I
D-D-T
„MANNBE, IK WEL EEN NIEUWE HOED../
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
B
ZATERDAG 3 JANUARI 194S
Het Kerkewerk Anno Domini'47
(Vai
Kerknieuwsredacteur)
Hét Woord van God is in 1947 gepredikt in kathedralen en schuren in steden
en dorpen,' het heeft geklonken in de oren van jong en oud, bU sterfbedden
en in ziekenkamers, omdat God Zijn Kerk, die Hij in ons vaderland heeft
geplant, ofRlanks alle verdeeldheid, in stand heeft gehouden. Wanneer wij 'n
blik terugslaan, zullen wij ook in het kerkewerk van 1947 de grote daden
Gods moeten zien en erkennen.
Ned. Herv. Kerk
Grote activiteit werd in verscheidene
kerken ontplooid. In de Ned. Herv. Kerk
'kwam dit tot uitdrukking in de aanbie
ding van het ontwerp der Nieuwe Kerk
orde en het voortgaande radenwerk, in
de reizen van dr K. H. E. Gravemeyi
naar Zuid-Afrika, waar het contact met
de kerken in dit stamverwante land werd
gelegd, van de praeses der Gen. Synode
Haar Indië om de band tussen de kerk
in Nederland en de Protestantse kerk in
Onze Overzeese Gebiedsdelen te verste
vingen en van dr E. Emmen, secretaris
der Synode, en prof. dr S. F. H. J. Berkel-
bach van der Sprenkel naar de V.S., ter
voorbereiding en de Assembly va
Wereldraad van kerken.
fiat de richtingskwestie nog niet i
luwd, bleek uit de verklaring van ds F. J.
Pop in het Driebergense kerkgebouw,
Inzake het sluiten van de kansel
prof. dr W. Banning, de stemmen, die
opgaan in de Gereformeerde Bond in
Proefballons voor het
Presidentschap
TkTÏEMAND zal durven ontkennen, dat
J.N figuren als een Truman en Marshall
niet Alles hebben gedaan
Stalin naar een compromis te streven
Inzake de huidige wereldgeschillen. Tot
Op heden is dit volkomen mislukt. Dat
•r redenen kunnen zijn, dat te elfder ure,
toch ook Rusland de onverzettelijke
houding laat varen, bijv. veroorzaakt
door de binnenlandse structuur in het
rijk der Sow jets, economische redenen,
welke tot uiting kwamen in de duikeling
van de roebel,, is altijd nog èen licht
puntje. Het gezicht, dat Molotof trekt
vóór het „stalen gordijn" kan inderdaad
•nders zijn, dan achter dit scherm.
Maar er zijn anderzijds aanwijzingen
genoeg, dat de breuk AmerikaRusland,
tussen West en Oost een definitieve zal
blijken te zijn. In Amerika dient mén
daar ernstig rekening 'mede te houden.
Bij de komende presidentsverkiezingen is
dit alles een factor van grote betekenis.
Democraten en Republikeinen, terwijl er
ook thans sprake is van een „derde
partij, die van Henry Wallace, zullen
«poedig hun candidaten voor het forum
moeten brengen. De benoeming van eer
Eisenhower als president der Ver. Sta
ten zou ongetwijfeld de betekenis hebben
var* een vuist tegen
over Rusland, maar
over de kwestie of
Eisenhower een can
didatuur zou ambi-
't Verklaarde
uitzicht
voorlopig nog in het onzekere. Zowel bij
Democraten als Republikeinen bestaat
•nimo met de populaire generaal als a
didaat op de proppen te komen, en zoals
men weet, zal Eisenhower nog deze zt
aftreden als de opperste leider vai
Amerikaanse generale staf. Over zijn po-
Dtieke antecedenten is echter slechts
weinig bekend. Hij is er de man
naar, zich óf voor het Republikeinse óf
Voor het Democratische program uit te
«preken. Hij is after all niet het type
van een Marshall, die soldaat, diplomaat
an econoom blijkt te zijn.
Dat een Eisenhower achter het „plan
Marshall" zou staan en vóór de „Ver.
Naties" I», kan men toch moeilijk een
bijzondere aanbeveling noemen, want
welke bonafide Amerikaan, zou dit, ge
ilen de tegenstelling AmerikaRusland,
niet zijn? Neen, de aandrang op hem uit
geoefend, zich candidaat te willen stellen,
ls niet slfchts gegrond op het fei
uitstekend paradepaard is,
slechts gegrond op het feit,
Wj een uit
In de oorlog bewezen heeft, een vurig
atrijdros te zijn.
Men kan er echter zeker van zijn, dat
de Democraten opnieuw Truman zullen
voordragen, wiens tactische, maar vast
beraden politiek grote sympathieke ge
niet, zodat het er naar uitziet, dat het
bij de komende presidentsverkiezingen
fel zal toegaan.
Men noemt de namen van andere po
pulaire figuren, als senator Taft, alsmede
Harold Stassen, die echter tegenover
Truman en Eisenhower geringe kans ma
ken. Men heeft in Amerika, vooral met
het oog op de buitenlandse politiek
het gevaar van éen oorlog met Rusland
hetgeen toch niet meer onder stoelen
of banken geschoven wordt, een „sterke
man" nodig, een centrale, leiding ge
vende figuur en als zodanig zouden een
Eisenhower, Truman, Marshall in aan
merking komen.
Dat er in Amerika ook kringen zijn,
die malgré tout, blijven geloven aan een
compromis met Rusland, hoewel toch,
getuige de verschillende wereldconfe
renties, Marshall en vóór hem Byrnes, en
van de andere politieke kopstukken, de
Brit Bevin en de Fransman Bidault, de
kous op de kop gekregen hebben, wordt
bewezen door de candidatuur van een
Henry Wallace. In de „Tribune des
Nations" verschenen, bij herhaling arti
kelen van zijn hand, waaruit wij vroeger
reeds het een en ander hebben geciteerd.
Hij is vice-president der Ver. Staten ge
weest en gedurende korte tijd minister
van handel. In hem wordt dan de „derde
partij" belichaamd, het kamp van links
gerichte, vooruitstrevende groeperingen,
terwijl zijn candidatuur gesteund zal
worden door de communisten. Ik kan de
figuur van Wallace toch niet anders zien,
dan een, in het ongerede geraakte, ont
spoorde idealist.
De tegenstellingen in de internationale
politiek neigen niet naar een compromis,
de jongste gebeurtenissen in Grieken
land en Roemenië, na de mislukking van
de conferentie te Londen, wijzen daar
immers allerminst op. Als Wallace wel
hetwelk im-
op
compromis gelooft, hetwel
p ideologische grondslag i
op
Christelijke basis reeds te verwerpen is;
als Wallace de verzoeningsgezinde poli
tiek van Truman en Marshall bestrijdt,
dan bewijst hij daarmede de vrede een
slechte dienst.
Wat Wallace wil, is mosterd na de aan
gebrande maaltijden te Moskou en Lon
den. Stalin heeft geen behoefte aan een
„internationale politiemacht" trouwens
hoe wil men die zo gauw uit de politiek
drassige grond stampen en de „zon"
van het imperialisme en expansionisme
komt in het Russische Oosten op.
De candidatuur van een Henry Wal
lace kan slechts vertroebelend en ver
warrend werken, maar gelukkig, meer
betekenis dan die van' een wensdroom
heeft deze niet.
band met de handelingen der Synode
de critiek op de komende kerkorde, als
mede in de afscheiding van de Zwingli-
groep van de Vereniging van Vrijzinnig-
Hervormden, die zich achter „Gemeente
opbouw" schaarde.
Met dr G. C. van Niftrik, dr A. A.
van Ruler, dr W. C. van Unnik en dr
H. Vos bestegen vier Hervormde predi
kanten de heogleraarskatheder, terwijl
prof. dr M. J. A. de Vrijer zijn arbeid
te Utrecht heeft neergelegd en dr A. R.
Hulst werd benoemd als opvolger
prof. dr A Noordzij. Tevens willen wij
hier memoreren de benoeming van prof.
dr H. van Oyen, voorheen Ned. Herv.
predikant, tot hoogleraar te Bazel
vertrek van prof. dr H. Kraemer te Lei
den, die werd aangezocht om op te tred<
als directéur van het Oecumenisch In
stituut van de wereldraad der Kerken te
Genève en in wié de Ned. Herv. Kerk
een gevoelig verlies lijdt, aangezien- hij
de stimulerende persoonlijkheid is ge
weest voor de vele na-oorlogse arbeid
dezer kerk.'
Verschillende getuigenissen en ver
klaringen, al dan niet van het I.K.O.
werden van de kansels voorgelezen. De
Synode meende niet te"moeten ingaan op
de verzoeken tot posthuum eerherstel
ds Hendrik de Cock en ds A. C.
Raalte, en dit college liet zich bij vele
gebeurtenissen in den lande officieel
tegenwoordigen. De kerk van Utrecht viel
de eer te beurt om in de Domkerk de
H. Doöp te mogen zién toedienen
Prinses Marijke en de Apeldoornse predi
kant, ds J. F. Berkel, zag zich benoemd
tot Hofprediker.
Belangrijke gebeurtenissen i
herdenkingsplechtigheden ter gelegenheid
van „Anderhalve eeuw Zending" dat
dankbaar en luisterrijk werd gevierd,
het 80-jarig bestaan van de bekende Doe-
tinchemse Inrichtingen, het voorportaal
voor vele predikanten.
Droefheid was er in de kring dezer
kerk door het overlijden van 36 predi
kanten, onder wie bekende figuren als
dr M. M. den Hertog van 's-Gravenhage,
ds A. G. H. ten Kate van Brussel, ds A.
Drost Azn. van Arnhem en prof. dr H.
Th. Obbink, terwijl verscheidene pre
dikanten in de kracht van hun jaren
werden weggenomen, zoals ds P. J.
Krop van St. Pancras, ds J. Brandenburg
van Velp en de veldprediker
Kuypers in Indië.
Gereformeerde Kerken
In de Geref. kerken ging het kerkelijk
leven voort, zonder veel onrust, zodat
gezegd kan worden, dat deze kerken zich
meer en meer herstellen van de gevolgen
der Vrijmaking, alhoewel nog enkele
predikanten overgingen naar de Geref.
kerken (art. 31 K.O.), de bezwaarde
Friese predikanten opnieuw in een bro
chure hun stem verhieven, en in de ker
kelijke pers de sporen van de scheuring
nog steeds werden getrokken.
Het Zendingscentrum te Baarn breidde
zijn arbeid uit en hier werden vele ver
gaderingen en conferenties gehouden, o.a.
groep Ned. HerV. en Geref.
predikanten over wat hen gescheiden
houdt. De betekenis van dit centrum zal
straks nog meer duidelijk worden, wan
de Zendingssynode bijeen komt. In
dezelfde gemeente krijgen deze kerken
n Eyangelisatiecentrum, dat zijn
werkzaamheden reeds heeft aangevangen,
terwijl de Centrale Diaconale Conferen
tie besloot tot stichting van opleidingen
gezinsverzorgsters en diaconale
assistenten.
Ook enkele Geref. predikanten en
hoogleraren gingen naar Amerika; zo
prof. G. Brillenburg Wurth, ds F. C.
Meyster en dr P. Prins, die het Eeuw
feest te Holland-Michigan bijwoonden en
prof. dr J. H. Bavinck, die zowel Indië
als de V.S. ti&zocht. Dr J. H. Kroeze van
Dokkum vertrok voorgoed naar Zuid-
Afrika om daar aan de Universiteit te
Potchefstroom op te treden als senior-
De Gen. Synode hield in Juni te Zwolle
haar slotzitting en gaf haar sanctie aan
de vestiging van een algemeen kerkelijk
bureau te Utrecht, dat in de toekomst
veel nuttig werk kan doen ten behoeve
der kerken. Zij besloot tevens, dat de
Geref. kerken zullen toetreden tot de
Nederlandse Zendingsraad, waarvan een
Geref. predikant, n.l. ds Joh. Blauw, nu
der secretarissen optreedt. Ver
scheidene predikanten namen een beroep
als missionnair predikant aan, waartegen-
staat, dat een Mntal dienaren des
Woord, die in Indië éftieidden, terugkeer-
Nederland om lrier de herders
staf op te nemen.
Hél aantal kerken en preidikanten be
woog zich in stijgende lijn en de predi
kantennood kwam op schrille wijze tot
uiting in de talrijke mutaties onder deze
ambtsdragers, terwijl één candidaat zelfs
23 beroepen op zich verenigde.
Tenslotte willen wij hier nog in her
innering brengen het zilveren jubileum
de Geref. Mannenbond, dat op waar
dige wijze te Rotterdam werd gevierd.
Aan de Geref. Kerken ontvielen door
de dood enkele predikanten, die in vroe
ger jaren een op de voorgrond tredende
plaats in het kerkelijk leven hebben in
genomen en wij noemen van' hen dr J.
Thijs van Zwolle, ds L. Adriaanse, mis-
-predikant van Utrecht, ds D.
Hoek van Enkhuizen, ds J. H. Rietberg
in Maassluis en ds J. D. van der Vel-
;n van Rotterdam-Kralingen.
Geref. Kerken (art. 31 K.O.)
Nu de vrijmaking nagenoeg tot stil
stand is gekomen, hebben de Geref. ker
ken (art. 31 K.O.) zich steeds meer ge
consolideerd. De meest, vooraanstaande
figuur uit deze kerken, prof. dr K.
Schilder, vertoefde enkele maanden in
Amerika en ds J. H. van der Stoel van
Groningen maakte een reis over Java
Soemba, waardoor het werk der vrij
making ook naar Indië werd overgeplant
evenals dit het geval was op Curugao,
waarheen ds G. Th. Koopman van Den
Haag reisde.
In de kring van deze kerken trad naar
uren het verschil van mening, inzake
imenwerking met gelovigen uit andere
kerken en zo beraadden de leden der
kerken zich op een landelijk congres over
de verhouding tot de A.R. Partij.
Op enkele plaatsen openbaarde zich ook
in dit opzicht een scheuring door de vor
ming van Geref. kiesverenigingen. Tegen-
de scribenten in de kerkelijke pers,
die samenwerking in allerlei Christelijke
organisaties van de hand wijzen, werd
echter ook het geluid gehoord, waarin
wel werd gepleit voor samenwerking op
het brede levenserf. Het laatste woord
l-dsi|-
Onze tekenaar Leo K. Zeldenrust ontdekte op de binnenplaats van perceel
Loggerstraat 138 dit oude brokje Scheveningsche romantiek, dat wU hier gaarne
onze lezers tonen.
hierover zal nog wel niet zyn gesproken.
Grote offervaardigheid werd betoond
voor de Theologische Hogeschool te Kam
pen dezer kerken, waar prof. dr S. Grey-
danus het feit herdacht, dat hij 30 jaar
geleden tot hoogleraar werd benoemd.
De briefwisseling met de Geref. Ker
ken leidde niet tot nader contact, hetgeen
echter plaatselijk wel werd opgenomen
met de Chr. Geref. Kerken.
In ds H. C. van dén Brink, die in zijn
laatste levensjaar nog tot Geref. kerken
(art. 31 K.O.) overging, en ds J. S. Post
van Axel verloren deze kerken twee
kante figuren, waarvan vooral de eerste
grote bekendheid in ons land genoot.
Chr. Geref. Kerken
Het jaar 1947 was voor de Chr. Geref.
Kerken van bijzondere betekenis, door
diversé besluiten van de Generale Sy
node, welke gedurende 14 dagen
Utrecht vergaderde, en de jubilea aan de
Theologische School te Apeldoorn. Be
halve de naamswijziging, besloot de Sy
node voortaan mede te werken aan radio-
kerkdienstuitzendingen en deputaten te
benoemen tot het zoeken van contact met
andere belijders van Geref. confessie. Zij
verleende emeritaat aan prof. J. W. Geels
benoemde als zijn opvolger ds J. Ho-
vius van Zwolle. Prof. J. J. van der
Schuit ontving een Koninklijke onder
scheiding bij zijn zilveren jubileum als
hoogleraar en ds W. Kremer volgde
prof. L. H. van der Meiden op als voor
zitter van de Chr. Geref. Jongelingsbond.
Ds Baaij van Alphen a/d Rijn en ds C.
Smits van Driebergen bezochten Ame
rika, terwijl in de plaats van ds A. Bik
ker, ds G. H. Polman naar het zendings
terrein op Celebes vertrok. Met ds D. J.
Brummen en ds J. B. G. Croes gingen
predikanten der oudere garde uit deze
kerken heen.
Overige Kerkformaties
Wat de overige kerkformaties betreft,
mogen wij herinneren aan het 60-jarig
an van de Ned. Luth. Jongelings
bond, welk jubileum te Ams^rdam werd
gevierd en de overgang van de Herst.
Evang. Luth. Gemeente te Zwolle naar
de Evang. Luth. Kerk, waarbij zich ook
F. ten Rouwelaar, voorheen predi
kant der Herst. Evang. Luth. Gemeente
te Amsterdam, voêgde.
In de kring van de Doopsgezinde Broe
derschap werd het eeuwfeest van de zen
ding dezer werkformatie herdacht, terwijl
Broederschap vier predikanten door de
dood verloor.
De Geref. Gemeenten zagen hun aantal
gemeenten toenemen en mochten tevens
het 4(£jarig bestaan van hun kerkver
band vieren. Het aantal vacatures in deze
kerken blijft groot, terwijl ds W. C. La-
main van Rijssen een beroep aannam
naar Grand Rapids en een afgestudeerde
candidaat eveneens de roeping naar de
gemeente Paterson (V.S.) opvolgde.
Het conflict in de Herst Evang. Luth.
Kerk, dat zich ropdom ds B. E. J. Bik
groepeert, spitste zich toe en gaat mede
over de drempel van het nieuwe jaar.
Uit de Vrije Evangelische Gemeenten
ging ds J. W. Verheij te Den Haag
naar de Geref. Kerken (art. 31 K.O.), ter
wijl in de Unie van Baptiste Gemeenten
de oud-voorganger J. Reiling, zijn hon
derdste verjaardag mocht vieren.
Zullen de kerken en hun leden in 1948
nader tot elkander komen? Neen, niet
als wij uit menselijke overwegingen gaan
redeneren, doch wel, indien wij Jezus
Christus, de Weg. de Waarheid en
Leven in het centrum van ons leven
plaatsen.
In de
Volkswijk
vin
Laten we eens wat afwisseling bren
gen in de eentonige gelukwens dezer
dagen van „Veel heil en zegen", „het
allerbeste" en „al wat maar wenselijk
is." Ik meen dat natuurlijk ook, maar
als je het zo'n paar honderd keer ge
hoord en gezegd hebt. gaat de glans
er toch wat van af. Bovendien is het
vandaag al weer 3 Januari (waar
blijft die tijd toch?) en er is al weer
zo veel gebeurd dat je zowat vergeten
bent dat we 1948 schrijven. Om kort
te gaan dus: „Wel gelukgewenst en
veel D.D.T."
U kent dat goedje immers? 't Is het
allerbeste ongeveer, dat de Tweede
Wereldoorlog ons bracht en
volgens het doosje waar het
in zit „het" middel ter verdel
ging van luizen, vliegen et
andere insecten. Probaat wer
kend: het is niet ens nodig on
de eventuele vlo eerst te van
gen en het beestje ijlings 'n
snufje ervan om z'n bekje te smeren,
gelijk vroeger kwakzalvers van hun
medicijn zeiden. Neen. het werkt in
het groot. Er moet een dokter geweest
zijn, die het mee nam naar een volks
logement. Toen de deur daarvan weer
openging drongen golven wippende
en hippende gedierten naar buiten
Dat vermag D.D.T. en wanneer u me
niet gelooft, neem dan eens 'n pi&efje.
Ik schrijf dit niet als reclame maar
met dieper beweegredenen. Ik ben
namelijk een kriebelige geschiedenis
op het spoor gekomen. Er is ergens
een instantie, die beddeloze burgers
aan matrassen helpt. Dat is een edel
streven, want het is niet gezond om
op de kale vloer te slapen. Maar nu
doet zich het wonderbaarlijke voor
dat in deze matrassen geen kapok of
zeegras zit, maar iets anders. De één
zegt: vodden. De ander beweert: lom
pen. En een derde verzekerde me dat
ze met „vullis" gevuld waren. Ik laat
dit in het midden, maar de verdere
gang van zaken dient verteld te wor
den. De burgers waarvan ik rep gin
gen dankbaar op deze matras ter
riiste. Ook stonden ze des anderen
daags weer en gingen des avonds
opnieuw slapen. Dat gebeurde zo een
maand lang. maar zie, toen kwam er
een scheurtje in het matrasdek, waar
uit men evengoed kan concluderen
dat voornoemde burgers met hun
schoenen aan naar bed trokken, als
wel dat dit dek niet van de allerbeste
kwaliteit was. Ook dit latyi we in het
midden, maar» we kunnen niet ver
zwijgen dat ftit het scheurtjesgebied
zich een legioen vlooien als sprink
hanen of Germanen door het ganse
huis verspreidde. JSn nu vraag ik me
af: Wie waren het eerst ter plaatse,
de vlooien of het scheurtje en zaten
deze vlooien oorspronkelijk aan de
buitenkant of aan de binnenkant van
de matras? Al moet ik er bij zeggen,
dat er nadrukkelijk beweerd wordt
dat de vlooien er eerst waren en aan
de binnenzijde, in het vulsel.
Ware ik detective of journalist, dan
zou ik hierover volledig uitsluitsel
kunnen geven. Ware ik politicus dan
zou ik hierover een vlooienrel ma
ken. Maar ik ben slechts Uw wijk pre
dikant, die weet wat fluisteringen
soms logenachtig zijn. Dat bewees
me het tweede gebeuren, dat me in
overdrachtelijke zin ook kriebelig
maakte. Er is een gezin van 'n poli
tieke delinquent. Die een maand ge-
Ueden buiten vervolging werd gesteld
en naar huis mag zodra daar
woonruimte voor hem is. Maar
een andere instantie zegt'
die woonruimte geven we pas
als hij thuis komt, zodat de
knaap vooralsnog in bewa-
ring blijft en er vooralsnog
naet voor woonruimte ge
zorgd wordt. Aldus werd het me ver
teld en ik werd zeer kregel ovpr zulke
elkaar-bestrijdende ambtelijké instan
ties. Maar. noch journalist, noch poli
ticus, noch detective, wachtte ik met
belangstelling de gang van zaken af.
Bij het volgende bezoek werd de ge
schiedenis me opnieuw maar geheel
anders verteld, zodat me bleek dat
slechts sprake was van wippende en
hippende geruchten en legenden
waarvoor een geestelijk D.D.T. zeer
wenselijk zou wezen, want onze amb
telijke instanties zijn niet zo kwaad
als soms wel eens beweerd wordt.
Ik "eg niet dat ze volmaakt zijn.
maar dat is het Kerkewerk ook jiiet,
want hoe zou het anders mogelijk
wezen dat een juffrouw van zeven
Kerstfeesten thuis kwam met zevqn
kalenders welke ze ijling6 a fl.50
aan de buren verkocht. Neen, ^erk
en burgerlijk bestuur laten soms nog
zeer veel te wensen over. Ze wippen
ook te fantastisch rond. zodat in het
ene huis niets bezorgd wordt en in
het andere vijf dekens plus een win
termantel voor een juffrouw, die er
warmpjes bij zit en 'hooit uit gaat.
Voor zulk een springerig geliefbebber
is ,weer- een apart soort D.D.T. nodig:
dat van samenwerking en verstand.
Het moge overvloedig gestrooid
worden, want het is zo weer Kerst
feest.
Laat ons hopen dat er dan zoveel
gebouwd is in Rotterdam dat er niet
langer dertien gezinnen in één huis
behoeven te wonen waar voor vijf
hoogstens plaats is. Wént zo lang dat
het geval is, blijven we gedwongen
D.D.T. te gebruiken en dat is niet de
schuld van menig bewoner, die z'n
uiterste best doet.
WIJKPRJIDIKANT.
Gedachten bij een verhuizing van
een P.R.A.
(Va
Moet dit stof niet worden weggeblazen?
i een onzer verslaggevers.)
In het Haagse P.R.A.-gebouw aan het
Lange Voorhout zijn stoffeerders bezig
de vloerkleden los te trekken en de gor
dijnen af te nemen. Op de gangen staan
hele rollen vloerzeil en op een krat met
papieren leest men „Zeerust" als adres,
fie P.R.A. verhuist en zal per 1 Jan.
Scheveningen zitten, verkleind en
onder de directe leiding van de waar
nemend hoofdcommissaris der Haagse
Verhuizingen plegen stof op te jagen.
Uit de vlokken die over het Lange
Voorhout dwarrelen heb ik enkele ge
dachten gepuurd, die het overwegen
misschien wel waard zijn.
Eigenlijk zou men zich over de in
krimping van een orgaan als de P.R.A.
harte moeten verheugen. Het zou
bewijs kunnen zijn, dat een stuk
nationale narigheid aan zijn einde ge
holpen was.
Was dat maar zo!. Maar de dossiers van
de P.R.A., die nu in kist 'en krat naar
elders gebracht worden, bevatten een
serie -namen, die ons eertijds met schrik
u alleen nog maar met vragen ver
vullen.
Wanneer, zo luiden die vragen aan het
eind van. 1947, worden figuren als de
Duitsers Harders en Wulk, Rühl en
Lages, Blumenthal en Aus der Fünten
berecht? Deze Duitse misdadigers, die
maand in, maand uit in de Nederlandse
gevangenissen verblijven, die in alle
gelijke zaken als getuigen gehoord zijn,
maar wier eigen wandaden door het stof
bedekt schijnen te zullen worden.
Dat ig niet zonder gevaar. Ritterbusch,
die ons nazificeerde, werd naar Duits
land gebracht en looptdaar thans in
vrijheid rond.
Fischböck, die Nederltnd uitplunderde,
is* grijpbaarover de grens, maar
gebeurt niet!
„Dr. dr." Wimmer, die ook zo het
en ander oj^z'n geweten heeft, is .destijds
aan het hof in Neurenberg uitgeleend
om in Seyss Inquart's zaak als getuige op
te treden. Hij is nimmer naar Nederland
teruggebracht. Er gaat een verhaal, dat
de Nederlandse autoriteiten zeiden:
„Wimmer moet toch nog in Oostenrijk
terecht staan en zal daar de kogel zeker
krijgen. Hij is mooi onderweg. Laten ze
in Oostenrijk met hem afrekenen."
Maar „ze" rekenen in Oostenrijk niet
met hem af. Zodat „dr. dr." Wimmer
beste kans maakt bij een volgende ge
legenheid z'n etvaring te spuien.
Gaan nu de hierboven genoemde uit
vinders van Silbertanne-moorden, razzia-
regisseurs (zonder waarschuwing schie
ten), Joden-wegvoerders (Aus der Fün
ten) en patriottenvervolgers straks de
zelfde weg op? Wie hoorde er nog ooit
van Aalbrecht, de Duitser, om wie des
tijds de Nederlandse wet veranderd
moest worden, daar anders oorlogsmis-
In ons klimaat heeft het kapsel
bescherming nodig.
Er zullen ongetwijfeld heel wat vrou-
en en meisjes zijn geweest, die zich het
afgelopen najaar hadden voorgenomen nu
géén nieuwe hoed te kopen. De
verzuchtte en bracht zijn vrouw
een gerust hart langs de verschil
lende hoedenwinkels. Maar zijn blijd
schap was slechte kort. Hij had trouwens
kunnen Weten, dat er niets verander
lijker is dan een vrouw. Bij het zien van
zoveel verleidelijks in de etalage gingen
de goede voornemens bij de vrouwen
aan het wankelen en met heel veel
diplomatie brachten zij het er tenslotte
uit: „Mannie, ik wil toch wel een nieuwe
hoed. Die kan mijn oude jas dan hele
maal „ophalen". Dus toch nog een voor
deel bij deze veranderlijkheid. Geen
nieuwe^ jas. Daarom geven we alsnog
twee modellen van flatteuze hoedjes. We
doen verstandig in het eenvoudige, niet
te opvallende genre te blijven, ook wat
de kleur betreft. Bij de keuze moeten
>ns ook niet laten inpalmen door de
sierlijke voiles of beeldige veer-garnitu-
Voor speciale' gelegenheden zullen
?r eer mee kunnen inleggen, maar
de beurs van manlief is niet zo groot,
Sportief en toch gekleed.
dat
ook nog een hoedje voor de fiets
oi voor buiig weer af kan.
In hét meer sportieve genre zitten
trouwens allerlei mogelijkheden, ook
voor speciale gelegenheden. De hoed met
de a-symmetrische rand van onze foto
houdt zo'n beetje het midden tussen
sportief en gekleed. Het sportieve effect
wordt verhoogd door de voile weg te
laten. Onze tweede foto toont een grappig
snufje: een soort sjaal, huik of hoe we
i tevens afneembaar i
winderige
dadigers van vreemde V tionaliteit niet
strafbaar zouden zijn?
Op 20 Januari gaat jr «veer een trans
port Duitsers de gren* over. Er zijn en
kele goede bekenden onder, dr. Hartel
o.m., eertijds standrechter. Maar na twee
jaar pluizen is vast komen te staan, dat
wij hem niets kunnen maken!
Wat helemaal niet verwonderlijk is in
een land, waar Silbertanne-moordenaars
als Van Efferen, Mink, Smit en Besteman
gratie kregen en de eigenlijke mc
denaars van A. M. de Jong, Benard
van Goch, na hun ontsnapping, nog
steeds vrij rondlopen!
Nu U het zegt: het stuift op het Lange
Voorhout, en géén klein beetje; er
ondanks het geploeter der verhuizende
P.R.A
Maar blijft er nog niet veel te veel
stof liggen?
RUWE HANDEN
ruwe huidPurol 10 ct.
PUROLIN (verfijnd product
voor de vrouw). Doos 40 ct
Financieel Weekoverzicht
De blik vooruit
Het afgelopen jaar werd, gekenmerkt
door stijgende koersen en de stemming
bleef, over het algemeen, aan de vaste
kant. De voornaamste oorzaak is ongetwij.
feld te zoeken in de werking van infla
toire tendenzen want de verhouding goe
deren en geld is grondig verstoord.
In het afgelopen jaar is de chartale cir
culatie met ruim f 200 millioen toegeko
men en de bankbiljettenomloop was aar
het einde des jaars tot f 3 milliard geste
gen. Men dient ook rekening te houden
met de vermeerdering der girale crculatie.
Gezien de schaarse toeneming der gbede-
renvoorziening kan mep de conclusie trek
ken, dat de ontwikkeling en de circulatie
ongewenst is. In 1948 zal deze expansie
waarschijnlijk tijdelijk onderbroken
den onder invloed van de aanslagen
bijzondere" kapitaalsheffingen, maa
feitelijke oorzaken worden daarmede niet
weggenomen.
Zolang ongedekte iiitgaven door de
staat voortduren, zolang „het pptverteren"
geen einde heeft genomen, bi ven de in
flatoire gevaren aanwezig.
Onze buitenlandse handel heeft zich
gunstig ontwikeld. Als men echter rekent,
dat de invoer slechts voor ongeveer 40 pet
door de export werd gedekt, dan begrijpt
men, dat deze vóoruitgang nog geheel on
voldoende is. Hoe sneller de productie kan
stijgen, hoe beter. Aan vermeerdering van
de uitvoer zijn echter grenzen gesteld
men dient rekening te houden met
waarschijnlijkheid, dat in 1948 het tempo
zal worden vertraagd.
Verwacht wordt, dat het tekort op de
betalingsbalans in 1952 meer dan f 1 mil
liard zal bedragen en drs Kohnstamm be
twijfelt het of wij in staat zullen zijn, het
noodzakelijk industrialisatieproces zo snel
als het vereist is, uit te voeren.
In het afgelopen jaar hebben we voor
f 2Vi milliard aan financiële verplichtin
gen op ons genomen ten behoeve van Ned
Indië. Op deze wijze dreigt Indië ons land
slepende ziekte te ondermijnen.
Het Spreekt vanzelf, dat de effectenbeurs
nauwgezet de gang van zaken in Indië
volgt en in de afgelopen dagen is wel ge
bleken. dat de minste ritseling ener betere
ontwikkeling aanleiding geeft tot hogere
koersen.
Als hoeksteen van het kabinetsbeleid
t.a.v. de lonen en prijzen fungeerde de
veronderstelling. dat in het afgelopen
jaar een flinke Prijsdaling zou intreden.
Deze verwachting is niet verwezenlijkt,
integendel, onder invloed van de infla-
taire tendnzen in Amerika en de grote
aankopen van Amerikaanse producten
door hef buitenland, zijn de prijzen in
HOMO JUBILANS
Wie van jaartallen houdt, k:n in het zo
pas begonnen jaar zijn hart ophalen. Er
dit jaar schier geen enkele maand,
of zij zal ons plaatsen voor een of meer
1948 heeft zich al aangekondigd als net
belangrijke data uit het verleden. Het jaar
jaar der jubilea en het zal dit ongetwij
feld achteraf in nog sterkere mate blijken
te zijn geweest dan ons thans reeds oe-
kend is. Want is 1948 eenmaal het jaar uer
jubilea, dan zijn er altijd wel sportieve-
lingen, die er in slagen, steeds nog meer
interessante data uit het verleden op te
delven.
Daarbij komt, dat 1948 behalve het jaar
van de jubilea ook het jaar van de con
gressen zal worden- Die twee behoren bij
elkaar. Een feestvierend volk is tot ve
lerlei bereid, ook tot het houden van con
gressen en de belangstelling voor verga
deringen en conferenties ls in het alge
meen niet van die aard, dat men hier het
ijzer niet zou smeden op de weinige mo-
n^r-ten, dat het heet is.
Ook wat die conferenties eu congressen
betreft, beschikken wij reeds over een
geducht lijstje. Maar men zij gerust: er
zijn nog wel enkele data beschikbaar.
Intussen is het bij deze jubilea, ook oij
de gouden, niet alles goud wat er blinkt,
en het zou voor de gemoedsrust van ons
volk wel goed zijn, indien het niet met
jubilea en congressen werd overvoerd. Er
zijn in deze zorgenvolle tijden ook nog
andere dingen, die de aandacht vragen, al
iet altijd van even blijde aard.
Wat echter niet mag worden verwaar
loosd. is het regeringsjubileum, dat onder
Gods gunst onze geëerbièdigde Koningin
de loop van dit jaar zal vieren. Het ligt
geheel in de lijn van Haar karakter, dat
Zij er op heeft aangedrongen dit jubileum
te houden binnen het kader van sober
heid, dat door deze donkere tijd wordt be
paald. Niettemin is het begrijpelijk, dat
dit jubileum in dit jaar aan ons nationaal
bestaan een belangrijk accent zal verlenen.
Van de ouderen onder ons zullen de ge
dachten daarbij stellig teruggaan naar net
kroonjaar 1898. Maar ook anderen zullen
vergelijkingen willen maken tussen toen
en zo mag worden aangenomen,
dat wij in dit jaar vele beschouwingen
voorgelegd zullen krijgen over de ontwik
keling, welke allerlei sectoren van het ie-
:n in deze periode hebben doorgemaakt
Dit laatste is het trouwens, waardoor
alle jubilea een byzondfere actuele waar
de krijgen. Voorop moet staan de dank Je
gens God voor alle betoonde zegeningen.
Hij bestuurt het leven van vorsten en vol
ken. Het is dan ook begrijpelijk, dat bij
alle herdenken in het centrum moet staan
bezinning op de Goddelijke Voorzie
nigheid.
Maar daarop moet aansluiten de vraag,
wat de herdenking van deze jubilea ons
lering brengt. In dit jaar krijgt net
woord van Groen van Prinsterer voor on
r.ieuwe diepte, het woord waarin bij aan
het „Er staat geschreven" het ..Er is ge
schied" paarde.
Beschouwen wij het zo, dan wordt 1948
niet een ijdel en ledig jAeljaar. Dan heeft
het ook zin, deze jubiHB te gaan vieren,
ja, dan wordt het -Viert uw vierdagen"
voor ons een plicht der dankbaarheid.
Behalve het regeringsjubileum van onz#
Koningin zijn er in dit jaar stellig nog
enkele andere data, die bijzondere aan
dacht verdienen.
Daar is het feit, dat dit jaar eeq eeuw
geleden de bekende Grondwet van 1848
werd ingevoerd, die de -eur opende voor
onze parlementair-constitutionele Rege
ringsvorm, een Regerngsvorm, die voor
ons land en volk van grote waarde is ge
worden en zeker mede een factor is ge
weest om ons te behoeden voor allerhande
revolutionnaire schokken, zoals die zich
ook weer in 1848 en in andere jaren
in andere landen deden gevoelen.
Het is geen toevalligheid te noemen, dat
in het ja-u: 1848 elders Karl Marx en Frie-
drich Engels hun „Commu.^stisch Mani
fest" in het licht gaven, eèn gebeurtenis
van grote betekenis, die echter ook na
een eeuw nog op verschillende wijze naar
haar waarde zal wdrden beoordeeld.
Eenstemmger zal het oordeel luiden
over de betekenis, welke de vrede van
Munster in het bijzonder voor ons land
had, een gebeurtenis uit het jaar 1648,
waarvan gezegd kan worden, dat daarbij
het souvereine Nederlandse Staatsbestel
werd geboren.
Zuhen de jubilea dus het thans aange
vangen jaar accentueren, nog is voor on»
verborgen wat het jaar 1948 zelf ons bren
gen zal. Ons volk is dit jaar een jubile
rend volk. Het jaar schijnt te staan in het
teken van de „Homo Jubilans", van de ju
bilerende mens. Maar de mens make de
„Homo Jubilans", die hij dit jaar in zich
zelf is, ondergeschikt aan de „Homo Sa
piens", aan de wijze mens, die hy (als het
goed is) al evenzeer is, mits hij wijs is
met de wijsheid, die van boven is. Want
bij jubilea alleen zal de mens niet leven
zelfs in 1948 niet. <s
Binnenkort de helft minder
cacaopoeder
En de prtfs gut omhoog, evenals die vu
chocolade
Zoals we reeds eerder meldden, wordt
cacao en chocolade duurder, en wel met
ingang van Maandag a. s. De prijzen wor
den dan maximaal per 100 gram: cacao
poeder los uitgewogen 24 ct (oude prij»
18 ct), repen ongevuld 36 ct (30 ct). ge
vuld 31 ct. (27 ct.), wichtgoed ongevuld
45 ct. (35 ct.), gevuld (bonbons enz.) 35 ct.
32 ct.), chocoladekorrels los uitgewogen
28 ct (22 ct
Het cacaopoeder-rantsoen zal binnen
kort de helft worden teruggebracht.
Speciale kwaliteitsartikelen met uit
zondering van repen mogen voor een be
perkt deel tegen hogere prijzen worden
verkocht en wel: chocolade aan stukje»
voorden hoogste 60 ct. (oude prijs 50 ct)
bonbons voor max. 63 ct. (oude prys
Jet) per ons. In dit geval moeten de
artikelen echter verpakt dan wel uit z.g.
toonbankdozen worden verkocht
Bovenstaande maatregel is noodzakelijk
geworden door de stijging van de wereld
marktprijs van cacaobonen. Omdat in on»
land nog partijen goedkoop gekochte
cacaobonen aanwezig zijn kan hier de
prijessttfging tot het uiterste beperkt
worden. Dit brengt echter een bezuini
ging op het binnenlands verbruik mee,
hetgeen tot uitdrukking zal komen In de
ran tsoenverlaging.
1947 belangrijk gestegen. Men is van oor
deel, dat de uitvoering van het steunpla*
bet prijzen niveau in de Ver. Staten belet
te dalen. Het anti-inflatieplan van pre
sident Truman zal, naar men vermoedt,
slechts gedeeltelijk neutraliserend wer
ken. De vooruitzichten op »en grote prijs
verlaging zijn voor ons land derhalve niet
gunstig en het is duidelijk, dat een ver
lichting in de spanning tussen lonen ea
prijzen hier te lande voornamelijk van de
internationale goederenmarkt zal moeten
komen. De acties voor incidentele prijs
verlaging In het binnenland "zijn niets clan
lapmiddelen.
