NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DONDERDAG 23 OCTOBER
Stadsnieuws
OPENBARE LES VAN Dr HIRSCH BALLIN
DE VERHOUDING UITGEVER-
AUTEUR
(Van een speciale medewerker)
In het klein-auditorium der Universi
teit heeft gisteren dr E. D. Hirsch-Bal-
lin een openbare les gegeven over de
evolutie in het vak, dat hij gaat doceren:
het internationale auteurs- en uitgevers-
recht. Er waren talrijke autoriteiten on
der zijn gehoor, natuurlijk ook de alom-
aanwezige Rector-Magnificus, prof. mr J.
C. van Oven.
Reeds het onderwerp van het vak van
de spreker levert moeilijkheden op bij
een wetenschappelijke beschouwing Hoe
is het gesteld met de onderlinge afhan
kelijkheid van auteurs- en uitgeversrecht?
Het is geboden het uitgeversrecht naar
eigen aard te onderkennen' en het dien
overeenkomstig zijn plaats te geven. De
auteurswet van 1912, steunend op de Ber-
ner Conventie en ons Burgerlijk Wet-
boed, vertoont in de practyk veel leem
ten, zodat het auteursrecht eigenlijk even
weinig geregeld is als het recht, dat het
op zijn beurt draagt, het recht van de
uitgever. Deze wordt terecht beschouwd
als de „kapitalist", die een werk ver
richt, dat de auteur wel moet overlaten.
Echter behoort de' uitgever tevens een
scheppend mens te zijn en dat heeft ju
ridische gevolgen. Het Latijnse woord
„edere" heeft de betekenis van „verwek
ken" in ruime zinl
De nieuwe docent legde de nadruk op
het soclologisch-economisoh-technologisch
karakter van de uitgeverij. Er is dan ook
veel veranderd sinds de eerste boekwin
kels in de dagen der Peloponnesische oor
logen! In de jaren van de Bataafse Re
publiek verzamelden de Amsterdamse
boekhandelaren zich reeds in een appèl
aan de regering om de nadruk te leggen
op het grote risico, dat zij lopen. Dit
risico is een leidend beginsel geworden
in deze materie en vertoont zich i:: twee
erlei vorm: als kans op financiële schade
en de mogelijkheid van plagiaatpleging.
Aan de andere kant waren de uitgevers
van rond 1800 niet afkerig van overheids
ingrijpen als het ging om het tegengaan
van buitenlandse concurrentie!
In 1817 zien we voor het eerst het ac
cent verlegd van de uitgever op de
auteur. De risicodragende mens treedt
dan in de plaats van het risico aan het
ob'ject Het eigendom van de schep
pende auteur komt op het eerste plan.
Bij dit alles moet men bedenken, dat ons
B.W in deze goeddeels op het Romeinse
recht steunt en daarom weinig houvast'
geeft voor auteur en uitgever, althans
juridische beschouwingen wel zéér be
moeilijkt.
De vakverenigingen van beide partijen
grepen echter in en schiepen modelcon
tracten, welke evenwel zo ingewikkeld
werden, dat ze ongelezen getekend ple-
n te worden.
Samenvattend concludeerde spr., dat
het recht van de risicodrager structureel
veranderd. De vroegere band met de
auteur is doorgeknipt en we vinden
isico-eerbiedigende samenwerking
iensen, die deze in een overeenkomst
eerleggen. Het geheel is echter oi
deze redenen uitgesproken maagdelijk
terrein en daarom een dankbaar studie
object.
Chr. Muziekvereniging Athalia
wil zich in uniformen steken
Naar wy vernemen, wil de Chr. Mu
ziekvereniging „Athalia" trachten, zich in
uniformen te steken. Mede ter gelegen
heid van het 35-jarig jubileum, dat de ver
eniging het volgend jaar hoopt te vieren,
's een uniform-comité opgericht. Wie
Athalia" óp 3 October heeft gezien (en
ook gehoord in het Van der Werff-park),
moet toegeven, dat deze muziekvereniging
de uniform meer dan waard is. Ze mag
niet bij andere muziekverenigingen
achter blijven. Van harte hopen we dan
ook, dat Christelijk Leiden dit streven zal
steunen. Voorzitter van het uniform-co
mité is de heer L. Brouwer, Trompstr. 59.
gewonden bij ongevc
Lichtfabrieken
op de
Vanmorgen omstreeks half zeven ge
beurde op de Leidse Lichtfabrieken een
ongeval, dat nog betrekkelijk goed is af
gelopen. Bij werkzaamheden In een zuiver-
huis had een ontploffing plaats, waarbij
zes personen min of meer ernstig werden
gewond. Door de eigen eerste-hulpdienst
voorlopig verbonden, zijn ze naar het Acad.
Ziekenhuis vervoerd. Nadat de gewonden
daar waren behandeld, konden ze naar
resp. woningen worden overgebracht De
meesten van hen liepen brandwonden aan
het hoofd op.
- 30-JARIG JUBILEUM i
De heer W. G. L. Planje hoopt a.s. Za
terdag te herdenken, dat hy 30 jaar gele
den als kantoorbediende in dienst trad bij
de firma Gebr. J. en L. Dekker, Oude Vest
161163 In het kantoorgebouw zal hij
s morgens en in zijn woning, v. d. Waals-
straat 13, 's middags recipiëren.
fchauifeurs jn uniform!
Officiële publicatie
Kteuring voor de dienstplicht
lichting 1948
De burgemeester van Leiden maakt be
kend, dat alle oproepingen voor de keu
ring voor de lichting 1948 zijn verzon
den. Zijn er in 1928 geboren mannelijke
personen, die hier te lande wonen of ge
acht worden te wonen en 'een dergelijke
Oproeping of een bericht van niet-in-
schrijving niet hebben ontvangen," dan
moeten zij zich vóór 10 November a.s.
ter gemeente-secretarie aanmelden.
Geschil bij de firma Wijtenburg
beslecht
De werknemers hadden het by het
rechte eind
Gistermiddag hebben hoofdbestuursleden
van de drie sigarenmakersbonden en de
fabrieksunie met de directie der firma
Wijtenburg („Edelachtbaar'-sigarenfabriek)
een bespreking gevoerd, waarbij het loon-
geschil ten gunste van de werknemers
werd opgelost. De staking betrof, zoals men
weet, een verschil van 5 van het loon,
dat thans zal worden uitbetaald. Ook zullen
de werknemers het loon ontvangen van de
3% dag, gedurende welke gestaakt werd.
Gistermiddag is de kantoormachinehan-
del W. Brouwer, Noordeinde 19, heropend.
De winkel is veel ruimer geworden en de
geëxposeerde schrijf- en telmachines,
waaronder de nieuwste snufjes, komen nu
beter tot haar rechtt. Er was veel belang
stelling en een schat
Veehouders-Studiedag strekte vele
organisaties ten voorbeeld
Dr Frankena over grasland
behandeling
Er heerste gisteren een prettige stem
ming op de studiedag van de bedrijfs-
oorlichtingsdienst „Rijnstreek-West" Het
loet ons van het hart, dat hoewel de
onderwerpen voor een leek wat te tech
nisch waren het aangenaam was deze
vergadering by te wonen. Menige orga
nisatie kan een voorbeeld nemen aan de
opzet, de ernst en de studiezin, die door
de aanwezige veehouders aan de dag
v/erden gelegd. Zolang Nederland een
dergelijke vastberaden en welbewuste
boerenbevolking heeft, is ons land niet
verloren.
Op het referaat van dr Grashuis, waar-
rer gisteren reeds het een en ander
werd gemeld, volgde een levendige be
spreking. Zo werd een dringend beroep
op de spreker gedaan, mede te helpen,
dat verschillende voedingsmiddelen wor
den geïmporteerd. Dr Grashuis kon ech
ter nog niet vèel beloven. De meeste
vragen echter betroffen de practijk. En
kwam tot de conclusie: liever de
assistent op het bedryf dan de veearts'
De heer Frankena de voorzitter, liet
hem tydens de vergadering van ir tot dr
promoveren sprak over grasland
behandeling en deed dat op vaak humo
ristische wyze. Ook by dit referaat bleek,
op welk een hoog peil de ontwikkeling
der huidige boeren staat. Ze doen voor
menige middelbaar-geschoolde nie: onder
zoals dr Frankena hef "uitdrukte": èeri
dokterszoon, die vroeger niet kon leren,
moest maar boer worden, maar thans
moet een boerenzoon, die niet leren kan.
maar dokter worden.
Spr. verdeelde het veehoudersbedrljf
in drie phasen: 1. de zorg om te produ
ceren, dus de zorg dat het voeder er
komt; 2. de zorg om het voer zo goed mo
gelijk te bewaren; en 3. de zorg om zo
goed mogelijk te voederen. Het derde punt
had dr Grashuis reeds bezien en daarom
ging spr. alleen op 1 en 2 in.
De productie moet worden opgevoerd.
Daarvoor is het vormen van reserve
dig: oud hooi is oud geld! De ontwatering
mag niet worden verwaarloosd. Spr ging
vervolgens uitvoeriger in op de verschil
lende soorten van bemestingen en de
hooiwinning. Dr Frankena sprak er zijn
teleurstelling over uit, dat de Z.-Holl.
meer voor gedroogd gras voelen. En
dan zoveel mogelijk zelf de leidsels in
handen nemen: coöperatief!
De boer kan tegenover de toekomst
twee houdingen aannemen: hy kan vech-
>m een groter stuk van de Neder
landse koek, hij kan ook traphten de
Nederlandse koek groter te maken en zo
ook zijn eigen deel te vergroten.
Bij het streven naar het laatste moeten
de voorlichting, het onderzoek en het
onderwijs gelyke tred houden. Spr. was
dankbaar voor, dat theorie en practijk
thans zo goed samen gaan en besloot met
oproep, in deze richting vérder te
werken.
Ook de heer P. J. Huiberts, le assistent,
spoorde in een toespraak aan, om mede
te werken, ook financieel, aan het voor
lichtende werk in deze omgeving. Na-
de assistenten dankte hy de vee
houders er voor, dat er reeds zoveel
werd gedaan.
De koffietafel in „De Harmonie" was
Voorscliotense expositie toont wat er op het
gebied van gas en electriciteit te doen is
gen van deze tentoonstelling hebben
medegewerkt, hartelyk- dank, in 't by-
zonder de kerkeraad van de Ned. Herv
Kerk, vertegenwoordigd door ds H. P
Fortgens, voor het afstaan van het ge
bouw v. Chr. Belangen, de heer de Dreux
voor het ontwerper, van het decoratieve
c.TTu-r-m IJ YT.. si* -7-c werk- de heer p c- Kraayeveld, de uit-
aHn* Voorschoten gevêstïgdè 'indü-1 z0!tls spr' hem
strieën ter gelegenheid van het 40-jarig
GROTE BELANGSTELLING
MEER" DAN WAARD
Zoals wy reeds in 't kort konden ver
melden, heeft burgemeester C. J. v. d
Hoeven van Voorschoten gistermorgen de
tentoonstelling van de gemeenteiyke
energiebedryven, die in samenwerking
Jubileum van het gasbedryf wordt geor
ganiseerd, geopend.
Onder de talrijke autoriteiten, die zich
in het „Greenway-theater" hadden verza
meld, merkten wij o m. op de gemeente
secretaris en de wethouders van Voor
schoten. resp. de heeren J. de Bres, G
Schrama en B. van Vliet, diverse burge
meesters uit omliggende plaatsen, de
directeur en adj. directeur van de Licht
fabrieken te Leiden, resp. de heeren ir
Y. Ykema en ir F. Stokhuyzen, weth. D
v. d. Kwaak van Leiden en de heer D J.
Brinks, oud-directeur van de gemeente
bedrijven te Voorschoten.
Na een welkomstwoord namens het ge
meentebestuur, memoreerde burgemees
ter v d. Hoeven, dat de vroede vaderen
van mening waren, dat dit jubileum niet
onopgemerkt mocht voorby gaan en
de inwoners ter verryking van hun ken
nis gelegenheid moest worden geboden,
om te zien was er op gas- en electriclteits-
gebied te doen is Een 40-jarig jubileum
van het gas- en electriclteitsbedrijf, aldus
spr.. is een feit om by stil te staan, want
het is voor Voorschoten van groot nut
gebleken en het heeft de belangen
de gemeente op de meest juiste wyze be
hartigd: De heer Brinks heeft ln een
denkboek de historie van het bedryf
weergegeven.
De tentoonstelling, aldus vervolgde
spr., wil de Inwoners van de gemeente
op de hoogte stellen van wat er door de
industrie wordt gepresteerd en is een
uiting van de goede verstandhouding
tussen de plaatselyke. industrieën er
gemeentebestuur. Burgemeester v
Hoeven bracht allen, die aan het welsla-
Distributievaria
Uittreiking bonkaarten 713, schoenen
bonnen en toeslagkaartjes as. en jonge
moeders. Morgen zijn aan de beurt de
gezinnen, waarvan het HOOFD een stam
kaartnummer heeft van 40501 t/m 45000.
Medegebracht dienen te worden de stam
kaarten, titelstroken mét inwisselingsbon,
«ven'.ueel inlegvellen en contrölekaart a.s.
moeders. De kantoren zyn geopend van
8.30—V en 2—4 uur.
wilde noemen, en de heer Groem
het beschikbaar stellen vi
theater voor de filmvertoningen met de
i, dat de opzet aar. het gestelde doel
zal beantwoorden
mende bloei van het "bedrijf en de indu
strieën mede tengevolge zal hebben,
klaarde spr. de expositie voor geo]
Na de vertoning van de reeds eerder
vermelde films, die zeer interessant zijn,
hebben de genodigden het geëxposeerde
bezichtigd. Zonder twijfel zal deze expo
sitie veel belangstelling trekken Zij is
het meer dan waard. Ter gelegenheid van
het jubileum heeft het personeel een gra
tificatie ontvangen.
Op de tentoonstelling zyn o.m. met
haar collecties voorwerpen aanwezig de'
tirma's Kosmos, Zilva, Placo, Iki, Nefa-
boline, Esta, Maircelis,
Klaasseri, Metaalspuitindustrie Trio, Glo
be en Koco. Zowel de tentoonstelling als
de filmvoorstelling zyn gratis te bezich-
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Joanna M. d van W H A
Nota en M J Winnubst; Alfred, z
D Muyzert en C M Ruljtenbeek; Hendrik
J M z van F J Sloos en M Overdyk;
Margrietha E d van L Heuvelman en W
M Veldhuysen; Pieter z van P van Hou
ten er. A C Valkoog; Arand J, z van L
Burgers en J Profyt; Elisabeth M, d
A Ouwerkerk en J Nievaart; Johannes
H, z van J de Jager en A Kraan; Petro-
nella M E, d van J A Schouten en M C
Immerzeel.
GEHUWD: G C l'Ami en J Hockx; J
var. Gellecum en J M de Ru; W F de
Goey en P J Chaudron; P Jansen
H A Otgaar; J Matters en J C van der
Heyden; L Verbaan en J A van Egmond;
J L van Vliet en E E var. der Tuin; C
Volkers en G du Prie; J J van Weeren en
D J van Tol; W F van Weerlee en V Wie-
linga; J P M de Winter en H J de Pon;
M Elkerbput en H P Rozier; H J
Iterson en A Weinlich; K van 't Hart
A van Rijn; D Elzinga en M A Luykx; J
M Ryobeek en C P de Groot.
OVERLEDEN: J C M van de Linde 63j.
Grenadiers bedanken Oegstgeest
Voor hen, die in Indië verblijven, is het
wel wat bezwaarlyk om persoonlyk de in
woners van het Moederland te bedanken
voor alles wat hier voor hen gedaan
wordt. Natuurlyk kan dat per brief, doch
meer waardering vindt over het algemeen
het zenden van een vertegenwoordiger.
Dat hebben ook de, in Indië gelegerde,
Grenadiers van het Ille Bataljon begre
pen en als dank voor de adoptie waren
dan gisteren ook hun Amersfoortse col
lega's in Oegstgeest. Ze gaven een bonte
avond in het Patronaatsgebouw.
In zyn openingswoord heette de heer
Elshof hen namens 't Oegstgeester werk-
oomité harteUjk welkom. Hy sprak ei
zyn tiiydschap over uit, dat zy zo kort
voor hun vertrek naar Indië, op 17 No
vember a.s., nog de gelegenheid hadden
gevonden om het contact tussen de Gre
nadiers en Oegstgeest te verstevigen. Spr.
beval de Kerstpakkettero-actie van deze
HAAGSE POLITIERECHTER.
De landarbeider T. W. te Nieuw
koop had de omgeving voor de konyneo
onveilig gemaakt, en hy had er een aan
tal ln de hokken weten te verschalken.
Daarvoor had hy zich by de Haagse Po
litierechter te verantwoorden, waor de
Officier zes weken gevangenisstraf vor
derde. De politierechter veroordeelde tot
drie weker, gevangenisstraf.
Het 36ste vonnis.
Dat werd voor de koopman L. W. de
36s£e veroordeling. Hy zit nu ln Arnhem
een strafje uit wegens dronkenschap
ter afwisseling maakte hij het uitstapje
naar Den Haag, waar hij zich moesf
antwoorden, omdat hy op 24 Maart ln
Nieuwerbrug twee ruiten had ingeslagen,
omdat de bewoners van het huis geen
veters van hem wilde kopen. De Officier
wilde de 73-jarige een boete van f30 op
legger.; de rechter gaf f15 of 15 dagen
hechtenis.
HU had geen Jas.
De werkman C. B. te Leiden had geen
jas en daarom had hy er een gestolen uit
de garderobe van een hotel aan de St
straat. Verdachte had eerst gezegd di
van een onbekende te hebben gekocht,
maar de Officier geloofde er niet veel
van en eiste wegens diefstal vier maan
den gevangenisstraf. De rechter veroor
deelde tot twee maanden gevangenisstraf.
De dure klap.
Toen de Instrumentmaker W. v. d. B. op
het station te Leiden moeilykheden had
veroorzaakt en een controleur hem wilde
arresteren, had v. d. B. de man een klap
op het oog gegeven, voor welk feit de
Officier f50 boete of 14 dagen hechtenis
vorderde, dat ook het vonnis werd.
zeer verzorgd en oogstte allerlof. Ver
toond werden nog enkele films, ri.l. „Boe
ren werken aar. de toekomst," „De grond
wordt weer droog" en een veetechnische
film van het N.R.S. Voorzitter A C. Paar-
dekooper uit Zoeterwoude kon in zyn
slotwoord deze byeenkomst inderdaad
zeer geslaagd noemen.
DE HEER J. SCHOUTEN SPRAK
TE NOORDWIJK
„Politieke vragen van
de dag"
In de geheel gevulde Gereform. Kerk te
Noordwijk-Binnen sprak voor de A.-R
Kiesver. de heer J. Schouten over: „Poli
tieke vragen van de dag".
Uit de vele problemen, die thans aan de
orde komen moet een keus worden gedaan,
aldus spr. Allerwege in de wereld woedt
stryd, en wij leven daar midden
geleken by verschillende andere landen,
leven wy hier betrekkeiyk in
Een van de meest naar voren tredende pro
blemen van deze tijd' is he. gezagsvraag-
stuk. Het gezag, ook in ons land, deva
lueert, want omkering der begrippen is aan
de orde van de dag. Spr. gaf een uiteen
zetting van de beginselen van Gods Woord
over deze kwestie, en de visie van Groen
van Prinsterer hierop. Indien het gezag
losgemaakt wordt van de Bron, biyft alleen
over brute macht en willekeur.
In het verleden heeft ook ons land een
revolutie gekend. Een geoorloofde, een ge
boden revolutie, om Gode meer gehoor
zaam te zyn dan de mensen.
De drager van het gezag schond Gods
wet, en dwong te leven tegen Gods Woord
in. Ook in Indië is thans een revolutie aan
de gang. Waarom ls deze revolutie prin
cipieel verschillend van de opstand tegen
Spanje? Daarover heeft spr. in Indi
revolutie konden verdedigen. Dat k.
ze niet, want nooit is door het Nederlands
geweten of godsdienst geweld
en nooit ls het recht, de adat
Wel kunnen we zeggen dat het
te soepel is geweest t.o.v. de
spr., niet begrypen dat een
revolutie kan ge-
funderen op Gods
Een ander motief is: Azië is in beweging
gekomen, en wil niet langer onder Europese
voogdy staan. De fout hierin is, dat men
historische gebeurtenissen als norm neemt.
We mogen ons handelen niet laten afhan
gen van allerlei feiten en bewegingen. Er
was in geen enkel opzicht in Indië een
revolutie nodig. De zelfstandigheid van
Indië was reeds geregeld.
De tragiek van de revoiutie is. da
steeds het omgekeerde brengt van wi
belooft. Men zie de historie van de
luties in Rusland, Duitsland, Italië; allen
beloofden vryhëid, welvaart, broederschap,
zy brachten slaverny, chaos en haat.
De „Repoeblik" is met geweld aan de be
volking opgelegd. Zy staat een welvarende
toekomst van dit land in de weg. Een
waarschuwend voorbeeld is Brits-Indië.
Daarby komt nog dat Ned.-Indië een con
glomeraat van verschillende rassen is, die
zich niet zullen buigen onder de supre-
Onze taak is intensief deze dingen te toe
leven, ook in de politiek. .De politiek moet
zyn een stryd van beginselen, en om Gods
wil en voor ons vaderland moeten wy die
stryd voeren. Tegen de stroom van on
geloof en revolutie die gestadig wast, is
slechts één dam die beproefd is, het Evan
gelie van Jezus Christus.
Na deze gloedvolle principiële redevoe
ring volgde een interessant debat tussen de
heer Schouten en een Md van de P.v.d.A.
Ook werden door geestverwanten nog ver
schillende vragen gesteld, die de heer
Schouten beantwoordde.
LEIDERDORP
De Chr. Bestuurdersbond vergaderde
in „Het Wapen van Leiderdorp". Het
woord in deze vry goed bezochte vergade
ring werd gevoerd door de heer C. J. van
Ham uit Zoeterwoude over „Waarom
Christeiy'ik georganiseerd?" Spr. kwam
vooral op tegen de bewering als zou de
'hr vakbeweging niet nodig zijn, en tegen
het streven van sommigen, zelf dominees,
om haar ter wille van de eenheid op te
heffen.
Lezers schrijven ons
„Bruidsmuziek ln de kerk".
Met enige verbazing las ik hierover
artikel in de N L.C. van 8 October
Th- A. ten H. Myns inziens worden hier
spykers op laag water gezocht. Dat vele
organisten weigeren de Bruidsmars
Wagner in een Godsdienstoefening te spe
len, is zeer begrypelyk. Maar ze wordt
toch vóór de dienst gespeeld? Ook zouden
de woorden in de kerk niet op hun plaats
zyn. Maar is er iemand te vinden die ty
dens het spelen in zijn gedachten de woor
den gaat meedenken, om zich dan te er
geren? Neen, de mars klinkt feestelijk en
plechtig en de muziek verheft de ziel,
zoals goede muziek ook moet doen. En de
organist speelt ze ter begroeting van het
bruidspaar. My dunkt, dat men deze
„schone compositie" met een gerust ge
weten kan spelen, voor de dienst begint
dus, en ter ere van het bruidspaar. Pas
dan begint de Gods-dienst. (Van redac-
tiewege bekort). 1
L- v. D.
week nog zeer hartelijk i
i hoopte
dat geen enkel Oegstgeester gezin in deze
zal achterblijven.
Nauwelyks waren deze woorden uit
gesproken, of het gehele gezelschap stel
de zich, onder het forse geluid van de
tamboers en hoornblazers, aan het publiek
voor. In een vlot tempo werden hierna
de verschillende programma-nummers
afgewerkt, na te zyn aangekondigd door
de „neger-grenadier" op de hem eigen
De Grenadiersband bracht de stemmign
in de zaal, de sneltekenaar verblufte de
aanwezigen met zyn vaardige hand, de
tamboers en hoornblazers deden de trom
melvliezen trillen, terwyl zeker ook aan
de onderscheidene vocale en instrumen
tale solisten een woord van lof toekomt.
Een byzonder woord van waardering ver
dienen de vier sportinstructeurs van het
Regiment Grenadiers die een djiu-djitsu-
demonstratie gaven, militaire sportinstruc
teurs waardig.
Al met al een avond, waarvan de aan
wezigen geen spyt behoeven te hebben
en waar het gebodene het mag gezegd
van beter gehalte was dan hetgeen we
op voorgaande grenadiersavonden wel
eens gezien hebben- Moge ook deze avond
de Kerstpakkettenactie van Oegstgeest ten
goede komen.
De jaarmarkt te Woerden
Buitengewone belangstelling
Gisteren werd onder begunstiging van
schitterend herfstweer de bekende Woer-
dense jaarmarkt gehouden. Er zullen in
ons land maar weinig streek-jaarmark-
ten zyn, die zich telkenjare in een zo
buitengewone belangstelling mogen ver
heugen. Van heinde en ver komen koop
lieden en mesters opdagen om nog voor
de winter hun z.g. opzetvee te verkopen.
Deels wordt dit aangevoerd uit de Ryn-
streek, deels uit de aangrenzende pro
vincie Utrecht en zelfs treft men vee
aan uit Groningen. En niet alleen komen
de boeren zelf, maar het gehele gezin
gaat mee ter markt; want op zo'n jaar
markt is er „voor elk wat wils".
Er werden gisteren 820 stuks rundvee
aangevoerd, tegen 744 het vorig jaar. Het
getal paarden was daarentegen iets lager.
Wat niet te verwonderen is, waar de
Rijnstxeêk zich meer toelegt op de rund
vee-fokkerij dan op de paardenteelt. De
handel was zeer slepend; de belangstel
ling gLng in hoofdzaak uit naar goede
melkkoeien. Practisch is de helft van
de aanvoer geleverd aan het B.V.V.; ter
wijl velen onverrichter zake naar huis
gingen.
Deze gang van zaken wordt wel enigs
zins verklaard door de slechte voedsel
positie van de afgelopen zomer en de
weinig optimistische verwachtingen van
de boeren voor de as. winter.
KUNST EN LETTEREN
Concert R. Ph. Orkest met
Jan Odé
Toscanlni heeft eens gezegd, dat er geen
goede en slechte orkesten zyn, maar
alleen goede en slechte dirigenten. Dat
er veel waars in deze uitspraak schuilt,
heeft Eduard Flipse gisteren op het K.
en O.-concert bewezen. Wy hebben het
R.Ph.O. herhaaldelijk gehoord, zonder
dat het ons wist te boeien. Onder de zeer
vakkundige en bezielende leiding van
Flipse werd het echter een homogeen en
enthousiast ensemble, dat meeslepende
vertolkingen gaf.
De ouverture „De Vliegende Hollander"
van 'Wagner kreeg een dramatisch be
wogen en in de lyrische gedeelten fijn
zinnige weergave. „Sheherazade" van
Rimsky-Korsakoff is een schitterend ge
ïnstrumenteerd werk. Vooral de behan
deling der blaasinstrumenten, waarin de
Russische componisten uitmunten, is
meesterlyk. Nu, de blazers van het R-
Ph.O. hébben zich prachtig geweerd,
maar ook de strykers speelden voortref-
felyk en de concertmeester onderscheid
de zich door zyn soli.
Jan Odé trad als solist op met het pia
noconcert van Schumann, dat hy tech
nisch geacheveerd en rasmu'zikaal speel
de. Zijn mannelyke vertolking was er
alleereerst op gericht de bouw van het
werk op de juiste wijze te belichten,
waardoor het lyrisch element misschien
iets te weinig werd geaccentueerd. Als
geheel echter een prachtige weergave.
Met de brillant gespeelde ouverture „De
verkochte bruid" van Smetana werd het
concert besloten.
Wy hopen, dat Flipse hier nog heel
vaak zal komen dirigeren. Er verschy-
Hennle Schouten
EXCURSIE „OUD-LEIDEN".
De vereniging „Oud-Leiden" zal .op
Zaterdagmiddag 1 November een bezoek
brengen aan de laatste restauraties va
Pieterskerk, n.l. de commissiekamer e
preekstoel. De heer Swierstra is bereid ge
vonden het geheugen der leden wat op te
frissen met een kort exposé over de bouw
geschiedenis. Hierna wordt een rondgang
door de kerk en de commissiekamer ge
maakt, na afloop waarvan de heer Leo
Mens, organist der kerk, een kort orgel
concert zal geven.
TEKENINGEN EN GRAFIEK
Kunsthandel Gerard van' Spaandonk,
Breestraat 39, houdt in zyn kunstzaal van
25 October tot 12 November een tentoon
stelling van tekeningen en grafiek van
H. van der Jagt.
VOORSCHOTEN
Het departement Voorschoten van de
My tot Nut van het Algemeen opende het
winterseizoen in de zaal van het gebouw
Leidseweg 95 met een lezing door de
heer J. L. van der Gouw, Commies Alg.
Ryksarchief te Den Haag, over „De ge
schiedenis van het schrift en het schryf-
materiaal", toegelicht met lichtbeelden en
platen.
Deze eerste avond werd gehouden in
samenwerking met de commissie „Oud-
Voorschoten. De heer J. L. van der Gouw
had in de zaal een kleine tentoonstelling
aangebracht van verschillende reproduc
ties en foto's van oude lettertekens. Een
zeer moQie en unieke verzameling boe
ken van respectabele ouderdom comple
teerde het geheel.
Modern zangonderwijs
DE HEER AUG. WEISS
BREEKT EEN LANS
Dat de eerste lezing, die de afd. Lei
den van de Vereniging voor Paedagogiek
gisteravond in Amicitia organiseerde
droog en saai is geworden, zal wel nie
mand willen beweren. De heer Aug.
Weiss, inspecteur by het L.O. te Rotter
dam, begon zijn causerie om te beginnen
op originele wyze: door nl. zyn audito
rium als een klas te beschouwen en deze
klas een canonte leren, die er in ging.
„Viva la musica" was de tekst en deze
zin bleek tevens de leidraad te zijn van
sprekers opvattingen van opvoeding en
onderwijs. Muziek en rhythme zyn in het
leven van het kind belangryke factoren;
de oude z.g. „leerschool" verwaarloosde
deze -geheel. Als gevolg daarvan bleef
het onderwys in zang en muziek steeds
zeer summier. Maar de moderne school,
de z.g. „doe-school", wil anders. Zy er
kent de sociale en aesthetische waarde
van zang en muziek, van rhythme en be
weging. Zy wil geen liederenprogram
ma, dat niet is aangepast aan de menta-
ïiteit van het kind, en geen ouder
avonden, die wel de schooltucht, maar
niet de intensiteit van belangstelling by
het kind bevorderen De moderne school
wil het kind binnenleiden in het schone
land van de muziek, het ontdekking op
ontdekking laten doen, toonhoogte en
intervallen laten vinden, het notenschrift
doen begrypen en het ten slotte tot zelf
werkzaamheid prikkelen. Hiertoe draagt
de practische en suggestieve activerings
methode van mevr. Ward zeer veel by
alsook die van Willem Gehrels. Beide
werden door de heer Weiss gedemon
streerd met het auditorium als „klas"
Spr. wees er o.a. op, dat standjes geven
by deze methode uit de boze is. Zingen
:n vorm van sfeer scheppen, en deze
wordt door boosheid en standjes gebro
ken. Opzettelyke stemoefeningen, waar
bij sterk op de zuiverheid wordt gelet,
rhythmische oefeningen, waarby de ge
dachte voorzit, dat de muziek steeds
door het rhythme wordt gedragen, mu
zikale improvisaties, die by wyze van
opstel worden opgegeven, en oefeningen
in het lezen van het notenschrift, vor
men de belangrykste onderdelen van deze
beide methoden. Het resultaat is een
harmonischer ontwikkeling van de kin
derpsyche, groter liefde voor de moeder
taal, en last but not least voor de mu
ziek zelf. Nu geen achter de piano hui
lende Marietj es en met boze gezichten
vioolkrassende Pietjes meer. De jeugd
krijgt belangstelling, ook voor de klas
sieke muziek, jeugdconcerten vallen in
goede aarde en de plannen, die de heer
S. Dresden in deze richting heeft, zullen
by een aldus geleid lager onderwys op
goede basis kunnen worden opgezet. Ook
Nederland zal zyn Jeunesse Musicale heb
ben. mits.het departement meewerkt.
Met een tweede canon besloot de heer
Weiss zyn door een aandachtig en vrolyk
auditorium gevolgde causerie.
OEGSTGEEST
GEBOREN: Hannelore J. C., d. v. J. E.
Nonhebei en C. E. Heide; Johannes W., z.
v. J. Filippo en C. J. v. d. Brink; Con
stance H., d. v. iH. Varekamp en S: C.
Griesheimer;' Lucas D., z. v. C. C. van
Regteren Altena en C. Haantjens.
GETROUWD: F. A. H. Boon en S. Oh.
v i Dorsten; F. van Vliet en J. C. van der
Burg.
OVERLEDEN: A. Talboo, m. 32 j., e. v.
M. C. Le Roux; N. Souveryn, vr. 82 j., w.
van H. Schrier.
EXPOSITIE AMATEUR FOTOGRAFEN
Ter gelegenheid van het zilveren jubi
leum organiseert de Leidse Amateur
Fotografen Vereniging een tentoonstel
ling in de bovenzalen van de firma Has-
selman en Pander, ingang Breestraat.
De opening zal op Donderdag 30 Octo
ber 's avonds om 8-uur plaats hebben
door wethouder van Schaik.
riporf en IPedstrijrie
Ierse leagueEngelse league 3-4
In een bij slecht licht en voortdurende
motregen te Belfast gespeelde wedstrijd
tussen de vertegenwoordigende ploegen
van de Ierse en van de Engelse league
hebben de gasten een 4—3 overwinning
behaald, nadat de rust met 22 was in
gegaan.
SCHAKEN
PHILIDOR V WINT VAN ALPHEN IV
(2-8)
Gisteravond speelde Philidor V haar eer
ste wedstryd voor de Leidse schaakbond en
wel tegen Alphen IV.
Ondanks een reserve werd er toch ge
wonnen met 2—8. Een prachtig begin. Hier
volgen de gedetailleerde uitslagen:
A v d Kley (A.)C Molenkamp (Ph.)
0—1; C H Knaak—C Colpa 0—1; Th J
BasieJ C Janssen 01; J C DuinB H
Teske 10; mej M PronkChr de Laaf
01; D J WynbeekJ J Dubbelaar 01;
J H BinardJ O de Vries 01; Th A
AasumsM Brouwer 01; D JansenP
Selier 01; J v d Laken (res.)C R
Rynenberg (res.) 10.
SCHAAKVER. „DAN. NOTEBOOM" TE
NOORDWIJK
Het 3e tiental sjfeelde thuis de eerste com-
petitiewedstryd tegen ,,'t Leidse Aucker" I
in de 4e klasse A van de Leidse Schaak
bond. De voorlopige uitslag is 54 in het
voordeel van „D Noteboom". Waarschijn-
lyk zal deze 'ohtrhoeting in een kleine over
winning van „Dan Noteboom" (5Vi4%)
eindigen. De uitslagen luiden:
A Wijnands, res. (D.N.)P J Galjaard ('t
L.A.) 10; J v d BentM Verlind Vti
A HoogervorstJ W v <j Horst 0—1; H
VeenstraL J v d Meide Sr 10; J
Hoogendam (res.)J Wassenaar 1—0; C G
CannegieterE Giesen 10; B CohenH
Winterkamp W F Klok—J W
Waterland 01; A WassenaarB Fasch
01; J MooyekindL J v d Meidè Jr,
afgebr.
De uitslagen van de wedstryden om het
kampioenschap van Noordwyk luiden:
Klasse I: J BizotA Bontkes 01; A
TimanP Bedijn 10; J A Scheepmaker
F C Wieder 10; A LeenheerP Bedyn,
afgebr. Klasse II: A v RóoyenA v Duin
1—0; C Waasdorp—C Plug 0—1; G v
Munster—R Eisenga 1—0. Junioren: L
MeyerP de Groot 01;J TurkJ Veen
stra 01; A Lindhout—O Leenheer 10;
G TurkA Bertram 10.
SCHAAK- EN DAMCLUB „KIJK UIT"
TE OUDE WETERING.
De afd. dammen van „Kyk Uit" speelt
in de Leidse Dambonc. en slaat geen gek
figuur. Van de 5 gespeelde wedstryden
werd er slechts 1 verloren en 1 e.ndigde
onbeslist. Op 29 October speelt „Kyk Uit"
een uitwedstryd tegen Leiderdorp II.
De schaakafdeling komt in de tientallen-
competitie van de L.S.B. uit en hoopt haar
eerste wedstrijd te spelen op 29 October en
wel tegen Aarlanderveen.
DAMMEN
KDC—KATWIJK
Het le en 2e tiental van de Katwykse
Damclub KDC trokken naar Alphen a d
Ryn en speelden tegen ADC I en II voor
de LDDB.
De stemming was niet hoog gespannen,
daar het le tiental met 9 spelers moest
spelen, waaronder 1 reserve en het tweede
tiental met 2 reserves.
Toch wist het le tiental de overwinning
te behalen met niet minder dan 614. Het
tweede tiental kreeg echter haar eerste
nederlaag te incasseren en verloor met
137. Hieronder volgen de gedetailleerde
uitslagen:
T Domburg (ADC)F Spierenburg
(KDC) 02; J v Opwegen, res.Jac. Freke
0—2; A Rynberg—G v d Wiel 2-0 regl.;
J v Tol, res.A A Vooys 02; T Lagerwey
J Schoneveld 02; I BoogaartH Koele-
wyn 11; C v OeverenC Zandbergen
2—0; I (KoopmanJ Laven 02; C Rijn
bergA Schouten 02; L OosteromW
Bottcher 11.
H Bover (ADC II)—J v Elk (KDC II)
11; M KrumpelmanH Koelewyn Czn
20; A JesseJ Houwer 11; A Bouwer
Ab. v Beelen 20; C v d HoornP v d
Eykel 2—0; W v Beikei—C de Ruyter 0—2;
A WolswijkA Barnhoorn 02; D Bevaardt
G Freke 20; D OosteromAm. v Beelen
11; J v OpwegenC P Sohoneveld 20.
spelend, van N.D.V. 1
weten te winnen. Het eerste tiental won
met 128, het tweede met 146.
Daar N.D.Y. 1 mét 9 man uitkwam had
R.D.C. 1 al direct een 20 voorsprong. Na
1 uur spelen was de stand weer geMjk, daar
C. J. Bouwmeester (N.D.V.) van de reserve
v, Egmond wpn. Toen kwamen 3 winst-
partijen voor R.D.C. W. Leeuwenburg won
van H. Mulder, H. Voorbergen van N.
Smit en A. van Egmond (res.) van W. van
der Niet, de stand daarmede brengend op
82. S. Heemskerk (res.), A. van der Mey
en A. Brink moesten tegen resp. N. Pas-
schier, J. van Houten en H. de Reus met
remise genoegen nemen. R.D.C. had toen
reeds de overwinning behaald (115). N.
D.V. I scoorde uit de laatste 2 partijen nog
3 punten. A. Vletter en Ito. Zwetsloot be-
Brazilië bindt de
de bel aan!
BRAZILIË begrijpt beter dan
land in Europa de beteken
het „gouverner c'est prévo
regering wacht niet tot het de lat
de hals heeft. „De eerste klap is eet
der waard"! Vandaar, dat Brazil
Sowjet-Unie een verstandige, stevl
gegeven heeft op de communii
grijpvingers. Het heeft de diplom
betrekkingen met Moskou verb
Vóór 1940 zou een dusdanig telegrj
een onverwachte wekker,
slaap hebben gehouden, mat
tweede wereldoorlog zijn wij aan
dingen gewend er. zijn wij thans
onthutst. Deze noodzakelijke stop;
der „vriendschappelijke"
heeft een vóórgeschiedenis. Imme
gin Mei van dit jaar, verklaarde hi
perste Gerechtshof van Brazilië,
communistische partij onwettig w
De toestemming aan deze partij
ven, berustte op een misgreep
diverse clubs der communisten
gesloten, Ramadier, de Franse pr
durfde het aan, vijf communistisch
nisters uit zyn kabinet te elimi
maar Brazilië wist het beter, he!
bood de hele partij. De rechter,
Nogeira, moet een angstig visioe:
de „Kominfonm" gehad hebben, ten
reeds vóór zes maanden verklaard
de communistische party een v
despotisme, van internationale
was, met Stalin als aanvoerder.
Een feit is, dat zowel in de Noord
als in de Zuidelijke Amerikaanse
de klove tussen het „Amerikanism
het communisme steeds groter
is en ir. de „Pan-Amerikaanse-Unk
te Rio de Janeiro tot stónd kwam,
tevens de
schappelijke
vorming
Brazilië helde
reeds sinds lanj
naai*' het stai
van Truman er. Marshall, maar
vroeger wezen wy er op, dat de
mige regering het zeker niet bij e
bod der party zou laten.
Men ontbond die party in fac
maar illegaal konden die hun
rende werking voortzetten. Vanaf
1945 werd Brazilië, dictatoriaal,
geerd onder Vargas, waarby echt
communistische party was erken
1945, na de verkiezingen voor h
sidentschap der republiek, de
van Afgevaardigden en. de Senaat,
Enrico Gaspar Dutra, de teugels vs
bewind in handen
Sociaal-Democraten en „National
mocratische Unie" kwamen tot
piomis en vormden één front teg«
de radicale Braziliaanse Arbeiden
en de Communisten.
Toen in 1946 een nieuwe grondw
stand kwam, bevatte deze de bep
dat alle partyen, die onder buitecil
leiding stonden, voortaan verboden
den zyn. De regering heeft to
Opperste Gerechtshof laten uitn
dat de stevige trait d'union" tuss
Braziliaanse communisten
Rusland bewezen was. De onwett
dus verboden verklaarde communis
party, telde 600.000 leden.
BRAZILIË luisterde dus toen
naar Washington, riep de com
ten een „halt" toe, maar met
kon meft de comihünistische volks
genwoordigers maar niet direct
zetels wippen. Aldus het vóórspel, ge
door de verbreking der diplom
banden met Moskou, waar Washi
van in kennis was gesteld, alhoewel
de Braziliaanse regering tot die fors
niet heeft geadviseerd. Sinds de
rentie van Rio de Janeiro ligt hel
rigens voor de hand, dat ook de N
en Zuid-Amerikaanse staten zullen
den „drooggelegd," het rode, giftige
geweerd.
Het feit, dat in de Sowjet-pers
len verschenen waren, gericht teg<
Braziliaanse regering, kan de pres
Dutra, die sociaal-democraat ii
een aanleiding zijn geweest, om
voer te brengen, wat hij in hel
naai belSng van zyn land achtte
vendien was reeds op 13 Mei van c"
de Russische ambóssadeur te Rio
neiro naar Moskou vertrokken. Ai
breuk met Moskou is nog een
seling vooraf gegaan, waarby opval
de regering van Stalin zich niet vi
woordelijk acht voor de campagn!
in de Sowjet-pers tegen Dutra
Braziliaanse leger werd gevoerd,
zou de suggestie kunnen wekken,
in Rusland persvryheid zou bestaaï
of de voorlichting niet van
wordt geïnspireerd en de c
objectiviteit,niet wegharkt.
De politieke- en economische froi
.ning, die op het Congres te Rio de Ji
to' stand kwam, houdt zeker in,
landen der „Pan-Amerikaanse-Uni«
Braziliaanse élan tegenover het coi
nistische gevaar van Sowjet-Ruslani
len overnemen. Agressie wordt bescfc
als vijandelykheid jegens alle staK
bij aantasting der Integriteit en
kelykheid van één Amerikaanse
zullen alle staten elkaar militair
Warren Austin, Amerikaans gsdeleg
by de „Ver. Naties", was ook op hel
gres der „Pan-Amerikaanse Unie"
wezig en in dit verband wyzen
nog op, dat de huidige voorzitter
Axsemblée der „Ver Naties" e«
ziliaan is, wiens positie tegenover d«
sen in de Assemblée du^ moeilijk
kunnen worden.
Deze, de ex-minister, van buitenl
zaken, Oswaldo Afranha, heeft echter J te
klaard, dat het verbreken der diplon Tl
ke betrekkingen met de Sowjet-Unie,
invloed zou hebben op zUn tegën
dige positie als president van de A
blée.
In deze internationale positie zi
onpartydig blyven handelen,
men de vraag kan vastknopen
situatie toch niet bijzonder précair
worden, aangezien te verwachten
de obstructie en de persoonlijke aam
van de Russen in de Assemblée,
vigheid zullen toenemen, temeer
óók Chili de diplomatieke banden
Sowjet-Unie en Tsjecho-Slowakye
doorgesneden. Oók Chili heeft' op
tische wyze een einde gemaakt aas
door Sowjet-Rusland beïnvloede, coi
nistisoh gewroet. Caveant consules!
sloten tot remise en A. Turk (N.
toonde zich de meerdere van H. Ri
bergen. R.D.C. behaalde dus
overwinning.
De reserves in het 2e tiental wa
zich uitstekend. Zy wonnen allen,
volgt de gedetailleerde uitslag: Alb.
Mey (res.) (R.D.C. II)—J. van Scl
(N.D.V. II) 1—1; J. Glasbergen-J.
Woersen, 20; H. VerkuilJ.
02; P. van Egmond (res.)H. vat
Vries, 2—0; F, A. Verkuil—J. Glaslx
20; W. HaakG. Pa^schier, 0—2; C
Rossum (res.)— D. Turk, 2—0; B Be
(res.)G. Hoek. 20; K. van Starks
(res.)—M. Mulder 1—1. Totaal-i
14—voor R.D.C. II.
