Nieuwe Leidsche Courant | 1947 | 30 september 1947 | pagina 2

Leidse Raad aanvaardde
plan na veel bezwaren

onteigenings-

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

DINSDAG 30 SEPTEMBER

Stqdsmeuws

Motie-Hendrik? tracht dupering der tuinders
zoveel mogelijk op! te vangen

Kosten van het plan belopen |vuld? Ontgraving tot 25

r een extra grondaankoop

bijna f 3.000.000

Het voorstel van B. en W. inzake het
onteigenen van gronden in de Stadspolder
en de Bosch- en Gasthaispolder (we
schreven hierover reeds breedvoerig),
ontmoette bezwaren van verschillende
zijden. Op de voorgrond traden daar
by de twee deskundige Prot.-Chr. raads
leden de heren VAN ITERSON en HEN
DRIKS en van enkele economen, w
onder de heer KNOL.

De heer VAN ITERSON sprak
allereerst zijn misnoegen over uit,
deze zaak werd geforceerd. Er was (ook
in de commissie) niet voldoende tijd
haar te bestuderen. En dat, terwijl de
zaak uitermate moeilijk en teer is. Aan
de ene kant het grote woningprobleem,
aan de andere het uitstoten van vele
mensen uit hun bedrijf. Spr. wenst voor
alles woningbouw, de vraag is echler,
op welke wijze wil de gemeente zich
meester maken van de gronden en voor
hoeveel jaren wil men vooruitgrijpen.

Het plan-Zuid-West valt in drieën uit
een: industrie-terrein Trekvliet 19.5 ha.
woningbouw 77 ha. en Sportvelden, plant
soenen, volkstuinen enz. 36 ha. Waarom
is voor de volkstuinders wel, voor de 20
gedupeerde tuinders geen plaats inge
ruimd? De industrie geeft men een kans.
maar waar moeten de tuinders met hun
bedrijf heen? Vooral de bedrijfsschade
mag niet worden onderschat.

Hoeveel woningen er in 1958 zullen ge
bouwd zijn, kan niemand zeggen. De he
ren op de bureaux zijn optimistisch, de
mensen van het vak pessimistisch. In
topjaren was Leiden in staat, een kleine
600 woningen per jaar te bouwen. Toen
had men materiaal en arbeidskrachten.

En de randgemeenten zijn Leiden al
Volgens het schema zullen er in 1947 331
woningen in plan-Noord gereed komen
Reeds voor de oorlog werd goedkoper (en
daarom meer) gebouwd in Voorschoten,

Leiderdorp en Oegstgeest.

Wij moeten bouwen, maar laten wij
steeds weer voor enkele jaren
naar behoeffe te werk gaan er. geen
stoute verwachtingen wekken. Spr beval
een ophoging „in de droge" aan boven
„in de natte", gezien de ervaringen. Lei
den bouwe veel, maar blijve met beide
benen op de grond staan. Anders voorzgg
spr. grote, teleurstellingen.

De heer FROHWEIN (P.v.d.V.) had
ook te weinig gehad voor grondige be
studering Het gaat bij dit plan niet aller
eerst om het bouwen van woningen
daar is spr. sterk voor maar het gaat
vooral om het recreatieterrein, dat te
groot is. Zo wordt het plan een sprong
in het wilde weg. Wat het plan-Zuid be
treft: voor onteigening moet er een uit
breidingsplan zijn Maar dat is nog niet
klaar, behalve het plan-Trekvliet; 132 ha
worden onteigend, waarvan 36 voor
recreatie, de verhouding is zoek. Het
plan-Noord: 32% ha. te onteigenen, waar
van 22,7 ha. voor recreatie, dat is de
klap op de vuurpijl. Spr. verweet de
houder een op-zij-gaan voor de com
nisten. omdat juist achter de Kooi
park moet komen en vond het bovendien
niet in de haak. dat een Chr.-Hist.
houder met zijn socialistische collega
meedoet aan de geldsmijterij.

Grij'pt de opzet niet te hoog?

De heer HENDRIKS (Prot.-Chr.) achtte
het vastaand, dat er woningen moeten
worden gebouwd, dat hiervoor grond
bouwrijp moet worden gemaakt, dat die
grond practisch niet te koop is en
onteigend moet worden. De vraag is
maar: hoeveel woningen, in welk tempo
en wat zijn de financiële en morele ge
volgen'' Het vraagstuk heeft dus een
technisch, een financieel en een moreel

Grijpt de opzet niet te hoog? Die is
gebaseerd op continue hongconjunctuur.

kan die
voor 10 jaar
vooruit bepa
len? En kan Lei
den per jaar 700
woningen bou
wen? Momen-
teeL lijkl het
nog niet veel
op De cijfers
1947

i. diepte vergt
an 120.000 m2.

12 ha., die niet genoemd worden.

Financieel: Leiden is noodlijdend, dus
soberheid. Het rapport noemde spr geflat
teerd. Het renteverlies zou een milli-
gulden kunnen overschrijden. Moreel:
diverse mensen worden brodeloos. Deze
tuinders kunnen nergens anders grond
kopen. Voor schadeloosstelling wordt 50
pet. der grondwaarde uitgetrokken. Kan
men dit schadeloosstellen noemen? 1
tuinders moeten andere grond hebben

Conclusies: ter voorkoming van renl.
verlies moet bouwterrein tevoren dispo
nibel zijn. De voorgestelde termijnen
overschrijden echter de noodzaak en
ke:. daardoor het risico van geldverlies
groter dan nodig. De onteigeningsdata
dienen zo laat mogelijk gesteld te worden,
1. de financiële last te drukken: 2
de executie voor betrokkenen zo lang
mogelijk uit te stellen, 3. tijd te vinden
•us onderzoek naar de moge.
lijkheid van grondruiling. Spr doet de
suggestie van onteigening in étappes
de hand.

Ook de heer KNOL (Prot.-Chr.)
op de slechte voorbereiding. Deze inge
slopen slechte gewoonte mag volgens spr.
voortaan niet meer voorkomen. De ont-
kenhing van de noodzakelijkheid
snelle woningbouw zou dwaasheid zijn.
Maar zal het grote gebrek aar

blijven? Men zie na de vorige
oorlog: spoedig een groot overschot.
Voorzichtigheid is hier geboden. Wat de
financiering betreft, zeker is het niet. dat
de rente later op de verkoopsprijs zal
kunnen worden verhaald. Er wordt uit
gegaan van 2 pet rente, maar er wordt
lening gesloten ad 3 pet. Voor de
gemeente kan hier een niet gering be
drag aan rente verloren gaan.

Behalve gebrek aan woonruimte is
ook gebrek aan agrarische gronden. De
ene groep van de bevolking heeft evenveel
recht op bescherming als de andere. On
aangenaam deed het spr. aan.
bruik wordt gepiaakt van een bijzondere
toestand (prijsstop), waardoor de verko-
Ders der gronden' niet dat verkrijgen,
waar ze eigenlijk recht op hebben,
ook hier moet worden gerekend met de
conjunctuur.

Op grond van een en ander kon spr.
voorlopig nog niet zijn stem aan
stel geven. Ook spr. gaf ernstig
weging, de onteigening in étappes uit tc

I taald? Wordt ook hier 1940 aangehouden'
3. Waarom zouden de woningbouwver
enigingen het renteverlies niet behoeven
te betalen en de particulieren wel?
I Is het niet te optimistisch te spreken
een rente van 2 pet en een geldlening
aan te gaan tegen 3 pet?

Verder weerlegde spr. de mening
de heer Knuttel als zou de Chr. fractie
niet progressief zijn. Gods woord geeft
ons t.a.v. het eigendomsrecht normen.
Reeds 20 eeuwen geleden werden de toe
standen. die wij thans beleden, voorspeld.
De heer Knuttel noemt ons ouderwets,
maar wij hebben een veel reëlere opvat
ting omtrent de „nieuwe tijd", want op
grond van Gods Woord mogen wjj ver
wachten „een nieuwe hemel en een
nieuwe aarde".

De wethouders antwoorden

Weth. JONGELEEN iP. v. d. A.) weer
legde eerst het gezegde, dat de commis
sie te weinig tijd $oor onderzoek zou
hebben gehad. De commissieleden had
den dan zelf bezwaar moeten maken. Er
was haast bij het voorstel.

Te optimistisch is het bouwschema
niet. Er is nuchter geredeneerd. Als het
minder doortastend v/as, zou men het
ons later ver
wijten. Men
vroeg: welke
ontwikkeling
zal de bouw
nemen^ Als ons
het aanbod van
500 of 1000 be
tonnen wonin
gen wordt ge
daan, wat niet
ondenkbaar is,
moeten we het
dan afwijzen,
omdat er geen
grond is? Wil
len we de ach
terstand in 10

jaar inhalen,
dan moeten per

jaar 430 wonin- Weth. JONGELEEN
gen worden ge
bouwd. Het schema rekent met 400. Als
wil bouwen, moet men grond heb
ben. Die heeft de gemeente zo goed als
niet meer. Gepoogd is, de grond

tuinders zonder onteigening i

nen. Een paar kleine stukjes, verder
3. en W. niets in handen gekomen. B.
W. moeten dus ongewild onteigenen,
het eigendomsrecht aantasten. Er be
staat echter niet alleen een eigendoms
recht op gronden, maar ook op huizen.
De huiseigenaren hebben tegenwoordig
ook heel weinig over hun bezit te zeg
gen. De onteigening berust op wetten
en is dus niét „Duits", zoals gezegd werd
door de heer A. van Dijk. Ze is ook niet
Leiden is hopeloos ten achter. De
grote steden kunnen niet steeds blijven
uitbreiden. Men wil van hogerhand de
bouw in steden als Leiden stimuleren.
Leiden heeft een gunstige verkeerslig-
ging (men zie ook een rapport van de
K. Zuid-Holland inzake vestiging
industrie). Het mag Leiden niet
ontbreken aan gedurfde politiek.
De woningen zijn niet alleen bestemd
de bouwverenigingen,

Den

Haag vastge
houden. om tt
leurstelling t
voorkomen.

Opspuiten va
de terreinen
zeker gcono-
misoh. Maar
moet de bijna 3 millioen m3 zand
n komen? Moet hiervoor eer
nieuw watersportcentrum worden ge-
creëer-"' Mogen de te maken gaten open
blijven of moeten die weer worden ge-

D HENDRIKS

Leidse taxibedrijven wensen
zelfstandig te blijven
Aft!. Leiden opgericht van de Federatie
van huur-auto-bedrijven in Nederland.

Er dreigt Overheidsbemoeiing op grote
■chaal in het bedrijfsleven, er dreigen
zelfs bepaalde dictatoriale tendenzen;
het Leidse taxi-bedrijf, wakker geschud
door voorbeelden uit de naaste omgeving,
heeft zich gisteravond in Hotel Rijnland
beraden op de toekomst. Onder leiding
van de heer A. Adriaans, voorzitter van
de Federatie van huur-auto-bedrijven in
Nederland, en voorgelicht door de heer
B. Vos. directeur van de Bond voor Be-
drijfsautovervoer in Nederland, werd
een Leidse afdeling van de Federatie op
gericht, die aan B. en W. een ontwerp
voorstel zullen aanbieden betreffende
reorganisatie van het huur-autobcdrijf.
Men hoopt op deze wijze Overheids
bemoeiing onnodig te maken en de kleine
zelfstandigen te redden. In het voorlopig
bestuur van de Leidse afdeling, dat te
vens als contactcommissie zal optreden
tussen de Federatie en het Gemeente
bestuur. zijn gekozen de heren W. C. A.
Kerkhof (voorzitter), G. Werkhoven (se
cretaris) en H. Borgerding (penning
meester).

Verschenen is het jaarverslag 1946
van het Ned. Legermuseum „Generaal
Hoefer" te Leiden. We hopen hier
nader op terug te'komen.

Ter inzage: passagierslijsten s s.
Volendam (verm aankomst te R'dai-i 15
Oct., 642 passagiers) en m.s. „Koia
Agoeng" (idem 4 Oct, 15 passagiers).

gronden zal in etappes moeten geschie
den. Arbeiders zijn maar al te vaak eer
verlengstuk van de machine en hebben
daarom recreatie nodig. Spr. schaamt
zich niet voor zijn principes en
zoals de heer Frohwein beweerde, op zij
voor communistische agitatie. De heer
Frohwein zegt wel eens vaker iets, dat
hij niet kan verantwoorden. Het sport
park moet er komen, omdat Leiden eer
schromelijk tekort aan speelterreinen
e.d heeft.

Wat de zandkwestie betreft:
dénkt aan de haven van Katwijk i
grote gaten, maar spr. kan mededelen,
dat aan een groot plan wordt gewerkt
Er is haast bij, want er zijn kapers op
de kust Als we andere grond aan de
tuinders moeten geven, volgt weer ont
eigening. Natuurlijk zullen B. en W. wel
alle mogelijke medewerking aan de ge
dupeerde tuinders verlenen.

Wat het college nu doet is in het be
lang van de volkshuisvesting in het al
gemeen. Er zijn ook industrieterreinen,
kerken, scholen e.d. nodig. Die kunnen
ook onder het plan vallen.

Weth. v. d. KWAAK (Prot.-Chr.) be
lichtte de financiële kant van de zaak,
de moeilijkheden zich niet ontveinzend.
Het motief is de diepe noodzaak van het
moment. Er is risico en er kan twijfel
bestaan, of het bouwschema wel uit
komt, maar het voorstel was nodig, om
te kunnen bouwen. Den Haag heeft voor
ander de nodige voorwaarden ge
steld, ook die t.a.v. de schadevergoe
ding. Het verschil in prijs plan-Noord
plan-Z.W. berust er op, dat de grond
in Noord boven de agrarische waarde
ligt.

Wat de renteberekening betreft: bij
het bouwrijp-maken mng alles verdis
conteerd worden. Uit alles moge blijken,
dat het plan zeer sober is opgezet en
dat. niet gegokt is.

Er worden tegenwoordig in de Raad

el eens dingen gezegd, die men ach
teraf niet au serieux moet nemen. Als
iemand tegen snr. uitvalt, zegt spr. toch
U hebt zitten te slapen, al is

dat a

Ook Leiden heeft nu een textiel-school

Met 33 tegen 3 er door!

Het

te

i de

particulieren. Het opspuiten der Dijk (P. v. d. A.).

duplieken veel op te nemen. Niet
der dan 5 uur heeft de Raad ove
onteigeningsplan geboomd. Verschillen
de sprekers achtten de argümentering
door weth. Jonéeleen niet afdoende.

De heer HENDRIKS diende een twee
tal moties in: 1. ter voorkoming
renteverlies en om de tuinders voorals
nog zoveel mogelijk te sparen,
het plan in étaDpes uitgevoerd. 2. Om de
geduDeerde tuinders tegemoet te komen,
worde grondruil zoveel mogelijk door de
gemeente bevorderd, voordat tot
eivening wordt overgegaan. De heer
RIEMENS (P. v. d, A.) voegde dit laat
ste aan: ruil in of buiten Leiden.

Weth. JONGELEEN weerlegde
twee fabeltjes: het hele plan-Noord bevat
niet 32 ha, maar 72 ha waarvan 22 ha
voor recreatie. Van de 72 ha moet 32 ha
onteigend, ten tweede: de
de Kooi moet er komen, omdat
is, en niet, omdat er communisten

De heer HENDRIKS trok tenslotte
eerste motie in, gezien de wettelijke
kwesties, terwijl zijn tweede door
W. werd overgenomen. Het voorst'

en W werd hierna aangenomen met
tegen 3 stemmen. Tegen: de heren
Frohwein (P! v. d. V.)

Het onderwijs In de exploitatievergoeding

WAT DE RAAD VERDER
BEHANDELDE

Voordat de raad gistermicdag
afhandeling der agenda begon, wilde de
voorz, burgemeester jhr mr F. H. van
Kinschot, eer. verzuim goed maken, dat
hem uit de pers was gebleken. Op de dag
van de vorige zitting was namelijk, zoals
gemeld, mevr. Braggaar-de Does 20 jaar
raadslid. De voorz. sprak mevr Braggaar
hartelijk toe, waarop het oudste vrou
welijke raadslid op haar beurt dank
>r de samenwerking en het feit,
haar steeds als een volwaardig
lid had beschouwd. Ook de ambtenaren en
de partijgenoten betrok spr. in haar dank.

De notulen

i op-

telijke gang is,
betaald krijgt, i
gegeven. B en
bewandeld, om
helpen, n

Een rij van sprekers

De heer VOS (P.v dV.) achtte de
recreatie in deze opzet economisch niet
verantwoord. De berekening steunt vol
gens spr. op niets, zodat onnodig parti
culiere belangen worden aangetast. Dc
vraag is immers: In hoeverre mag m«
het belang van de particulier achterstel
'en bij dat der gemeenschap? Snr. kan
het met het voorstel in deze 1
eens zijn. Laat de gemeente eerst uit
rekenen. welke grond op korte termijn
nodig is en later verder gaan.

Eveneens verzette de heer A v DIJK
(KVP) zich tegen het voorstel Hij ci
stateerde een gemis aan deskundige m<
oeg zich af. of de gelden wel
de juiste wijze worden besteed. Niet
minder dan 50 ha wordt aan de cultuur
grond onttrokken en voor recreatie be
steed. We hebben dichtbii recreatie ge
noeg. aldus snreker: Katwiik Noordwnk
de Leidse Hout. De vergoeding voor
gronden is ook veel te weinig. B en
ïgen wel: die schrijft Den Haag vc
lar als we zelf overtuigd zijn. dat
weinig is. mogen we er toch niet or
an. Spr. achtte de toestand op wonii
gebied nog niet zo heel erg, wat enige
?T>ntwaardi»inv verwekte.

De heer KNUTTEL 'Comm.) noemde
at voorstel een staD in de goede rich
ting Spr. vroeg zich af.- wat men be
doelt met het omslaan van de conjunc-
ïur en vond de conjunctuur van tegen
woordig al ongunstig genoeg. Of be
doelt men een omzwaai als in Tsjecho-
Slowakije. waar thans iedereen werkt
voor de gemeenschap. Men zegt ook. d;
de recreatie veel geld kost. Waarvoor
zal men het beter besteden? Niet
licht moet men denken over de tuinders,
die elders geen grond kunnen kopen
Maar als de bouwterreinen er zijn. is dat
een stimulans, als ze er niet zijn. een
rem. om te bouwen. Wel moeten we met
de belangen der eigenaars zoveel moge
lijk rekening houden.

De heer RIEMENS (P.v d.A.) zette de
belangen van de tuinders uiteen. Het
betreft 35 ha van de beste kwaliteit. Als
het zo doorgaat met de agrarische gron
den, waar moeten we dan heen met
tuinbouw? Op de te onteigenen gronden
werd in J946 f308.000 omgezet, dat is
10 pet van de omzet der Leidse groen-
tenveiling. Het gaat om: 31 ha koude
grond. 3.4 ha kassen en warenhuizen
zeer kostbare) en 1.35 ha
olatglas geïnvesteerd f 400 000. lonen per
jaar f250.000. een 70 volwaardige gezin-
•uim 10 maal zoveel arbeids-inten-
grond als voor gewone landbouw.

De gemeente moet op zich nemen, de tuin*
ders aan nieuw teelland te helpen, van
dezelfde kwaliteit, in Leiden of er

"Deneer SCHULLER (P.v.d.A.) bracht
dank voor het tempo, waarmee dit voor
stel .ter tafel komt. Spr. wilde echter ook
waarschuwende stem laten horen. nl.
dit plan komt er geen stukje grond
sr voor bebouwing in aanmerkinp
moet voldoende recreatie zijn, we
kunnen de mensen toch niet als in een
pakhuis laten leven. De recreatie is nlef
m de woningen los te maken.*

De heer RIEDEL (P.v.d.A.) kon dc
critiek in veel ondersteunen. De critiek
as echter ook te steuneiv en die
heeft ook gefaald. We moeten vooruitzien
durven, zoals Rotterdam en ook Kat
wijk. Er zitten mogelijkheden in dit
plan. Het moet uitgeroerd, anders ko
en we helemaal in het moeras.

De heer KNETSCH (Prot.Chr.) wilde
-aag weten, waarom de taxatie van het
plan-Noord zoveel hoger ligt dan die
plan-Zuid-West, gezien de kwaliteit
der gronden. Spr. belichtte nog enkele
kanten en wel speciaal de grondprijs

De heer STOLP (Prot.-Chr.) stelde en
kele vragen: 1. Kan de wethouder posi
mededelingen doen inzake het cal
culeren van de rente tussen de data van
verkoop, om te voorkqmen, dat
het gehele renteverlies ten laste van de
gemeente komt? 2. Welke maatstaven

zijn aangelegd bij de veronderstelling kon verenigen. In dit prae-advies kwaml stijging op de scholen moet worden op
dat met 50 pet van de grondprijs de echter een zin voor, die volgens spr. toch gevangen. Beide zaken zullen worden be-
schadeloosstcl 1 ingen kunnen worden be* 1 wel een eigenaardige indruk moest ma* keken.

merking
heer A. VAN
DIJK (K. V P.)
goedgekeurd,
i Het reeds e
'der uitgetrok-
ken bedrag var
f135.000 voor i
verwarmingske
tels in „Ende
geest" werd ver
hoogd tot
f 143 500, Tot on
derwijzer aar
de Meisjesschool
voor U. L. O.
MEVR BRAGGAAR werd benoemd
de hr P. Schop-
huizen, thans tijdelijk; tot tijdelijk leraar
de geschiedenis aan de H.B S. voor
meisjes dr N. W. Lesquillier. Mej. A. M,
Balk zal worden overgeplaatst, van de
O.L. school aan de Paul Krügerstraat

de opleidingsschool voor U.L.O.
de Drie-Octoberstraat.

Het verzoek van de heer A. M. de Blauw
n rechtsherstel als directeur van ge
meentewerker. (in bezettingstijd ontsla-
werd ingewilligd. De heer LOM-
BERT (K.V.P.) sprak er zijn verwonde
ring over uit. dat dit nu pas geschiedde.
Weth. MENKEN (K.V.P.) antwoordde,
dat de wet rechtsherstel nog nieuw is en
het geval van de heer De Blauw als een
;r eerste gevallen is behandeld.

Zonder hoofdelijke stemming werden
aanvaard de voorstellen
inzake het beschikbaarstellen van gelden
ten behoeve van het doen van bodem
onderzoekingen (kosten f7250); tot het

an een overeenkomst
N.Z.H. en haar rechtsvoorgangsters in
zake het overnemen van de rechten er
verplichtingen voortvloeiende uit met be
doelde rechtsvoorgangsters gesloten over
eenkomsten; inzake het beschikibaarstel-
gelden ten behoeve van het her
stellen var. twee vloeren in de Stadsge
hoorzaal (kosten f5200); tot het verko-
bermstrook van de Haarlem
mertrekvaart onder Noordwijkerhout
W. H. Heemskerk, aldaar tegen fl.25
per m2; lot het aangaan van een geld
lening van f3.000.000, 20-jarig, onder
hands, tegen 3 pet.; om afwijzend
schikken op het verzoek van het bestuur
de Ver. voor Chr. onderwijs om
medewerking voor het vernieuwen van
vloerbedekking en het plaatsen van een
garsverwarmingsinstallatie in zijn school
het Plantsoen en idem voor het aan
schaffen van schoolboeken ten behoeve
m de school Hoge Morsohweg.

Over het laatste voorstel maakte de
heer WOUDSTRA (Prot. Chr.) enkele op
merkingen, hoewel hij zich met het
prae-advies, ingevolge de wet uitgebracht,

ker. op de schoolbesturen; nJ.: „Wil het
bestuur deze boekjes vervangen, dan zal
het de kosten van aanschaffing moete
bestrijden uit de exploitatievergoeding
De raad weet immers, aldus spr.. dat dit
onmogelijk is". De exploitatievergoeding
nauwelijks voldoende voor verwarming
e.d. ópr. wilde graag, dat de wethouder
verklaarde, dat het zijn verwachting
dat de vergoeding, die de besturen o
de afgelopen jaren nog krijgen voldoende
is, om de genoemde kosten te bestrijden.
In de tweede plaats- concludeerde het
prae-advies tot niet-aanneming op grond
van het beweerde, dat met het gevraagde
de normale eisen zouden zijn overschre
den. Spr. achtte dit zeer dubieus voor dt
♦aalmethode.

In antwoord hierop wees weth. VAN
SCHAIK (K.V.P.) er op. dat genoemde
kosten zowel bij het bijzonder als bij het
openbaar onderwijs uit de exploitatie
vergoeding moeten worden betaald Deze
vergoeding is wel gestegen, maar het bij:
onderwijs krijgt de stijging voorlopig nog
niet uitbetaald. Gelukkig is het bestuur
in hoger beroep gegaan en spr. hoopte, dat
de beslissing een gunstige wordt. De
dat het bijz. onderwijs
wat het openbaar heeft uit-
W. hebben enkele wegen
de bésturen der Chr scho-
naar geen enkele mogelijk
heid kunnen vinden. Over de onderhavige
taalmethode (die van H. H de Jong) kun
nen de meningen verschillen, maar d«
meeste onderwijzers vinden haar nog niet
verouderd.

Het voorstel van de burgemeester
zake het verhogen van de jaarwedden
van de wethouders (van f3996.25 tot
f5175, een vaste toelage van 15 pet. in
begrepen) ontlokte, terwijl de wethouders
de raadszaal hadden verlaten, enige
tegenstand bij de heren A. VAN DIJK
KORTMAN (beiden K.V.P.), die de v
hoging niet met terugwerkende kracht
wilden laten ingaan, omdat dit
keerd psychologisch effect op de ambte
hebben. De heer D. J. VAN
DIJK (P. v. d. A.) keerde zich tegen deze
mening. Het is steeds de bedoeling ge
weest, de verhoging te laten ingaan op
de datum van de infuctietredlpg in de
we raad. De heer WOUDSTRA achtte
vergelijking met de imbtenaren niet
juist. Bij de wethouders is alleen sprake
schadeloosstelling. Nadat de heer
SCHüLER (P. v..d. A.) zich vóór had
klaard en de VOORZ. een en ander had
toegelicht, werd het voorstel aangenomen
met de stemmen der fracties van de
K.V.P en P. v. d. V. tegen.

Aan het einde der vergadering inter
pelleerde de heer A. VAN DIJK (K.V.P.)

de levering van zand, o.m. voor het
plan-Noord, waarbij bepaalde expediteurs
zijn uitgeschakeld, gezien hun houding
tijdens de bezetting. Weth. JONGELEEN
de volgende vergadering antwoor-

Bij de rondvraag verzocht de heer AAL-
DERS (K.V.P.), gezien de grote kan-
vopr Katwijk, voor goede verbindings
wegen naar deze plaats te zorgen, om
Den Haag en Haarlem geen voorsprong te
geven. Weth. JONGELEEN zeide, dat
Leiden hieraan de volle aandacht be
steedt. Het is eohter een kwestie van de
provincie. De heer BALKESTEIN (Prot.
Chr.) wees op het gevaarlijke verkeers
punt Gangetje-Hogewoerd-Korevaerstraat
-Breestraat, de heer D. J, VAN DIJK (P.

d. A.) op de grote stijging van het kin
deraantal. Hij stelde voor, een commls-
benoemen, die onderzoekt, hoe deze

ALS AFDELING VAN DE
AMBACHTSSCHOOL

Op de hoogste verdieping van het .ge
bouw van de fa Gebr. van Wijk aan
de Herengracht is door de goede zorgen
van het bestuur van de Ambachtsschool,
onder voorzitterschap van ir J. G. van
Hoek, en van de daartoe in het leven
geroepen stichting, onder voorzitterschap
van de heer J. van Deventer, een vo
lopige lokaliteit ingericht waarin
1 October af de textiel-dagschool
zijn gevestigd. Na Enschede, Tilburg
Eindhoven zal dus nu ook Leiden zulk
een belangrijke instelling rijk zijn.

De officiële opening had Maandagmid
dag plaats, waarbij ir Van Hoek de ope
ningsrede uitsprak. Deze spr. gaf aller
eerst een overzicht van de oprichtings
geschiedenis. De plannen voor deze tak
onderwijs lagen al tien jaar gereed,
verder dan een avondschool was
vooralsnog niet gekomen. De oor
log legde ook dit onderwijs stil. om door
de huidige wethouder van onderwijs tot
nieuw leven te worden gewekt. Bij de
stichting van de textiel-dagschool. die
als onderdeel van het ambachtsonder-
wijs zal fimgeren, werd vooral veel me
dewerking ondervonden van ir M
Goote, chef van de afdeling nijverheids
onderwijs van het departement van
Onderwijs, en van de heren inspecteurs
dat onderwijs, terwijl de heer Van
Hoek ook heel bijzondere dank bracht
de heer G. E. E. Kuyntjes, directeur
de "ambachtsschool, onder wie het
geheel zal ressorteren.

Na deze rede werden de machines in
werking gebracht en bezichtigde men de
lokaliteit. Vervolgens weer samengeko-
beluisterde men nog een rij spre
kers.' die allen getuigden van de goede
geest van samenwerking, waarin een en
ander was geschied. De heer J. L. G.

trad op namens de inspectie N.O.
Deze spreker wilde het textielonderwijs
organische verbinding gebracht zien
met het algemeen-vormend onderwijs,
hetgeen een zware taak legt op de schou
ders van de directeur. Namens de wet-

spraak in de volgende zaken:

G. A. Hoorn te Leiden, internering
voor de tijd van 3 jaar tot 23 Juni 1948,
ontzetting uit de beide kiesrechten, het
dienen bij de gewapende macht en het
bekleden van openbare functies en ver
beurd verklaring van een gedeelte van
het vermogen f4500.

W. C. de la Court te Leiden, interne
ring voor de tijd van 3 jaar tot 24 Dec.
1947, de overige tijd als proeftijd door
te brengen onder toezicht van de Stich
ting Pol. Del.

J. N. Munk te Leiden, internering voor
de tijd van 5 jaar tot 29 Mei 1950, ont
zetting uit de beide kiesrechten, het die
nen bij de gewapende macht en het be
kleden van openbare functies.
J. Veerman te Bodegraven, die reeds
ïertien dagen geleden in vrijheid was
gesteld, ontzetting uit de beide kiesrech
ten, het bekleden van openbare functies

verbeurdverklaring van zijn ve
gen a f 3000.

M. Langelaar-Landsman
Warmond, internering voor de tyd
3 jaar tot 8 Mei 1948, ontzetting uit de
beide kiesrechten en verbeurdverklaring
gedeelte van het vermogen
f1500.

J. H. van der Hurk te Den Haag, in
ternering voor de tijd van 3 jaar tot
Mei 1948, ztonetting uit de beide kies
rechten, het dienen bij de gewapende
macht en het bekleden van openbare

J. A. Stol te Leiden, internering vo<
de tijd van 3 jaar tot 29 Mei 1948, or
zetting uit de beide kiesrechten en h
bekleden van openbare functies.

Haagse Politierechter heeft
het druk

De dienstbode M K te Leiden stapte n
l in de kleren van haar mevrouw rond;
die daar in het geheel niet coi

Het was diefstal die het meisje had
gepleegd en waarvoor de Officier viei
maanden gevangenisstraf met aftrek var
preventief eiste omdat verdachte gedeti
neerd is. De rechter legde zes weken ge
vangenisstraf, waarvan drie voorwaardelijk,
met aftrek van preventief op.

Eigenlijk wist de grondwerker M P
Katwijk aan Zee zelf niet eens goed wat
hij had meegenomen; maar later kwam hij
tot de ontdekking <hat het een rol vs
meter katoen was. Voor deze diefstal
derde de Officier een maand gevangenis
straf. De rechter veroordeelde tot f 25 boete
of 10 dagen hechtenis en twee maanden
vangenisstraf voorwaardelijk met twee jaar
proeftijd.

„Ten einde raad". Dat was de los-werk-
an I K te Leiden, zo vertelde hij; hij
ten einde raad want hij zat in de kou
andere narigheden, en toen had hy uit 'i
spoorwagon een 50 kilo kolen gestolen. De
Officier wilde met de moeilijkheden reke
ning houden en eiste f25 boete of 10 da:
hechtenis, en voorwaardelijk twee maanden
gevangenisstraf met drie jaar proeftijd. De
rechter legde alleen de voorwaardelijke
vangenisstraf op.

,Het gebeurt niet meer". Dat beloofde
de schoenmaker L A v I uit Leiden plech
tig; hij had hout weggenomen, toen mer
th|iis in de kou zat. Dat was dus diefstal,
waar de Officier vanwege het blanco straf
blad f 20 boete of 10 dagen hechtenis en
voorwaardelijk twee maanden gevangenis
straf met drie jaar proeftijd voor vroeg.
Het vonnis werd f 15 boete of 10 dagen
hechtenis, en voorwaardelijk twee weken
gevangenisstraf met drie jaar proeftijd.

De los-arbei^er P te B te Leiden had
geruild: cognac voor steenkolen. Maar de
cognac was gestolen, en dat had verdachte
geweten. Hij zat in de kou en er
zieke in huis, en zo was hij de verkeerde
weg opgegaan. De Officier vroeg

maanden gevangenisstraf. De rech
ter veroordeelde tot vier maanden gevange
nisstraf.

irver J R te Leiden ha<i een handje
wol gehaald uit enkele balen die op het
station stonden en het was zo een aardige
hoeveelheid geweest die bij elkaar gesto-
i waarvoor de Officier vijf maan
den gevangenisstraf eiste. De politierechter
hield rekening met de jeugd van verdachte
i legde drie maanden gevangenisstraf op
De los-werkman A H S te Leiden had van
alles kunnen gebruiken vooral hetgeen van
hout was want daar zat hij nogal om ver
legen. Dus had hy zelfs een plank over een
sloot meegenomen. De Officier vorderde
tegen hem vier maanden gevangenisstraf;
de rechter veroordeelde tot drie weken
gevangenisstraf.

De mangeLster A S te Leiden had zich

houder van onderwys, die wegens ge-
lyktijdige raadsvergadering was verhin
derd, sprak de heer Vriend, inspecteur
van het onderwijs, namens de stichting
de heer J. van Deventer.

De heer Kuyntjes uitte vervolgens
zyn dank voor al de lof, hem toege
zwaaid, en heette de heren A. M. Raay-
makers én B. Haans welkom, die resp.
als hoofd en als praktykleraar weven
hun krachten aan de school zullen gaan
geven. Hij deed nog een beroep op de
Leidse textielfabrikanten, om de school
steeds by te staan, ook wat betreft de
leermiddelen en dankte de Twentse fa
brikanten, die machines ter beschikking
stelden. Ook de heer Raaymakers dankte
voor het in hem gestelde vertrouwen.

Tenslotte spraken nog de voorzitter
van de Leidse Kamer van Koophandel,
de heer J. G. J. Verhey van Wijk, en
de heer E. P. Dykmeyer namens de
textielschool in Eindhoven. Een diner
in „Het Gulden Vlies" besloot de plech
tigheid.

Hoe spreken de Spoorwegen
op 3 October?

De Ned. Spoorwegen laten in de avond
an 3 en in de nacht van 3 op 4 Oc
tober in verband met de 3-Octoberfeesten

Leiden een aantal extra-treiner
pen. Op Vrijdag 3 Oct. vertrekt te 23.00
n trein uit Amsterdam, die in Haar-
en Heemstede-Aerdenhout zal stop-
an te 23.41 u. in Leiden aankomt. Van
Rotterdam gaat om 23.08 een trein, die
eens aan de tussengelegen stations
stopt en in Leiden te 23.49 aankomt. In
de nacht van 3 op 4 October vertrekt te
00.10 u. een trein uit Leiden naar Utrecht,
die daar te 01.02 aankomt en stopt in
Alphen aan den Ryn, Bodegraven en
Woerden. Om 00.12 vertrekt een trein
richting Rotterdam, die te 00.24 in Den
Haag aankomt en over Delft, Schiedam
00.53 in D. P. R'dam arriveert. Te
00.23 vertrëkt uit Leiden de trein rich
ting Amsterdam, die daar om 01.02 zal
aankomen en te 00.29 vertrekt uit Alphen
den Ryn nog een trein over Bode
graven en Waddinxveen naar Gouda,
aankomst 00.55.

Leiden werd een Rijksmuseum
rijker

Wanneer men een Leidenaar zou vra-
sn naar het Nederlands Historisch Na
tuurwetenschappelijk Museum, tien tegen
dat hy het niet zou weten. Maar
ïeer men hem vertelde, dat men het
oude academisch ziekenhuis op het oog
had, dan zou hy meteen aanvullen: „Waar
dat stuk afgebombardeerd is op 11 De
cember 1944?" en hy zou U naar de
Steenstraat brengen tot aan de voet van
het witte gedachtenis-kruis, zonder ta
weten dat achter de gebrekkig herstelde
n van het gebouw op de achter
grond een stuk Leidse roem was opge
borgen voor het nageslacht. Inmiddels
heet het museum niet meer zo; met in
gang van vandaag is het een Rijksmu-
geworden voor de geschiedenis der
Natuurwetenschappen, daar de Regering
het waardig heeft gekeurd, een plaats in
nemen onder de Rijksmusea.
In tegenwoordigheid van vele autorl-
iten uit wetenschappelyke en regerings
kringen, alsmede van het stadsbestuur
van Leiden is het museum hedenmiddag
plechtig geopend. Wy komen op deze
plechtigheid nog nader terug.

BURGERLIJKE STAND

GEBOREN: Christina A M d v G A
Montanus er. J M Schrijvers; Cornelia W E
M d v A J M Genang en C T v d Voort;
Wilem F A z v A de Jong en C Vermond;
Maria W C d v J v Saarloos en H Blijen-
burg; Pieter A z v P A Zirkzee en A v
Dam; Maria E d v B Haarland en J G
Blansjaar; Ferdinandus A z v A F Bracke
en E C J Meiman; Elisabeth M en Everdina
Y M dochters v J H A Wesseis en C P
Plasman; Cornelis z v J J v Kralingen en E
Geenjaar; Geertruida E Ad v W §inteur
en G C Derogca.

OVERLEDEN: G J M Eenhuis 74 j; L M
H ErmersVnesema 76 j; G Verhoeven 80
j; P v d Heijden 5 j; A B M v Styn 2 d;
J M R Overdevest 8 m; A M J Kolkman-
de Vries 68 j.

GEHUWD: E Arends en M C R Vos.

*t Verklaarde
uitzicht

Theorie en Praeti

HET zou vóór 1940 doeltreffende:
weest zyn, als men in de int
tionale politiek over een uitstek
.shampoo" had beschikt, om de „vui
uit eikaars haren te wassen. Men wij
bestaan van die vuiltjes wel.
deed geen pogingen die weg
De diplomatie beschikte echter wel
beschaafde, geparfumeerde, Eun
brillantine, waardoor over de poli
coiffure, met de vuiltjes, nog
glans van „goodwill" lag.

De atmosfeer, ondanks de brali
redevoeringen van Hitler en Musj
leek betrekkelijk zuiver. Het
komen.... Nu, in 1947,
terdege „gewassen." om de vuiltjes
beschuldigt elkaai
ophoudelijk, ellenlange potest-nota'
de orde van de dag en één di
hierby gelukkig, aangezien dit

toch niets geeft
bruikt de diplót
óók geen brillat
Wij weten dus
duidelijker dan
1940, waar wy
toe zyn. Enquêtes leren, dat
tal van landen, by een meerderheid
bevolking de opinie op na houdt, dat
stig rekening moet worden gehouden
.een derde wereldoorlog.

Verstandiger dan de illusii
„eeuwigdurende" of laten wij besch
ner zijn, een tienjarige „schijn-vred
het zich bewust zijn van de realiteit
om ons heen wordt opgebouwd e
een oppervlakkige analyse zelfs
goeds van voorspelt. Als men he
niet kan doven, dar. dient men h
in de gaten te houden!

Te Lake Success kent men no
middel, om het doorsmeulen te
men. In deze politieke visie staar, s
alleen. Iemand als professor Gerbi
heeft zo juist nog gewezen op het
vaar, dat Sowjet-Rusland tw<
divisies gereed houdt om Oost-Et
binnen te vallen. Want, de geestelijk
filtratie van het communisme gaat s
verder en bedreigt West-Europa.

Na het „Hitlerianisme" worden
helaas, bedreigd door een nieuwe i
weldiging. Als de Russen de Amerik
uitschelden voor „oorlogsophitsers,
zulks slechts een uiting voor het ft
der wereld, de motieven en doenei
te camoufleren. Want de onlust der
sen tegenover de Amerikaanse at
bom, moet in Europa wel afkeer ver
ken, als men verneemt, dat de Soi
zelf in Siberië bezig zyn, een, groot a,
oorlogsindustrieën en munitie-fabr
op te bouwen, met behulp van

Het spreekwoord van „de pot"
ketel" is hier op zijn minst dan toch
pas! Maar er is geen enkel bewijs
verd door Wisjinsky, dat John I
Dulles, de Amerikaanse gedelegeerde
V.N., WarTen Austin, die deel uitiu
van de „atoom-commissie" ei
Hector Mc Neil, de Britse gedelegi
of Bullitt, de vroegere Amerikaanse
bassadeur te Moskou, „oorlogsdrij
zouden zijn.

willen gaarne aannemen, di
het broederoog van Wisjinskj
Gromyko, juist Stalin zijn i
vleugelen over Oost-Europa heeft
spreid, maar met allen houden er

AUes wyst er op. da
Westerse democratie en het Rus
communisme geen geestelijke en du
geen politieke aanknopingspunten
hebben en het communisme als
wordt in Rusland weer krachtiger g<
pageerd.

De secretaris van het „centraal cot
der communistische party. Zhdanöff
schouwt immers het Marxisme
„revolutie" in de wijsbegeerte en
theoretische zienswijze vinden
Bulgarije o.a. het practische bewijs
deze „idee" zich feitelijk r.u eerst
verwerkelyken, dan wordt het be
pely'k, dat Amerika extra op zijn h

Dan stemt men in met het
tegen een, trouwens stérk verouderd
cipe, dat geestelyk leven niet

zyn "dan een product of byversc
van physiologische processen
materie de enige vorm van „werke
heid" zou zijn, een zienswyze. die
ook by de Duitser. Ernst Haeckel
Hier ligt de oorsprong van de p
tieke „WeltrStsel." die men thans
geefs poogt op te lossen.

W£.

Delftse Geref. jongeren bezochten Leidt

beide zijden

Het is inderdaad een pracht weekend
geworden voor de G .-ef. jeugd te Lei
den en Delft. Velen wrren Zaterdag te
gen half 4 ter begroeting van de Delftse
gasten bij het station aanwezig. Per ver
sierde wagens werd naar het Herv. wijk-
gebouw aan het Levendaal gereden. Het
tferkelyk een niet-alledaagse en
hartelijke ontvangst, vooral door de
lachwekkende kleding van het G.J.V.-
bestuur, inclusief de voorzitter,

Nadat gezamenlijk brood was gegeten,
ging men per tram naar Voorschoten,
r In het gebouw voor Chr. belangen
de Wijngaardenlaan de ontmoetings
avond zou worden gehouden. Reeds de
tramtocht werd een „succes": veel per-
stouwen en gekerm. Ook veel ge
zang. De extra-tram ging niet eerder rij
den, voordat de zwetende conducteurs de
laatste cent binnen hadden.

ij de zaal te Voorschoten hartelijk
ontvangen met gesloten hekljen en enige
schreeuwende mensen, o.w. ds Dronkert.
De vergadering werd, toen allen einde-
lyk toch binnen waren, geopend me-
eerste couplet van het Meisjesbondslied
gebed. Ds Dronkert sprak daarna als
trzitter van het G.J.V. een openings
woord.

r. wees er op, dat Delft by Leiden

de wassery aan de kleren van de klan-
i vergrepen, en daarvoor eiste de Offi-
r twee weken gevangenisstraf. De poli
tierechter veroordeelde tot drie maanden
gevangenisstraf voorwaardelijk met twee
proeftyd.

Mej, J. v. Z„ een „uitzoekster" uit
Leiden, pleegde diefstal in de wasserij
in zij werkte, en daarvan werden
de klanten lelijk de dupe. Er verdwe-
allerlei goederen, en de Officier
vond een stevige straf nodig; hij vor
derde zes weken gevangenisstraf. De
rechter vond ook dat het niet met een
geldboete kon, en legde twintig dagen
gevangenisstraf op.

De Officier vond dat de los-arbeider
H J O uit Leiden nu niet zo braaf moest
doen met zijn mededeling, dat hij de schade
vergoed had, want verdachte had nog meer
gestolen dan de wdl, d'e hem tenlaste was
gelegd. Eerst was er ontkentenis, maar later
volgde een bekentenis, en de Officier vond
voldoende termen om tegen verdachte zes

maanden gevangenisstraf te eisen. De poli- hij

tierechter veroordeelde tot vijf maanden ge- uitgekomen, komt

Delft, byv. Jantje van Leyden
merhorn. Na nog veel gezegdes
Drinkert, waar erg om gelachen
leidde de dominéé de conferencier
de avond, Fr. van Zwieten, in.

Een bonte rij volgde, goede piano
ziek van Henk de Vries, opvoering
dersymphonie door M.V „Credo" (d
rend applaus), succesvolle sneltel
kunsten van Koos Barendse, mandol
spfel van „Gideon'Meden, comedian
met rake zetten, vier handen op één
ano, pauze met verversingen, huwel
automaat en hersengymnastiek o.l.v. I
Boot, natuurlijk door Leiden gewon

Ben v. d. Wees, de Delftse leider,
ds Dronkert een plastic voorzittershs
met inscriptie aan. Ds Dronkert s;
een dankwoord en wekte tevens op
hem eigen, tyrannieke wijze op tot trc
Ds Plomp sloot met dankzegging.
Zondagavond werd in de Zuiderl
!n jeugdavond gehouden,

Kuiper uit Den Haag sprak ov

reld i

i ik".

Kunst en Let iet

Pianorecital Theo van der P

vangenisstraf.

Het programma, dat Theo
gisteravond in de Stadszaal speelde,
elk geval onconventioneel. Het
>r het overgrote deel samengesteld
werken, die men zelden of nooit te
krijgt. De sonate in f van Brahms
zwakke compositie, waarin het the
tisch niet bijster belangrijke mater
veel te uitvoerig wordt bewerkt,
het is toch wel interessant om dit jeu
werk eens te horen. Verder vermei
het programma „Oude Kastelen'
Van den Sigtenhorst Meyer, eer
van Orthel, twee geestige éti
Hans Franco Menders en études
Debussy en Scriabine.

Voor het concert begon, kwam oni
:e, dat Van der Pas onder voor
»er moeilijke omstandigheden ra
spelen. Wij willen daarom niet in
critische beschouwing treden. Dat
concertgever er in geslaagd is zijn
soonlijke gevoelens zo uit te schak'

zich zozeer te geven
vervult ons met de diepste bewonder
Van der Pas heeft prachtig gespeeld.

boven zijn persoonlijk lea
bijna bovei

Iselijk voor.

Hennie Schou