$Lieum GTourattt
Jhr De Geer: „Mijn geweten is zuiver
Wist IJ
WOENSDAG 1 OCTOBER 1947
ABONNEMENTSPRIJZEN:
0,30 per week; 1,30 per maand;
3,90 per kwartaal; bij betaling per
kwitantie verh. met adm.kosten)
ADVERTENTIËN: £0.15 per millimeter
Bij contract belangrijke korting.
TELEFOONNUMMERS:
Directie en Redactie 20408
Administratie 22710
Christelijk-N ationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
„^tanhiasticfj Is afjeMeueti
myn b*rt in teyljenspoet"
Acht en twintigste jaargang No. 7322
BUR. REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
HOGEWOERD 103
Postrekening 58936
Raad van Cassatie behandelt de zaak
van de oud-premier
Verhoop levert weinig nieuwe gezichtspunten op
(Van een onzer verslaggevers)
NAUWELIJKS honderd meter verwijderd van het Binnenhof, de plaats waar hij
als Staatsman en politicus zovele jaren een eervolle rol heeft gespeeld, stond
I heden de grijze 76-jarige oud-Minisrter-President, jhr mr D. J. de Geer, in de grote
xaal van de Hoge Raad aan het Plein, voor de Bijzondere Raad van Cassatie, in
hoger beroep terecht van het vonnis van het Amsterdamse B. G. „In tijd van oorlog
de vijand hulp verleend", een tenlastelegging die in de tallooze vonnissen van
N-S.B.-ers en collagorateurs reeds als gewoon aandoet, maar die bij een oud-
Minister-President en Minister Staat, dubbel scherp klinkt.
De Pres. begint dan te herinneren aan
de 2 feiten, welke ten laste zijn gelegd:
de terugkomst naar Nederland en de uit-
Hiervoor veroordeelde het Amsterdam
se Hof, jhr De Geer op 23 Mei j.L tot
een voorw. gevstraf van 1 jaar, met een
proeftijd van 3 jaar, 5 geldboeten ieder
van £4000 en werd de oud-premier het
recht ontzegd, zich zonder toestemming
van de Proc.-fiscaal bij het Amst. Bijz.
Hof buiten de grenzen van de gemeente
zijner inwoning Soest te begeven en ten
slotte werden hem de rechten ambten
te bekleden en het ere-ambt van Minis
ter van Staat, voor de tijd van het leven
ontnomen. Bij niet nakoming zal de
voorw. straf van 1 jaar in een onvoor
waardelijke gewijzigd worden.
Even voor de aanvang komt jhr De
Geer, vergezeld van zijn zoon het ge
bouw van de Hoge Raad binnen. Na een
kort gesprek met zijn raadsman mr A.
E. J. Nysingh begeeft hij zich de rechts
zaal binnen en neemt plaats op de stoel
voor de verdachte. De gewone entourage
van twee parketwachters naast de ver
dachte is ditmaal weg gelaten. Jhr De
Geer is sterk verouderd en loopt enigs
zins gebogen. Zijn gelaat heeft echter
de frischrode tint van het buitenleven.
Inmiddels is ook de Raadszaal geheel
volgelopen. Op de stoelen zitten ditmaal
alleen genodigden, d.w.z. zij die een
kaart hebben weten te bemachtigen. Er
zijn enkele bekende juristen onder,
voorts de oud-opperbevelhebber gene
raal Reynders, de generaals de Jongh en
Schuurman, de hoofdcommissaris van
politie Posthuma, die het onderzoek
leidde. Het publiek staat achteraan 2
rijen dik.
Precies om 10 u. 15 treedt de Raad van
Cassatie binnen en verheffen allen zich
van hun zetels.
De samenstelling van de Raad is als
volgt: Pres.: mr H. Haga, prof. mr dr
S. van Brakel, prof. mr W. P. J. Pompe
en mr A. L. M. van Berckel, Rechtsgel.
Raadsheren, Vice-ZAdm. Heeris, Advocaat-
Fiscaal, mr H. van Oordt, griffier, prof.
mr G. E. Langemeijer.
Vice-Admiraal F. J. Heeris, Mil. Raads
heer begint met rapport uit te brengen
over deze zaak, waarin de tenlasteleggin
gen verwerkt zijn.
Het vérhoor.
Verd. blijft eerst zitten, doch stond later
op bij de beantwoording.
gave van een brochure.
Verd.: Ik had geen nevenbedoelingen
met mijn reis. Met verontwaardiging in
zijn stem noemde hij het een insinuatie
dat men tegen hem heeft aangevoerd dat
hy bij een gesprek bij de Ned. gezant
in Lissabon gevraagd zou hebber.: Ont
moet U de Duitse gezant wel eens. Onjuist
noemde verd. dat hij op 10 Nov. e
mr Ries gevraagd zou hebben wat hij
van dacht als hij naar Nederland ging.
Pres,: In de 2e helft van Nov. 1940
vroeg U eer. visum aan de Duitse gezant
Verd.: Dat weet ik niet
Pres.: Het is uw eigen verklaring.
Later heeft U op spoed aangedrongen met
de mededling als U het visum niet spoe
dig kreeg U naar naar Indië zou gaan.
Maar wekt dit niet de indruk dat U
meer.de dat de Duitsers U liever in Neder
land zagen.
Verd. Het was zuiver accidenteel. Ik
kon duidelijk maken dat ik niet eindeloos
zou blijven wachten.
De Pres. zeide hierop, dat niettegen
staande verd. wist dat de Reg. hier sterk
tegen was, toch naar Nederl. is gegaan,
hetgeen een ontmoedigende indruk op de
Nederlanders moest maken, waarop vei
schillende Ned. figuren hem wezen. Spr.
indruk is dat verd. zelf inweiding dit ook
bedenkelijk vond.
De grijze oud-premier blijft op geen
enkele vraag het antwoord schuldig
vlot met zijn replieken. Op hoffelijke
wijze door pres. mr Haga ondervraagt
de toon van het debat dat van een rt
tige politieke vergadering.
Nu de brochure door verd. geschreven
zegt hij dat hij dit niet deed als afgetre
den oud-minister-president, waarop de
Pres. riposteerde dat het niet hetzelfde
of deze brochure door een kinderjuffrouw
geschreven zop zijn. Het ging
vloed uit te oefenen op de belligerenten
door vrede door overleg.
Wat de uitlatingen van RRauter, Seyss
Inquart en Ribbentrop betreft, die zeiden
dat de terugkeer van de verd. een goede
indruk op de Nederlanders zou maken.
Consulair rapport komt heden aan de
orde in de Veiligheidsraad
De heer Foote afgetreden als consul-generaal
Het tussentijdse rapport van de consulaire commissie te Batavia inzake de vijan
delijkheden in Indië staat op de agenda van heden van de Veiligheidsraad.
Te Batavia ls in de consulaire commissie een belangrijke mutatie gekomen,
doordat de heer Walter Foote het ambt van Amerikaans consul-generaal heeft
overgedragen aan de heer Charles A. Livengood. De heer Foote, die een goed
vriend is van de Nederlanders, blijft nog te Batavia totdat het consulaire rapport
voltooid zal zijn. HU is thans 60 jaar en hoopt in Texas een welverdiende rust te
genieten.
Bevin aan maaltijd voor Sultan
Hamid II
VANDAAG STELLEN
WIJ U VOOR:
Wim van Egmond, Vliet
Z-Z. 16, Rijnsburg.
Een foto van een Rijnsburger of beter
gezegd van twee Rijnsburgers. Want al
stellen wij U vandaag Wim van Egmond
voor,' de militair links op de foto hoort
er ook bij, dat is z'n beste vriend Kees
Kromhout. Hier staan ze, ver van de
hun zo vertrouwde Vliet, aan de haven
van Tandjong Priok, na hun verheugd
weerzien. Kees was n.l. al in September
19^6 naar Indië vertrokken, waar hij een
plaatskreeg op het veldpostkantoor in
Batavia. Z'n oude schoolkameraad Wim
van Egmond volgde hem in Februari
van dit jaar en werd kok, ook in Bata
via. Ze zochten elkaar, heel begrijpelijk,
weer op en bleven als dikke vrienden
samen, tot het ogenblik, waarop Wim
met z'n troep het binnenland moest in
trekken met als doel Djocja. Doch zover
is het tot zijn grote spijt nog niet ge
komen, want als echte Rijnsburger kan
hij geen onrecht recht noemen en iets
wat zwart is, ziet hij niet wit. Toch zul
len ze misschien over enkele jaren weer
aan de Vliet staan, een sigaret in de
mondhoek, de handen in de zakken, mij
merend, naar we hopen, over hun Indi
sche jaren, die ze niet hadden willen
(De Zaterdag j.l. voorgestelde Zoeter-
woudse sergeant W. v. d. Wijngaard is.
*o wordt ons medegedeeld, inmiddels
bevorderd tot vaandrig).
De Britse minister vqn Buitenlandse
Zaken Bevin en zijn echtgenote hebben
op de Nederlandse ambassade te Londen
aangezeten aan een noenmaal, dat door
de ambassadeur werd aangeboden aar
Sultan Hamid II van Pontianak, staats
hoofd van West-Borneo, en diens ge
malin.
GENERAAL SPOOR REIST MET
Dr VAN MOOK SAMEN
Aneta seint uit Batavia, dat luitenant-
generaal Spoor dr Van Mook op diens
reis over Sumatra vergezelt.
HET KORVET „BATJAN" NAAR
NEDERLAND
H.M.'s korvet „Batjan" is 29 Septem
ber onder bevel van de luitenant ter zee
der 1ste klasse P. Cool naar Nederland
vertrokken, waar het 18 October wordt
verwacht, aldus seint Aneta uit Batavia.
Het is de eerste maal, dat het korvet Ne
derland bezoekt. Schout bij nacht G. B.
Salm sprak te Tandjong Priok de be
manning toe.
DE „ORANJE" MORGEN IN
AMSTERDAM.
Het m.s. „Oranje" met 807 repatrieren-
den aan boord, wordt morgenochtend
IJmuiden verwacht. De debarkatie zal
om 1 uur in Amsterdam plaats vinden.
Er komt weer Delitabak
in 1949
Aneta meldt, dat ter Oostkust van
Sumatra de arbeidersbevolking door
oorlog en honger tot twee derde is ge
daald, en in slechte conditie is. Tabaks-
gronden hebben geleden door rijstbouw
en er moet hard gewerkt worden, wil
men een oogst in 1949 verwachten. Men
meent, dat de qualiteit van het Delidek-
blad niet verminderd zal zijn.
Weense kinderen hebben het
weer slecht
Evenals na de vorige wereldoorlog wor
den in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen
thans duizenden kinderen door ondervoe
ding bedreigd. De regering stelt pogingen
in het werk om ongeveer twee/vijfde 1
de bijna 167.000 Weense kinderen, die
de zomervacantie weer school gaan
vrije warme maaltijd per dag te verschaffen.
antwoordde jhr De Geer dat hij juist he
denmorgen een stuk in handen kreeg,
waaruit blijkt dat Seiss Inquart aa
secr.-generaal alle contact met verd. had
verboden.
De Pres.: U is gewaarschuwd en toch
komt u terug. Het is de vraag of hier
geen opzet is.
Verd.: De 5 voorspellingen zijn geen
van alle uitgekomen.
Pres.: Staat u nog steeds op het stand
punt dat u een rein geweten heeft?
Verd.: Ja meneer de President.
Op een vraag van prof. Pompe zei
verd,. dat hij zich verplicht achtte de
brochure „Synthese" te schrnven. Hij
wilde hiermede de Staat dienen.
De verdediger, mr A. E. Nysingh,
houdt hierna zijn pleidooi, dat zich ba
seert op 2 middelen van cassatie. Met
hart en ziel heeft verd. steeds het Nat.-
Socialisme bestreden.
Niet veel om het lijf?
Mr Nysingh erkende dat verd. van t<
voren is gewaarschuwd door de Reg. niet
naar Nederland te gaan. Maar is dit beslis
send, vroeg pl. Neen, zei hij, want de wet
telijk vereiste opzet is er niet. Verd.
eveneens een tot oordelen bevoegd persoon.
Pl. bestreed dat verd. door zijn terugkeer
het misdrijf van landverraad zou hebben ge
pleegd. Dit is hem nooit door de Reg. ge
zegd.
De Pres: Maar onze gezant de Sillem
te Lissabon heeft het verd. wel gezegd.
Pl. bleef er bij dat verd. niet voldoende
is gewaarschuwd. Bovendien was er eind
1940 nog weinig van verzetsgeest in
land te bemerken. Het essentiële van de;
hele zaak is dat we hier hebben een afge
treden minister een oud man wiens rol is
uitgespeeld die naar Nederland wil terug
keren. Wij hebben zei pl. wel beter dingen
te doen dan hieruit landverraad te gaan
distilleren. Deze zaak heeft z.i. niet veel
om het lijf. In de opgelegde straf komt dit
dan ook tot uiting. Als het werkelijk land
verraad is dan is de straf wel heel mild.
De zitting wordt tot 2.15 uur geschorst.
Warmste Septembermaand
sedert 82 jaar
De temperatuur van de afgelopen
maand September waste De Bilt ge
middeld 16.8, een. waarde, die sedert 1729
niet meer is overtroffen, terwijl de Sep
tembermaanden van 1779, 1846 en 186J
een even hoge gemiddelde temperatuur
hebben gehad. Slechts 4 dagen van de
afgelopen maand waren te koud. In De
Bilt kwamen 10 zomerse dagen voor. Dit
record aantal van de laatste 100 jaar was
ook in 1929 bereikt. Normaal bedraagt dit
aantal zomerse dagen slechts 2. De
scheen gedurende ongeveer de helft
het aantal uren, dat zij boven de horizon
was. Sinds 1934 was September niet
zo zonnig geweest. Er viel overal ii
land te weinig regen, vooral in Zuid-Lim
burg was dit het gevaL Elders viel
streeks 80 pet. van de normale maand-
Twee Haagse jongens sinds
19 Sept. vermist
Twee Haagse jongens worden sinds
19 September j.l. vermist. Het zUn de
13-jarige Eduard F. Pels, Boendale-
straat 38, en de 14-jarige Johannes
Vermey, Flsherstraat 238. Op 19 Sept.
zUn zU om half negen naar school ge
gaan. ZU zjjn echter niet op school
geweest. Elk spoor ontbreekt.
Na filmvoorstelling dood
gebleven
In Leicester (Engeland) is een Ne
derlandse film verboden, omdat tij
dens de vertoning er van verschei
dene toeschouwers flauw vielen en'
de bioscoopdirecteur van schrik en
kele uren na afloop van de voorstel
ling is gestorven. Het betreft hier een
documentaire film, waarin een Ne
derlandse fakir zich met een degen
liet doorboren, gedurende een hyp
notische proefneming. Tijdens dc
voorstelling, die de directeur bij
woonde, werd de film vertraagd af
gedraaid.
Oekraine dingt vergeefs naar V.N.-gunst
Zeven stemmingen en nog geen kans!
Zeven maal heeft de Alg. Vergadering
der Ver. Naties gisteren gestemd over de
vacature Polen in de Veiligheidsraad. En
nog zag de Oekraine, die wel is waar India
als tegencandidaat heeft, maar zich de aan
gewezen opvolger van Polen acht, zich niet
gekozen.
't Is geen wonder, dat schildknaap Wys-
jinsky de katheder opstormde en met van
woede overslaande stem riep: „Ik vraag u
op de man af: wat is hier gaande? De Sla
vische landen hebben onbetwist het recht
op een vertegenwoordiger in de Veilig
heidsraad, naast de Sowjet-Unie."
Voorzitter Aranha wilde de Russische
spreker op het onbehoorlijke van zijn hou
ding, stemming te maken voor een bepaal
de candidal wijzen maar Wysjinsky zag
zelf al het hopeloze van zijn positie in en
riep: „Ik heb gezegd".
Overeenkomstig het voorstel van Spaak
is de stemming toen verdaagd tot heden
middag.
Prins Ferdinand krijgt
negen maanden
Prins Ferdinand Schoenach-Carolath, zoon
van de enige tijd geleden overleden prinses
Hermine, de weduwe van wijlen de Duitse
ex-keizer, is gisteren door een Brits militair
gerechtshof schuldig bevonden aan het ver
valsen van zijn denazificatie-vragenlijst,
daar hij ontkend had, lid van de nazi-party
te zijn geweest. Hij werd veroordeeld tot
negen maanden gevangenisstraf.
Mevrouw Pandit, de Indische afgevaar
digde protesteerde bij de voorzitter tegen
het Russische optreden.
Vóór deze incidenten had de vergadering
Canada (in plaats van Australië) en Argen
tinië (in de vacature Brazilië) voor twee
jaren als leden van de Veiligheidsraad ge
kozen.
Pakistan en Yemen zijn toegelaten als
leden der organisatie.
Duitse spoorweglieden
willen staken
De Duitse spoorweglieden hebben in een
ultimatum van de Britse bezetters geëist,
dat de voedselvoorziening vóór 31 October
moet zijn verbeterd. Ook vragen zij een
40-urige werkweek. Indien deze eisen niet
worden ingewilligd zullen de heren gaan
staken, aldus het ultimatum. In bevoegde
Duitse kringen is men zich bewust van de
ernstige gevolgen die een dergelijke sta
king met zich kan brengen.
Dit zijn de mensen die <je Nederlandse
spoorwegstaking zochten te breken met.
honger.
Vierhonderd doden bij aard
beving in Perzië
Tengevolge van een zeer hevige aard
beving zijn meer dan vierhonderd men
sen te Ghaen in de provincie Khorassan,
in het Noord-Oosten van Perzië, om het
leven gekomen.
Gisteren werd in Surrey het dochtertje gedoopt van Prinses Elizabeth's hof
dame, mrs Elphinstone. De plechtigheid werd bijgewoond door de Engelse
Kroonprinses, die de peetmoeder van het kindje is.
Tweede Kamer
Sterke stroming tegen zwemexcessen
Minister Drees vraagt schorsing van de behandeling
(Van onze parlementsredacteur.)
VANNACHT om half één kreeg de behandeling in de Tweede Kamer van
de wet, die bepalingen zal bevatten ter voorkoming van gevaren voor
de gezondheid en het leven In verband met het gebruik van zweminrichtin
gen zowaar een sensationeel karakter. De Kamer nam nl. een amendement
aan, dat door Minister Drees zo goed als onaanvaardbaar werd gekenschetst.
Hierna verzocht de bewindsman, de behandeling verder te schorsen, opdat
hU zich nader zou kunnen beraden.
Voor de Tweede Kamer begon met de
zweminrichtingenwet 1947 had zy zonder
hoofdelijke stemming de herverkavelings-
wet Walcheren aangenomen. Geheel
der strijd was dit niet gegaan. Zoals be
kend is in de wet als stok achter de deur
een reeks bepalingen opgenomen,
neerkomen op een gedwongen herverka
veling, met daaraan verbonden gedwon
gen vertrek van het eiland. Hiertegen
richtten zich principiële bezwaren. De
desbetreffende artikelen werden echter
toch aangenomen met 43 tegen 19 stem
men. Enkele andere amendementen wer
den voorts ingediend, ingetrokken, afge
stemd of overgenomen, waarna het ge
hele wetsontwerp zonder meer onder de
hamer doorging.
r zUn het de soldaten, die de boeren bijspringen. Ditmaal bevolken heel
-nnen-in-khaki de veenkolonies, waar in grote haast de aardappels op
de uitgestrekte akkers gerooid worden.
Zwemmen en de rest
Het door minister Drees ingediende
wetsontwerp had betrekking op het bin.-
aan vergunningen van het exploi-
van zweminrichtingen. Er was ech
ter in de Kamer een sterke stroming (bij
de schriftelijke voorbereiding was dit al
gebleken) die van deze in opzet zuiver
technisch-hygiënische wet gebruik wilde
maken, om tegelijk maatregelen te doen
treffen op het gebied van de openbare
zedelijkheid, of liever van de geestelijke
gezondheid. De promotor van deze stro
ming was de katholieke afgevaardigde
magister Stokman, gesteund door de A.R.
Delftse predikant Fokkema. Beiden be
toogden, dat de centrale overheid hier
taak heeft. Daartegenover betoogden
de heren Schonenberg (Comm.), Tho-
en (Arb.) en Korthals (Vrijh.), dat
zulks eigenlijk in het geheel niet nodig
zich daarbij op het zeer liberale
standpunt ptellende, dat men niet i
moet regelefc -dan strikt noodzakelijk is.
De Minister gooide het over een r
practische boeg: hij zag geen kans.
dergelijke regeling werkelijk effectief
door te voeren.
Het resultaat van de wensen van dr
Stokman en zijn medestanders was een
amendement, waarbij een nieuw artikel
werd ingevoegd, waarin aan de gemeen
ten werd voorgeschreven, voorschriften
te geven met betrekking tot het ri
van geschikte tijden voor het ge
bruik maken van de zweminrichting door
ieder geslacht afzonderlijk (dus tegen
het gemengd zwemmen) en voorts maat
regelen te treffen om te voorkomen, dat
in zweminrichtingen aanstoot wordt ge
geven aan de bezoekers of aan het pu
bliek in de omgeving.
Een poging van de heer Thomassen,
tevens in de gemeentelijke verordening
te doen vastleggen, dat er gelegenheid
moet worden geboden voor gemengd
den, mislukte. Een daartoe strekkend
sub-amendement werd verworpen met
25 tegen 35 stemmen.
Het amendement-Stokman werd be
streden. De Communistische vertegen
woordiger van de jeugd, Fred. Schonen
berg, stelde nota bene voor het gemengd
zwemmen overdag en het afzonderlijk
zwemmen 's nachts te doen plaats hebben.
Het amendement werd echter, on
danks alle bestrijding aangenomen met
35 tegen 26 stemmen, waarna, zoals ge
meld, minister Drees opschorting van de
behandeling vroeg, om zich nader te
kunnen beraden.
Haar beide kinderen in was
ted verdronken
Krankzinnige daad van Amsterdamse
moeder.
Een Amsterdamse vrouw heeft gister
middag haar vijfjarig zoontje in een was
ted verdronken en toen het zevenjarig
dochtertje na schooltijd thuis kwam, ook
dat op dezelfde wijze van het lever, be
roofd. De moeder legde de beide kinde
ren naast elkaar in bed en meldde zich
gisteravond bij de politie. Zij bleek onge
noegen te hebben met haar man, die in
militaire dienst is. Vroeger is zij gedu
rende enige tyd in het krankzinnigen
gesticht te Amersfoort verpleegd.
DAT de Ned. Vegetariërsbond vegeta
rische tehuizen wil bouwen, waarvoor
reeds f70.000 bijeen is gebracht.
DAT volgens een nieuwe prijsregeling
de pryzen van niet-standaard-kisten met
ong. 5 pet verlaagd zijn, doch de prijzen
standaardkisten slechts een kleine
wijziging ondergingen.
DAT in de St. Crt van gisteren mede
delingen worden gedaan door de Rijks-
seruminrichting betreffende afgifte cer
tificaten voor de invoer van kuikens en
kosten van onderzoekingen.
DAT mr D. Hudig, i.pl.v. jhr G. L.
Schorer benoemd is tot voorz. van het
Nat. Technisch Instituut voor Scheep
vaart en Luchtvaart te Rotterdam en tot
nieuwe leden o.m. werden geltozer:
schout by nacht J. J. C. Bennik, gen.-maj.
C. Giebel, mr J. J. Oyevaar, dr ir J. A.
Ringers, mr D. G. W. Spitzen en prof.
dr ir F. A. Vening Meinesz
DAT de directeur van dit Instituut, J.
W. J. baron van Haersolte op 1 Jan. a.s.
aftrepdt na 28 jaar deze functie bekleed
te hebben.
DAT het Tweede Kamerlid Van Sleen
(Arb.) min. Fiévez heeft gevraagd hoe
het staat met de voorgenomen herziening
van de fin. regeling voor niet-pensioen-
gereohtigde militairen in zgn. mobilisatie-
slachtoffers.
DAT voor het Bossche B.G. gisteren
tegen de 21-j. SS-er A. Daams, die in het
„spergebied" bij Rhenen 2 personen had
doodgeschoten, 10 j. R.W.I. werd geëist.
DAT hetzelfde B.G. de filmoperateur W.
Raayman te Oss wegens dienstneming bij
de „Arbeitskontrolledienst" tot 15 j. ver
oordeelde.
DAT Den Bosch een overdekt en open
zwembad alsmede een badhuis wil bou
wen, terwijl binnenkort begonnen wordt
met de bouw van het eerste complex in
dustriegebouwen.
DAT het A'damse B. G. hedenmorgen
de bunkerbouwer H. Klaassen uit Heem
stede tot 3 j. gev. straf veroordeelde.
DAT binnenkort een bijeenkomst ge
organiseerd wordt van Nederlandse, Bel
gische en Luxemburgse notarissen.
DAT de bankbiljettencirculatie in de
afgelopen week met 55 millioen gld toe
nam en momenteel £2.856 millioen be
draagt.
DAT tal van eigenar-enzakenlieden ui*,
het centrum van de stad Groningen zich
verzetten tegen de uitbreiding van het
stadhuis op de Grote Markt, aangezien
dit een vermindering van 35 pet van de
zakenruimte zou betekenen.
DAT met een feestavond in het Con
certgebouw te Haarlem gisteren de vie
ring van het tweejarig bestaan van de
militaire stormschool „Wildhoef te
Bloemendaal werd besloten.
DAT in de St.Crt. van gisteren zijn
opgenomen: wijzigingen in de DUW-
loonregelingen 1946. een uitvoering ge
neesmiddelen beschikking 1947 en een
wijziging prijzenbeschikking japonnen,
blouses, rokken en overgooiers 1947.
DAT het N.V.V. i.vm. de invoering van
de noodwet voor ouden van dagen aan
min. Drees een danktelegram heeft ge-
DAT voor het Bredase tribunaal gis
teren terecht stond de ex-burgemeester
van Hoeven, P. J. J. Jansen, die o.m. het
klooster te Baarle Nassau ten behoeve
van de Landstand had overgenomen.
DAT een barak te Delfzijl, waarin zes
gezinnen woonden, door onbekende oor
zaak totaal is uitgebrand, waarbij de in
boedels gedeeltelijk verolren gingen.
Interpellatie over rantsoen
verlaging op 10 October
De Tweede Kamer besliste gisteren, dat
de interpellatie-Wagenaar over de verla
ging der rantsoenen gehouden zal worden
op Vrijdag, 10 October.
MR VAN HEUVEN GOEDHART
EERSTE KAMERLID?
In de vacature-Stuf kens (Arb.) is
noemd verklaard tot lid der Eerste Kamer
mr C. J. van Heuven Goedhart te Bussum.
Prins Bernhard bezocht Doorn
en Wageningen
Prins Bernhard heeft gistermiddag op
zijn tournée langs de marineafdelingen
het kamp voor mariniers „Woestduin" te
Doorn bezocht, waar hy de nieuwe ge
bouwen bezichtigde en een gevechtsde-'
monstratie in het Kaapse Bos bijwoonde.
Vervolgens begaf de Prins zich naar het
Scheepsbouwkundig Proefstation te Wa-
geningen. De Prins woonde twee model-
proeven bij en toonde grote belangstelling
voor het stromend laboratorium.
Wegenwacht wordt ook
brandweerman
Alle wegenwachten van de A.N.W.B.
worden uitgerust met brandblusappara-
ten van het modernste type, welke op de
bagagedrager van de motor bevestigd
worden. Het zal daardoor mogelijk zijn
auto's, die onderweg met een begin van
brand te kampen krijgen, voor uitbran
den te behoeden. Reeds een groot deel
der „Gele Rijders" van de A.N.W.B. is
van dit apparaat voorzien.
Philip Kannah, de Amerikaanse on
der-minister van Arbeid, heeft uit pro
test tegen de arbeidswet van Taft-Hartley,
die de vakverenigingen aan banden heeft
gelegd, ontslag genomen.
Het contra-gewicht
tegenwoordige
geleide economie een zeer belang
rijke plaats inneemt Omdat zij fungeert
als contragewicht tegen optredende infla
toire tendenzen. Zou de overheid er niet
in slagen de prijzen, de lonen in be
dwang te houden, dan ware het hek van
de dam en zou ons land in een ongebrei
delde inflatie terecht komen. De loon-
en prijscontrole is dus in deze periode
een onvermijdelijkheid, waaraan, gez.cn
de schaarste op allerlei gebied, eenvou
dig niet te ontkomen is. Gelet echter op
het karakter van de prijs- en looncon-
tróle is het nu eenmaal onmogelijk het
alle mensen naar de zin te maken, om
dat de overheid winstmarges beperkt,
looninkomen op maxima stelt. Erger
het echter, dat het systeem der over-
heidscontröle niet zuiver en vooral ruw
werkt, waardoor allerlei grieven bij be
langhebbenden ontstaan. Prof. Brouwer,
de directeur-generaal van de prijzen,
erkende dezer dagen in een rede. dat in
brede kringen van ons volk ontevreden
heid over de prijs- en loonpolitiek be
staat, omdat ieder denkt, dat hij, al»
het erop aankomt, de zwaarst getroffene
is, waarna de gezamenlijke toorn zich
tegen de overheid richt.
Het grootste kwaad der prijscontróle
is o.i. gelegen in 't dikwyls voorkomend
feit, dat de overheidsvoorschriften ach
ter de werkelijke toestand aankomen,
zodat met de wisselende kansen van net
bedrijfsleven niet voldoende wordt re
kening gehouden Voorts houde men het
oog, dat de legio overheidsvoorschriften
verstarring in de hand werken. Het be
drijfsleven gaat gebukt onder de last
ener bureaucratie, die een ernstige be
lemmering voor zijn ontplooiing vormt.
Terecht merkte prof. Brouwer op. dat
tegenwoordig de kostprijs-calculatie de
afgod ls geworden, terwijl vroeger de
vrije concurrentie als zodanig fungeer
de. Wij achten dit een minder gewenst
symptoom, maar het bedrijfsleven wordt
a.h.w. gedwongen om zich tegenwoordig
meer te bekommeren om zijn kostprijs-
calculatie dan om de concurrentie. Dit
bezwaar wordt door de overheid ook wel
ingezien, want de directeur-generaal
van de pryzen maakte de opmerking,
dat concurrentie in een kapitalistische
en zelfs in een socialistische maatschap
pij niet gemist kan worden. Het geschetst
verschijnsel is ongezond, maar o.i. in-
haerent aan de geleide economie.
Afgezien van de vele gewettigde grie
ven, welke in brede kringen tegen de be
staande prijs- en looncontróle bestaat,
kan anderzijds niet ontkend worden, dat
men ook meermalen een onjuiste critiek
lanceert. Nog al te veel denkt men in de
winstcijfers der oorlogsjaren, in welke
periode vele zakenlieden door de onge
breidelde geldcreatie, wat betreft het op
gemakkelijke wijze van winstmaken wel
erg zijn verwend. Men doet juister als
vergelijkingsbasis de voor-oorlogsjaren
te nemen, toen de concurrentie zich ge
ducht deed gelden.
En voorts houde men in het oog. dat
de omstandigheden, waarin ons land
verkeert, zodanig zyn, dat een reële ver
arming zich in vele kringen onvermijde
lijk openbaart. Had men vroeger last van
de concurrentie, tegenwoordig neemt de
prijscontrole, zij het uiterst gebrekkig,
deze taak der concurrentie over.
Bezint men zich nu op de tot dusver
met de prijsbeheersing behaalde resul-
iaten, dan constateert men. dat onge
twijfeld belangrijke vorderingen zijn ge
maakt. Dat de kosten van het levens
onderhoud te onzent niet in betekenen
de mate stijgen, is ongetwijfeld voor
een goed deel aan de prijscontróle te
danken. Het prijspeil kwam in ons land
gedurende dit jaar ongeveer 10 pet.
boven het niveau van 1946. wat gunstig
afsteekt bij andere landen, b.v. de Ver.
Staten.
Overigens zou het niet juist zijn om
deze vergelijking geheel door te trek
ken, omdat in Amerika de prijsvorming
een vrije ontwikkeling had. terwijl hier
te lande door het contra-gewicht der
prijsbeheersing het prijsniveau een
kunstmatig karakter heeft-
Zou men hier te lande lonen en prij
zen vrijlaten, de subsidiepolitiek af
schaffen en het bedrijfsleven zich vrij
laten ontwikkelen, dan zou de situatie
uiteraard geheel anders ziin En het zou
uiteindelijk toch noodzakelijk zijn om
tot natuurlijke verhoudingen te komen.
Zolang de zwarte markt nog niet uit
geroeid en de begroting niet gesaneerd
is, blijven deze een bedreiging van de
prijscontróle vormen. Ook het gevaar
van het wegtrekken ener hoeksteen uit
't gebouw der prijs- en looncontróle moet
niet onderschat worden. Faalt men op
een punt, dan dreigt de ondergravlug
van het geheele gebouw. En gezien het
zeer kunstmatig geheel van de teeen-
woordige prijs- en loonstructuur. zijn de
risico's in deze lang niet denkbeeldig.
Kille zakelijkheid bedreigt het plan-
Marshall
Frankrijk en Washington ongerust over Congres
Het ziet er naar uit of Republikeinse
zakelykheld een snelle hulpverlening
van Amerika aan Europa onmogelijk
zal maken. Zowel in Frankrijk als pp
het Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken is men „ontsteld" over het
plan, de tussentUdse hulpverlening aan
Europese landen voor te leggen aan het
Congres dat een Republikeinse en dus
anti-Truman meerderheid heeft. Ern
stige stagnatie, In het Marshall-hulp
plan zal daarvan het gevolg zijn.
Vandaag bezocht minister Bidau\t presi
dent Truman om hem in te lichten over de
Franse zórgen.
Weliswaar heeft de Republikein Vanden-
berg gisteren verklaard, „het elementaire
vraagstuk, dat thans dringend om een op
lossing vraagt is: zal de mensheid erin sla
gen zich staande te houden in een vrije
maatschappij", doch zij, die uit deze idea
listische zienswijze moed putten voor een
gunstige Republikeinse houding ten aan
zien van Trumans voorstellen, kregen heden
een koude Republikeinse douche.
In een interview heeft Joseph Martin,
Republikeins voorzitter van het Huis van
Afgevaardigden n-1. de voorwaarden be
kend gemaakt, waaronder zyn party met
Truman en Marshall wil samenwerken. Het
zijn: opgave van het juiste bedrag der hulp
verlening en precieze waarborgen over de
besteding van het geld, terwijl bewezen
moet worden, dat het kapitaal voor con
structieve doeleinden n.l. de gezondmakmg
van Europa bestemd is en deze hulpverle
ning de Amerikaanse economie niet ver-
Lik ben een zakenman", aldus Martin,
„en ik neem geen beslissingen, als ik niet
weet. waar ik aan toe ben."
Aan een dergelijke kille, kapitalistische
mentaliteit is Europa, ..hongerend en door
communisme bedreigd", zoals Truman giste
ren zei, overgeleverd.
Zelf geen held
George Delfanne, de uitvinder van
de door de Gestapo toegepaste „bad
kuur". waarbij de slachtoffers in ijs
koud water werden gedompeld rot
zij het bewustzijn verloren, is heden
ochtend vroeg tu Parijs door de kogel
terechtgesteld. Toen de bewakers in
zijn cel kwamen om hem te halen
voor de executie, viel hij flauw
Rustig herfstiveer
Tot morgenavond verwacht De Bilt:
Koude nacht met vorming van nevel, of
mistbanken, die morgen weer oplossen.
Overigens gedeeltelijk bewolkt en droog
weer. In de namiddag opnieuw iets hogere
temperatuur. Uitgezonderd tijdelijk nog
matige Westelijke wind langs de Wadden
eilanden. weinig wind.
ZON EN MAAN.
Woensdag 2 September. Zon op 6.40 en
onder 18.18. Maan op 18.17 en onder 9.08.
Dinsdag 8 September L.K.