XANDESTIEN BEZOEK
aan de Oostelijke sector van Berlijn
Door de gekleurde vensters
van haar dromen
Roman
SM MOT"
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 1948
IV
Sm onze verslaggever Henk Greven).
De volkswagen, die me kris-kras door
erlijn voert, is grauw-groen. Op de
jorruit is een papieren Britse vlag ge-
i het nummerbord toont de let-
in de controle-commissie voor
uitsland. De chauffeur is een Duitser,
de oorlog landbouwkundig advi-
Koningsbergen was. Hij is nu
iauffeur in Berlijn.
,We kunneij overal komen met deze
agen", zegt hij, „behalve in de Russi-
he sector. Als ze' daar een geallieerde
;en zien, nemen ze hem in beslag en
zitten voor dagen in de bak." Wie
et veel tijd heeft om in Berlijn rond
neuzen, vindt dat risico te groot.
„Het is trouwens niet nodig per auto
de Russische sector te gaan", zegt
ijn Duitse begeleider, die in een bureau
iar ik inlichtingen over de stad vroeg,
toevoegde. „We kunnen er ook per
sdergondse komen."
rijden we door de tot puinhopen
worden weeldewijken van Berlijn en
lor haar gespaarde arbeidsbuurten.
rauwe mensen, grauwe verhalen over
mensen, soldaten zo goed als nergens
op enkele grote pleinen, waar gebou-
en heel bleven, de vlaggen der ge-
lieerden, als symbolen van een totale
erwinning. Maar is die overwinning,
,1?
de arbeiderswijken en de huizen der
lelleotuelen heersen wanhoop en ge-
aan uitzicht en het zich schikken in
blijkbaar onvermijdelijke: de totale
issische beheersing van de Duitse
ofdstad. En dat is voor hen dan het
nde.
Laten we deze woonkazerne in Neu-
Iln binnengaan", zegt de gids. Het is
grauw huis met koollucht en vettige
Iknoppen op alle etages. De deur wordt
op end door een achterdochtig uit-
"e vrouw. Met opzet noemen we haar
X, want zo gevaarlijk is het leven
de vroegere Duitse hoofdtsad, dat zelfs
burgers hier in de arbeiderswijk bang
onder hun eigën naam critiek uit te
tenen op de gedragingen van de bezet-
rs, waarbij de Russen steeds de volle
ag krijgen. Frau X heeft het één en
ier van hen moeten beleven. Zij is er
aa blind van geworden; dat is een
ite slag voor haar, want ze moet zelf
kost verdienen voor het kleine huis-
mdentje van haar en haar jeugdige
In de oorlog ging haar huwelijk
Uk. Dertig Mark per maand stuurt haar
haar voor de jongen, en daarvan
oet Frau X in dit peperdure Berlijn
Haar huiskamer werd haar slaap-
er is nog een kleine keuken. Ze
left gewerkt als plakster in een kleine
Toen daar geen werk meer was, werd
Hauswart-concierge van het huis met
vele etagewoningen en dat spaart haar
huur van 25 Mark per maand. Het
rensmiddelen-pakket verslindt haar
Mark vrijwel geheel! Per dag kan zij
gram brood per persoon kopen. Een
)d van 500 gram kost 30 Pfennig, een
ein broodje 3 Pfennig, een bruinbrood
1500 gram 60 Pfennig. Voedingsmid-
len als zij er zijn kan zij veertig
r dag kopen. Suiker twintig gram,
a gram. aardappelpoeder vier-
inderd gram Vlees is er zelden, groente
weinig, fruit helemaal niet, tenzij
en dat is voor Frau X een on.be-
ind begrip. Geen melk en geen kaas.
levenslust is er bij Frau X dan ook
Haar vertier is (verbaas u niet) de
chtbrue. Met haar zoontje gaat zij zo
dan naar het station Tempelhof
met vele anderen „het starten en
n van de Amerikaanse vliegtuigen
n, die daar de pijlers van de lucht-
vormen „Ik kan ze niet zien, maar
ïgen vertelt mij wat hij waarneemt"
gt Frau X. Zolang de vliegtuigen er
L i. zijn de Britten en Amerikanen er.
als die er niet eens niet meer zouden
iFrau X slaat de handen voor haar
en
Haar buurvrouw, een paar trappen
het sombere, grauwe armoedig
ilkende huis. is oud. Zij geniet een we-
ïwrente van 35 Mark in de maand en
krijgt de volle huur 27.40 Mark uit-
keerd. De rente krijgt krijgt ze in
Btmarken uitbetaald en voor het aan-
haffen va,n „eens wat anders dan het
ude dat ze heeft" heb je Westmarken
Ddig. Dus alles blijft zoals het is in haar
en haar lege kast. „En nog geen
huis", klaagt ze.
Nu, op deze winderige dag, heeft ze
al koud Wat dat tooh worden moet?
iedere bewoner van de Westelijke
or van Berlijn 1 mud kolen te
aranderen, is 2500 tot 35000 ton steen-
ooi nodig. En over de luchtbrug wordt
1600 ton aangevoerd. Dat is vol-
oende voor de industrie en energie-
oorziening van een dag.
die oude vrouw had beslist ge-
ik, toen ze de winter met zorg tegemoet
Gezinnen met jonge kinderen zjjn
et zo veel in Neukölln als eldei
erlijn. Je bent al blij als je aan de c
van de straat een moeder met
kleine jongen ziet praten. Hij is een
de drie kinderen, die er thuis zijn. Ze
eten soep, de kinderen. Wat anders dan
soep: veel water weinig groente,
kringetje vet. „Moeder", zeggen deze kin
deren soms, „als er weer eens alles
krijgen is in Berlijn, eten we nooit soep
hè?" In de vacantie eten ze in
de Duitse vacantiespeeltuin. Ze kregen
daar drie/vierde liter vette soep en twee
broodjes. Het spaarde voor het gezin een
maaltijd uit. Hier kwam de man terug
uit de oorlog. En hij werkt weer. Vijf
veertig mark netto Oostgeld, brengt hij
wekelijks thuis. Als we praten struikelt
hij binnen, torsend onder een rugzak met
ippelen en groente, die hij uit een
volkstuintje heeft gehaald, dat op één van
de pleinen in de omgeving is ingericht.
Het zwaartepunt in dit gezin ligt niet in
de voedseltoestand, maar wel in het aan
schaffen van schoenen en kleding. Een
kind krijgt één paar sohoenen per jaar.'
Wij hebben hetzelfde gekend en we we-j
vat een moeite dat gaf. De behuizing j
>er beperkt. Een woon-slaapkamer
alle vijf gezinsleden en een keuken.
Eén der kinderen moet in het bed bij de
ouders slapen.
allemaal de buitenkant. De bin
nenzijde is bij al deze Duitsers veel be
langrijker. En zij is uit lijfsbehoud, op
het Westen gericht. Ik geloof dat het
overbodig is, hen als bondgenoten te ac
cepteren. De frontlijn, die op 5 Mei 1945
laar liep, waar de grens van het
\9 Vaderland was, heeft zich
vfersohoven. Zij ligt thans daar, waar de
Westelijke geallieerde leg rs stopten, zo
dat half Duitsland er achter, aan onze
kant ligt. Daarmee moet de Nederlander
rekening houden.
Heel sterk werd ik me dat bewust toen
ik, kris kras door Berlijn, met m'n be
geleider eindelijk in de Russische zone
belandde en wel in de nabijheid van de
Berlijnse universiteit. „Doe Uw Engelse
verzocht hij me. „U ziet er zo
.Brits" uit". Waar dat, zoals ge
zegd, onprettige consequenties kan heb
ben, wandelde ik met hem, ontjasd door
de sector. Er stond voor een gebouw een
groep haveloze mensen. Jongemannen in
distinctieven ontdane uniformkleren
met bleke, hongerende ge-
Groot Afrikaans woordenboek
rshoedje; zoals Parijs het meen-
.eten maken: een gemakkelijk
1 vlot model, dat niet gauw af-
t is gemaakt van zware wollen
net 'n gezellige wit-grijze streep
•IR JOHN BOYD ORR NI
WAGENINGEN.
Sir John Boyd Orr, de voo
eur-generaal van de F.A.O., ht
Wachting bericht van verhindering g<
NAAR
het Verbc
'etenschappelijk Onderzoekers, die op
Qot. te Wageningen zal worden gehouden.
Jongens en meisjes,
Reeds een paar duizend vriendjes en
vriendinnetjes van jullie kochten voor
f 0.20 een prachtig gekleurd felicitatie
papier.
Daarop schreven zij in proza of
poëzie hun gelukwensen aan onze
nieuwe Koningin.
Al deze felicitaties worden binnen
kort aan onze Koningin aangeboden.
Doe je ook mee aan deze Kinder-
hulde? Kom dan even naar onze Bu
reaux en haal een felicitatie.
zichten. Ik dacht dat ze voor een uitdeel-
post van één of andere centrale keuken
stonden, maar ze maakten rij voor de
poorten der wetenschap en het waren stu
denten, die probeerden toegelaten te wor
den. Ook dat is een toer; niet omdat de
exameneisen zwaar zijn, maar de politieke
gezindheid van de mensen speelt een
grote rol.
Het is geen absoluut voorschrift, dat
de studenten lid van de SED of van elke
andere in de Oostelijke sector van Ber
lijn en de Oostzone gelegen partijen zijn.
Maar dat wordt natuurlijk wel op prijs
gesteld, temeer, waar de opvoedkundige
faculteiten in Berlijn en Leipzig geheel
SED en dus communistisch zijn. Of de
jonge mensen onder die omstandighe
den vrij zullen blijven? Van hen is ne
gentig procent zwarthandelaar. De Stu
dentenraad van de Berlijnse universiteit,
die sterk anti-communistisch was, werd
afgezet. Er is nog geen nieuwe raad. De
rector prof. Dersch is een SED-mai
conrector, prof. Straux staat dicht bij hem.
En de man die over de toelating der stu
denten beslist, is het ook. Als U nu weet,
dat zij, die zich bij de SED aansluiten,
goederen krijgen om op de zwarte markt
te verkopen en zoals gezegd negentig
procent der universitaire bevolking daar-
leeft, dan is de keuze voor velen
niet moeilijk. En de universitaire jeugd
ens Duitsland moeten lijden!
III Stond
i blad 1
18 Sept).
„New look" - nu ook voor
de heren
Ook de heren krijgen hun „New Look":
de overjassen zullen langer zijtn en de
broeken nauwer.
De smoking met een enkele knoop is
onherroepelijk uit de mode. Geen gentle-
die zichzelf respecteert zal haar
nog durven aantrekken. De correcte smo
king moet twee rijen knopen hebben.
Midnight blue een zeer donker
blauw, bij zwart af is de overheer
sende kleur geworden voor officiële kle-
Dat geldt ook voor de overjas, die op
de smoking wordt gedragen, het grijs
heeft volkomen afgedaan.
Dit. zjjm maar een paar algemene wen
ken van zeer bevoegde zijde overi
gens, n.l. uit de keuken van de dictators
van de herenmode zelf. Het fijne van de
zaak is nog staatsgeheim, zeggen de gro
ten van de „British federation of mer
chant tailors". Maar alles zal worden ge
openbaard op een herenmode-show,
waarvan te Londen de generale repetitie
zou worden gehouden en de première
einde October zal plaats vinden te New
York.
De Londense kleermakers zijn vastbe
sloten hun historische leiderschap op het
gebied der herenmode dat tijdens de
oorlog verloren is gegaan te herove
ren en de show te New York heeft ten
doel, de wereld de „authentieke Lon
dense stijl"
We lezen in Die Burger:
Die eerste aflewering van die groot
Afrikaanse woordéboek kan aanstaande
jaar verwag word, het dr. P. G. Sohoo-
hoofdredakteur van die woorde-
boek, gisteraand voor die Oranjeklub
Elektrisiteitshuis gesê. Die aflewering
sal die letters A en B, en moontlik C
behels.
Om 'n denkbeeld te gee van hoe lank
nog op die hele woordeboek gewag sal
moet word, het hy die aandag daarop
gevestig dat daar nou al 21 jaar aan die
woordeboek gewerk word.
Die letters A en B, wat altesame 400
tot 450 bladsye sal beslaan, verteenwoor-
naar sowat een-sesde van die hele
woordeboek, wat uiteindelik waarskyn-
lik 'n stuk of drieduisend bladsye groot
rees. In die verlede is egter dl tot
altesame sewentig jaar aan een groot
woordeboek gewerk soos in die geval van
die Engelse woordeboek.
Dr. Sohoonees het weer 'n beroep op
die publiek gèdoen om tog hul mede
werking aan die redaksie van die woor
deboek te verleen deur woorde en uit-
drukkings wat tot nut mag wees, aan te
Consequentie van de
concurrentie
Wij lazen in De Waarheid:
„Het Vrije Volk heeft zich opgewon
den over het feit dat De Waarheid met
ingang van 1 October a.s. haar abonne
mentsprijs heeft verhoogd van 32 op 85
éent per week.
Het blad zegt, dat De Waarheid een
zg. provinciaal blad is (een B-blad, zoals
de vakterm luidt), dat ons blad slechts
het recht geeft op een weekprijs
33 cent en dat wij de prijs met speciale
vergunning van het directoraat voor de
prijsbeheersing op 35 cent hebben kun-
;n verhogen.
Zoveel mededelingen zoveel vergis-
sinkjes. J
De Waarheid is, zoals zelfs de jongste
loopjongen van het Hekelveld weet, een
landelijk verschijnend blad. De prijsver
hoging is onder de druk van de verho
ging der papierprijzen met 20 pet. tot
standgekomen, en wel op grond van een
1 gem ene vergunning van het direc
toraat van de prijsbeheersing, die de lan
delijke bladen toestaat de prijs tot
39 cent per week te verhogen. Van deze
vergunning heeft de directie van Het
Volk gebruik gemaakt, om haar prijs in
Amsterdam op 37 cent te stellen. Dat is
twee cent hoger dan onze prijs.
Zoals mep begrijpt heeft De Waarheid
onder de druk van de papierprijsverho
ging, evenals andere bladen, tot de ver
hoging moeten besluiten. Hoewel andere
bladen in een veel gunstige positie
keren. B.v. waren de nazi's zo v
delijk, tijdens de oorlog, voor een
hoorlijke winst ten bate van de N.V.
Arbeiderspers te zorgen. Bovendien heeft
het Rotterdamse bedrijf een schadever
goeding van vier en een halve ton gekre
gen. De Waarheid, hoewel zij haar hele
bedrijf heeft verloren, kreeg tot
geen cent.
Tenslotte drukt De Waarheid niet
Elseviers Weekblad (met een zacht winst
je), Het Volk wèl, wordt De Waarheid
door de grote adverteerders geboycot en
Het Volk niet. Hetgeen voor de directie
van dit blad allemaal reden hadden
ten zijn, om de papierprijsverhoging af te
wentelen op haar rijke bronnen
komsten uit monopolistische bron. De
Waarheid heeft alleen de steun van haar
lezers.
STAAT OP STAPEL
Teenoor die groot personele en onuit-
putlike bronne wat die makers var
woordeboeke in ander tale tot hul he-
skikking gehad het, bestaan daar in Afri
kaans uiters skamele bronne en moet
i personeel van net sewe gesukkel
word. Dit is die plig van alle liefhebbers
die Afrikaanse taal om in hi
kring voortdurend op die loer te
vir taalstof wat aan die woordeboek ge-
stuur kan word. Geen woordeboek kan
gemaak word sonder die medewerking
van die publiek nie.
Dr. Schonees het verklaar dat hy,
dat hy oorgeneem het, al 24.000 kaartjies
met taalbesonderhede ontvang het. Prof.
Smith het in sy dienstyd ruim 250.000
woorde bymekaar gekry. Oneindig veel
moet egter nog gedoen word. Een vai
yverige medewerkers iemand
Bloemfontein het hom al sowat
duisend woorde gestuur.
By die ouer mense wat kennis dra
gebruike en ddnge wat aan die verby-
gaan is, kan nog baie stof ingesamel
word, Inderdaad is die versameling
boustof vir 'n woordeboek 'n taak wat
nooit endkry nie, omdat die lewe nooit
stilstaan nie.
Spr. het die aandag gevestig op die
baie moeilikhede waarmee sy personeel
daagliks te kampe het.
Gisteraand se program van die Oran
jeklub het, behalwe die toespraak,
aantal puik nommers ingesluit. Die
deelnemers was Blanche Gerstman (kla
vier), Calder Middleton (hobo) tesame
met Stefanus Grové ('klavier) en Geral-
dine Gildenhuis (voordrag).
Met de diepe emotie van een groot dichter wekt Marcella Herpoel het geheim
der levenloze materie op, zoals ook op dit stilleven „Voor de spiegel", waar de
gouden kandelaar het teken van een romantische ziel is.
^Ontmoeting
met Marcella Herpoel uit Gent
In de Breestraat in Leiden zjjn
gezellige winkels. Boeken-, mode-
schilderijenzaken, die ik nu eenmaal niet
kan passeren, zonder een blik in
etalages te werpen. En dan daartussen
die smalle steegjes, zo karakteristiek
een historische stad als Leiden. Het
fraaie stadhuis geeft er door zijn smaak
volle deftigheid nog meer cachet aan
Genietend van de gemoedelijke sfeer on-
Sleutelstad loop ik langs de Templum
Salomonis, langs de Pieterskerkkoorsteeg
ven gaan mij gedachten naar
stad, die dezelfde sfeer ademt, dezelfde
steegjes heeft en, merkwaardige overeen
komst, ook een universiteitsstad is. Het ii
de Vlaamse stad Gent, waar ik in 't begin
dit jaar zoveel schoons zag. Gent
met zijn Nederkouter, even druk als de
Breestraat. Gent met zijn St. Baafskerk,
indrukwekkend als de St. Pieters
kerk, Gent ook met z'n musea ever
teressant als de Leidse.
Plotselinge gedachten hebben veelal
oorzaken, ook deze gedachte aan Gent.
s mij gezegd, dat Gentse schilders
momenteel exposeren in de Lakenhal.
Een uitwisseling, die naar men mom-
r___ niet zo gunstig uitvalt voor de
Gentenaren. Zij zouden geen sterk werk
hebben geleverd- Ik houd niet van mom
pelen, het is meestal niet eerlijk.
,Een kop koffie, Ober." „In de Ver
gulden Turk" is het nog vrij rustig. En
kele bezoekers zitten stil hun krant t<
lezen of drinken ook koffie. Plotseling
wordt mijn aandacht getrokken door een
accent, dat ik herken als het Vlaamse,
sappig, gezellig. Even omzien. Het is een
nog jonge vrouw met zwarte lokken langs
een sympathiek-lachend gelaat. De uit
drukking van haar donkere ogen is veel
zeggend. Zij spreekt over schilderen er
beeldhouwen, over abstracte en surrea
listische kunst.
.Pardon mademoiselle", onderbreek ik
In het atelier van Marcella Herpoel
te Gent vinden we naast schilderijen
ook nog zeer belangrijk beeldhouw
werk van haar hand.
stelt
brutaal, als ze haar eig<
tegenover de vertroebeling
rialisme. Ook ik voel de
velerlei „ismen", of beter de geestver
warring, waaruit deze kunstuitingen zijn
ontstaan. Het bovenzinrijke en onwaar
schijnlijke, de op Freud's theorieën steu
nende droombeelden, het is alles een
„Umwertung" van de waarden der beel
dende kunst En ook Marcella Herpoel
denkt zo, de jonge, Gentse schilderes, een
der exposanten op de tentoonstelling in
de „Lakenhal".
Al pratende hoor ik, dat zij 11 October
28 jaar wordt en van haar 10e tot haar
12e jaar leerlinge was van de Académie
Royal des Beaux Arts te Gent. Daarna
stelde zij zich onder leiding van de be
kende schilder Karei van Belle tot 1940
„Van mijn zeer prille jeugd af gevoel
de ik me onweerstaanbaar aangetrokken
tot het denken in kleuren en vormen. Ik
zou en moest schilderen"- En liefdevol
spreekt ze over de vaderlijke paedago-
gie van Karei van Belle, over de profes
soren Malfait, Verdeghen en Madame
Van Cauwenberghe, waar zij later nog
schilder- en beeldhouwles nam.
In de „Lakenhal" zie ik even later
haar werk. Het is wonderlijk rijp, per
soonlijk reeds. Oppervlakkig gezien zou
het werk van een man kunnen zijn-
krachtig en sterk van vorm, vast in de
compositie. Maar bij nader beschouwen
ontdek ik de vrouwelijke aristocratie en
gevoeligheid. Het is emotioneel en toch
niet onbeheerst, met een subtiel kleurge
voel en een dichterlijke visie. Levens
warmte straalt er uit en door de ge
kleurde vensters van haar dromen ziet
de schilderes alles in de harmonie der
schoonheid. Geen naturalisme dus, maar
de natuur gezien in de kleuren van haar
palet en gekristalliseerd in haar kunste
naarsziel-
We praten verder en uit haar woorden
klinkt de onverzettelijkheid van een
sterke wil. maar ook de warmte van
een mensenhart. Ze heeft een charmante
ingetogenheid, net als haar schilderijen,
die nooit gewild-uitbundig zijn. Is het
een wonder, dat dit meisje ie toegelaten
als lid van de Salon uadrional des
Beaux Arts de Belgique. dat zij het di
ploma met eervolle vermelding kreeg bij
h-t concours voor de Prix Provincial?
Als ik 's avonds door de Breestraat in
Leiden loop denk ik weer aan Gent.
Maar nu anders; nu niet meer aan de
steegjes en de musea Voor mijn geest
staat levensgroot de gestalte van een edel
mensenkind, dat door de ontwrichting
van het leven heen zo^kt naar de schoon
heid van Gods schepping. En Gent is mij
door dit meisje zoveel te liever geworden.
CORN. BASOSKI.
De zanger Jan Kiepura en zijn echt
genote Martha Eggerth komen in October
naar ons land. Op 5 Oot. zingt Martha
Eggerth in het Concertgebouw te A'dam
en eind October zal Jan Kiepura
concert geven in het Concertgebouw.
r~
Ergens op een zolderkamertje zit een
oud man en schrijft en schrijft. Hij is
bezig aan een boek, waarin hij al zijn
wijsheid de wijsheid van een mens
op leeftijd, die zijn ogen goed de kost „Dat is toch heel eenvoudig. Als ik
gegeven heeft neerlegt; waarin hij mijn kind laat dopen, dan verplicht ik
worstelt om klaarheid met de talloze my om dat kind in die godsdienst groot
vragen, die hem bestormen. Hij schrijft te brengen, niet waar? En dat ben ik
goed: hij heeft de vorm van een kleine nu juist niet van plan, en zodoende
roman gekozen en zijn taal is eerlijk, heeft dat dopen voor mij geen zin",
ontdaan van alle franje. Zijn hoofd- „V/at heb je dan tegen ons geloof?"
persoon, Jwrn, is een nog jonge boer, vraagt dominë.
weduwnaar met één dochtertje, die „Tegen het geloof niets," zegt
ergens in het Gooi een hoeve bewoont. jUm, „maar wel tegen de uitlegging
En nu worden de ontmoetingen van de- die gij er aan geeft. Kijk, ik denk er zo
ze Jurn verhaald en vreemd genoeg over. De Schepper heeft de wereld ge
laat deze arbeider-schrijver die men schapen met al haar weelde en vrucht-
in kerkelijke kring zeker het etiket baarheid. Wij zijn allen kinderen van
„Buitenkerkelijk" zou opplakken
In de Volkswijk
xxxx
jood of
God, of we nu christen zijn,
rooms, dat doet niets ter zake.
zijnde, hebben we allen
die zichzelf overtuigd Bellamyaan
noemt zijn Jurn telkens weer tegen
een predikant opbotsen. Er is zelfs een
apart hoofdstuk, dat tot titel voert „De
nieuwe dominé". Maar laat ik hem
zelf aan het woord laten.
„De nieuwbenoemde dominé is t
man van middelbare leeftijd. Hij
conservatief; een man, die het steeds dezelfde rechten op de wereld. De
heeft over de slechtheid der mensen en niet meer dan de ander. De mensen
over de straffende hand Gods. Bij de hebben echter de goede bedoelingen
ouderlingen staat hij hoog in aanzien, van de Schepper bedorven. Zij hebben
Dat is nu eens een dominé, die vast in elkander de aarde met al haar voort-
de leer staat, zeggen zij. Zoals de ge- brengselen betwist. Zodoende heeft
woonte is, doet dominé de ronde en op men voor de een alle iveelde en voor
zekere dag verschijnt hij bij Jurn. De de ander armoede teweeg gebracht. En
ouderlingen hadden hem al ingelicht dit houdt de kerk in ere: hét privaat
wat voor een persoon Jurn is en dus bezit ten nadele van de medemens. En
komt hij beslagen ten ijs. Na wat heen u, dominé, moest de mensen aan het
en weer gepraat over koetjes en kali- verstand brengen, dat wij. mensen, de
jes, vraagt dominé: schuldigen zijn voor al het leed dat op
„Zeg, Jurn, hoe komt het toch, dat de wereld geleden wordt
ik je slechts eenmaal in de kerk heb a Is mens varplicht zijn c
gezien?" goede banen te leiden
„Och", antwoord Jurn, „ik ben het Schepper en tot geluk der gehele mens
met uw lering niet eens; ik houd er heid. Niet maar bidden, dat alles van-
andere ideeën op na". zelf weer terecht mag komen, maar
„Ja", zegt dominé, „ik hoorde ook werken en denken, want anders zitten
dat je kind niet gedoopt is, terwijl je we nog eeuwen in de ellende",
toch zelf lidmaat bent. Dat begrijp ik „Je hebt het, mis, Jurn", antwoordt
niet goeddominé. „Laat ik je nu eens zeggen
i alles weer in
gen
Jurn lacht: „Dominé, heeft u ook te
gen de kerkvoogden gezegd dat u te
slecht en te zondig is om iets goeds
tot stand te brengen?"
„Hoor eens, Jurn, ik doe mijn best
om de mensen zedig eA vroom te ma
ken en geestelijk te verheffen en te
vreden te houden".
„Maar u laat hen in de ellende zit
ten", merkt Jurn op, „Terwijl de aarde
hun alles zou kunnen geven, als ande
ren het hun niet ontnamen".
„Dat komt, zegt dominé, omdat de
mens zwaar heeft gezondigd en daar
voor moeten wij gestraft worden".
„Dus", valt Jurn in, „Dus is uw God
geen God van liefde, maar van wraak
denkt u? Maar nog wat anders. Gesteld
dat een kind iets wil gaan doen het
een of ander maken of zo en nu be
gin ik met te zeggen: Dat kun je toch
niet; daar ben je te dom voor; daar
breng je niets van terecht dan breng
ik zo'n kind een minderwaardigheids
gevoel bij en het is tenslotte niet in
staat om iets goeds te maken. Zo doet
gij nu met uw volgelingen. En dus
hoor ik niet in de kerk thuis en mijn
kind evenmin".
Nu wordt de dominé kwaad en zegt:
„Ik ben van kindsbeen af in deze
godsdienst groot gebracht en ben een
overtuigd christen".
„Och", vindt Jurn, „men praat zo
veel van overtuiging, maar kan men
in de godsdienst wel van overtuiging
spreken? Bij de geboorte krijgt het
kind het geloof dat zijn ouders heb
ben. Ik denk dat mensen, die later tot
een godsdienst overgaan van overtui
ging kunnen spreken en daarom laat
ik mijn kind ook maar liever vrij
Zo spreekt Jurn en zo denkt deze
arbeider. Ik kom er de volgende maal
op terug.
V/IJKPREDIKANT
„Hallo Borssie" (een tip)
Ds M. E. Voila schrijft in het Geref.
Weekblad:
„Wij predikanten moeten elkander bij-
lan en het zou van weinig solidariteit
getuigen wanneer we onze ervaringen,
waarmee een ander misschien winst kan
doen, onders ons hielden. Dat geldt bijv
ook ten aanzien van de vraag die ons
menigmaal plagen kan: hoe moet ik las
tige gemeenteleden behandelen?
wist het vroeger ook niet maar nu
ben ik er achter. En daarom geef ik het
volgende door. Trouwens, ik heb het ook
'et van mijzelf. De eer komt geheel toe
in collega Uffel.
Ik kende hem van vroeger. Hij had
nog groen gelopen bij mij. Nu ik er over
nadenk, hij heette Bertus. Toen was hij
een mager kereltje, nog niet lang aan de
korte broek ontstegen, bleek en met een
paar ogen die aan iets verdronkens deden
denken. Op groen-bezoek was hij bang
me, zoals betaamt,
zie hem nog voor me zitten: zijn
voeten om een stoelpoot geklemd of
an aanmerking zoet naast elkaar.
Op de puntige knieën lagen de handen
knokkelig en een beetje roodachtig, van
schaamte denk ik, omdat ze uit een paar
korte mouwen waren gekropen. Zoals
gezegd, voor zijn familie heette hij Ber
in op zijn brieven stond B. Uffel
als student werd hij Borssie ge
noemd, waarom weet ik niet meer. Enfin,
hij was zoals we allemaal geweest zijn.
Maar nu heb ik hem na jaren weer
ontmoet op een vergadering; en ik moet
zeggen: hij had zich geweldig ontwik
keld, zowel lichamelijk als geestelijk.
Eerst herkende ik hem niet. Helemaal
,_i het vlees gekomen: embonpoint, brede
schouders, dikke kop (ik schrijf met op
zet: kop, want hij had een artistieke lok
het voorhoofd; en zodra een hoofd
artistiek wordt is het geen hoofd meer
heet: kop; vraag het aan elke
schilder)
Zijn mondhoeken trokken iets naar
beneden en u weet dat hebben alleen
en die sterk nadenken voor ze be
sluiten nemen. Zijn onderkin verdween
i een witte puntboord en ook verder
ig hij er schitterend uit.
Tot zover het vlees.
Zijn geest proefde ik toen ik na het
eerste moment van ontsteltenis en het
tweede van herkenning hem aansprak.
Hallo, Borssie, hoe gaat het?
Hij keek mij aan door zijn gouden glas-
bril. Zijn ogen deden helemaal niet meer
denken aan iets verdronkens; eerder aan
e van een kameel.
Bast, zag, bast.
De seigneurale toon van deze woorden
plaatste mij dadelijk op het niveau en
in de categorie waar ik hoorde. Ik be
greep dat het gesprek feitelijk al uit
was. Maar ja, je geeft het dan nog niet
dadelijk op.
Hoe vind je het hier? (Borssie
durfde ik hem al niet meer te noemen).
Maetig,
Ja, niet zo bijzonder, hè? En hoe
bevalt het je in P
Bast. zag, bast. Maag dguk, enogm
dguk.
Dat moest wel waar zijn, want hij
schreed door of ik lucht was en weldra
zag ik zijn buik als een drijvende mijn
door de menigte deinen.
Ik geef toe dat ik aanvankelijk wat
verbijsterd was. Jaren geleden had i'k
hem ontgroend, nu had hij het mij ge
daan. Doch ik mag zeggen dat ik hem er
dankbaar voor bén.
Verleden week werd ik weer lastig
gevallen door Broeder Dabbel, die altijd
aanmerkingen heeft op mijn preken.
Maar ik .gaf hem een portie van Bors-
_.e. Ziehier het recept (kan aan de om
standigheden aangepast worden, natuur
lijk)
Dabbel:Wel, domine, hou vond u nou
zelf die preek van Zondag?
Ik: Bast, zag, bast.
Dabbel: Wat zegt u?
Ik: Bast, i'k zei bast.
Dabbel: Ik zou er toch nog wel eens
et u over willen praten.
Ik: Misschien een andege mael, bgoedeg
Dabbel. maeg nu heb ik het dguk, egg
dguk.
Waardig liep ik door, Dabbel als een
fine aohterlatend.
Dank, Borssie, duizendmaal dank!"
Spreek eens, ballonnetje
Een wedstrijd, welke luchtballon
Het verst van huis zou dalen,
Heeft kort geleden Westlands jeugd
De harten op doen halen.
De éne bal deed 't minder goed
De ander deed het beter;
Maar d'allergrootste afstand was
Zeshonderd kilometer.
Die bal was bijkans in zijn vlucht
Naar 't Oosten niet te stuiten;
Passeerde 't ijzeren gordijn
Dat Rusland blijft omsluiten.
Zo'n vreemde pottenkijker kon
De Rus niet accepteren,
Vandaar dat hij niets beters tuist
Dan 't ding te retourneren.
Brutale kleine luchtballon,
Vertel ons je verhalen
Van 't geen je op verboden grond
Gezien hebt bij het dalen.
Wat houdt dat ijzeren gordijn
Zo strikt voor ons verborgen?
Of maakt de hele wereld zich
Soms nodeloze zorgen?
Gré Kempen-Sterkenburg
Wichelroedeloper zocht water
envond zilvergeld...
De Gorsselse wichelroedeloper, de heer
Hulsegge, heeft de laatste dagen weer
enkele successen geboekt. Bij Deventer
ontdekte hij een hoeveelheid zilveren
rijksdaalders en guldens en zilveren
nikkelen pasmunten in een tuin, w
door hem bruikbaar water moest worden
gezocht. Het geld was daar verborgen
voor de Duitsers, doch men was
geten, waar de plaats precies was! Ook
elders, o. a. in Nettelhorst, Diepenveen,
Holten en in de buurtschap 't Joppe,
werd het zoeken door de heer Hulsegge
naar goed water bekroond. Soms lag
het water 18 meter diep.
Er gaan 50 millioen kg uien
naar Duitsland
Evenals uit andere provincies zullen ook
uit Zuid-Holland en Zeeland uien n
Duitsland uitgevoerd kunnen worden
wel tot een hoeveelheid van 50 millioen
kg. Halen ze op de veilingen de minimum
prijzen niet, dan worden ze toch voor
die prijzen uit de markt genomen,
naar Duitsland te worden geëxporteerd.
De prijzen zijn voor September 6 cent,
October 6 cent, November 6% cent, Dec.
7 cent. Januari 7% cent. Van deze prijs,
verminderd met sorteerloon «n veHing-
I kosten, is de teler dus zeker.
DEZE
WECK
Cm de,
INNW wezen
dólt het maac gekr
kan gaan in de wereld»
Daar h<z-bt U de vorst \an HaT-
dc-rabad Schonk. fn 1914 ko
ning George van Engeland een
heel slagschip.
6n laat-ie- nu zelf in de narigheid
zitten en dat slagschip hard no
dig hebben.
Vreemde tegenstellingen kunfc
U ook dichter by huis zien*.
In "Haarlem gaat een communist
op de bon omdat hy een "Russisch
vlaggetje op zyn -fiets heeft
Maar op Java hebben we dezelf.
de communisten net zo lang de-
kans gegeven (inDjokja)dat ze
nu een complete stad m bezit-
namen.
Nog <zen tegenstelling:
meneer van Mook kwam om tex
gaan maar ging ook al weer on»
te^ komen tot grote daden raar
wij hopen).
Die zouden hier trouwens ook*,
nfet kwaad zyny j~
D'e branden in Amsterdam on.
db storingen op het lichtnetT"^
daar zijn maar verdacht.
Maar troost Udaden blijven.
overal ter wereld uit
FrankryJo
blijkt de heer
Queultle maar ezn
slecht franc-tireun
te zynDie munt keldert
maar
5n dat doen de Londcnanzn cck.
Die maken schuilkelders.
Geen hof van "Eden
deze wereld* zei Eden..
InmiddelsRjnacker gaat feest
vieren met de drie trouwende^
zusters Rje,Tme <zn NeldeVcgzl,
door Den "Haag reed weer een-
gouden koets....
- (LX t en de aspcrine wordt
\y l 5 goedkoper. Dat laatste
tót byzoiodere vreugde
•°0 o-»
■HEA/dojk. Gpev&v
