jfan Christiaan Smuts, strijder voor vrijheid en recht, geëerd
™piographie
een edel
van Smuts laat ons
mens met een diep
blijft
zien:
inzicht
Leiden prijst zich gelukkig
Zuid-Afrika, het land van goud,
tijgers, diamanten en jakhalzen
19%ieuwe leidsche courant
8
zaterdag 12 juni 1948
Een idealist, die trouw
aan zijn visie
rAN CHRISTIAAN SMUTS werd op
24 Mei 1870 in het dorpje Riebeek.
gelegen in de Kaapprovincie, gebo-
t. Zyn vader was een Zeeuw, zijn
nfcoeder was van Franse origine.
In 1886 ging hij naar Stellenbosch en
Sudeerde in de letteren en de natuur-
Iretenschappen. Reeds hier blonk hij udt
het schrijven van opstellen. Eén
ïerd zelfs geplaatst in een Zuid-Afri-
lans tijdschrift. Hij voltooide zijn stu-
vji* *n rec^ten te Cambridge in Enge-
lbd.
In 1895 repatrieerde Smuts. Het Hoog
■^Jerechrtshof te Kaapstad liet hem daarop
tot de rechtbank. Enige tijd later
slecdertrok hij naar Transvaal, waar hij in
d wijptember 1896 was toegélaten tot de
ialie. In Johannesburg verwierf Smuts
rfich in korte tijd een zeldzame reputa-
rkii». In 1898 ontving hij een benoeming
H staats-procureur. Als zodanig was hij
op de Bloemforuteimse confe-
[enitie van president Kruger met Lord
ner, de Engelse hoge commissaris,
stelde hij, toen de Boerenoorlog
was geworden, met F. W. Redta,
ktaatssecretaris, die niet-onbekendie bro-
jhure „Een eeuw van onrecht" op. In
'hij als onderbevelhebber onder
keneraal De la Rey deel aan de strijd
jfest-Transvaail. (Dit was de tweede vrij
heidsoorlog, waarin het bekende viertal:
Sonjé, Botha, Steyn en De Wet wonde-
jen van dapperheid verrichtte). In 1901
roerde Smuts niet zonder succes het
lommando over de boeren troepen in d<
kaapkolonie. Het volgend jaar rati ft-
teerde hij, evenals andere leiders, de
frede van Vereniging (op 31 Mei).
Geschonden waren de boeren er
land uif de harden ekkdg-dramatische strijd
K voorschijn gekomen. Smuts begon zich
inet alle energie, die in hem was, te
rijden aan de reconstructie van zijn ge-
(cheurde vaderland Hij hield zich hierbij
iet ideaal voor ogen: zelfbestuur van de
IIMJoormalaige republieken.
In 1907 bekleedde Smuts in het eerste
[kitha-ministerie de functie van koloniale
tecretaris (minister van buitenlandse za-
Transvaal. Hij spande zich in
Poor een gezonde, hechte vereniging met
erk
Zuid-
stierf Botha en Smuts volgde hem op als
eerste minister. In '24 werd hij bij de
algemene verkiezingen verslagen en
Hertzog werd minister-president van de
eerste nartaonaildstisohe regering. Smuts
trok zioh hierop terug en giing zijn tijd
besteden aan studeren. Van het politieke
leven kon hij evenwel niet geheel af
stand doen. 1933 was het jaar, waarin
beide mannen samen een sterke regering
vormden. Zij werden tot deze daad ge
dreven door de sociale en economische
moeilijkheden van het land.
Toen de tweede wereldoorlog los
barstte, wilde Hertzog de neutraliteit
handhaven; Smuts echter niet. Er ont
stond een crisis en de laatste van het
tweetal formeerde een nieuwe regering
een meerderheid in de rug. Op 24
Mei 1941 ontving hij de maarschalksstaf.
In 1942 werd hij lid van het Engelse
oorlogskabinet, waarin hij pleitte voor
het voeren van een offensieve Strijd. Een
belangrijke bijdrage heeft Smuts gele
verd voor het tot stand komen van de
verenigde volken.
Wij lazen in het maandblad „Zudd-
Afrika", dat ten doel heeft de culturele
en economische betrekkingen tussen Ne
derland en Zuid-Afrika te onderhouden,
t nog het volgende: „Generaal Smurts is
hetnog steeds de idealist van 1915, toen de
De idee van de Volkenbond hem had ge-
de overige Britse koloniën
Afrika. Op 31 Mei 1910 werden Trans
vaal, de Oranje-Vrijstaat, Natal en Kaap
land verenigd tot de zg. Unie van Zuid-
Afrika.
Smuts ontmoette in zijn optreden tal
van tegenstanders. In de Zuid-Afrikaanse
politiek slopen tegenstellingen. Een be
langrijke groep wilde geheel met Enge
land breken. Deze mensen stonden aan
vankelijk achter Hertzog, wiens princi-
pieelste partijgenoten na de coalitie een
eigen pad kozen en zich schaarden ach
ter dlr Malan. In de Unie van Zuid-Afrika
was Smuts minister van financiën.
Wars van neutraliteit
Toen in 1914 de eerste wereldoorlog
uitbrak, werd Smuts Brits luitenant-
generaal. Hij had het bevel op zich ge
nomen van de Britse troepen in Zuid-
West en Duits-Oost-Afrika. Kort hierna I
ging hij naar de hoofdstad van Enge- I
land en werd daar opgenomen i®
oorlogskabinet van Lloyd George.
gedachte aan een eventuele Volkenbond I grepen. Hij blijft trouw aan zijn
bezielde hem reeds in Mei 1915. De moeilijkheden en bezwaren, die toen
Na het staken van het vuren keerde door hem werden overwonnen, zijn klein,
j naaT zijn vaderland terug. In 1919 I vergeleken met die van heden." (1938)
jsdienj Jan Christaan Smuts tijdens
EEN BLIK IN DE HISTORIE
van de Zuid-Afrikaanse Staten
Smuts9 aftreden een gevoelig verlies, maar
„sij diens geensins beëindig nie"
In de tweede helft van de vorige eeuw heeft geen gebeurtenis de wereld
zo zeer in spanning gehouden als de strijd van de Zuid-Afrikaanse repu
blieken, Transvaal en Oranje-Vrijstaat, tegen het machtige, „trouweloze'
Engeland. Wij willen het ontstaan van deze republieken, aan wier ontwik
keling de naam van veldmaarschalk Smuts onafscheidelijk is verbonden,
met enkele lijnen schetsen om daarna even stil te staan bij de verhouding
van deze staten tot Engeland.
In 1654 stichtte Jan van Riebeek aan|
Kaap de Goede Hoop een kolonie met het
doel om Nederlandse schepen gelegen
heid te geven zich van het nodige te
voorzien. Deze volksplanting breidde zich
spoedig aanmerkelijk uit. De kolonisten
hadden het vaak moeilijk, want hun
grond moesten ze tegen de aanvallen van
de inboorlingen verdedigen. Zo werd een
hard geslacht gekweekt, dat de bewon
dering van een belangrijk gedeelte der
wereld afdwong. Onversaagd waren ze in
hun streven, eenvoudig in de omgang.
Engeland slaat toe.
de Boerenoorlog
ek wel-
De Kaap kwam in 1795 in handen
de Engelsen- De vreugde was groot.
na enige jaren weer vrij werd. Die
blijdschap was slechts van korte duur,
in 1806 waagde Engeland het
derom een inval in de kolonie te doen.
In 1814 werd zij geheel aan Engeland af
gestaan.
t is opmerkelijk, dat de toestand
hierdoor niet beter werd, integendeel, de
Engelsen kweekten haat en weldra
kwamen de Kaffers, aangevuurd door de
overweldigers, in opstand tegen de kolo
nisten. Zij gingen roven en stelen o
eigen onderhoud te kunnen vooi
Werd tegen roverij met kracht opgetre
den, dan werden de kolonisten er var
beschuldigd, dat zij hun Christenbroe
ders, de Kaffers, onderdrukten.
In 1815 brak de opstand der boeren
is, maar de wapenen maakten hieraan
;n abrupt einde. In de boeren-kolonie
viel toen het besluit, dat men zou gaan
trekken om een nieuw land te zoeken.
Deze grote trek van het boerenvolk vond
plaats in 1836. Een tweede volgde spoedig.
Men had het oog gevestigd op Natal
Maar Engeland duldde geen vrije boeren-
staat naast zich. In 1843 werd het nii
land door Britse troepen bezet ei
Engelse kolonie verklaard.
Na veel strijd en worsteling ontstond
WAAROM DE LE1DSE UNIVERSITEIT
2| SMUTS EERT
(Door prof. mr. J. M. van Bemmelen, promotor van generaal Smuts
Smuts is in ons land een bekende figuur. Die ou-baas zoals hij vaak
■nakelijwordf genoemd heeft zoveel van zich doen spreken, eerst in de boeren-
en *ater *n e bdde wereldoorlogen, dat er om zo te zeggen geen
Ischooljongen is, die zijn naam niet kent. Politieke successen zijn echter
geen reden voor het verlenen van een eredoctoraat. O zéker, in het ere
doctoraat, toegekend aan staatslieden als Churchill en Smuts, schuilt on
getwijfeld ook een stuk erkentelijkheid van Nederland en van onze Uni-
rsiteit voor het feit, dat de geallieerden onder hun leiding voor en met
"i de oorlog ten einde hebben gebracht en onze vrijheid hebben bevoch-
Bij het eredoctoraat aan Smuts komt daarbij, dat wij het stamverwante
Afrikaanse volk dankbaar zijn voor zijn hulp in de oorlog en ons daar-
nede verbonden voelen.
Maar de eigenlijke reden, yaarvoor wij Smuts eren, is dat hij in zijn
wetenschappelijke werk een theorie heeft ontwikkeld, die van grote be
tekenis is voor de toekomst van de wereld. Deze theorie draagt de naam
„Holisme". Het is de leer van het geheel; de theorie komt in haar eenvou-
r, dat het geheel altijd meer betekent dan de
dat in de natuur, maar ook in de samenleving der
Imensen, de afzonderlijke eenheden steeds zich ontwikkelen tot grotere
'gehelen. Het is deze theorie, die Smuts van zijn 24e jaar af, toen hij ze
ineerlegde in een onuitgegeven boek over Walt Whitman, heeft verkondigd
en naar welker verwezenlijking hij ook steeds heeft gestreefd. Vandaar
dat hij de fervente strijder werd vóór de samenwerking van Boer en Brit
in de Unie van Zuid-Afrika. Vandaar dat hij een der geestelijke vaders
it in uitwas van de Volkenbond.
in 1854 de republiek Oranje-Vrijstaat
vier jaar later de Zuid-Afrikaanse repu-J
bliek Transvaal. Van de eerste staat
Hofman president, van de tweede Pre-
torius.
De strijd ontbrandt.
erdeeldheid in de republiek was v<
de Engelsen aanleiding om Transvaal
te palmen en de vlag van de republiek te
vervangen door de Britse- In Transvaal
was men het in bepaalde opzichten niet
met elkaar eens, maar het zelfstandig-
heidsgevoel was toch wel zo diep. dat
men beslist geen genoegen nam met de
annexatie. Er stonden grote manne
om de Engelsen er toe te bewegen hunj
besluit te herroepen. Niets mocht echter
baten. Toen grepen de boeren naar
wapenen en brachten de Britten een
pletterende nederlaag toe. Het gevolg
deze glansrijke overwinning was, dat de
Engelse vlag verdween. Het voorlopige!
bestuur werd opgedragen aan Kruger,
Joubert en Pretorius.
Wat het goud ontketende.
Maar wat een schrik! Er werd, toen
de onafhankelijkheid een feit was
worden, goud in Transvaal gevonden. Een
groot aantal gelukzoekers stroomde de
staat binnen en in een minimum van tijd
was Johannesburg een stad vol rijkdom.
Deze situatie was onhoudbaar. Men be
sefte heel goed, dat Engeland Transvaal
niet met rust zou laten. Dit besef werd
reeds spoedig bewaarheid. De Britten
schermden er mee. dat de boeren
Zuid-Afrikaanse volk schrikkelijk
derdrukten. Deze grief werd gehanteerd
om de oorlog met het boerenvolk uit te
lokken. Transvaal eiste, dat Engeland zijn
steeds sterker wordende troepenmacht
zou terugtrekken en toen aan deze
niet werd voldaan, was de teerling
worpen. Een oorlog vol angst en wreed
heid begon zich te voltrekken. Meer dani
twee en een half jaar duurde de hevige]
stryd. De Nederlandse regering waagde
nog een poging om beide partijen tot]
elkaar te brengen, maar Engeland stelde
geen prijs op interventie. In 1902 werd)
de vrede gesloten. De boeren moesten het
onderspit delven. Zelfbestuur werd hun
echter in 't vooruitzicht gesteld.
Conclusie.
initiatii Smuts heeft in zijn leven vele teleurstellingen gekend, ook op weten-
&™\schappelijk gebied. Voor de bovengenoemde studie over Walt Whitman
'""[een boek van 70.000 woorden kon hij geen uitgever vinden. Maar, type
rend, voor deze man, de essentie er van legde hij 30 jaar later neer in zijn
hoofdwerk Holism and Evolution, dat alom in de wereld erkenning vond
Haarlet en dat in alle moderne philosophische werken wordt geciteerd.
ouis R
Qeor Men mag het met Smuts eens zijn of niet, hetzij in zijn wetenschap-
te h< pelijke beschouwingen, hetzij in zijn practische politiek, zoveel is zeker
ig v« dat zijn naam in de wereldgeschiedenis genoemd zal blijven onder die der ontwikkeling en versterking
Wanni allergrootsten. En waar Smuts zelf de banden met het Nederlandse Stam-11.a.nd en bevolking is nog
land altüd heeft aangehouden hij spreekt even goed Nederlands als
Afrikaans en Engels is er voor ons land en onze Universiteit alle aan
leiding om hern nu in zijn ouderdom ook als wetenschappelijk werker
(Door jhr mr F. H. van Kinschot,
burgemeester van Leiden).
Ik maak mij niet aan overdrijving schuldig, wanneer ik zeg,
dat iedere Nederlander bij het horen of lezen van de naam
Zuid-Afrika zich telkens bewust wordt van de bijzondere
verbondenheid van dat land met Nederland. Een verbonden
heid, die op de stamverwantschap tussen een groot deel van
de bevolking der twee landen berust. Het is deze stam-
verivantschapdie beide landen o.m. gelijkelijk doet denken
over de beginselenwaarop nationale gemeenschappen
behoren te zijn gegrondvest en door welke het contact
tussen die gemeenschappen behoort te worden beheerst.
En zoals in dit tijdsgewricht Koningin Wilhelmina de
geest van Haar Volk verpersoonlijkt, welke geest wil, dat een
en ander alleen naar de algemene beginselen des rechts
geschiedt, zo is Generaal Smuts de incarnatie van de geest
van het volk van Zuid-Afrika, dat goed en bloed veil heeft
voor de handhaving van het recht op nationaal en inter
nationaal terrein.
Het spreekt dan ook vanzelf, dat Nederland grotelijks
tvaardeert al het belangrijke tverk, dat Generaal Smuts in
het belang van een wereldordening, gebaseerd op recht en
vrijheid, heeft verricht en ik prijs Leiden dan ook gelukkig,
dat de uiting van deze waardering plaats heeft door het
verlenen, honoris causa, van de graad van Doctor in de
Rechtswetenschappen door de Senaat van de Universiteit
binnen haar muren.
IN HET „BOSVELD" IS HET GOED TREKKEN
Zuid-Afrika' s grote zoon Vrijdag a.s. eredoctor in de Rechtsiveten-
schappen aan de Leidse Universiteit.
Het is niet alles couleur de rose
in het land ran Smuts
Ook hier kent men een Indische kwestie
Uit de verdere ontwikkeling van de
Zuid-Afrikaanse geschiedenis blijkt over
duidelijk, dat de Engelsen er niet in zijn
geslaagd het Britse element met dat der
boeren te verzoenen.
oe is de toestand nu? De meerderheid
Zuid-Afrika wil de betrekkingen met
het Britse Gemenebest verbreken. De na
tionalist, dr Malan, gewezen predikant]
bij de Nederduits Gereformeerde Kerk
gewezen minister van binnenlandse
zaken, heeft de stembusstrijd gewonnen» stand,
en heeft inmiddels een nieuw kabinet ge
vormd.
Veldmaarschalk Smuts i;
tieke carrière van meer dan een halve
verslagen. Smuts, de mai
brede internationale politiek,
slachtoffer geworden van het probleem
der kleurlingen. Zijn politieke tegenstan
der, Malan, 74 jaar oud, die zich als
ideaal stelt: „Afrika voor de Afrikanen",
wil de overheersing van het blanke ras,
welk streven door de boeren wordt ge
steund. Smuts huldigt andere ideeën.
eenmaal; daarmede
hebben we rekening te houden". Hij ziet,
dat Afrika voor de Britse defensie van
het allergrootste belang is. Gezien in het
grote verband kunnen we zeggen, dat het
aftreden van Smuts een verlies betekent.
Doch: ,,'n Loopbaan van 'n vijftigjarige
onafgebroke diens, nie alleen aan sU cie|
land en volk nie, maar ook aan die Wes
terse beskawing en die mensheid in dle|
algemeen, word met sij uittrede
Premier van die Unie van Suid-Afrika
geensins beëindig nie. Sy groot rol. sij
bydrae tot die stigting van die Organi-
sasie van die Verenigde Volke, sU pogings
in die heropbou van 'n verwoeste Europa,
si) eie
A. Koe erR"
i in
die geheue van ledereen, dat dit geen
verdere betoog nodig het nie", aldus In
een brief, die wij een deser dagen var
een bekende persoonlijkheid uit Zuid-
Afrika ontvingen.
AFRIKA is een deel van de wereld,
waar in betrekkelijk korte tijd de
ingrijpendste veranderingen heb
ben plaats gevonden. Men noemde Afrika
wel „het donkere werelddeel" omdat
de overige wereld lange tijd ge
sloten bleef. De volken leefden er
isoleerd. Deze toestand t^hoort to
verleden en thans is het zo, dat alle hoe-
Af rika een zekere bekendheid
genieten. Dit land staat vooral na
tweede wereldoorlog in het centrum
de belangstelling.
De invloed, die de Europeaan heeft ge-I
had op het negervolk, is geweldig groot
geweest. Het werd gedwongen om zij®
barbaarse zeden en gewoonten af te leg
gen. Het spreekt vanzelf, dat men hierbij
voorzichtig moest zijn. De specifieke i
volksgewoonten mochten niet worden
aangetast. Belangrijk was dat de negers
beschaving werd bijgebracht.
In de loop der jaren is wel gebleken,
dat het Mohammedanisme veel sneller
terrein wint dan het Christendom, dat
rs de nodige eisen stelt op godsdienstig
ethisch terrein. Daarbij komt, dat de
Islam de polygame huwelijksvormen, die
Z-Afrika veelvuldig voorkomen,
toelaat. Gerard H. Hoek, de bekende Ned
radio-reporter, die enige tijd geleden
naar deze nieuwe wereld onder-
zich op de hoogte te stellen
de situatie aldaar, vertelt in één van
artikelen, die hij in het Christelijk week
blad .,De Spiegel" publiceerde, het vol
gende: „Waar de zwarte woont, daar bui
telen talloze kinderen over de hekken
heen, kinderen, die wel één vader heb-
am vier of vyf onderschei,
dene moeders afstammen" Nog steeds be
schouwt het overgrote deel van de zwar
ten de polygamie als een normale toe-
ardig is, dat aan negers
uitingen van tederheid en liefde, die wij
kennen, vreemd zijn. Eén voorbeeld zij
slechts genoemd: De negermoeder kust
zelfs haar baby nimmer. Zij heeft ook
niets, wat de kus vervangt.
De algemene eigenschappen van de ne
ger zijn: weinig intelligent, hoewel over
een grote opmerkingsgave beschikkend,
lui en ijdel, lichtzinnig en gul. De naar
onze mening ongunstige eigenschappen
moeten we natuurlijk zien in het licht
de omstandigheden, waarin de negerj
leeft. Wat zijn luiheid aangaat, mogen
niet uit het oog verliezen, dat de natuurI
de neger veel biedt. Laten wij verder den
ken aan het Afrikaanse klimaat, dat het|
ontplooien van energie niet bepaald be
vordert.
De blanke in Afrika.
Dan zijn er de blanken in Afrika. D:t
werelddeel is im vele opzichten prachtig.
Het lokt en wenkt Daar is de gouden
zon. het wijde land. de snelle vooruitgang
in handel en nijverheid, de bloei e;
ontwikkeling van steden en dorpen
Maar Afrika heeft ook zijn problemen,]
die het leven vaak volkomen beheersen
Eén van de vraagstukken is wel de In
dische kwestie Er groeit haat in Afrika.
Een laaiende rassenhaat, waaronder tal
van volksgroepen te lijden hebben Elke
dag kan men zien, hoe diep en schier on-i
uitroeibaar die haat is.
kaan, die ons wist te vertellen, dat
blanken zijn in Zuid-Afrika, die het zw
te Christenen verbieden om in hun kerk|
te komen. Zij hebben een eigen kerk
al staat die op een uur afstand, in
gebouw der blanken wordt hun geen|
toegang verleend.
De groeiende invloed van onze zwarte I
mede-mensen is een feit Dit op zichzelf]
vormt reeds een probleem. Afrika werd
door Europese voortrekkers voor hun
kinderen ontsloten. Nu dreigt het over
spoeld te worden door de ontelbare In-
diers, nakomelingen vam een ras, dat hier J"*)' Engelsen
kwam om op de suiker- en theeplantages' jij
le werken. Een uitzondering maken de
negers, dtie tot het Christendom zijn be
keerd. Zij schakelen zich langzamerhand]
meer in in het normale, geregelde leven,
alhoewel bovenstaand voorbeeld duide
lijk aantoont, dat de verhouding blank-
zwart nog te wensen overlaat.
Wij kennen Zuid-Afrika, het land van
Smuts, als het land, waar grote hoeveel
heden goud en diamanten worden gevon
den. Er zijn mensen, die zelfs denken, dat
deze kostbaarheden zo maar voor
grijpen liggen. Dit is niet zo. Vele
granten zijn mitsdien teleurgesteld in
verwachtingen.
Op de kaart lijkt Afrika klein. In
kelijkheid is het groot. Amerika wordt]
wel eens genoemd: „Het land van de af
standen". Men kan zonder enig bezwaar!
deze naam ook aan Afrika geven. Van
dit omvangrijke werelddeel is Zuid-
Afrika een aantrekkelijk „stukje". Ook|
hier zyn de afstanden, volgens Neder-
landse maatstaven, geweldig groot. Wil
iemand van Johannesburg, de indruk
wekkende goudstad, naar Kaapstad rei
zen, dan kan hij er op rekenen, dat hij
drie dagen en twee nachten in de trein
zit. Het verschijnsel doet zich in Zuid-]
Afrika voor, dat de steden en dorpen]
zeer dicht zijn bevolkt, maar dat
reist, dagen achtereen geen|
ontmoet.
Afrika komt, merkt al spoedig,
dat hier mensen wonen, die afstammen!
van verschillende volkeren. We kunnen]
zeggen, dat hier bijna alle naties zyn
tegenwoordigd. Merkwaardig is, dat elke]
groep in een bepaald bedrijf werkzaam
i. Zo bezaten de Grieken vóór de oorlog
belangrijk deel der restaurants, ter-
en Nederlanders de kapi
tale zaken in handen hebben. Veel Afri
kaners werken in het boerenbedrijf. Dan
zijn er de Kaffers, Chinezen en Indiërs.
Alle mensen, die zich hier hebben ge
vestigd, hebben hun overtuiging meege
bracht. Het protestantse geloof domineert,
alhoewel het Rooms-Katholicisme zichj
allengs uitbreidt. De Engelse Kerk, die
'n esonder sagte plekkie...
Op een desbetreffend verzoek ontvingen wij een schrijven van het
dagblad „Die Volkstem" uit Pretoria, bedoeld als bijdrage voor onze
Smuts-pagina van heden. Aan deze brief ontlenen wij het volgende:
„Generaal Smuts, soos u weet, het, net soos ons, die vriende wan
Nederland in Suid-Afrika, 'n besonder sagte plekkie vir die Neder
landse volk.
Van al die staatshoofde was hij die eerste om in die donker Meidac
van 1940 asiel in Suid-Afrika aan te bied aan H.M. Koningin Wilhel
mina en die Huis van Oranje.
Van hom het ook uitgegaan die inisiatief dat voedsel in die hon
gerwinter per vliegtuig oor Nederland, neergelaat is.
In talie ander opsigte het hij nooit gehuiwer om sij belangstelling
te toon nie."
Het telegram, dat de N.L.C. twaalf dagen geleden naar Zuid-
Afrika zond en waarin zij om een bijdrage verzocht, werd door het
kantoor van de verenigde partij (de partij van generaal Smuts) aan
de waarnemend hoofdredacteur van „Die Volkstem", het eigen blad
van Smuts, voorgelegd. Van deze collega ontvingen wij nog een uit
voerige biografische schets. De heer C. A. P. Viljoen besloot zijn
brief met:
„Die bijdrae het ek noodwending in Afrikaans opgestel van wee
die feit dat mij Nederlands nie zo goed is nie."
Voor het gemak van onze lezers hebben w\j deze levensbeschrijving
van generaal Smuts maar in gewoon Nederlands omgezet.
Zuid-Afrikaners waarderen
de daad van de Leidse
Universiteit
i October 1946 heeft Nederland Jan
Christiaan Smuts ontvangen en geëerd.
Niet alleen als krijgsman, staatsman, ge
leerde en wijsgeer, maar bovenal als
strijder voor de rechtsgemeenschap der
volkeren.
De thans gewezen eerste minister van
de Unie van Zuid-Afrika, was de gast
H. M. de Koningin en kreeg van
Haar het Grootkruis van de orde van de
Nederlandse Leeuw. De regering nodigde
hem aan haar tafel en de Staten-Gene-
huldigden hem in een verenigde
zittting in de grafelijke Ridderzaal. Am
sterdam ontving hem, de Koninklijke|
Nederlandse Academie van Wetenschap
pen belegde speciaal voor hem voor het
eerst na 42 jaren een openbare vergade
ring en de Leidse Universiteit verleende
hem bij monde van prof. mr R. P. Cle-
veringa, de toenmalige rector-magnificus.
een ere-doctoraat, dat hij op Vrijdag 181
Juni a.s. in ontvangst hoop te nemen.
Over enige dagen zal dus in Leiden
een man worden gehuldigd, die gedu
rende een reeks van bewogen jaren eer
ste minister was van een volk. dat aan
het onze zo nauw verwant is in gods
dienst, taal. karakter en recht.
Smuts, een man met een warm hart.
wist in benarde tijden het hoofd koel te
houden. Hjj getuigt van zijn werk, niet
met hoogmoed en trots, maar met vol
doening en dankbaarheid.
Veldmaarschalk Smuts is geen man
van het abstracte denken Hjj is een
i actie,
enkele decennia geleden nog in drie
hoofdstromingen uiteenviel, bevindt zich
thans in een periode van betrekkelijke
eenheid. De Nederlandse Kerk daaren
tegen vertoont kloven, die heel moeilijk
zyn te overbruggen.
Zuid-Afrika is het land van de vrij
heid. Men wil als een vrij mens leven.
Ook vrij ten opzichte van de belastingen.
Men heeft slechts één belasting. Geëist
wordt, dat het volk zijn plichten nakomt
Tracht men, de belastingen te ontduiken,
dan wachten zware straffen. Van spie
dende belastinginspectevs is geen sprake.
Een andere eigenschap van het volk van
de Unie is, dat het de gelijkheid bevor
dert, mits men behoort tot het blanke
ras. In „de witte wereld" is geen onder
scheid. Van fooien houdt men niet Het
salaris ontvangt men op tijd en derhalve
moeten de functies naar behoren worden
vervuld. Op de departementen en in de
winkels heerst een sfeer van welwillend
heid en beleefdheid. Koopt een bezoeker
van een winkel niets, dan krijgt hij geen
zuur gezicht van de winkelbediende.
Veeleer betuigt deze zijn spijt dat hij de
persoon het gewenste niet kan leveren.
Er zijn in Zuid-Afrika veel dingen, die
in ons land niet worden gevonden. Dit
volk bezit iets, waaraan het bij ons al te
vaak hapert
Van de naam „bosveld" of „boswereld"
gaat in Zuid-Afrika een bijzondere beko
ring uit. Het bosveld is een geweldig uit
gestrekt gebied met een ongerepte na
tuur. Het leeuwengeslacht is rijk ver
tegenwoordigd, de jakhals laat zijn naar
geestig geluid horen en de luipaard loert
op zyn prooi. Er is wild volop; het aantal
mensen is gering. Kaffers leven hier en
daar De blanken hebben zich in de dor
pen in de boswereld gevestigd. In dit
woeste gebied is de ruilhandel het hoofd
middel van bestaan Water Is schaars;
wassen is dan ook bijna onmogelijk. De
bezoeker is van alle gerieven verstoken
Hij loopt kans. dat hij op een groep
leeuwen stuit, maar groot gevaar hoeft
men niet te duchten. De leeuwen zyn
hier betrekkelijk tam en er gebeurt niets,
:e maar aanvoelen, dat de bezoeker
niets in zyn schild voert Drie bewoners
het bosveld zyn gevaarlijk. Dit zijn
de luipaard-tyger, de slang en de boskat
Zij vallen iemand zonder reden aan.
Wie een tocht maakt door het bosveld,
zal steeds weer worden getroffen door de
rijke afwisseling, die het biedt Veel
Nederlanders hebben er gezworven en
nog altijd valt het in de smaak van de
geboren toerist door dit prachtig stukje
natuur te trekken.
een zeer sterke hoefte had.
drang om zijn daden te zien in ruim
verband. In dit licht ziet hij ook Zuid-
Afrika, zijn vaderland, tot eigen w%lzijn
lid geworden van het Britse Rijk.
Zuid-Afrika eert Nederland als het
land. waaraan velen zyner zonen en
dochteren door afstamming zijn verbon
den. Daarom waardeert het Zuid-Afri
kaanse volk de .daad van de Leidse
Universiteit, hetgeen moge blyken uit de
volgende regels, die wij uit Zuid-Afrika
ontvingen:
Geacht* Redactie,
..Deze daad gewaagt van de hoge
appreciatie, die de Unlverziteit van lei
den - en ni*t uit*lutt«nd r(j heeft
voor het werk van generaal Smuts."
Met i'*rlen«n van dit ere-doctoraat tt
voor on* een duidelijk dat ook
in wetenschappelijke (crlnpcn h«t Zuid-
Afrikaanse oolk nt*t wordt v*rp*t*n.
Generaal Smuts is een hartelijke felici-
Leiden krijgt straks tot taak de voor
malige premier van Zuid-Afrika. die zo
veel in het belang van de wereld heeft
ondernomen, een warme ontvangst te be
reiden. Laten wij in alle opzichten tonen.
vU ons sterk verwant voelen aan
Zuid-Afrikaanse vrienden en dat
wij de arbeid van Smuts zien als Iets,
waaraan de tijd, die achter ons ligt. oe-
