DE WEEK
Hoe het Westen zondigde tegen
TSJECHOSLOWAKIJE
C
Huisvlijt te gast bij de kunst
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
ZATERDAG 10 APRIL 1948 1
N
Stadsnieuws
DE GEZONDHEIDSTOESTAND VAN DE
LEIDSE BEVOLKING
De afgelopen winter was gunstig
(Van een statistische medewerker)
De achter ons liggende wintermaanden
geven voor de gezondheidstoestand van
ons volk 'n bijzonder gunstig beeld te zien
en het stemt tot verheuging, dat de ver
houdingen in Leiden in dit opzicht geens
zins bij die van Nederland als geheel ten
achter staan.
Deze gunstige ontwikkeling komt voor
al tot uitdrukking in een afname van het
aantal lijders aan verschillende besmet
telijke ziekten, een vermindering van de
sterfte daaraan, een voortgezette daling
van het algemene sterftecijfer en een af
genomen sterfte in de Jongere leeftijds
groepen.
Wat het meer of minder veelvuldig
voorkomen van besmettelijke ziekten be
treft, moet in het oog worden gehouden,
dat sommige van deze ziekten in de oor
logsjaren een ongekend grote uitbreiding
hebben ondergaan, zowel wat het aantal
lijders als wat de hevigheid en het aan
tal sterfgevallen aangaat. Niet voor all«
besmettelijke ziekten heeft de sterke af
name in de laatste jaren dan ook reeds
kunnen leiden tot een lager peil dan vóór
de oorlog. Oit is wel het geval met de
roodvonk, waaraan in de achterlig
gende wintermaanden en trouwens ook
iq het gehele jaar 1947 het aantal lijders
beduidend lager was dan in de laatste
jaren vóór 1940, terwijl in de Jongste
winter de sterfte aan deze ziekte heel
wat geringer was dan een jaar daarvoor.
In Leiden was de sterfte aan roodvonk
zowel in de afgelopen winter als In de
daaraan voorafgaande minimaal.
Ook het aantal typhus-gev
is in ons land de laatste tijd heel wat ge
ringer dan tijdens de oorlog en de eerste
tijd daarna, maar toch komt deze ziekte
thans nog veel vaker voor dan in de
jaren vóór 1940. In de achterliggende
wintermaanden was de sterfte aan typhus
evenwel aanzienlijk minder dan
tevoren, en in dit opzicht stemt de gang
van zaken in Leiden ook geheel met het
rijksgemiddelde overeen.
Diphterie heeft in de oorlogsja
ren een geweldige verbreiding gekregen,
gepaard aan een verontrustend oplopen
van het aantal sterfgevallen. In 1944 kwa
men meer dan 60.000 diphtherie-gevallen
in ons land voor, waarvan er r
3200 fataal verliepen. In 1947 bleef het
aantal ziektegevallen aan diphtherie tot
10.000. het aantal sterfgevallen tot minder
dan 600 beperkt. Dit is een aanzienlijke
verbetering, doch vóór de oorlog placht
het aantal ziektegevallen aan diphtherie
niet meer dan 1300 en het aantal sterfge
vallen nauwelijks 100 per jaar te bedra
gen, zodat wij in dit opzicht nog lang niet
de gunstige toestand van vóór 1940 te
rug hebben.
In Leiden was de diphtherie-sterfte ook
reeds In de winter van 1946 op 1947 heel
gering; In de achter ons liggende
den ontwikkelde de toestand zich nog
gunstiger.
Betreffende de longtuberculosc
staan de zaken anders, doordat deze ziek
te er een van lange duur is. Over een be
trekkelijk korte termijn genomen be
staat er daardoor nimmer een maatge
vende verhouding tussen het aantal
ziekte- en het aantal sterfgevallen. Het
getal ziektegevallen aan longtuberculose
is thans, als wrange erfenis van de oor
logsjaren, veel hoger dan vóór 1940, de
sterfte er aan evenwel lager. De komen
de jaren zullen kunnen leren of dit lage
sterftecijfer aan t. b. c. behouden kan
Het magische „vroeger"
De oude generatie slaakt wel eens de
verzuchting: Wat was alles vroeger toch
mooi en bekoorlijk. Hoe is het nü
De charme en de kleur zijn verdwenen,
zo zegt men weemoedig. En degene, die
deze mening heeft, is helemaal „positief"
in zijn oordeel, wanneer hij zegt, dat de
schoonheid van vroeger in deze tijden
niet meer te bereiken valt.
Men kan ongetwijfeld van mening ver
schillen omtrent het antwoord op de
vraag, of inderdaad in het verleden de
zaken er zoveel beter voorstonden dan nu.
Maar ondanks alle verschillen in mening
en oordeel is één ding aan geen discussie
meer onderhevig: Fototoestel en vulpen
zijn thans dermate geperfectioneerd, dat
duidelijke opnamen en goed schrift kun
nen worden verkregen. Als nü de man
een foto van zijn frisse gezin neemt, doet
hij het met genoegen. De moderne mens
kan ook niet meer buiten een vulpen.
Zij biedt hem (haar) velerlei gemakken.
Toegegeven moet worden, dat de ver
scheidenheid in camera's en vulpennen
nog wel iets te wensen overlaat. Maar
Wolfslag van de Breestraat doet zijn best.
Het bij velen bekende adres is: Voor foto
grafie naar no. 79, voor vulpennen naar
no. 145. Met Wolfslag uit de moeilijk
heden I
(Ingezonden Mededeling)
blijven. De verschillende nieuwe metho
den, die de medische wetenschap thans
bij de bestrijding van deze ziekte toepast,
stemmen in dit opzicht intussen alles-
ns hoopvoL
In Leiden was de sterfte aan longtuber
culose in de achter ons liggende maanden
at hoger dan een Jaar te voren, maai
hierbü kunnen zoveel toevallige omstan
digheden een rol gespeeld hebben, dat ei
geen enkele aanleiding is om dit ver
loop verontrustend te achten.
Niet-besmetteliJke ziekten
Wat de voornaamste van de niet-be-
smettelijke ziekten betreft, was de sterfte
aan kanker in ons land deze winter
maanden hoger dan het vorige jaar. Ook
in Leiden was dit het geval. Deze ernstige
ziekte blijft nog altijd een van
naamste doodsoorzaken, mede doordat
nog geen afdoende geneeswijze bestaat,
ofschoon de medische wetenschap, vooral
bij een vroegtijdig herkennen van
ziekte, lang niet meer zo onmachtig
tegenover staat als vroeger. Ook mag niet
uit het oog verloren worden, dat wel
niet alle, maar toch heel veel slachtof
fers van deze ziekte mensen zijn op ge
vorderde leeftijd, mensen dus uit leef
tijdsgroepen, waarin de sterftekansen
vanzelfsprekend veel groter zijn.
Ook aan hartziekten overleden in
de achterliggende wintermaanden in ons
land meer mensen dan een jaar daarvoor,
maar in Leiden was Juist het tegendeel
het geval: het gunstige verschil is zelfs
aanzienlijk geweest.
Aan longontsteking, die dank zij
de aanwending van nieuwe geneesmidde
len de laatste jaren als doodsoorzaak ge
lukkig sterk aan betekenis heeft inge
boet, overleden deze wintermaanden in
ons land heel wat minder mensen dan
een jaar tevoren. In Leiden was de sterfte
aan longontsteking ook in de winter
1946 op 1947 al niet groot, maar nu
het aantal gevallen van deze ziekte, dat
dodelijk verliep, nog geringer.
Ook de zuigelingensterfte stak
deze winter, zowel in geheel Nederland
als in Leiden gunstig af bij die
jaar tevoren; in onze woonplaats beliep
zij slechts 22 per duizend geboorten te
gen 26 in de overeenkomstige maanden
van het voorafgaande jaar.
Ned. Universiteiten organiseren
weer een zomercursus te Leiden
Groot aantal buitenlandse studenten
hier te verwachten.
Als gevolg van het welslagen van de
eerste Nederlandse zomercursus, die het
vorig jaar in Leiden werd gehouden, zal
dit jaar wederom door de gezamenlijke
Nederlandse Universiteiten en Hogescho
len in onze stad een dergelijke cursus
voor buitenlandse studenten worden ge
organiseerd, en wel van 21 Juli tot 6
Augustus a.s. De titel luidt: „Civiliza
tion and modern society". De ondertitel
is: „Problems of habitation, education
recreation". Een groot aantal AmerI-!
kaanse, Engelse, Deense, Franse en j
Italiaanse studenten heeft zich reeds als
deelnemer opgegeven.
Het ligt in de bedoeling van het comité
van uitvoering om de buitenlanders
weer voor een groot deel onder te bren
gen by Leidse studenten en om de laat-
sten zo veel mogeiyk in de cursus en de
daarom heen plaats vindende gebeurte
nissen te betrekken. Evenals het vorige
degenen, die op hun ka-
Ds J. de Zwaan wordt eervol
ontslagen voor studie
Het provinciaal kerkbestuur van Fries
land heeft op zijn verzoek per 15 Mei
i.s. eervol ontslag verleend aan ds. J. de
Zwaan als predikant der Ned. Herv.
Gemeente te Kollumerzwaag (classis
Dokkum), Ds. de Zwaan, zoon van prof.
dr. J. de Zwaan te Leiden, hoopt op 9
Mei afscheid te nemen van zijn gemeente
zich daarna te Den Haag te gaan
véstigen om te kunnen studeren aan de
Leidse universiteit. Ds. de Zwaan stu
deerde ook aan deze universiteit en was
praeses Van de theologische facul
teit.
LEIDEN AARS PER „SLOTERDIJK"
Blijkens de passagierslijst van de „Slo-
terdijk" zullen vermoedelijk op 21 April
a.s. de volgende uit Leiden afkomstige
militairen uit Ned.-Indië te Rotterdam
aankomen: J. F. Geenjaar, J. Pennen-
burg, A. de Vink, W de Wit, A. Jansen.
J. Pasma, D. O. Weima, J. J. van Deenen
~T. Sloos en A. Holst.
EEN DOKTER NODIG?
De Zondagsdienst der huisartsen wordt
dit weekeinde waargenomen door de
dokters Hartman, Jasperse, Kortmann en
Verbrugge. Dokterstelefoon 22222.
ZONDAGSDIENST DIERENARTSEN
Dit weekeinde wordt de Zondagsdienst
der dierenartsen waargenomen door de
heren N. A. Commandeur, Lammen-
schansweg 5, tel. 21101, en W. Weening,
Rijnzichtweg 37, Oegstgeest, tel. 22816.
der apotheken te Leiden wordt van Za
terdag 10 April 13 uur tot Zaterdag 17
April 8 uur waargenomen door: apo
theek Van Driesum, Mare 110, tel. 20406,
eh de Zuider-apotheek, Lammenschans-
weg 4, tel, 23553,
Te Oegstgeest door: de Oegstgeester-
apotheek, Wiihekninapark 8, teL 26274.
in de Sleutelstad
Een week van herdenkingen en voor
bereidingen. Tal van jubilea moesten
weer vermeld, waaronder een gouden,
namelijk van de heer H. van der Rijden,
die de N.V. Zaalberg een halve eeuw
diende. Een halve eeuw wie er vóór
denkt te staan, meent in een oneindig
heid te turen; wie er op terug mag zien,
spreekt van een onbegrijpeiyk snel ver
vliegen. Zó is het morgen, zó middag en
zó avond in ons leven, dat vluchtig is als
dat van een bloem. Het zijn juist de men
sen, die al zo lang en zo veel hebben ge
werkt, die daarvan, wonderlijke tegen
strijdigheid, getuigen. Bevestige God het
werk van onze handen en van ons hoofd.
En lere Hij ons onze dagen tellen, zó tel
len, dat ons hart er wijs van wordt. Wijs,
zodat het zich neigt tot Hem.
In de natuur is het voorjaar de tyd
het voorbereiden. Bouw- en tuinland
geven hun krachten voor de volgende
oogst, de zee lonkt al zacht met haar
nieuwe teelt en reeds kleurt het bollen
land zich hier en daar met zijn reine tin
ten. Ook de stad maakt zich klaar in ver
schillend opzicht. Wéér zullen onze doden
worden herdacht, wéér onze feestdagen
worden gevierd. De ex-politieke gevan
genen uit de bezettingstijd maken weer
spoedig hun kruistocht naar Bloemen-
daals eregraf, buurtverenigingen herinne
ren zich haar ontstaan uit de dagen der
bevrijding en allerwege prepareert
zich op dat grootse feestgebeuren: het
Koningschap gedurende een halve eeuw!
Temidden van het herdenken en voor
bereiden toonde Leidens zakenleven op
de jubileumjaarbeurs menig staaltje van
ernstig willen en kunnen. Het Leger des
Heils deed dat evenzeer, zij het op geheel
ander terrein en met gans andere be
doelingen. Moge de April-actie van het
Vredesleger een volledig succes worden,
zodat hef werk der barmhartigheid goede
voortgang mag vinden.
iEEN staat ter wereld of hij moet heden met de polen van wereld
macht, Amerika en Rusland, rekening houden, des te nauwer naar
mate zijn eigen macht geringer is en zijn eigen grondgebied dieper
in de invloedssfeer ligt van een dezer Grote Twee. Jullie hebben mak
kelijk praten" zei een Tsjechische vriend in Holland, wanneer ik deze
problemen met hem besprak, „jullie liggen goed maar wij!" „Het is nu
5cnmaal een grondbeginsel van de buitenlandse politiek van kleine staten,
dat zij allereerst moeten rekenen met hun machtige nabuur. Hoe zouden
jullie handelen op onze plaats? Hoe was jullie politiek tegenover het Derde
Rijk in 1939?"
Het waren bittere vragen, die tot nadenken dwongen; en ik herin
nerde mij, niet zonder wrevel, een klein maar veelbetekenend feit: in 1939
reed wijlen Mussert in zijn pantserauto langs alle marechaussees en
douanebeambten heen ongehinderd over onze oostgrens heen en weer
geweld zouden terugschrikken,
indien Tsjechoslowakye niet dadelijk toe-
de Duitse eisen: afstand
Distrïbutievaria
Uitreiking van bonkaarten.
De uitreiking van bonkaarten voedings
middelen 806, brandstoffenkaarten 300,
schoenenbonnen en toeslagkaarten aan
jonge en a.s moeders voor niet-zelfver-
zorgers te Leiden vindit in de lopende
weken plaats Het kantoor is geopend van
8 30 tot 11.45 en van 2 tot 4 uur Meege
bracht dienen te worden: stamkaarten
van alle gezinsleden, inwisselingsbonnen
van de thans lopende bonkaart, restant
van de thans lopende bramdstoffenkaart
waaraan zich bon Reserve bevindt,
eventueel inlegvellen (voor schoenen
bonnen op cyfer 7), controlekaart Moe
ders (voor toeslagkaarten).
Maandag zijn aan de beurt de gezin
nen, waarvan het hoofd een stamkaart-
nummer heeft van 21.501 t-m. 25.800.
Aanvragen werkschoenen.
Tot en met 15 April kunnen nog aan
vragen voor werkschoenen worden in
gediend. De formulieren kunnen te Lei
den dagelijks, in de agentschappen op
de bekende zittingsdagen worden afge
haald en ingediend. Hierbij geldt, dat
arbeiders, werkzaam in bedrijven met
minder dan 5 arbeiders, individueel moe
ten aanvragen. Voor arbeiders, werk
zaam in bedrijven met 5 of meer arbei
ders, dient de bedrijfsleiding een collec
tieve aanvraag in te dienen. In aanmer
king komen arbeiders, Verkzaam in een
beroep, voorkomende op de beroepen-
lijst, en dóe nó 30 Juni 1947 nog geen
bon voor werkschoenen hebben ontvan
gen. Stamkaarten meebrengen.
Rantsoenbonnen scheerzeep.
Mannen, geboren in 1930 of eerder, aan
wie een versnaperingen- of gemengde
kaart is uitgereikt, kunnen onder over
legging van hun stamkaart een rantsoen
bon voor 50 gram scheerzeep in ontvangst
nemen, mits het vakje 401e van de TD
Is afgekruist. Militairen komen hiervoor
Biet in aanmerking. Bij vermissing van
4e tabakskaant kan men zich vervoegen
aan het loket vermissingen (loket 5).
Jaar wordt
mer of in hun huis gastvrijheid aan een
buitenlandse student verlenen, vergoe
ding van kosten gegeven.
Leidse gastheren en gastvrouwen zul
len kunnen deelnemen aan de tijdens de
cursus te organiseren recreatie-avonden
en week-ends. Voor verdere informaties
wende men zich tot de secretaris v
zomercursus, p. a. Universiteit,
spreekuur is bepaald op Maandag, steeds
tussen 14
Zij „parkeerden' naast elkaar.
Gistermiddag ongeveer half een,
op de Haagse Schouw op het kruispunt
RijndijkValkenburgerweg een vracht
auto beladen met zand en een luxe wagen
met elkaar in botsing gekomen. Zij „par
keerden" broederlijk naast elkaar tegen
het hek van café „Haagse Schouw". De
vracthauto had weinig schade, de reehter-
voorkant van de luxe auto werd vernield,
terwijl ook het hek schade opliep.
De eerste aardbeien naar
Engeland
Gistermiddag werden op de veiling te
Roelofarendsveen de eerste aardbeien
voor Engeland verladen. De heer P. de
Jong Czn.. exporteur te Roelofarendè-
veen, was de koper en verzender. Per
K L.M. waren de aardbeien enkele
later reeds ln Engeland gearriveerd. Naar
wij hopen, zal ook dit jaar de aard
beienexport weer een bron van deviezen
en voor de tuinders een goede opbrengst
verzekeren.
Amerikaanse hoogleraren en
studenten naar Leiden
Ter bestudering van het plan-Marshall
Naar wij vernemen, komen deze zomei
320 Amerikaanse hoogleraren en studen
ten naar Leiden om het plan-Marshall te
bestuderen. Binnenkort zullen wij hier
over nadere mededelingen doen.
u sUL.un.ju
t een kaart en bekijk de lastige
ligging van Tsjechoslowakye. Het ligt
lang en smal, als een democratische wig,
die ver Oostwaarts drong in totalitair
gebied, omgeven als het is door de So
vjet-zone van Duitsland, de satellietstaat
Polen, de Oekraïense Sovjetrepubliek,
de satellietstaat Hongarije en de Sovjet
van Oostenrijk. Vanuit geopolitiek
standpunt bezien een wanhopige ligging
een staat, die Westerse en democra
tische idealen nastreefde.
Want de paar honderd kilometer grens
tussen Tsjechoslowakye en de Ameri
kaanse zone van Duitsland vormden geen
vaste basis voor deze aan alle kanten
door Sovjet-gebied omklemde wig; zij
aren grens en meer niet.
Dit brengt ons tot de tweede belangrijke
vraag: wat heeft Tsjechoslowakye van
het Westen ondervonden; en welke steun
had het verder van het Westen te ver
wachten politiek, economisch en ideëel?
Geestelijk gesproken waren de beide
Slavische volken, Tsjechen en Slowaken,
westerlingen; de Slowaken wat minder,
daar zij eeuwenlang door Hongaren wa-
overheerst. Het ontwikkelingspeil
lag hoog: in Bohemen en Moravië wer-
roor de oorlog per hoofd der bevol
king tweemaal zoveel boeken gekocht
i Nederland. Angelsaksische, Russi-
sohe en Franse schrijvers werden gretig
gelezen en goede vertalingen. In 15 jaar
tyds verschenen meer dan 30 Nederlandse
romans in Tsjechische vertaling (waarte
genover Nederland met nog geen half
dozijn vertalingen uit het Tsjechisch
pronkte). De Tsjechen werden allengs
verleid tot de geruststellende gedachte,
dat de culturele banden met het Westen
tevens vriendschapsbanden waren.
„Vrienden ln de nood"
Maar zijn vrienden leert men kennen
i de nood. Op alle protestvergaderingen
in het Westen wordt heden met smarte
lijke eerbied de naam van Benesj aan
geroepen. En dan voel ik mij koud en
kriegel worden; want ik herinner mij de
Septembernacht van 1938 in Praag, toen
de Franse en Engelse gezant tussen het
e en tweede hanenkraaien de poor-
van het Hradschin binnenreden om
Benesj uit zijn bed te halen en hem mede
delen, dat hun regeringen desnoods
detenland en verdere grensgebieden.
Frankrijk bezat een aanvallend en ver
dedigend militair verbond met Tsjecho
slowakye, door Engeland gegarandeerd;
desondanks werd de Tsjechische
Jozef door zijn democratische broeders
smadelijk' als slaaf verkocht. Dat de
Duitse persattaehé tijdens de crisis van
München in het democratische Parijs
200 millioen francs spendeerde om de de
mocratische Franse kranten om te kopen,
deze droeve geschiedenis slechts een
pikant detail; maar de Tsjechen kennen
het.
En herinnert ge U de kazen en andere
huldeblijken door dankbare Nederlanders
Chamberlain gezonden, omdat hy ie
vrede had gered, door Hollebollegijs Hit-
Ier de Tsjechische ham toe te werpen? i
Maar ik herinner my de Tsjechische
soldaten in Praag, die huilend hun gewe-|
kapotsloegen tegen de lichtmasten.!
En ik herinner my een ander feit, dat
slechts weinigen in het Westen kennen;
de morgen volgend op de nacht van
het verraad bezocht de Sowjet-Russische
gezant Benesj en deelde hem mee: „Als
Tsjechoslowakye marcheert marcheren
wij ook."
Benesj heeft op deze aanbieding niet
geantwoord. Hij heeft niet het odium op
zich willen laden, de Sowjettroepen in
Midden-Europa te hebben
Knutselaars exposeren in De Lakenhal
In één van de ruime met schilderijen' verluchte zalen van ,J)e Lakenhal"
exposeren een 175-tal Leidse knutselaars van het goeie oude kaliber onder
auspiciën van de sectie tentoonstellingen van de sticating K. en O. Deze
temidden van de voortbrengselen van de Kunst met een grote K bijeen
gebrachte bonte verzameling is in vele opzichten de moeite waard.
Er werd niet zóveel ingezonden als ivoor de maker van het poppenhuis geldt,
verwacht mocht worden. Anderzijds is geldt ook voor de hersteller van de oude
datgene, wat aanwezig is, goed
tuigt het van fantasie, aandacht en vlyt,
en niet zelden van kunstzinnigheid. Ter
wijl die inzendingen, die in het grens
gebied met de kunst thuishoren, zelfs
enkele talenten aan het licht hebben ge
bracht.
Het eerste stuk, dat opvalt, zodra men
de grote zaal binnenkomt, is een groot
poppenhuis, een complete villa, minu
tieus gemaakt naar een te Apeldoorn
staand huis en behalve van alle meube
len, ook voorzien van electrisch licht,
lichtschakelaars en een electrische deur
schel. Was het niet de ondeugende Ina
v. d. Beugel, die beweerde, dat een man
in het spel met zyn kinderen helemaal
anders is dan een vrouw? „Hij is er veel
meer in", zegt zij, „hij staat er veel min
der boven". En inderdaad: de man, die
dit huis maakte, had niet alleen een
architectonische knobbel, hy vertoont
een diepgaande overeenkomst met dc
vader, die volgens de gangbare moppen
op zijn buik langs de rails en het speel-
goedtreintjte van zijn zoontje kruipt
Zo'n vader is helemaal niet belachelijk,
integendeel, hij is te benijden. En wat
Ds J. Th. Meijer 12 Zi jaar pred.-dir. Martha-Stichtin«
Een hartelijke huldiging viel hem
ten deel
Het was gisteren 12% jaar geleden, dat
de „vader" van Alphens grootste gezin,
ds J. Th. Meijer, de zorg over enkele
honderden Martha-StichUng-kinderen op
zich nam. Hy was opvolger van ds A. W.
Voors, dóe toen in verband met zyn leef
tijd heenging.
Er is in 12% jaar veel veranderd en
al die veranderingen waren verbeterin
gen. De voornaamste is wel geweest, dat
deze geziene predikant radiioaal heeft
gebroken met het gestichtsidee. We her
inneren ons de tyd no» goed, dat men
de kinderen overal uit kon halen door
kleding en schoeisel. Die periode is voor
bij en dat is te danken aan ds Meyer,
in zijn werk trouw terzijde gestaan door
zijn echtgenote. Ook door de stichting
van kleine paviljoens op de terreinen
werd bevorderd, dat de gestichtsgedaohte
plaats maakte voor de gezins-opvatting.
De jubilaris viel gisteren een harteiyke
huldiging ten deel. In de morgenuren
was er gelegenheid tot feliciteren, waar
van een druk gebruik werd gemaakt,
os. door leden van het hoofdbestuur
Een fraai servies werd als blijk van er
kentelijkheid aangeboden.
's Middags werd een feest gehouden
voor de kinderen. En 's avonds was de
kerkzaal vol met personeel, oud-„leer-
li/ngen". werkjongens en -meisjes. De
heer A. Hoekstra.voorzitter van de
feestcommissie, sprak een inleidend
woord, dat van waardering voor het
werk van ds en mevr. Meyer getuigde.
Onder leiding van de heer Offringa werd
een goed programma uitgevoerd, 't Was
een onvergetelijke dag.
BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN.
GEBOREN: Wilhelmina, d. van A v. d.
Pluym en J. de Geus; Maria, d. van N.
Hoek en A. Klassen; Petrus J. M„ z. van
J. C. van Nobelen en P. Valken; Willem
A„ z. van D. C. v. d. Tang en M Janssen.
OVERLEDEN: T. van Soest. wed. van
J. J. van Went, 52 j„ H. M. Koree, wed.
van H. van Oosten. 71 j.: J. C. van Maris,
huisvr. van P. P. van Zijp, 67 J.
draaimolen en de knappe vervaardiger
het dieseltrein-stel. Het geldt in wij
dere zin voor alle expositiestukken van
deze blije en kleurige tentoonstelling.
Deze expositie is echter niet alleen ge
wijd aan de thuis-vervaardiging van
speelgoed en zelfs niet op de eerste
plaats. Er wordt trouwens over het al
gemeen weinig speelgoed thuis gemaakt,
belangrijke plaats daarentegen
de dameshandwerken in, het
smaakvol verwerken van lapjes, bor
duren, kantwerk en een enkel goed stuk
weefwerk. Meubelen zijn er weinig, maar
is, is goed. Er staan een paar heel
stukken in smeedwerk en de af
deling zeilboten telt exemplaren, waar
de directies van maritieme instel
lingen zouden smullen.
Via hulsviyt tot kunst,
de makers van al dit
aardige knutselwerk natuurlyk wel be-
Maar met de materiaalmoeilijk
heden is het over het algemeen toch wei
meegevallen, terwijl de meesten aan de
gestelde normen van aesthetiek van het
werk wel konden voldoen. De inzending
stond open voor recente werkstukken
particulieren, niet voor instellingen.
Toch is het werk van enkele van deze
laatste aanvaard om de belangrijke so
ciale positie, die zy in het stadsbeeld in-
Een bijzondere plaats neemt
daarbij de Leidse luchtvaartclub in, die
een keurige propaganda-stand opbouwde.
Moeilijkheden gaven die inzenders, die
hun werk zeer bescheiden „huisvlijt"
noemden, maar zich eigeniyk bewogen
op het terrein der beeldende kunsten.
Zij mogen nu echter toch meedingen,
terwijl, zoals wij boven reeds opmerk
ten. enkelen van hen de weg gewezen
werd naar grotere artistieke ontwikke
ling.
De tentoonstelling werd hedenmiddag
door burgemeester jhr mr F. H. v. Kin
schot officieel geopend, terwijl in tegen
woordigheid van de mentor van deze
expositie, de heer M. van Zwieten de
Blom, de prijzen werden toegekend.
25 Mei: Concertgebouworkest
Ter gelegenheid van het 60-jarig be
staan maakt het Concertgebouworkest
een tournée door Nederland onder auspi
ciën van de stichting 1940-'45. Op 25 Mei
komt het orkest naar Leiden. Het zal
i worden gedirigeerd door Pierre Monteux.
Worden Britse vliegtuigen
opnieuw geëscorteerd?
Dezer dagen keerde gen. Brian Robert
in uit Dusseldorp te Berlijn terug. Hy
>u zich ogenblikkelijk bezig houden
met de Russische afwijzing van zyn eis
een schrifteiyke verzekering voor on
gehinderde toegang naar Berlijn. Momen-
tel onderzoekt een gemengde Brits-Rus
sische commissie de oorzaak van het
vliegtuigongeluk. Een officiële Russische
woordvoerder verklaarde gisteravond,
dat de Britse regering opnieuw overweegt
vliegtuigen door de „corridor" naar Ber
lyn door gevechtsmachines te laten esc
teren.
TRUMAN WIL AMERIK. LUCHT
MACHT UITBREIDEN.
Truman verzocht onlangs het congres
Iom een onmiddellijke toewijzing van 725
millioen dollar voor uitbreiding voor de
Amerikaanse luchtmacht
Truman en Eisenhower dineerden by
Prins Karei.
Prins-regent Karei van België en pre-
ier Spaak bezochten onlangs in Anna
polis (V.S.) trainingscentra voor zee-o/fi-
'3 Avonds werd op de Belgische
ambassade te Washington een diner ge
geven. waaraan o.a. president Truman
met zyn gezin en generaal Eisenhower
deelnamen.
Tsjechoslowakye was gaarne toegetreden
tot het Marshall-plan, maar dit zou on
middellyke stopzetting der Russische
graanleveranties, hongersnood
lamleggen van bijna de helft der export
betekend hebben. Tsjechoslowakye had
er allo voordeel van gehad reeds verleden
jaar zyn zware industrie, de enige in
Midden-Europa, die op machinebouw en leid.
wapenfabricage is ingesteld, in te brengen ^am
in he. Russische bloc; maar dit zou een Uad
definitieve politieke breuk met het Wes- Ljj,
ten hebben betekend. Maar wat kocht
het Westen van Praag? Fraaie glazen en Vo
porceleinen serviezen zyn in de wereld |eel
van vandaag een te breekbare basis voor intc
een stevige exportpolitiek. d
Helaas! 'ien
De Russen hebben de Tsjechen uit dit iï,
dilemma verlost door hen met de bekende
zachte berenomarming aam de behaarde
borst te vlijen. Economisch was het vollf
reeds op deze omarming voorbereid: net
had reeds maandenlang Russisch genade
brood gegeten. Toen na de ontstellende
misoogst van verleden jaar hongersnood
dreigde, vroeg Tsjechoslowakye zowel
Rusland als Amerika om graan. Rusland
leed na de vulkanische zomer zelf brood
gebrek en het graan, dat de Oekraine le
verde, was dus propaganda-graan; maar
het kwam prompt en kostte 1 milliard
Ex-koning Michael naar Londen
vertrokken.
Ex-koning Michael van Roemenië is
met zijn moeder van New-York naar
Londen gevlogen.
Dat is geen luxe
De Commissie van Drie heeft de Ver.
Naties verzocht, een bekwaam perschef
lar Indië te zenden.
In totaal f 300 millioen naar België
gesmokkeld.
Door de Off. van Justitie voor Econ.
Zaken bij de Bredase rechtbank is,
gens het Alg. Hbld., medegedeeld ds
totaal f 300 millioen naar België is
smokkeld Door dit hoge bedrag wordt de
koers van de Ned. gulden in belangrijke
gedrukt.
Lang gehengen.
De crisis van München heeft het po
litiek vertrouwen van het Tsjechische
volk in de Westerse democratieën voor
generaties geschokt.
„Westerse idealen blijven aanhangen
natuurlyk. Op het Westen bouwen
nooit meer. Een volk heeft een lang ge
heugen." Dit waren de letterlijke woor
den van een Praagse hotelportier, eind
Januari 1948; en ik weet, dat hy als
katholiek lid was van de democratische
volkspartij.
Tijdens de laatste oorlog waren er twee
emigraties van vooraanstaande Tsjecho-
slowaken; de ene groep nestelde zich in
Londen, de andere in Moskou. Reeds toen
begon het touwtrekken om Tsjechoslo
wakye, van Oost tegen West. Benesj wist
als handig politicus het evenwicht te
herstellen; maar hy kon niet beletten,
dat bij de overeenkomst van Yalta de
Russen de rol van toekomstige bevrij
ders van Praag kregen toebedeeld.
Toen puntje by paaltje kwam, bleek,
dat de punt van de Amerikaanse pant
serwig twee dagen eerder de Tsjechische
grenspalen bereikt had dan de Sowjet-
Russische; maar de Amerikanen stopten
in Pilsen, en alleen de Russische tanks
reden over het plein van de Heilige Wen-
ceslaus. Uit die dagen dateert een snelle
aanwas van de communistische partij,
vooral in Tsjechië. Velen van deze
we bekeerlingen waren z.g. „Mei-co
nisten", waaronder een niet onaanzienlijk
aantal oorlogsprofiteurs. Ze dachten dat
de bolsjewistische boot voorgoed aan was,
en hingen snel de huik naar de wind;
hetzelfde soort lieden, die bij ons in Mei
'45 met de grootste oranje strikken rond
liepen
In de na-oorlogse periode heeft Tsje
choslowakye van het Westen slechts ma
tige belangstelling ondervonden en nog
matiger steun gekregen. Journalisten,
ook bij ons, gingen braafjes door met het
drukken van het versleten en valse
cliché: Tsjechoslowakye De Brug tus-
Oost en West. Het zou de Tsjechen
liever geweest zyn, indien Amerika, be
halve met de dankbaar aanvaarde
UNRRA-goederen, ook met een lening
over de brug gekomen was.
Verscheurd.
Want in werkelijkheid werd het niet-
communistische deel van het Tsjechische
volk verscheurd tussen Oost en West,
tussen zyn teleurgestelde aanhankelijk
heid voor het Westen en zyn vrees voor
het Oosten. Maar het diepste Tsjechische
dilemma waaraan de democratie
land tenslotte bezweken is, la
anders. Wat voor het land, als democra
tie, politiek gesproken voordelig was,
bleek economisch nadelig en omgekeerd.
In het Eindhovensch Dagblad troffen
we dezer dagen een belangwekkend arti
kel aan over Tsjechoslowakye, geschre
ven door de bekende reis-joumalist A.
den Doolaard, die het land van Masaryk
en Benesj uit eigen waarneming leerde
kennen. Gelet op de grote gevaren, die
de democratie van het Westen bedreigen,
roorloven we ons dit artikel in z'n ge-
te r
350 millioen kronen goedkoper dan het
laagste bod van de graanbeurs te Chi
cago, met onvoordeliger levertermijn. Bo
vendien had Tsjechoslowakye zo goed
als geen dollars; in 1947 nam Amerika
slechts voor 25 millioen Tsjechische goe
deren af.
Zo was de toestand vlak voor de crisi®:
aan de ene kant de burgerlijke meerder
heidspartijen, welke meer voeling hadden
met een over Duiteland kibbelend en
over het Marshall-plan pratend West-
Europa, een West-Europa, waaraan de
Tsjechen bittere politieke herinneringen
bewaarden, en dait economisch geen be
trouwbare basis bood voor een resoluut
op het Westen gerichte exportpolitiek.
Aan de andere kant de communistische
party, de machtigste stoottroep van Sta
lin in Midden-Europa, vooruitgeschoven
colonne van een meedogenloze maar ste
vige staat, waar de politieke en econo
mische macht in dezelfde handen ligt, zo
dat de Sowjet-Unie de Tsjechen, behalve
het brood van vandaag, een vaste afzet
markt kon bieden voor de volgende vyf
jaar Twee party en tegenover elkaar,
waarvan de ene in de lucht hing, ter
wijl de andere, zwakker in getal met de
rug tegen de muren van het Kremlin
leunde. De uitslag van dieze worsteling
was niet twyfelaohtig; in zes dagen tijd
werd de Tsjechoslowaakse democratie
ontkracht door wat Benesj voorzichtig
noemde „een nieuw soort democratie".
Honderdvyftig gld. boete voor dood door
schuld.
39-j. J K. te - Twijzelerhelde.
stuurder van de auto, die 16 Jan, in Fra-
neker te water reed. waardoor 3 n
verdronken, werd wegens dood door
schuld door de Leeuwarder rechtbank
veroordeeld tot f 150 boete subs 50 dagen
hechtenis en 6 weken hechtenis voorw
met 2 proefjaren.
Weer Duitse schepen in Britse havens.
Duitse koopvaardijschepen mogen
voortaan Engelse havens aandoen.
Party kostbare bloem verloren gegaan.
Er gingen 1300 balen patentbloem ver
loren, toen dezer dagen in het IJ te Am
sterdam een
politie viste 1
Poging om Griekse koninkiyke trein
te ontsporen?
In Noord-Afrika. tussen Argos en Tri
polis, ontspoorde een convooi-tr
enkele meters voor de Griekse koninkiyke
trein reed. Men gelooft
OVERDRACHT BURGERLIJK BE
STUUR TRIEST OP 12 APRIL.
De overdracht van het burgerlijk be-
GROTE WAPENDEPOTS IN ITALIë
ONTDEKT.
De komende verkiezingen in Italië op
18 April doen de waakzaamheid der re
gering jegens de communisten nog steed»
verscherpen. Dientengevolge ontdekten
de Carabinieri- in de grotten bij Milaan
een opslagplaats van wapens, die min
stens eenmaal in de twee maanden op
nieuw in het vet werden gezet.
Schuit met 7500 ton stenen in R'damse
haven gezonken.
In Rotterdam is een met 7500 ton ste
nen geladen schuit van de Steenfabriek
„Grote Rug" te Dubbeldam, in Parkslui
zen tegen de kade lekgestoten en ge
zonken. De opvarenden konden zich
Vonnis tegen Rodrigues Lopes bevestigd
De 38-j. hoofdredacteur van het week
blad „De Nieuwe Post". L A Rodrigues
Lopes, hoorde dezer dagen voor het
A'damse ger. het vonnis van f500 boete
tegen hem uitgesproken door de Arr.-
rechtbank en waartegen hy beroep had
aangetekend, bevesigen. Zoals bekend
betrof het hier het artikel „Het heilig
huisje", waarin over de politie was ge
sproken als een „corrupt apparaat".
Op 82-j. leeftijd is in Haarlem over
leden de heer G H Weustink, oud-in
specteur van het L.O.. oud-lid van de
gemeenteraad voor de KVP in Haarlem
en officier in de orde van Oranje-Nassau.
ROISDOM DE OPGRAVINGEN TE VALKENBURG
Belangwekkende plannen
Voor de' liefhebbers vem historische
aangelegenheden is er in ons dorp in de
loop van de volgende week wel het een
en ander te bewonderen. De opgravingen
op het Kerkplein hebben op sommige
plekken al een behoorlijke diepte be
reikt en daar komt de oude Romeinse
weg weer duidelijk naar voren. De spo
ren der verschillende perioden zyn goed
waarneembaar en met zeer grote nauw
keurigheid wordt ieder strookje grond
er afgeschept om na te gaan, of er in
verborgen hoekjes soms nog een voor
werp van vroeger tijd is te vinden.
Bij het nagaan van dit alles kwam on
willekeurig bij ons de vraag naar boven:
„Is het nu niet mogelijk, dat al die
dingen van historische waarde, die in
Valkenburgs bodem gevonden zyn, ook
in Valkenburg blijven?" Tijdens een on
derhoud, dat wij kort geleden met prof.
Van Griffen hadden, stelden we ook deze
vraag en (wat we toen hoorden, had dade
lijk onze volle belangstelling. Prof. Van
Griffen zou n.1. niets liever willen. Hy
denkt er byv. ook over, om in de omge
ving van die nieuwe kerk een poort te
bouwen, geheel naar het model, zoals zy
vroeger bij de Romeinse castella waren.
Hij wil ook in de omgeving van oe
school door verschillend gekleurde ste
nen de weg aangeven, die daar vroeger
heeft gelopen. En er zijn nog i
plannen
Is het nu niet mogelyk, dat er van de
zijde van het gemeentebestuur of door
particulier initiatief een verzoek wordt
gedaan aan een der departementen, tot
verwezenlijking van deze plannen? Zou
zelfs in de toekomst het toeristenbezoek
gen worden dan gestreken Waarnemers I daardoor ook niet naar Valkenburg kun-
te Rome menen, dat dit de eerste prac- nen worden getrokken? Verder is ons ook
tische stap is van teruggave van Triëst1 duidelijk gebleken, dat de historische op-
aan Italië. gravingen en de bouw van de nieuwe
kerk heel goed samen kunnen gaan De
uitgegraven grond kan dienen voor net
dempen van de grote put. Zo kunnen de
kenner der historie en de nieuwbouwer
er straks samen voor zorgen, dat het
Kerkplein weer iets terug kijgt van zijn
vroegere schoonheid.
Prof. dr J. J. van Logchem, rector
van de Gem. Universiteit van Amster
dam, was vandaag 70 jaar.
De gem.-ontvanger te Haren (Gr.),
D. Pieters is in gelijke functie benoemd
in Groningen en een commissie uit de
Groningse gemeenteraad is benoemd om
met prof. Granpré Molière een nieuw
een nieuw opbouwplan voor de stad t®
ontwerpen.
Henry Ford zal 20.000 aanvullende
voedselpakketten naar Ford-arbeiders in
Engeland, Frankrijk en Keulen zenden.
Generaal M. P. König, bevelhebber
van de Franse bezettingszone van Duits
land, zal van 1923 April, op uitnodiging
van generaal Kruis, een bezoek aan ons
land brengen.
Een 12-j. jongetje, dat te Breda op
een benzineblik langs de singel ging
varen, verdronk jammerlyk-
Het achtjarig jongetje A. G. Huige
uit Lewedorp (Z.-Beveland) is door een
auto uit Den Haag doodgereden.
De Zuid-Afrikaanse journalisten, diie
in ons land vertoeven waren gisteren
de gast op het hoofdkantoor van de
K.L.M. in Den Haag.
Te Batavia is een actie begonnen
om stad en ommelanden tot een daerah,
autonoom gewest, van West-Java te
maken.
De Belgische badplaats Knocke heeft
Sluis (Zld) geadopteerd, waarvoor ver»
schillende feestelijkheden worden georga
niseerd.
