Jlieuurr £riïtsrijr Gfourant Wist U WOENSDAG 14 JANUARI 1948 3 90 per kwartaal, bij betaling per kwitantie (verb-met adm-kosten) ADVERTENT l£N o 15 per millimeter Bi) contract belangrijke korting. TELEFOONNUMMERS: Directie en Redactie 30408. Administratie 22710 Christelijk^ationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken Acht en twintigste jaargang No. 7408 „$tanhMisttri> 1$ abcMcwf myn bert in teggentpfet" bur redactie en administratie HOOFDREDACTEUR; Dr E DIEMIJL CHEF REDACTIE: B W J. EINS ERIN E DIRECTIE: F. DIEMER AneU verneemt te Batavia, dat Jhr. mr H. L. F. K. van Vredenburch, lid der Ne derlandse delegatie bij de onderhande lingen aan boord van de „Renville", heden op venoek van de Commissie van Drie naar Djokja vertrekt, waar de Commissie van Drie besprekingen voert, en dat b(j Donderdag aal terugkeren. Voor» beweert Aaitara, dat de Com missie van Drie te Djokja „een volks stemming ln Indonesië" omder interna tionaal toeziaht heeft voorgesteld en dat }hr Van Vredenburch morgen met het repiA>bkein&e antwoord naar Batavia terugreist. (Dirt zal een wrede klucht zijn en het internationaal toeaidht is waar- delloos bij gebrek aan honderdduizenden waarnemers, die taal en volk door en door 'kennen. Als de V. N. er een schip vol dollars en 40 jaar hard werken voor over hebben, is'er wellicht nog wel iets van het plan te maken. Red.) Comm. van Drie zou 'n volksstemming hebben voorgesteld Jhr Van Vredenburgh reist heden naar Djokja Bij de gisteren gehouden besprekingen van de Commissie van Drie, was behalve de hoogste republikeinse leiders ook dr Soekiman, voorzitter van de Masjoemi, aanwezig, aldus Antara. Volgens hetzelf de persbureau tracht prof. Graham „de gulden middenweg" te vinden. De gisteren geïnstalleerde voorlopige federale raad van Indonesië heeft tot taak de grondwet der voorlopige fede ratie en een federale regering voor te bereiden in overleg met dr Van Mook. Alle overheidsinstanties hebben op dracht ontvangen, de raad bijstand en in lichtingen te verschaffen. De raad zal 20- wel consultatieve als wetgevende be voegdheden krijgen en zolang de grond wettelijke basis ontbreekt, zullen deze wetten bij besluit van de Landvoogd worden uitgevaardigd. Negen van de 12 leden zullen aan het hoofd staan van een departement en dr Van Mook wil een positie innemen gelijk aan die van de president der V. S. Het 8ste lid is de Oost-Indonesische oud-minister Semawi, een West Sumatraan. De doopceel der voorlopige Raadsleden Over de uitverkorenen van dr Van Mook kunnen de volgende bijzonderhe den worden gemeld: Abdoelkadir, in 1904 te Salatiga gebo ren, later wedana (districtshoofd) Hij studeerde na deze ambtstijd in Europa, en werd vice-consul te Djeddah. Thans is hij plaatsvervanger van dr v. Mook. Dzul Karnin, een veertiger, stammend uit een sultansgeslacht van Sumatra's Oostkust, studeerde te Leiden, was in Japanse tijd lid van de raad van justitie te Medan en daarna luit.-kol. der T.R.I. Zijn grondige kennismaking met de re publiek maakte hem tot een verklaard tegenstander van Djokja. Tezamen met dr Koets, reisde hij naar Lake Success. Van Hoessein Djajadinlngrat vermelden wij slechts, dat hij in 1886 werd geboren uit een adellijk Bantams geslacht. Hij huwde een prinses van Solo en promo veerde te Leiden in de letteren en wijs begeerte. In 1924 werd hij hoogleraar te Batavia. Twee maal werd hij benoemd tot lid van de Raad van Indië. Dr. Karamoy werd in 1895 te Menado geboren, studeerde te Batavia medicij nen en werkte op verschillende plaatsen in de Archipel als gouvernementsarts. In 1934 promoveerde hij te Dusseldorf, werd directeur van het Koningin Wilhelmina ziekenhuis te Menado en voorzitter van de vereniging van Ind. geneesheren. 't Verklaarde uitzicht Tsjechoslowakije, een pion in het spel... EEN „LINKSE" GEEST waart door Tsjechoslowakije, onverzoenlijk en zonder mededogen uit zich die op allerlei gebied. Men heeft dat kunnen be merken bij het probleem van de „oplos sing" der nationale minderheden, waar- ir/ede de oplossing van het vraagstuk allesbehalve gediend was. Men kan er nog inkomen, dat de Duitse minderheden als ongewenste vreemdelingen werden weggewerkt, maar ten aanzien van de Hongaren is zulks al zeer misplaatst. Men wil de Hongaren óók weg hebben en voor zover dit niet gelukt, maakt men hun het leven in Tsjechoslowakije onmo gelijk. Men kan toch moeilijk volhouden, dat de figuur van Benesj er buiten gela ten de regering zich als „democratisch" kenmerkt, en dan vraagt men zich af. waaraan deze regering het recht ontleent de Hongaarse minderheden als on-demo- cratisch te qualificeren, ja zelfs een gangbare methode hen met het praedicaat „fascistisch" te versieren. Vele Hongaren verafschuwen mede de Duitse terreur en vochten tegen de overweldi gers. Het is nog steeds de hardheid en onverzoenlijkheid der na-oorlogse le venshouding, die de Hongaren aan vervolgingen bloot stelt. Men ziet dit bij de verwaarlozing van het onderwijs aan de Hongaren, de on derdrukking van hun godsdienstige gezind heid en de onmoge lijkheid daar uiting aan te geven, het weren van de Hongaarse taal, kortom de behandeling van een minderheidsgroep. - die niet langer geduld wordt en men het liefst en bloc over de Tsjechoslowaakse grens zou zetten. Er heeft een soort van ruilhandeltje plaats gevonden tegen Hongaren uit Slowakije, maar hiermede wasvslechts een klein gedeelte der Hon garen die in Tsjechoslowakije „wonen" gediend. Men zal zich bovendien herin neren, dat geforceerde processen op grote schaal tegen de Hongaren hebben plaats gevonden. Dit alles geschiedde en ge beurt nog in een land. dat zich als „de mocratisch" presenteert. Maar meer als een gebaar tegenover het Westen is zulks niet. Het democratisch etiket is bestemd voor een drank, waarin heel wat com munistische, Russische wodka ver- Toen Tsjechoslowakije aan de confe rentie der zestien landen te Parijs wilde deelnemen, wist Moskou een spaak in het wiel te steken door een voordeliger offerte te doen want tezelfdertijd vonden tussen Russische en Tsjechoslowaakse delegaties belangrijke handelsbesprekin gen plaats, die tot een verdrag hebben geleid. Het Russische principe is. dit land. als de kans gunstig is. geheel los te we ken van de Westerse, democratische in vloeden, het dus „totalitair" met het Sowjet-rijk te verschakelen. zoals reeds met zovele landen in het Oosten is geschied. Dat het voorlopig nog niet zo'n angstige vaart genomen heeft, al zijn er tekenen genoeg, dat de Russen in de machtsstrijd tussen Oost en West die kant uit willen, is te danken aan de integere figuur van president Benesj. die bovendien kan bogen op een grote mate van popülariteit. Of Benesj het op de duur zal houden, is een andere vraag, omdat de Sowj et- penetratie nergens halt houdt en als men, gegrond op werkelijkheidszin en erva ring niet in een compromis tussen Oost en West gelooft, omdat trouwens een dergelijk compromis de verwatering zou betekenen van een humanitair principe, moet het tot een botsing komen. Waot ook in Tsjechoslowakije is de communistische aanval gericht op kerk en onderwijs der tegenstanders, waar voor men slechts het „Sowjet-abc" in de plaats wil stellen. In al de Oostelijke landen, betrokken in de Russische machtssfeer, heeft zich een dergelijk pro ces afgespeeld, in feite gericht tegen het Christendom, voor welk gevaar men de ogen niet mag sluiten. Van Russisch standpunt uit beschouwd, zou het zelfs onlogisch zijn. als men ten aanzien van Tsjechoslowakije een uitzondering zou maken. Maar. anderzijds, plompverloren kan men de brug naar het Westen niet afbreken, dit moet tactisch, maar stel selmatig geschieden. Als straks in Tsjechoslowakije nieuwe verkiezingen gehouden worden, zullen de communisten zeker alles op het spel zetten, de Benesj-democratie een been tje te lichten De daadwerkelijke profij ten van een zich economisch herstellend West-Europa kunnen opwegen tegen het Russische communistische lokaas. Maar de weegschaal kan ook naar de andere kant doorslaan. De communisten in Tsjechoslowakije krijgen eerst dan de kans naar de macht te grijpen, als zij er in slagen, de suggestieve invloed van president Benesj verdacht te maken. De ernst van het eevaar schuilt hierin, dat met een geheel onder communistische dwang geregeerd Tsjechoslowakije, een Russische pion te ver in de richting van West-Europa naar voren zou worden ge schoven. SPEL VAN KOMEN EN GAAN (Van onze Parlementsredacteur.) Van bepaalde zijde it nog wel eens schamper gesproken over de vrij talrijke kabim -Gerbrandy. jrdt hierin dik. imogenitelt. Wanneer wij inleggen voor van Mar heer Götzi ezelfde maatstaf zouden ;t kabinet-Beel, komt dit best af. Want de ont- i dr Huysmans betekent r de brv wijl de onder portefeuille. Gisteren kondigde dr ieel de benoeming van de heer Neher lis lid van het Indische Collegiaal Or- iaan aan, hetgeen betekent diens ontslag :ls minister van Wederopbouw. En nu peelt ischias de baas over dr Huys- lans en maakt hem van minister tot ge- Wie volgt? De geruchten om minister Van Boetzelaer zijn nog niet tot zwijgen gebrachtHet Handelsblad meldde gis teren, dat hij wel weg zou willen, maar dat hij (nog) niet mag van dr Beel. VANDAAG STELLEN WIJ U VOOR O. V. W.-er Paul MooyJan I\ieuivenhuizenstraat 7, Alphen aan den Rijn. Vele soldaten, die naar Indië reizen, komen onder de indruk van de prachtige natuur, die ze overal zien. Zo ook Paul Mooy uit Alphen aan den Rijn. Hij ver trok in October 1946 per „Johan van Ol- denbarneveldt". Via Batavia ging de tocht naar Sumatra. OVW-er P. D. Mooy voelt zich in de prachtige omgeving, waarin hij zijn Vaderlandse plicht doet, best thuis. Hij rijdt dagelijks op zijn motorfiets door de straten van Padang. En de foto be wijst wel, dat hij ook met een jeep over weg kan. Paul Mooy doet veel aan sport, vooral athletiek en voetbal dat deed hij in Alphen ook al en vindt, dat hij daar fit bij blijft. Met dit al zou hij toch wel graag weer eens naar huis toe ko men. Hopelijk dit jaar nog. So long, Paul! Pangeran Kartanegara is ongeveer 40 jaar oud, stamt uit een sultansgeslacht in Oost Borneo en had een groot aandeel in de oprichting van deze staat. Soeria San- taso werd in Oost-Ja va geboren en opge leid aan de Kon. Militaire Academie te Batavia. In de Japanse tijd werd hjj hoofd ener illegale groep, daarna advi seur van dr Van Mook. Koningin en Prinses wederom naar de schouwburg Onverwachts brachten gisteravond H.M. de Koningin en H.K.H. Prinses Juliana, een bezoek aan het Centraal Theater te Amsterdam, waar zij, in een zijloge tussen het publiek, de opvoering bijwoonden van het toneelstuk „Glazen speelgoed". Wat doet U met het terug betaalde kolengeld? De N.I.W.I.N. is een nieuwe actie be gonnen, in combinatie met de Nationale Monumenten Commissie. om met het te rugbetaalde geld, dart bij de aankoop van kolen teveel 16 hertaald, nagelaten betrek kingen van slachtoffers van oorlog en be zetting en van de militairen overzee te steunen. GAAN FRANSE FRANC EN ZWEEDSE KROON DEVALUEREN? Te Parijs wordt verwacht dat het Franse kabinet zich weldra zal bezig hou den met het devaluatie-vraagstuk van de franc. Experts zijn van mening, dat een niet langer uitgesteld kan worden, wegens nieuwe prijsstijgingen. Ook de Zweedse regering zou deva luatie van de kroon overwegen, ten einde de export te stimuleren. Men gist dat de nieuwe koers zal zijn 20 kronen voor een pond, inplaats van 14%. ISAAC DA C0STA (Geb. 14 Januari 1798) zulten het niet hebben, ons oude Nederland.' Het bleef b(i alle ellenden Gods en der Vaadren pandt Zij i lebben, iviertje Wold A bü oen zwellen, dat voo >ordt hard gezwoegd, behouden esd wordt. Er Dr Huysmans vraagt ontslag als minister van Economische Zaken Wie zal deze bewindsman nu weer opvolgen Minister Huysmans, die enige maanden geleden werd geopereerd en aan een hardnekkige ischias lijdt, heeft om ge zondheidsredenen ontslag gevraagd. Naar ons ter ore kwam was hij nog van plan zijn economisch beleid, met name tegenover de critiek van de - i zijde van de P. v. d. A„ die hem een liberale po- litik in de OM schoenen schoof, fSjj Jpjjjïf.-. ',jap*3 met kracht xUff verdedigen. Mo- trnJ gelijk, dat hier van na zijn ont slagaanvrage niet meer komt. Dr. Huysmans was inderdaad de Rooms-ka- tholieke perso nificatie van Dr. HUYSMANS ®eny richt economischbeleid. Daar hij zich steeds heeft gekeerd tegen de door deze partij begeerde socialisatie-politiek, ter wijl ook zijn standpunt t.av. de toekom stige bedrijfsorganisatie, in vele gevallen niet overeenkwam met de zienswijze var met name zijn voorganger aan Economi sche Zaken, ir. Vos. Het is van hem be kend, dat hij veel meer vertrouwen toont in de ontplooiing van het vrije initiatief en veel minder moet hebben van een strak van overheidswege geleide econo mie, dan zijn rode coalitiegenoten. Juist in verband hiermede zal om de vervulling van deze vacature bij de P. v. d. A. nog wel enig rumoer ontstaan erigens liggen hier prachtige kansen. Minister Neher immers zal verdwijnen als minister van Wederopbouw. Wanneer dr Huysmans is afgetreden, hebben bei de coalitiepartijen een minister verloren, waardoor het politieke evenwicht is her steld- Zowel voor Wederopbouw, als verheerlijkte evenwicht, een vakminister worden benoemd. Zelfs zou tot verbreding van de basis van het kabinet kunnen wor den overgegaan. De sleutelpositie van de minister van Economische Zaken zal er echter oorzaak van zijn, dat van de zijde van de P. v. d. A. alle mogelijke moeite wordt gedaan, hier een partijgenoot te plaatsen. Het komt ons voor, dat van die zijde aan dit departement verreweg de voorkeur zal worden gegeven boven dat van wederopbouw, al zijn er reeds symp tomen geweest van een opeisen van het laatste departement na het aftreden van minister Neher- Januarirhever Te Velden (N.-Limburg) en Gorin- chem zijn dezer dagen reeds mei kevers gevangen. Waarschijnlijk zijn de diertjes door het zachte weer in de war geraakt, zodat zij nu aanspraak kunnen maken op de naam „Januari- Ook in Nov. productiecijfer industrie boven de 100 Ook in November heeft het algemeen productiecijfer van de industrie zich boven de 100 gehandhaafd op het basis- cijfer 1938 is 100. In October was dit cijfer voor het eerst na de bevrijding de honderd gepasseerd (109). In November liep het terug tot 105. Het indexcijfer van de omvang der landbouwproductie, op basis gemiddelde 1935/36 tot 1939/40 is 100, bedroeg vol gens het CBS voor het oogstjaar 1946/47 in totaal 70 (het daaraan voorafgaande jaar 46). Eergisteren vijf gewonden in Indië Massa's Joden aan S. D. verraden (Van onze verslaggever voor rechts zaken) Het Amst. echtpaar W. J. H. Houthuys n Branca Simons waren door het Amst. 5. G. beiden ter dood veroordeeld we gens -het verraden van massa's Joden de S. D. waardoor vele slachtoffers zijn gemaakt. In hoger beroep heeft de Fisc. prof. Langemeyer bevestiging de doodstraffen geëist wegens het perfide en gruwelijk verraad dat beiden hebben gepleed. De vrouw was een me dewerkster van de eveneens ter dood veroordeeldee Ans van Dijk, die heden morgen zou zijn geëxecuteerd. WANNEER WAS MEN ILLEGAAL WEKKER? De Raad v*kn Cassatie heeft heden de zaak tegen B. ter Horst uit Bergentheim die wegens verraad 8 jaar had gekregen, omdat hij als illegaal werker aan het doorslaan was gegaan na zijn arrestatie door de S. D. naar het B. G. te Arnhem terugverwezen voor nader onderzoek. De F. had geadviseerd eerst de Centr. Raad voor de Illegaliteit om advies te vragen of verd. wel als illegaal werker kon worden aangemerkt. Voorts heeft de R. v. C. de doodstraf fen tegen de twee gebroeders Faber uit Leeuwarden wegens moord op illegalen voor P. J. Fabel gehandhaafd en van K. C. Faber veranderd in levensl. gev.straf. Officieel wordt medegedeeld, dat he denmorgen de beruchte Jodenverraad- ■ter Ana van DUk uit Amsterdam, dir door het B.G. te A'dam ter dood was veroordeeld, welk vonnis door de R. van C. was bevestigd, Is gefusilleerd te Am sterdam. Dit ia het eerste doodvonnis, dat ln ons land tegen een vrouw is voltrokken. At ls het 19e doodvonnis, dat ten uit voer werd gelegd, terwijl 1 ter dood ver oordeelde zelfmoord pleegde. „NIEUW AMSTERDAM" GAAT VIA LE HAVRE VAREN. De „Nieuw Amsterdam" zal, te begin nen met haar volgende afvaart van New- York op 3 Febr- a.s„ Le Havre in haar route opnemen. Het besluit om deze Franse haven te doen is genomen op herhaald verzoek van oude „klanten". De „Veendam", de „Westerdam" en de .Noordam" zullen voorlopig geen wijzi ging in haar route brengen. .GROTE BEER" TE AMSTERDAM GEARRIVEERD Het ho^itaalschip „Grot* Beer" met 650 afgekeurde militairen aan board, is hedenmiddag uit Indië te Amsterdam teruggekeerd. De debarkatie zal mor genochtend om 9 uur aan de Javakade geschieden. Benelux moet ook militair en politiek doorwerken Spaak sprak te Amsterdam en Den Haag (Van r verslaggevers) Paul Henri Spaak, de Belgische minister-president ls niet alleen de gemoedelijke ronde levensgenieter, die de foto's suggereren. HU is bovenal een groot man. Een der weinige groten, die Europa op het ogenblik heeft. Een man met grote plannen en kostbare denkbeelden, die een der allerbeste, dat der Benelux, op een prettige, maag overtuigende manier weet te verkopen. Hij kwam gisteren uit Amsterdam, waar hij de Nachtwacht bekeek, op de Johan de Witt lunchte en in de Universiteit sprak* wat laat ter persconferentie op de Witte Brug in Den Haag. Met een „ex- cusez moi" zette hij zich naast jhr. mr. E. C. U. van Doorn, vice-voorzitter van de afd. den Haag van het comité voor DAT te Harlingen een handel in meer dan 100.000 levensmiddelenrantsoenen is ontdekt, welke mogelijk was door het ontbreken van controle op de provian dering van buitenl. schepen door Ned. winkeliers. DAT vandaag te A'dam proeven zou den worden genomen met vlammenwer pers ter bestrijding van onkruidvoj-ming op sportterreinen. DAT de Ned. Goudvoorraad in de af gelopen week met f 27 millioen is ver minderd tot f 582 milloen als gevolg van de omzetting van een deel van het uit Duitsland terug ontvangen goud in dol lars. DAT onze bankbiljettencirculatie in de afgelopen week met f 47 millioen terug liep tot f 2958 millioen. DAT Breda min. Fiévez heeft voorge steld de KMA niet naar elders te ver plaatsen doch in uitbreiding de oplossing te zoeken. DAT Monumentenzorg van plan is de KMA te Breda te restaureren. DAT bij een aether-ontploffing in de Pharmaceutische fabriek Brocades Stheeman en Pharmocia te Meppel twee arbeiders lichte brandwonden opliepen. DAT m. i. v. 1 Febr. mogelijk zal zijn via New-York met Ecuador te telefoneren en de postkantoren nadere inlichtingen verstrekken. DAT de scheidende Alkmaarse brand weercommandant, Frits Ringers, benoemd tot erecommandant van het corps, zo mede de gouden ere-medaille der stad ontving en J. v. Maarleveld hem opvolgt. DAT 70 uit Indië gerepatriëerde Ny-1 meegse soldaten ten stadhuize zijn ver- welkomd. DAT t. g. v. het regeringsjubileum der Koningin op 31 Augustus een allegori sche optocht door Den Bosch zal trekken. DAT gisteren een vierdaagse beurs van de Verenigde Houtwarenfabrikanten „De Zaanstreek" te Koog a. d. Zaan is ge opend. DAT te Haarlem ruim 100 jaar oud is overleden Th. v. d. Helm. DAT de 52-j. H. de Hoop, dir. van Ge meentewerken en commandant van de brandweer te Waalwijk, gisteravond op een onbewaakte overweg door een trein is doodgereden en hij een vrouw en 7 kinderen achterlaat. - DAT gisteren aan K. Vinkes te Apel doorn, die op Koninginnedag '47 twee hollende paarden tot stilstand wilde brengen, namens het Carnegiehelden- fonds te Den Haag de bronzen medaille is uitgereikt. DAT de St. Crt. van gisteren o. m. de prijzenbeschikking huurauto's 1948, goed gekeurde richtlijnen der Grondkamer voor Gelderland en een loonregeling in het schoenherstellers- en maatschoenma- kersbedrijf bevat. DAT van de nieuwe KNAC-wegen- kaart. waarvan het vorige jaar het mid denblad het licht zag, thans het zuidelijk deel is verschenen. DAT voor het Groningse B.G. tegen de 48-j. koopman P. v. Dam aldaar, die in het kamp te Ommen een medegevangene had doodgeslagen, levenslang is geëist. DAT voor het A'damse B.G. gisteren 20 jaar gevangenisstraf werd geëist tegen de 47-j. monteur Eickhoff uit Zwanen burg, die de schrik was van de Ned. gevangenen op Helgoland. DAT alé plv. Ned. vertegenwoordiger in de Balkan-commissie der V.N. is be noemd luit-kol. der mariniers b.d. J. J. A. Keuchenius. DAT de eervol ontslagen notarissen van Alblasserdam en Sprang-Capelle P. A. v. Buuren en R. Middelkoop resp. worden opgevolgd door M. Ruizeveld en J. Waverijn. DAT tot kantonrechter te Venlo is be noemd mr R. H. v. Basten Batenburg te Tegelen, lid van Ged. Staten van Lim burg. DAT het op 5 Febr. a.s. naar Indië ver trekkende 5e bat. 2 R.I. door Tegelen is geadopteerd en als tegenprestatie op 16 Jan. a.s. aldaar een afscheidsparade DAT in '47 de R'damse haven door 5974 schepen (9.883.000 ton) werd aan gedaan en dit 1510 (4.000.000 ton) meer DAT min. Mansholt Vrijdag soonljjk te Middelburg de herverkave lingscommissie te Walcheren zal instal leren. DAT de vloot van de N. V. gebr. Van Uden te Rotterdam binnenkort wordt uit gebreid met de 500 ton metende kust vaarders „Rijnhaven" en „Merwehaven" en het m. s. „Maashaven" van 9300 ton. DAT tot 5 Febr. bij kunsthandel Aal- derink te A'dam een tentoonstelling wordt gehouden van Chinese en Ti betaanse plastieken uit de 6e tot de 18e DAT volgens de nieuwjaarsrede van de Arnhemse burgemeester, de bevolking van Arnhem gedurende 1947 steeg van 90.051 tot 99.526 inwoners, terwijl nog 1100 Arnhemmers in noodwoningen te Roosendaal vertoeven en het aantal wo ningzoekenden op 31 Dec. j. 1. 3415 be droeg. DAT is opgericht een contactcommis sie voor de Ned. tamboers- en pijpers corpsen waarvan als secretaris optreedt L. Dubbeldam, v. Dieststraat 24b, R'dam. DAT in een te R'dam gehouden chauf feurs-vergadering de voorz. van de Unie voor Chauffeurs, H. Westerlaken, heeft gepleit voor aanvaarding van het onlangs ingediende wetsontwerp autovervoer goe deren. DAT is ingediend een wetsontwerp tot bekrachtiging van een derde algemene maatregel van Bestuur betreffende dienst plichtvoorziening i. v. m. de onlangs plaats geharf hebbende verlenging met een half jaar van de wet Dienstplicht voorzieningen. DAT te Amsterdam, 54 jaar oud, is overleden dr. J. Rozenberg, leraar aan de 4e HBS met 5-j. cursus aldaar. DAT de „Borneo", de nieuwste aan winst van de „Nederland", hedenmorgen voor zijn eerste reis van Amsterdam naar de USA vertrok. DAT de voorm. Ned. Seintoestellenfa- briek, thans een onderdeel van Philips, te Hilversum op 27 Febr. a. s. feestelijk haar 30-jarig bestaan herdenkt. DAT president Truman a Belgisch-Nederlands-Luxemburgse menwerking en toen was het wachten maar op de vragen die komen zouden. Over de Benelux eerst, algemene vragen die een uitwerking van de eerder uitge sproken redevoering brachten. De Belgi- sche premier herhaalde, wat hij eerder op de dag in Amsterdam zei: Er zjjn eigenlijk maar twee pogingen tot internationale samenwerking gedaan. De eerste poging was de Benelux, de tweede is het plan-Marshall. Het is dringende eis deze pogingen te ver kelijken. Hij formuleerde het nog wat scherper toen hij, op de vraag of Bene lux politieke en militaire gevolgen met zich kan brengen antwoordde dat, indien er een goede en intieme economische menwerking bestaat, die op verschillend gebied zal doorwerken. Men moet de c sequenties daarvan aanvaarden en i ook komen tot een nauwer politiek militair contact. Ten aanzien van het vredesverdrag met Duitsland zeide hij. dat Benelux niet goed behandeld is. Er was in Londen te wei nig contact met de ministers der grote mogendheden en~ook de drie landen zijn onvoldoende geraadpleegd. Gisteravond was er bij minister Van Boetzelaer een druk bezochte receptie ter ere van de Belgische gast. /Verf. invoer bijna tuee milliard meer dan in 1946 Uitvoer meer dan verdubbeld. Volgens de voorlopige raming van het C.B.S. had de Nederlandse invoer (exclu sief diamant en invoer per postpakket) in 1947 een waarde van 4256 millioen gul den tegen een (geschatte) waarde van 2305 millioen in 1946. De Nederlandse uitvoer over 1947, even eens exclusief diamant en pakketpost. bedroeg in totaal f 1860 millioen. In 1946 bedroeg dit cijfer f785 millioen. zodat de uitvoer meer dan verdubbeld is. Wisselend bewolkt Tot morgenavond verwacht De Bilt: Wisselende bewolking roet enkele ver spreide buien Aan de kust tijdelijk krachtige, overigens meest matige Wes telijke wind. Iets kouder des nachts ZON EN MAAN Middelburg I Donderdag 15 Januari Zon op 8.43 in den tijd! Niet om hun erf te wezen, heeft God het one bevrvd is de grondtoon van Da Costa'a poëzie: „de strijd tegen d'afgoón. uit d'Eeuwtrots gesproten." En daaraan is bU hem alles ondergeschikt. Zijn gedichten hebben alle een tendens, voor zover ze niet zuiver gelegenheidsgedichten zijn. En deze strekking is: de gave der poëzia de dichter geschonken ter verheerlij king van zijn Schepper. Volgens zijn eigen woorden is hij geen politicus, maar toch noemt hij verschillende van zijn ver zen politieke gedichten. En dat zijn za ook. omdat het niet anders kon. Iemand als Da gevoel, met een medeleven in alles wat hem omgeeft, moet natuurlijk ook j allesbehalve on verschillig staan tegenover politieke schiedenis zijn tijd. Daar- I bij komt dat hij een leerling en Isaic d CosU geestverwant is 0 s B ilderdij k. Tekening J. vd Linde Jr.) de vurige contra-revolutionnair. Niet alleen is hij een leerling van dezen, o 1 g e 1 i n g. want het heerszuchtig karakter van de meester had i geweldig overwicht op de leerling, zelfs dat deze invloed nog jaren na Bilderdijks dood op Da Costa werkte. Indien we nagaan, hoe ze met elkaar in aanraking waren gekomen, behoeft dit niet te verwonderen. Da Costa kreeg les in 't Hebreeuws van Leemans en deze bracht hem in kennjs met de 42 jaar oudere dichter, omdat zijn leerling op de leeftijd van 13 jaar reeds verzen schreef. Op zijn 14de jaar b.v. reeds een, getiteld „Lof der Dichtkunst" niet bepaald een onderwerp dat men van zulk een knaap zou verwacht hebben. Maar hij was in meer dingen anderen vóór. In 1811 (dus, toen hij 13 jaar oud was) werd hij als student ingeschreven. Hij promoveerde in 1818 in de rechten en daar hij tevens letteren had gestudeerd in 1821 ook in deze wetenschap. Bilderdijk, de man van een ontzaglijk» geleerdheid, moest wel veel met zo iemand op hebben en wederkerig kon de leerling niet anders dan grote bewonde ring voor de oude dichter koesteren. On der zijn invloed ging hü dan ook in 182J tot het Protestantisme over. En. daar hij niet de man was om iets half te doen, werd hij een vurig prediker voor het nieuwe geloof. Dit woord dient echter in zeer ruime zin opgevat te worden, want het betekent hier ook: het politieke ge loof van Bilderdijk. In 1823 verschijnt van zijn hand een vlugschrift, getiteld: „Bezwaren tegen den geest der eeuw." Deze brochure maakte zulk een opgang, dat ze in één jaar vier drukken beleefde. Want iedereen wou. zij het dan ook in vele gevallen tandeknarsend van woede, dat „slechte" geschrift lezen. Wie had ooit gedacht dat een man der 19de eeuw het wagen zou om te verklaren dat het helemaal mis was met de schone vruch ten der revolutie: godsdienst, zedelijk heid. verdraagzaamheid. wetenschap, constitutie, onderwijs, vrijheid cn verlich ting, er deugde niets van. En deze ver klaring had te meer invloed, omdat men zo gezellig en rustig bijeen zat om de familedis van vader Willem, de koning, die alles wel bedisselen zou. zonder één van zijn onderdanen in zijn zalige rust te storen. Van alle kanten kwam de felle critiek los. de politie moest zelfs nagaan, wie bij hem aan huis kwamen. Zo staats gevaarlijk was hij. Maar dit belette hem volstrekt niet om in 1824 een nieuwe bro- chOre met de titel: de Sadduceeën, te publiceren Het was alles Bilderdijk van top tot teen Zijn dichtkunst leed onder de politiek. Want van 1825 tot 1840 ver scheen zo goed als niets van hem in poëzie. Intussen was Bilderdijk in 1831 gestorven en had Da Costa daardoor meer de plicht tot eigen denken gevoeld. We zien dan ook dat hij langzamerhand van meningen verandert. Niet dat hjj een volledige zwenking maakt, maar hij v/ordt verdraagzamer. In 1848 schrijft hij zelfs een brochure, waarin hij de grond wetsherziening van dat jaar aanprijst, mits ze positief-Christelijk. monarchaal- Oranje, oprecht en wezenlijk liberaal is. Hij is dan tot de overtuiging gekomen, dat de revolutie op zichzelf verkeerd is, maar dat er goede gevolgen uit kunnen voortkomen. Hij is zelfs zó vooruitstre vend dat hij zich tegen de getrapte (niet- rechtstreekse) verkiezingen verklaart met de volstrekt niet onjuiste opmerking dat: ..zo men de natie niet rijp genoeg acht om haar vertegenwoordigers onmid dellijk te kiezen, zij evenmin bevoegd zal mogen worden om kiezers van kiezers te leveren." „Vijf en twintig jaren" een lied tn 184<k doet hem weer op het erf der poëzie tre den. En dan komen zijn belangrijkste po litieke gedichten in snelle opeenvolging: de financiële nood van Nederland in 1844; de naderende revolutie, die hij aankondigt ei. de revolutie zelf in allerlei Europese landen doen hem ontvlammen en hij neemt hiermee in de grond der zaak weer de lijn op. onder Bilderdijks leiding be gonnen. De belangrijkste geestelijke be weging van zijn tijd, het Réveil, ten doel hebbend een verdieping van het gods dienstig leven, dat in de kerk van toen geen bevrediging vond. heeft op deze verzen zijn invloed niet gemist Ook in dit opzicht is Da Costa nog Bilderdijks volgeling Deze poëzie treft door de over tuiging. die er uitstraalt en zelfs in de hartstochtelijke maat er van. is dU vaak te merken. Hier en daar rijzen ze ttt een profetische blik in de volgende techni sche eeuw. Maar anders dan Bilderdijk. is bij hem van zelfgenoegzaamheid of zelfbewustheid geen sprake in zijn werk. Want overal kan men als het ware tussen de verzen lezen de laatste regel van ..De slag by Nieuwpoort," zyn zwanenzang: „Maar de overwinnaar in het stof ge bogen. bidt" Den Haag. Dr F. C. Dominican.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1948 | | pagina 1