Jlieuurr £riïtsrijr Gfourant
Wist U
WOENSDAG 14 JANUARI 1948
3 90 per kwartaal, bij betaling per
kwitantie (verb-met adm-kosten)
ADVERTENT l£N o 15 per millimeter
Bi) contract belangrijke korting.
TELEFOONNUMMERS:
Directie en Redactie 30408.
Administratie 22710
Christelijk^ationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Acht en twintigste jaargang No. 7408
„$tanhMisttri> 1$ abcMcwf
myn bert in teggentpfet"
bur redactie en administratie
HOOFDREDACTEUR; Dr E DIEMIJL
CHEF REDACTIE: B W J. EINS ERIN E
DIRECTIE: F. DIEMER
AneU verneemt te Batavia, dat Jhr. mr
H. L. F. K. van Vredenburch, lid der Ne
derlandse delegatie bij de onderhande
lingen aan boord van de „Renville", heden
op venoek van de Commissie van Drie
naar Djokja vertrekt, waar de Commissie
van Drie besprekingen voert, en dat b(j
Donderdag aal terugkeren.
Voor» beweert Aaitara, dat de Com
missie van Drie te Djokja „een volks
stemming ln Indonesië" omder interna
tionaal toeziaht heeft voorgesteld en dat
}hr Van Vredenburch morgen met het
repiA>bkein&e antwoord naar Batavia
terugreist. (Dirt zal een wrede klucht zijn
en het internationaal toeaidht is waar-
delloos bij gebrek aan honderdduizenden
waarnemers, die taal en volk door en
door 'kennen. Als de V. N. er een schip
vol dollars en 40 jaar hard werken voor
over hebben, is'er wellicht nog wel iets
van het plan te maken. Red.)
Comm. van Drie zou 'n volksstemming
hebben voorgesteld
Jhr Van Vredenburgh reist heden naar Djokja
Bij de gisteren gehouden besprekingen
van de Commissie van Drie, was behalve
de hoogste republikeinse leiders ook dr
Soekiman, voorzitter van de Masjoemi,
aanwezig, aldus Antara. Volgens hetzelf
de persbureau tracht prof. Graham „de
gulden middenweg" te vinden.
De gisteren geïnstalleerde voorlopige
federale raad van Indonesië heeft tot
taak de grondwet der voorlopige fede
ratie en een federale regering voor te
bereiden in overleg met dr Van Mook.
Alle overheidsinstanties hebben op
dracht ontvangen, de raad bijstand en in
lichtingen te verschaffen. De raad zal 20-
wel consultatieve als wetgevende be
voegdheden krijgen en zolang de grond
wettelijke basis ontbreekt, zullen deze
wetten bij besluit van de Landvoogd
worden uitgevaardigd. Negen van de 12
leden zullen aan het hoofd staan van een
departement en dr Van Mook wil een
positie innemen gelijk aan die van de
president der V. S. Het 8ste lid is de
Oost-Indonesische oud-minister Semawi,
een West Sumatraan.
De doopceel der voorlopige
Raadsleden
Over de uitverkorenen van dr Van
Mook kunnen de volgende bijzonderhe
den worden gemeld:
Abdoelkadir, in 1904 te Salatiga gebo
ren, later wedana (districtshoofd) Hij
studeerde na deze ambtstijd in Europa,
en werd vice-consul te Djeddah. Thans
is hij plaatsvervanger van dr v. Mook.
Dzul Karnin, een veertiger, stammend
uit een sultansgeslacht van Sumatra's
Oostkust, studeerde te Leiden, was in
Japanse tijd lid van de raad van justitie
te Medan en daarna luit.-kol. der T.R.I.
Zijn grondige kennismaking met de re
publiek maakte hem tot een verklaard
tegenstander van Djokja. Tezamen met
dr Koets, reisde hij naar Lake Success.
Van Hoessein Djajadinlngrat vermelden
wij slechts, dat hij in 1886 werd geboren
uit een adellijk Bantams geslacht. Hij
huwde een prinses van Solo en promo
veerde te Leiden in de letteren en wijs
begeerte. In 1924 werd hij hoogleraar te
Batavia. Twee maal werd hij benoemd
tot lid van de Raad van Indië.
Dr. Karamoy werd in 1895 te Menado
geboren, studeerde te Batavia medicij
nen en werkte op verschillende plaatsen
in de Archipel als gouvernementsarts. In
1934 promoveerde hij te Dusseldorf, werd
directeur van het Koningin Wilhelmina
ziekenhuis te Menado en voorzitter van
de vereniging van Ind. geneesheren.
't Verklaarde
uitzicht
Tsjechoslowakije,
een pion in het spel...
EEN „LINKSE" GEEST waart door
Tsjechoslowakije, onverzoenlijk en
zonder mededogen uit zich die op
allerlei gebied. Men heeft dat kunnen be
merken bij het probleem van de „oplos
sing" der nationale minderheden, waar-
ir/ede de oplossing van het vraagstuk
allesbehalve gediend was. Men kan er
nog inkomen, dat de Duitse minderheden
als ongewenste vreemdelingen werden
weggewerkt, maar ten aanzien van de
Hongaren is zulks al zeer misplaatst. Men
wil de Hongaren óók weg hebben en
voor zover dit niet gelukt, maakt men
hun het leven in Tsjechoslowakije onmo
gelijk.
Men kan toch moeilijk volhouden, dat
de figuur van Benesj er buiten gela
ten de regering zich als „democratisch"
kenmerkt, en dan vraagt men zich af.
waaraan deze regering het recht ontleent
de Hongaarse minderheden als on-demo-
cratisch te qualificeren, ja zelfs
een gangbare methode hen met het
praedicaat „fascistisch" te versieren. Vele
Hongaren verafschuwen mede de Duitse
terreur en vochten tegen de overweldi
gers. Het is nog steeds de hardheid en
onverzoenlijkheid der na-oorlogse le
venshouding, die de Hongaren aan
vervolgingen bloot stelt. Men ziet dit bij
de verwaarlozing van het onderwijs aan
de Hongaren, de on
derdrukking van hun
godsdienstige gezind
heid en de onmoge
lijkheid daar uiting
aan te geven, het
weren van de Hongaarse taal, kortom de
behandeling van een minderheidsgroep.
- die niet langer geduld wordt en men het
liefst en bloc over de Tsjechoslowaakse
grens zou zetten. Er heeft een soort van
ruilhandeltje plaats gevonden tegen
Hongaren uit Slowakije, maar hiermede
wasvslechts een klein gedeelte der Hon
garen die in Tsjechoslowakije „wonen"
gediend. Men zal zich bovendien herin
neren, dat geforceerde processen op grote
schaal tegen de Hongaren hebben plaats
gevonden. Dit alles geschiedde en ge
beurt nog in een land. dat zich als „de
mocratisch" presenteert. Maar meer als
een gebaar tegenover het Westen is zulks
niet. Het democratisch etiket is bestemd
voor een drank, waarin heel wat com
munistische, Russische wodka ver-
Toen Tsjechoslowakije aan de confe
rentie der zestien landen te Parijs wilde
deelnemen, wist Moskou een spaak in
het wiel te steken door een voordeliger
offerte te doen want tezelfdertijd vonden
tussen Russische en Tsjechoslowaakse
delegaties belangrijke handelsbesprekin
gen plaats, die tot een verdrag hebben
geleid. Het Russische principe is. dit land.
als de kans gunstig is. geheel los te we
ken van de Westerse, democratische in
vloeden, het dus „totalitair" met het
Sowjet-rijk te verschakelen. zoals
reeds met zovele landen in het Oosten is
geschied. Dat het voorlopig nog niet zo'n
angstige vaart genomen heeft, al zijn er
tekenen genoeg, dat de Russen in de
machtsstrijd tussen Oost en West die
kant uit willen, is te danken aan de
integere figuur van president Benesj. die
bovendien kan bogen op een grote mate
van popülariteit.
Of Benesj het op de duur zal houden,
is een andere vraag, omdat de Sowj et-
penetratie nergens halt houdt en als men,
gegrond op werkelijkheidszin en erva
ring niet in een compromis tussen Oost
en West gelooft, omdat trouwens een
dergelijk compromis de verwatering zou
betekenen van een humanitair principe,
moet het tot een botsing komen.
Waot ook in Tsjechoslowakije is de
communistische aanval gericht op kerk
en onderwijs der tegenstanders, waar
voor men slechts het „Sowjet-abc" in
de plaats wil stellen. In al de Oostelijke
landen, betrokken in de Russische
machtssfeer, heeft zich een dergelijk pro
ces afgespeeld, in feite gericht tegen het
Christendom, voor welk gevaar men de
ogen niet mag sluiten. Van Russisch
standpunt uit beschouwd, zou het zelfs
onlogisch zijn. als men ten aanzien van
Tsjechoslowakije een uitzondering zou
maken. Maar. anderzijds, plompverloren
kan men de brug naar het Westen niet
afbreken, dit moet tactisch, maar stel
selmatig geschieden.
Als straks in Tsjechoslowakije nieuwe
verkiezingen gehouden worden, zullen
de communisten zeker alles op het spel
zetten, de Benesj-democratie een been
tje te lichten De daadwerkelijke profij
ten van een zich economisch herstellend
West-Europa kunnen opwegen tegen het
Russische communistische lokaas. Maar
de weegschaal kan ook naar de andere
kant doorslaan. De communisten in
Tsjechoslowakije krijgen eerst dan de
kans naar de macht te grijpen, als zij
er in slagen, de suggestieve invloed van
president Benesj verdacht te maken. De
ernst van het eevaar schuilt hierin, dat
met een geheel onder communistische
dwang geregeerd Tsjechoslowakije, een
Russische pion te ver in de richting van
West-Europa naar voren zou worden ge
schoven.
SPEL VAN KOMEN EN
GAAN
(Van onze Parlementsredacteur.)
Van bepaalde zijde it nog wel eens
schamper gesproken over de vrij talrijke
kabim
-Gerbrandy.
jrdt hierin dik.
imogenitelt.
Wanneer wij
inleggen voor
van Mar
heer Götzi
ezelfde maatstaf zouden
;t kabinet-Beel, komt dit
best af. Want de ont-
i dr Huysmans betekent
r de brv
wijl de
onder portefeuille. Gisteren kondigde dr
ieel de benoeming van de heer Neher
lis lid van het Indische Collegiaal Or-
iaan aan, hetgeen betekent diens ontslag
:ls minister van Wederopbouw. En nu
peelt ischias de baas over dr Huys-
lans en maakt hem van minister tot ge-
Wie volgt? De geruchten om minister
Van Boetzelaer zijn nog niet tot zwijgen
gebrachtHet Handelsblad meldde gis
teren, dat hij wel weg zou willen, maar
dat hij (nog) niet mag van dr Beel.
VANDAAG STELLEN
WIJ U VOOR
O. V. W.-er Paul MooyJan
I\ieuivenhuizenstraat 7,
Alphen aan den Rijn.
Vele soldaten, die naar Indië reizen,
komen onder de indruk van de prachtige
natuur, die ze overal zien. Zo ook Paul
Mooy uit Alphen aan den Rijn. Hij ver
trok in October 1946 per „Johan van Ol-
denbarneveldt". Via Batavia ging de tocht
naar Sumatra. OVW-er P. D. Mooy voelt
zich in de prachtige omgeving, waarin hij
zijn Vaderlandse plicht doet, best thuis.
Hij rijdt dagelijks op zijn motorfiets door
de straten van Padang. En de foto be
wijst wel, dat hij ook met een jeep over
weg kan. Paul Mooy doet veel aan sport,
vooral athletiek en voetbal dat deed
hij in Alphen ook al en vindt, dat hij
daar fit bij blijft. Met dit al zou hij toch
wel graag weer eens naar huis toe ko
men. Hopelijk dit jaar nog. So long, Paul!
Pangeran Kartanegara is ongeveer 40
jaar oud, stamt uit een sultansgeslacht in
Oost Borneo en had een groot aandeel in
de oprichting van deze staat. Soeria San-
taso werd in Oost-Ja va geboren en opge
leid aan de Kon. Militaire Academie te
Batavia. In de Japanse tijd werd hjj
hoofd ener illegale groep, daarna advi
seur van dr Van Mook.
Koningin en Prinses wederom
naar de schouwburg
Onverwachts brachten gisteravond H.M.
de Koningin en H.K.H. Prinses Juliana,
een bezoek aan het Centraal Theater te
Amsterdam, waar zij, in een zijloge tussen
het publiek, de opvoering bijwoonden
van het toneelstuk „Glazen speelgoed".
Wat doet U met het terug
betaalde kolengeld?
De N.I.W.I.N. is een nieuwe actie be
gonnen, in combinatie met de Nationale
Monumenten Commissie. om met het te
rugbetaalde geld, dart bij de aankoop van
kolen teveel 16 hertaald, nagelaten betrek
kingen van slachtoffers van oorlog en be
zetting en van de militairen overzee te
steunen.
GAAN FRANSE FRANC EN ZWEEDSE
KROON DEVALUEREN?
Te Parijs wordt verwacht dat het
Franse kabinet zich weldra zal bezig hou
den met het devaluatie-vraagstuk van de
franc. Experts zijn van mening, dat een
niet langer uitgesteld kan worden,
wegens nieuwe prijsstijgingen.
Ook de Zweedse regering zou deva
luatie van de kroon overwegen, ten einde
de export te stimuleren. Men gist dat de
nieuwe koers zal zijn 20 kronen voor een
pond, inplaats van 14%.
ISAAC DA C0STA
(Geb. 14 Januari 1798)
zulten het niet hebben,
ons oude Nederland.'
Het bleef b(i alle ellenden
Gods en der Vaadren pandt
Zij i
lebben,
iviertje Wold A bü
oen zwellen, dat voo
>ordt hard gezwoegd,
behouden
esd wordt. Er
Dr Huysmans vraagt ontslag als minister
van Economische Zaken
Wie zal deze bewindsman nu weer opvolgen
Minister Huysmans, die enige maanden
geleden werd geopereerd en aan een
hardnekkige ischias lijdt, heeft om ge
zondheidsredenen ontslag gevraagd.
Naar ons ter ore kwam was hij nog van
plan zijn economisch beleid, met name
tegenover de
critiek van de
- i zijde van de P.
v. d. A„ die hem
een liberale po-
litik in de
OM schoenen schoof,
fSjj Jpjjjïf.-. ',jap*3 met kracht
xUff verdedigen. Mo-
trnJ gelijk, dat hier
van na zijn ont
slagaanvrage
niet meer komt.
Dr. Huysmans
was inderdaad
de Rooms-ka-
tholieke perso
nificatie van
Dr. HUYSMANS ®eny
richt economischbeleid. Daar hij zich
steeds heeft gekeerd tegen de door deze
partij begeerde socialisatie-politiek, ter
wijl ook zijn standpunt t.av. de toekom
stige bedrijfsorganisatie, in vele gevallen
niet overeenkwam met de zienswijze var
met name zijn voorganger aan Economi
sche Zaken, ir. Vos. Het is van hem be
kend, dat hij veel meer vertrouwen toont
in de ontplooiing van het vrije initiatief
en veel minder moet hebben van een
strak van overheidswege geleide econo
mie, dan zijn rode coalitiegenoten.
Juist in verband hiermede zal om de
vervulling van deze vacature bij de P. v.
d. A. nog wel enig rumoer ontstaan
erigens liggen hier prachtige kansen.
Minister Neher immers zal verdwijnen
als minister van Wederopbouw. Wanneer
dr Huysmans is afgetreden, hebben bei
de coalitiepartijen een minister verloren,
waardoor het politieke evenwicht is her
steld- Zowel voor Wederopbouw, als
verheerlijkte evenwicht, een vakminister
worden benoemd. Zelfs zou tot verbreding
van de basis van het kabinet kunnen wor
den overgegaan. De sleutelpositie van de
minister van Economische Zaken zal er
echter oorzaak van zijn, dat van de zijde
van de P. v. d. A. alle mogelijke moeite
wordt gedaan, hier een partijgenoot te
plaatsen. Het komt ons voor, dat van die
zijde aan dit departement verreweg de
voorkeur zal worden gegeven boven dat
van wederopbouw, al zijn er reeds symp
tomen geweest van een opeisen van het
laatste departement na het aftreden van
minister Neher-
Januarirhever
Te Velden (N.-Limburg) en Gorin-
chem zijn dezer dagen reeds mei
kevers gevangen. Waarschijnlijk zijn
de diertjes door het zachte weer in de
war geraakt, zodat zij nu aanspraak
kunnen maken op de naam „Januari-
Ook in Nov. productiecijfer
industrie boven de 100
Ook in November heeft het algemeen
productiecijfer van de industrie zich
boven de 100 gehandhaafd op het basis-
cijfer 1938 is 100.
In October was dit cijfer voor het eerst
na de bevrijding de honderd gepasseerd
(109). In November liep het terug tot 105.
Het indexcijfer van de omvang der
landbouwproductie, op basis gemiddelde
1935/36 tot 1939/40 is 100, bedroeg vol
gens het CBS voor het oogstjaar 1946/47
in totaal 70 (het daaraan voorafgaande
jaar 46).
Eergisteren vijf gewonden
in Indië
Massa's Joden aan S. D. verraden
(Van onze verslaggever voor rechts
zaken)
Het Amst. echtpaar W. J. H. Houthuys
n Branca Simons waren door het Amst.
5. G. beiden ter dood veroordeeld we
gens -het verraden van massa's Joden
de S. D. waardoor vele slachtoffers
zijn gemaakt. In hoger beroep heeft de
Fisc. prof. Langemeyer bevestiging
de doodstraffen geëist wegens het
perfide en gruwelijk verraad dat beiden
hebben gepleed. De vrouw was een me
dewerkster van de eveneens ter dood
veroordeeldee Ans van Dijk, die heden
morgen zou zijn geëxecuteerd.
WANNEER WAS MEN
ILLEGAAL WEKKER?
De Raad v*kn Cassatie heeft heden de
zaak tegen B. ter Horst uit Bergentheim
die wegens verraad 8 jaar had gekregen,
omdat hij als illegaal werker aan het
doorslaan was gegaan na zijn arrestatie
door de S. D. naar het B. G. te Arnhem
terugverwezen voor nader onderzoek. De
F. had geadviseerd eerst de Centr.
Raad voor de Illegaliteit om advies te
vragen of verd. wel als illegaal werker
kon worden aangemerkt.
Voorts heeft de R. v. C. de doodstraf
fen tegen de twee gebroeders Faber uit
Leeuwarden wegens moord op illegalen
voor P. J. Fabel gehandhaafd en van K.
C. Faber veranderd in levensl. gev.straf.
Officieel wordt medegedeeld, dat he
denmorgen de beruchte Jodenverraad-
■ter Ana van DUk uit Amsterdam, dir
door het B.G. te A'dam ter dood was
veroordeeld, welk vonnis door de R. van
C. was bevestigd, Is gefusilleerd te Am
sterdam. Dit ia het eerste doodvonnis,
dat ln ons land tegen een vrouw is
voltrokken.
At ls het 19e doodvonnis, dat ten uit
voer werd gelegd, terwijl 1 ter dood ver
oordeelde zelfmoord pleegde.
„NIEUW AMSTERDAM" GAAT VIA
LE HAVRE VAREN.
De „Nieuw Amsterdam" zal, te begin
nen met haar volgende afvaart van New-
York op 3 Febr- a.s„ Le Havre in haar
route opnemen.
Het besluit om deze Franse haven
te doen is genomen op herhaald verzoek
van oude „klanten".
De „Veendam", de „Westerdam" en de
.Noordam" zullen voorlopig geen wijzi
ging in haar route brengen.
.GROTE BEER" TE AMSTERDAM
GEARRIVEERD
Het ho^itaalschip „Grot* Beer" met
650 afgekeurde militairen aan board, is
hedenmiddag uit Indië te Amsterdam
teruggekeerd. De debarkatie zal mor
genochtend om 9 uur aan de Javakade
geschieden.
Benelux moet ook militair en politiek
doorwerken
Spaak sprak te Amsterdam en Den Haag
(Van
r verslaggevers)
Paul Henri Spaak, de Belgische minister-president ls niet alleen de gemoedelijke
ronde levensgenieter, die de foto's suggereren. HU is bovenal een groot man. Een
der weinige groten, die Europa op het ogenblik heeft. Een man met grote plannen
en kostbare denkbeelden, die een der allerbeste, dat der Benelux, op een prettige,
maag overtuigende manier weet te verkopen.
Hij kwam gisteren uit Amsterdam, waar
hij de Nachtwacht bekeek, op de Johan
de Witt lunchte en in de Universiteit
sprak* wat laat ter persconferentie op
de Witte Brug in Den Haag. Met een „ex-
cusez moi" zette hij zich naast jhr. mr.
E. C. U. van Doorn, vice-voorzitter van
de afd. den Haag van het comité voor
DAT te Harlingen een handel in meer
dan 100.000 levensmiddelenrantsoenen is
ontdekt, welke mogelijk was door het
ontbreken van controle op de provian
dering van buitenl. schepen door Ned.
winkeliers.
DAT vandaag te A'dam proeven zou
den worden genomen met vlammenwer
pers ter bestrijding van onkruidvoj-ming
op sportterreinen.
DAT de Ned. Goudvoorraad in de af
gelopen week met f 27 millioen is ver
minderd tot f 582 milloen als gevolg van
de omzetting van een deel van het uit
Duitsland terug ontvangen goud in dol
lars.
DAT onze bankbiljettencirculatie in de
afgelopen week met f 47 millioen terug
liep tot f 2958 millioen.
DAT Breda min. Fiévez heeft voorge
steld de KMA niet naar elders te ver
plaatsen doch in uitbreiding de oplossing
te zoeken.
DAT Monumentenzorg van plan is de
KMA te Breda te restaureren.
DAT bij een aether-ontploffing in de
Pharmaceutische fabriek Brocades
Stheeman en Pharmocia te Meppel twee
arbeiders lichte brandwonden opliepen.
DAT m. i. v. 1 Febr. mogelijk zal zijn
via New-York met Ecuador te telefoneren
en de postkantoren nadere inlichtingen
verstrekken.
DAT de scheidende Alkmaarse brand
weercommandant, Frits Ringers, benoemd
tot erecommandant van het corps, zo
mede de gouden ere-medaille der stad
ontving en J. v. Maarleveld hem opvolgt.
DAT 70 uit Indië gerepatriëerde Ny-1
meegse soldaten ten stadhuize zijn ver-
welkomd.
DAT t. g. v. het regeringsjubileum der
Koningin op 31 Augustus een allegori
sche optocht door Den Bosch zal trekken.
DAT gisteren een vierdaagse beurs van
de Verenigde Houtwarenfabrikanten „De
Zaanstreek" te Koog a. d. Zaan is ge
opend.
DAT te Haarlem ruim 100 jaar oud is
overleden Th. v. d. Helm.
DAT de 52-j. H. de Hoop, dir. van Ge
meentewerken en commandant van de
brandweer te Waalwijk, gisteravond op
een onbewaakte overweg door een trein
is doodgereden en hij een vrouw en 7
kinderen achterlaat. -
DAT gisteren aan K. Vinkes te Apel
doorn, die op Koninginnedag '47 twee
hollende paarden tot stilstand wilde
brengen, namens het Carnegiehelden-
fonds te Den Haag de bronzen medaille
is uitgereikt.
DAT de St. Crt. van gisteren o. m. de
prijzenbeschikking huurauto's 1948, goed
gekeurde richtlijnen der Grondkamer
voor Gelderland en een loonregeling in
het schoenherstellers- en maatschoenma-
kersbedrijf bevat.
DAT van de nieuwe KNAC-wegen-
kaart. waarvan het vorige jaar het mid
denblad het licht zag, thans het zuidelijk
deel is verschenen.
DAT voor het Groningse B.G. tegen de
48-j. koopman P. v. Dam aldaar, die in
het kamp te Ommen een medegevangene
had doodgeslagen, levenslang is geëist.
DAT voor het A'damse B.G. gisteren
20 jaar gevangenisstraf werd geëist tegen
de 47-j. monteur Eickhoff uit Zwanen
burg, die de schrik was van de Ned.
gevangenen op Helgoland.
DAT alé plv. Ned. vertegenwoordiger
in de Balkan-commissie der V.N. is be
noemd luit-kol. der mariniers b.d. J. J.
A. Keuchenius.
DAT de eervol ontslagen notarissen van
Alblasserdam en Sprang-Capelle P. A. v.
Buuren en R. Middelkoop resp. worden
opgevolgd door M. Ruizeveld en J.
Waverijn.
DAT tot kantonrechter te Venlo is be
noemd mr R. H. v. Basten Batenburg te
Tegelen, lid van Ged. Staten van Lim
burg.
DAT het op 5 Febr. a.s. naar Indië ver
trekkende 5e bat. 2 R.I. door Tegelen is
geadopteerd en als tegenprestatie op 16
Jan. a.s. aldaar een afscheidsparade
DAT in '47 de R'damse haven door
5974 schepen (9.883.000 ton) werd aan
gedaan en dit 1510 (4.000.000 ton) meer
DAT min. Mansholt Vrijdag
soonljjk te Middelburg de herverkave
lingscommissie te Walcheren zal instal
leren.
DAT de vloot van de N. V. gebr. Van
Uden te Rotterdam binnenkort wordt uit
gebreid met de 500 ton metende kust
vaarders „Rijnhaven" en „Merwehaven"
en het m. s. „Maashaven" van 9300 ton.
DAT tot 5 Febr. bij kunsthandel Aal-
derink te A'dam een tentoonstelling
wordt gehouden van Chinese en Ti
betaanse plastieken uit de 6e tot de 18e
DAT volgens de nieuwjaarsrede van de
Arnhemse burgemeester, de bevolking
van Arnhem gedurende 1947 steeg van
90.051 tot 99.526 inwoners, terwijl nog
1100 Arnhemmers in noodwoningen te
Roosendaal vertoeven en het aantal wo
ningzoekenden op 31 Dec. j. 1. 3415 be
droeg.
DAT is opgericht een contactcommis
sie voor de Ned. tamboers- en pijpers
corpsen waarvan als secretaris optreedt
L. Dubbeldam, v. Dieststraat 24b, R'dam.
DAT in een te R'dam gehouden chauf
feurs-vergadering de voorz. van de Unie
voor Chauffeurs, H. Westerlaken, heeft
gepleit voor aanvaarding van het onlangs
ingediende wetsontwerp autovervoer goe
deren.
DAT is ingediend een wetsontwerp tot
bekrachtiging van een derde algemene
maatregel van Bestuur betreffende dienst
plichtvoorziening i. v. m. de onlangs
plaats geharf hebbende verlenging met
een half jaar van de wet Dienstplicht
voorzieningen.
DAT te Amsterdam, 54 jaar oud, is
overleden dr. J. Rozenberg, leraar aan de
4e HBS met 5-j. cursus aldaar.
DAT de „Borneo", de nieuwste aan
winst van de „Nederland", hedenmorgen
voor zijn eerste reis van Amsterdam naar
de USA vertrok.
DAT de voorm. Ned. Seintoestellenfa-
briek, thans een onderdeel van Philips,
te Hilversum op 27 Febr. a. s. feestelijk
haar 30-jarig bestaan herdenkt.
DAT president Truman a
Belgisch-Nederlands-Luxemburgse
menwerking en toen was het wachten
maar op de vragen die komen zouden.
Over de Benelux eerst, algemene vragen
die een uitwerking van de eerder uitge
sproken redevoering brachten. De Belgi-
sche premier herhaalde, wat hij eerder
op de dag in Amsterdam zei:
Er zjjn eigenlijk maar twee pogingen
tot internationale samenwerking gedaan.
De eerste poging was de Benelux, de
tweede is het plan-Marshall. Het is
dringende eis deze pogingen te ver
kelijken. Hij formuleerde het nog wat
scherper toen hij, op de vraag of Bene
lux politieke en militaire gevolgen met
zich kan brengen antwoordde dat, indien
er een goede en intieme economische
menwerking bestaat, die op verschillend
gebied zal doorwerken. Men moet de c
sequenties daarvan aanvaarden en i
ook komen tot een nauwer politiek
militair contact.
Ten aanzien van het vredesverdrag met
Duitsland zeide hij. dat Benelux niet goed
behandeld is. Er was in Londen te wei
nig contact met de ministers der grote
mogendheden en~ook de drie landen zijn
onvoldoende geraadpleegd.
Gisteravond was er bij minister Van
Boetzelaer een druk bezochte receptie ter
ere van de Belgische gast.
/Verf. invoer bijna tuee milliard
meer dan in 1946
Uitvoer meer dan verdubbeld.
Volgens de voorlopige raming van het
C.B.S. had de Nederlandse invoer (exclu
sief diamant en invoer per postpakket)
in 1947 een waarde van 4256 millioen gul
den tegen een (geschatte) waarde van
2305 millioen in 1946.
De Nederlandse uitvoer over 1947, even
eens exclusief diamant en pakketpost.
bedroeg in totaal f 1860 millioen. In 1946
bedroeg dit cijfer f785 millioen. zodat de
uitvoer meer dan verdubbeld is.
Wisselend bewolkt
Tot morgenavond verwacht De Bilt:
Wisselende bewolking roet enkele ver
spreide buien Aan de kust tijdelijk
krachtige, overigens meest matige Wes
telijke wind. Iets kouder des nachts
ZON EN MAAN
Middelburg I Donderdag 15 Januari Zon op 8.43
in den tijd!
Niet om hun erf te wezen,
heeft God het one bevrvd
is de grondtoon van Da Costa'a
poëzie: „de strijd tegen d'afgoón. uit
d'Eeuwtrots gesproten." En daaraan is bU
hem alles ondergeschikt. Zijn gedichten
hebben alle een tendens, voor zover ze
niet zuiver gelegenheidsgedichten zijn.
En deze strekking is: de gave der poëzia
de dichter geschonken ter verheerlij
king van zijn Schepper. Volgens zijn
eigen woorden is hij geen politicus, maar
toch noemt hij verschillende van zijn ver
zen politieke gedichten. En dat zijn za
ook. omdat het
niet anders kon.
Iemand als Da
gevoel, met een
medeleven in
alles wat hem
omgeeft, moet
natuurlijk ook j
allesbehalve on
verschillig staan
tegenover
politieke
schiedenis
zijn tijd. Daar- I
bij komt dat hij
een leerling en Isaic d CosU
geestverwant is 0 s
B ilderdij k. Tekening J. vd Linde Jr.)
de vurige contra-revolutionnair. Niet
alleen is hij een leerling van dezen,
o 1 g e 1 i n g. want het
heerszuchtig karakter van de meester had
i geweldig overwicht op de leerling,
zelfs dat deze invloed nog jaren na
Bilderdijks dood op Da Costa werkte.
Indien we nagaan, hoe ze met elkaar in
aanraking waren gekomen, behoeft dit
niet te verwonderen. Da Costa kreeg les
in 't Hebreeuws van Leemans en deze
bracht hem in kennjs met de 42 jaar
oudere dichter, omdat zijn leerling op de
leeftijd van 13 jaar reeds verzen schreef.
Op zijn 14de jaar b.v. reeds een, getiteld
„Lof der Dichtkunst" niet bepaald een
onderwerp dat men van zulk een knaap
zou verwacht hebben. Maar hij was in
meer dingen anderen vóór. In 1811 (dus,
toen hij 13 jaar oud was) werd hij als
student ingeschreven. Hij promoveerde
in 1818 in de rechten en daar hij tevens
letteren had gestudeerd in 1821 ook in
deze wetenschap.
Bilderdijk, de man van een ontzaglijk»
geleerdheid, moest wel veel met zo
iemand op hebben en wederkerig kon de
leerling niet anders dan grote bewonde
ring voor de oude dichter koesteren. On
der zijn invloed ging hü dan ook in 182J
tot het Protestantisme over. En. daar hij
niet de man was om iets half te doen,
werd hij een vurig prediker voor het
nieuwe geloof. Dit woord dient echter in
zeer ruime zin opgevat te worden, want
het betekent hier ook: het politieke ge
loof van Bilderdijk. In 1823 verschijnt
van zijn hand een vlugschrift, getiteld:
„Bezwaren tegen den geest der eeuw."
Deze brochure maakte zulk een opgang,
dat ze in één jaar vier drukken beleefde.
Want iedereen wou. zij het dan ook in
vele gevallen tandeknarsend van woede,
dat „slechte" geschrift lezen. Wie had
ooit gedacht dat een man der 19de eeuw
het wagen zou om te verklaren dat het
helemaal mis was met de schone vruch
ten der revolutie: godsdienst, zedelijk
heid. verdraagzaamheid. wetenschap,
constitutie, onderwijs, vrijheid cn verlich
ting, er deugde niets van. En deze ver
klaring had te meer invloed, omdat men
zo gezellig en rustig bijeen zat om de
familedis van vader Willem, de koning,
die alles wel bedisselen zou. zonder één
van zijn onderdanen in zijn zalige rust te
storen. Van alle kanten kwam de felle
critiek los. de politie moest zelfs nagaan,
wie bij hem aan huis kwamen. Zo staats
gevaarlijk was hij. Maar dit belette hem
volstrekt niet om in 1824 een nieuwe bro-
chOre met de titel: de Sadduceeën, te
publiceren Het was alles Bilderdijk van
top tot teen Zijn dichtkunst leed onder
de politiek. Want van 1825 tot 1840 ver
scheen zo goed als niets van hem in
poëzie. Intussen was Bilderdijk in 1831
gestorven en had Da Costa daardoor
meer de plicht tot eigen denken gevoeld.
We zien dan ook dat hij langzamerhand
van meningen verandert. Niet dat hjj een
volledige zwenking maakt, maar hij
v/ordt verdraagzamer. In 1848 schrijft hij
zelfs een brochure, waarin hij de grond
wetsherziening van dat jaar aanprijst,
mits ze positief-Christelijk. monarchaal-
Oranje, oprecht en wezenlijk liberaal is.
Hij is dan tot de overtuiging gekomen,
dat de revolutie op zichzelf verkeerd is,
maar dat er goede gevolgen uit kunnen
voortkomen. Hij is zelfs zó vooruitstre
vend dat hij zich tegen de getrapte (niet-
rechtstreekse) verkiezingen verklaart
met de volstrekt niet onjuiste opmerking
dat: ..zo men de natie niet rijp genoeg
acht om haar vertegenwoordigers onmid
dellijk te kiezen, zij evenmin bevoegd zal
mogen worden om kiezers van kiezers te
leveren."
„Vijf en twintig jaren" een lied tn 184<k
doet hem weer op het erf der poëzie tre
den. En dan komen zijn belangrijkste po
litieke gedichten in snelle opeenvolging:
de financiële nood van Nederland in 1844;
de naderende revolutie, die hij aankondigt
ei. de revolutie zelf in allerlei Europese
landen doen hem ontvlammen en hij
neemt hiermee in de grond der zaak weer
de lijn op. onder Bilderdijks leiding be
gonnen. De belangrijkste geestelijke be
weging van zijn tijd, het Réveil, ten doel
hebbend een verdieping van het gods
dienstig leven, dat in de kerk van toen
geen bevrediging vond. heeft op deze
verzen zijn invloed niet gemist Ook in
dit opzicht is Da Costa nog Bilderdijks
volgeling Deze poëzie treft door de over
tuiging. die er uitstraalt en zelfs in de
hartstochtelijke maat er van. is dU vaak
te merken. Hier en daar rijzen ze ttt een
profetische blik in de volgende techni
sche eeuw. Maar anders dan Bilderdijk.
is bij hem van zelfgenoegzaamheid of
zelfbewustheid geen sprake in zijn werk.
Want overal kan men als het ware tussen
de verzen lezen de laatste regel van ..De
slag by Nieuwpoort," zyn zwanenzang:
„Maar de overwinnaar in het stof ge
bogen. bidt"
Den Haag. Dr F. C. Dominican.