Spionnage
NIEUWE LETDSCHE COURANT
2
WOENSDAG 28 JULI 1948
Stadsnieuws
Aan Leidens vrouwelijke jeugd
Zuster F. Meyboom van de Voorlich
tingsdienst van de neutrale psychiatrische
inrichtingen zond ons namens de direc
ties van een 14-tal van deze inrichtingen
onderstaand schrijven. Wij plaatsen het
met de opmerking, dat meisjes van or-
thoxen huize ongetwijfeld in de eerste
plaats aan onze Christelijke Stichtingen
tullen denken, de inrichtingen', waar niet
de rede, maar het geloof het grootste
menselijk bezit Wordt genoemd.
In de eerstkomende maanden zullen
vele jonge meisjes voor een werkkeuze
•taan en zich afvragen: „Waarvoor ben
ik geschikt?"
Het toekomstig beroep kan voor velen
een levensvervulling worden, dus komt
het er op aan, welke eigenschappen in
eigen wezen overeenkomen met de ge
kozen taak. Mag ik de aandacht vestigen
op een beroep, dat uitermate vrouwelijke
eigenschappen zal bevredigen, waarin de
vrouw een vervulling zal vinden voor
In een roeiboot:
DRIE DAMES EN EEN RAT
Grote ontsteltenis heeft er één dezer
dagen geheerst en veel gegil heeft er
weerklonken op een deel der Haar
lemmertrekvaart.
Drie dames één nog jong en rank,
de twee andere wat ouder en gezetter
waren een middagje wezen vissen
en beklommen heur boot om naar de
Sleutelstad terug te keren.
Op het moment, dat het trio de zit
plaatsen had ingenomen en de eerste
riemslagen het gladde watervlak de
den rimpelen juist toen trof het ge
gil veler oor. Er was geen vrouw óver,
maar een rat aan boord, stel je voor:
niet maar zo'n klein piepmuisje, maar
een grote vette en dikke rat, met een
griezelig-groezelige en lange staart, in
doodsnood krabbelende pootjes en
angstig-pinkelende oogjes. Oogjes, die
van tussen de benen van één der
oudere visseressen vol benauwdheid
omhooggluurdenWarempel, het
dier zou tot alles in staat zijn geweest!
Hier kon geen manlief helpen.
Slechts eigen doortastendheid ver
mocht afdoende redding te brengen.
Het was één der oudere dames, die
dit na verloop van tijd en op-verhaal-
komen inzag. De ontsteltenis was
groot genoeg, het gegil natuur-en-
mensdom-opschrikkend voldoende ge
weest. Door een krampachtig-trillende
hand werd de rat met een hoos lam
geslagen en over boord geslingerd
een heldendaad van een vrouw, waard
om te boekstaven. Het Vaderland kan
gerust zijn.
haar behoefte tot verzorgen, beschermen,
leiden en daadwerkelijk meeleven mef
hen, die geestelijk misdeeld zijn?
In de psychiatrische inrichtingen is ge
legenheid zich te bekwamen tot verpleeg
ster. Hier kan men leren, hoe men met
geestelijk gestoorden moet omgaan. Men-
als wij. maar beroofd van het groot
ste menselijk bezit, „de rede". Door de
tegenwoordige inzichten betreffende de
behandeling en verpleging is alle vrees
deze ongelukkigen misplaatst. Het
zijn zieken, voor langere of kortere tijd
geestelijk gestoord. Door de tegenwoor
dige behandeling is gebleken, dat 50 tot
weer aan het gezin en de maatschap
pij kunnen worden teruggegeven.
Maardan zijn er voldoende ver
pleegsters nodig, om de doktoren in hun
arbeid terzijde te staan. Een prachtige
dankbare arbeid. De jonge vrouw leert
de psychiatrische inrichtingen de zieke
èn de gezoiyle geest begrijpen; de gees
telijk afgedwaalde terzijde te staan, om
er zichzelf te worden. Men vergaart
mensenkennis, men leert „uit het lood
geslagen" mensen weer aan de arbeid te
gaan.
Er is in deze Inrichtingen hef streven
om de samenleving van allen, die daar
vertoeven, zo gelukkig en doeltreffend
mogelijk te maken.
Voor de jonge leerlingen is er de studie,
die geleid wordt door doktoren en
schoolde verpleegsters. Er is ook de ont
spanning, muziek, lectuur (bibliotheek),
een tennisbaan; kortom men vindt daar
alles, wat het leven de moeite waard
maakt.
Jonge meisjes, roept hier niet
plicht? Moeten wij gezonden, niet bereid
zijn onze zieke medemensen terzijde te
staan, ieder op eigen wijze, maar sj
voor één doel? Helpt mee aan de weder
opbouw van menig ongelukkig mensen
bestaan. Ge zult er lichaamlijk nóch gees
telijk schade lijden; hiervoor staan de
doktoren borg, die de inrichtingen lei
den en die gaarne bereid zijn U alle ge
wenste schriftelijke en mondelinge in
lichtingen te geven.
Hier wacht U een echt menselijk werk,
dat de sociaal voelende, geestelijk en
lichaamlijk gezonde en behoorlijk ont
wikkelde jonge vrouw zeer zeker zal be
vredigen.
HAAGSE RECHTBANK.
Een stevige straf. De hovenier J. L
B. uit Lisse heeft zich voor de rechtbank
te verantwoorden gehad, omdat hij
groot aantal inbraken en diefstallen heeft
gepleegd in de bollenstreek, hoewel hem
er slechts twee ten laste waren gelegd.
Tegen verdaahte, die reeds meermalen
was veroordeeld, luidde de eis drie jaar
gevangenisstraf met aftrek van preven
tief. De reohttbank heeft hem veroor
deeld tot twee jaar en zes maanden met
aftrek van preventief.
Vrijgesproken. De schilder L. v. B.
te Hillegom had goederen gekocht, die
van diefstal afkomstig waren, en wegens
heling had de Officier tegen hem twee
maanden gevangenisstraf geëist. Verd.
ontkende echter hetgeen hem teh laste
was gelegd.
De rechtbank heeft dit niet bewezen
geacht en verdachte vrijgesproken.
BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN
OVERLEDEN: A. Annezee, man, 81 jr.
GEBOREN: Selma drv. M. N. Blonk
en M. Visser; Carthaa-kia M. dr v. J. A
Nieuwenhuis en C. Filippo; Leonardos G.
Zin v. J. J. den Hollander en C. G. Ove-
res; Mlaria dr v. A. Ruis en M. Schild;
Johannes zn v. J. van Berkel en J
Boekee; Anna dr v. P. Zwaan en M. van
Tol; Willem F. zn v. N. Vooijs en M. E
van Steijn; Geertruida M. dr v. J. Mul
der en M. C. Ronner.
Jaarvergadering Woningbouwver.
„Ons Belang"
Toeloop nieuwe leden moest worden
stopgezet
De woningbouwver. „Ons Belang" hield
gisteravond in „Prediker" haar jaarver
gadering. Ruim 80 leden waren aanwe
zig. De voorzitter, de heer J. Gerritsen
heette de aanwezigen welkom en gaf
een overzicht van wat in het afgelopen
jaar tot stand was gebracht. Hij wees
op de ontzettende woningnood, zodat in
woning door de vereniging op verzoek
moest worden toegestaan. Met blijdschap
kon spr. mededelen de bouw van 103
woningen in plan-Noord, waarvan nog
dit jaar een gedeelte bewoond zal kun
nen worden, terwijl door „Eensgezind
heid", „De Goede Woning" en „Ons Be
lang" nog 292 woningen aanbesteed zul
len worden, waarvoor de plannen voor
goedkeuring reeds naar Den Haag ge
zonden zijn. Iedere vereniging zal een
derde der woningen worden toegewezen.
De bouwplannen zijn zeer naar genoegen
m „Ons Belang".
De toeloop van nieuwe leden was zo
groot, dat de aanmelding moest worden
stopgezet. De bouw van 82 moderne ar
beiderswoningen aan de Tomatenstraat
is een grote aanwinst voor „Ons Be
lang". Hierop zullen latere generaties
nog trots zijn. Jammer is het, dat er
grote schaarste aan bouwgrond in onze
stad is, zo zelfs, dat er aan bouw van
dTie woningen boven elkaar gedacht
moet worden en de straten smaller moe
ten worden.
De secretaris, de heer Schouten, las
het jaarverslag voor, dat werd goedge
keurd. Bij de bestuursverkiezing werd
de heer J. Gerritsen tot eerste voorzitter
herkozen. De andere bestuursleden, de
heren J. C. v. d. Pompe, P. Winterkamp,
W. van Westbroak en W. van Zonneveld,
werden bij acclamatie herkozen. In de
plaats van de heer Slegtenhorst, werd als
•lid der kasoommissie aangewezen de heer
J. de Graaf, terwijl als bode werd be
noemd de heer W. Kok.
De heer Hemerik bracht namens de
leden dank aan de bestuursleden voor
het vele werk, in het afgelopen jaar voor
de bewoners gedaan.
Met algemene stemmen werd het voor
stel van het bestuur tot het aangaan van
een geldlening, groot f 1.282.700, ten be
hoeve van bouwplan VII (plan Noord)
en idem van een geldlening, groot f 31.145,
ten behoeve van bouwplan I (bombar
dement tsschade) goedgekeurd.
Chr. Geref. organistenvereniging belegde
bijzondere dienst
Ds J. H. Velema van Bunschoten
sprak
De Chr. Geref. organistenvereniging
organiseerde gisteravond in de Chr. Ge
ref. Kerk een bijzondere dienst. Hieraan
verleenden de organisten W. Buurman
en J. Hovenberg medewerking. Deze
dienst, waarin ds J. H. Velema van Ve
lema van Bunschoten het woord voer
de. was een volle kerk waard, helaas
was het belangstellende publiek, wel
licht door het zeer warme weer, niet
talrijk.
Ter opening werd gespeeld: praelu-
dium en fuga van J. S. Bach. Na het
votum zong men Psalm 108 1: „Mijn hart,
o Hemel-majesteit, is tot Uw dienst en
lof bereid". De geloofsbelijdenis hoorde
men staande aan, -waarna, eveneens
staande, het zesde vers van Psalm 85:
„Leer mij naar Uw wil te hand'len" werd
gezongen. Voor de toespraak van ds Ve
lema speelde een der organisten nog een
koraalvoorspel van J. S. Bach.
„De banier opgeworpen" was de titel
an sprekers onderwerp. Ds Velema, die
jn toespraak ontwikkelde n.a.v. Psalm
6 en 13, wees er op, dat de banier,
waarover de Psalmdichter spreekt, een
drieledige functie heeft: 1. Is zij een
strijdsignaal 2. een verzamelpunt en 3.
een gebedsmotief. Het karakter van de
banier is de belofte des Heren, de belofte
de doorbraak van het triomferende
Rijk van Christus. En die heilige belofte
betekent het strijdsignaal in ons persoon
lijk leven en in het leven van de Kerk
en van de wereld.
In de nieuw-testamentische bedeling
is het kruis het volkomen veilige verza
melpunt. Het kruis staat vast; het wan-
KLEINE KEUKENIADE
gehad met
gauw, want in de regel is haar ja mijn
ja en haar neen mijn neen. de beste regel
voor een ongestoord huwelijksgeluk.
Maar deze keer had ik nogal een pé-bui.
want inplaats van fijn te mogen stofzui
gen moest ik haar helpen met de vaat.
En daar heb ik het land aan, gruwelijk
het land.
„Wat gaat rni.1 verdraaid die vuile vaat
aan", snauwde ik zacht doch beslist voor
me heen en ijskoud begon ik een lang-
zaam-aan actie.
„Heb je de krant al gelezen, jong"
vroeg ze, terwijl ze stond af te drogen
Ze had gelukkig niks gehoord en niks
door en daarom besloot ik het over een
andere boeg te gooien.
„Nee, kind", antwoordde ik en toen:
pats er over heen: „daar heb ik het veel
te druk voor". Weer merkte ze blijkbaar
niets en ze ging verder: „Nou hebben ze
die Vilder, je weet wel. van die Ballast
Maatschappij, die moffenfirma. vrijge.
sproken."
„Zo", zei ik. „fijn voor die kerel. Ten
slotte heeft ie even voor de bevrijding
nog zijn leven gewaagd door een niet on
belangrijk bedrag aan geld in de illegali
teit te steken."
Het was natuurlijk stom van me om
zoiets te zeggen, maar als ik de damp
ln heb. sta ik werkelijk voor niets. Mgt
voldoening constateerde ik, dat ik raak
had geschoten want ze was even spra
keloos en dat gebeurt niet zo gauw.
„Zo", zei ze toen en: beng ging de
soepterrine op tafel, „zo. dus jij vindt,
dat die kerels met hun bunkerbouw, met
hun aanleg van vliegvelden en met hun
moffenfuifjes het vaderland hebben ge
diend. Jij vindt dus dat onze jongens stom
hebben gedaan door
„Tuttut vrouwtje", deed ik (gemeen)
lief, „dat zeg ik toch niet. Maar meneer
De Vilder deed het toch ook niet voor
zijn lol Dat heeft Hirschfeld zelf ver
klaard. Zijn werk was bovendien maar
voor een vijfde Duits werk. Een vijfde.,
wie daar op ziet is een kniesoor. En voor
Distributievaria
Uitreiking van bonkaarten 810 te Leiden
De uitreiking van bonkaarten 810 vindt
morgen (Donderdag 29 Juli) plaats aan
gezinnen, waarvan het hoofd een stam
kaartnummer heeft van 16201 t/m 21600.
Uitreiking vindt plaats aan het distri
butiekantoor, ingang Langebrug, van
8.30—12 en van 2—4.30 uur.
dat vijfde deel waren ze nog slachtoffers
van een onjuist advies ook. Wat kan je
er aan doen als je verkeerd geadviseerd
wordt? Van die kant moet je het toch ook
eens bekijken?"
Dat was gezegd en krachtig boorde
ik de vaatkwast in het veel te nauwe
roomkannetje. zodat het zeepsop me
langs de oren spoot. Gelaten wachtte ik
verder de bui maar af.
Ik ken haar. Juist, de handen in de zij,
het hoofd voorover, een liniaal-rechte
voor tussen de ogen en dan een stem die
je narcotiseert en fluwelig vierendeelt.
„Wat vertel je me daar", begon ze.
„Jij, die nog niet eens behoorlijk de vaat
kunt doen. Durf jij die kerel nog voor
te spreken?"
De logica ontging me ten enenmale,
maar ik hield (als de wijste) myn mond
..Slachtoffers van een verkeerd advies.
Poeh, mocht wat. Of die lui zelf geen
hersens hebben. Geld wilden ze hebben,
hoe of van wie gaf niet. Handel dreven
ze. eerst vormden de geallieerde piloten
het handelsobject en daarna nog gauw
even de illegaliteit" Toen kwam het
klassieke voorbeeld: „Spring jij in de
sloot als ze je dat adviseren? Diefstal is
diefstal, moord is moord en zo is colla
boratie collaboratie. Daar kunnen hon
derd bijzondere rechters niks aan veran
deren. Maar jullie mannen denken en
kletsen in kronkels en draaien achter
de waarheid om. Hebben die kerels de
moffen geholpen, ja ofte nee
Ik voelde het. die vraag was niet rhe-
torisch meer, maar eiste antwoord en dus
zei ik: „Ja wijfie."
„Hebben ze de geallieerden tegenge
werkt. ja ofte nee".
Ik kreeg een gevoel, alsof ik voor het
hele dorp de vaat moest dóen. maar ik
hield me blauw en zei weer: „Ja wijfie."
„En hebben ze daarmee onze jongens
tegengewerkt, ja ofte nee
Het dorp werd als in een nachtmerrie
tot een stad en weer beaamde ik: „Ja
wijfie".
„Juist", triomfeerde ze. „en daarmee
hebben ze zich op één lijn gesteld met de
ennesbejers".
„Die rot-kwast zit vast in het room
kannetje", probeerde ik bij wijze van af
leiding.
„En als jij die kerels voorsprsekt. stel
jij je ook op een lijn met de ennesbejers
en hoor je in een kamp thuis
Barst, deed het kannetje en brak met
een zachte klik in tweeën.
Het gesprek was nog niet ten einde
doch, vergeef me, dit verhaal wel.
„Toon" in „De Zwerver".
kelt nimmer. De banier vormt de prik
kel om bij de Heer te vragen om uit
komst: „Geef Gij hulp uit de benauwd
heid".
Het elegisch voorspel Psalm 51, van
Jan Zwart, werd na het woord van ds
Velema ten -gehore gebracht. Er werd
tot slot gezongen Psalm 324 en 6: „Gij
zijt mij, Heer, ter schuilplaats in ge-
Zilveren jubileum van de
heer J. W. Serlie
Hartelijke huldiging als timmerman
in dienst der Ned. Herv. Gem.
In de consistoriekamer van de Pieters
kerk vondhedenmorgen de huldiging
plaats van de heer J. W. Serlie, die 25
jaar geleden als timmerman in dienst
trad van de Ned. Herv. Gemeentè' te
Leiden.
Naast de commissie van fabricage van
de Gemeente, bestaande uit de heren J.
P. Mulder Sr, J. van Iterson en J. Stigter
de opzichter, de heer K. Paling warep
ook collega's van de heer Serlie en leden
van het kantoorpersoneel bij deze hul
diging aanwezig. De heer J. P. Mulder
Sr zeide, dat de jubilaris zijn werk tot
volle tevredenheid van de commissie in
dienst der kerk trouw en goed beeft ver
richt. Ziekte kende hij zo goed als niet.
„Ge ziet er nog uit als een jonge kerel,
die nog vele jaren mee kan", zo merkte
spr. op. Na het uitspreken van de wens,
dat dit inderdaad het geval zal zijn,
overhandigde de heer Mulder de jubi
laris een enveloppe met inhoud.
De opzichter, de heer K. Paling, me
moreerde de goede verhouding, die er
bestaat tussen de jubilaris, het personeel
en hem zelf en prees de heer Serlie om
zijn activiteit om gedurende de vacantie-
tijd een oogje in het zeil te willen hou
den. Namens het personeel bood spr. een
vulpen en een sigarenaansteker aan. Een
flesje benzine sneuvelde ongelukkiger
wijs reeds voortijdig. Mevrouw Serlie
kreeg bloemen. Enkele collega's van de
heer Serlie zeiden ook nog een woordje,
waarna de jubilaris zelf het woord nam
en allen hartelijk dank zegde voor het
gesprokene en gebodene.
Onder het genot van een kopje koffie
bleef men nog enige tijd gezellig bijeen.
Oude Wetering
Weer thuis.
Onze plaatsgenoot de marinier-vrijwil
liger R. v. d. Aart keerde gisteren met de
„Indrapoera" uit Indië terug. De muziek-
vër. „Door Gunst Verkregen" bracht hem
een aubade, terwijl hij werd toegespro
ken door verschillende autoriteiten.
Voorhout
Onze plaatsgenoot, de heer H. J. Renee.
adjunct-commies le klas ter secretarie
alhier, is met ingang van 1 September
a.s. benoemd tot commies ter secretarie
der gemeente Alkemade. Proficiat!
VEETEELT
VOORJAARS- OF NAJAARSKALVEREN?
Men mag dan wel eens denken, dat
wij, Nederlanders, wat de veehouderij
betreft, zo ongeveer aan de spits staan,
maar volgens verschillende deskundigen
mankeert er toch nog heel wat aan. Zo
betoogt ir J. B. Obbink in de Veldbode,
dat Onze kalveren op een verkeerde tijd
van het jaar worden geboren. Hij is na
melijk geen voorstander van voorjaars
kalveren: het is verstandiger en voor
deliger meer koeien in het najaar te
laten afkalven.
Ir Obbink gaat uit van het feit, dat
er 's winters onvoldoende melk voor de
coneumptiegebieden is. Dit verschijnsel
trad voor de oorlog niet op de voorgrond,
maar sinds de oorlog is het verschil tus
sen zomer- en wiraterproductie voortdu
rend groter geworden. Dat komt doordat
men meer koeien 's winters droog ze*
In de winter krijgen we daardoor wei
nig melk, maar op het eind van de stal
tijd kalven dan bijna alle koeien tegelijk
af en plotseling zwelt de melkstroom
met 'kracht aan.
's Winters een melktekort in
Dat is helemaal fout, zegt ir Obbdnk,
want daardoor wordt het bedrijf ont
wricht. Het melkverbruik is de laatste
tien jaar namelijk belangrijk toegeno
men. waartoe merkwaardig genoeg de
distributie veel heeft bijgedragen. In het
Leidse tuchtrechter
De Leidse kleermaker T. had voor het
maken van een driedelig herencostuum
f 69.50 te veel gerekend. De vrouw van T
erkende dit feit, maar wees de tucht
rechter er op, dat haar man in klasse E
was ingedeeld. De rechter veroordeelde
T. echter tit f 75 boete, met de waarschu
wing niet op de verkeerde weg door te
Er
i ditmaal niet veel zaken.
De Leidse tuchtrechter had het gisteren
niet zo erg druk. Hoe kan het ook an
ders met zulk weer! Er werden veel za
ken aangehouden en de opgelegde boe
ten waren ditmaal niet hoog. Ook werden
enkele waarschuwingen uitgedeeld. Mo
ge het zo blijven!
Lisse
Kind van de dood gered.
De heren Van der Laan en Tibboel
mochten, door gekleed te water te sprin
gen, het genoegen smaken, een kind, dat
in de haven gevallen was, te redden. Het
kind was reeds enkele malen onder v
gezakt.
Brand.
De brandweer werd gealarmeerd
een uitslaande brand in de hooischelf
van de heer Van der Zwart aan de 3e
Poellaan. De hooischelf werd uitgehaald
en het vuur geblust. De oorzaak is onbe
kend.
Collecte.
De collecte voor de Protestantse kin
derbescherming heeft alhier opgebracht
f 158.75.
bijzonder is daardoor -het winterverbruik
gestegen, doordat het rantsoen zome
winter gelijk was. Vroeger werd i:
zomer per hoofd van de bevolking
melk gebruikt dan 's winters, doch thans
is het het gehele jaar door vrijwel ge
lijk. Als dan tegelijkertijd de melkpro
ductie 's winters kleiner is dan vroeger,
is het onvermijdelijk, dat in de consump-
tiemelikgebieden 's winters 'n groot te
kort aan melk ontstaat. Er moet don
melk of melkpoeder uiit andere delen
het land worden aangevoerd en iedere
directeur van een zuivelfabriek weet wel,
welk een kosten die zg-n. aamvulldngs-
meik met zich meebrengt. Was de melk
productie het gehele jaar door gelijkma
tiger. dan zou het westen van het land
's winters lang niet zoveel tekort komen,
misschien zelfs zichzelf kunnen bedrui
pen en dan kon die gehele kostbare aan
voer van melk over grote afstanden ver-
Dit betreft dan de kosten, die op de
gemeenschap drukken, maar ook voor
de boeren zelf is het voordeliger, meer
koeien in het najaar te laten kalven. Uit
verschillende onderzoekingen, zo deelt
Obbink mede, is gebleken, dat een koer
e in October kalft, 20 tot 25 pot meer
melk in een jaar tijd produceert dan
een beest, dat in April gekalfd heeft.
Ook dit is gemakkelijk verklaarbaar.
De verse Ootoberkoe geeft een flinke
produotie in de wintermaanden, zakt aan
het einde van de stalperiode vrij snel
af, maar fleurt weer op als ze in de
weide komt. In het jonge gras „kalft de
koe voor de tweede maal", zoals de oude
zegswijze luidt en daardoor komt de to
tale productie belangrijk hoger dan bij
een koe, die juist wanneer de staltijd
begint, in het minst productieve dèel van
de lactatie-periode komt. Verder moet
men niet vergeten, dat een regelmatiger
verdeling van de melkproductie over het
gehele jaar ook de arbeid van de boer
en zijn personeel gemakkelijker maakt.
In plaats van een slappe tijd in de win
ter en extra grote drukte in het voor
jaar krijgen we dan een werkverdeling,
die de beschikbare arbeidstijd in de ver-
sohiliende seizoenen veel evenwichtiger
maakt. Tenslotte schijnt het nog. dat ook
de najaars-kalveren beter groeien dan
die. welke in het voorjaar geboren zijn.
Redenen te over dus om de dektijd zo
te kiezen, dat althans een flink percen
tage van onze runderen kalft aan het
einde van de weidetyd.
Anderzijds meent men, dat we hert door
Obbink geconstateerde verschijnsel
et moeten overschatten. Het is, zo zegt
.en dan, voor een groot deel een zui-
ït oorlogsverschijnsel, dat te voorschijn
geroepen is door het tekort aan kracht
voeder. Men moest dus wel 's winters de
melkproductie zoveel mogelijk remmen,
Deze reden zal misschien nog eens ge
heel tot het verleden behoren. Hoogst
waarschijnlijk zal dan ook het verschil
tussen zomer- en wimterproduotie veel
kleiner worden.
TEL. 2512
Taxibedrijf H. Noort Zn.
Luxe auto's Taxi's
Ook Touringcarbedrijf
KANAALSTRAAT 1 RIJNSBURG
Voetboogdoelen - een sport sinds 1450
„Oud-Leiden" bezocht de wei te Noordwijk-Binnen
De vereniging „Oud-Leiden" heeft gis
teravond op uitnodiging van het St Joris-
gilde te Noordwijk-Binnen een bezoek
gebracht aan de voetboogdoelen aldaar.
Het gezelschap, dat per extra tram
reisde, werd in Noordwijk opgewacht
door de, secretaris-penningmeester van
het gilde, dr J. de Rook. Deze was het
ook, die de Leidenaars op het historische
plekje grond welkom heette en o.m. ver
telde, dat op de wei reeds in 1450 werd
geschoten. De stichtingsacte van het gil
de vermeldt echter het jaar 1477. Bekend
is, dat in die jaren heer Jan van Nortich
met ridders en schildknapen op de wei
kwam oefenen om o.m. te velde te trek
ken tegen de Gentenaren. Ook Jacoba
van Beieren toog van het slot Teylingen
te Sassenheim met haar krijgers naar dit
plekje, om de schietkunst te beoefenen.
Met uitzondering van de tijd der Franse
overheersing is in de loop der eeuwen
de wei steeds in gébruik geweest.
De broederschap van de doelen wordt
geleid door de koning, d.i. diegene, die
de romp van de papegaai de meeste
keren weet af te schieten. Tot 1949 i
de heer G. Arten te Noordwijk. Naast
hem staat de deken, mr W. <le Clercq te
Leiden, die Oud-Noordwij'ker is en voor
het leven is benoemd. Beide genoemde
heren worden terzijde gestaan door twee
vinders en gezamenlijk beslissen zij over
de doelen-zaken. De titel-wedstrijden
worden slechts eens in de zeven jaar
gehouden, maar er zijn jaarlijks schiet
wedstrijden. De koning ontvangt een zil
veren papegaai, die zijn eigendom blijft.
Tot het gilde kunnen slechts op uit
nodiging li'd worden inwoners van
Noordwijk en Noordiwijkerhout.
Na een uiteenzetting over het schiet
wapen togen de Leidenaars, bij wie zich
later ook burgemeester jhr mr F. H. van
Kinschot had gevoegd, aan de slag. Aan
vankelijk was het succes niet daverend.
Maar later moesten toch drie „eieren" er
aan geloven en ging zelfs de kop van de
vogel er af.
Tussen de bedrijven door werd een be
zoek gebracht aan de sociëteit van het
gilde, waar veel sohoons uit de oudheid,
zoals een stoel, waarin Jacoba van Beie
ren zat, wapenschilden uit Noordwijk,
Rijnsburg, Haarlem en Leiden, oude
documenten, enz. te bewonderen vielen.
't Was de voorzitter van „Oud-Leiden",
dr Sevensma, die zich tot tolk van allen
maakte en de heren van hert; gil'de
hartelijk dankte voor hert; genotene. De
voorzitter van de sociëteit, mr Punt,
nodigde de Leidenaars nog tot een vol
gend bezoek uit.
Vorstelijke schilderijenschat in he
Amsterdamse Rijksmuseum
Wie gedwaald heeft door de zalen van het hoofdstedelijk Rijksmuseum en d»
de meesterwerken uit de Oude Pinacotheek uit Miinchen in ogenschouw heeft 4
nomen, die zal een ieder met enthousisme aanraden, eveneens een reis te onds
en naar Amsterdam, om in die kunsttempel te genieten van de grootse erfeij
r Avondlandse cultuur- Het wordt een bezoek, waarbij men een
ontroering ondergaat van de devotie en monumentale gemeenschapskunst der 1
Middeleeuwen, een bezoek, waarbij men tevens oog krijgt voor de grote verschj
denheid der renaissance-kunst, waar genre-stukjes uit de gewone handel er
allerwege doordringen, het portret een ongemeen ruime plaats Inneemt, het belaj
het landschap aangroeit en naast godsdienstige ook mythologische
lingen opduiken.
Münchens schatten in
ons land
Altaar-schilderingen zijn er te over.
Het Sacraments-altaar van Dirk Bouts
heeft een bijzonder waardige schoonheid.
Met innige liefde schilderde hij een land
schap, waarin Johannes de Doper de
boodschap brengt van het „Ecce Agnus
„Zie het lam Gods". Het beroemde
Bartholomeus-altaar, de drie panelen van
het Maria-altaar en het vermaarde Baum-
gartner-altaar van Dürer zijn alle van
;n evenwichtige monumentaliteit.
Van Dürer krijgt men een grote
veelzijdige indruk. Scherp gezien
is zijn portret van Oswolt Krell en
zijn invloed bemerkt men in het werk
/an Matthias Grünewald, wiens schilderij
.Jezus gegeseld en bespot" van een hevig
dramatische bewogenheid en smartelijke
uitdrukking is. Ook de wijze, waarop
Hans Baldung Grün de geboorte van
Christus heeft geschilderd, doet zien hoe
vergelijk met Bouts' een andere tijd
geest zijn intrede heeft gedaan. De figu-
zijn menselijker en de sfeer der na
tuur is romantischer geworden. In heel
zijn palet doet Grün zich kennen als een
groot kunstenaar der zestiende eeuw.
De Duitse schilders uit deze tijd zijn
voortreffelijke portretschilders. Zo Hans
Kulmbach, die de Markgraaf Casi-
van Brandenburg portretteerde in
de jnetkwaardige kledij, der. dragers van
ridderorde. Altdorfer hééft in zijn
werk een "grote plaats ingeruimd aan het
landschap. Het drukt een bijzondere
stemming uit. die domineert in de schil
dering van St. Joris met de draak in een
bos.
Tintoretto
Van de Italianen staan de beide schil
derijen van Tintoretto op het hoogste
plan. Zij tonen met welk een machtig
decoratief en dramatisch talent deze
meester begiftigd was. Maar ook Giotto,
Botticelli en Leonardo da Vinci maken
grootse indruk. In Botticelli's „Be
wening van Christus" treft wel in het
bijzonder de prachtige compositie en
vlakverdeling en bij de „Madonna met
Grote vreugde en dankbaarheid heersten gistermiddag binnen Leidens wal
len. Zestien manschappen van II4 R.I. en enige mariniers keerden na een
2J£ jarig verblijf in de tropen in de huiselijke kring terug. Op de foto ziet men
een aantal van hen, terwijl zjj luisteren naar de hartelijke begroetingswoorden
van de voorzitter van de plaatselijke demobilisatieraad, mr H. R. Goudsmit.
Nadat de teruggekeerden bloemen hadden ontvangen, reden ze met muziek
huiswaarts. In de diverse straten werden ze hartelijk onthaald.
Foto N- v. d. Horst
Contra- Spionnage
door Willy le Comte
In ISew York-City stond
een poppenwinkel
4.
Velvalee Dickinson begon zich te ver
wonderen over het feit, dat zij in geen
maanden opdrachten van haar chef had
ontvangen. Antwoord uit Argentinië was
uitgebleven. Waren haar vrienden in
Buenos Aires gearresteerd? Wat hing haar
boven het hoofd, indien haar brief aan
Senora Molinali in verkeerde handen
gekomen? Mrs. Dickinson piekerde
werd steeds nerveuzer. Alles was toch
prachtig voorbereid? Wat kon er gebeu-
Ze zou toch immers reeds lang ge
arresteerd zijn
Het werd een obsessie voor Velvalee.
Ze sliep niet meer.
Haar angst- en vreesnachten gaven haar
;n plan. ZU kon haar zaak eigenlijk best
een paar dagen aan haar eerste verkoop
ster overlaten. Zij kon dan naar de West
kust reizen. Als er intussen iets ernstigs
in New-York voorviel, dan zou zij ge
waarschuwd worden door deze employée
en zou zij kunnen onderduiken. Zij moest
een Japanse marine-officier in Portland
(Oregon) beslist spreken. Het kon geen
dag langer wachten. Zij was ten einde
Deze Japanner was een officier van de
vijandelijke inlichtingendienst, wist zij,
deze kon haar wel naar Mexico helpen,
vanwaar zij dan met een Japanse onder
zeeër naar Tokio zou kunnen gaan.
Zij nam geen bagage mee. Met een taxi
reed zij van haar woonhuis naar de win
kel in Madison Avenue. Alma, haar eerste
verkoopster was er reeds. Mrs. Dickinson
zond haar vertrouwde bediende naar de
bank, om geld te halen. Als er iets was.
kon haar broeder, mr. Blucher, gewaar
schuwd worden, deze wist wel waar hy
haar kon vinden
Met dezelfde taxi liet zij zich naar het
station rijden. Daar kocht zij een kaartje
naar Philadelphia en over Chicago naar
Portland aan de Westkust. Daar ging zij
onmiddellijk naar een Chinees restau
rant, waar de Japanse geheime-dienst-
man als kellner werkte. Haar hart zonk
haar echter in de schoenen.op de deur
stond 'n bordje: „Closed". Gesloten. Mrs.
Dickinson was 'n zenuwtoeval nabij. Zij
zwierf van 't ene hotel naar 't andere en
durfde zelfs geen courant meer in te,
kijken. De F.I.B. volgde haar overal en
onopvallend. Een staaltje van zenuw-oor
log. Eindelijk kwam ze tot zichzelf en
keerde naar New-York terug.
Voorlopig liet men haar met rust. Zij
'werd echter zwaar geschaduwd.
Inmiddels had de F.I.B. de hand weten
te leggen op drie andere brieven, die
over poppen-zaken gingen. Ditmaal
waren zij echter niet door Miss Wallace
afgezonden, doch door drie andere cliën
ten van Mrs. Dickinson's zaak. Ook ont
dekte men de herkomst van het briefpa
pier. Verder de schrijfmachine, waarme
de deze brieven waren geschreven. Zy
waren in drie verschillende hotels ge
tikt. In Chicago, San Francisco en Los
Angeles.
Mrs. Dickinson had grote fouten ge
maakt. Men had met de uiterste nauw
keurigheid en met het grootste geduld aJ
haar reizen gereconstrueerd. De brieven
waren van ongeveer dezelfde inhoud als
de eerste, alleen werd om geld en ant
woord gevraagd, hetgeen in het „Mary
Wallace"-schrijven ontbrak.
Captain B. haalde het net langzaam
dicht. Velvalee werd gearresteerd, toen
zij op het punt stond uit haar safe in één
der New-Yorkse banken een bedrag van
achttienduizend dollar op te nemen. Zij
verweerde zich als een furie, krabde en
beet de F.ï B.-agenten en maakte in de
deftige bank een hevig schandaal. Men
ontdekte, dat zdj met haar spionnage-ar-
beid een bedrag van ongeveer honderd
duizend dollar had verdiend.
In Juli 1944 begon het proces tegen
haar. Het was de eerste maal in de ge
schiedenis der Ver. Staten, dat een Ame
rikaans burgeres in aanmerking kwam
voor de electrische stoel. De aanklager
onthulde, dat haar winkel aan de Madi
son Avenue een knooppunt was geweest
van Japanse spionnage-agenten. Als be
wijsstukken werden de vier brieven ter
tafel gebracht, waarvan de inhoud in alle
opzichten overeen kwam met bewegingen
der Amerikaanse vloot.
Tenslotte legde zij een volledige beken
tenis af. „Ik ben een zakenvrouw," zo
zeide zij, „en heb al mijn spaargeld ten
Koste ""legd aan de ziekte van mijn man.
Ik voelde mij langzaam oud worden. Ik
heb het gedaan om voor mijn oude dag
geborgen te zijn. Ik was er vast van over
tuigd, dat men mij nimmer zou ontdek
ken."
Bij geloofde, dat de namen van haar
cliënten, zoals bijvoorbeeld Mary Walla-
ca, een voldoende camouflage zouden
vormen voor haar verraad. Verder
zij er vast van overtuigd, dat men haar
„code" nooit zou kunnen ontcijferen. Cap
tain B. en zijn staf korïden het.
Zij werd tot tien jaar gevangenisstraf
veroordeeld
de anjer" van Da Vinei, waar vier
steropeningen op de achtergrond eer
zicht geven op een hoog gebergte,
versteld over de schone stofuitdru
king. Het stilleven van Barbari, dat c
patrijs, twee ijzeren handschoenen
een pijl tegen een muur uitbeeldt,
meesterwerk van bijzonder raffinemej
Tiepolo's kunst, uit de 18e eem
lichaamt de hoogste uitdrukking
Venetiaanse streven naar licht ei
tigheid. Guardi is met een „Galaconc^
te Venetië" vertegenwoordigd,
terieur is zeldzaam en de figuurtjes z
pittig geschilderd.
.Heilige familie uit het huis Canigiaa
n Raphaël is van een serene grooj
heid en het wordt gedragen door ej
zuiver rhythmisch evenwicht. Grandiq
is het portret, dat Titiaan van Keizer ld
rel V vervaardigde en zijn „Madonj
met kind in een avondlandschap" tooi
hoe deze meester zich ontwikkelde in
richting van groter eenvoud der vorm
versobering van licht doordrertlj
kleur.
Rubens, de brïljani
De Vlaamse meesters openen weer el
geheel andere wereld. Er is ee
verzameling van deze kunstenaars. M
staat perplex van de briljante
zijdige Rubens, die een grootse
rige barokstijl in West-Europa verbre
de. Er zijn niet minder dan 22 wei"
van hem ei reeds de bezichtiging
deze magistrale werken maakt het
zoeir aan het Rijksmuseum- tot iets
vergetelijks. Van Anthonie van E
treffen vooral de hoofse portretten. K<
telijke humor geeft Brueghel te geniet
zijn Luilekkerland. De geleerde 1
op zijn doctorsmantel, de boer op i
vlegel, de krijgsknecht op het kussen
zij vertegenwoordigen de drie stand
de maatschappij, welke in dit sefc
derij een gevoelige satire ontvangt op
passiviteit van het volk onder het I
wind van Alva. Soherp getypeerd zijn
tafereeltjes, die Adriaan Brouwer hei
gegeven uit het boerenleven. Ze trefl
vooral door de fijn afgestemde kleur
1 rake tekening.
Rembrandt, de gelovi\
Van de Hollandse meesters is
bovenal Rembrandt, die ontroert. In
reeks passietaferelen, die hij schilde!
stadhouder Frederik Hendr
speelt de geheimzinnige suggestieve
lichting een grote rol. Wanneer mer
„Oprichting van het Kruis" beschou
ontwaart men een figuur bij de kru
paal, die sterk herinnert aan het bei
de schilder zelf. Ontroerende l
daohte die hier is verwerkt. Zijn het n
de dichtregelen van Revius die
gedachte komen: ,,'rt En zijn de Jod
niet, Heer Jesu die U kruistenIk b
o Heer, die U dit heb misdaan
Prachtig zijn de werken van Lucas
Leyden Ter Borch, Van Mieris. Hobt
Ruysdael en Frans Hals. Welk e
bijzonder huiselijke stemming heeft l
schilderijtje van Ter Borch, dat een jc
gen toont, die zijn hond ontluist, 't Is
men het knappen hoort van de luis,
uit het hondenhuidje wordt gepriege
Fijn gepenseeld is de „Dame
spiegel" door Van Mieris en de schild
rijen van Hobbema en Ruysdael
tueren de verschillende geaardheid dei
kunstenaars ten opzichte van de natui
De eerste schildert zijn landschapp
door helder zonlicht beschenen en
ander geeft er zijn teruggetrokken
zwaarmoedige geest in weer.
Wie, die dit alles leest, krijgt niet
indruk dat in de zalen van het Amsti
damse Rijksmuseum te veel hangt
te noemen? Maar toch moet nog verte
worden van de Spaanse schilders.
Velasquez, die zich als een indringe
portrettist kenmerkt in zyn portret
jonge Spanjaard. Van de genoe
lijke genre-stukjes die er hangen
Murillo, waar koek en druiven-eten
jochies de bezoeker plezieren. Van
schilderij, dat El Greco vervaardig
naar aanleiding van de beroving
Christus' klederen. Het toont, hoe gra
dioos en dynamisah van compositie z!
schilderstrant is. En ook moet
weten, dat van Goya enkele bijzonde
werken te kijk hangen. Zijn portret
Koningin Maria Luisa bewijst, welk
kundig ontwerper van wandtapijten
draperieën hij is geweest, waar de prac
tige stofuitdrukking dit schilderij
hoog cachet verleent. Van die Fran
schilders zijn het Poussin, Millet, Lo
rain en Bouoher, die de aandacht vrag
en ten volle waard zijn vooral vanwe
de grootse conceptie der landschapp
in de schilderijen van Lorrain i
Mogen deze regels een indruk geïi
van het veelzijdige picturale schone,
tot 24 October in Amsterdam te zie;
Het is een collectie van buitengewo
rijkdom, die de bezoeker een prachti
kijk geeft op de West-Europese kufl
geschiedenis en hem geestelyk verrijl
Sfeer in 't gezin?
De Nieuwe Leidsche" er in!
