Ir J. J. VALKENBURG BLEEF HET
ANTWOORD SCHULDIG
NIEUWE LEIT/SCHE COURANT
WOENSDAG 19 NOVEMBER 1!
Stadsnieuws
De zware last der verantwoordelijkheid
„Ik deed, wat mij was opgedragen'1
i dan luidruchtig reageerde, geenszins in de vergetelheid bij besch. op
waren er echter eerder op gericht» t
tuele eigen schuld te verlichten. Zo had
hij indertijd dr Boks niet door ir Val
kenburg vervangen, omdat hij besch.
een hard man vond, niet geschikt om
deze politiek onrustige school te be
sturen.
Ook het geval Uljé ter sprake.
Nadat de getuigen waren gehoord, ging
de president er nogmaals toe over
reeks schriftelijke verklaringen voi
lezen. Het betrof verschillende gevallen
„anti-Duitse hetze op scholen", v
was geraakt: de berechting van ir J. J. Valkenburg, in de bezettingstijd leraar
de Gemeentelijke H.B.S. te Leiden en als zodanig propagandist voor de beginselen
van de N.S.B. onder de jeugd.
of andere wijze
Zij, die ir Valkenburg gekend hadden.l
beweerden bij zijn binnenkomen, dat de
man zeer veranderd was. Dat dit ook
innerlijk het geval was, valt moeilijk te
constateren. Uit de verklaringen van be
schuldigde bleek dit echter allerminst.
Het meest recht door zee leek nog de
motivering van zijn lidmaatschap van de
N.S.B.: sympathie voor het beginselpro
gram, vooral sociaal. Dat de N.S.B. met
de Duitsers had geheuld, was besch. niet
zo duidelijk geweest. Wat sommige
functionarissen in deze meenden te moe
ten doen, daarvoor droeg hij dan ook
geen verantwoordelijkheid. Zijn activi
teit als lid van het Nat. Soc. opvoeders-
gilde achtte besch. zelf zó effectloos, dat
het volgens hem niet of weinig ter zake
deed. Hetgeen de president, mr Ph. J. de
Ruyter de Wildt, de opmerking ontlokte,
dat dit toch in elk geval niet aan de
besch. had gelegen! Wat het lidmaatschap
van de Germaanse SS aangaat, dat was
volgens de heer Valkenburg van al héél
weinig betekenis geweest: een vergade
ring, één maal toevallig bijgewoond,
kon men toch geen actief lidmaatschap
noemen! En het insigne van de N.S.B.?
Dat had besch. pas op school gedragen,
toen daarvoor toestemming was ver-
Pres.: „Van Duitse zijde!" (Gelach op
de tribune).
ZUn houding als leraar.
Dat de heer Valkenburg zyn activiteit
als leraar-propagandist aan de HBS het
zwaarst zou worden aangerekend, stond
al wel van 't bagin af vast. Zoals mr d<
Kuyter de Wildt in de loop van het pro
ces opmerkte, droeg besch. immers mede
de verantwoordelijkheid voor die uitin
gen van jeugdige onbesuisdheid, die het
gevolg zijn geweest van de vijandelijke
propaganda en vele jonge mannen, kin
deren nog bijna, naar het Oostfront heb
ben gedreven en later naar het detine-
rlngskamp en de gevangenis. Dit geldt ir
het algemeen, ook al zou geen concreet
geval van die aard met betrekking tot ir
Valkenburg bekend zijn.
Besch. ontkende iedere vorm van pro
paganda, ofschoon een menigte getuigen
verklaringen, door de president voorge
lezen, andere taal sprak. Beschuldigdes
activiteit had zelfs een soort van staking
ten gevolge, toen hij voor zijn vertrek
als leraar de jongens in bepaalde be
woordingen had toegesproken. Het lokaal
was als protest leeggestroomd en de leei
lingen waren die dag niet weer op school
verschenen. Maar besch. zeide. dat niet
allen waren weg gegaan en dal
het algemeen uit zulke onbesuisde
reacties bij de jeugd, vooral op politiek
terrein, geen al te vérstrekkende gevol
gen mag trekken.
Pres.: „U kunt moeilijk volhouden,
dat de jeugd in de bezettingstijd
geen politik onderscheidingsvermo
gen had'" Met sprekende voorbeel-
len toond mr De Ruyter de Wildt
Ie waarheid van zijn woorden
waarop besch. niet anders kon doen
dan beweren, dat rust op school red-
Ter nagedachtenis aan de heer
G. Bakema
ZoaLs wü reeds hebben gemeld, heeft
zich enige tijd geleden een comité ge
vormd, dat zich ten doel stelt, ter na
gedachtenis aan de heer G. Bakema in
de school aan de Stadhouderslaan, een
vergroot portret van de overledene aan
te brengen, Naar wij vernemen, za!
Woensdag 10 Dec. om half 12. de aan
bieding hiervan plaats hebben
Dhr P. Masurel temidden
van fruit en bloemen
Gisteren heeft de heer P. Masurel zijn
91ste verjaardag gevierd. De oude man,
die gezond is en nog over een geheugen
beschikt, dat menigeen hem zou benij
den, heeft, volgens zijn eigen zeggen,
een goede dag gehad. Gisteravond heb
ben wij hem even in zijn kamertje aan
de Molenstraat, bij de familie v. d. Berg,
opgezocht. Wij troffen hem aan temid
den van fraaie bloemstukken en kleur
rijke fruitmanden,
„Hoe voelt U zich nu?", zo vroegen
wij hem. „Wat zal ik daar op zeggen",
zo antwoordde hij. „Ik vind het heel
leuk, dat ik vandaag zo veel bezoek heb
gehad. Vooral toen de afgevaardigden
van de „Prediker"-verenigingen kwa
men, voelde ik me weer jong opnieuw.
Ik ben wel oud, maar ik leef toch nog
intens mee met mijn vereniging. U ziet,
hoe de jongens en meisjes aan mij den
ken. Fruit en bloemen getuigen er van.
Maar.daar op die tafel staan ook
wat dozen sigaren. En ik kan U ver
zekeren, dat ik er van zal smullen, van
die sigaren dan", aldus verklaarde de
91-er met een vrolijk lachje.
Wij namen afscheid. En wensten de
humoristische jarige een goede nacht
rust. „Dat zal wel gaan, ik heb een
drukke dag achter de rug en dan slaap
ik meestal als een roos", zei de krasse
baas. „Tot een volgende verjaardag, ho
pen we, mijnheer Masurel."
Leids Tribunaal
In- de ochtendziti-ng van gisteren wer
den nog enkele aangehouden zaken af
gedaan, terwijl in de zaak tegen G. J.
Heemskerk uit Noordwijk het onderzoek
werd geopend, maar spoedig daarop weer
gesloten, om nog enkele getuigen te
horen.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Jansje F d v P C Sloos en F
v Zijp; Cornelia A z v A Nieuwenburg
en W v d Berg; Pieter A v Driel en C
Buijs; Jacobus JMzvGCJvd Wiel
en E F M Bresser; Robert z v J Vermond
en J v Daalen; Wan Ching d v H Y Kho
en T N Sie; Bastiaantje d v A Mets en
J Roggeveen; Alida J d v W v Rossen
en J P Langezaal; Franciscus z v F v
Rijnswou en C S Paats.
OVERLEDEN: M J v d Kroft—de
Bruijn 70; W Nederstigt 71 j.
GEHUWD: W G Aldershoff en M Par-
naentier.
ding betekende voor de jeugd
betreffende gezinnen. De Duitse
reacties hadden dit later zonneklaar
bewezen. Die rust had hij getracht
te handhaven.
Pres.: „Maar de klachten, die u
had over de houding der leerlingen,
over hét dragen van speldjes en
strikjes, diende u in bij de bezetter,
waarvoor u de leerlingen juist wilde
Besch.: Ik heb gedaan, wat mij
was opgedragen!"
Pres.: „Hebt u de uitdrukking
„Befehl ist Befehl" wel eens ge
hoord?"
Besch.: „Nooit!'
De arrestatie van dr J. D. Boks.
Het tweede kapitale punt in de ten
lastelegging was de al of niet verrader
lijke rol, die ir Valkenburg zou hebben
gespeeld bij de arrestatie van de direc
teur der HBS. dr J. D. Boks. Dr Boks
erd eind 1941 door de S.D. ter verant-
oording geroepen, omdat hij op zijn
school anti-Duitse hetze zou hebben toe
gelaten, zelfs zózeer, dat een leerling het
bestond in de scheikunde-les een glas
plaat, die met fluor-waterstof geëtst
moest worden, met de beeltenis van
Prinses Juliana te versieren. De plaat
bij de S.D. aanwezig geweest
corpus delicti. Besch. ontkende deze
plaat te hebben overgelegd en de eenmaal
door hem afgelegde verklaring, door de
president voorgelezen, werd thans
worpen.
„Ik heb dat proces-verbaal nooit ge
lezen en ook nooit getekend!" aldus de
heer Valkenburg.
Propaganda in de school.
.Als eerste getuige kwam dr
naar voren, die op de vraag van de pre
sident, of er door besch. in de school
propaganda werd bedreven antwoordde:
„Ontzaglijk veel, edelachtbare! Er is
zelfs een hele klas weggelopen, omdat ze
er genoeg van hadden!"
Pres.: „U hebt het zelf niet kunnen
constateren?"
Get.: „Nee; als ik binnenkwam,
alles on orde. Maar ik heb er genoeg
moeten horen!"
Na uitvoerige verklaringen van getuige
Boks richtte de president zich
beschuldigde.
Pres.: „U heeft alleen maar de maat
regelen van de Duitse bezetter in de
hand gewerkt!" (Onderdrukt applaus).
Getuige dr Boks vertelde daarop van
zijn arrestatie en dacht de voornaamste
reden zijn Koningsgezindheid.
Pres.: „De naam van Valkenburg is
daarbij wel genoemd?"
Get.: „Ja."
Pres.: „Was er sprake van inside-infor
mation?"
Get.: „Ja."
Pres.: „Althans, dat veronderstelt u?"
Get.: „Ja".
Verdediger: „Was er aanleiding om van
Valkenburg een dergelijke ploertige daad
te veronderstellen?"
Get. dr Boks: „Wij hadden in 1938 naar
dezelfde functie gesolliciteerd. Ik werd
tenslotte benoemd en sinds was de ver
houding zeer onaangenaam."
Verdediger: „Maar alles blijft toch
veronderstelling?"
Get. Boks: „Ja, maar met 99 pet zeker
heid!" (Applaus op de publieke tri-
Voormalig korpschef van politie
Hoffmann weigert verklaringen
af te leggen.
Hierop was getuige A. van Vianen,
directeur van de Analystenschool, aan
het woord. Deze getuige had toevallig een
telefoongesprek bijgewoond tussen de
voormalige korpschef van politie U K.
L. Hoffmann en Valkenburg, welk
gesprek over de bewuste etsplaat liep.
de heer Van Vianen had
dit gesprek later geverifieerd; hij was
op school getuige van een en an
der geweest!! Intussen leverde het ver
hoor van de amanuensis J. v. d. Berg
weinig op. Het bleek, dat ook deze enige
tijd in detentie had doorgebracht. Het
belangrijkste, door hem naar voren ge
bracht, was, dat de tekening, die volgens
hem in het glas was geëtst, niet die van
de Prinses alleen was, maar van het
Prinselijk Paar. Van het verdwijnen
an de plaat had hij niets gemerkt.
Getuige Hoffmann, wiens
verklaringen met betrekking tot het
telefoongesprek van immens belang
zouden z(jn geweest, weigerde echter
de eed af te leggen voor een tribu
naal, dat volgens hem geen grond
wettelijke bevoegdheid bezat. Het
ernstig woord, dat de president tot
hem richtte, mocht niet baten en on-
verrichterzake moest men deze be
langrijke getuige weer wegleiden.
Getuige prof. J.
is-generaal
bezettende macht had ingegrepen. Waar
uit die heffie dan bestaan had? Uit he*
zingen van liedjes als het bekende „Arme,
kleine schildersjongen"! En het dragen
van rood-wit-blauwe cocardes!
Beschuldigde kon op dit alles niet veel
zeggen. Toen het geval Uljé ter sprake
kwam, de man die, ofschoon hij toch
goede buur was geweest en een goed
vriend, werd verraden aan de S.D., pro
testeerde besch. tegen het naar voren
brengen van deze verklaring. Immers,
de heer Uljé had zich later weer me'
besch. verzoend. Nu de heer Uljé, die,
zoals men zich zal herinneren, werd ver
moord, reeds 1% jaar dood is, leek het
oprakelen van deze zaak besch.
kies. En tenslotte moest de heer Valken
burg óók het antwoord schuldig blijven
op de vraag, waarom hij zijn brieven aan
zijn zoon ondertekende met de groet:
„Heil Hitier". De getuige k décharge, F.
P. F. v. d. Pluim, die door mr Reisenbach
de Haan was opgeroepen, kon slechts
verklaren, dat hij begin 1945 bij
veilig onderkomen had gevon
den bij beschuldigdes echtgenote ei
hij later nooit iets van propaganda
de N.S.B. had gemerkt. „Wat een
der, begin 1945!" mompelde men op de
publieke tribune.
„HU deed, wat hem werd
gelast, zonder critiek".
F. K. Reisenbach de Haan met
de verdediging van ir Valkenburg een
aangename en gemakkelijke taak op zich
heeft genomen, zal niemand kunnen be
weren. De verdediger achtte Leiden niet
de plaats om dit proces te voeren, daar
het temidden van de om de persoon van
ir Valkenburg oplaaiende hartstochten
uiterst moeilijk zou zijn een objectief
oordeel te vellen.
Beschuldigdes lidmaatschap van de
NSB werd door mr Reisenbach de Haan
bijna vurig verdedigd: „Ik tart iedereen
te verklaren, dat men wist hoe de
toestand in Duitsland vóór 1939 was. In
Nederland was die in elk geval deplora-
n na 1940 druppelden de berichten
de behandeling der Joden maar
langzaam door." Bovendien was beschul
digde verblind door de heftigheid van de
Duitse propaganda. Valkenburg was
iemand met een eigenaardige mentaliteit,
hü deed wat hem werd gelast, zonder
critiek. Op de diverse verklaringen,
schriftelijke zowel als mondelinge, werd
door de verdediging niet nader inge
gaan. Zij verhalen slechts van diep te be
treuren feiten, feiten, die ook door be
schuldigde worden betreurd.
De kwestie van de etsplaat achtte verd.
•hter aanvechtbaar. Hoe was het met
die etsplaat gegaan? Geen der getuigen
heeft d ur ve n-verklaren, dat Valken
burg de plaat naar de S.D. heeft ge
bracht. Er is ook geen enkel bewijs, dat
hij directeur Boks heeft aangebracht,
aldus mr Reisenbach.
Dat hij begunstigend lid werd van de
Germaanse S.S. en later actief lid, achtte
verd. verklaarbaar, gezien het feit, dat
besch. graag weg wou uit het onderwijs,
wegens de hinder, die hij daar onder
vond; besch. had dit lidmaatschap nodig
ter verkrijging van een functie bij de
politie.
„Maar", zo riep mr Reisenbach de
Haan uit, „aan de handen van deze
besch. kleeft geen bloed en geen traan!"
En tenslotte'waren volgens verd. de ver
halen over propaganda in de school
uiterst vaag te noemen.
Bij de bepaling van de strafmaat vroeg
ir Reisenbach te bedenken, dat de even
tueel toe te passen maatregelen in dit
geval het effect van afschrikmiddel en
factor tot verbetering zouden missen,
daar besch. in de detentie reeds lang tot
afschrik en verbetering was gekomen.
,bad het tribunaal de nodige wijs
heid toe" bij het te nemen besluit. De
beschuldigde, daarnaar gevraagd, had aan
dit betoog tenslotte niets meer toe te
voegen
Voortaan meer no's voor
schoenenbonnen
Wij vernemen, dat in het vervolg bü
het bekend maken van een eindcijfer
van het stamkaartnummer voor het ver
krijgen van een sohoenenbon meer num
mers zullen worden betrokken dan voor-
Om het publiek een extra gang naar
net distributiekantoor te besparen, zal
bij het afhalen der nieuwe bonkaarten
tevens - voor hen die ervoor in aan
merking komen een schoenenbon in
ontvangst kunnen worden genomen.
Daar echter de bonkaarten om de 8
veken worden uitgereikt en het bekend
maken van een nummer voor een schoe-
ïenbon om de 6 weken geschiedt, zal. om
tief publiek niet te benadelen, voortaan
meer dan een nummer worden bekend
gemaakt.
M.i.v. Maandag a.s. komen in aanmer
king voor een schoenenbon zij, wier
stamkaartnummer eindigen op een 8 of
op 04, 14, 24, 34 of 44.
HET BELOOFDE EITJE KOMT
Wij vernemen dat in de bonnenlijst
van a.s. Donderdag de verleden week
aangekondigde bon voor een ei voor ..11e
leeftijdsgroepen is opgenomen
Meubilair-comité „Pniël" organi
seerde feestavond
Voor de leden van het „Stuiversfonds".
Het meubilair-comité „Pniël" organi
seerde gisteravond in het gelijknamige
wijkgebouw een gezellige avond voor de
leden van het „Stuiversfonds", een on
derdeel van het comité, dat zich ten
doel stelt, gelden te verzamelen voor
het herstel en het onderhoud van het
interieur van „Pniël".
De wijkpreddkant, ds W. H. Kelder Jr,
heette de aanwezigen hartelijk welkom
en sprak de wens uit, dat de avond een
succes zou worden.
De heer G. A. Jasperse, voorzitter van
het meubilair-comité en leider van deze
feestfbijeenikomst, kondigde in zijn ope
ningswoord een nieuwe actie aan in het
kader van het „Stuiversfonds". Het lid,
dat de meeste begunstigers werft, krijgt
daarvoor een tastbaar blijk van waar
dering. Spr. hoopte, dat er van de fees
telijke samenkomst een stimulerende
werking zou uitgaan.
n zeer gevarieerd programma werd
vervolgens afgewerkt. Speciale vermel
ding verdient wel het optreden van de
blinde accordeon-virtuoos, de heer J.
Horree. Hij mocht dan ook een hartelijke
ovatie ift ontvangst nemen.
Hedenavond worden de leden va:
wijk in „Pniël" verwacht. Voor deze
bijeenkomst geldt hetzelfde programma,
waarin, evenals gisteren, een verrassing
is opgenomen. Dit verklappen wij echter
Truman zocht het
applaus niet.
Dat, wat de Engelsen „straight"
men, rechtuit en rechtvaardig, op
man af, zonder sluwe bijbedoelingec
ongetwijfeld een kenmerk van Trurt
„boodschap' in de speciale zitting
het Amerikaanse Congres. Hij heeft
de gemakkelijkste weg gekozen, want
kon rekenen op critiek van tal van a
toren, in het bijzonder van de Repu
keinen. Door de koestering
plaus, wordt de waarde va:
soonlijkheid niet bepaald en het appi
bleef bij Trumans' rede uit. Het kan
tuurlijk zijn, dat zijn drastische
stellen ter voorkoming van inflatie,
prijscontróle, verrassend werkten, i
na al, wat daarover reeds uitgelekt
valt dit argument moeilijk te accept®
Eer kan men zeggen, dat
Amerikanen het niet bijster aangen:
zal vinden aan de wederzijdse afhac
lijkheid „AmerikaEuropa" herint
te worden, terwijl men van republike
zijde, met het oog op de presidentsver!
zingen, uit Trumans woorden
trachtte te slaan.
De Republikeinen voelen bitter we;
voor „prijsbeheersing", die de produ
zou kunnen remmen, schaarste ii
hand werken alsmede de „zwarte
del", en men aarzelde niet voor de
drijving, dat het „vrije Amerika"
deze maatregelen zou overhellen na
methoden van het „totalitaire regin
De voorgestelde rantsoenering en p
beheersing zijn er dus nog niet, want
Congres moet deze noodzakelijke
eerst nog doorslikken De felle voorst
ders der economische vrijheid vinden
„herstel van Europa" wel belangr
maar de Amerikanen moeten er nie
tekort komen.
Toch aardig van de Minister. Door dat voordeeltje hebben wij
tenminste óók eens wachtgeld
t Verklaarde
uitzicht
Veertigjarig jubileum
Warm was de huldiging, die gisteren de
heer A. Verboog, procuratiehouder van de
meelfabriek „De Sleutels" voorheen De
Koster en Co., ten deel viel in verband
met zijn 40-jarig jubileum. In de direc
tiekamer werd hü, in aanwezigheid van
ïw, moeder en kinderen, toege
sproken door de oudste directeur, de heer
A. de Koster, die met hartelyke woorden
een geschenk onder couvert overhandigde.
In de ontspanningszaal voerden vervol
gens het woord de heren ir. F. K. T
Beukema toe Water, namens de directie
gedenkbord aanbiedend, H. J. de
Koster, die de gouden draagmedaille en
het diploma van de Maatschappü voor
Nüverheid en Handel uitreikte, en B.
Hageman, namens het kantoor-, labora
torium en reizend personeel, met als ge
schenk: een rüwiel! De heer A. v. d.
Kreeke bracht van het fabriekspersoneel
bloemenmand mee. de heer A. Piket,
ens de personeelsvereniging een
fruitmand. Mevrouw Verboog deelde in
de bloemenhulde, die ook van de züde
bevriende relaties kwam. De heer
Verboog dankte tenslotte voor de goede
woorden en geschenken.
HAAGSE RECHTBANK
De Officier ging de jeugd van de
matroos J. K. uit Leiden na, en consta
teerde dat hij altyd een lastige klant
is geweest, die toen hü op school zat
reeds diefstal pleegde. En later had hij
dit voortgezet, zodat de Officier nu een
jaar en drie maanden gevangenisstraf
aftrek van preventief eiste voor de
diefstal van een motor op 13 Mei ge-
j pleegd.
De raadsvrouwe, mr N. G. Oosterhuis-
1 Pieterse betoogde dat verd. die nu 19
jaar is, door zün kameraden dronken
I was gevoerd, en als gevolg daarvan bij
zün rederü was ontslagen, en toen om
I geld verlegen zat, hetgeen rot de diefstal
aanleiding werd.
Op 24 Juni pleegde de metselaar
C. v. Z. te Leiden diefstal van de fiets,
die onbeheerd voor het kantoor der
Leidse Spaarbank stond. Maar men had
verd, al spoedig in de gaten, en de Offi-
p Dam, voormaligcier wees erop dat verd. reeds eerder is
n het departement I veroordeeld. Gezien het rapport, luidde
Oom Piet bracht ze in de
juiste stemming.
In Leiderdorp vierden de ouders van
Gijsje, Gonnie en Pietro hun koperen
bruiloft. Een der tantes kwam op het
idee, een collecte voor onze zieke jon
gens in Indië te houden. Oom Piet
raakte in vuur en zette in: ..O, schit
terende kleuren van Nederlands vlag"
De anderen vielen by*. Resultaat f 7.50.
Westkill-cursussen geëindigd
In het wü'kgebouw „Staalwijk" werden
Westhill-cursussen georganiseerd. De op
zet was, dat 6 keer zou worden vergaderd,
door omstandigheden is dit 7 keer ge
worden. Mej. J. A. van Kuipers behan
delde de volgende onderwerpen: „een
vergelükend overzicht der verschillende
afdelingen", „de psychologische achter
grond" (door verhindering van mej. Van
Kuipers door de heer v. d. Baan geleid),
„sfeer en middelen, d'ie de sfeer bevor
deren; platen, muziek", „expressie", „de
voorbereidingsavond (Bü'ibelklas)", „de
jongste kinderen; vü'fjes". Uit het aantal
deelnemers, dat de cursus bezocht, n.l.
gemiddeld 60, blükt wel, dat er grote
belangstelling bestond. Vooral ook de
enthousiaste wijze, waarop mej. Van
Kuipers uitleg gaf, hielp hieraan mede
Gisteravond werd de laatste bijeen
komst gehouden, speciaal gewijd aan de
oudsten. De kinderen van 11 tot 14 jaar
waren hierbij zelf aanwezig. Ds Ten
Have behandelde met hen het Bijbels
onderwerp „De tien melaatsen". Met het
uitspelen van Hand. 12 (Petrus uit de
gevangenis verlost) werd deze „trai-
ningscursus" besloten. Omdat ze leer
zaam zijn en de band tussen de assis
tenten van de verschillende Wësthill-
Zondagsscholeh wordt versterkt, hoopt
men op meer dergelijke avonden.
Vijftig jaren ijver, toewijding
en plichtsbetrachting
In tegenwoordigheid van het voltallig
personeel van de desbetreffende af de-
ling is hedenmorgen mej. Alida Zwaan
t. g. v. haar 50-jarig jubileum bü de N.
V. Leidse Textielfabriek Gebr. van Wijk
en Co. door directie en personeel gehul
digd. Toen de jubilaresse vergezeld door
haar beide zusters werd binnengeleid,
heerste in de cantine van het gebouw
de Vestestraat een opgewekte stemming,
die tot enthousiasme groeide onder de
hartelijke speech van de directeur, de
heer J. G. J. Verhey van Wük. Telken
male dreigde al een applaus en een „Lang
zal zü leven", dat eindelük, toen de di
recteur had uitgesproken, de volle kans
Directeur Verhey van Wijk wees in
toespraak op de trouwe, toegewijde
beid van mej. Zwaan, die vüftig jaren
met üver en plichtsbetrachting werkte
voor de fabriek, voor haar medemensen
en voor het Nederlandse volk. Want hoe
veel Nederlandse voeten zou zü in di<
halve eeuw al niet van kousen en sok
ken hebben voorzien. Namens de direc
tie overhandigde spr. mej Zwaan een ge
schenk onder couvert, dat dankbaar
werd aanvaard.
De directie kon verder nog in het al
gemeen mededelen, dat jubilarissen
jubilaressen voortaan éénmaal in
jaar op een algemene feestavond zullen
worden gehuldigd.
Namens de Maatsch. voor Nüverheid
Handel werd de jubilaresse de gou
den erepenning overhandigd met bijbe
horend getuigschrift. Dit geschenk werd
door het aanwezige personeel
applaus begroet.
Voor het personeel trad vervolgens
werkmeester N. van Hooidonk
teuiltje, dat „in goede aarde t
plaus onderstreepte zijn welgemeende
woorden. De personeelsafdeling, die be-
met de zorg van administratie e.d„
deed zich vertegenwoordigen door de
heer R. Marree, die
aanbood.
Een spontaan en
zongen „Lang zal
plechtigheid,
half uurtje werd vastgeknoopt.
nogelijk ge-
besloot de
i gezellig
Kunst in en om de Sleutelstad
De Egyptische kunst der Saitische
renaissance
Over dit onderwerp hield dr W. D. van
Wüngaarden gisteravond een lezing in
het Rüksm-useum van Oudheden.
Zoals wü in onze Europese geschiede
nis een Renaissance kennen als een tijd
van wedergeboorte der klassieke oud
heid. zo kent ook Egypte zün renaissan
ce in de tijd, toen de Saïtisohe koningen
regeerden over een herenigd, sterk land
(26e dynastie 663525 v. Chr.) Nadat
Psamtik I. vorst van Saïs, een einde
gemaakt had aan de overheersing door
de Assyriërs, brak er voor Egypte een
nieuwe, laatste bloeiperiode aan, waarin
het artistieke leven tot rü'ke ontplooiing
kwam. Kenmerkend voor dit tijdperk is,
dat men in kunst, taal, schrift, namen
en titels zich het Oude Rijk tot voor
beeld stelde. Dit streven kwam voort
uit een verlangen om het glorierüke
verleden in het heden terug te roepen.
In de kunst ontstaat zo een archaïse
rende stül. waarbü men tracht aan te
knopen bü de klassieke voortbrengselen
van het Oude en van het Middenrük,
welke perioden men toen als een een
heid zag. Van de grote bouwbedrijvig-
heid der Saïtische koningen, die overal,
maar vooral in het Delta-gebied, oude
heiligdommen lieten herstellen of nieu
we bouwden, zijn maar weinig sporen
overgebleven. Hoofdzakelü'k in de
beeldhouwkunst treedt ons het eigen
aardige van de Egyptische kunst van
deze tyd tegemoet. Plotseling duiken
beelden op, alsof de dames en heren
van het Oude Rijk uit hun graven zün
opgestaan.
Sterker nog dan bij de beelden treedt
bü de reliefs de afhankelijkheid van
oude voorbeelden naar voren. Deze re-
liefs zün over het algemeen zuiver en
correct afgewerkt, maar het leven is er
uit geweken, zü vertonen een tere wee
moedige schoonheid, die er een onbe-
schrijfeUjke glans aan verleent. Ook het
kunsthandwerk beleeft een ware re-
het bloeit als nooit te voren
Sfeer in t gezin?
De Nieuwe Leidscheer in!
Concert Haags Blaasquintet
Onder auspiciën van het Leids Aca-
demisch Kunstcentrum gaf het Haags
Blaasquintet gisteravond een kamermu
ziekavond in de Stadsgehoorzaal. Jaap
Stoty'n hield een inleiding, waarin hij op
geestige wij-ze een en ander vertelde
over de blaasinstrumenten en over de
uit te voeren werken.
Twee jaar geleden heeft het Haags
Blaasquintet hier hetzelfde programma
gespeeld. Wü hebben dit toen uitvoerig
besproken en er is daarom thans geen
aanleiding om in details te treden. Ook
gisteren hebben de voortreffelüke musici
en instrumentalisten, die het quintet
vormen, weer prachtig gemusiceerd. Het
talrük opgekomen publiek toonde zich
zeer erkentelijk voor de superieure ver
tolkingen Hennie Schouten.
Geref. Kerkkoor Oegstgeest
Er was groot gebrek aan stijlbegrip gis
teravond in de Gereformeerde Kerk te
Oegstgeest. Ten eerste duurt een kerk-
concert, dat om 8 uur begint en om 11
uur eindigt, te lang. Ten tweede is een
concert geen diner, waar men de gasten
met vele gangen trach't bezig te houden.
Ten derde is een kerk geen concertzaal.
Men houdt bü een kerk concert geen
pauze. Ten vierde: vóór de pauze vooral
was er bü allen gebrek aan stül, vooral
bü de organist Dirk Jansz Zwart.
Als hij uit piëteit voor zün vader twee
psalmbewerkingen speelt, dan verwacht
men toch iets anders. In Psalm 66, maar
ook in de Cantate nr. 140 „Wachet auf"
was zijn orgelspel zo slordig, dat het zelfs
leken op muziekgebied moest opvallen.
Vooral in de begeleiding van het eerste
koor en in het contrathema van „Zion
hört die Wachter singen" deed het pün-
hjk aan, om zo Bach te horen vertolken.
Mogelijk, dat Dirk Zwart, het orgel de
schuld geeft en dan heeft hij het gelük
gedeeltehjk op zün hand. Wij konden
het echter ook niet eens zün met de in
terpretatie van Mendelssohns 6e sonate.
Bewondering hebben wij voor de diri
gent, die met dit koor zulke zware wer
ken onder handen durft te nemen. Maar
het was te veel voor één avond. Een der
cantates en Psaume 150 van Franck
waren genoeg geweest. Mogelyk, dat al-
Een normaal mens rijdt maar niet
tegen een auto op
Maar als je op wolkjes gaat....
In de avond van 18 September reed
J. P. C. uit Rotterdam met zijn auto op
de nieuwe Rijksweg bü Oegstgeest en
waar 'hü zich „op wolkjes voelde" onder
de invloed van zeker geestrük vocht,
bemerkte hü een langs de weg gepar
keerde vrachtauto, beleden met 48.000
kg bieten maar nauwelijks. Wat niet weg
nam, dat de auto er toch werkelük in
zijn volle omvang stond. Dat bemerkte
C., toen hü er met een smak tegen op
gereden was. C. werd ernstig verwond
en de beide auto's liepen zware schade
op. Maar Nederlandse wolkjes plegen
hardnekkig te zyn. De nevelen waren
nog niet geheel opgetrokken, toen wacht
meester K. de Groot uit Oegstgeest ter
plaatse kwam; hij vond C. nog lustig
grapjes makend op de weg liggen en
eerst de rit naar het ziekenhuis werkte
volkomen ontnuchterend. Toch achtte het
O.M. voor het kantongerecht te Leiden,
waar J. P. C. terecht moest staan, het
rüden onder invloed van alcohol
afdoend bewezen; wat deze tenlasteleg
ging betreft, kwam.C. er dan. ook met
een waarschuwing van af. Voor het
keloos rijden eiste het O.M. echter f 713
boete, subs. 30 dagen hechtenis. Daar de
rechter het met het O.M. eens was, dat
een normaal mens maar niet zó tegen
een stilstaande auto oprijdt, veroordeel
de hü J- P- C. tot f 75 subs. 30 dagen,
conform de eis
L. K. eigenUjk bedoeld te zeggen tegen
de politieman uit Oegstgeest, die hem
had aangehouden, omdat hü niet op het
rijwielpad fietste. Maar K. had iets
ders gezegd, dat ook een andere, minder
fraaie betekenis bezit, en daarom
wegens belediging proces-verbaal
maakt. Bü de rechter gaf verdachte toe
dat het niet erg fraai was hetgeen hij
gezegd had, maar hü bedoelde het niet
kwaad, en had de agent zün excuus
c aangeboden. Daarom vroeg de Offi-
r f 10 boete of 5 dagen hechtenis, dat
ook het vonnis werd.
itmmerman G. D. té Leiden had
vrolijk de verjaardag van schoonvader
gevierd, hetgeen met de nodige vocht was
gebeurd, en ldchtelük onder invloed liep
ver de Herengracht, waar hü echter
het publiek lastig viel. Daarom wilde
politieman hem meenemen, doch
toen sloeg D. er op los, zodat hü nu we
gens mishandeling terecht stond, waar-
f25 boete of 14 dagen hechtenis
werd geëist. Vonnis conform de eis.
Die overpaden; ze brachten al me
nigeen bij de rechter. Daar stond nu
weer de sloper J. C. van L. uit Hoog-
made die vernieling had gepleegd, door
het slot van een hek te vernielen, want,
de eigenaar van het betrokken overpad
eiste geld of goed voor gebruik van het
pad. En dat weigerde verdachte, aan
dus het overpad werd geweigerd.
De raadsman kwam met kaarten ter
tafel, maar de Officier hield zich alleen
ar aan de vernieling, en die viel niet
ontkennen. De eis werd f25#oete of
10 dagen hechtenis, en nadat de raads-
dg civiele kant in deze aangelegen
heid had besproken, werd het vonnis
conform de eis.
les dan vlekkelozer had geklonken.
Psaume 150 werd heel goed gezongen.
Behalve de genoemde werken hoor
den wü nog Cantate „Lauda Sion" van
F. Mendelssohn en twee koraalbewer
kingen van Hubert Cuypers.
Als solisten traden op, behalve de
organist, Nelly Schulze, sopraan; J.
Moonen, tenor; Laurens Bogtman, bas.
Nelly Schulze moet nog veel studeren,
maar er liggen mogelükheden in haar
stem. Een fout was het haar naast een
bas-zanger van formaat als Laurens
Bogtman te laten zingen in de Bach-
Cantate. Dit zün geen evenwaardige
partners.
De tenor Moonen zong deze avond al
leen het recitatief „Er kommt" in de
Cantate van Bach. Een goede opvatting
en een nobel tenorgeluid. Wü hopen hem
meer te horen.
Laurens Bogtman zong nog enkele lie
deren van C. Huügens, een oud-Nederl.
lied „Heft op mün cruys" en Jezus'
Bloemhof in de bewerking van Püper.
Wat zong hü deze liederen weer prachtig
en met welk gemak loopt hij van het
ene naar het andere register over. Het
is niet te horen bijna. Vooral het „Heft
op mün cruys" was ontroerend door zün
eenvoud.
De dirigent Chris Hanegraaf een woord
van lof voor zün duidelijke directie en
voor hetgeen hij met zijn koor heeft be
reikt en tracht te bereiken.
Xheo ten H,'
1 kosten
vensonderhoud
Amerika moeten
niet door
verhoogd. De kv
tie is feitelijk deze: kan Europa nie!
de been geholpen worden, zonder al
gallig smakende maatregelen, want is
inflatie-gevaar wel zo dreigend? Trun
nu, zegt van wel en hij heeft zich terd
laten voorlichten.
De inflatie is er feitelü'k al en vand
het „program der tien punten." dat
gisteren hebben gepubliceerd. Truma
Marshall beseffen, dat de geleidelijke
dergang van Europa, dat economi
wankel, aan links-extremistische pe
tratie bloot staat, óók Amerika meeslei
De inflatie in Amerika moet
worden toegeroepen, wil er geen depi
sie ontstaan, waardoor het ecor:<
systeem in gevaar gebracht wordt
Truman wil Europa, dat noodlijdend
niet de rug toekeren, maar de
reiken, welke hand echter tevens
vuist betekent gericht tegen het i
rialisme der Sowjet-Unie, ook 9] he
hü. tactisch dit keer Rusland
name genoemd.
De „tussentijdse hulp" aan ontreddi
Europa biedt een kans, dat de vrijhi
der volkeren weer gegarandeerd i
het dan niet in een utopische „blij'
vrede" en trekt het Congres zich da
terug, dan is
de s
Onir
voorkomen. Het argument van
Taft gaat daarom piet op Hij
melü'k, dat men ïtye't het „plan
munisme toch niei^fcaedeert
Duitsland niet. laaU^pL *and indust.ri
weer oo toeren komen, zonder.
vëagoeding. maar juist een rrii
perkt en gecontroleerd" „hersteld Du
land" is voorwaarde, teneinde de
che-gedachte" tegên te houden. Doll:
blüven noodzakelijk voor Duitslands bi
stel. maar Tafts afwijzing van de do
Truman voorgestelde maatregelen,
kennelük ingegeven door de gooi
het presidentschap.
Deze openbaring van een veroudei
„isolation"-politiek valt dan ook moeil
au serieux te nemen, vooral n;
bezoek van zovele Amerikaanse
toren aan Europa, waar men de toesta
zelf heeft kunnen bestuderen. Dat Tr
man ook thans nog. na alle bitter
ringen, óók in de Assemblée, de ha
toesteekt aan de naties, welke de Ara
rikaanse doelstellingen niet onders
ven. strekt hem tot eer Ziin internati
nale goodwill, geheel verschillend
gezindheid van Stalin, streeft rr
daad naar vrede en stabiliteit, óók
moet Amerika zich daardoor zware
perkingen opleggen en lasten op
schouders nemen, ook al loopt hij
in politieke zin. door niet naar appla
te streven, een flinke schram
Trouwens, Trumans politiek is gebasee
op een harde realiteit.
De aan Europa verleende dollar-c
ten waren immers veel te vlug opgesff
peerd. juist omdat in Amerika de pn
onrustbarend stegen, waardoo'
inflatie-gevaar de kop op stak. Rantso
priiscontróle, regeling
speculeren op graan- en andere goederei
beurzen, besparing, het weer instelle
„loon-stop", hetgeen in het bi
zonder de grote vakverenigingen,
C.I.O en A.F.L. zal interesseren, dit all
vloeit dus voort uit de beoogde steui
;rlening aan Europa.
Het degengevecht in de Senaat kon
nog, want men bedenke, dat dit ïngri
de binnenlandse economisch
structuur van Amerika, van grote invloe
zal zijn bij de komende presidentsvei
kiezingen. Truman heeft in ieder gev
getoond een figuur te zijn. op wiei
woord men bouwen kan.
„WILLEM RUTS" EN „NIEUW
AMSTERDAM" WEER THUIS
Gistermiddag is de „Willem Ruys",
de technische proefvaart, in Rotterdan
aangekomen
De „Nieuw Amsterdam" is gistermor
gen met 600 passagiers uit New York
Rotterdam teruggekeerd.
De heer A. M. W. Pitlo, technisch
ambtenaar bü de Gemeentelijke Reini'
gings- en Ontsmettingsdienst is benoemd
tot directeur van de Gemeentelijke Rei'
nigingsdienst te Zwolle.
Een jonge Nederlandse
vrouw als spionne
De bekende schrijfster Co Kars bai
geluk, toen zü een jonge vrouw ont
moette. die diep in Rusland in de Duits*
linies spionnagewerk verrichtte, was!
daardoor kon „MARSCH PARTISANSKI'
ontstaan. Een boek vol vaart in een
büzondere omlüsting van het simpel*
Russische landleven. Denkt U erom: d*
Co Kars-romans zijn steeds zeer spoedig
bij Uw boekhandelaar uitverkocht.
(Ingezonden Mededeling)
Een geschenk
voor elke vrouwen- en meisjeshand,
vooral in herfst en winter, is een
tube Hamca Gelei (Mijnhardt)pr. 75 ct.
