Nieuwe Leidsche Courant | 1947 | 8 oktober 1947 | pagina 2

N-

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

2

WOENSDAG 8 OCTOBER 194!

Stadsnieuw»

Prof. dr B. G. Escher viert 11 Oct.
zijn zilveren professoraat

„Beoefening der wetenschap is een eerste plicht"

.iDe wetenschap alleen levert peen „Methoden der grafische voorstelling"
bruikbare mensen op, maar de beoefe-l (2e druk 1934).
ning der wetenschap is een eerste plicht

voor wie daartoe door aanleg en opvoe
ding geroepen zyn". Vijf en twintig jaren
heeft prof dr B. G. Escher deze (zijn) op
vatting toegepast in het leven der Leidse
Universiteit en generaties van studenten
hebben daarvan de vruchten geplukt. Op
11 October a.s. zal de nu 62-jarige hoog
leraar zijn zilveren ambtsjubileum vieren-

Escher een veelzeggende Zwitserse

Prof. Esoher werd te Gorinchem gebo
ren op 4 April 1885 en studeerde
Technische Hogeschool te Zürich,
hjj ook promoveerde op een dissertatie,
getiteld: „Ueber dde praetiaische Faltung
im den West-Alpen" (1911). Escher
bekende Zwitserse naam; de familie stamt
oorspronkelijk uit het kanton Aargau
heeft Zwitserland een groot aantal i
stekende mannen geschonken. Evenals
prof. dr B. G. Escher was ook Johan Kon
rad Escher, die te Zürich werd geboren
in 1767 en aldaar stierf iri 1823, natuur
vorser. Ingenieur van beroep, legde hij de

grondslagen
voor de nieu
were Alpen-
geologie. Zijn
zoon Arnold,
die in 1807 te
Zürich werd ge
boren, was
eveneens geo
loog en van
1856 af profes
sor in de geolo
gie aan het Po-
lytechnikum te
Zürich." Hij was
de grondlegger
van de strato-
graphie van het

^ederA^><"^«E'ESCHER

gebieden en de ontdekker van vele sto
ringen in de laagvorming. De in 1819 te
Ziirioh geboren Alfred Escher
zoon van een in Amerika rijk geworden
koopman. Hij werd privaat-docent
staatswetenschappen aan de Universiteit
van Zürioh, was la-ter voorzitter
Liberale Partij, sinds 1848 „Nationalrat"
en voorstander van het particulier initia
tief in verband met de in opkomst zijnde
spoorwegen. Zijn plannen tot stichting
van een Zwitserse Universiteit liep op
niets uit, waarop hij zich met energie
wierp op de oprichting van een Zwitserse
Technische Hogeschool, toe nog Polytech-
nd'kum geheten. Het was de school,
prof. dr B. G Escher, de thans jubilerende
hoogleraar der Leidsche Universiteit, stu
deerde-

Belangwekkende staat van dienst

De geologie had ook de liefde van
uit Nederland gekomen Berend George
Escher en het bleef niet bij een disserta
tie alleen. Van 1911—1912 was dr Escher
privaat-docent in de geologie te Amster
dam en van 1912-1913 verbonden aan het
Instituut voor Mijnbouwkunde te Delft.
Van 1913-1916 was hij privaatdocent al
daar en tevens als geoloog werkzaam bij
de Maatschappij tot het verrichten van
mijnbouwkundige werken. In 1916 ver
scheep tussen al deze werkzaamheden
door een nieuw werk van Zijn hand: „De
gedaanteverandering onzer aarde", dat in
1934 een vierde druk mocht beleven. Van
1916 1922 was prof. Escher werkzaam
voor de B P.M. en in 1922 werd hij be
noemd tot hoogleraar in de aard- en delf-
stofkunde, palaeontologie en kristallogra-
phie te Leiden. Zijn wetenschappelijk
werk aan onze Universiteit werd in 1924
ingeleid door een verhandeling over de

Paraffine als spijsolie verkocht

De volksgezondheid in gevaar gebracht

Twee grossiers en een winkelier B J D
te Leiden, M B S te Oegstgeest en W G B
te Leiden, stonden gisteren terecht voor
het Leidse Kan ongerecht, omdat zij geel-
gekleurde paraffine als spijsolie hadden ver
kocht. Het O.M. toonde aan, dat deze over
treding niet zo onschuldig was. als zij leek;
het geheel was meer geschikt als purgeer
middel, aldus het O.M. Dat verdachten zich
dit heel goed hadden gerealiseerd, bleek
uit het feit, dat de „olie" was verpakt in
flessen, die het uiterlijk van de bekende
Calvé-verpakking bedrieglijk nabootsten.
Verdachten beweerden de paraffine niet als
spijsolie in de handel gebracht te hebben.
De kantonrechter las evenwel voor wat de
etiket en vermeldden: „Zeer geschikt voor
r'a en saus en voldoende aan de hoogste

W G B werd deshalve veroordeeld tot
f 100 boete of een maand hechtenis, B J D
en M B S ieder tot f 150 boete of een
maand hechtenis.

CPenAJvdV, te Leiden, die op olie
gelijkende waar in casu minerale olie
als spijsolie voor de verkoop in voorraad
hadden gehad, werden eveneens veroor
deeld tot f 150 boete of een maand hechte
nis. Zij beweerden, niet te weten, dat dit een
strafbaar feit was en ze waren héél
verwonderd geweest, dat de voorraad in
beslag was genomen.

TER NAGEDACHTENIS AAN DE
N.S-SLACHTOFFERS.

In de hoofdadministratiegebouwen up
de stations en in de werkplaatsen der Ne-
derl. Spoorwegen, onder het personeel
waarvan oorlogsslachtoffers zijn te be
treuren ctus ook te Leiden zullen
gedenkplaten worden aangebracht. De
- zeer eenvoudige platen zullen van rood
koper worden vervaardigd.

BURGERLIJKE STAND

Geboren: Bruin z v T S W v Leeuwen
en J de Heer; Christianus T z v A F Hop
penbrouwer en A G Koelewijn; Theodorus
J M z v T J Ooijendijk en M H W Kerk
vliet; Anna W T d v H Phil.ppi en A C
Zonneveld; Hendrik z v H v Egmond en
J Kralt; Maria S d v J v Strien en M S
Grönloh.

Overleden: C Homan, wednr, 77 j; J
Ingels, man, 61 j; L W Kramer, wed. v J
L A Meijs, 78 j; M Plomper wed. v T Tim
mer, 60 j; C M Spek, wed. v J Kranen
donk, 78 j.

Geopend is de „Katholieke Centrale
voor Gezinszorg te Lelden" (R.K. so
ciaal adviesbureau), adres: Plantsoen 25

Slapen ho-raaar - Pijn des te meer!

Als ge slaapt voelt ge Uw rheumatische
pijnen niet, maar juist die pijnen veroor
zaken Uw slapeloosheid. En zó verzwakt
Uw gestel en weerstandsvermogen nog
méér. Begin daarom zo gauw mogelijk
die weldadige Kruschen-kuur. Kruschen
brengt Uw bloedzuiverende organen tot
krachtiger werking. De pijnverwekkende
onzuiverheden verdwijnen, omdat 't bloed
krachtiger stroomt. Pijnen vallen van U
»f, lusteloosheid verdwijnt, kortom j»e
wordt al gauw weer veerkrachtig en fit.

(I. M.)

Rector-magnificus.

Maar niet alle Leidse studenten zijn op
de hoogte van kristallen en mineralen.
Het bekendst werd prof. Escher dan ook
als rector-magnificus, onder wiens r
raat Winston Churchill ere-doctor werd.
Drieanaal zag de Universiteit dat jaar H.
M. de Koningin in haar midden en
vierde deze feiten met het enthousiasme
van vlak na de bevrijding- Er zijn van dit
ambtsjaar echter nog vele andere gebeur-
tenissen te vermelden, die voor het in
terne leven van de Universiteit van groot
belang waren. Op verlerlei gebied was
het een jaar van wederopbouw. Het be
grip Civitas Academica werd levend en
vormde de grondslag van geheel nieuwe
organisaties.

Toen prof. Escher op Maandag 16 Sep
tember 1946 het rectoraat overdroeg aar
prof. mx R. P. Clevermga, was een jaar
van groot belang voor de Leidse Alma
Mater afgesloten. Prof. Esoher trok zich
terug in zijn werkkamer en praepareerde
zijn colleges als tevoren. Totdat dit 25-
jarig jubileum hem opeens weer in het
de belangstelling plaatst.

Kind liep achter stilstaande auto
vandaan

Gistermiddag werd de 5-j. D. de W.,
toen hij op de Maresingel achter een
staande auto vandaan kwam, door
passerende auto aangereden. Het kind
werd met een vermoedelijke breuk in het
rechteronderbeen naar het Acad. Zieken
huis vervoerd.

De kantonrechter veroordeelde
zondaars van de weg

Een goede 80 personen moesten voor de
kantonrechter te Leiden verschijnen,
waaronder een hele reeks zondaars van
de weg. Tegen verschillenden van hen
was ook een civiele vordering ingesteld,
die de rechter alle toewees.

Dat D. P. B. uit Noordwijk zand van de
gemeente had weggenomen en met een
vrachtauto had doen vervoeren, achtte
het O.M. een bijzonder ernstig feit. De
uitspraak was^f 30 boete of 8 dagen hech

Ook de directeur van een hulpactie uit
Rotterdam moest te Leiden terecht s
Zijn chauffeur, die langer dan 12
had gewerkt, bleek bij controle
werkboekje te hebben, maar beschuldigde
verdedigde zich door naar voren te bren
gen dat hij vergunning had om naar
Denemarken te reizen en dat door om
standigheden het werkboekje niet kon
worden uitgereikt. De uitspraak was f 5
boete of 2 dagen hechtenis.

Wie verloor zijn kunstgebit?

In September gevonden voorwerpen:
dasspeld,' kinderfietsje, brillen, vulpen
houders, visacte, kinderschoentjes, sleu
tels, vulpotlood, armbandhorloge, broek
met portemonnaie, luchtdrukmeter,
portemonnaie's, persoonsbewijs, speelbeer,
dameshandschoen, rijwielsleutel, tabaks
kindersokjes, postduif, broche, zil
verbonnen, distributiebescheiden, roze
kransen, hangertje, ceintuurs,. Schoudi
tas, koffertje, wollen vest, gymschoen!
fototoestel jongenspetje, regenmuts, schoe-
kunstgebit, herenhoed sigaretten
koker, manteltjes, bankbiljet, armstoelen,
regenjas, ochtendjas, actetas,, damestas,
leesboek, rentezegels, armband, dop van
kinderwagenwiel, vulpotlood, Zondag
schoolboekje, schragen, Engels boek, re
genkapje, lampekapje, koper gewicht,
sliklap rijwiel, jongensjasje, agenda
boekje, jongensriem met sleutel, een boek
(werktuigkunde), roeiboot, kip, tabaks
een beursje met inhoud, herenstrik,
paspoort, witte muts .gouden ring,
herendas.

Terug te bekomen en inlichtingen te
■erkrygen aan het Hoofdbureau van Po
litie, Zonneveldstraat no. 10, te Leiden,
op Woensdag- en Zaterdagmiddag van
2.00—4.00 uur.

Ons Christen-zijn

Eerste-jaars-avond van de S.S.R.

Voor een gehoor van ouderejaars
novieten der S.S.R. sprak Maandagavond
ds G. van Duinen uit Wassenaar
„Ons Christen zijn". Ds van Duinen be
gon met in deze titel de nadruk te leg
gen op het woordje „ons", opgevat in de
ruimste zin van Gereformeerd-zijn. Wan
neer wij in de avonddienst des Zondags
de geloofsbelijdenis beluisteren, dan móet
er ook een hunkeren zijn in ons hart
de heilige, algemene, Christelijke kerk.
Wij zijn immers alleen Gereformeerd,
omdat we Christenen zijn?

De positie van de jeugd vond spr.
lig. Deze jeugd immers leeft tussen giste
ren en morgen. Het gisterepjvas een helse
oorlog en het heeft geen zin om de reali
teit te ontwijken: het morgen is óók
log! En heeft het daarom ook wel zii
te studeren?

Hierop kon ds van Duinen niet anders
dan een bevestigend antwoord geven.
„Juist nu studeren!" Het moet een degen
kruisen worden met de ongelovige
tenschap.

Het was spr. opgevallen, na zijn terug
keer uit Indië, dat de Gereformeerde
jeugd over het algemeen de „fighting spi
rit" heeft verloren. Wel worden er grote
meetings gehouden en er is veel gescherm
beginselen, maar de bezieling ont
breekt. Niet aan de beginselen op "de
ste plaats bestaat behoefte, maar aai
levende Christus.

Prinses Margriet zal niet
aanwezig zijn

Prinses Margriet zal by de doop van

Maryke niet aanwezig kunnen zyn,

daar zy nog niet geheel hersteld Is van

een middenoorontsteking.

Geen betaling der Indische
pensioenen

De president der civiele kamer der
Haagse rechtbank mr A. S. Rueb heeft de
eis van de heer Mens Fier Smeding
de Indische pensioenfondsen tót uitbeta
ling van zijn Indisch pensioen over de
periode Maart 1942 tot Augustus 1945 af
gewezen, daar de fondsen berusten op het
Indisch publieke recht en de Indische wet-
gevèr daarom gerechtigd is tot opschorting
van de uitbetaling der pensioenen.

Rode lucifersstokjes
verdwijnen

De witte worden goedkoper

Met ingang van 26 Oct. wordt voor
importeerde lucifers en voor Nederlandse
lucifers van eerste kwaliteit (60 stokje
doosje) per 10 doosjes een maximumprys
van 22 cent vastgesteld. De prijs voor luci
fers v^n tweede kwaliteit (55 stokjes per
doosje) wordt van 18 op 16 cent verlaagd,
terwijl de z.g. boekjes lucifers 1 cent zul
len mogen kosten.

De nieuwe prijzen gelden alleen voor
withouten lucifers. De duurdere rode lucifer,
welke slechts ter camouflage van slecht
hout werd gekleurd zal niet meer i
handel komen.

LEERSTOEL VOOR CALVINISTISCHE
WIJSBEGEERTE TE UTRECHT

De stichting tot oprichting en inst
houding van bijzondere leerstoelen
Calvinistische Wijsbegeerte te Amsterdam,
is aangewezen om bij de faculteit der Let
teren en Wijsbegeerte aan de universiteit ie
Utrecht een bijzondere leerstoel te vestigen
in Calvinistische Wijsbegeerte,

FRUITEXPORT NAAR ENGELAND
WACHT OP OFFICIËLE VERGUNNING

t nu toe is nog geen vergunning
leend om fruit naar Engeland te expor-
i. In afwachting van een regeling is
er echter thans toe overgegaan fruit,
voornamelijk peren en druiven, in de
koelhuizen op te slaan-

In verband met het vertrek van de
.Oranje" en de „Johan de Witt" zal resp.
op 9 en 14 Oct. a.s. een extra-trein van
Amsterdam rijden, welke om 13.40 uit
Den Haag H.S. en om 13.54 uit Leiden
gaat.

Het 18e depotbataljon infanterie
houdt op 18 Oct zijn jaarlijks reünie
Amsterdam.

Sport en Wedstrijden.

Interessante sportontmoeting Leiden-Gent

Vooral op de zwemnummers is
Gent sterk

Zoals bekend komen morgenmiddag
plm. 100 Gentse sportlui met officials en
autoriteiten, w.o. de rector-magnificus
de Gentse Universiteit en de wethou
ders Verhaest en Vermeulen, in de Sleu
telstad aan.

De, sportontmoetingen beloven zeer in
teressant te worden. Zo de voetbalwed
strijd tussen de elftallen van het gemeen-
tepersoneel der beide steden. In Gent
het Leidse elftal destijds met 12
it was de eerste keer, dat de Gente-
werden geklopt. Gent is bovendien
afd.kampioen van de bedrijfsvoetbalcóm-
petitie en we behoeven wel niet te ver
tellen, dat ze op revanche belust zijn.

Het Lëids gemeentepersoneel-elftal is
als volgt samengesteld: K. Pardon, d.;
d. Klaauw en v. Leeuwen, a.; Duffels,
Man en Piket, m.; Binsbergen, De
Leeuw. Windhorst, Verseput en Penseel,

Voorts verschijnen deGentenaren met
ier sterke zwem- en poloploegen en 't is
)or de Leidenaren zaak, zich tenvolle
geven om een zo goed mogelijk resul-
at te behalen. In de senioren-watcr-
poloploeg van Gent spelen o.m. 3 Bel
gische internationals mee, die onze Zui
derburen aan de derde plaats bij de Euro
pese kampioenschappen hébben geholpen.

Ook de Gentse jeugdploeg treedt zeer
sterk aan en onder de zwemmers (sters)
bevinden zich enige jonge krachten, die
uitzending naar de Olympische Spe
len 1948 te Londen in aanmerking komen.
Hedenavond 8.45 uur speelt de vertegen
woordigende Leidse ploeg nog een oefen
wedstrijd tegen de kampioen van Neder
land, ZIAN.

Het Leids waterpoloteam ziet er als
volgt uit R. Dragt, d.; W. v. Weizen, H.

d. Reyden en J. Ydens, a.; H. Ver
sluis, P. Lut en F. Teegelaar, v.
Jeugd-zevental: H. Bik, d.; C. Stomps,
d. Mey en Kikkert, a.; H. Spaargaren,
J Prevoo en J. v. d. Reyden, v.

De Gentse hockey'ers kunnen helaas
niet komen, maar de vertegenwoordigen
de biljarters uit die stad komen eveneens
een sterke ploeg, waarin o.a. mee
speelt de bekende Duruelle. Voor Lei
den spelen de gebrs. L. G. J. cn G M.
Teegelaar. H. Busch, W. v. d. Kraan, J.
Schouten en P. Schouten Gespeeld wor
den 2 partijen cadre 45/2, 400 car. en 10
artijen cadre 45/2. 200 car.

Tenslotte de schakers Wie Gent zul
len vertegenwoordigen, is nog niet be
kend. Leiden komt uit met de heren prof.
W. v. d. Woude, Weynands, W. F.

Schüss, Teleng, G. Bosscha en een nader
aan te wijzen speler. De heren L. J.
Tummers en A. Bark erna kunnen niet uit
komen. Al met al een zeer interessant
programma.

Het programma voor de jeugd
leiderscursus

Het bestuur van de Leidse Voetbalbond
heeft een jeugdleiderscursus georgani
seerd en de deelname daaraan verplicht
voor alle verenigingen, die met jeugd elf
tallen in de competities van de L.V.B
uitkomen.

Nu lijkt ons dit voor de afgevaardigden
van de verenigingen geen straf, integen
deel. Want, zie hier het programma:
Maandag 13 Oct. spreekt de heer G. Kruy-
ver, bestuurslid van de KNVB,
taak van de jeugdleider"; Maandag 20
Oct. dr H, Nieuwenhuis, leraar aan he'
Nutsseminarium voor paedagoglek, over
„Karaktermoellijkheden bij de rijpen
jeugd"; Maandag 27 Oct. dr C. R. Zijer-
veld, dir. van de G.G.D. te Leiden, over
„Medische inzichten over de sportbeoefe
ning"; Maandag 3 Nov. de heer W. Caro
voorzitter van de L.V.B., over: „Inzicht
in de voornaamste spelregels"; Maandag
10 Nov. de heer F. J. v. Veen, bestuurs
lid van de afd. Amsterdam van de KNVB,
over: „De opvoedkunde én sociale
de van de voetbalbond" en Maandag 17
Nov. de heer J. C. van Schaik, wethouder
van Leiden, over: „De na-oorlogse proble
men van onze jeugd."

De cursus wordt gehouden in restau
rant „De Doelen", Rapenburg 2, Leiden;
de aanvangstijd der resp. lessen is half
acht. Opgaven kunnen geschieden aan
Joop Pollmann, secr. van de jeugdcom
missie, Hoogstraat 4, Leiden.

DAMMATCH LEEUWENBURG-
VLETTER

De elfde ronde van de uitdagings
match W. Leeuwenburg-A. Vletter werd
een prima party. L. Waagde niet te veel
en speelde erg teruggetrokken, zodat hij
tempozetten genoeg kreeg. Vletter moest
tevreden zijn met remise. De stand is nu
1210 voor Vletter. Leeuwenburg zal dus
'de laatste party, die Zaterdag wordt ge
speeld. moeten winnen, wil hy gelijk ■■ko
men te staan. Vletter heeft genoeg aan
remise, om de zilveren beker te winnen.

„De Nederlanden van 1845" te Den
Haag keren over 1946 een dividend van
f87.50 per aandeel uit.

inwoner van Rijnsburg in Ongelukkig huwelijk dreef vaak tot de N.S.B,

Amerika geeerd C O J

Hollandse tulpen voor de Amerikaanse

De 78-jarige heer A. A. de Monyé uit
Rijnsburg vertoeft op het ogenblik
Amerika, waar hij ook- zijn ih Columbus
(Ohio) wonende kinderen heeft bezocht
Dat bezoek is
in menig op-

geworden. Voor
de stad Colum
bus had de heer
De Monyé een
kist met de

ten tulpenbollen
meegebracht,
plaatsing in
de tuinen van
het stadhuis.® De
roep van Co
lumbus' inte-

Nederland
doorgedrongen A. A. MONYé
en de burgemeester van de stad, de heer
James A_ Rhodes, nam dan ook met er
kentelijkheid de 500 stuks tellende
ddng in ontvangst. Maar daar bleef 'het
niet bij. Tot zijn verrassing werd de heer
De Monyé benoemd tot ereburger van de
stad Columbus en nog groter werd zijn
verbazing, toen men hem bovendien voor
een dag ere-burgemeester maakte! Ver
volgens werd de heer De Monyé nog
ontvangen door de Gouverneur van de
staat Ohio, mr Thomas J. Herbert, die
hem ter herinnering een plaquette over
handigde.

Onsportieve sportkoeken

De Sassenhelmse bakker C« S. had van
April tot Juni 1946 20.000 sportkoeken
gebakken en zwart verkocht voor 8 cent
per stuk. De zaken liepen best en daar-
moest S. steeds meer margarine- en
suikerbonnen kopen, resp. voor f8 en
f6, totaal 80 kg margarine en 61 kg sui
ker. Omdat het de eerste maal was, dat
de tuchtrechter in aanraking
kwam, bleef het by f500 boete.

Bakker L. v. V., al weer uit Sassen-
heim, had dezelfde koeken gebakken,
zonder dat de samenstelling in het re
ceptenboek. voorkwam. Hij had de koe
ken, die maar 4% cöit mogen kosten,
8 cent per stuK verkocht, totaal
ongeveer 1000 stuks. Boete f80.

M. A. v. H., bloemenhandelaar te Voor
hout. had zich ook al in de koeken be
geven. Hy had de 20.000 stuks van S. ge
kocht-voor 8Vï cent en verkocht voor 10
per stuk. De tuchtrechter dirigeer-
H. terug naar de bloemen en legde
hem f200 boete op.

Jf S. te Katwijk aan Zee spande de
kroon en verkocht de sportkoeken tegen
12 cent. Omdat dit in een café was ge
beurd, kwam hij er af met een waar
schuwing.

Ook Leiderdorpse schoolkwestie
voor het tribunaal

De eerste zaak in het Leidse tribunaal
was gisteren tegen L. K. van We
geren uit Warmond, die als lid van
de S.D. zijn bemiddeling had verleend
bij de verkoop van door de SJD. in be
slag genomen Joodse zeiljachten en die
een jachtclub wilde stichten voor de
leden der S.D. en S.S. De opgeroepen
getuigen spraken elkaar nogal tegen, zo
dat het geheel er niet overzichtelijker
op werd, temeer daar de verdachte zelf
niet was verschenen. De raadsman, mr
P. J. H. A. Habets, bepleitte clementie.

G. van Boon uit N o o r d w ij k, lid
van de N.S.B., in dienst by de N.S.K.K.
en als zodanig de eed op de Führer af
gelegd, had in een brief zijn blijdschap
uitgesproken over het feit, dat de „Ex-
Koningin" nu ook eens een beetje aan
bombardementen werd blootgesteld. De
raadsvrouwe, mej. mr H. Veltkamp,
voerde als verdediging aan, dat er wel
zeer verzaohtende omstandigheden aan
wezig waren, die tot dienstneming by de
N.SKJC. hadden geleid, n.l. een kwestie
met een vrouw, waarop zij nu niet ver
der wilde ingaan. Als gelukkig-getrouwd
man was voor hem de enige oplossing,
om uit deze impasse te geraken, zo ver
mogelijk hier vandaan te gaan. Voor
deze vader van een groot gezin bepleitte
spr. met de meeste aandrang clementie.

P. J. V i n k uit N o o r d w ij k had een
hele waslijst van functies: lid der N.S.B.,
WA., N.S.K.K., landwacht, groepsleider,
propagandist en VoVa-colporteur. Dit
alles, volgens zijn zeggen, om uit finan
ciële moeilijkheden te geraken. De rol,
die hij gespeeld heeft by de overval na
bij de R.K. kerk te Voorschoten op 28
Febr. 1945, bleek by nader inzien niet
groot geweest te zijn, daar hij alleen
ar op wacht had gestaan en halver-
_ge zelfs op eigen gelegenheid was
vertrokken. De verdediger noemde het
geluk voor Noordwijk, dat hij hoofd
de landwacht was geweest, omdat
in die functie geen mens kwaad
heeft gedaan; het was de wanhoop, die
heni tot deze daden heeft gedreven. Spr.
wilde geen onmiddellijke invrijheidsstel-
ling vragen, maar wel de uiterste cle
mentie van het tribunaal.

Moed werd er van beschul
digd, dat zij zwarte handel gedreven zou
hebben met Duitsers, die zij zeer vrien
delijk in haar huis ontving en daarvoor
zelfs wel eens een feestje organiseerde.
In 1943 was zij bij de weermacht gaan
wefken en dit alles, omdat haar man,
zij inmiddels gescheiden is en
die ook een groot zwart-handelaar was.
haar geen of niet voldoende huishoud
geld gaf. Haar als getuige opgeroepen
gewezen echtgenoot sprak haar op som
mige punten vierkant tegen, wat voor
de verdediger, mr C. J. Bergmeyer, aan
leiding was, op te merken, dat het hier
een gewone ordinaire echtelijke twist
betrof, die oorzaak geworden is van al

Kunst en Letteren

6Bruidsmuziek in de kerk

Elke dienst in de kerk moet zijn een
dienen van God. Ieder onderdeel van die
dienst moet daarmede in overeenstem
ming zijn. Dus de liturgie de preek
1 ook het orgelspel. Dit alles geldt
voor een huwelijksinzegening,
t is daarom, dat door vele organis
ten in ons land gestreefd wordt naar uit
banning in de kerk van muziek, die niet-
kerkelijk is georiënteerd; die dus niet in
overeenstemming is met „dienst aan
God". Daartoe behoort ook de opera
muziek.

Voor vele bruidsparen is een huwe-
lyksingezening in de kerk niet compleet
zonder de Bruidsmars uit de opera
Lohengrin van Wagner. Zij hebben zich
echter nooit afgevraagd, die de compo-
s, noch in welke scène van de opera
deze mars wordt gespeeld.

De opera, en de muziek daaruit is ecla
ir zo profaan, dat zij onmogelijk dienen
sn voor de dienst aan God.

Daarom weigeren reeds vele organis
ten deze wereldse muziek in een gods
dienstoefening (wat immers ook de hu
welijksinzegening is) te spelen. Anderen
doen het wèl ,om het bruidspaar ter wille
te zijn, maar onder protest. Alleen d i e
organisten, die hun taak niet verstaan,
zullen aan het publiek concessies doen.

In verband met dit probleem is het
interessant te lezen wat prof. dr G. van
der Leeuw (theol. hoogleraar te Gronin
gen) in een brief van zeer recente datum
(Sept, 1947) schreef:

„De ondergetekende verklaart, dat
iar zijn vaste overtuiging de muziek,
welke in de kerk gedurende de ere
dienst wordt ten gehore gebracht in
overeenstemming moet zijn, zowelmet
eisen van kerkelijke stijl, als ook
dit laatste is het belangrijkste in
harmonie met de peest van predikihg
sacramentsbediening en van het ge
lezen Schriftwoord,
dat de huwelijksinzegening zeer zeker
;n eredienst der Gemeente is;
dat deze dienst derhalve wel een fees
telijk karakter mag dragen, doch dat dit
ook gedragen moet worden door het
zelfde besef van Bijbelse stijl dat ook in

Het Hewitt-kwartet

Het Hewitt-kwartet, dat op 14 October
x>r de Leidse Kunstkring „Voor Allen"
aal concerteren, is over de gehele wereld
bekend als een der beste Franse kwartet
ten. Twee leden van dit kwartet maakten
deel uit van het vermaarde Capet— kwar
tet. De leider van het Hewitt-kwartet,
Maurice Hewitt, heeft gedurende de oor
log, door zijn activiteit in het Franse ver-
twee jaar in het concentratiekamp
Buchenwald doorgebracht.

een intensieve voorbereiding heeft
het kwartet zijn muzikale loopbaan her-
Op het concert op 14 October e.k.
zullen kwartetten van Schumann, Honeg-
m Beethoven ten gehore worden ge
bracht.

,,'t Suer en dat soet"

Met een artikel onder de titel vangt
het uitgebreide October-nummer van het
n O.-maandblad aan. „Sommigen in
goede stad" zo wordt geschreven
schijnen nog steeds niet te beseffen,
dat K. en O. niet wil concurreren, maar
stimuleren; dat in de Stichting mensen
allerlei „rang en stahd", godsdienstige
politieke overtuiging in de beste har-
monde samenwerken. Laten we toch ge
zamenlijk doen, wat niet per se gescheiden
moet gebeuren. Dat is nationaal belang'
Speciale aandacht verdienen deze maand
de opvoering van „Veel leven om niets'"
Shakespeare (31 October) en var
„Peer Gynt" van Ibsen d8 October), de
diverse films (w.o. „Het leven van Louis
Pasteur"), de zeer bijzondere tentoonstel
ling „Ambachtskunst in Rijnland" met
mdleidingen, lezing over pottenbakkers
kunst en draaidemonstraties door potten
bakkers, het concert van het R. Ph. O. op
22 October en de verschillende excursies.

de andere diensten der Gemeente be
hoort aan de dag te treden;

dat composities als Bruidsmars uit
Lohengrin, de Hochzeitsmars van Men
delssohn (Uit de Midzomernachtsdroom)
o.a. in de Eeredienst volstrekt ongepast
zijn, niet zozeer omdat zij tot de Opera
muziek behoren, alswel omdat zij, hoe
schoon zij ook als compositie zijn, ten
enenmale een profaan, om niet te
zegen een heidens karakter dragen; zij
kunnen een plaats hebben bij het déjeu
ner of op de party, maar zeker niet daar
waar twee mensen elkander „voor God
en zijn Heilige Gemeente" trouw be-

dat aan de organist de taak is opge
dragen, om in de Eeredienst God door
muziek te loven en te prijzen;

dat hy daarbij naar zijn geweten te
werk moet gaan. wil hem niet de ergste
blaam treffen;

dat dit geweten hem niet slechts zegt,
dat hij technisch goed moet spelen,
maar ook, dat zijn spel in overeenstem
ming moet zyn met de eisen van Gods
woord, wil hij niet afdalen tot het peil
van een strijkje of band, dat toevallig
in de kerk zou zijn opgesteld;

dat het derhalve zeer lofwaardig is.
wanneer de organist weigert, om mu
ziek ten gehore te brengen, welke naar
zijn beste weten met het Christelijk
karakter van de Eredienst in strijd is"
Th. A. ten H.

deze ellende. Bovendien vroeg spr. zich
af, of het werkster-spelen bij de Duitse
weermacht wel aangerekend kon wor
den als hulpverlening aan de vijand.
Deze dingen zijn zo onbelangrijk, dat
een langdurige internering een veel te
zware straf is. Spr. vroeg dan ook on
middellijke invrijheidstelling, waarvoor
het tribunaal echter geen termen aan
wezig achtte.

W. P. van der Hoeven uit Lei
den. was van 1933 tot 1939 lid van de
N.SB. geweest en had zich in 1941 weer
opgegeven, omdat m'n oude vrienden
me overgehaald hebben, hoewel ik er
helemaal niets meer voor voelde." Ver
schillende getuigen zeiden, dat hij als
lid van de S.S. aan het Oostfront heeft
gevochten, maar dit werd door besch.
ten stelligste ontkend. De verdediger,
die hem geen ongeschikt mens vond,
vroeg een voorwaardelijke straf, in ver
band met de ziekte van zijn vrouw.

E. J. v. d. Water te Leiden, lid
van de N.SB. en de W.A., had na Dolle
Dinsdag juwelen gekocht van iemand,
die als beheerder in een Joodse juwe
lierszaak stond. De getuigenverklaringen
spraken elkaar echter zo ronduit tegen,
dat de voorzitter, mr Ph. J. de Ruyter
de Wildt, de zaak naar de instructie
verwees voor een nader onderzoek, waar
bij wel eens een meineed van een der
getuigen aan het licht kon komen.

J. J. Witte uit Zoeterwoude zou
als N.SB.-er en hulplandwachter aan de
Duitse autoriteiten een klacht hébben
laten overhandigen betreffende de Chr.
lagere school te Leiderdorp, waar het
Wilhelmus gezongen werd, voor de Ko
ningin gebeden werd en de geschiedenis
van de tocht van Napoleon enz. als
„propaganda" gebruikt werd. Kortom, de
school was „een broeinest van anti-
Duitse propaganda". Aanleiding was, dat
W.'s zoontje als N.SB.-ers-kind door de
andere kihderen zou zijn mishandeld,
hetwelk door het hoofd der school, de
heer v. d. Hoek, die als getuige was ge
dagvaard, beslist ontkend werd. Het ge
volg was geweest, dat de onderwijzeres
v. d. Hoek en Dousma gearresteerd wa
ren en enkele weken in Schevgningen
hebben doorgebracht. De verdediger, mr
W. J. van Es, meende, dat de kringleider
Bergers in dit geval een grote rol heeft
gespeeld, wat uit de diverse verklarin
gen zou blijken. Spr. vroeg voor de
„idealistische en geen-brood-N.SB.-er"

Vijftig jaar „Pro Juventute"

„Een voorbeeld voor andere landen".

Nu de vereniging „Pro Juventute" te
gelegenheid van haar 50-jarig bestaan
voornemens is, in alle gemeenten in h
arrondissement Den Haag een collecte
houden, moet de aandacht worden ge
vestigd op het zegenryke werk, dat deze
vereniging verricht voor de verwaar
loosde jeugd. Hoewel sinds 1886 wel enig
onderscheid werd gemaakt tussen de be
rechting van volwassenen en kinderen,
kon een kind boven 10 jaar, dat „met
oordeel des onderscheids" had gehandeld,
worden veroordeeld als een volwassene.
Ten einde de criminaliteit onder de jeugd
te bestrijden en haar leed te verzachten,
werd ruim 50 jaar geleden, o.l.v, prof.
G.A. van Hamel, te Amsterdam een ver
eniging opgericht. Mannen en vrouwer
van de meest uiteenlopende levensover
tuigingen werkten samen, om te trach
ten het misdeelde kind te helpen.

Mede door dit werk is in Nederland
de kinderbescherming uitgegroeid te
voorbeeld voor vele landen. De vereni
ging helpt niet alleen, als er iets ver
keerd is gegaan, zij wil ook voorkomen,
dat een kind met politie en rechter in
aanraking komt. Daartoe zyn clubhuizen,
kampeermogelijkheden, speelplaatsen,
enz. nodig. Voor al dat werk ontvangt
„Pro Juventute" eén regeringssubsidie.
Dit is echter niet voldoende. Daarom
moeten regelmatig collecten en bazars
worden gehouden. De vereniging verricht
haar zegenrijk werk echter ook in
nere plaatsen en ter gelegenheid
haar 50-jarig bestaan grypt ze de kans
aan, ook daar een collecte te kunnen
houden. Zy vertrouwt, dat deze actie
met milde hand zal worden ondersteund.
Immers, het gaat hier om de toekomst
van het kind en dus om de toekomst

Inlichtingen voor hen, die willen
dewerken als gezinsvoogd of toezicht
houder, kunnen worden verkregen
Leiden, De Laat de Kanterstraat 9.

Schoolexamens moeten verdwijnen

de school-eindexamens heb ik enig»

brieven ontvangen. Eén daarvan
behelst het volgende feit: Een ryke-
mans-zoontje werd voor het Staats-exa-
men afgewezen en naar de mening van
zijn leraren volkomen terecht. Maar wat
was de reactie op het slachtoffer? Hij
zei tot een van zijn opleiders: „Zo erg
is 't niet, vader kan het best betalen,
ik ga naar de ...school, pa kent de
docenten persoonlijk en wat langer is
geen bezwaar." Deze leerling behaalt
zijn diploma, daar kan men zeker van
zijn. Nu vraagt men bewijzen dat hier
bedrog in 't spel kan wezen. Die zyn
natuurlijk bijina nooit te leveren. Een
beetje vriendendienst en een beetje
„menselijkheid" doen ook al heel wat.
En vooral in kleinere plaatsen heb jé
elkaar zo vaak nodig.

Ik zal, om te bewijzen hoe de gelegen
heid de dief maakt, nu nog enkele voor
beelden- aanhalen, waar van feitelijk be
drog sprake is, maar waar het bewijs,
juridisch gesproken, zo goed als nooit
is te geven.

Ik ken een kweekschool, waar, nu
enige jaren geleden, toen de leraar nog
het schriftelijk examenwerk opstelde, het
een bekend feit was, dat enkele weken
voor het examen sommen werden op
gegeven en besproken, waarvan het type
bijzonder veel overeenkomst vertoonde
met die van het eindexamen. De leer
lingen wisten dat zeer goed en waren
in die tijd oplettender dan ooit te voren.

Enige jaren geleden kreeg ik een on
derwijzeres op bezoek, die wenste op
geleid te worden voor het Staats-exa-
men ter toelating tot de Universiteit. Ze
had een 8 voor Frans op de cijferlijst
van het onderwijzers-examen. Toen ik
met haar begon te vertalen, bleek haar
kennis niet veel hoger te zyin dan die
van een leerling uit het begin der 2de
klasse H.B.S. Na lang praten en vissen
kwam het hoge woord er uit. Drie we
ken voor het examen, was in de klasse
een vertaling behandeld, die merkwaar
digerwijze. wat de woordenschat betrof
zeer veel overeenkomst vertoonde met
die van het eind-examen der Kweek
school. Is dit geen „bewijs" van bedrog?
Wel neen, zo iets kan toch toeval zijn?
Bovendien zal een onderwijzeres, die
moet gaan solliciteren, zich wel wachten
zulke dingen zwart op wit te zetten. Ze
kreeg immers nooit meer de aanbeve
lingen, die ze moet hebben.

Een leraar aan een HB.S. had, toen
de algemene staats-examens nog be
stonden, steeds zeer slechte resultaten.
Maar de school-examens brachten uit
komst. Hij Liet zyn leerlingen een reeks
uitdrukkingen in de taal, die hy onder
wees, uit het hoofd leren. En naar aan
leiding van een op het examen gelezen
stukje, werden een aantal vragen ge
steld, die steeds om het uitdrukkingen
schrift draaiden. Daar het geen grote
1(school was, liep dit niet licht in de ga
ten. De „deskundige" hielp dan ook ge
trouw het cijfer van 't misschien niet zo
fraaie schriftelijke examen omhoog bren
gen, omdat het mondeling examen „im-

Want, zoals ik vroeger al betoogde, de
„deskundigen" verdienen die naam vaak
helemaal niet en zijn daardoor gemak
kelijker om de tuin te leiden dan een
buitenstaander denkt

Leraar vergatfouten

EEN tegenhanger: Een oud-rector van
een Lyceum was deskundige by de
eind-examens H.B.S. Hy vertelde me
het volgende: ,Bij het nazien van bet
werk bleek dat een leraar soms 8 10
grove fouten niet had aangestreept in
vertalingen uit een taal, waarin de des
kundige specialist was. Deze wees hem
daarop. Bij het mondeling examen was
de leraar zó zenuwachtig, dat hy niet
behoorlijk kon examineren, waarop de
deskundige (met verlof van de exami
nator) het maar overnam. Maar als ze
daar nu eens een nlet-deskundige „des
kundige" hadden gehad?

Ook die heb ik bij deze examens ont
moet. Eens had een candidaat de vry-
moedigheid zeer vlot de inhoud van een
toneelstuk te vertellen, die in de verste
verte niet met de werkelijke inhoud
klopte. Hij wist zelfs niet, waar het stuk
speelde. Het bleek dat hy het eenvoudig
niet gelezen had. Ik liet hem in de waan
dat ik het bedrog niet bemerkte De
deskundige, wie ik om zyn oordeel
vroeg, stelde een 9 voor, ik een 2. Welk
een verleiding om zo'n candidaat er door
te helpen. Daar kraait immers geen haan
naar. En dit geldt nu niet in de eerste
plaats voor de grote steden, althans niet
voor te goeder naam en faam bekend
staande openbare of bijzondere scholen;
maar wel voor de paddestoelachtige in
richtingen aldaar. Stellig echter ook voor
kleinere plaatsen met een openbare en
een bijzondere HB.S., waar de ouders

De Conservatieven p
concurreren met He
Labour f

DE Labour-regering is thans een „projpre^
ductieslag" begonnen teneinde Em®*JT
geland alsnog voor de economisch^®1"*
ondergang te behoeden. Sir Stafford®* 8,
Cripps is daar de opperbevelhebber itj jf
maar hij wordt bijgestaan door de adjujp
danten van een kleine kabinetscommisT®,f
sie, terwijl de minister van financiëd?.
Dalton, zyn rechterhand is. Cripps za!_
dus voortaar de economische richtlijnen"
uitstippelen betreffende steenkool, r

triciteit, handel en landbouw, scheepij 0(
bouw, maar als een belangrijke verhoj gei
ging van de export het hoofddoel is, be,j0g j
zuiniging daarmede annex gaat, ligt he(reni
voor de hand, dat ook de koopkrachtig
dient te verminderen en Dalton dus even^gfob
eens voor een zware taak komt te staatj^n
Cripps heeft er nooit een geheim va^t j
gemaakt, dat Engeland op de hellinjjjjij z
stond en met zijn nieuw export-proL^cb
gramma heeft hij zelfs adhaesie gevondenen
by de conservatieven. lyroe;

Niet Attlee, maar Cripps is ni
waar aller ogen op gericht zijn. Het li
om verschillende redenen aannemelijltyade
dat Labour nog meer naar rechts

zwenken. Het partij;
culiere bedrijfsleven
al ziet mer. daar liejwHet
ver de conservatieve^
aan het bewind h
apprecieert h
Cripps, dat hij maatregelen treft, c
deficit van 600 millioen pond per jaa
van de handelsbalans weg te vegen.

De conservatieven hebben inmiddeliJ
te Brighton hun congres gehouden. Ool|
hier treft men, evenals bij Labour
derlinge verschillen,.aan, die als volgt zyl
te definiëren. Aan de ene kant, de oud]
liberale idee der onbeperkte vrijheid".
voor de ondernemer, aan de andere kacjjj111®
het r.aar Labour overhellende beginsel^3®8
dat de staat daarbij toch ook een
dende, ordenende rol heeft.

De laatste groep conservatieven heefl^0118'
tot devies, het „industriële handvest,1^
neerkomende op staatsinmenging en -

centrale leiding, waardoor das het ver' u
schil tussen conservatieven en labour.
lieden enigszins wordt genivelleerd. OiL
het congres te Brighton hebben linker- e:zaj j
rechtervleugel der conservatieven hierijjjgg,
over de degens gekruist. jjg j

Als resultaat van dit principe-vraag.]^,
stuk, heeft de linkervleugel een overj jjs
winning geboekt, want men is er met eeïn|ng
sociaal en economisch program voor dij^g,
dag gekomen, de „sociale ordening," alihHro
lokaas voor de volgendg verkiezingen.

De desbetreffende resolutie werd i
byna algemene stemmen aangenomer
want slechts drie van de drie duizel
afgevaardigden stemden tegen.

D<

het

het handvest, moeten d»K°"
conservatieven in de toekomst veeleer earl
humaniseren dan nationaliseren en Edetvr01
heeft dit „veto" tegen verdere nationali.
saties dan ook duidelijk uitgesproken. gel

De oonservatieven vrezen inflatie, zfltred-
wensen, allereerst ordening der huishouj
ding, dus een begroting die weer in even. de 1
wicht is, grotere productie, gereedschapUem
pen voor de boeren om dollars te bespaibew
ren etc. Ten aanzien van de voeüseljde z
subsidies en de puzzle van het loonpeil
heeft Eden geen uitspréak gedaan. We!^
is gebleken, dat de conservatieven, hoejfere
wel zij Cripps nog niet zo ongeschikt vin-iasc
den, het toch met diens export-politielbesi
r.iet eens zijn, want als lonen gelijk blijjoph:
ven en er voor de binnenlandse afnemersjdeb;
wegens verhoogde export, minder goedej
ren aanwezig zijn, geraakt men opnieuw] (Yo
in de misère. ,vrac

Een land, dat veel Engelse goederen im- lope
porteert, zal er voor de eigen export Enge en
land als afzetgebied prefereren en d(
animo daartoe moet noodwendig minder sdj
worden, als de Britten veel minder gaannCa
verbruiken. Op die manier zou de „pro-, 0p
ductie-slag" wel eens een slag in d«schi
lucht kunnen worden! [bes»

Churchill toonde zich op de conferenti» lich
der conservatieven geen enthousiast voorj
stander van een uitvoerig beginselprojnu
gramaia, zolang men de teugels van hel
bewind niet in handen heeft. Maar toclip-^,
bepleitte hij eer. minimum levens-stanj
daard voor ieder werker van goeden wille
De Britse financiën kunnen volgens
De Britse financiën kunnen wegeni;^
hem slechts gesaneerd worden, door sterk
op de overheidsuitgaven te besnoeiënj
waarmede enkele honderden millioenen
zouden kunnen worden gered. Niet slechts
het fascisme, maar vooral ook het com|
munisme zal krachtig bestreden wordenj
omdat de staat ondermijnende, anti-de- xi
mocratische handelingen in Engeland sta:
onduldbaar zijn. Zw

Hoewel Cripps en Bevin in Churchill'fwei
ogen nog genade vonden, becritiseerde hi] Zw
de Labourpolitiek als die ener „minder- «n
heid." tegen de wil van het merendeel bru
der Britten. Nieuwe verkiezingen zijn dé
enige weg voor het daadwerkelijk her-l
stel, die dus opf een vervroegde datum;
zouden moeten plaats vinden. Labour
de cónservatieven hebben nu hun remedii r
voor de crisiskwaal aangegeven
Britse volk moet na zelf maar uitmaken,
waar het de voorkeur aan geeft.

die

met arendsogen de uitslag van het exa
men nagaan en waar het al of niet op
wachtgeld gesteld worden soms van het
al of niet komen van een zeker aantal
leerlingen in de eerste klasse(n) af
hangt. Hier is de verleiding om te
knoeien voor een leraar met studerende
kinderen, die elke cent moet omdraaien,
te groot. Die verleiding veroordeelt het
stelsel.

Ik gaf slechts enkele voorbeelden.
Iedere leraar, die zijn ogen heeft open
gehad in de laatste twintig jaar, kent ze
even goed als ik. Opzettelijk de ogen
sluiten voor dit kwaad kan men wel,
maar helpen doet het niet. Want het
stelsel brengt er toe. Niemand knoeit uit
lust tot knoeien, maar als we de eer
zucht buiten beschouwing laten, meestal
uit bittere noodzaak, door de strijd om
het bestaan daartoe genoopt. En daarom
is men zo licht geneigd dit kwaad met
zeer veel toegevendheid te behandelen.
Dit blijkt ook uit de verdediging van
het stelsel. Men haalt er vaak de uni
versitaire examens by. De professoren
examineren ook hun eigen leerlingen.
Deze vergelijking gaat echter niet op,
In de eerste plaats speelt het al of niet
orde hebben in de Klas hier geen rol
en ten tweede is er geen verzoeking tot
knoeien door concurrentie tussen open
baar en bijzonder onderwijs. En dit
waren, zoals ik aanwees, twee belang
rijke factoren. Maar uit „menslievend
heid" moet toch dit argument dienst

Het zou een zegen zyn, als deze
examens werden afgeschaft. Er zyn
thans leerlingen, die de maatschappij;
Ingaan met de overtuiging, dat men
het met knoeien verder brengt dan mei
eerlijkheid Is dit de levensles, die w(J
opvoeders, hun mogen meegeven?

Dr F. C. Dominica»,