conflict
zouden kunnen brengen met de -belijde
nis van zijn kerk zijn er niet. De tegen
stelling is Nat (Nationalisten van Malan)
of Sap (Suid Afrikaanse Partij van
Smuts). Iedereen is lid van de kerk. Het
openbare leven is Christelijk, zoals
in ons land, over de hele linie en
Christelijke actie moet ds Dreyer niets
hebben, omdat je daarmee hen, die niet
meedoen, de wereld indrijft. Dat kèn in
Zuid-Afrika, waar de kerk allesbeheer
send is. Waar alle dominees de huwende
paren trouwen, waar het onderwijs op
school Christelijk is.
En hier komt een bezwaar tegen de
Nederlandse immigranten om de hoek
kijken Zij sluiten zich, als zy in Zuid-
Afrika komen bij de Engelse en niet bij
de Afrikaanse kerk aan. Dat voelt de
Zuid-Afrikaner als een verraad. En om
dat hij het vreemde element in deze tijd
terug wil dringen, beperkt hij
teel de immigratie.
Als men de zekerheid maar heeft dat
Nederland niet helemaal ver-Engelst.
Dan blijven beide landen de beste vrien
den. Op de duur zullen Nederlandse am-
Knipi
cursus
Abonné's van dit blad kunnen zich op
geven voor deelname aan een schriftelijke
knipcursus. Zij worden daarbij met raad
en daad terzijde gestaan door erv
leraressen. Alle deelneemsters ontvangen
gratis een fraaie modeplaat met ruim 250
modellen. Per les 75 ct. Schriftelijke aan
melding voor 1 Oct. aan het bureau v. d.
blad, onder motto Knipcursus Ilmo
(Advertentie)
Toeslag pensioenen volgende week
in Tweede Kamer
Dinsdagmiddag om 1 uur komt de
Tweede Kamer weer bijeen, met voortzet
ting op Woensdag en Donderdag. Een
lange agenda is te behandelen, maar het
meeste zal wel onder de hamer doorgaan.
Niet echter de wetsontwerpen pensioen
voor mobilisatieslachtoffers 19141918,
toeslag op de pensioenen, herziening re
geling provinciale financiën en de Tota-
lisatorwet. Over deze voorstellen zal nog
menig woordje vallen!
bachtslieden weer welkom zijn, omdat
zij het 'best assimileren kunnen. En dat
is de absolute eis, die de Afrikaners
de emigranten stellen. Ds Dreyer -heeft
Nederland kriskras doorkruist. Hij sprak
in Drenthe en in Rotterdam en Den
Haag. Hij zag wat de Duitsers hier deden.
„Geloof niet, dat de huidige Zuid-Afri
kaanse regering Duitsgezind is, zegt hij.
Malan verbood zijn aanhangers lid van
de Ossewa-Brandwag te zijn, toen de
leider van die organisatie, J. F. Jansen
van Rijersburg, zich in de oorlog, vóór
Hitier uitsprak."
Maar Zuid-Afrika. wil zichzelf blijven.
Indruk van Nederland? De kerkelijke
versnippering is zeer teleurstellend.
Overigens? Wat een gelukkig land. En
wat een vooruitgang met 1923 Die wegen.
Te land en in de lucht.
Stel U voor: Zondag 12 September j.l.
preken in Den Haag (Jacobskerk) t
Rotterdam (Prinsessekerk)En Zondag
as. weer op de preekstoel in de eigen
gemeente in Heidelberg (Transvaal).
Dank zij de K.L.M., die ds Dreyer i
uur van het Y naar de Vaalrivier brengt!
Kiespijn
Neen AKKBRtJC
Getrouw aan zijn belofte offreert Pie
ker Puzzle u hier de eerste „nieuwe"
puzzle: de DUO. In de twee kolommen
links vult U de door de betreffende let
ter in. de omschrijving aangegeven woor
den in (12 letters van de gevraagde
woorden zijn reeds op hun plaats gezet).
Hebt U deze woorden goed ingevuld,
dan geven de beginletters de titel van
De prijswinnaars zijn: le prijs mej. A.
Roskam, Herenstraat 53, Voorhout; 2e pr.
P. C. Christiaanse, Bothastraat 2, Leiden;
3e prijs F. Moolenaar, Menneweg 101,
Sassenheim.
4
B
c
D
F
c.
H
1
J
76
A
TT
SS
K
L
1
N
O
P
(p
R
b
r
TT
Vf
3S
T-
1
ld
7
5™
U
31
bt>
9
83
67
■^6
L
\i
IU
R
1 6
Ti
<53
iS
IO
30
ej
-3/
36
LIO
1
J.X,
Ub
jy
TT
Si
79
40
iiy
1
JS
N
JU
1
5
r
43
4Ü
42,
■y
Li
37
TT
K7
SS
ié
iS
-
6^
Z'7
-r
so
1
5L
SS.
S'J
OtJ
I
0-
ib
17
60
bi>
tJSJ
66
67
6b
70
75
5b
ÜO
30
76
70
y<j
UI
tf'i
86
bi
CT:
0
76
07
Financieel Overzicht [van de week
De beurs liet zich niet opwekken door de millioenennota
Het is opvallend hoe weinig de effec-
tenmarkt zich aantrok van de millioenen
nota, hoe de aanzienlijke verbetering van
de begrotingspositie niet leidde tot hogere
waardering van het staatscrediet. De aan
delenmarkt wist zich van een tijdelijke
inzinking te herstellen. Indische waarden
traden het meest op de voorgrond.
Er moet een bijzondere oorzaak zijn
voor het feit, dat de millioenennota niet
leidde tot koersverbetering der staats
fondsen. Het is niet te ontkennen, dat de
moeilijke tijden, welke de staatsfinanciën
hebben doorgemaakt, afbreuk hebben ge
daan aan,het vertrouwen in de soliditeit
der staatsobli-gatiën. Van meer betekenis
echter achten we de rentepolitiek der
Regering. De rentestandaard is verlaagd
tot een abnormaal peil, terwijl de voor
waarden der staatsleningen van de laat
ste jaren het risico van koersverlies voor
de obligatiehouders niet gering maken.-
Deze laatste vrees achten wij de reden
voor het uitblijven van een koersverbe
tering, aangezien het lage rentepeil naar
men vrij algemeen aanneemt, niet te
handhaven zal zijn.
De geschatte belastingopbrengst voor
1949 wijst op een abnormale druk op het
nationaal inkomen en men sprak over
een „uitgeknepen citroen". Deze begro
ting demonstreert volgens de beurs dui-j
delijk, dat de belastingdruk omlaag moet,
daar de boog overspannen raakt. De toe
gezegde tegemoetkoming aan het bedrijfs
leven inzake afschrijving op activa op
basis van vervangingswaarde, werd met
vreugde begroet. Men hoopt
dat het niet te lang zal duren. De beurs
was echter teleurgesteld, omdat de mi
nister de afwikkeling der geldzuivering
niet wenst te versnellen. Een vrijwel
sluitende begroting had gevierd moeter
worden met een kwijtschelding var
„straf" voor de houders van zuiver fis
caal geblokkeerde saldi. Had men de
blokkadeperiode niet kunnen verkorten?
Het jaarverslag van Kon. Hoogovens
werd gunstig beoordeeld, doch de
delen stegen niet. Het dividend wordt
tot 8 procent verhoogd, waartoe de netto
winst van f2.688.245 (v. j. f 1.733.940) alle
aanleiding geeft. Voor afschrijvingen
naar vervangingswaarde zijn f5 millioen
gereserveerd. Het verslag toont duidelijk
de gunstige periode, welke het bedrijfs
leven thans doormaakt. In de export var
damrvbr1ek
Alle correspondentie betreffende deze
rubriek te zenden aan W. Hoekstra,
Wildhoeflaan 7, Den Haag. Oplossingen
moeten uiterlijk 8 dagen na plaatsing der
vraagstukken worden ingezonden.
een gedicht van Hélène Swarth. Nu gaat
U in de rechtse tabel letters plaatsen:
en wel de letters, die onder 't in de rechtse
tabel aangegeven nummer voorkomen in
één van de linkse. Veronderstellen wij,
dat het woord achter A „baten" zou zijn,
dan komt rechts in vakje 76 de B., in 73
de T. enz. Het aardige is nu, dat rechts
(als U goed hebt opgelost!) een vers
van het betreffende gedicht krijgt te
Oplossingen moeten de gevraagde
woorden en het bedoelde vers aangeven!
Veel plezier.
De in de tabellen te plaatsen woorden
hebben de volgende betekenis: A spoor-
rijtuig, B bijenhouder, C in kracht af
nemen, D afgepaste hoeveelheid, E mu-
ziekoefening, F veehoeve, G gestold dier
lijk vet, H Afr. zoogdier, I bovenaards^
wezen, J arbeidzaam, K vergissing, L
steekwapen van sommige insecten, M fa
milielid, N twijfel, O Arab, bevelheb
ber of heer, P trouwen, Q kleine es
doorn, R aanreiken, S echtgenoot (zeer
verheven), T uitnodigen-
Oplossing vorige puzzle.
Horizontaal: 1 bollebuis, 7 ai, 8 en, 9
lias, 11 sier, 23 leg, 15 esp, 16 A.P., 17
kot, 19 te, 20 smots, 22 tip, 24 lat, 26 nut,
27 hul, 28 ski, 30 Ier, 32 tronk, 35 E.K.,
37 een, 38 S.S., 39 eek, 41 tot, 42 MULO,
44 aula, 45 Ir., 46 adj., 47 notariaat.
Verticaal: 1 ballast, 2 laag, 3 lis, 4 bes,
5 unie, 6 serpent, 10 iep, 12 Est, 14 goot,
17 K.M., 18 tt., 20 spuit, 21 sluik, 23 ink,
25 ale, 28 steeman, 29 boes, 31 restant, 33
34 N.N., 36 keu, 38 sol, 40 klit, 41 tuba.
te vermelden:
UITSLAG PAARDENSPRONG-
PUZZLE.
Hier is dan de oplossing van de Paar-
densprong-puzzle. Voor velen een
spannend karwei, maar als zodanig
de échte puzzelaar een kolfje naar
hand. De te zoeken tekst luidt als volgt:
„Ik wensch by het opperbestuur ove
bezittingen en koloniën in Oost en West
rechtvaardigheid te betrachten en
myn vermogen by te dragen tot
hooging van uw geestelijk en stoffelijk
welzijn".
le Prijs: mevr. J. M. C. Rijkschroeff,
Resedastraat 8, Leiderdorp; 2e prijs: J.
Moonen, Oosterstraat 49, Leiden; 3e prijs:
J. Hartevelt, Remisestraat 32, Katwijk
aan Zee; 4e prijs: Wilh. van den Haak,
Brouwerstraat 25, Rynsburg; 5e prijs: Z.
Bink, Oosterdwarsstraat 9, Leiden.
Even geduld, zij ontvangen hun boe
kenprijzen over de post.
Eerste publicatie.
Een prachtige party-combinatie
van Abriat.
Vraagstuk no 65.
Abriat (wit) voerde deze combinatie uit:
1. 27—22
2. 29X18
3. 32x21
4. 37—32
5. 32X21
6. 22X11
7. 42X31
8. 38—32
9. 30—25
10. 35X15!
11. 25—20! en wint.
ruw ijzer neemt de maatschappij de eer
ste plaats onder alle producten ter we
reld in. De uitvoer is zeer lucratief er
de vraag naar ruw ijzer en walsproduc-
ten is allerwegen zeer groot. De algemene
lusteloosheid is vermoedelijk de oorzaak,
dat de koersen niet stegen.
Ondanks de communistische woelingen
in Indonesië, hebben Indonesische waar
den zich vrijwel kunnen handhaven, of
schoon men vreest voor de politiek der
verschroeide aarde. De berichten over de
economische ontwikkeling blijven gunstig.
De wederopbouw van het Indonesische
bedrijfsleven gaat echter gepaard met
risico voor het leven en het is nood
zakelijk, dat orde en rust zullen worden
hersteld.
Het resultaat van de tabaksinschry-
ving te Amsterdam was zeer bevredi
gend. De tabaksaandelen waren echter
niet in herstel en zy bleven lusteloos.
't Politie-probleem
Een probleem dat sinds lang om eer
oplossing vraagt. De moeilijkheid is ge
legen in het dualistisch karakter van de
politie, welke zowel de taak der bewa
king van orde, rust en veiligheid ver
richt als in de opsporing en berechting
van wetsovertredingen haar aandeel
heeft. Wat dit laatste betreft is zy de
dienaresse van Justitie, voor het eerste
ressorteert zij onder Binnenlandse Zaken.
Vandaar constante wrijving tussen beide
departementen voor zo ver het de zeg
genschap over de politie geldt, aldus
schrijft „De Maasbode".
Minister Van Maarseveen was ei
onder het vorige kabinet gis bewinds
man van Justitie bijna in geslaagd, aan
de controverse een eind te maken. Bij de
behandeling der begroting van het lo
pende jaar ontwikkelde Z.Exc. zijn plan
nen ter zake, die als een compromjs tus
sen de beide „rivalen" het maximaal be
reikbare schenen te vertegenwoordigen.
Hierop legde de minister zoveel nadruk,
dat toen er uit de kring der „Vereniging
van Ned. Gemeenten" verzet rees, waar
men de gemeentelijke autonomie in de
knel zag komen, hij zich met klem keerde
tegen de gedachte, de kwestie nog eerst
weer aan het oordeel van een commissie
te onderwerpen, ofschoon ook -uit de
Kamer daarop werd aangedrongen.
Het merkwaardige is nu dat Z.Exc.,
nauwelijks van Justitie naar Binnen
landse Zaken overgestapt, de mededeling
aan de pers liet verstrekken, dat de
zsakcommissoriaal zou gemaakt wor
den. De jongste Troonrede heeft ter zake
een bevestiging gebracht. We moeten dus
wel aannemen dat zyn oorspronkelijke
poging om de belangen der beide depar
tementen te coördineren de bewindsman
zelf niet afdoende voorkomt. Nu hy mi
nister van Binnenlandse Zaken is ge
worden is hij schijnbaar meer gaan voe
len voor de bezwaren der gemeenten ten
aanzien van een combinatie van rijks- en
gemeente-politie.
Uit het naar wy hopen niet te
GLORF
SJNIPPERS
In Parijs, „de hoofdstad van Europa'
zijn stemmen opgegaan om één der
straten de naam „R-ue Bernadotte'
geven, als herinnering aan deze dienaar
van de vrede. Een Deens zeilschip, de
„Santa Maria", is gisteren in de Spaanse
havenstad Huelva aangekomen, om daar
vandaan een reis naar Amerik» te be
ginnen, langs dezelfde route, die Colum
bus met zijn vloot volgde. Jongens var
16 tot 18 jaar worden in Polen gemobili
seerd. Zij worden ingelijfd bij de „Dienst
aan Polen", die in 1949 anderhalf mil
lioen jongens zal pmvatten. Het is eer
militaire opleiding. In Brazilië gaar
meer en meer stemmen op, om de olie
velden zelf te exploiteren. Gisteren
te Rio de Janeiro een grote demonstratie
tegen de buitenlandse oliemaatschap
pijen gehouden. De Brazilianen zijn gauw
boos; het resultaat was dan ook negen
gewonden. Lui-go Lon-go, de secretaris
van de Italiaanse communistische partij,
heeft gezegd, dat de beweging „lauw"
wordt en een „ideologische opfrissing"
nodig heeft. De kameraden hadden, vól
gens hem, niet -krachtig genoeg geant
woord op de propaganda der tegenstan
ders. Een vliegtuig van de Koninklijke
Canadese luchtmacht, dat 12 dagen ge
leden werd vermist, is in de prairiën
de provincie Manitoba teruggevonden.
De inzittenden zijn ongedeerd. -
Brits oorlogstribunaal te Hamburg heeft
de Nazi-ambtenaar Friedrich Hermann
Behr ter dood veroordeeld, omdat hij
een groot aandeel had gehad in de moord
op acht Russen en een Nederlan
tijdens de oorlog. Nog een herinnering
aan de oorlog. „Axis Sally" wai
vleiende Amerikaanse vrouwenstem
de Duitse radiozenders, die de Ameri
kaanse soldaten heimwee bezorgde door
haar geraffineerde uitzendingen.
Washington staat Mildred Gillars
recht, omdat zij de eigenaresse van deze
stem is. Ze blijft ontkennen. Een trein
ontsporing, 40 km buiten Praag, eiste
acht doden. Een Britse Meteor-straal-
ja-ger kwam boven Engeland in botsing
met een oefenvliegtuig van het type
Tiger Moth". Beide piloten kwamen om.
Een Zweeds arts, dr Viking Bjork,
heeft een kunstmatig hart gemaakt, dat
het menselijk hart bij een operatie kan
vervangen. Hy had reeds goede resul
taten bereikt met een hond, door tijdens
een hartoperatie van 35 minuten, het
kunstmatige hart in te schakelen.
TEGEN PUN EN EN GRIEP 20 TABLETTEN 4 i 0.75
lange uitstel dat de oplossing dezer nete
lige kwestie noodzakelijk ondervindt, zou
dan een beide partijen meer bevredi
gende solutie voor de dag kunnen komen.
Wat wy ook gaarne helpen wensen.
Wanneer de klokke roept ter Kerke
LEIDEN: Ned. Herv. Gem., Pieters- mevr. Wels) Do 7 in
erk. 10 uur ds Van Aoeldoorn: 7 m,r o.l.v. km?£kdeSen P
ALPHEN AAN DEN RLJN: Ned. Herv
Kerk, Julianastraat, 9 uur ds Eerhardt
linlegom;^ 10.30 uur ds Stehouwer Obed'
kerk, 10 uur ds Van Apeldoorn; 7 uu:
ds Kelder; Hoogl. kerk, 8.30 u. ds Hugen-
holtz, Woubrugge; 10.30 uur ds Vossers;
Oosterkerk, 10 uur ds Van Achterberg; xiniegi
ds Ottevanger (H.D.); Marekerk, H.D.);
xv u. ds de Wit; Kooikapel, 10 u. ds Otte
vanger; Morsweglokaal, 10 u. ds Spruyt;
Jeugd kerk (aula gymnasium), 10 uur
dienst; Eglise Wallonne, 10.30 urds Blom-
maert (afscheid); Acad. Ziekenhuis, 10.30
uur ds Swynenburg; Geref. Minnehuis,
Do. 7 uur dhr de Groot; Geref. Kerk,
Zuiderkerk, 10 uur ds Dronkert; 5 uur
ds Maaskant; 7.30 u. ds Toornvliet (samen
komst voor -buitenkerkelijken, onderwerp
„God en onze levensnood"); Herengracht,
10 uur ds Plomp; 5 uur dr Westerink;
Oude Vest, 10 uur ds Maaskant; 4.30 uur
ds Plomp; Morsweg, 10 u. dr Westerink;
5 uur ds Toornvliet; Geref Kerk, art. 31,
10 u. Prediker" en 5 u. Doopsgez. kerk,
ds Keizer; Ohr. Geref. Gem., 10 en 5 uur
ds Jansen; Di. 8 uur ds v. d. Bijl, Kat
wijk; Geref. Gem., 10 en 5 u. ds Rijksen;
Evang. Luth. Gem., 9 uur ds Johannes,
Monnikendam; 10.30 uur ds Makkink;
Rem. Gem., 10.30 uur prof. dr van Holk;
Doopsgez. Gem., 10.30 u. ds Snaayer; Ver.
van Vrijz. Herv., 10.30 uur dr Boersema;
W. de Zwygerkerk, 10.30 uur ds Kruyt,
Den Haag; Evang. Chr. Gemeenschap, 10
en 5.30 u. de heer en mevr. Njiokiktjien-
Couvee (zendelingen in China); Za. 8 u.
openl-samenk. (Vrouwenkerkhof); Stads-
evang. Jeruël", 10 en 5.30 u. dhr Ernste;
Di. 7.30 uur bijbelbespreking; Do. 8 uur
bidstond; Leger des Heils, hedenav. 7 u.
bidstond; 8 u. openl.samenk. (Steenstr.);
Zo. 10 u. heiligings- en opdrachtsdienst; Corts- 7
6.45 u. openl.samenk. (Gangetje); 7.30 u.j (jeugddienst)
openl.samenk. (leider(ster) majoor g
drink een pittig glas
43 c
l aai.
door
JAS VAN HOFWEGEN
8.
Er hadden grote Rijnschepen ligplaats
gevonden onder de wal. Ze lagen zwart
en hoog in de nacht. Harry Verharen
liet z'n rechterriem slepen. De kop van
z'n boot keerde zich links. Hij bond de
boot aan de paal langs de haven, bijna
onder de spoorbrug. Hy ging het huis
binnen, dat een paar meter van het wa
ter stond. De deur was open. Een deur,
die altijd open was. Voor iedereen. Het
licht brandde zelfs nog.
„Wel, Harry Verharen, de oorlogsheld!"
zei de vrouw aan tafel. Ze lachte. „Je
ziet er niet al te rooskleurig uit, m'n
duif."
„Ik ben niet één van je klanten. Lies."
Ze negeerde de opmerking.
„Ga zitten, jongen, en vertel maar eens
wat er scheef zit."
Ze was een wat tengere vrouw van
nog geen dertig jaar. Ze zou mooi ge
weest zyn in een andere omgeving en
zonder het harde in haar ogen.
Harry ging zitten.
„Ik zou nooit naar jou gekomen zijn,
Lies. Nooit, dat begrijp je wel. Onze
schooltijd ligt wel ver terug. Soms denk
ik er nog aan. Alles had anders kunnen
zyn. Als jij niet zo was geworden. Ik
mocht je graag."
Hij keek haar aan.
„We hebben geen van beiden gekregen
wat we gewild hebben. Of misschien
„Soms denk ik dat ik gek ben, Lies.
Stapelgek. Ik heb nou weer bijna vier
dagen in de griend gezeten. En waarom?
Omdat er op die werf van Duurzeel een
schip ligt. Een doodgewoon schip. De
„975". Ik had er bijna een man voor ver
moord. Ik ben mezelf niet. Ik kan het
ook niet helpen."
„De meeste mensen zyn zichzelf niet
en de meesten kunnen het niet helpen."
„Op die „975" heb ik gevaren. Uit En
geland naar de Franse kust. Daar hebben
ze ons het strand opgejaagd. De hel in.
Het is misschien beter om er niet over
te praten."
„Misschien helpt het, als je er over
praat. Wil je wat drinken?"
„Koffie, als je 't hebt. Ja, misschien
helpt het, als ik eens uitpraat. Er is een
tijd geweest, dat wij over alles praatten.
Dat is voorbij. Het is nu moeilijk, om,
na wat gebeurd is, weer iedereen te ver
trouwen."
„Ik was toen niet iedereen."
„Nu ben je van iedereen!" Hij wist
dat het laag was om dit te zeggen.
„Je moet me niets verwijten, Harry
Verharen, ik verwijt jou ook niets. In
1941 ging jij weg. Je was toen 19 jaar,
is 't niet? Een HBS-joch was je. On
danks het diploma, dat je daarvan in je
zak had. Zo'n diploma heb ik ook. Het
heeft me weinig geholpen. Niemand wist
waar jij was gebleven. Zelfs ik niet. Je
had er nooit met iemand over gespro
ken, dat je weg wilde. En je was weg.
Toen en, nu na zeven jaar, heb ik je niets
verweten. Daarom moet jij me ook niets
voor mijn voeten gooien."
„Zeven jaar is lang. Er kan dikwijls
alles in gebeuren. Het is allemaal
ders geworden. Jy bent zo en ze den
ken dat ik gek ben. En ze zijn er niet
zo ver naast. Ik dacht de laatste maan
den, dat ik er overheen was. Toen sleep
ten ze die boot de haven in en alles was
terug. Alles wat daar op dat strand in
Normandië gebeurde en alles daarna.
Het is niet gemakkelijk om het te ver
geten. En ik wil het vergeten. Het is
heel moeilijk, vooral nu. Soms ben ik
mezelf niet meester. Zoals een paar da
gen geleden in die loods. Daar heb ik die
man bijna doodgeslagen. En waarom?
Ik weet het zelf niet. Ik moest er heen.
Naar dat vervloekte schip. De 975, de
„nine-seventy-five". De deuren gingen
open en voor ons lag het strand. En alles
braakte vuur. En ik heb gelopen. Met
een machinegeweer. Ik heb geschoten als
een duivel. Waarop weet ik niet meer.
En naast me ploften ze in 't zand. Al die
jongens, zoals ik. De meeste waren Ame
rikanen. Ze lagen daar, zoals ze geval-
in waren. En overal bloed.
Dat schip ligt daar nu en ze gaan het
weer opbouwen. En ik wil dat niet, want
ze zullen het opnieuw gebruiken. Ze doen
het in 't geheim, op allerlei kleine werf
jes. Al die schepen bouwen ze weer op,
T opnieuw te kunnen beginnen."
,Wie vertelt jou die onzin?" vroeg zij
ijzig.
„Dat is geen onzin, alles was kapot.
Alles gaat weer kapot."
„Het zou goed zijn, als je dat
je hersens zette, anders zouden ze je wei
eens naar een zekere inrichting kunnen
brengen. Je koffie wordt koud."
Hij dronk, terwijl hy zyn voorhoofd
veegde. Hij zag bleek en z'n ogen schit
terden.
„Ik vind het aardig van je, dat je my
zo gauw, nadat je thuis gekomen bent,
hebt opgezocht."
Hij was in de zomer van 1945 terugge
komen en het was nu drie jaar later.
„Ik had het gehoord. Lies, en ik kon
..nt naar je komen, terwijl ik dat wist.
Is het myn schuld?"
.Het is jouw schuld niet, maar de mijne. Groene
chien be- Leiden;
loec.
uur ds Lambour; „Jonathan",
-- ds Lefeber; kapel Gouwsluis, 6.30 u'
ds Lefeber; Oudshweg, 10 uur prof. dr
Sevenster, Leiden; 2.30 uur ds Remme,
Adam; Hoofltstraat, 9.30 uur ds Remme,
Adamj ^o. 7.30 uur Remme (herden
king 40-jari.g bestaan van de Ver tot
evangeüsatie op G.G.); Martha-stichting.
10.30 uur ds Meyer Geref. Kerk, Zuider-
kerk 10 u. ds Wyma; 6.30 u. ds Mulder;
Noorderkerk^ 10 uur ds Mulder; 6.30 uur
ds Wyma; Oudshoorn, 10 en 6.30 uur ds
Windig; Gerei. Kerk. art. 31, 10 u. le<s!
7 »ur te -lagt. Voorschoten;
Chr. Geref. Gem., 10 en 6 uur ds Baay-
Oud-Geref. Gem., 9.30 en 4 u. leesdienst
ALP KEN AAN DEN RIJN: Oud-Geref!
Gem., Wo. 7.30 u. ds Van der Poel, Gies-
sendam.
BENTHUIZEN: Ned. Herv. Kerk, 9.30
n 6 uur ds de Heer.
HAZERSWOUDE: Ned. Herv. Kerk
Kprlr^in'3° dS V" d" Leeden= Geref.'
Kerk, 10 en 6.30 uur ds Oussoren.
HILLEGOM: Ned. Herv. Kerk, 10 uur
ds Knottnerus; 7 uur dr Lietaert Peer-
bolte, Hilversum (jeugddienst); Geref
Kerk, 10 en 5 uur prof. Ridderbos, Kam-
P,enj Geref. Kerk. art. 31, 9 en 7 uur ds
Verieur; Chr. Geref. Gem., 10 en 5 uur
5 Sluiter.
HOOGMADE: Ned. Herv. Kerk, 10
ds Hijmans.
f x. D~ KAAG: Ned. Herv. Kerk, 10 uur
J UUr ds Bur«y- Rijnsburg
leugddienst).
KATWIJK AAN DEN RIJN: Ned.
Herv. Kerk, 9.30 uur ds Visser, Oegst
geest; 5.30 uur ds Spruyt, Leiden; Geref
a nZ 9 30 en UUir dS ^■'man' Katwijk
KATWIJK AAN ZEE: Ned. Herv
Nïeuwe kerk- 10 uur ds Jellema
(H.A.); 5 uur ds Hanselaar Tuil en 't
Waal; 6.30 u. ds Harders, Lisse (Dankz.);
Oude kerk, 10 uur ds Hanselaar; 6.30 uur
ds Van Ieperen; Kapel, 10 u. ds Rutgers
(H.A.); Geref. Kerk, 10 en 5 uur ds Van
'Boeyen (H.A. en Dankz.); Geref. Kerk
(art. 31), 10.30 en 5 uur ds Boersema;
Chr. Geref. Kerk 10 en 5 uur leesdienst;
Geref. Gem. (Remisestraat), 10 en 5 uur
leesdienst.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Ned
Herv. Kerk, 10 en 7 u. ds v. Binsbergen;
Geref. Kerk, 10 en 6.30 uur ds Dijk,
Harry. Het is misschien be
ter, als je niet meer komt."
„Misschien is het beter."
Hij ging de deur uit.
Hij stond bij het water
Leiderdorp.
LEIDERDORP: Ned. Herv. Kerk, 10 u.
ds Honnef; 6.30 u. dhr de Weerd; Geref
Kerk, 10 en 6.30 uur ds Van Rhyn (HA.
en dankz.).
LEIMUIDEN: Geref. Kerk, 9.30 en 2.30
uur ds Moens.
LISSE: Ned. Herv. Kerk, 10 u. ds Had-
ders; 5 uur ds mr Alma; Geref. Kerk, 10
en 5 uur prof. dr Zuidema, De Bildt;
Geref. Kerk art. 31, 1030 en 4.30 uur ds
Verleur; Chr. Geref. Kerk, 10 en 4 uur
ds Eerland; Geref. Gem., 10 en 4 u. lees
dienst; Oud-Geref. Gem. 9.30 en 3 u. lees
dienst; Ned. Prot. Bond, 10.15 u. ds Pols
NOORDWIJK-BINNEN: Ned. Herv.
Kerk, 10 en 7 uur ds Meuzelaar; Geref.
Kerk, 10 en 5 uur ds Von Meyenfeldt.
NOORDWIJK AAN ZEE: Ned. Herv.
Kerk, 10 uur ds Cupedo; 5 u. ds Siddré;
Geref. Kerk, 10 en 5 uur ds Bouma.
NOORDWIJKERHOUT: Ned. Herv.
Kerk, 10 uur ds Spaling.
OEGSTGEEST: Ned. Herv. Kerk,
Groene kerkje, 10.15 uur ds Punselie!
Leiden; 7 uur ds Visser; Pauluskerk, 10
uur ds Cal-lenbadh; Hoge Mors (school),
9 uur ds mr Alma, Lisse; Geref. Kerk,
x« uui ds Eringa; 5 uur ds Brussaard;
a oy net water en hield het Mors-Rijndijk, 10.30 en 5 u. ds Hoytema,
zijn boot in de hand. Daarna Monster.
maakte hij het touw weer aan de paal OUDE WETERING: Ned. Herv. Kerk,
vast. En liep terug. 10 uur ds Knottnerus; Geref. Kerk, 9.30
(Wordt vervolgd.) 'en 230 uur ds v. d. Bos (HA. en dankz.).
Blijraare van de
vergeving der zonde
„Bij den Here onzen God zyn<
barmhartigheden en vergevi
gen (Daniël 9
In dit hoofdstuk ligt de oude Daniël
zijn knieën en doet belijdenis vanschul
Hij kan bijna geen woorden genoeg vi
den om de zonde te beschrijven,
hebben gezondigd, en hebben onrecht g
daan, en goddelooslijk gehandeld, e
rebelleerd." Daniël is in z'n leven op h
punt gekomen, waar men alleen nog d
lege handen naar God kan uitstrekkt
en bidden kan. Ja, zijn bidden is hier g
worden een regelrecht bedelen. De ma
die gezien heeft hoe koningen sidderdi
en gebroken werden, staat hier zelf, o
zyner zonden wil en om de zonden va
zijn Kerk, als een gebrokene voor Gcd
Deze schuldbelijdenis van Daniël is
grondtoon van de schuldbelijdenis i
Kerk in alle eeuwen en te midden
alle volken. De wereld vraagt niet n
schuld. Maar de Kerk, de ware Kerl
neemt de schuld op zich, als het moet pi
bliekelijk. Het kenmerk van de wereld
immers, dat zij de schuld loochent; zij v
zwijgt de schuldvraag, of wanni
deze ter sprake komt werpt zij
schuld op anderen. Het is overal in
wereld te horen en te lezen, dat n
alleen alle schuld van het eigen volk on
kend en afgewenteld wordt, maar bovet
al dat het bijbelse begrip van schuld b<|
streden wordt.
De Kerk is de enige plaats in de wj
reld, waar de schuld wordt erkend i
beleden. Daarom ook klinkt vanuit
Kerk onophoudelijk de roepstem tot lan
en volk. „Daar is geen ander middel oi
de crisis van allerlei aard te bestrijde
als erkenning van schuld, vergeving t
terugkeer tot dien God, van Wien
zijn afgeweken."
Immers bij God, zoals Daniël Hem kei
door Zijn openbaring, behoort de barra
hartigheid en de vergeving. God, de Hei
lige, de Ongenaakbare, de God van ge
richten, Hy vergeeft. Hij vergeeft, „alhoe
wel wij tegen Hem gerebelleerd hebben
In zijn gebed verdedigt Daniël zichzelf e
zijn volk: tégen God, mét God.
pleit niet op vroomheid, want hij
dat die er niet is. Hij pleit evenmii
gerechtigheid, omdat ook die ontbreek
De vergeving openbaart ons de ma
jesteit Gods, Zijn onmetelijke grootheid
De vergeving is een bij uitstek ernstig
zaak. De Christelijke gemeente weet: he
is een zaak van bloed en tranen,
Gethsémané en Golgotha. Ziet naar
Christus, Die daar hangt te sterven
het kruis, te sterven van liefde, en hooi
Zijn woord: „Wie Mij gezien heeft, di
heeft den Vader gezien", „zoals Ik ben
zo is God." Denkt het u in: zoals die Mai
aan het kruis, Die te sterven hangt 7
liefde, zo is God. Neen, wij kunnen he
niet begrijpen, het is en blijft een on
peilbaar mysterie, maar op Golgotha i
het mysterie geopenbaard, ik zie
„By den Here onzen God zijn de barm
hartigheden en vergevingen."
Door een blik op het kruis is er level
en heil,
Is er redding voor u en voor m
Wij danken God met een blij gemoed
omdat Hij voor Zijn volk een eeuwii
feest bereid heeft, zoals wereld noch dui
vel het ons aanrichten kunnen. Het groti
feest van de vergeving der zonden. He
Evangelie is de blijde boodschap, omdal
het ons een uitweg wijst uit onze diepst(
nood en duisternis. „Zo God voor
wie zal tegen ons zijn? Die ook Zijl
eigen Zoon niet gespaard heeft, maai
Treeft Hem voor ons allen overgegeven,
hoe zal Hij ons ook met Hem niet alk
dingen schenken?"
Geloofd zij God, by Wien de barmhar
tigheden en vergevingen zijn! Eeuwig ge
loofd en gedankt de God en Vader va
onzen Here Jezus Christus!
's-Gravenhage. Ds J. A. Peters.
Prestaties bouwvakarbeiders
40 pet gestegen
Minister In t Veld zeide gisterei
tijdens de opening van het congres van
het Instituut voor volkshuisvesting en
stedebouw te Amsterdam o.m, dat in d«
eerste zeven maanden van dit jaar 15.7CK
woningen zijn gebouwd. De maandpro-
duotie is van Januari tot Juli opgevoerd
2000 tot 3000. Dit aantal zal noj
stijgen. De minister kon veilig verzeke
ren, dat de totaalproductie dit jaar de
30.000 huizen zal bereiken. Voor de we
deropbouw heeft de Regering voor 1948
400 millioen uitgetrokken en hieraan zal
niet worden getornd. Volgend jaar hoopt
men 38.000 woningen te bouwen. Per
werkdag is de productie sinds verleden
jaar met 40 pot gestegen, door de grotere
toevloed van bouwvakarbeiders en de
grotere arbeidsprestatie. Er is hoop, dat
onze bouwproductie in stijgende lyn
blijft. We moeten komen tot 60.000 wo
ningen per jaar en onder alle voorbe-
houd zeide de minister, dat hy hoopt, in
1951 dit aantal te kunnen bereiken.
Met grote nadruk verklaarde de minis
ter verder, dat de bouwkosten omlaag
moeten en de huren iets omhoog, doch
dat de arbeiders hiervan niet de dupe
zullen mogen worden.
RIJNSBURG: Ned. Herv. Kerk, grote
kerk, 10 uur ds Burgy; 5 uur ds Bonting;
kleine kenk, 10 uur ds Bonting; 5 uur
d-s Knottnerus, Hillegom; Geref. Kerk,
Voorh.weg, 10 uur ds v. d. Linde; 6 uur
ds Post; Rapenburg, 10 uur ds Post, 6 a
ds Van der Linde; Geref. Kerk, art 31,
10 en 5.30 uur ds de Wal; Chr. Geref.
Gem., 10 en 5 uur ds Brandsma.
SASSENHEIM: Ned. Herv. Kerk,
1 5 uur ds Krijkamp; Geref. Kerk, 9.30
_ur ds Kuiper; 5 uur ds Hoekstra; Chr.
Geref. Gem., 10 en 5 uur leesdienst; Nei
Prot. Bond, 10.15 u. ds Van der Heyden.
Oegstgeest.
VALKENBURG: Ned. Herv. Kerk, 10
„1 6.30 uur ds Baas; Geref. Kerk, 10.30 u.
ds Brussaard; 5 uur ds Eringa, beiden
an Oegstgeest; Geref. Kerk, art. 31, 8.45
a 3 uur ds Boersema.
VOORHOUT: Ned. Herv. Kerk, 10 uur
ds Kuilman, Leiden.
VOORSCHOTEN: Ned. Herv. Kerk,
Dorp, 10.15 uur ds Willekes; 7 u ds Fort-
gens (jeugddienst m.m.v. kerkkoor);
Rijndijk, 10 u. ds Fortgens; Geref. Kerk,
10 en 5 uur ds Houtzagers; Geref. Kerk,
art. 31, 10 en 3.30 uur ds Van der Jagt.
WARMOND: Ned. Herv. Kerk, 10 en
uur dr Zandee.
WASSENAAR: Ned. Herv. Kerk, Dorp,
en 10.45 ds Van Wijngen; 5 u. ds Hon-
ders; Kievitskerk, 10 uur ds Ten Kate;
7 uur ds Wiersma, Delft (jeugddienst);
Geref. Kerk, Zijllaan, 10 en 5 u. ds Fe-
ringa; Bloemcamplaan, 10.05 en 5 05 uur
ds Van Duinen; Geref. Kerk, art. 31,
uur ds Koopman, Den Haag-West; 3 Uur
ds de Wal, Rijnsburg; Ned. Prot. Bond,
1030 uur ds Nauta; Remonstr. Gem-
10.30 uur ds Heering.
WOUBRUGGE: Ned. Herv. Kerk.
ur ds de Weert, Baarn; 6.30 u. ds Hu-
genholtz; Geref. Kerk, 9.30 en 6.30
ds Van der Meulen.
ZOETERWOUDE: Ned. Herv. Kerk. 10
ur cand. Heidema; 7 uur bijbellezing.
