Nieuwe Leidsche Courant | 1947 | 10 september 1947 | pagina 2

NIEUWE LEIDSCKE COURANT

2

WOENSDAG 10 SEPTEMBER 194

Stadsnieuws

Bedrijven uit Leiden en omstreken
op de Utrechtse Jaarbeurs

VERSCHILLENDE INTERES-
SANTÉ STANDS

(Van een onzer verslaggevers).

Leiden en omstreken zijn op de
Utrechtsche Jaarbeurs wel niet met vele.
maar dan toch met diverse goede stands
vertegenwoordigd.

In de erste plaats die van C. F. Meer-
poel's Naaimachine-Import met
de Tsjechische Lada (en de Zetina). Ver
schillende fraaie en degelijke modellen
zijn te bewonderen, niet aleen voor huis
houdelijke doeleinden bestemde,
ook voor het gebruik in de confectie-,
lederwaren- en schoenenbranches,
was deze firma, die na de oorlog het
eerst weer nieuwe machines wist
leveren. Onderwijl was men echter reeds
vele onderdelen zelf gaan maken
hiervan worden op de jaarbeurs de be
wijzen geleverd. De import uit Tsjecho-
Slowakije stuit nog wel op vele devie-
zenmoeilijkheden, maar onze Holandse
haring doet hier vaak wonderen.

Imposanter1 zijn nog de „Ico"-artikeIen
van de N.V. „I m e n e x c o": machines
voor voedselbereiding,» zowel voor de
gewone keuken als voor die van inrich
tingen, banketbakkersovens, consumptie
ijsmachines, grote en kleine gasfornui
zen, cutters en klutsmachines, maar ook
snelwegers en gewone kookpannen. Wat
zoudt U, moeder van een groot gezin,
denken van een schilmachine, die in 3 a
4 minuten een pan aardappelen van 4 kg
schilt? De snijbonenmachine, die door
vier vrouwen bediend per uur 400 kg
bonen snijdt, zou misschien niet beval-

Van geheel ander genre is de stand van
A. W. Sijthoff's uitgeversmaatschap
pij. De nadruk wordt gelegd op het
Adresboek voor de Ned. Industrie en
the Albatross Modern Continental Li
brary.

De N.V. H. P. A. Kemperman toont
reclame-artikelen, neon- en baklicht-
reclames, letterreclame en showkaarten,
vooral voor de middenstand.

Schoondergang's Conserven-
Fabriek exposeert haar „Servero"-
conserven in blik en in glas, de N.V.
Vita haar snelbevroren groenten en
fruit bewaard in de „Esta".

Tenslotte is de Leidse Appara
ten-fabriek op de stand van Peter
sen's Machinehandel uit Sneek in het
gebouw L aan de Croeselaan present met
een rolbaan voor de zuivelindustrie.

De firma A. H. Rekers vertegenwoor
digt in een imponerende stand de meubel
fabrieken van Vanhaegenborgh te Brussel.

OegstgeestLeiderdorp.

De grossier en fabrikant P. Fab
de Jonge uit Oegstgeest showt
bijouterieën, verzilverde artikelen
fijne handgeschilderde Delftsch Blauw
aardewerk, dat vooral voor export be
stemd is. Een der oudste ambachten
vindt hier tevens onderdak, namelijk dat
der Potter ie „De Boerderij" van
de heer Groothof te Leiderd
Zoeterwoudse houtwaren.

De Houtwarenfabriek „De Oude
Rijn" te Zoeterwoude zorgde voor
een stand van houtwaren, terras- en
"tuinmeubelen, lig- en vouwstoelen en
ingelijste tegels.

En Hillegomse gom.

Certus koudlijm- en kleefstoffenfa-
brieken te Hillegom zijn aanwezig
met haar lijmen voor de houtverwerken
de industrie, wasbeitsen, cellulose-lakken
en verder met hang- en sluitwerk.

Jachten uit Oude-Wetering,

Liefhebbers der watersoort hebben
veel belangstelling voor de stand in de
open lucht van Jachtwerf A. Beek
man te Oude Wetering. Aanwezig
zijn de typen „Sperwer", „Valkjacht" en
„Beekman Matroos", de laatste een
uiterst licht bijbootje van gevormd ma
honie plywood in rondspantvorm zonder
spanten, lengte 2.40 m, breedte 1.20, lek
vrij. Verder modellen van de „Valkkrui
ser" en .de „Beekman Cadet" en platen
o.m. van de „Beekman Kapitein", een

Voorschoten paraat!

Voorschoten maakt op deze jaarbeurs
eer een goede beurt. Allereerst met
het fijne werk van deZilverfabriek
or schot en". Om van te water
tanden! Vervolgens met de grote serie
we luxe damestassen „Veltas" van de
erwarenfabriek „Voor-
oten" (gebr. Van Velzen). Ook
kleiner werk was van deze fabriek aan
wezig. Ten derde met de stand van de
i gse Clubfauteuilfabriek
C. J a k e t met degelijke clubfauteuils in
leder en kunstleder, tafels en enkele an
dere meubelen. Tenslotte met de brand
kasten etc. van de .Kosmos".

Initiatief van „Kosmos".
De „Kosmos" Brandkasten- en Sloten-
fabriek toont brandkasten, kluisdeuren,
geldkisten en stalen meubelen. Binnen
kort zal ook worden begonnen met dt
fabricage van woningsloten. Successieve
lijk wordt deze een grote opgang ma
kende fabriek van Den Haag naar Voor
schoten overgebracht. Met veel energie
wordt aan de nieuwe fabriek aan de
Donklaan gewerkt En dit zoveel moge
lijk met eigen personeel en met mate
riaal, dat met veel moeite, maar met
evenveel doorzettingsvermogen werd
veroverd. Voor de dakbedekking bijvoor
beeld worden golfplaten gebruikt. De
fabriek wordt uitgerust met de modern
ste machines. De bedoeling was, de fa
briek in September geheel in werking
te stellen, maar het zal wel October wor
den. Als men weet, dat pas na de laatste
vorstperiode kon worden begonnen, be
seft men, hoe hier gewerkt is. De totale
oppervlakte zal 2200 m2 bedragen. „Kos
mos" is de eerste fabriek op Voorscho-
tens nieuwe industrieterrein. Het prin
cipe der brandkastenbouw berust op het
gebruik van het „vuile diamant", dat een
hardheid van 9 heeft, tegenover een
hardheid van 10 van diamant.

Het werk van „Groenoord" wordt
gewaardeerd
Dat bleek op de receptie.

Talrijke fraaie bloemstukken en ver
schillende sprekers getuigden gisteravond
de waardering voor het werk, dat
bestuur van de buurt- en speeltuinver.
.Groenoord", speciaal op het terrein van
het speeltuinwerk, .in de afgelopen tien
ar is gedaan.

Wethouder J. C. v. Schaik sprak na-
ens B. en W. Hij noemde het speeltuin
werk een heel goed werk, daar de
kleintjes van de straat en prettig bezig
worden gehouden. En „Groenoord" heeft
voor zijn speeltuin een bijzondere ijver
getoond. Op het Stadhuis staat de baro
meter voor de speeltuinverenigingen op
goed weer, zo zeide de wethouder, en het
gemeentebestuur hoopt de bestaande zor
gen te kunnen verlichten.

De heer W. Lardee was de tolk van
de afd. Leiden van de Bond van Speel
tuinverenigingen. 'In de afdeling is
„Groenoord" een goede kracht, aldus deze
spreker.

Het woord werd verder o..a, nog ge
voerd door de heren H. J. Barendse, na
mens de afdelingschefs van gemeente
werken, J. Vijl'brief namens de N.U.S.O.,
K. de Bruin als hoofd van een dankbaar

Gelukwensen kwamen vertegenwoor
digers van de speeltuinver. „Westerkwar
tier", „Oosterkwartier", „Zuiderkwartier"
en „Noorderkwartier", de buurtvereni
gingen „Professorenwijk", „Ons Eiland",
„De Demping" „Om de St. Pancras" er
„Eensgezindheid". Schriftelijke gelukwen
sen waren o. a. binnengekomen van bur
gemeester jhr mr F. H. van Kinschot, de
commandant van de brandweer, de heer
S. W. Hagedoorn, de wethouder S. Men
ken en A. J. Jongeleen en de directeur
van gemeentewerken, ir. D. Boogerd, die
allen tot hun spijt verhinderd waren

De voorz. van „Groenoord", de heer J.
P. v. d. Holst dankte alle sprekers.

Om half 11 werd in de buurt een v
werk afgestoken, dat begrijpelijkerwijs
veel belangstelling trok.

CONCERT „DE POST."

Het Leids Harmonie-Gezelschap „De
Post" geeft a.s. Zaterdagavond om 8
voor begunstigers en liefhebbers een
cert in de tuin van „Oud-Hortuszicht."

De heer C. C. F. M. Leroux
op 62-jarige leeftijd te
A'dam overleden

Oud-directeur van het Rijksmuseum
v. Volkenkunde

Maandag is op 62-j. leeftijd plotseling

Amsterdam overleden de oud-direc-
teur van het Rijksmuseum voor Volken
kunde te Leiden, de heer C. C. F. M.
Leroux.

Wijlen de heer Leroux, die in 1926 en
later uitgebreide exploratietochten door
West-Nieuw Guinee maakte, heeft in
deze periode materiaal verzameld voor
groot werk met foto's en volken
kundige gegevens, dat thans juist zo goed
als persklaar is en door het Kon. Ned.
Aardrijkskundig Genootschap te Amster
dam zal worden uitgegeven.

Voorts waren van zijn hand reeds
eerder meerdere publicaties verschenen,
allen een belangrijke wetenschappe
lijke bijdrage vormen.

Het Museum van het Kon. Bataviaans
Aardrijkskundig Genootschap te Batavia
werd onder zijn leiding gereorganiseerd,
terwijl hij te Leiden een groot aandeel
n de verbouwing en inrichting van
het Rijksmuseum- voor Volkenkunde.

Zijn vele verdiensten werden erkend
in de benoemingen tot Ridder in de Orde
de Ned. Leeuw, tot Officier in de
Orde van Oranje-Nassau en tot ere-lid
het Kon. Bat. Genootschap
en Wetenschappen.

Eerstejaars-juristen hartelijk ontvangen

aan de Leidse Academie

(Van een bizondere medewerker).

Gistermorgen om half elf vond in het
Oosters Instituut aan het Rapenburg de
ontvangst van de eerstejaars-juristen
plaats. In tegenstelling tot vroeger is het
tegenwoordig namelijk 't streven van de
leidende figuren in de academische we
reld de grasgroene jongelui niet aan hun
lot over te laten, maar hen op alle mo
gelijke manieren voor te lichten over
het leven en de studie, welke zij gaan
beginnen.

Allereerst gaan zij zidh melden aan
het inlichtingenbureau van de „Sociale
Raad" en in bijzondere gevallen worden
zij dan bovendien nog in contact ge
bracht met een vertrouwensman, die hen
kan inlichten over de kosten en de ma
nier van studeren, die in hun speciale
geval gewenst is.

Verder ztfn er dan deze bijeenkomsten
in facultair verband. Het woord werd
gevoerd door de praeses van de juridische
faculteit der Leidsche studenten, de heer
R. A. van Sandiok, en vervolgens door
de waarnemend decaan van de faculteit,
prof. rnr J. M. van Bemmelen. Deze wees
op de manier van studeren, maar ook op
al het belangrijke, dat daarnaast aan de
Leidse studenten wordt geboden. Over
het eerste zal prof. Van Bemmelen op
zijn openingscollege nog in nadere fines
ses treden.

De waarnemend ab-actis van de facul
teit, prof. mr C. Westrate, heeft een be
schouwing gegeven over het grote ver
schil van het studentenleven van nu met
dat van voor de oorlog. Prof. Westrate
is tevens penningmeester van het con
silium en leidde de talrijke aanwezigen
(de juridische faculteit is van de Leidse
universiteit op de medische na de groot
ste en op zich zelf de grootste in ons
land) voor de eerste maal van hun leyen
binnen in de organisatie van de civitas

„Lichte gevallen" voor het Leidse Tribunaal

MET ENKELE VEKRAAD-
KANTJES

Waarschijnlijk met het oog op de tyd,
die de behandeling van de zaak tegen A.
Kleinman. voormalig agent van politie te
Katwijk, zou vergen, had het tribunaal
deze het laatst op de rol geplaatst. Want
de behandeling nam niet minder dan twee
uur van de middagzitting in beslag.

De voornaamste punten van de tenlaste
legging luidden, dat hij zich in Januari
1942 had aangesloten bij de N.S.B. tot
einde December 1943; in die tyd inlich
tingen had verstrekt aan de S.D. over de
burgemeester van Katwijk en zijn korps
chef inspecteur Warmholz; voorts-jonge
mannen te Katwijk had aangehouden ten
behoeve van de Arbeidsdienst in Duits
land, medewerking had verleend bij de
arrestatie van de onderwijzer L. Haas-
nee t en op deze wijze hulp en steun had
verleend aan de vijand.

Op de vragen van de president, mr Ph
J. de Ruyter de Wildt, gaf K. een uit
voerige uiieeoztïUing van de wyze, hoi
hij zich in werkelijkheid had gedragen.
Hij ontkende inlichtingen te hebben ge
geven over de burgemeester aan de S.D
Ook ten aanzien van de andere punten
verdedigde hij zich uitvoerig, doch hij er
kende, fout te hebt^i gehandeld met
zich aan te sluiten bij de N.S.B.

Er werden in deze zaak drie getuigen
gehoord, waaronder twee collega's,
verklaringen geen nf
opleverden

gezichtspunten

Mr Claassen zeide in zijn pleidooi, dat
we hier te doen hebben met een volbloed
politieman, die zich gegriefd heeft gevoeld
over de gang van zaken bij het politie
corps te Katwijk na de Meidagen var
1940. Hij meende, dat de bewijsvoering
vaak ontbreekt, vroeg het tribunaal reke
ning te willen houden met de tijd, die K.
reeds in detentie heeft doorgebracht er
las daarbij een brief voor van de oud-
illegaliteit te Katwijk, waarin wordt ver
zocht, K. niet nog zwaarder te straffen.

C. Plomp te Bodegraven, van beroep
graanhandelaar, die groepsleider van de
N.S.B. was gebleven na de inval van de
Duitsers, had in die kwaliteit verschil
lende rapporten opgemaakt over me
die „anti" waren. Zijn verdediger, ir
Teekens, schilderde hem als een Don
Quichottefiguur. Ondanks een zekere in
telligentie heeft hij nimmer gestreefd
naar een betere gesalarieerde functie,
welke hij zeker had kunnen verkrijgen.
Met het oog op de lange tyd van zijn in
ternering en de gezondheidstoestand van
zijn vrouw verzocht spr. een spoedige in
vrijheidstelling.

d. Niet, te Noordwijk, had zich
op 18-jarige leeftijd aangesloten bij de
N.S.B. In Mei 1943 kwam hij bij het Ned.
Legioen en daarna bij de Waffen S.S. Hij
het Narwafront gewond geraakt.
Mr M B. Vos wees erop, dat deze jonge
N.SH.-familie kwam en zeker
eenzijdig was opgevoed. Er zijn talrijke
verklaringen, die ten gunste van hem
luiden. Spr. vroeg het tribunaal, hiermee
rekening te willen houden.

J. W. v. Schagen te Rijnsaterwoude,
an beroep schipper, had zich te verant
woorden, omdat hij bij de Duitsers twee
inwoners van Leimuiden had aangebracht,
waarop huiszoeking was gevolgd (Ja
nuari 1945). Bij één van hen was eer
grote hoeveelheid benzine in beslag ge-
Hoewel v. S. geen lid van dt
N.SJ3. was, bleek, dat hij dit had gedaan
tengevolge van een gespannen verhou
ding tussen de families. Mr C. Loef hield
uitvoerig pleidooi, waarin hij ener
zijds de schuld van v. S. moest erkennen,
anderzijds echter verschillende omstan
digheden aanvoerde, die ten gunste van
cliënt pleitten. Hij verzocht het tribunaal,
daarmede rekening te willen houden.

Voorts stonden nog terecht Ph. J. Smol
ders "uit Leiden, die zich in 1944 had
aangesloten bij "de Germaanse SS te Ber
lijn, C. H. Harteveld, te Leiden, voor een
zelfde handeling en M. C. Hogervorst te
Lisse. die deel had uitgemaakt
N.S.B. en overgegaan was naar de O.T.
Zij werden verdedigd door mr M. B. Vos
en mr A. J. Sormani, die by het tribu
naal aandrongen op invrijheidstelling.

In alle zaken uitspraak over 14 dagen.

overleg

fessoren, wetenschappelijke stof en stu
denten.

Ook het Collegium Civitatis Academi-
le Lugduno Batavo Suprtmum was ver
tegenwoordigd en wel door zijn praeses.
de heer G. H. Hintzen^ die gelegenheid
kreeg de betekenis van het lidmaatschap
het Leidsch studentencorps udteen te
zetfen eh de mogelijkheid van dispensa-
e van contributie daarbij memoreerde.
Na 'afloop begaf het gezelschap, waar
onder zich ook prof. mr Fischer bevond,
het prytaneum, dat bezichtigd werd,

na op de kamer van de juridische

faculteit door het Civitas-bestuur koffie
werd aangeboden en bovendien nog vra
gen konden worden gesteld.

Pas wanneer de groentijd en het novi-
tdaat zijn aangebroken, zullen de jonge
lui wellicht beseffen, welk een welda
dige rust uitging van deze eerste kennis
making met de oudere-jaars!

Naar wij vernemen, zal zeer vermoe
delijk voor het eerst in de geschiedenis
het aantal studenten aan de Leidse uni
versiteit dat van 4000 overschrijden.

Honderd jaar Colla

De firma P. J. Colla en Zoon. leerhan-
_el, aan de Mare, zal medio September
100 jaar bestaan. Ter gelegenheid hiervan
fijn uitgevoerd gedenkboekje ver
schenen. Naast een historisch overzicht
biedt het enkele bijzonderheden
viering van het jubileum.

De grootvader van de huidige eigenaar,
de heer Hendrik Colla (gestorven
1885), wiens schoen- en laarzenmakerij
gevestigd was in een der panden, die
by de bouw van de Hartebrugkerk zijn
verdwenen, kocht in 1834 het nu nog be
staande huis Mare, hoek Caeciliastraat,

hij zijn bedrijf voortzette
1847 tevens een leerhandel begon.

Nadat eenmaal de Prinsen van Oranje
stad hadden verlaten en daarna de
kurassiers. lansiers en zware dragonders
Leiden waren vertrokken, ging de
laarzenmakerij zienderogen achteruit:
de militairen verloor ze de beste
klanten. Nicolaas Colla (overleden
1906), die zijn vader was opgevolgd, v
legde het zwaartepunt dan ook steeds
r naar de leerhandel. Petrus Colla
thans reeds bijna 50 jaar, namelijk
sinds 1900, de eigenaar, echter sinds lang
terzijde gestaan door zijn oudste
heer Henri Colla, als bedrijfsleider. In
1900 werd de schoenmakerij geheel op
geheven.

De zaak heeft natuurlijk zijn ups and
downs gehad. De gevoerde artikelen heb
ben hun wijzigingen ondergaan. Hei
ouderwetse kuip-leer bijvoorbeeld is bijna
geheel vervangen door vache. Het pand
de Mare is vergroot door de aankoop
twee huisjes in de zijstraat
oude stijl gerestaureerd. Een mooi oud-
Hollands huis.

De viering van het 100-jarig bestaan is
vastgesteld op Maandag 15 September.
Hoewel de zaak de gehele dag geopend
is. staat voor ditmaal de verkoop stil!

W. H. M. Geene overleden

In de ouderdom van 68 jaar is overleden
de bekende Leidenaar, de heer W. H. M.
Geene, gepensionneerd adj.-onderofficier-
instructeur van het 4e R.I., ridder in de orde
van Oranje-Nassau. De begrafenis zal
plaats hebben op a.s. Zaterdag, om 11 uui
vanuit de kerk op het R.K. kerkhof (Zijl
poort).

Op 15-J. leeftijd kwam de heer Geene t<
Gouda in militaire dienst. Te Leiden wai
hij 30 jaar instructeur van 4e R.I. waar hi.
zich opwerkte tot adjudant. Als repressaille
op de aanslag op de directeur van het Gew.
Arbeidsbureau werd ook de heer Geene als
gijzelaar opgepakt

FAILLISSEMENT VERNIETIGD

Het faillissement van A. P. van Egmond
te Sassenheim is vernietigd en ingetrok
ken wegens gebrek aan voldoende be-
wyzen.

Kun-

Offieiële publicatie

Inschryving van leerlingen vqor het
openbaar vervolgonderwijs.

Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemene kennis, dat de
inschrijving van leerlingen voor het open
baar vervolgonderwijs zal plaats hebben
op Dinsdag 16 en Donderdag 18 Septem
ber a.s. des avonds van 1920 uur.

Voor jongens in het gebouw van de
School voor Voortgezet Gewoon L.O., aan
de Oude Vest 35, en voor meisjes in het
schoolgebouw aan de Breestraat 66.

Leerlingen van de vorige cursus moe
ten zich opnieuw laten inschrijven.

Nadere inlichtingen omtrent het ver
volgonderwijs zullen bij de inschrijving
door de hoofden der betrokken scholen
worden verstrekt.

Het hoofd der jongensschool is de heer
A. Meijer. Morschkade 1.

Het .hoofd der meisjesschool is de heer
F. J. Riks, van der Waalsstraat 2.

F. H. van KINSCHOT. Burgemeester.

J. BOOL, Secretaris.

Leiden, 10 September 1947.

TEGEN GERUCHTEN

De sigarenwinkelier, de heer W.
Duuren, Lage Rijndijk 152, verzoekt
mede te delen, dat hij het niet was,
de vorige week als sigarenhandelaar v
de tuchtrechter terecht stond.

LEVENSSPIEGEL

Met hun handje krampachtig in n
ders hand vastgeklemd zijn ze die n
gen vroeg de huisdeur ultgestapf, a
stig en onzeker.

Wat nu die school precies was, nee,
wisten ze nog niet. Soms hadden ze
dacht, dat het een soort van straf i

„Kijk jongen, daar ligt het Beloofde Land. Ik ben bang, dat wij
er nooit komen; zó is de weg te lang.

Het Leidse Volkshuis

Toegezonden werd ons de werklijstl Fetaanj; Johannes" P*W
1947—'48 van het Leidse Volkshuis, Apo-1 p Ju. Hans j z v w
thekersdijk 33, dat geleid wordt in sodalis- c p^ian'en; Jacob w
tischehumanistische geest. Men wil velen -
bewust maken van de grote krachten, die
2 mens aanwezig zijn. Eerbied voor
het zich eeuwig vernieuwende leven, ge
en vertrouwen in de mens zijn de
•grondslagen, waarop het werk wordt op
gebouwd.

Voor kinderen, de rijpende en de rijpere
jeugd, jonge volwassenen en volwassenen
biedt deze agenda een bont allerlei, waarbij
de lichamelijke en geestelijke ontwikke-
aan de ontspanning vooraf gaat. We
hebben veel respect voor de gTootse op-
'an dit werk. Het heenwyzen uit de
armoede van deze wereld naar de rijke
Christus echter ontbreekt helaas geheel.

Gistermiddag is de 12-j. knaap M. K.
wonende op de Lange Gracht op de Mid
delste Gracht van een auto gevallen. Met
een gebroken linkeronderarm werd de
jongen door de E.H.D. naar het Acad.
Ziekenhuis overgebracht.

SCHERMEN
D. Gijsberti Hodenpijl vertegen
woordigt Nederland

De bekende Leidse schermleraar de heer
D." Gijsberti Hodenpijl is tezamen met de
heren E. Spronk te Utrecht K. Abrahams
te Den Haag en J. van der Voodt te Rot
terdam aangewezen om op Zaterdag 1 Nov.
a.s. te Utrecht Nederland te vertegenwoor
digen in de wedstrijden voor profs, op
sabel en floret tegen België en Frankrijk.

LEIDENAAR G. J. BOSCH IN
DAGELIJKS BESTUUR KNMV

Het dagelijks bestuur van de Kon. Ned
motorwielrijdersvereniging werd op 6 Sept.
te Utrecht als volgt samengesteld:
Hunse, Heemstede, alg. voorzitter; G. Joh.
Bruinsma, Amsterdam; G. J. Bosch, Leiden;
J. H. Sybrandy, Den Haag; S. Stoel, Rot
terdam. Aangesloten clubs zullen voortaan
moeten voldoen aan de bepaling, dat ten
minste 70% van de leden lid is van d£
K.N.M.V.

NUHHardts

bij pij n en

i M

v P W Laman
d Broek en
W Schouten
A Zandbergen; Gijsbert H z v H M J
I v d Does; Cornells H P z v
Heus en J W Middelham; Lieke M d v

d Hoeven en L A Lamberts; Catharina
M d v C A Boogmans en J M v d Vooren;
Hendrik z v H L Filippo en L M v Brero;
Gerardus en Catharina resp. z en d
Dubbeldeman en C W Bonte; Douwe
J Mets en A Kinkel; Paulus z v P v Bee-
kum en A J Philipse; Evelyn C d v H A
Sw.emle en W M C v Keken; Rudolf E
v A J Halewijn en J C Doorman; Johannes
J.G Borst en A C Ruigrok; Cornells
Margriet resp. z en d v F Regeer
C Brouwer; Maria A T d v J N Bouter
S T Karreman; Henk P z v J M Metaal
A Middelhoek; Dirkje d v G de Kier
C Baart; Petronella M A d en Johanna
M E d v W T J Raaphorst en J E Over-
devest; Henri A J z v J Parmentier en
M A W v Iterson; Bob z v J C J Blank-
waardt en S Wassenaar; Elly d v A de Bree

M Dijkman; Jan z v G Tukker er
Treur; Hermanus z v H J Choufoer
J Oudshoorn; Adrianus W M z v P L
Ahsmann en M M Witsenburg.

OVERLEDEN: H Hoekstein, wed. v J P
v Dehn, 59 j; H Schaap, vr 41 j; C M
Gravekamp d 1 dag; J Bongers,

J Kling, huisvr. v H Godijn, 75 j; C J J
Hazelhorst, vr, 85 J; W E Kleyhorst, dr,

HOOFDLERAAR PIANO

Met ingang van 1 September is benoemd
tot hoofdleraar piano aan het Toonkunst
conservatorium te Rotterdam (nieuw be
noemde directeur John Daniskas) onze
stadgenoot, de' heer J. Aribo.

Distributievaria

Uitreiking bonkaarten 711. Morgen zyn
aan de beurt de gezinnen, waarvai
HOOFD een stamkaartnummer heeft tus
sen 66 000 en 69.000. Meebrengen: de stam
kaarten en de titelstroken van de bonkaar
ten 709, waaraan zich de inwïsselingsbon-
'nen bevinden. Ingang Steenschuur.

Kamerverhuurders, die wonen in
ten, beginnende met de letters M t/m P,
moeten morgen de de vorige week afge
haalde aanvraagformulieren brandstoffen
voor kamerbewoners indienen. Meebrengen:
de stamkaarten van de verhuurder en c"
kamerbewoner(s). Ingang: Lange brug.

Het distributiekantoor is geopend va

Jk zal blij zijn,
gaat, daar zullen

wel voorgesteld a

2 je wel Ier

r je naar school

werd h

fijns, alleen weg
gelegd voor grote kinderen, die netjes
konden eten. En zo gingen de peuters,
menigeen met een nauw verloken traantje
aan de wimpers de drempel over van het
grote geheimzinnige gebouw, de eerste
schooldag tegemoet.

Met hun schooltas, xoaarln een agenda
en een aantal boeken, stapten ze temid
den van een stuk of wat klasgenoten
nonchalant het H.BS.-schoolplein op. Ze
leken zeer zelfbewust, maar dat was
slechts schijn, want In hun hart waren
ze wel een beetje onder de indruk van
al die wijsheid, die ze op het punt ston
den te gaan opdoen. De oudere meisjes
en jongens wandelden rustig heen en
weer en praatten zo ernstig. Nee, het
scheen hier heel anders toe te
op die lagere school. Ha, h
waren ze gelukkig vanaf. Ze
op de H.B.S. en zouden na enige dagen
net als al die anderen zo losweg spreken
over dat hok en de baos e
vak een eigen leraar krijgen

Toch was het wel vreemd om tijdens
de algebrales inplaats
letter op het bord te lezen, op die eerste
schooldag.

Koloniale klippen van
de „Franse Unie"

OOK het Franse imperium, thar.s luis
terende naar de meer „kameraad-
schappelijke" naam, „Ur.ion Fran-
gaise," is evenals het Blitse min of meer
en décader.ce geraakt. De na-oorlogs®
omstandigheden, voornamelijk ook psy-
dhologisohe oorzaken als een verminde
ring van prestige, de gemeenschappe-
ontwakkig van het Oosten, de invloeden
van Moskou, maken dat er aan de ge
biedsdelen overzee wordt geknabbeld.

Labour heeft het toegeven aan zelf-
standigheidsdrang, zelfbeschikking, auto-
geforceerd en

Met
hand, de pet c

i paar dunne boekjes

i de

kale hoofd getrok
ken, het witte overhemd met de zwarte
das net zichtbaar onder de lichte
jas, liepen een stel groenen n
soos, waar een foet hen zou ontvangen.

„Jae zag, een pracht kamer by di<
hospes." „Niet gek hè, dat dacht ik wel!'
„En ben Jij nog naar die afscheidsfulf
geweest?" „Mij niet gi
taaie boel, niet eens een behoorlijke bor
rel en dan al die ouwe lui!" ,JJee, ik zag
maar zo, je bent student of je bent het
niet!"

Doch toen ze even later als onrustig-
nederigc groentjes rond een paar oudere
jaars, die met veel bi

zaten, blikten ze torenhoog op tegen'de

wijshei

jelke in Mint

mpel

uitgestort, terwijl
schaamden over de antwoorden, die
niet of nauwelijks op de vragen konden
geven.

Met een. twee, drie 't
diploma's keren ze dan ru
tijd de school de rug toe,
de maatschappij.

Doch of het nu een lage
delbare- of een hogeschool is, ze komen
weldra tot de ontdekking, dat
deren de eerste stap over de drempel
van het leven hebben gezet en ondanks
al hun vergaarde kennis, onwctendei
zjjn gebleven, die moeten leren, dag ii
dag uit, altijd maar weer.

JANTJE VAN LEY DEN.

Kunst en Letteren

5.30—11.45 e

-16 v

Leiden kan trots zijn op 't Pieterskerkorgel

Gemeentezang is echter voor
verbetering vatbaar

PIETERSKERK-SERIE VIII.

Reeds in een vorig artikel werd er op
gewezen, dat niet alles, wat wij tijdens
onze rondwandeling in de Pieterskerk
zien, onder woorden kan worden ge
bracht. Hieraan willen wij toevoegen,
dat de sfeer, die er heerst, in geen enkel
opzicht te beschryven is. Men moet zelf
naar deze kerk gaan, om van de schoon
heden te kunnen genietfen. Men moet het
bedehuis zien, als de Gemeente des Zon
dags bijeenkomt en de zuivere tonen van
het majestueuze orgel ruisen door de
ruimte. Men moet het zien, als de orgel
kunstenaars van deze tijd op dit waarde
volle instrument blijk geven van hun
virtuositeit. Als 's avonds nog een enkele
zonnestraal door de hoge ramen naar
binnen zweeft.

Een organist van naam schreef on
langs, dat het orgel in de Pieterskerk
een instrument is, waarop Leiden trots
kan zyn. Het behoort tot de oudste Ne
derlandse orgels en werd van 16391643
gebouwd door Germer Galtusz, met be
hulp van Hagerbeer. Het instrument had
een heldere toonkleur, doch was in de
loop der jaren, hoewel verscheidene res
tauraties hadden plaats gevonden, in een
dusdanige toestand geraakt, dat herstel
dringend noodzakelijk was.

De orgelbouwer en restaurateur Van
Leeuwen te Leiderdorp heeft ge
toond, dat hij zijn vak volkomen be
heerst, want een ieder, die thans luistert

laar het orgel, moet zeggen, dat het
mooier en schoner klinkt dan tevoren en
ingewijden voegen er aan toe, dat het
op een waarde wordt geschat, die eerder
niet werd bereikt. Het mechaniek werd
gerestaureerd en met alle bijgeluiden

Dit Is de plek, waar duizenden to
nen opstijgen, tot eer en verheerlij
king van de Heer der Kerk.

werd afgerekend. Het orgel telt 43 spre
kende stemmen en de organist beschikt
nu over vele mogelijkheden. Alle regis
ters zijn te bereiken, hetgeen vóór het
herstel niet het geval was. Men ver
telde ons wel, dat de organist,-om een
bepaald register in te schakelen, een
ongewenste houding aan moest nemen,
omdat hij er anders niet bij kon.

Op 17 April 1946 werd in een plechtige
ure het orgel in gebruik genomen en
overgedragen aan de Kerkeraad der
Hervormde Gemeente. Deze plicht ver
vulde de heer J. P. Mulder Sr, voorzit
ter van de gemeente-commissie, die daar
bij de wens uitsprak, dat het instrument
zou mogen beantwoorden aan zijn doel:
het medewerken aan het uitspreken van
het geloof en het gebed der Gemeente,
opdat in de tonen van het orgel steeds
zou weerklinken de lof aan de Koning
der Kerk, Jezus Christus.

Wij menen te kunnen zeggen, dat de
wens van de heer Mulder in vervulling
is gegaan. Eigenlijk werkt het orgel té
veel mee aan dat uitspreken, omdat de
Gemeente zich veelal in alles, wat de
zang betreft, laat leiden en meeslepen.
Zo moet het toch niet. De Gemeente
zingt en het orgel begeleidt en staat der
halve nog steeds op de tweede plaats,
't Is een hulpmiddel, dat echter in ere
dient te worden gehouden. Daarom die
nen wij er ook in de wekelijkse gods
dienstoefening aandacht aan te wijden.

Wij gaan het orgel, vanwaar men een
treffend gezicht in het imposante inte
rieur der kerk heeft, verlaten. Zijn tonen
klinken ons nog na:

Laat zich 't orgel overal,
bij het jub'lend vreugdgeschal,
tot des Heren glorie paren.

Concert Wiener Sangerknaben

Gisteren hebben de Wiener Sanger
knaben in de stadszaal gezongen
zeer gevarieerd programma
enthousiasme ontketend. En zij heb
ben deze bijval volkomen verdiend, want
hun prestaties waren superieur. Stuk
voor stuk beschikken deze jongens
prachtige stemmen, sbuk voor stuk zijn
zij zeer muzikaal en intelligent De diri
gent, Haymo Tauba, heeft dus voortref
felijk materiaal om mee te werken, maar
hij bereikt er dan ook iets zeer bijzon
ders mede. Prachtig doorzichtig, even
wichtig van klank en afgewogen van
dynamiek waren de polyphone werken
van Gallus en Giovanni Groce. En in
liederen van Schubert, Duitse volkslie
deren en de wals „Geschichten aus dem
Wienerwald" munten de jongens e
zeer uit. Een van de hoogtepunten
de avond was een komische opera
Offenbach, die subliem gespeeld en
zongen werd.

Tijdens het concert hebben wy
afgevraagd hoe het mogelijk is met zulke
jonge kinderen dergelijke artistieke
sultaten te bereiken. In de pauze heb
ben wij een kort onderhoud géhad mei
de dirigent die ons vertelde, dat de jon
gens in een internaat worden opgevoed
en daar onderricht krijgen in de
sohillende schoolvakken en bovendien in
zang, theorie-muziek en muziekgeschie
denis. Bovendien leren zij allen verschil
lende instrumenten bespelen; de meesten
der jeugdige zangers gaan later naar het
conservatorium en kiezen dus de muzi
kale loopbaan.

Wanneer ze in Weenen zijn wordit
elke dag een koorrepetitie van
gehouden. Maar ook op concertreizen
krijgen de jongens elke dag zangles
wordt elke dag gerepeteerd.

Ook bij de Wiener Sangerknaben blykt
weer, dat bijzondere resultaten alleen
na bijzondere inspanning kunnen worden
bereikt. Hennie Schouten.

VAN DË

LEESTAFEL

Dat moet je durven, door Phé
Wynbeek. Uitgave v
Voorhoeve, Den Haag.

een vlot geschreven verhaal laat de
schrijfster ons zien hoe een aantal H.B.S.-
leerlingen en -leraren in moeilijkheden
komt door het met-alle-geweld-
verzet-mee-willen-doen van een der leer
lingen. Ineke Telders heeft, niettegen
staande haar jeugd, moeite om
drag van vele ouderen, die voor
zet waarschuwen, te begrijpen. Gelukkig
zijn er een wijze directeur, een verstan
dige vader en een lieve grootvader
haar te helpen. Al zullen oudei-en niet
steeds instemmen mét de opmerkingen,
die over het verzet gemaakt worden, dit
zal de meisjes van omstreeks 15 jaar
voor wie het boek geschreven werd. al
lerminst verhinderen om in spanning
mee te leven met Ineke Telders, haar
medescholieren en haar huisgenoten.

Het is een prettig boek. Jammer dat
de uitgever niet voor betere illustraties
heeft gezorgd.

De Spion, door Sibe van Aan-
glum. Uitgave van T. Wever,
Franeker.

In dit jongensboek worden ons de
avonturen verteld van vier Friese man
nen, die zich als vrijwilliger opgeven
tijdens de oorlog met België in 1830. Ze
gaan in België spionnagewerk verrich
ten en beleven dan natuurlijk een en
ander. Jongens zullen zeker met span
ning de avonturen van Lieuwe en
vrienden volgen.

(Vervolg van de zevende kolom)
Arabisohe organisatie" zal het r.it
instituut voor Algiers hoogstens beschou
wen als een instrument, om feller de
nationalistische hartstochten op te be-
spelenl

't VerJilaarde
uitzicht

maar afwachten, wat
er van deze gevolg
de methode terecht
komt. Bij de „Franse Unie" ligt dit stre-
lang rtiet zo aan de oppervlakte ea
vecht men integendeel voor de handha
ving van, wat men met een verouderde
term, „koloniale belangen" noemt.

Ook Frankrijk heeft een socialistische
regering, de communistisohe partij be-
sohikt over een machtige invloed', maar
Bluim liet zich ten aanzien van de extre
mistische kwaadwilligheid in Indo-Chine
niet kennen en stuurde onmiddellijk!
troepen, toen .de orde hersteld moest wor
den. De nieuwe Franse grondwet voor-
liging van alle gebieds
delen in een parlement, waar „en prin
cipe" de stem der koloniën tegelijk met
het moederland kan worden ge
hoord. Of het bescheiden luisteren naar
het felle „nationalisme" een
einde kal kunnen maken, is een andere
kwestie. De Parijse communisten bevor
deren die roep om vrijheid, hetgeen men
Labour niet beweren kan, die de po
litieke vrijheid sleohts uit noodzaak dis
tribueert, ir. de hoop, de economische be
langen te kunnen waarborgen.

vorige beschouwing
op de moeilijkheden in Madagascar, waar
men het met een „vernieuwingspartij"
probeerde, op de anti-Franse gezindheid
Noord-Afrika, van Tunis tot Marokko,
men zal zioh nog de Franse obsessi®
herinneren in de gedaante van de, t®
Port-Said aan wal gestapte Abd El Krim!

'N Tunis eist men onafhankelijkheid en
aansluiting bij de „Arabische Liga"
en in Algerië, het oudste Franse kolo
niaal bezit, want reeds in 1830 door d®
Franse machthebbers bezet, bloeit het
onafhankelijkheids-bloempje, waarmede
de Arabische nationalisten zich gaarne
tooien, maar waarvoor Blum noch Rama-
dier veel sympathie hebben.

In Marokko zorgt de sultan, Sidi Mo
hammed er wel voor, het bevrijdlngs-
vuurtje flink brandende te houden! In het
Franse parlement is, zoals wy reeds héb
ben bericht, de wet betreffende het nieu-
statuut voor Algiers aangenomen,
welke de eisen der schreeuwers om „auto-
zeker niet zal bevredigen. D®
staan anders tegenover de Ara
bische Liga de „trait-d'Union". tussen
groep landen in het Midden-Oosten
dan de Fransen en hét politieke spel
in Marokko, Tunis en Algiers neemt, be
ïnvloed door de z.g. „pan-Arabische or
ganisatie" steeds onaangenamer vormen

r de protectoraten
de rechten van
oor vervallen ver-
nu verder op het
Algerië reage-

Het liefst zou men
geheel afschaffen, en
Frankrijk in Algerië t
klaren. Hoe zal men
„ontwerp-statuut" vo<
ren? Bij de behandeling in de Assemblée,
onthielden de communisten zich vaa
stemming, terwijl de inheemse afgevaar
digden niet bij de stemming aanwezig

De Franse regering deed een bescheiden
concessie door via dit nieuwe statuut
aan de vraag naar autonomie en onaf
hankelijkheid, op elastische wijze, tege
moet te komen, maar anderzijds kan mea
het beschouwen als een middel, om het
bezit aan de Middellandse Zee, van groot
economisoh en strategisch belang, te
waarborgen.

DE oorlog heeft aan het prestige der
Fransen, die tegen de militaire over
rompeling der Duitsers in AlgeriS
niet opgewassen waren, geen goed gedaan.
Het was de, thans weer sterk naar voren
tredende, generaal De Gaulle, die het
eerst noodzakelijke wijzigingen adviseerde
in het politiek bedrijvige Algiers.

De Mohammedaanse Algerijnen werden
in staat gesteld, het Franse burgerrecht te
verwerven, terwijl in het algemeen be
paald werd, dat de Mohammedanen over
meer invloed zouden kunnen beschikken
in de reeds bestaande politieke organen
vaii Algerië.

In een manifest van het Algerijnse volk
werd echter zonder omwegen op politiek®
autonomie aangestuurd en het is, zoalj
bekend, zelfs tot „explosies" gekomen,
getuigende van felle anti-Franse gezind
heid. o.a. te Sétif, waarbij tijdens de ge
vechten ook aan Franse zijde heel wat
slachtoffers vielen.

Het is derhalve van het grootste belang,
of het nieuwe statuut in de vraag naar
zelfstandigheid zal voorzien. De reedj
genoemde De Gaulle heeft kort gelede»
nog verklaard, dat de autoriteit der
Franse republiek in Algerië kraohtig ge
handhaafd moet blijven en de gouver
neur-generaal slechts verantwoording
schuldig is aar. de Franse overheid. Van
linkse zijde echter, wijst men er op, dat
geen enkel besluit van de Algerijns®
assemblée rechtsgeldigheid zal bezitten,
als het niet door de bekrachtiging van een
decreet wordt gevolgd.

geen sprake van echte democratie
de Algerijnse assemblée, omdat
minderheid van een derde er
het veto kan hanteren. Het grootste be
zwaar is, volgens de critiek der linker
zijde, dat de gouverneur-generaal er d®
baas blijkt. De ruim acht millioen Moham
medanen zouden liever geheel onder de
Franse souvereir.iteit uitkruipen, terwijl
de Franse bevolking in Algerië, uit een
millioen kolonisten bestaande, in dit
nieuwe statuut weinig economisch heil
ziet.

De reden, waarom de Algerijnsche afge
vaardigden bij de behandeling van het
ontwerp in de „nationale vergadering"
niet aanwezig waren, is deze, dat zij prac-
tisch in de tot standkoming van de wet
niet zijn gekend. Aldus voorspelt het
nieuwe statuut voor Algerië weinig moed
gevends, aangezien de Mohammedaanse
Algerijnen erdoor teleurgesteld zijn.

Het statuut brengt een eerste Kamer,
waarir. de Eurppeanen en bepaalde cate
gorieën der Mohammedaanse bevolking
zitting hebben, terwijl de tweede Kamer
uitsluitend de Mohammedanen vertegen
woordigt. Maar deze concessies aan de
gestelde aspiraties, gaan de Mohamme
daanse Algerijnen niet ver genoeg. De ver
schillen in sociale en godsdienstige op
vattingen tussen de Fransen en Moham
medanen, alsmede de andere geaardheid
van de rechtstoestand zullen ook moeilijk
te overbruggen zijn.

In Noord-Afrika is het als elders, tege
moetkoming aan eisen, wordt steeds door
een luider „merdeka" gevolgd. De ,jpan"w

ER