DE BIJBEL VOND OP JAVA TOCH
ZIJN WEG
SINATRAN
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
2
DINSDAG 11 NOVEMBER 1947
Stadsnieuws
Zilveren brugwachters jubileum
de be-
moesten opvoeren om de „technologi
sche" werkloosheid zo goed mogelijk op
te heffen.
Een federatieve vereniging der vol
ken, met vertegenwoordigers, verant
woordelijk aan de burgers der lan
den, is nodig, aldus de conclusie van
prof. Orban.
Na afloop van de colleges werd een
thee aangeboden, waar autoriteiten van
de academische senaat en curatoren mèt
de professoren en studentenvertegen
woordigers van gedachten wisselden.
Vervolgens begaf men zich naar de so
ciëteit Minerva, waar het bestuur van
de juridische studenten-faculteit een
diner aanbood, waar ook de rector-mag-
nificus, prof. mr J. C. van Oven, de
decaan prof. Van Bemmelen, de voor
zitter van de Eerste Kamer, prof. Kra
nenburg, en de afo-actis van de juridi
sche hoogleraren-faculteit, prof. West-
strate aanzaten.
De dag was hiermee nog niet beslo
ten! Het gezelschap 'begaf zich na de
maaltijd naar het prytaneum, waar prof.
Oiban in beperkte kring nog eens van
zijn kennis en regeerpractijfe deed blij-
Druiven naar Denemarken
„Uit dankbaarheid voor de genoten
gastvrijheid in moeilijke dagen"
Gistermorgen vertrok van het veiling
gebouw „Westerlee" te De Lier, onder
grote belangstelling van pers en geno
digden, een druiventransport naar Dene
marken. Deze druiven werden gestuurd
door de Nederlandse kinderen aan
Deense pleegouders, „uit dankbaarheid
voor de genoten gastvrijheid in moeilijke
dagen". Een groot aantal kistjes, elk
houdende 4 kilo, is bestemd voor
diverse families, terwijl er 250 naar de
ziekenhuizen en sanatoria, die Neder
landse patiëntjes opnamen én verpleeg
den, worden gezonden. Voor meer dan
de helft werd het geld voor deze druiven
gestort door gevers en geefsters uit
den en Oegstgeest. De fa. Ayling er
en de „Groefex", de gezamenlijke Neder
landse exporteurs van groenten en fruit,
verleenden hun belangeloze medewer
king, terwijl de expediteurs Gerlach rn
Co uit Den Haag gratis het vervoer op
zich namen. Alle lof aan de heer mr
Schenderling, de voorzitter van het co
mité, die dit transport op zo'n uitstekende
manier organiseerde. Voor de Denen is
het fijne fruit een ongekende luxe, zodat
deze zending een wel zeer op prijs ge
stelde en gewaardeerde verrassing zal
PROF. ORBAN SPRAK IN DE ACADEMIEsrsfë
„Souvereiniteit en wereld- toMien Un<te°- die lum."r<xjuct'c wel «?meentedlen8t
vrede"
(Van onze speciale medewerker).
Het is waarlijk verbluffend, hoe vele
hoogtepunten een normaal academisch
jaar in Leiden meebrengt. Thans was
het weer een Belgische hoogleraar, die
een vol klein auditorium toesprak. In
plaats van prof. Kranenburg gaf Z. Ex
cellentie (prof. Orban is tevens minis
ter van landtbourw) gistermiddag een
tweetal colleges over algemene staats
leer. Het betreft hier een begin van uit
wisseling op brede sohaal.
Het onderwerp van prof. Orban was
uiterst, actueel. Immers, het algemene
streven naar wereldvrede staat in een
zeer speciale betrekking tot de onafhan
kelijkheid van de afzonderlijke staten
en juist daarom was: „Souvereiniteit en
Wereldvrede" een combinatie van his
torische beschouwing en huidige proble
matiek van internationaal gehalte.
Prof. Orban begon met er de aandacht
op te vestigen, dat het miet gaat om
staten of regeringen, maar om de vol
keren zelf. De meest diepgaande studie
over het souvereiniteitsbegrip is volgens
de Belgische minister die van Carré de
Malberg destijds hoogleraar te Straats
burg. Men moet namelijk de souverei
niteit in louter binnenlandse zin schei
den van het internationale begrip.
In het algemeen kan men twee doc
trines tegenover elkaar stellen: de Fran
se en de Duitse. De eerste is subjectivis
tisch, metaphysisoh en imperialistisch
van aard, de laatste stelt de staat in de
plaats van de natie.
De grote geleerde van Bordeaux, Du-
guit stelde zich tegenover deze beide
opvattingen. Subjectieve rechten bestaan
volgens hem niet in het positieve recht,
zijn namelijk louter bovennatuurlijk.
Maar (hij geeft een andere rechtvaardi
ging er voor in de plaats: het welzijn
van de mensheid, dat bereikt moet wor
den door regeerders, te benoemen naar
de wens van de meerderheid van het
volk.
Le Fur maakte nog een nadere onder
scheiding: de primaire uitingsvormen
van de souvereiniteit, zoals het terrein
van de openbare veiligheid, tegenover
de rest.
De moeilijkheid is nu. om de juiste
begrenzing en beperking van de ver
schillende staten in hun souvereiniteit
te vinden. Belangwekkend noemde de
hoogleraar in dit velband de theorie van
zijn Leuvense collega Daibbin, die in
zijn werk: „Doctrine Générale de l'Etat"
zich wel een voorstander van souverei
niteit betoont, maar deze beperkt door
onderwerping aan het recht.
Ook de organisatie van de Verenigde
Naties berust op de souvereiniteit van
de verschillende staten. Toch is er de
laatste jaren in de politieke litteratuur
een sterke stroming tegen de souverei
niteit, omdat de oorzaak van de rampen
van 1914 en 1939 wordt gezien als on
vermijdelijk gevolg van de economische
en politieke souvereiniteit
CONGRES DER WETENSCH. STAVEN
VAN DE UNIVERSITEITEN EN HOGE
SCHOLEN IN NEDERLAND.
Dezer dagen werd door de wetenschap
pelijke staven der Universiteiten en Hoge
scholen in Nederland een congres gehou
den in het Bondshuis van de Ned. Pro
testantenbond te Soesterberg. Op dit con
gres, dat onder voorzitterschap stond van
dr P. Schlemper (Utrecht), sprak mej. dr
- .Bestuurs-
Leidse pluimvee- en konijnen-
sport-vereniging bijeen
Gisteren hield de pas gefuseerde Leid- M. Rooseboom (Leiden) ovc
se Pluimvee-en Konijnensportvereniging inrichting der Universiteit", dr W.
„Combinatie LEO en LPV" in Oud-Dekker (Leiden) over „Differentiatie van
Hortuszicht een ledenvergadering, welkeDocenten bij het Hoger Onderwijs" en dr
zich in flinke belangstelling van de leden ir C- J. D. M. Verhagen (Delft) over
mocht verheugen. Te ruim acht uur I „Universitaire Gemeenschap". De proble-
opende de heer J D Rol met een woord men, die deze inleidingen naar voren
van welkom de vergadering. Bij ballot-1 brachten in verband met de reorganisatie
tage werden zes nieuwe leden voorge-1 van het hoge onderwijs, werden door de
steld. De reglementscommissie, bestaande i aanwezigen vi
uit de heren Broekhuis, Boekwijt, Breed-zijden belicht,
veld en Van Ommeren, had een concept
reglement samengesteld, hetwelk op
enkele kleine wijzigingen na de goed
keuring der vergadering kon wegdragen.
De voorzitter dankte de commissie voor
het vele werk. dat zij had verricht en
deelde mede, dat de Koninklijke goed
keuring op de Statuten zou worden aan
gevraagd. Na de pauze deed de secreta
ris, de heer J A Otten, er mededeling
in, dat hij er door bemiddeling
i de meest verschillende
24M: jaar als brugwach
ter. De heer L. A. Mennes, dir. va
Markt- en Havendienst, wees erop, dat
Nievaart de eerste brugwachter was, die
hij mocht aanstellen. Spr. had dan ook
gedacht voor de heer Nievaart te kun
nen jubileren, maar aangezien de jubi
leumregeling is gewijzigd, pakte dit
ders uit. De jubilaris heeft zich, aldus
spr., ontpopt als een goed brugwachter
en collega en namens B. en W. bood spr.
hem de gebruikelijke gratificatie aan.
De heer F. van Dissel, voorz. van de
jubileumcommissie zeide, dat het vroeger
met de jubilea-viering maar een koude
geschiedenis was. Men kreeg f 25 er
halve dag vrij. Sinds 1925 is dit vi
derd en de heer Nievaart is de 25ste
jubilaris in die afgelopen periode. Ook
hij overhandigde een bedrag onder
vert, terwijl mevr. Nievaart bloemen
De jubilaris sprak nog woorden
Chrysanten-tentoonstelling
Van de Volkstuinders ver. „Ons Genoegen"
De onder leiding van de „ontspannings
commissie" van „Ons Genoegen" georga
niseerde chrysanthenkweekwedstrijd voor
de leden van deze volkstuindervereniging
bereikte Zaterdag jl. zijn hoogtepunt. In
het clubgebouw van „Ons Genoegen"
werd een tentoonstelling gehouden
de gekweekte planten met een daa
verbonden keuring. Hoewel de voorzitter
in zijn openingswoord moest constateren,
dat de inzendingen niet zo talrijk waren
als bij de dahliakeuring, getuigde ook
deze tentoonstelling van de wil om
deze kweek tot een zo groot mogelijxe
hoogte te brengen. De inzending zelf zag
er als gewoonlijk smaakvol uit. De ju
bestaande uit de heren J. van Putten
W. Lagerberg, had geen gemakkelijke
taak en kende de volgende prijzen toe: le
N. Kop; 2e W. Dool en 3e M. de Hartog.
lid
kampioenstentoonstelling te vinden en
dat aan de voorbereiding zou worden
begonnen. Besloten werd om op een aan
tal tentoonstellingen gecombineerd in te
zenden en wel te Lisse, Aalsmeer, HKV,
NKB in Amsterdam en de internationale
tentoonstelling van Avicultura. Voor in
schrijving door middel van het secreta
riaat zou worden zorggedragen, terwijl
ook (met medewerking van de heer Van
Ommeren) het vervoer door de vereni
ging zou worden verzorgd. Nadat ver
schillende leden van de rondvraag ge
bruik hadden gemaakt, besprak keur
meester Rol nog verschillende meege
brachte dieren.
Dronken achter het stuur
De slagzin „bij snelverkeer geen alco-
hol" schijnt het na de oorlog niet zo erg
meer te doen. De zittingen van de kan
tonrechter leren tenminste wel anders!
Gisteren moest G. G- op het matje komen,1
omdat hij in de avond van 8 Augustus ji.
op de Herenweg te Warmond een auto
had bestuurd, terwijl hij onder de invloed
van sterke drank verkeerde
De gevolgen waren niet uitgebleven:
G. was met grote snelheid tegen het tol
hek te Warmond gebotst en wel zodanig,
dat het verkeer geruime tijd gestremd
was geweest. De wachtmeester der poli
tie V. had G.. die niet meer op zijn benen
staan kon, tussen een ware ravage aange
troffen. Dit werd door de tolgaarder L-
bevestigd.
De kantonrechter hield een scherp
requisitoir en wees er op, dat zulke lie
den niet op de weg behoren. De eis was
dan ook twee weken preventieve hechte
nis en intrekking van het rijbewijs voor
een jaar- Hoewel mr Polak een voorwaar
delijke veroordeling vroeg, veroordeelde
de kantonrechter conform de eis.
De laatste veste der geesten
Bij H. E. Stenfert Kroese's Uitgevers
maatschappij N.V. te Leiden is versche
nen „De laatste veste der geesten", open
bare les, gehouden op 4 November 1947
bij de aanvang van zijn lessen als privaat
docent in de chemische biologie aan de
Rijksuniversiteit te Leiden, door dr H. L.
Booy.
Wol? Dan ook garen!
De Leidse Prijscontróle verbaliseerde
een winkelier te Rijnsburg, bij wie het
publiek slechts wol kon kopen indien
het gelijktijdig garen van inferieure kwa
liteit afnam.
Distributievaria
Uitreiking bonka^.-ten 713, schoenen
bonnen en toeslagkaartjes a.s. en jonge
moeders. Morgen zijn aan de beurt de
gezinnen, waarvan het HOOFD een
stamkaartnummer heeft van 92001 en
hoger. Medegebracht dienen te worden
de stamkaarten,1 titelstroken met inwis-
sellngsbon, eventueel inlegvellen en con-
trftlekaart a.s. moeders. De kantoren zijn
geopend van 8.3011.45 en 2—4 uur.
Uitspraken Leids Tribunaal
Het Leidse Tribunaal deed heden
spraak in de volgende zaken:
Mej. C. E. van Wetten te Zoeterwoude.
internering voor de tijd van 3 jaar en
6 maanden, tot 21 April 1949, ontzetting
uit de beide kiesrechten en het bekleden
van openbare ambten; beheer over
mogen opgeheven.
G. G. van Diest te Voorschoten, ii
nering voor de tijd van 3 jaar, tot 5 Juni
1948, ontzetting uit de beide kiesrechten
en het recht tot het bekleden van open
bare ambten, verbeurdverklaring var
een gedeelte van het vermogen tot eer
bedrag van f 100.
D. Tegelaar te Leiden, internering
voor de tijd van 4 jaar. tot 1 Mei 1949,
ontzetting uit de beide kiesrechten en
het recht tot het bekleden van open
bare ambten.
C. v. d. Linden te Leiden, internering
voor de tijd van 5 jaar, tot 31 Juli 1950,
ontzetting uit de beide kiesrechten, het
dienen bij de gewapende macht en
bekleden van openbare ambten.
A. van Echten te Leiden, internering
voor de tijd van 3 jaar, tot 12 Mei 1948.
ontzetting uit de beide kiesrechten en
het bekleden van openbare ambten.
J. Helsdingen te St. Pancras, inter-
sring voor de tijd van 4 jaar, tot 7 Dec.
1949, ontzetting uit de beide kiesrechten,
het dienen bij de gewapende macht en
het bekleden van openbare ambten; be
heer over vermogen opgeheven.
L. dc Jong, te Katwijk, internering
>or de tijd van 3 jaar (tot heden), met
proeftijd en ondertoezichtstelling van de
Stichting Toezicht Politieke Delinquen
ten, ontzetting uit de beide kiesrechten,
het dienen bij de gewapende macht en
het bekleden van openbare ambten; be
heer over vermogen opgeheven.
Dr E. C. Bellen heeft zijn ambt als pri-
Anderhalve eeuw Zending
Ondanks tegenwerking, zelfs
van Regeringswege
In het begin van het tweede tijdperk
van de Zendtngsarbeid van het in 1797
gestichte Ned. Zendings Genootschap, dat
in 1848 een aanvang neemt, was Java
nog voor de Zending gesloten. Vóór dit
jaar werd elke roepstem tot kerstening
van Java gesmoord onder een berg van
bezwaren. Angstvallig werd rekening
gehouden met de algemeen in Neder
land verbreide mening, dat niemand in
Europa Nederland crediet zou willen
geven zonder de Indische bezittingen.
De prediking van het Evangelie zou op
standigheid veroorzaken. De Regering
had er daarom voor te waken, dat de
gemoederen niet aan het gisten raakten.
Tegen een poging om door onderwijs
voorbereidend werk te doen voor hef
aannemen van het Christendom beston
den geen bezwaren, echter wel de recht
streekse prediking van het Evangelie
niet gaarne gezien. Een hooggeplaatst
ambtenaar, de latere Gouverneur-Gene
raal J. C. Baud achtte, daar de Javaan
noch lezen noch schrijven kon, de ver
spreiding van de Bijbel als .,het strooien
van nuttig zaad op een bodem van harde
steen". Elke poging om op Java voor het
Christendom werkzaam te zijn, zou naar
verklaring van deze zelfde ambtenaar
aan een zeer streng toezicht onderwor
pen worden.
Het geval wilde echter, dat zendeling
G. Brückner, door het Londens Zen
dingsgenootschap in 1814 naar Java uit
gezonden, in 1831 de Javaanse vertaling
van het Nieuwe Testament gereed had.
Alle exemplaren werden door de Rege
ring In beslag genomen.
Intussen waren door de evangelisatie-
arbeid van Coolen en Emde in Oost-
Java te Soerabaja en Ngoro vele Javanen
tot het Christendom overgegaan. Ver-
scheidenen hadden zich in 1843 door de
predikanten van de Europese Protestant
se gemeente te Soerabaja laten dopen.
Toen de Zendingsinspector van het
Ned. Zendings Genootschap, ds L. J. van
RhUn, in 1846 tot zijn verwondering
Christengemeenten in Oost-Java aantrof,
wist h(j van de Gouverneur-Generaal
gedaan te krijgen, dat telkens een aan
tal Nieuwe Testamenten ten behoeve
van de Christengemeenten werd vrijge
geven.
Zo vond de Bijbel, hoewel de ver
spreiding met alle macht verhinderd
werd, toch zijn weg op Java. Ook werd
door de Regering in 1848 toegestaan, dat
zendeling J. E. Jellesma, voorheen op
Ceram werkzaam, zich
tigde. Met zijn komst deed de Zending
op Oost-Java haar intrede. Uit de zen-
dingsarbeid van het Ned. Zend. Genoot
schap kwam de Oost-Javaanse Kerk
voort,die in 1931 geïnstitueerd werd.
Uit de arbeid van de Zending der Ge
reformeerde Kerken ontstond in Midden-
Java (ten Z.) de Midden-Javaanse Kerk,
die ook in 1931 haar eerste Synodale
vergadering hield.
Daarna volgde in 1934 de instituëring
van de zelfstandige kerken in Midden-
Java ten N., voortgekomen uit de arbeid
der Salatiga- en Doopsgezinde Zending.
In ditzelfde jaar kwam de Soendanese
Kerk op West-Java tot stand, het zen
dingsterrein der Ned. Zend. Vereniging.
Van al deze kerken, evenals van de
Prot. Kerk in Indonesië en de Chinese
kerken op Java, waren afgevaardigden
tegenwoordig op de vergadering, die met
de Contact-Commissie, ingesteld namens
de Ver. Ned. Zendings Corporaties en de
Zending der Geref. Kerken, in Mei van
dit jaar te Batavia werd gehouden, om
in de tegenwoordige verhoudingen een
nieuwe vorm van samenwerking te vin
den tussen de kerken In Nederland en
Indonesië.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Adrianus M z v J A Men
sen en M E Bisschops; Hermanus z v W
Wallaart en P J Neuteboom; Eeke d v J
v d Burg en R Zantema; Johannes z v C
v Sonsbeek en A H Ranselaar; Cornelia
J d v J Noppe en P v d Linden; Hendri-
kus J H z v H J H Montfrooij en J P A
Blok; Louis J z v M P Holthausen en
CEC Nix; Cornelis z v A H Middelkoop
en G Berends; Tyronne J A d v R J d
Hertog en M A C v Schooten; Elisabeth
d v F Ruiter en T C Hartingsveld;
Johannes JTzvTJvd Wereld en F F
v d Voorn; Adrianus H z v E Wouda en
C Hoogendoorn; Hermina C d v M Blok
en J Hartevelt; Cornelia C d v J Hors
mans en J M de Ridder; Petrus J z v
C Visscher en A M v d Aar; Maria G d
v A J Brouwer en G Haneveld; Ölga d
v J C v d Heiden en G H Slingerland;
Jacob z v H Vlieland en W v Leeuwen;
Adriaffus N J z v S P Opdam en M A V
d Krogt; Christina M J d v J T H Rib-
bers en J W M Schilderinck; Johanna
M d v W F Haasbeek en J M de Haas;
Johanna E d v J v d Hout en J E Klein.
GEBOREN: Petrus Johannes, z. v. P.
J. Andrik en C. S. Gressie; Cornelia
Jacoba, d. v. W. P. Ranselaar en J. C.
van der Voort.
OVERLEDEN: C Herrewijn 78 j; C v
Leeuwen 86 j; J W M Faas 3 d; F A T J
Hoogervorst 7 j. 1
De verplichte stierenkeuring
Zoals wij reeds hebben gemeld, besloten
de Prov. Staten tot het instellen van een
algemeen verplichte keuring van dex-
stieren van tien maanden en ouder. Onze
deskundige medewerker tekent hierbij
het volgende aan:
Zoals men weet, was het tot dusver
verplichtend, stieren, die voor de open
bare dekdienst werden gebruikt, te laten
keuren. Gedep. Staten zijn echter van
oordeel, dat, in vergelijking met andere
provincies, ook in meerdere fokgebieden
van onze provincie nog een groot terrein
braak ligt.
Vanzelfsprekend zullen van deze keu
ring. evenals dit bij de reeds bestaande
verplichte stierenkeuring het geval
worden vrijgesteld de stieren, die v
lopig of definitief in het stamboek zijn
ingeschreven. Verder zal terdege worden
toegezien, of ze aan behoorlijke eisen
van afstamming en productie voldoen, op
dat deze maatregel voor de veeverbetering
en indirect voor de veehouderij een goed
effect mag sorteren.
Stieren, die worden afgekeurd, zullen
binnen "14 dagen van het bedrijf moeten
worden verwijderd, terwijl het verboden
zal zjjn, om stieren, die ouder dan tien
maanden zijn en niet gekeurd zijn, in zijn
bezit te hebben.
De data der keuringen, die in het voor
jaar zullen worden gehouden, zullen nog
nader worden bekend gemaakt. Het ligt
tevens in de bedoeling, het aantal keu
ringsplaatsen sterk uit te breiden.
Voor de veehouders en fokkers zal
deze maatregel de consequentie meebren
gen, dat reeds nu rekening moet worden
gehouden met de verzorging der dieren,
opdat ze ook de zo noodzakelijke ont
wikkeling hebben. Nu een uiterst krappe
winter, wat de voedselpositie voor het vee
betreft, voor de deur staat, speculere
met deze dieren toch niet al te veel op
dingen, die een belangrijke financiële
strop kunnen worden. Met andere w
den: men stalle vooral geen candidacen
op, die straks geen kans van slagen heb
ben. Het ware te wensen, dat de vee
houders-fokkers, ook uit de Rijnstreek,
deze zaak ernstig onder ogen zien, opdat
straks teleurstelling zoveel mogelijk ach
terwege blijve.
Te vette melk verkocht
Dat het ook al verboden is melk met een
te hoog vetgehalte te verkopen ondervon
den M. v. R. en D. v. R., melkhandelaren
te Katwijk. Zij moesten gisteren voor de
Leidse kantonrechter verschijnen, omdat
het vetgehalte van de door hen afgele
verde melk 3-25 bedroeg, terwijl het
hoogstens 2.45 had mogen zijn. Zij ver
klaarden dat zij de melk zo van de boer
aan een ziek meisje hadden verstrekt,
omdat de fabrieksmelk zo weinig vet be
vatte. Het O. M. eiste evenwel tegen ieder
der melkhandelaren f 15 boete of 5 dagen
hechtenis en de kantonrechter veroor
deelde conform.
Kunst in de Sleutelstad
De klucht van de gehangene
Voor de houders van de groene K. en
O.-kaarten werd gisteravond in de
Schouwburg door het Ned. Volkstoneel
een opvoering gegeven van: „De klucht
van de gehangene", mirakelspel in drie
bedrijven, geschreven door Henri Ghéon,
in de vertaling van Ben Groeneveld, de
regisseur, en met een proloog van Jaap
Hoogstra.
Uit het land bij de Rijn trekken de
vader en zijn simpele zoon naar Com-
postella, waar het beeld van de heilige
Jacobus is. Het is een hele tocht en op
de weg er heen komen zij in de herberg
van Escamillo en zijn vrouw Carmen,
v/aar zij overnachten. De geldzucht heeft
deze waard en waardin zo te pakken,
dat zij de beide pelgrims van hun geld
willen beroven. Door de komst van de
rechter en de gendarme krijgt Carmen
een plan. Zij zal de zilveren huwelijks
beker in de reistas stoppen en de
grims zullen dan als dieven aan de kaak
worden gesteld. Zo gebeurt het, dat de
rechter de volgende morgen de beker
de tas te voorschijn haalt en de z<
veroordeeld wordt om te worden op
gehangen. De rechter in zijn kortzichtig
heid meent, dat hij met Salomo's wijs
heid vonnis heeft gewezen. De zoon wordt
opgehangen en de vader zet zijn pel
grimage voort. Wanneer hij na drie we
ken terugkeert, blijkt de zoon nog ir
leven te zijn, ja, hij is zelfs van zijn sim
pelheid genezen. De gemene streek var
Escamillo en zijn vrouw komt nu aar
het licht. Hij wordt nu veroordeeld tot
de strop, doch de zoon weet hem hie
te redden.
't Is alles heel eenvoudig, zoals elk mid
deleeuws mirakelspel eenvoudig is.
mogen evenwel het mirakel niet be
schouwen als iets van: nu ja, de schrij
ver weet geen andere oplossing. Het won
der is wel een zeer wezenlijk iets in deze
stukken. Ook in dit stuk. Wanneer dit
vergeten wordt, wordt het een „zotter
nij". In het mirakel grijpt een hogere
macht in het leven hier op aarde in en
wordt veel van wat krom was weer recht.
We kunnen niet vinden, dat het Volks
toneel het stuk aanvaardbaar gespeeld
heeft. Er werd te veel „toneel" gespeeld;
't was niet eenvoudig genoeg. Een mira
kelspel is een lekenspel. Ton Kuyl, als de
i, was de enige, die door de eenvoud
zijn spel boeide. Ben Groeneveld, als
de rechter, maar vooral Jaap Hoogstra.
als de gendarme, waren veel te clownesk.
Het spelen van dit stuk heeft heel bijzon
dere moeilijkheden en naar onze mening
het Volkstoneel er niet in geslaagd,
deze volkomen te overwinnen. Wat niet
wegneemt, dat we dankbaar zijn, dat we
met dit werk van Ghéon kennis hebben
kunnen maken.
Familiedrama te Hazerswoude-Rijndijk
Opgewonde echtgenoot schiet op
schoonouders
tijd
Zondag tegen de avond was zijn vrouw
bij hem weggelopen. Van der A.
moedde, dat zij bij haar ouders was, die
de Rijndijk onder de gemeente
Hazerswoude wonen. Van der A. toog
Zondagavond heen. Het echtpaar G. A.
A. lag reeds te bed, maar begaf zich
op het kloppen van de schoonzoon naar
de deur. De rijwielhersteller trof zijn
w echter niet aan. Er ontstond
twist, van der A. trok een revolver en
schoot op zijn schoonouders, die beiden
werden getroffen. Een toegesnelde zwa
ger kon dit niet verhinderen. De dader
wierp het wapen na het drama in de
Rijn en begaf zich naar zijn woning.
hij later werd aangehouden door
de rijkspolitie van Zoeterwoude. Hij
werd te Hazerswoude ingesloten. De
De heer A. A. de Monyé in
Rijnsburg teruggekeerd
Zoals bekend heeft de heer A. A. de
Monyé uit Rijnsburg een bezoek van
enkele maanden gebracht aan zijn in Co
lumbus (Ohio) wonende kinderen. Bij
die gelegenheid had hij voor de stad
Columbus een kist met nieuwste soor
ten tulpenbollen meegebracht, ter plaat
sing in de tuin van het stadhuis. Hij is
toen tot ereburger van deze Ameri
kaanse stad benoemd en was zelfs voor
één dag ere-burgemeester.
Eind Juli vertrok de heer de Monyé
gistermiddag is hij in Rijnsburg te
ruggekeerd. Ondanks de zware storm,
ijn 78-j. leeftijd is hij niet zeeziek
geweest, zo vertelde hij ons. Hij was
enthousiast over de Fordfabrieken en
Niagara waterval. De Rijnsburgse we
reldreiziger heeft de U.S.A. van Noord
tot Zuid doorkruist en daarbij ruim
15.000 km afgelegd.
De'heer de Monyé was zeer ingeno
men met de gastvrije ontvangst, vooral
Columbus en gemoedelijkheid der
bevolking. Hij had graag nog een paar
maanden gebleven, maar toch liever niet
ir goed, omdat het Amerikaanse leven
druk en gehaast is en ook minder
gezellig dan het Nederlandse.
HAAGSE GERECHTSHOF
- H. T. te Alphen aan den Rijn heeft
hoger beroep zich voor het Haagse
Gerechtshof te verantwoorden gehad
wegens clandestiene slachterij-affaire.
Het Hof heeft arrest gewezen en ver
dachte veroordeeld tot f 250 boete of 10
dagen hechtenis.
HAAGSE POLITIERECHTER
De veehoudersknecht H. de B. uit
Alphen aan den Rijn mocht meerijden,
doch had toen de kans benut om diefstal
te plegen, van 12 zakken met goederen.
De Offficier wees op de reputatie van
verdachte, die nu niet bepaald uitmunt
en de politie constateerde dat hij een
brutale, grote mond bezit,Hier merk
ik er niets van", constateerde de rech
ter. De Officier vorderde drie weken
gevangenisstraf, waartoe de rechter ver
oordeelde.
Te Oegstgeest had de dienstbode
G. J. v. W. kledingstukken gestolen. Dat
een gemene streek geweest, want
had bij de kennissen onderdak ge
kregen. Met de vijf veroordelingen vor
derde de Officier nu vier maanden ge
vangenisstraf, waartoe de rechter ver
oordeelde.
De controleur J. N. te Leidschen-
dam had langs de weg een hoeveelheid
hout gevonden, dat van een versperring
afkomstig was. Dat meende hij althans,
doch de Officier stelde vast dat het hout
elk geval dan niet van hem was.
Maar verdachte vond dat het hout niet
veel waarde had. De eis was f 30 boete
of 15 dagen hechtenis, en voorwaarde-
een maand gevangenisstraf met drie
jaar proeftijd. Het vonnis werd f 25
boete of 15 dagen hechtenis en de voor
waardelijke straf.
slachtoffers zijn naar het ziekenhuis
Leiden overgebracht, waar de kogel, die
bij de vrouw nog in het lichaam
wezig was, werd verwijderd. De heer
van A. kon na verbonden te zijn het
ziekenhuis weer verlaten. Ook de vr<
is inmiddels naar huis teruggekeerd.
Uit de Omstreken
OEGSTGEEST.
Aanvraagformulieren voor werk
schoenen kunnen worden afgehaald op
Woensdag 12 November en moeten
den ingeleverd op Vrijdag 14 November.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Het ligt in de bedoeling, op de weg
Leiden (Spanj aardbrugRij pwetering
Nieuwe WeteringOude Wetering, welke
thans van een teerslijtlaag is voorzien,
een definitieve deklaag van asfaltbeton
of koudasfalt aan te brengen. De in aan
bouw zijnde brug over de Ringvaart te
Oude Wetering zal vermoedelijk in het
eerste kwartaal van 1948 gereedkomen.
De zuidelijke oprit van die brug zal dan
in gereedheid worden gebracht. Hierna
zal dan tevens de nog steeds bij de pro
vincie in onderhoud zijnde oude weg
LeidenNieuwe Wetering aan de ge
meente Alkemade worden overgedragen.
Omtrent deze overdracht is reeds vroe
ger overeenstemming bereikt.
met een kolenauto nabij de tunnel reed,
reed gisteren een jeep aan, die uit de
richting Amsterdam kwam. De kolenauto
kwam er goed af, maar de jeep werd van
voren volkomen vernield en moest door
een kraanwagen worden weggesleept.
Herinnerd wordt aan de bijeenkomst
van het Nederl. Bijbelgenootschap, mor
genavond om 8 uur te houden in de kerk-
zaal Brouwerstraat. Ds H. A. Wiersinga
te Leiden hoopt te spreken over het on
derwerp ,.De Bijbel in het middelpunt".
Medewerking verlenen het Herv. Kerk
koor en de Geref. Zangver. „De Lofstem".
De gymnastiekvereniging „Advendo"
houdt vanavond geen repetitie.
RIJPWETERING.
Aanvraagformulieren voor werk
schoenen kunnen worden afgehaald op
Vrijdag 14 November en moeten worden
ingeleverd op Vrijdag 21 November.
ROELOFSARENDSVEEN.
Uitreiking van bonkaarten 713,
schoenenbonnen en toeslagkaartjes a.s.
en jonge moeders vindt plaats op Vrijdag
14 November, van 9.30 tot I en 2 tot 3 u
VOORSCHOTEN.
In de Geref. Kerk art. 31 (lokaal
Leidseweg 41) wordt morgenavond
(Woensdag) om 8 uur een dankstond voor
het gewas gehouden.
De gemeenteraad vergadert morgen-
(Woensdag) avond om half 8.
WOUBRUGGE
Ondertrouwd: Jacobus W v Leeuwen
25 j. te Noordwijk en Thea M v Zaal, 22 j.
Getrouwd: J de Rijk en G C Boer.
Overleden: Adrianus H Wolvers 11 j.
Vertrokken: naar Leiderdorp: J den
Hertog: naar Soesterberg: T v Egmond;
naar Alphen a. d. Rijn: C Schijf.
ZOETERWOUDE
Het prov. bestuur hoopt het weg
vlak van de Schenkelweg tot de kom van
Zoeterwoude met de daarin gelegen
overbrugging van de Korte Miening in
1948 aan te besteden.
Het Robert Masters kwartet
Van de zijde van een concertbureau
schrijft men ons het volgende:
Het vermaarde Engelse kamermuziek -
ensemble „Het Robert Masters Kwartet",
dat in het afgelopen seizoen bij zijn
debuut in Holland zulk een uitstekende
indruk op pers en publiek maakte, heeft
deze winter wederom een uitnodiging
gekregen om ons land te bezoeken. O.a.
zijn concerten in Den Haag (voor het
Genootschap Nederland-Engeland) ge
projecteerd, in het Concertgebouw te
Amsterdam en voor de radio. Het is ons
gelukt, om ook het Leidse publiek in
staat te stellen, met deze voortreffelijke
en bezielde jonge kunstenaars kennis te
doen maken en wel Donderdag 20 No
vember in de Stadsgehoorzaal. Het
„Robert Masters Kwartet" bestaat be
halve uit de eerste violist Robert Mas
ters, uit de volgende leden: Nannie
Jamieson, altviool, Muriel Taylor, cello
en Kinlich Anderson, piano.
Liederavond Irma Timmerman
Het is lang geléden, dat wij een lie-
derenavond hebben bijgewoond, die ons
zó sterk heeft geboeid. Irma Timmerman
had een prachtig en hoogst interessant
programma samengesteld, en wij v
deren haar keuze des te meer, omdat
zij van tevoren kon weten, dat zij
een programma, dat geen enkele
cessie deed aan het publiek, geen grote
opkomst mocht verwachten. In vocaal
opzicht is de zangeres de laatste tijd zeer
vooruitgegaan. De stem heeft aan klank
schoonheid gewonnen en is helderder
genuanceerder geworden. Vooral heeft
ons echter de prachtige voordracht
Irma Timmerman begon met negen
liederen van Debussy, waarvan vijf op
teksten van Baudelaire en vier op tek
sten van Verlaine. Debussy heeft zijn
idioom aangepast aan de stijlen van deze
beide dichters. De zangeres heeft de
verschillende wijzen van tekstbehande
ling heel fijn aangevoeld en uitgeb
En ook het karakter van elk lied. afzon
derlijk werd heel diep gepeil. Om de
geest van twee zó verschillende liederen
als „Green" en „Fantoches" zó te
naderen, is meer nodig dan een mooie
stem en muzikaliteit. Alleen reeds met
de vertolking van deze twee liederen
heeft Irma Timmerman bewezen, dat zij
een literair inzicht en een psychologisch
onderscheidingsvermogen heeft als men
bij vocalisten helaas zelden aantreft.
Na de pauze kregen wij zelden of nooit
gehoorde liederen van hedendaagse Ne
derlandse componisten. Een verrassing
waren de stemmingsvolle liederen
Leon Orthel op teksten van Rilke
de geestige, geraffineerd knappe Chan-
sonnettes van Badings. De vertolkingen
van Irma Timmerman waren stuk
stuk subliem en Felix de Nobel was
ideale partner.
Slechts een handjevol mensen heeft
dit zeer belangwekkende concert bijge
woond. Jammer, de zaal had vol moeten
zijn. Hennie Schouten.
Katwijkse Kunstkring
Jan Musch declameert.
De Nederlandse acteur en declamator
Jan Musch stond gisteravond op het po
dium van de Oranjezaal te Katwijk
deed een talrijk publiek genieten
zijn grote zeggingskracht en praegnante
mimiek. De betovering was volkomen;
de stilte en voelbare spanning spraken
als antwoord op die van de voordrachts
kunstenaar een eigen taal. Korte inlei
dingen gaf hij op „De parabel van d<
drie ringen" uit Lessings „Nathan di
Wijze" en Shakespeare's „Forum Scène"
„Julius Caesar". De scène werden
scherp belicht, niet alleen door de toneel-
lichten. maar vooral door de suggestieve
voordracht. Profetische kracht straaldi
uit Nathan's vertelling, klassieke groot
heid uit Shakespeares beroemde frag
ment. „Het hart, dat zichzelf verraadde'
Edgar Allan Poe riep al te sterke
herinneringen op aan de „Gedachte" var
Andrejew en dat niet in het voordeel van
Poe. Toch waren %pel en decla
matie bewonderenswaardig, al stonden ze
niet op de hoogte van de eerste twee
werken.
Na de pauze het lichtere genre: met
vlot gespeelde, geestige monologen
Paradies: „Een overjarig blad", „De oude
Leidse weg" en „Uit liefde voor dt
kunst", frappante karakteristieken, di<
royaal geapprecieerd werden.
Twee sprookjes van Andersen: „Df
vlinder" en „De waterdruppel", misschien
te veel „gespeeld", deden het toch uit
stekend. Jan Musch heeft ons een schone
avond bezorgd door zijn levend en voel
baar maken van de kunstenaarsziel, die
alle gedeclameerde werken openging
vaak even de tijd deed stilstaan
;n alles doordringende ontroering.
Dit optreden stond onder auspiciën
de Katwijkse Kunstkring. Joh. v. W.
Leidse telegrammen
Voor het notarieel examen 1947 deel
III, is te Den Haag geslaagd de heer H
P. Talsma, alhier.
De heer H. J. Koevoet, chef van de
afdeling brandverzekering op het assu
rantiekantoor der L-T.B. aan de Rijns-
burgerweg, herdacht gisteren dat hij 25
jaar geleden bij dit kantoor in dienst trad.
De burgemeester is verhinderd mor
gen (Woensdag) spreekuur te houden.
Gisteren moesten niet minder dan
204 personen voor het Leidse kantonge
recht terecht staan wegens min of meer
ernstige overtredingen.
T uinbouwoverzicht
Tuinbouwoverzicht. Katwijk aan den
Rijn. Wel ging de aanvoer van bloemkool
verminderen, doch nu de vorst weer uit
de lucht is en het gevaar voor bevriezen
voorlopig weer is geweken, maakt men
niet 'zo'n haast en laat men ze weer op
maat groeien. De prijs, in het begin der
week nog zeer goed. liep op het laatst
wel wat terug, vermoedelijk als gevolg
van de grotere aanvoer in „de Noord",
waar men nog goed in de bloemkool zit.
Voor bloemkool le soort was de notering
aanvankelijk tot f 60, om naar f 47 terug
te lopen. Tweede soort ging voor f 5.50
tot f 33 en derde soort bracht van f 1
tot f 8 per 100 op. Voor bospeen was als
steeds goede belangstelling. De kwaliteit
der bos- en waspeen uit de duinstreek
staat steeds ver boven die uit andere
streken, vandaar de grote vraag en goede
prijs; bospeen van f 15 tot f 22 en was
peen in de eerste soort van f 8.50 tot
f 20.10; tweede soort van f 4.10 tot f 9.20
pr 100 kg. Voor boerenkool was onvol
doende belangstelling. De notering was
van f 4.10 tot f 7.10 per 100 kg. Winter
peen in de beste kwaliteit ging tot f 9.50,
mindere soort tot f 3.60 per 100 kg. An
dijvie blijft nog steeds een gevraagd ar
tikel en de opbrengst is met de beste
prijzen voor de tuinders goed lonend;
van f 20 tot f 33.50 per 100 kg ging de
Het „Vierjaren-plan'
voor Europa
De enigszins „en décadence" geraak!
Europese bloedverwant informeert steeó
bij de „rijke oom in Amerika," hoe ht
er nu eigenlijk mee staat. Komt er n
feitelijk nog wat van. om het Europa
huishouden weer in de spulletjes te u\
ten? Telkens horen wij, dat het plan a
vaster vormen heeft aangenomen en e«
postwisseltje ad zoveel milliard dolk
onderweg is, maar de brievenbus blij
leeg. Denk niet, sinds Frankrijk en Ei
land weer meer rechts koersen, de
delen van De Gaulle en Churchill str
gen, dat de hulpverlening minder nodi
zou zijn. West-Europa, distancieert
van de communistische neven, maar
zestien landen moeten opnieuw gemeu
bileerd, om bewoonbaar te zijn. „Hi
komt ook in orde" sussen Truman e
Marshall maar behalve voortvaren
zijn wij, Amerikanen, óók voorzichtig
De milliarden staan inderdaad in dolla;
stapeltjes klaar, maar best mogelijk, ds
de Senaat er weer een paar afneemt, i
het hele zaakje weer in de eigen lad
strijkt. In ieder geval, is de Parijse offen
in handen gegeven 1
^e..
't Verklaarde
uitzicht
zovele commis
i van het dollar-plan i
i vast, dat het er alle
nog maar om ga
of de senaat er
van wil. De „co;
missie Harriman"
bestaande uit
Amerikaanse min
i achttien belangrijk,
„accoord" gezet onde
mede als baii
voorst)
ter van handel
burgers, heeft nu
een rapport, dat Tri
zal dienen voor het definities
dat op 17 November bij het
wordt ingediend. Die „commissie-Harr
man" moest het maximum der hoevee!
heden bepalen, die voor de hulp ae
Europa kunnen worden ingeschakeld. D
Amerikaanse regering kan nu „hap" ze;
gen en na de toelichting van de here
der Parijse conferentie, zal Europa
niet met een kluitje in het riet gestuui
worden.
Volgens het rapport van de „comi
sie-Harriman" is er voor steun
Europa een vier jaren-plan nodig. D
zestien landen van Parijs kurihen rekt
nen op een bedrag, tussen de 12 er
milliard dollars, zeg er bijals"
Senaat daar mede accoord gaat en i
rigens, in vier jaar tijds kan veel gebet
ren. Eerst was voor 1948 een bedrag i
6 k 7 milliard vastgesteld, maar ir.
heeft er iets afgedaan, zodat er toch r
het aantrekkelijke sommetje van 53A mil
liard dollar ter beschikking blijft.
Van deze 5% milliard kan 3 n
worden verstrekt in de vorm van levew
middelen, om het physiek, dus de arbeid:
kracht weer te stimuleren, brandstoffe
om de industrie weer op toeren te bret
gen en kunstmeststoffen om de bodei
weer te doen floreren. Het totaal bedr;
moet nu in staat zijn, het tekort te dek
ken, dat de handelsbalans der 16 lande
met Amerika, bij benadering, zal aantc
nen. De 17 milliard is dus een limie
Reeds eerder is te kennen gegeven, di
als dit bedrag onvoldoende mocht blij
ken, óók op de hulpverlening van land^
als Canada of Latijns-Amerika gereken
wordt. Er is minder staal en brandsti
voor Europa beschikbaar, omdat het a
bod niet aan de Parijse vraag kan vol
doen, trouwens de „Times"
op, dat men in Amerika niets voelt voe
een „domestic famine in s1
men heeft zelf staalhonger!
Van groot belang is de Amerikaans
vingerwijzing, dat de Duitse industri
weer hersteld moet worden, omds
Europa de kolen uit het Roergebied ha:
nodig heeft. Voor Frankrijk zit
kant aan de hulpverlening, dat, ondank
de „ontmanteling," toch het rapport
schrijft de Duitse industrie vlugger c
te bouwen en krachtiger te doen fune
tionneren, dan men te Parijs
eengekomen Er komt controle op de uil
voering van het steun-program, ter
koming, dat de Europese bloedverwanl
na ontvangst der milliarden, de bloeme
tjes gaat buiten zetten!
De Europese landen moeten tonen, ds
het hun ernst is met het herstel, dus d
komende jaren dient er hard gewerkt 1
worden, maar al zweert Amerika bij d
„vrije onderneming" als middel de pro
ductie op te voeren, daarom wil
andere, Europese landen toch niet zij!
wil opleggen.
Al wordt dus geen politieke pressie uit
geoefend op landen met thans nog sfrj
cialistische regeringen, als Frankrijk ei
Engeland, toch kan die pressie wel eem
om de hoek komen gluren als in Europa di
communistische tendenz zich sterker zo:
doen gelden. Want, hoewel het advies vaï
de „commissie-Harriman" van economi
sche aard is, de Senaat kan politiek)
voorwaarden stellen, temeer, waar ver
moedelijk 3% milliard bedoeld zal zijs
als een schenking, omdat Europa toch
vooreerst niet zou kunnen terugbetalen
De Europese behoeften worden lage:
getaxeerd, waardoor het gevaar van
inflatie weer opdoemt. Omdat men geen
zekerheid heeft betreffende dt prijs-
schommeling in de Ver. Staten, heeft
men voor Europa een bedrag vastgesteld,
dat tussen de 12 k 17 milliard bedraagt
Zoals wij reeds als ons vermoeden had
den uitgesproken, voelt men niets voor
de extra 3 milliard, die te Parijs waren
bepleit voor een „monetair stabilisatie
fonds," welke aangelegenheid geëndos
seerd werd naar het internationale mo
netaire fonds, omdat men wel vóór alles,
inflatie wil tegengaan.
Europa heeft tot taak via „het plan'
de export naar Amerika sterk te verho
gen, wil de economische toestand worden
gesaneerd. Zowel bij Democraten als Re
publikeinen rekent men op een meerder
heid, die na de noodzakelijke „retouche",
het „plan-Harriman" als basis voor het
plan-Marshall zou kunnen accepteren.
goede kwaliteit, tweede soort van f 9.50
tot f 25.50. Zolang de vorst niet invalt,
zal het met dit product wel blijven gaan.
De aanvoer van sluitkool was de afgelo
pen week buitengewoon. Het lijkt wel of
alle tuinders ruimen willen, in tegenstel
ling met ander jaren, toen velen de voor
keur gaven aan opleggen. De beste kwa
liteit brengt een redelijk goede prijs op,
de afwijkende soort gaat voor lage prijs.
Gele kool bracht van f 5 tot f 8 op,
groene kool van f i.50 tot f 11 en rode
van f 5 tot f 11 per 100 kg. Voor kroten
bestond nog steeds geen bijzondere
animo en de prijzen blijven stabiel; 1ste
soort van f 5.60 tot f 7.25, 2e soort van
f 3.10 tot f 4.60 per 100 kg, onvoldoende
ran lonend te kunnen spreken. Voor
was de prijs zeer variërend, n.l. van
f 8.50 tot f 22.60 per 100 kg. Rapen deden
f 4.50 tot f 6 per 100 kg. Er komt
u en dan nog wat sla, maar 't n,et
veel bijzonders; ze gaat tot hoogstens f 2,
Ook komen nog kleine partijtjes radijs,
ran t 3.60 tot f 5.10 opbrengen, 't tl
de tuinders, voor wat betreft de
najaarswerkzaamheden en het binnen
halen der producten, een zeer gunstif
