Ruim 20 Brabantse boerderijen afgebrand
Minister Vos vloog met de helicoptère
Kamers aecoord met lening van half milliard
Guerilla is een scherp
wapen
't Verklaarde
™::f|uitzicht
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
VRIJDAG, es AUGUSTUS 1947
MEER DAN HONDERD PER
SONEN DAKLOOS
Drie Brabantse dorpen zijn gister
middag: door enorme branden geteis
terd, waardoor niet minder dan S3
boerderijen een prooi der vlantimen
werden en 115 mensen dakloos zjjn
geraakt.
In fhet kerkdorp Heusden bij Aston ont
stond om ongeveer één uur brand in een
heg nabij de boerderij v-an de landbouwer
Hurkmans: Door de krachtige Oosten
wind aangewakkerd sloeg het vuur over
op de schuur en de boerderij. In enkele
ogenblikken stond deze in lichterlaaie.
De wind joeg het vuur steeds verder op
en 'bracht het zelfs naar de overzijde van
de weg en de met stro bedekte boerderij
van P. Aarts werd ook spoedig een
vlammenzee. Van hieruit sloeg het vuur
over op nog negen andere boerderijen,
a-Me aan de St. Anthoniusstraat.
Het gehele dorp liep uit om te redden,
wat er te redden viel, doch helaas was
dit slechts weinig. De inmiddels gearri
veerde Asten-se brandweer stond vrijwel
machteloos en riep direct de hulp in van
de brandweren van Helmond en Venlo,
die niet groot materiaal arriveerden. On
danks het heldhaftige optreden van de
brandweerlieden kon toch niet worden
voorkomen, dat elf boerderij-en in Heus-
den, bewoond door 80 personen geheel
verloren gangen, benevens de meeste in
boedels en landbouwwerktuigen met de
gehele rogge- en haveroogst van dit jaar
en de wintervoorraden turf, welke de
boeren haddien opgeslagen i.v.m. de nog
steeds in de Peei w-oedende branden. De
brandweren werden zeer gehandicapt
door een tekort aan bluswater. Slechts
uit één brandput kon water worden be
trokken, zodat de brandweerlieden zich
moesten beperken tot het vrijhouden vap
enkele belendende panden aan één zijde
der straat.
De assisterende brandweren konden
slechts optreden, toen men over 1 km
lengte uit de gracht van het kasteel van
jhr mr van Hövell tot Westerflier water
had gepompt. Daar het vee in de weide
was, gingen slechts enkele varkens en
één paard verloren. De verzekering dekt
slechts een deel der schade.
Tevens brak gistermiddag brand uit in
het dorp Hierop onder Someren, waar
door de boerderij-en van de -landbouwers
Verberne en A. v. d. Eyndien een prooi
der vlammen werden. Gok de rogge- en
havermijten raakten in brand, evenals
het op 300 m afstand gelegen woonhuis
van het gezin Sleegers. Vijf en dertig
mensen raakte dakloos en moesten el
ders worden ondergebracht, zonder kle
ding, inventaris en geld.
Hater in de middag woedde een enor
me brand in Beers (N.-B waaraan een
tiental boerderijen en verder talrijke
hooimijten ten offer vielen. De brand
weren uit Mill, Grave, Guyk en Nijme
gen namen aan het blussingswerk deel,
maar konden het door de felle Oosten
wind aangewakkerde vuur slechts moei
lijk bedwingen. Tenslotte raakte dooT
onbekende oorzaak een door drie gezin
nen bewoond huizencomplex in Heesch
bij Oss in brand. Van de inboedels van
twee der inwonende n kon nagenoeg
niets worden gered.
HEFSCHROEFVLIEGTUIG
OVERGEDRAGEN
(Van een onzer verslaggevers)
De enige hélicoptère, die Nederland
vooralsnog rijk is, werd gisteren aan de
eigenaresse, de Stichting voor Hefschroef-
vliegtuigen, overgedragen, waarna ir H.
Vos, minister van Verkeer en dr A. Ples-
man, president-directeur van de KHM, in
het wonderlijke toestel stapten om als
eerste een demonstratie-vluchtje te
maken.
Het is iets' eigenaardigs, dit toestel, dat
meer lijkt op een sprinkhaan dan op een
t»LAN VOOR BESTEDING DER
GELDEN IN DE MAAK
Zowel in d-e Eerste als de Tweede Ka
mer is gisteren het wetsontwerp betref
fende het aangaan van een lening ten be
drage va>n 195 mriMdoen dollar (ruim een
fmiif milliard gulden) met de Internatio
nale Bank voor herstel en ontwikkeling,
goedgekeurd.
In de Tweede Kamer was het de heer
Hoogearspel (C.P.N.), die bezwaren had,
vooral tegen die invloed, die Amerika in
ide Internationale Bank heeft. Dat maakt
dót lichaam te kapitalistisch, zo meende
tij.
Minister Hieftinck achtte het juist daar
om te betreuren, dat die Unie van Socia
listische Sovjet-Republieken zich van
deelneming aan de bank onthoud en beeft.
Voor de andere, aan beide zijden van
het Binnenhof gemaakte bezwaren, d-ie
vrijwel overeenkwamen, volstaan wij met
te melden wat minister Laeftinek gister
avond in de Eerste Kamer zei.
De vrees, dat de 4% pet. rente de Re
gering voor moeilijkheden op de binnen
landse kapitaalmarkt zal stellen, onder
schreef de minister niet. De rente is niet
.buitensporig hoog (314 pet plus 1 pet.
commissie voor een te vormen waarborg
fonds). In overweging is, of en in welke
mate de Regering hen, die gebruik ma
ken van de credieten, za-1 belasten met
het geheel of een deel -der 'rentekosten.
De verschillende departementen werken
■een plan uit om tot een juiste besteding
der geleende gelden te komen,
De minister bestreed de opvatting, dat
deze lening ons land te afhankelijk
maakt van het buitenland. Dat was vroe
ger, toen men rechtstreeks van een staat
erf ae-lfs van particulieren leende, dm veel
.Sterker mate heit geval.
Eerste Kamer aanvaardt pensioen
verzetsslach tof f ers
Er waren gisterenavond slechts 27 le
den in de Eerste Kamer aanwezig om te
stemmen over bet wetsontwerp .Buiten
gewoon pensioen voor de deelnemers
aan het verzet en hun nagelaten betrek
kingen". Er zijn 26 leden nodig -om een
beslissing te nAmpn en zo was het dim
precies op het nippertje.
Twintig Kamerleden stemden voor,
zeven tégen het wetsontwerp, m.l. de he
ren Biewenga, Hommes en Algra (A.R.),
De Zwaan en Kolff (C.H.) en de com
munisten Van Santen en Hermans.
vogel, in de lucht te zien. Het stijgt lood
recht, vliegt achteruit, zijwaarts, staat
stil, kortom het doet allerlei dingen, die
eigenlijk een ordentelijk vliegtuig, in 't
geheel niet betamen. De voortbeweging
geschiedt door een stel horizontale wie
ken, terwijl met een propeller aan de
zijkant van de staart, de besturing gere
geld wordt. De stijgkracht is zeer groot,
terwijl de max. snelheid 175 km bedraagt.
Het toestel biedt plaats aan vier perso-
•ne^ Aangezien de machine nog in een
proefstadium verkeert en de aanschaf-
fingskosten zeer hoog zijn (77000 dollar)
zal het nog wel enige "tijd -duren voordat
hier in luchtvaartkringen de hélicoptère
gemeengoed is geworden.
De overdracht geschiedde in de gezel
lige can tine van de Nationale Huchtvaart-
school op Ypenburg door de heer F.
Diepen en het toestel werd aanvaard
door de heer T. van Hou welingen, wnd.-
directeur-generaal der PTT en voorz. der
Stichting voor Hefschroefvliegtuigen-
Onder de verdere autoriteiten merkten
we op mr E. Meuten, pres.-comm. van
Frits Diepen Vliegtuigen N.V., dr ir M.
H. Damme, voorz. van de Kon. Ned. Ver.
v. Huchtvaart, gem-maj. C. Giebel, chef
staf Hudhtmacht, weth. B. H. P. W. v. d.
Oever en ir P. Stempels, weth. van Rijs
wijk.
NOTARIEEL EXAMEN.
Geslaagd dieefl. II: L. A. J. Snioeijs, Stiaraid-
dlaiaTbudtan Zevenibergern)gieslaiaigidt deel I:
H. F. Maris, KlUTitdierit (N.-Br.).
Amerika bood ook de republiek "„goede diensten" aan. In dit onderhoud was het
nog een vraag of de republiek bemiddeling zou aanvaarden. Inmiddels trokken
de V.S., zooals bekend, het aanbod in. V.l.n.r.: Sjarifoeddin, dr Walter A. Foote
(consul-generaal der V.S. te Batavia) en Soekarno.
Een week, voordat de politiële actie
feegon, schreven we, dat de enige mo
gelijkheid tot redding van Java lag in
een snel oprukken naar Djocja, mits dit
gepaard ging met een volledige ontwa
pening van de bevolking en zuivering
van de te bezetten gebieden. En zo voeg
den we eraan toe, mits men het bepalen
van het tempo en de omvang van zulk
een operatie in handen liet van de mili
tairen en de invloed der politici hier
uitschakelde.
In dat geval kon men er van verzekerd
zijn, dat orde en rust sued zouden weer
keren en behoefde men geen gevaar voor
een guerilla te vrezen. Een ieder weet,
dat dit- helaas niet is geschied. De mili
taire actie is begonnen, belast met poli
tieke beperkingen. Na twee weken liet
de Nederlandse regering eigener bewe
ging (van een verzoek van de Veilig-
iheddisraad was toen nog geen sprake) de
operaties staken. Dat was een zuiver po
litiek ingrijpen, dat vermoedelijk alleen
goedgekeurd wordt door de P. v. d. A.
Militair was het een blunder, die het be
haalde éclatante succes volledig in de
waagschaal stelde.
De weken, die na het staken der
vijandelijkheden gevolgd zijn, hebben dat
overtuigend aangetoond. Het aantal ge
sneuvelden is niet veel minder dan tij
dens de actie, de rust is nog allerreinst
hersteld, de guerilla, die we moesten ver
mijden, is uitgebroken.
Toen de actie begon, heeft de bevol
king zich over het algemeen achter het
Nederlandse gezag geschaard. Onze sol
daten werden met enthousiasme als be
vrijders ontvangen. De afgesneden repu
blikeinse benden en groepen hielden zich
stal, voelden zich allesbehalve veilig.
Maar toen de Nederlandse troepen niet
oprukten naar Djokja en hun actie on
tijdig beëindigden, kwam er kentering.
De angst in Djokja maakte .plaats voor
de welbekende brutaliteit, de benden in
de nog nietgezuiverde gebieden gingen
zich roeren, opgezweept door Djokja, en
het grote tegenwicht, de goedwillende
bevolking, ging zich afzijdig houden. Ze
begreep De Blanda's niet. De republiek
was nog niet dood, ze liet weer steeds
meer van zich horen. Wie garandeerden
hun, dat de Nederlanders straks weer niet
zouden wegtrekken, dat ze t.ich weer on
der Djokja zouden vallen. Wee dan de
genen die de Hollanders geholpen zouden
hebben, of geweigerd zouden hebben, de
republikeinse ongeregelde troepen hulp
te verlenen. En al loopt de hulp aan de
benden nog zo'n vaart niet, het aangeven
van plaatsen, waar ze zitten, het waar
schuwen van de Nederlandse militaire
autoriteiten neemt voortdurend af en zal
blijven afnemen.
Men make zich geen illusies, wat zich
op Java afspeelt is een guerilla. In zijn
beginstadium nog, maar zij is er. Het
Nederlandse leger zal het aan de lijve
ondervinden, ondervindt dat trouwens
reeds. Want een guerilla is een scherp
wapen. De -republikeinen, die geen be
hoorlijk leger kunnen vormen, kunnen
wel opereren in kleine groepen. Ze ken
nen het terrein, kunnen van alle schuil
hoeken gebruik maken, behoeven hoe
langer hoe minder voor de bevolking te
vrezen. Zware wapens zijn voor een
guerilla niet nodig. De voorsprong, die
het Ned. leger had door zijn uitmuntend
materiaal, telt thans veel minder. En al
worden talloze aanvallen afgeslagen,
niettemin doet de guerilla haar werk.
Het leger wordt immers voortdurend af
gemat, het moet voortdurend op zijn
qui-vive zijn. Het wordt een eindeloos
wachtlopen en patrouilleren, weer wacht
lopen en weer patrouilleren. En dit is
te erger, omdat het beschikbare aantal
troepen niet groot genoeg is om dit in
de grote gebieden, die beszet zijn, vol
te houden. Het gevolg zal zijn steeds
grotere verliezen, verkorten van de
frontlijnen, terugtrekken, enz. En bij elke
terreinwinst zal de roem van de repu
bliek weer stijgen en de medewerking
van de bevolking daaraan evenredig
minder worden.
Gepantserde jeeps, die de verbindings
lijnen zouden kunnen controleren, die de
troepen zouden kunnen beveiligen
daardoor het patrouilleren zouden kun
nen verlichten, zijn niet fn voldoende
mate aanwezig.
Har gz a am maar zeker zal de situatie
verslechteren. Het wordt straks een wan
hopige strijd om de verkregen posities te
handhaven, om de verbindingen te be
veiligen en de ravitaillering te verze
keren. Er dat alles, doordat de Regering
zich laat leiden door bepaalde politici en
daarom geen gebruik wenst te maker
van het apparaat, dat zij krachtens haar
roeping als Overheid gebruiken moet. Als
het Nederlandse leger op Java zou on
dergaan, dan zou dat niet voor rekening
komen van het leger, maar de onbeschrij
felijke schuld zou zich opstapelen op het
hoofd van de Regering in Den Haag. Het
bloed der gevallenen zou op haar hoo/d
komen, omdat ze haar roeping heeft ver
zaakt.
Nog is Indië niet verloren.
Nog rekenen de mfllioenen op duur
zame bescherming door de Nederlanders
tegen de amokmakers van Djokja.
Het Japanse
door Amerikaanse
Om redenen, die wij onlangs hebben uit
eengezet, wil Amerika haast maken met het
vredesverdrag voor Japan, maar wordt in dit
streven door Sowjet-JEtu&land geremd. Het
Amerikaanse privë-initiatief voor het hou
den van voorlopige besprekingen werd door
Rusland van de hand gewezen, omdat dit
land het standpunt inneemt, zich beroepende
op de besluiten van Jalta en Potsdam, dat
een dergelijk initiatief slechts kan uitgaan,
van Amerika, Roeland. Engeland en China,
gezamenlijk. Het door de Russen, methodisch
gehanteerde ..recht van veto" geldt wel voor
de eindbeslissingen, van de ..Raad van Vier",
maar zou geen macht hebben op de vredes
conferentie. made in America waar
men besluiten inzake Japan had kunnen
nemen met een meerderheid van tweederde.
Een correspondent van het Amerikaanse
periodiek ..Newsweek", die onlangs uit Japan,
is teruggekeerd, is van mening, dat een,
breuk tussen Amerika en Sowjet-Rusland
eerder zal plaats vinden in het Verre Oosten,
dan in Europa. Het tegenvoorstel van de
Russen, hetwelk dus neerkomt op een con
ferentie van de „"Big four", woedt door de
Amerikaanse regering bestudeerd, maar men
zal er zeker het standpunt blijven innemen,
dat de conferentie dan zo vroeg mogelijk,
nog vóór October, gehouden moet worden
en dat het „recht van veto" vervangen moet
worden door de bepaling, dat een meerder
heid van tweederde -de besluiten bindend
maakt. Het spreekt vanzelf, dat deze Ame
rikaanse voorwaard-en tegen de Sowj et-be
langen indruisen. De Russen immers, huldi
gen de psychologische visie, dat een voort
durende toestand van economische ontred
dering hen in de kaart speelt en afetand
doen van het „recht van veto" nou hun
machtigste politieke wapen, waardeloos ma
ken. De oor respondent van dit Amerikaanse
periodiek „Newsweek" stelt nu de vraag1,
wat er gebeuren kan, als de Russen totaal
niet aan een vredesverdrag met Japan wil
len meewerken? De Japanse „communisti
sche** propaganda zal de situatie dan uit
buiten en de volgende argumenten aanvoe
ren: Amerika wordt er dan van beschuldigd^
dat Japan in een staat van afhankelijkheid
komt te verkeren, no als zulks eens roet de
Plhilipiptrjneri het geval was. Bovendien, als de
vrede taisse® Rusland en Japan niet gete
kend wordt, nou dit land voortdurend aan
een invasie bloot staan. Het merendeel der
Japs. het „gedemocratiseerde" volk in zijn
geheel, zal zich echter door deze extremis
tische argumentatie niet van de wijs laten
brengen. Als de Russen trachten in Japan
onrust te zaaien, zullen deze pogingen zeker
onmiddellijk door de "bezettingsautoriteiten
■worden onderdrukt. De Russen kunnen nog
■een andere tactiek toepassen door namelijk
het Chinese „rode leger" krachtiger steun te
verlenen. Maar ook hier is Amerika op zijn
hoede, want Het geeft de voorkeur aan een
„geordend", zich herstellend Japan en - voelt
weinig voor een China, dat naar de chaos
gedreven wordt. Voor het geval de bedrei
ging van de Chinese extremisten te sterk
zou worden, moet men rekening houden met
de mogelijkheid, dat de Ver. Staten, de
nieuwe Japanse staat niet slechts economisch
zullen versterken, maar deze ook voldoende
„weerbaarzouden ma.k^n gestandaardiseerd
naar Amerikaans mo&el en onder leiding van
het Amerikaanse commando. Het ligt voor de
hand, daf bij een toespitsing der interna
tionale politieke tegenstellingeneen dusda
nig Japans leger de kans zou aangrijpen tegen
de Russen te vechten. De correspondent
wijst er op. dat „Kamikaze", de z.g. zelf
moord-piloten zich bij de Amerikaanse lucht
vaart gemeld hebben, beTeid "hun diensten te
geven bij een conflict AmerikaRusland.
Een, door Amerika geruggesteund Japans
leger, zou Russisch Azië ten Oosten van het
Baikal-meer kunnen bezetten en geheel
Siberië ligt onder het bereik der Ameri
kaanse militaire luchtmacht. Gegrond op
deze, voor -de Russen gevaarlijke strategi
sche feiten, zullen de Russen dan ook wel
niet volharden in hun houding, het „vre
desverdrag roet Japan" tegen te werken of
op de lange baan te schuiven. Eerder zijn
er directe moeilijkheden te verwachten van
de zijde van Australië, welk land zich ver
zet tegen wde Amerikaanse politiek van
Japan, de „workshop" (werkplaats) van
Azië te maken. Australië is «ven bevreesd
voor e» krachtig .hersteld" Japan, als
Frankrijk voor eau industrieel herboren
Duitsland. Australië zon zich willen meester
maken van de markten, waar vroeger de
Japanse industrie haar afzetgebied vond en
de houding van Australië in deze materie,
wordt o.a. door „Nieuw-Zeeland" en „Brits -
Indië*' gesteund. Ook hier treft ons weer de
zienswijze, dat Amerika eT meer dan genoeg
van heeft. 200 millio^n dollar per jaar te
spenderen aan een armlastig laad. Daarom
moet vóór alles Japan weer op de been ge
holpen worden. Men wil in Amerika geen
economische ineenstorting van Japan riskeren
en vandaar de .haastige spoed" met het
vredesverdrag Japan wordt bedreigd door
werkloosheid, terwijl de voedselrantsoenen
steeds minder worden. De prijzen der levens
middelen op de „zwarte markt," speciaal die
van het volks voedsel rijst, stijgen op zeer
opvallende wijze. De Amerikaanse regering,
die de gevaren van deze permanente econo
mische depressie niet onderschat, wenst
daaraan zo vlug mogelijk de toestand te sa
neren, waartoe een vredesverdrag met Japan
het middel is.
Nog kan het bevel gegeven worden de
brandhaard op te rui man.
Daarom is er maar één order afdoende
in deze situatie en dat is: Ou rukken naar
Djokja!
De beslissing is ongetwijfeld moeilijk
voor de Regering, maar er is niet aan te
ontkomen. Als het landsbelang praeva-
leert boven de partijpolitiek dan moet
deze order gegeven worden.
Dan pas zal een zuivering effect sor
teren.
En dan pas zal de mogelijkheid ge
schapen zijn voor de werkelijke geboorte
van de Verenigde Staten van Indonesië
als souvereine staat.
Het kan aog, maar het is de hoogste
Hid.
