NIEUWE LEIDSCHE COURANT
WOENSDAG 1 OCTOBER 19ft„
De geschiedenis der natuurwetenschappen
OPENING VAN HET RIJKS-
MUSEUM TE LEIDEN
Gisterenmiddag is het vroegere Neder
lands Historisch Natuurwetenschappelijk
Museum te Leiden, dat in December
1944 bU een bombardement zwaar i
getroffen, loals reeds gemeld, heropend
onder de naam van Rijksmuseum voor
de Geschiedenis der Natuurwetenschap
pen. Het gebouw is zo goed mogelijk
hersteld. Toch kan deze toestand niet
anders dan een voorlopige zijn.
Want hier wordt niet alleen de roem
van Leidens Academie, maar de roem
van ons vaderland hooggehouden en be
waard. Hier vindt men herinneringen en
werktuigen van de Leidse hoogleraar
Willem van 's-Gravesande, die doceerde
van 1717—1742, en de eerste was, die zijn
colleges over proefondervindelijke na
tuurkunde illustreerde met een reeks
demonstratie-proeven. Hij deed dit in
samenwerking met zijn niet minder be
roemde vriend, de instrumentmaker Jan
van Musschenbroek, die de toestellen
ontwierp en uitvoerde in zijn werkplaats
te Leiden, 's Gravesandes werk werd
voortgezet en aangevuld door Petrus van
Musschenbroek. die hier hoogleraar was
van 1740—1761. Hij was de uitvinder van
„de Leidse fles".
De 19e eeuw was voor de Nederlandse
beoefenaars van de natuurkunde niet zo
roemrijk als de tweede helft van de 17e
en de gehele 18e eeuw. Maar het einde
van de 19e eeuw betekent voor Neder
land op dit gebied weer het begin van
een roemrijke periode. Het museum be
vat herinneringen aan prof. Zeeman, die
in 1896 in het Leids Natuurkundig Labo
ratorium het naar hem genoemde mag-
neto-optische verschijnsel ontdekte. De
stichter van het Leidse koude-laborato-
rium, prof H. Kamerlingh Onnes, was
wereldberoemd en zijn leerling, prof. W.
H. Keesom, is dat niet minder. Herin
neringen aan beider arbeid zijn in het
museum tentoongesteld, alsmede aan de
ontdekking van het magnetisch moment
der moleculen in 1915, door prof. A. Ein
stein en prof. W. J. de Haas. Er zijn her
inneringen aan prof. H. A. Lorentz, de
schepper der electronentheorie en weg
bereider der relativiteitstheorie en op
optisch gebied teruggrijpend naar de 17e
en 18e eeuw, van de niet minder beroem
de Anthony van Leeuwenhoek, degene
die de microscoop voor wetenschappelijk
onderzoek geschikt maakte en de geeste
lijke vader van de bacteriologie is ge
worden. Enkele uiterst merkwaardige
stukken treffen wij aan onder de ther
mometers, waarvan er twee zijn ver
vaardigd door Fahrenheit zelf (1686—
1736) voor 's-Gravesande. En last not
least de Christiaan Huygens-verzame-
ling: een serie uurwerken gedeeltelijk ge-
maak: naar tekeningen van Huygens en
gedeeltelijk van hem afkomstig. Deze
collectie van een der grootste natuur-,
wis- en sterrekundigen van de 17e eeuw
envan alle tijden is ongetwijfeld
Het museum opende zijn poorten voor
het publiek in Juni 1931 en besloeg aan
vankelijk slechts een bovenverdieping.
Gaandeweg werd echter uitgebreid en
toen het gebouw, dat van de Duitsers
verschoond was gebleven, in December
1944 door een bom werd getroffen,
daarvan alleen het natuurwetenschappe
lijk museum de dupe, daar dé collectie-.
Ddbois inmiddels naar het Rijksmuseum
voor Natuurlijke Historie was verhuisd.
Het herstel, ter hand genomen door de
Rijksgebouwendienst, is thans tot een
voorlopig bevredigend einde gebracht en
het museum, dat nu noodgedwongen klei
ner is geworden, heeft voor het grote
publiek dit voordeel: dat alleen de
belangrijkste voorwerpen zijn geëxpo
seerd en het geheel dus overzichtelijker
is geworden en bijgevolg ook aantrekke
lijker. Voor de wetenschapsmens ligt de
verdere collectie niet al te ver wegge
stopt, zodat dit compromis, naar men
hoopt, beide partijen zal voldoen.
In zijn openingsrede gaf de directeur
van het nieuwe Rijksmuseum, dr C. A.
Crommelin, een uiteenzetting over de
taak der musea ten aanzien van de ver
schillende soorten bezoekers, en toetste
hieraan de outillage van de instelling,
waarvan hij zelf thans de leiding had.
Wij hebben ons best gedaan, aldus dr
Crommelin. u vooral het schoonste, het
merkwaardigste en het zeldzaamste te
laten zien, voor de deskundigen zeker te
weinig, voor het geheel ondeskundige
deel van het publiek niet te veel.
Vervolgens betuigde dr Crommelin zijn
dank aan de Regering, aan het voor kort
afgetreden bestuur van de Stichting
zijn voorzitter, mr A. v. d. Sande Bakhuy-
zen, het college van oratoren der Rijks
universiteit, ambtenaren van de Rijksge
bouwendienst en in het bijzonder de dis-
trictsbouwkundige, de heer De Ruiter.
Ook de dagelijkse medewerkers hoorden
een woord van erkentelijkheid, onder
hen prof. dr v. d. Klaauw en dr Maria
Rooseboom, de
Sprekend namens de minister van On
derwijs, prees mr K. J. v. d. Hagen het
onvermoeibare streven van dr Crom
melin en dr v. d. Klaauw en gaf daarna
een kort overzicht van de totstandko
ming van het museum. De stichting
heeft gemeend, aldus de heer v. d. Ha
gen, haar werk te moeten overdragen
aan de regering, om de toekomst van
het museum veilig te stellen en de fni-
nister heeft dde zorg aanvaard. Spr.
hoopte, dat dit jongste rijksmuseum een
bloeitijd tegemoet zou gaan en verklaar
de daarmede het museum voor geopend.
Vervolgens sprak de voorzitter der
stichting, oud-burgemeester v. d. Sande
Bakhuyzen, die in een geestig speechje
deze overdracht vergeleek met een hu
welijk tussen het rijk en het museum.
Spr. was er van overtuigd dat de stich
ting voor haar zorgenkind een goede
bruidegom had gevonden.
Dan sprak nog de rector-magnificus,
dr mr J. C. van Oven, en tenslotte na
mens het genootschap van wiskunde,
geneeskunde, geschiedenis en natuurkun
dige wetenschappen, dr D. Burger, waar
na dr Crommelin de
zocht een rondgang door het
maken.
Onder hen waren o.a. nog Baron de
Vos van Steenwijk, president curator,
en mr Wiersma, seer. van het college
van curatoren der Leidse Universiteit,
burgemeester jhr mr F. H. van Kinschot
en wethouder J. C. van Schaik namens
Leidens gemeentebestuur, en vertegen
woordigers van de Kon. Acad, van We
tenschappen.
De heer A. van der Hoogt
jubileert
25 jaar verbonden aan „Mathesis
Sclentiarum Genitrix."
Heden 1 Octo
ber, herdenkt
onze bekende
stadgenoot de
heer A. van der
Hoogt, directeur
van de avond
school van het
Kon. Genoot
schap ..Mathe
sis Scientiarum
Genitrix" de dag,
dat hij vóór 25
jaar aan boven
genoemde school
werd aangesteld.
Als leraar begon,
nen, klom hij
waarna *n *1939 A- VAN DER HOOGT
zijn benoeming tot directeur volgde. De
jubilaris, die een zeer gunstige reputatie
in onderwijskringen bezit, zal het
avond ongetwijfeld aan belangstelling
niet ontbreken.
Hoog bezoek aan „Schepen
uit verre landen"
De tentoonstelling „Schepen uit verre
landen" in het Rijksmuseum voor Vol
kenkunde mag zich in steeds toenemende
mate in de publieke belangstelling ver
heugen. Tot nu toe werd zij reeds door
plm. 4500 personen bezocht. Was het
Zaterdagmiddag j.l. burgemeester jhr mr
F. H. van Kinschot die de expositie met
een bezoek vereerde, Dinsdagmiddag
deed de Australische gezant van zijn be
langstelling blijken, terwijl ook de
„Vrienden van de Zeevaart" en een inter
nationaal gezelschap van deskundigen op
scheepvaartgebied, genaamd de „Encho-
ritus", een bezoek aan deze tentoonstel
ling brachten.
Voor het candidaatsexamen aan de
Theol. Hogeschool der Geref. Kerken te
Kampen is geslaagd onze stadgenoot de
heer G. Meijering, zoon van ds H. Meije-
ring, em. pred. der Geref. Kerk van
Katwijk a/d Rijn.
Officiële publicatie
Gemeentesecretarie op 3 October
gesloten
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemene kennis dat de
gemeente-secretarie en de overige bu
reaux der gemeentelijke diensten en be
drijven, behoudens het hierna vermelde,
op Vrijdag 3 October a.s. de gehele dag
gesloten zullen zijn. Het bureau van de
Burgerlijke Stand zal die dag geopend
zijn van 10 uur tot 11 uur v.m.; het Ste
delijk Museum „De Lakenhal" van 10 uur
tot 12 uur vm.
P.T.T. op 3 October
Op Vrijdag a.s. zullen de loketten voor
de postdienst gesloten zijn na 12 uur.
De tweede postbestelling en de tweede
lichting der brievenbussen vervallen.
De telegraaf- en de telefoondienst wor
den niet beperkt.
Onderwijsbenoemingen te Leiden
Benoemd zijn tot onderwijzer(es) aan
de Chr. school Hoge Morschweg 12: de
heer A. Bootsma, te Den Hulst (Ov.),
aan de Chr. school Noordeinde 40: de heer
S van Dongen te Dordrecht, mej. H. van
Amerongen te Baarn en mej. G. de
Vries te Sneek.
Eerste mode-show in Leiden na de oorlog
Wat kunnen de Leidse vrouwen
dragen f
Met een zucht bekeken wij ons
„zwartje", toen wij gisterenmiddag uit
„Het Gulden Vlies" op de Breestraat
stapten, na de modeshow, dje daar door
de firma Loeb was gegeven in samen
werking met Messchars Modehuis. Dat
„zwartje" hadden wij bij het begin van
de middag nog betiteld als ons „middag
jurkje" en we hadden er met welbeha
gen onze zwarte sleeschoenen bij aange
trokken. Maar met het nog roezemoezige
„Gulden Vlies" aohter ons. staande op
de nuchter-drukke Breestraat, voelden
wij ons plotseling achterlijk en armoe
dig gekleed, en we konden onszelf
slechts troosten met de gedachte, dat
wij spoedig, over het HOE braken wij
ons het hoofd niet punten en geld
genoeg zouden hebben, om ons minstens
EEN zo'n prachtexemplaar van een jurk
of mantel aan te schaffen, plus het on
vermijdelijke, bijpassende hoedje.
En hiermee is van het instituut „Mode
shows" iets zeer belangrijks gezegd Er
'is mee gezegd, dat in tijden van schaarste
aan geld en goed met dit middel der pu
bliciteit uiterst voorzichtig dient <e wor
den omgesprongen. Hebben wij het in
de benedenzaal van „Het Gulden Vlies"
aanwezige publiek goed geschat, dan
waren hier lang niet allemaal dames
met ruime beurzen aanwezig. Wat we er
echte „chique" zagen, was gering; het
merendeel leek ons de gulden midden
stand te vertegenwoordigen. En met
evenveel teleurstelling als wij zelf zul
len zij na afloop gekeken hebben naar
hün „middagtoiletje": en de pun-,en-
kaart in de tas was angstwekkend leeg!
Terwijl de prijzen (waarover tijdens de
show wijselijk werd gezwegen) in de
berekening der kansen de grote factor
X vertegenwoordigden.
Wij verstonden ons over dit vraagstuk
met de medefirmant, de heer H. Alle
gro, en vroegen hem o.a., tussen weike
grenzen ongeveer de prijzen lagen van
datgene, wat op deze middag was ver
toond. De marge bij de japonnen lag
tussen de f40 en f160, bij de mantels
waren reeds exemplaren van f60. Na-
Het .jnea culpa" der politieke delinquenten
DAAGT ER SCHULDBESEF?
Nie'. minder dan drie beschuldigden
erkenden gisteren voor het Leidse Tribu
naal. dat zij fout waren geweest, en twee
van hem betuigden daarover hun spijt.
Gedeeltelijk werden zij hiertoe gedwon
gen door de scherpe vragen en het psy
chologisch inzicht van de president van
het Tribunaal, mr Ph. J. de Ruyter de
Wildt, maar uit de overgelegde verkla
ringen en de houding van de beschul
digden zelf bleek toch ook wel iets van
een dagend inzicht in de ernst van eigen
gedragingen gedurende de bezetting
Beschuldigde Boudewijn War
ners. uit Leiden, overtuigd N.S.B.-er
sinds 1935, poogde zich wel te redden uit
de aanklacht, dat hij, tezamen met een
Duits officier (z.gji. meegaande als tolk)
Leiden had afgezocht naar verboden
voorraden, maar een en ander klonk
niet overtuigend. Zo waren in het slacht
huis opgeslagen appelen, door hem ont
dekt en 20 ton daarvan waren naar di
verse „instanties" gegaan Ook had hij
de als „noodslachtingen" gecamoufleerde
slachtingen ten behoeve van zwakke in
tellectuelen trachten tegen te werken,
maar was later, toen ook hij van deze
slachtingen mocht profiteren, in deze
zaak niet verder opgetreden. Dat hij ech
ter een jaar lang was opgetredpn als
Verwalter van de Joodse firma Jacob-
son. kon hij na enig heen en weer draaien
nie: anders dan „verkeerd" noemen. En
mr Schaper kon dan ook voor zyn cliënt
niet veel meer doen dan diens dappere
houding in de Meidagen van 1940 als
tegenwicht in de ^chaal van Vrouwe
Justitia werpen.
Lam bert us v. d. Schrier, uit
Hillegom. was door zijn commensaa.
overgehaald om (na de inval van de
Duitsers) lid te worden van de NS.B..
waarin hij later de functies moest be
kleden van blokleider en landwachter
In opdrach; van de S.D. werd hij er op
uit gestuurd, om de vrouw van bakker
De Man te zoeken; maar v. d. S zag er
tegen op een arrestatie te verrichten en
„ging fietsen". Met Dolle Dinsdag speel
de zijn kleine hart hem weer parten en
vluchtte hij naar het grote Duitse Rijk.
dat hem echter na de bevrijding weer
terug zond. V d. S. liet de verdediging
vrijwel geheel over aan mej. mr H Mui-
Ier, maar vroeg ten slotte toch nog het
woord om zijn spijt te betuigen over wat
hij, misschien in onwetendheid, het Ne
derlandse volk had aangedaan
Jlet probleem van de jeugdige politie
ke delinquent stond in levende lijve de
belangstellenden op de publieke tribune
voor ogen, toen daar de 21-jarige Ka-
rel Sanders uit Leiden in de be
klaagdenbank stapte en met duidelijke
verslagenheid vertelde, dat hij in 1943
lid was geworden van de NSB en de
Nat. Jeugdstorm. Een jongen van veer
tien, toen de Duitsers hier binnenvielen;
en daarbij uit een gezin, dat als Deutsch-
freundlich bekend stond, ofschoon vader
en moeder geen lid waren van de NSB
De oudere broer had al dienst genomen
in het Legioen Nederland en kameraad
jes uit de zeer nationaal-socialistisch ge
zinde buurt deden de rest. In 1943 word
hij SS-er en in 1945 streed hij in de Peel
tegen de geallieerden.
Maar ook de goede zijden bleken in
vloed te hebben gehad; S. was zeer re
ligieus en in het kamp bleek hij domi-
né's rechterhand bij het moeilijke kamp
werk. Dat hij ook politiek op betere
paden was beland, bewees de gulle be
kentenis, dat hij zich van de grootte van
zijn misstap volkomen bewust was
De Hagenaar Cornells Pie-
ter Visser was in Finland getrouwd
met een dochter van dit altijd door Rus
land bedreigde land en had met vrouw
en kinderen moeten vluchten, toen de
Russen opnieuw aanvielen. In Holland
was hij toen lid geworden van de NSB.
daar deze partij het felst anti-communis
tisch was Hij was er lid geworden van
de W A. en had in Rusland dienst geoaan
bij de NSKK. later in Beleië bij de
Wachttruppe Nordland. Zijn daden
waren ongetwijfeld gericht geweest
tegen Nederland, zoals de president op
merkte, maar de verdediging, mr J
Lichtenstein uit Den Haag. wees er op.
dat de motivering de strafmaat dieiit te
bepalen.
De 29-jarige Cornells Raap
horst uit Hazerswoude beweerde
uit nooddruft (hij was steuntrekker)
NSB-er te zijn geworden en later chauf
feur bij de Wehrmacht en de NSKK
Als zodanig was hij ook aan het Oost
front, werd Scharflihrer en Rottenftihrer
en legde de eed van trouw aan Hitier af
De verdediger, mr Vos, noemde het
een zielige geschiedenis
Uitspraak van al^deze gevallen over
veertien dagen.
tuurlijk waren er stukken, die véél meer
moesten opbrengen, maar voor deze
prijzen was toch zeker iets te krijgen,
zei ons de heer Allegro. Het was een
opluchting dit te horen, ofschoon het
onze herwaren tegen een dergelijke po
pularisering van het instituut modeshow
niet geheel wegnam. Vooral, waar er
ook export-modellen werden getoond,
die ons laten zien, wat wij zouden KUN
NEN dragen, ALS Nederland geen land
was, dat gebukt ging onder de zorgen
van de na-oorlogse tijd.
Voor mensen van het vak viel er ech
ter veel te waarderen. De collectie gaf
een beeld van de Nederlandse opvattin
gen van de in Frankrijk en Amerika
nieuw gecreëerde lijn. En die opvattin
gen zijn. gematigd, practisch, beschaafd
en in de combinatie van dit alles uiterst
charmant. De langere rokken zijn niet
TE lang, zodat men met zijn ransoentje
stof nog wel kan uitkomen. De schou
derlijn is niet naar beneden afgerond;
het is onvoordelig in het gebruik van
de stoffen en de Nederlandse vrourw wil
er blijkbaar ook niet aan. De smalle
taille, die de nieuwe mode voorschrijft
èn de rondëi vérbrede heup worden ver
kregen dopr laag aangezette plooien of
rimpels. Het driekwart mouwtje is en
voguê en ook de asymmetrische sluiting
de japon doet het, tot zelfs op de
rug!
Er worden veel zakken gedragen op
de heupen, grote, mooi-bewerkte zak
ken, en de rits-sluiting bewijst goede
diensten voor het passend afkleden van
het toilet.
Er wordt dit jaar veel bont gedragen,
hoewel wij ook prachtige sportieve jas
sen zagen zonder bont. De kleuren va
rieerden van het altijd geklede zwart
tot grijs, groen in diverse toonaarden
licht- en donkerrood. Ook bruin za
gen wij nogal eens en zelfs lila en paars.
nouwen van de jassen waren altijd
ruim, wijduit vallend of als „blouse-
tw" opgevat. Vooral bij de bontjas-
viel dit op en zij, die een oude bont-
willen laten vermaken, zullen nog
wel moeite hebben met het vinden van
het benodigde materiaal. Maar daar het
driekwart-bontjasje zeer modern is, valt
er misschien toch nog wel iets te berei
ken, ofschoon met veel ruimte in de rug
rekening dient te worden gehouden.
Van de hoedjes zouden wij nog heel
wat willen vertellen, maar dan zou dit
artikel veel fce lang worden. Volstaan
wij dus met op te merken, dat randen
in het gezicht niet gedragen werden. De
grote hoeden werden alle naar achter
gedragen, meestal voorzien van gekleur-^
de veren, vilten strikken en/of voiles.
Ook de kleine toques waren soms van
een voile voorzien, vaker nog van eeen
piquan-te veer. De firma Loeb had in
deze zeer intens samengewerkt met
Messchers Modehuis en de combinaties
waren dan ook bijna zonder uitzondering
zeer geslaagd, wat ook van de tassen
gezegd dient te worden, die van „Com-
resse" afkomstig waren.
Een enkel avondtoilet en het onver
mijdelijke bruidstoilet besloten de in vele
opzichten geslaagde show. die des avonds
werd herhaald.
Ned. Herv. Jeugdraad in de taptoe
Alle leden van de hiernavolgende ver
enigingen en groepen, aangesloten bij de
Ned. Herv. Jeugdraad, worden Donder
dagavond 2 October 's avonds om 6.45
uur verwacht bij de hoofdingang van de
Hooglandse Kerk: alle C.J.M.V.'s, Zon
dagsscholen en kinderkerken (van 12
jaar af), De Jonge Kerk, jongelings- en
meisjesverenigingen, jeugdkerk, zang
verenigingen. jongensclubs en toneelver
enigingen. Een pijpercorps van de C.J
M.V„ de gymnastiekvereniging Jahn e.a.
marcheren in de stoet mee. Iedereen, die
toeschouwer blijft, is oorzaak, dat het
minimum aantal deelnemers (1000) niet
wordt bereikt.
Generale repetitie koraalmuziek
In het Waaggebouw werd gisteravond
de generale repetitie gehouden voor de
koraalmuziek op 3 October. Namens het
bestuur der 3 October-vereniging was
aanwezig de voorzitter, de heer W. v. d.
Laan. Het deed spr. genoegen, dat voor
één der mooiste nummers van het pro
gramma. de koraalmuziek, zo'n grote be
langstelling bestaat. Zolang de 3 Octo-
ber-vereniging zal bestaan, zal deze mu
ziek nooit op het programma ontbreken,
omdat ze een wijding aan die dag geeft.
Spr hoopte, dat de mooie liederen Vrijdag
in massa en met veel animo zullen
den gezongen. Uit de zangers heeft zich
weer een commissie gevormd, om
krans te hechten aan het standbeeld
burgemeester v. d. Werff. Spr bracht
tenslotte dank aan de heer Leo Mens
en aan de Chr. muziekvereniging
„Athalia".
„Het wezen van zijn poëzie is beheersing"
Prof. Dr P. N. VAN EYCK
60 JAAR
Vandaag viert dr P. N. van Eyck, hoog
leraar te Leiden in de Nederlandse let
terkunde, waarvan hij de geschieden:
en de aesthetische entiek doceert, zijn
60sten verjaardag.
Pieter Nicolaas van Eyck werd te Breu-
kelen géboren. Hij studeerde rechten in
Leiden, er. ging in de journalistiek. Van
1925 tot 1935 was hij correspondent
de NJt.C. te Londen. De brieven, die hij
in deze functie over de Ierse kwestie
schreef, zijn gebundeld verschenen.
Reeds als student begon Van Eyck zijn
plaats in de Nederlandse letterkunde. Hy
is leerling van Albert Verwey en kwam
voort uit „De Beweging." Essayh
werk publiceerde hy in „De Gids," „Groot
Nederland" en in „Leiding" eer. door hem
in 1930 opgericht tijdschrift, dat slechts
enkele jaren heeft bestaan. Daarnaast zijn
te noemen zijn Opgang 1918, Uren met
Platoon, de inleidingen tot verschillende
delen van de Nederlandse Bibliotheek der
Letteren, en over Leven en Dood i
Amsterdamse agent (tot collega): „Heb jij ook dienst gedaan
bij de ontgroeningsfeesten op het Leidse plein?"
Onder de rook van de Oude Sleutelstad
LEIDERDORP
Op de receptie van „Noorderkwar
tier" deelde de heer Lardé mede, dat de
Leiderdorpse speeltuinvereniging zich
heeft aangesloten by de Leidse Bond van
Speeltuinverenigingen. V olledigheids-
halve wordt er de aandacht op geves
tigd, dat hier bedoeld werd de speeltuin
vereniging der buurtvereniging .Festo
Forto".
RIJNSBURG
Zaterdag a.s. zal een grote jeugd-
meeting worden gehouden, uitgaande van
de kring en ring der Geref. J.V. en M.V.
Als sprekers zullen optreden ds G. Toorn
vliet, studentenpredikant te Leiden, met als
onderwerp: „De grote levensvraag",
G. Meynen van Hilversum over „De grote
opdracht". Ds F. H. von Meyenfeldt van
Noordwyk-Binnen heeft de leiding en dsislotte sprak drs Korthals woorden
Hainjé van Valkenburg hoopt het slotwoord waardering en dank_ afbeelding
de Stadstimmerwerf te Leiden schenkend.
drs H. A. Korthals, werden eerst enkele
films vertoond, o.a. het maken van
pannen en van leien voor dak- en huis
bedekking Drs Korthals begroette de
nieuwe directeur, hem wijzend op de
moeilijke taak, de heer Scheer na 28 jaar
op te volgen. Burgemeester C. J. v.
Hoeven opende de ry van sprekers
sprak namens het gemeentebestuur zijn
waardering uit voor het werk va
heer Scheer. Spr memoreerde in het bij
zonder de moeilijke oorlogsjaren e
laatste strenge winter. De heer J. de
Graaff, aannemer, sprak als oud-leerling
en bood een schilderstuk aan, voorstel
lende het hart van Voorschoten: de kerk
gezien vanaf de Kerksloot. De heer De
Water getuigde als collega-leraar, mede
namens de heer Verrips, van de a;
name samenwerking. Als aandenken
overhandigde spr. een boekwerk. Ten-
spreken.
Direct na de bevrijding adopteerde
Rijnsburg het zwaar geteisterde Nieuw-
Cuyk, gem. Vlijmen (NBr.) en heeft
nadien het een en ander gedaan om de
nood daar te lenigen. Gisteren waren
B. en W. en 't H.A.R.K.-comité uit N. Cuyk
naar Rijns-burg gekomen en overhan
digde de burgemeester van Vlijmen aan
burgemeester mr P. N. Höweler van
Rijnsburg een herdenkingssteen namens
zijn gemeente, als blijk van dankbaar
heid voor de snelle, spontane en milde
hulp. Burgemeester Höweler aanvaardde
namens de burgerij de steen en hoopte,
er een goede plaats voor te vinden. Na
de koffiemaaltyd werd de oude Ned.
Herv. Kerk bezichtigd, waarbij mr
Höweler als tolk optrad, een bezoek ge
bracht aan veiling „Flora", Noordwyk
en Leiden, waarna de Brabantse gasten
weer huiswaarts togen.
VOORSCHOTEN
Uitreiking gewone bonkaarten 713.
Morgen 9.30—12 en 13.30—15.30 uur, zyn de
bewoners van de Veurseweg, Treubstraat,
Donklaan en Stadwijkstraat aan de beurt.
Toeslagkaarten voor as. en jonge moe
ders (MD-kaarten)Deze kaarten kunnen
eerst na 7 Oct. worden uitgereikt.
Op 8 Oct zal het 25 jaar geleden zyn,
dat ds H P Fortgens zijn intrede deed by
de Ned. Herv. gemeente te Voorschoten.
Ds Fortgens werd geboren in 1884, candi-
in Noord—Holland in 1911, predikant te
Nieuwpoort 11 Aug. 1912 (dus ruim 35 jaar
geleden)te Lage-Zwaluwe 1915 en te Voor
schoten op 8 Oct. 1932.
Vanavond om 8 uur komt de gemeen
teraad bijeen. De agenda vermeldt om. con
versie geldleningen, benoeming commissie
van advies Woonruimtewet, jubileum gas-
Voordat de nieuwe tekencursus van de
avondambachtstekenschool aanving, vond
Maandagavond in het Ambachtshuis een
bijeenkomst plaats van bestuur, leerlin
gen en oud-leerlingen, om afscheid te
nemen van de directeur, de heer D.
Scheer te Leiden. Ook aanwezig waren
burgemeester C. J. v. d. Hoeven, jkvr.
L H. Baronesse Schimmelpenninck v. d.
Oye. W. A. A. J Baron Schimmelpenninck De bedoeling
v d. Oye en de nieuwe directeur, de heer| leden ook lid
De heer Scheer dankte allen voor de pret
tige samenwerking, de goede woorden
en de geschenken, en betrok in zijn dank
vooral de bestuursleden A. J. Turion er
J. L. Verhoog. Hierna namen allen per
soonlijk afscheid van de heer Scheer.
Op 22 October zal het 40 jaar ge
leden zyn, dat het gemeentelijk gasbe
drijf werd opgericht. Het ligt in de be
doeling ter gelegenheid van dit feit een
tentoonstelling te organiseren in samen
werking met de plaatselijke industrie.
Door deze gemeenschappelijke actie
wordt aan de inwoners van Voorschoten,
naast een voorlichting voor doelmatig
gelpruik van gas- en electriciteitsartike-
len, een beeld- gegeven van hetgeen te
Voorschoten wordt geproduceerd. Deze
voorlichting zal ongetwijfeld het
bruik stimuleren, terwijl de expositie
van de plaatselyke industrie een attrac
tie zal vormen voor de inwoners, dit
over het algemeen weinig begrip heb
ben van hetgeen op fiit gebied in Voor
schoten bestaat
De data, genoemd in de voorgaande
publicatie betreffende het inleveren
aanvraagformulieren voor rijwielbanden
ten behoeve van personen, die in
bezit zyn van een rijwiel, waarvoor
nooit bandenbonnen zyn verstrekt
vallen. Het afhalen van formulieren
wordt als volgt: Treubstraat 9: 2, 3
October van 9.30 tot 12 uur; het indienen
van formulieren en het uitreiken va
schrijvingstoewyzen: Treubstraat 9: 7 Oc
tober van 9.30 tot 12 en 14 tot 15.30
Omdat op de ledenvergadering va
Ontspanningsvereniging Ned. Spoorwegen
„O.N.S." verschillende leden niet accoord
konden gaan met de handelwijze vai
bestuur, besloten deze leden een ni
vereniging op te richten, die de naar
dragen van „Spoor-Sportvereniging Leiden"
(S.S.V.L.) en alle takken van sport zal be
oefenen. Het voorlopige bestuur bestaat uit
de heren Weber, voorzitter, J. Crama, se
cretaris, P. v. d. Wallen, penningmeester.
de vereniging, waarvan de
in O.N.S. kunnen blijven,
universiteit te Leiden als opvolger
Albert Verwey. In 1947 verleende de
Universiteit van Amsterdam -hem het
doctoraat honoris causa in de Nederlandse
letteren.
In 1909 verscheen Van Eyck's e
dichtbundel, De getooide Doolhof, Verder
volgden Worstelingen, Getijden, De Ster
ren, Uitzichten (1912), Gedichten (1918),
Inkeer (1922), Voorbereiding (1926), Her
waarts (1939), Benaderingen (1940), Ver
zen (id.). Broeder Bernard (1946) en in
dit jaar het grote gedicht Medousa.
Van Eyck's poëzie staat bekend als zeer
beheerst van vorm, maar niet gemakkelijk
aansprekend. In zyn philosophie merkt
men de invloed van Spinoza, in zyn
levenshouding een Stoïcisme, dat hy even
wel niet zonder zwaren strijd verworven
heeft. Deze worsteling meent men ook in
zyn hanteren van de taal te speuren. On
langs verscheen in België een studie over
zyn leven en werk, van Cl. Bittremieux.
In het voor exportdoeleinden geschre
ven boekje Slib en Wolken, waarin mevr.
Annie RomeinVerschoor een overzicht
geeft van de nieuwste Nederlandse lite
ratuur, dat oök voor inlandse leken zeer
lezenswaardig is, geeft zij van P. N. van
Eyck deze aardige karakteristiek: „Het
wezen van Van Eyck's poëzie is beheer
sing, hy beheerst met een wat moeizaam
meesterschap zyn taal- en versvorm,
tenschappelyk-voonzichtig zyn denkbeel
den, Stoïcijns-aristocratisch zyn levens
drift en doodsangst, in één woord: hij had
ook wel in het Engels kunnen schrijven
en het is geen toeval, dat hij zo'n geslaag
de Londense correspondent werd.
Studenten plakten opruiende
biljetten
Worst met zetmeel en kleurstof
In de nacht van 7 Juni jj. waren drie
studenten, B. H. W. uit Leiden, G. C.
uit Oegstgeest en H. A. W. uit Wassenaar
op de Mare aan het „plakken", althans
de agent van politie B. R. trof hen aan
met plakselpot en kwast, terwijl een hoe
veelheid opruiende biljetten in hun bezit
werd gevonden. Het O.M. vond het een
ernstige overtreding, temeer waar de Re
gering het thans al moeilijk genoeg heeft
en stakingen voor ons volk funest zyn
onder de huidige omstandigheden. Reke
ning houdend met de financiële draag
kracht van de beschuldigden veroordeel
de Kantonrechter ieder tot f 15 boete
of 10 dagen hechtenis.
De slager J. J. Z. te Leiden verkocht
rookworsten en zyn winkel was van dit
veelbegeerde artikel ruim voorzien. Dat
zat zó: Z. had zyn worsten behalve met
de gebruikelijke ingrediënten nog gevuld
met een extra portie zetmeel ongeveer
5 7c, en de keuringsdienst had ook kleur-
stoffefn aangetroffen. Verd. erkende het
maar voerde als verontschuldiging
dat het bevroren vlees was geweest,
bijlgevolg erg „nattig" en omdat er geen
verbinding was te krijgen, had Z. meer
meel moeten gebruiken dan te doen ge
bruikelijk was. Het O.M. eiste f35 of 15
dagen hechtenis voor het te veel aan
meel, en f 15 of 5 dagen voor het over
vloedig gebruik van kleurstoffen. Uit
spraak: f30 boete of 10 dagen hechtenis.
HAAGSE POLITIERECHTER
De landarbeider J. v. B. uit Katwijk
Zee zei dat hy de palen niet had'
afgezaagd, doch uit de grond getild. Dat
maakte in dit geval niet veel verschil,
want de palen waren van het hoog
heemraadschap Rijnland, en verdachte
had een aantal palen in. de kachel wil
leb stoppen, doch wasonderweg aan:
gehouden. Omdat'hij in de kou zat; was
de diefstal gepleegd. De Officier vor
derde f25 boete of 10 dagen hechtenis,
en voorwaardelijk twee maanden gevan
genisstraf met drie jaar 'proeftijd. Het
vonnis werd f 20 boete of 10 dagen hech
tenis, en 20 dagen gevangenisstraf voor
waardelijk met drie jaar proeftyd.
De mangelster J. M. C. M. had in
een wasserij te Leiden kledingstukken
van de klanten gestolen, waarvoor de
Officier veertien dagen gevangenisstraf
vroeg. De politierechter wilde in dit ge
val nog volstaan met drie maanden ge
vangenisstraf voorwaardelijk met twee
jaar proeftijd.
De H.T.M. heeft voor haar reizigers
nabij de Lage Morschweg een zeer mo
dern wachthuisje doen plaatsen, de N.Z.H.
aan de halte Postbrug.
Onze stadgenoot de heer J. A. Roskam
is ingeschreven als student aan het Evang.
Luth. Seminarium te Amsterdam.
De heer P. A. v. d. Boogaard hoopt
op 4 Oct. a.s. .25 jaar in dienst te zijn
van brandstoffenhandel K. Ouwerkerk,
Oude Vest 225.
van der
Voet en J. W. van der Ven; Freddy z.v.
J. H. Ligtvoet en F. van Stralen; Daniel
z.v. T. C. Boot en E. G. Knotter; Jacob
z.v. J. C. Plug en A. Laman; Gerarda
d.v. M. Kuyt en W. W. Remmelzwaal;
Hendricus C. z.v. H. Kromhout en C. A.
de Blauw; Maria E. d.v. P. H. Kaars
Sijpesteijn en W. E. Kapteyn; Hendrik
D. z.v. B. de Zwijger en H. J. Sierag;
Johanna d.v. B. Dubbelaar en J. Mieloo.
OVERLEDEN: J. C. H. van den Berg,
59 jr; F. van Elk, 9 maanden; D. Knot
ter, 74 jr.
't Verklaarde
uitzicht
Attlee kiest Cripps
als Toreador
DE Britse premier, Attlee, heeft Sill
Stafford Cripps, de nieuw benoemd*
minister van economische zaken'ver-
zocht, de spannende „wintertale" over H
voedselcrisis, economische crisis, export- (LC
crisis, valutacrisis, deviezencrisisafChri
te maken, welke vertelling het Engels«en a
publiek deze winter, by de haard gezeten, fen
zal moeten verkwikken. door
Bij de eerstvolgende verkiezingen zullen volk
we te weter. komen of deze wintertale",fceef
een „bestseller" is geweest. Treedt, voor-4300
wat de moeilijkheden in de buitenlandse 1947'
politiek betreft, -Amerika op als BriUfeja.
„zaakwaarnemer," want de Britten trek-hetz
ken zich steeds maar verder terug, voorontv
de binnenlandse perikelen moet er een van
eigen, krachtcentrale worden gebouwd,'roek
óók al popelt men van verlangen naar t'£^:
de rijke oom Marshall pit j
Men kan Engeland moeilijk meer be-jjeke
schouwen als een afsplitsing van hettrwill
Europese continent en in tegenstelling e1
met de benijdenswaardige machtspositie range
vnr ..splendid isolation," karakteriseert t de
de huidige phase in dtield,
..history of England" ndex
zich door een hunke-emaa
ring naar „splendid (er 1
collectivism," want»
via de verenigde sta-W zi
ten van Europa, voorzien van de nodige
deviezen, zou de kans op verwerkelijking^11®
van het verhoogde exportprogramma gro.j ï®1
ter worden. Zwaar belast door de oorlogs- üe
omstandigheden, kwam Labour in 1943
aan het bewind, gesteund door de over,E!Ln
grote meerderheid van het volk en men!T^
heeft niet met staatsmanswijsheid voor-
zien, dat de „economische oorlog" nog i
lange jaren zou voortduren, toen die in^e
de lucht, reeds lang beëindigd was.
men meer analytisch te werk gegaan, had„ w(
men het landsbelang niet geofferd aaa^
het partijbelang, dan zouden bijtijds »ne
„crisisprogramma's" zijn opgesteld enPjt
had men zeker de socialistische ideolo- tggj
gieën nog niet uit de politieke linnenkast pj i
te voorschijn gehaald, waar zij overigen^,
fris bewaard blijven bij de lavendel van j^e
Engels en Marx. Dan had men met min-
der haastige spoed de grote kernbedrij.
ven genationaliseerd, de arbeidstijd
ondoelmatig verkort en de lonen i
hoogd, z
terwijl 1
speuren was, dat de economische schadu#^"
wen zouden plaats maken voor een hel delf.-
schijnsel.
De „oppositie," conservatieven en libe
ralen, hebben, omdat zij het gevaar van
deze Labour-,.Rutschbaan" inzagen, hun
verwijten nooit onder stoelen of banken
gestoken. En gezien, de steeds scherper
wordende Russisch-Amerikaanse tegen
stelling. zal, als de nieuwe positieve
sismaatregelen falen, honger en koud(
zich doen gevoelen er een hausse in linkse
feelings ontstaan, ten profijte van de „dis
sidenten" of zelfs van de communist'
VOORLOPIG wedt de Brit nog
Labour, maar het is een „gok" en
een opbloei der extremistische floraj
zou Labour tussen een rechts
blok kunnen worden doodgedrukt Chur4
chili speculeert op eer. nieuw Lagerhuis!
hij gelooft niet, dat de débêcle te vermij-ï
den is en bespeurt slechts wanbeleid. Kan|
men het vinniger formuleren: „Wat Duitser
duikboten niet konden bereiken, hebbenpe
de Labourregeerders met hun onbevoegd4^et
heid en duizenden voorschriften bewerk-Lakt
stelligd;Hc - - j
Labour had dan ook verstandiger ge-,
daar., de „Urzeitgemasze Betrachtungen"
(Nietzsche) niet ln socialistische experi-]
menten om te zetten
„reconstructie" met Cripps. die eerst han^l
del voor zijn rekening had.
misoh gangmaker bijgehaald worden Re
constructie weliswaar met een bescheidenj-
aanloopje, maar misschien wordt het[
straks nog een spurt!
Attlee doet concessies aan di
uit de boezem van zijn partij, i
oude vriend Greenwood moet aftreder f
in het algemeen zal nieuw, jong bloed het
socialistisch élan moeten aanwakkeren t
heil der economie. De premier heeft be
hoefte aan steun van een collega
economische kwesties in binnen-
tenland.
Er gaat een nieuwe commissie voor dec10^
economische „planning" geboren worden|r
Aan Cripps de taak. de crisis-spoken wen
te boksen en deze keuze is, in ieder gevalJ
een goede, aangezien immers juist CrippijJ
steeds gewaarschuwd heeft, en maatreg*
len geadviseerd, lang voor Attlee de ern:
van de situatie wilde toegeven. Cripps^
persoonlijk, heeft hierbij weinig te i
nen, maar wel zijn invloed te verspelei
omdat het einde der aangekondigde, iir
populaire maatregelen nog wel niet in het)^
zicht zal zijn.
Wordt het voor Cripps om Cervan-hokv
tes te citeren geen „gevecht met d«p
windmolens," als de vakbonden
dat die. zonder al de onaangename, dras-I
tische beperkingen tóch wel kunne:
draaien? Afschaffing benzinerantsoen
reisverbod, voedselbeperking, arbeids-ta
dwar.g, en straks nog.stopzetting der
loonsverhogingen. Zal Cripps als toreaaoWg.
met de rode doek. in dit stierengevecht!
de overwinnaar zijn? ..Wait and see" —I
denkt Churchill. -• j
De nieuwe secretaris van Lisse geïnstalleerd;
Gis
DE HEER A. TIBBOEL BE
NOEMD TOT WETHOUDER
De gemeenteraad van Lisse handelde
Maandagavond in een korte zitting be
langrijke agendapunten af. De voorzitter
sprak een woord ter nagedachtenis van
de dezer dagen overleden heer G. J. M.
Eenhuis, die te Lisse burgemeester was
van 1919 tot 1931. De heren W. van Blit-
terswijk en J. van Briemen werden als
raadsleden geïnstalleerd.
Een belangrijk punt was de verkiezing
van een wethouder in de vacature-J.
Kingma. De heer A. de Vries sprak na
mens de C.H.- en A.-R.-raadsfracties de
wens uit, dat gekozen zou worden de
heer A. Tibboel, die het vertrouwen ge
niet van vele ingezetenen, verworven
door velerlei arbeid op verschillend ter
rein. Ook het feit, dat de Prot. fracties
slechts leden hebben, die nog niet over
een gefundeerde ervaring beschikken, is
een motief, om de candidatuur van de
heer Tibboel te steunen, omdat door zijn
benoeming het waarachtige belang der
gemeente kan worden gediend, aldus spr.
De uitslag der stemming was als volgt:
A. Tibboel 7, P. van Leeuwen 2. E.
Scholte 2, A. de Vries 2 stemmen (de
heren J. P. de Koning en A. J. Mesman
waren bij de stemming nog niet ter ver
gadering aanwezig). De heer Tibboel
aanvaardde zyn benoeming, hopend op
een goede samenwerking. Hij gaf de ver
zekering, dat, al is zijn haar reeds grij
zende, zijn hart jong blijft. Pe voorz.
feliciteerde hem met zijn benoeming en
was er van overtuigd, dat de heer Tibboel
zijn taak met ernst opvat.
Benoemd werden: tot lid van de raad
van commissarissen van het electr. bedrijllntw
de P. van Leeuwen, tot toegevoegd be-juim
stuurslid van „Gezinsbelang" de heer M.|uide
Th. van Dijk, tot toegevoegde bestuurs-t0chi
leden van „Volksbelang", de heren J. van|xtra
Bnemen en M. Th. van Dijk, tot ambte-|]ièn
ï.aar van de burgerlijke stand de heer M.U, w
Th. van Dijk. Van de rondvraag werdjënde
nagenoeg geen geb/uil; gemaa<t. Jen,
Tot slot had de beëdiging plaats van deïe g(
heer M. Th. van Dijk als gcmeentesecre-L he
taris. Nadat deze, de ambtseden had afge-Cen j
legd, sprak de voorz. hem toe. Spr weeiprjjs
er op, dat hem in Lisse geen gemakke-St Vl
lijke taak wacht, omdat het zeer moeilijkfcng
zal zijn, om een man, als wijlen de heerst.
J C. de Haan, op te volgen, een man,Lj z
die met de gehele bevolking kon om-Cömr
gaan. haar noden begreep en altijd hel|iierc
goede woord wist te spreken te bemoe-j
diging. T
De heer Tibboel sprak namens de Prot»GE
fracties. Spr wees er op, dat deze frac- He
tites graag een wens van haar zijde
vervulling hadden zien gaan. De meer-j^^
derheid van de raad echter meende te«-
moeten blijven by haar keuze. Het zij
zo. Van harte hopen wij, aldus spr., dat
U zult yveren voor de bevordering van
het saamhorigheidsgevoel, waardoor het
algemeen belang wordt gediend. Komen
er verschillen, laat er dan een open
eerlijk streven zyn, om elkander te
grijpen.
De heer Lefeber sprak namens de R.-K.
fractie, de heer P. van Leeuwen vo
P v. d. A., de heer Bulten namen
gemeentepersoneel. De heer "Van Dijk
dankte voor de hartelijke woorden,
zijnerzijds de verzekering gevend, dat hij
voor allen een open oor zal hebben. Hier
na sloot de voorz. de vergadering.
