Nu weer 111 Engelse mijnwerkers opgesloten
Vacantietijd oorzaak van lusteloze beurs
Vier jaar tegen „professor Pootjes" geëist
In grote nood
't Verklaarde
n uitzicht
NIEUWE I.ELDSCHE COURANT
ZATERDAG. 16 AUGUSTUS 19<f
GROTE CONSTERNATIE IN
WHITEHAVEN
Slechts weinigen van de inwoners van
de Engelse stad Whitehaven (een haven
aan de Ierse zee tussen Ierland en Enge
land Red.) zijn in de afgelopen nacht
naar bed geweest. Hoe kon het ook, 111
mannen van de stad waren niot terugge
komen uit de steenkoolmijn „William", de
oudste mijn in Engeland, die onder zee
doorloopt. Na een hevige explosie, gister
avond om 7 uur, heeft men niets meer
van de mannen gehoord. Vrouwen en fa
milieleden van de slachtoffers wachten
Dit jaar slechts 15 millioen
literblikken
Uit het antwoord van min. Mansholt
aan het Tweede Kamerlid Droesen, die
vragen had gesteld over de blik-toewijzing
aan de groentenconservenindustrie te Ven-
lo, blijkt, dat de productie-capaciteit van
de conservenindustrie in Nederland op to
taal 75 millioen literblikken kan worden
geschat. Dit jaar kunnen slechts 15 mil
lioen literblikken worden toegewezen.
Hiervan krijgt Noord-Brabant het grootste
deel n.l. 25-03 pet., gevolgd door Zuid-Hol
land met 20.99 pet. Het minst krijgt Fries
land (0.03 pet.). De verdeling geschiedt
niet naar productiecapaciteit, maar voor
namelijk naar de werkelijke productie in
voorgaande jaren.
Wel hout voor een dansvloer
In Renkum werd voor een nieuwe dans
vloer in een hotel hout ter beschikking
gesteld, terwijl er niet voldoende hout is
voor herbouw van woningen en boerde
rijen. Het College van Alg. Commissaris
sen voor de Wederopbouw erkende, dat
dit hout nuttiger gebruikt kon worden,
doch vond geen reden, in te grijpen.
Het Tweede Kamerlid Stapelkamp heeft
voor deze zaak de aandacht gevraagd van
de minister van Wederopbouw en Volks
huisvesting en meent, dat het hout alsnog
voor woningbouw beschikbaar moet
komen.
ZOMERCONFERENTIE NED. CHR.
GYMNASTIEK VERBOND.
Op het landgoed „Overeinge" bij Ha-
velte (Dr.), werd dezer dagen de zomer-
conferentie 1947 van het Ned. Chr. Gym-
nastiekverbond gehouden. Het program
ma vermeldde naast de nieuwere oefen
vormen in de gymnastiek een lezing
over het hogeschool werk. Verder volks
dansen en andere ontspanning. Ook werd
het vraagstuk van kleding en oefenstof
behandeld.
in spanning op nieuws, terwijl reddings
ploegen zich koortsachtig een weg trach
ten te banen door het neergestorte ge
steente. Zoals gisteren gemeld, zijn in een
steenkoolmijn in Illinois (U.S.A.) 87
mijnwerkers ingesloten door een ontplof
fing. Over het lot van deze mensen is
ook nog niets bekend.
Achttien gulden voor 1 M2
glas-in-lood
Volgens de nieuwe Prijzenbeschikking
glas-in-lood 1947 mogen reparaties aan
glas-in-lood nooit duurder zijn dan nieuw
glas-in-lood. De prijzen verschillen naar
gelang van het aantal ruitjes per M2 en
de breedte van het lood. Recht glas-in-
lood (vensterglas) waarbij 1 M2 50 60
ruitjes bevat, mag ten hoogste f 18 per
M2 kosten.
De „Nieuw Amsterdam" vertrok gisteren van Rotterdam naar Southampton, waar
de laatste reparaties zullen gebeuren, opi dit vlaggeschip weer van verwaarloosd
troepentran&portschip tot luxueuse Oceaanstomer te maken. Even vóór J»et ver
trek op de Maas, met op de achtergrond de eveneens gisteren afgevaren tin
baggermolens „Mendanau" en „Singkep". (Luchtfoto KLM)
KOERSAFBROKKELING
DOOR IND. KWESTIE
De beurs had in de afgelopen week een
lusteloos verloop en de koersvariaties
bleven, op een enkele uitzondering na,
binnen enge grenzen. De vacantieperiode,
welke ditmaal met ideaal zomerweer ge
paard gaat, heeft het publiek voor een
ogenblik de materiële dingen doen ver
geten, zodat de belangstelling ter beurze
tot kleine proporties ineenschrompelde.
Daarnaast vormt de interventie der Vei
ligheidsraad inzake de Indische kwestie
voor de beurs een onzekere factor, omdat
men niet weet wat er aan verpolitiekte
HU ZETTE MILITAIREN TOT
DESERTIE AAN
Mr. B. Kist, officier van Justitie te
Amsterdam, heeft gisteren bij verstek 4
jaar gevangenisstraf geëist tegen de 57-j.
J. W. Pootjes uit Hilversum, die militai
ren tot desertie heeft aangezet. Verd., die
de bijnaam „Professor Pootjes" draagt en
hoofdredacteur was van „de Vredestich
ter", wist militairen, die bij hem kwamen,
te bewegen, niet naar Indië te gaan. De
prof. zeide hen, dat hij meer dan 17 jaar
de grondwet had bestudeerd, maar dat
uitzending naar Indië in strijd met de
Grondwet was. Hij adviseerde hen om
onder te duiken hij zou wel voor adres
sen en financiële steun zorgen en hun
uniformen op te sturen naar 't dep. van
Oorlog.
Mr Kist zeide in zijn requisitoir, dat P.
ontzettend veel ellende over bedoelde mi
litairen heeft gebracht, die soms zware
gevangenisstraffen zijn opgelegd. Daar
verdachte echter niet normaal is, wilde
de officier niet de maximum straf IVi jaar
eisen, maar 4 jaar met last tot gevangen
neming, vond hij toch wel op zijn plaats.
Uitspraak 26 Augustus.
„SLOTERDIJK" MORGEN IN R'DAM.
Het m.s. „Sloterdijk" met 478 repa-
triërenden aan boord, w.o. 35 terugkeren
de militairen van de Kon. Landmacht,
wordt morgenmiddag te Hoe^ van Hol
land verwacht. De debarkatie zal om 4
uur te R'dam plaats vinden.
FRUITPRIJZEN IN DE BETUWE
ZIJN LAAG.
De prijzen van fruit op hout in de Be
tuwe zijn lager gebleven dan men ver
wachtte. Het grootste gewas in Eist be-
somde f5550. Voor goede goudreinetten
schat men 19 a 21 ct. per kilo en voor
andere soorten 10 a 15 ct. per kilo op
het hout.
besluiten nog verder uit de bus zal komen.
Een koersafbrokkeling was derhalve niet
te vermijden.
Het bericht inzake het toestaan van een
crediet van 195 millioen aan ons land
door de Internationale Herstelbank heeft
geen merkbare invloed op de beurs uit
geoefend; Evenwel staat het vast, dat deze
transactie van grote betekenis voor ons
bedrijfsleven is. Het gevaar van een ster
ke vermindering der importen, welke de
industrie en het bedrijfsleven in het al
gemeen aan grondstoffen en productie
middelen moeten helpen, is voorshands
daardoor afgewend. Anderzijds gaat er
van de invoer van buitenlandse goederen
een deflationistische werking op het bin
nenland uit, omdat deze importen hier te
lande betaald moeten worden, dus de ver
houding geldcirculatiegoederen verbete
ren.
De meest opvallende gebeurtenis in de
afgelopen week was de koersval der
aand. Alg. Kunstzijde Unie. Deze liepen
van 194 tot 177 pet terug.
Kampeerders betalen te veel
voor nachtlogies
Kampeerders moeten vergunning heb
ben vanwege het bestuur der gemeente,
waar zij willen verblijven. Het bedrag aan
leges, dat hiervoor moet worden betaald,
is niet overal gelijk en varieert, naar het
Tweede Kamerlid Schoonenberg minister
Beel heeft meegedeeld, van 0.25 tot 1
per persoon per nacht. Hij vindt, dat het
nodig is, dat in alle gemeenten een ge
lijk bedrag aan leges behoort te worden
betaald, niet hoger dan nodig is om de
administratieve werkzaamheden te bekos
tigen en vraagt, wat de minister hiervan
denkt.
De bijna 150 ned. deelnemers aan
het jeugdfestival der „democr. jeugd"
worden 19 Aug. om 10.40 uur op het C.S.
te Amsterdam terugverwacht.
TOEN na het beëindigen van de wereld
oorlog de volkeren er toe overgingen,
het internationaal verkeer tussen de
staten weer te regelen, deed men dat op
de basis, die reeds tijdens de oorlog was
gelegd en trachtte men zich te hoeden
voor de fouten, die het apparaat van de
Volkenbond hadden aangekleefd.
Het Handvest werd de basis waarop het
internationaal rechtsverkeer rusten zou.
De Verenigde Naties zouden door een
permanent lichaam, de Veiligheidsraad,
dat recht handhaven.
De afgelopen weken hebben menigeen
ernstig doen twijfelen aan de rechtshand
having door de Veiligheidsraad. De be
handeling van de Indische kwestie liet
alleen zien het opzijzetten van het recht.
Met miskenning van het Handvest heeft
de Veiligheidsraad de bevoegdheid ge
nomen, zich te mengen in een zuiver bin
nenlands conflict, de republikeinse kwes
tie in Indië. Daarmee was de rechtsbasis
reeds losgelaten en wat te vrezen waS,
gebeurde, men ging op die weg verder,
toen de raad besloot de republiek toe te
laten. De republiek is geen staat in de
zin van het Handvest. Men verklaarde
dan ook, dat er geen definitie of status
van de republiek bestaat, waarop deze
toelating berust Maar toen mr van Klef-
fens voorstelde dan ook West-Borneo en
Oost-Indonesië toe te laten, ging men wel
trachten tot definitie en bepaling van de
status dezer gebieden te komen.
Zo heeft de afgelopen week wel zeer
sterk de overtuiging gewekt, dat de hand
having van het recht bij de Veiligheids
raad niet in goede handen is. Ten behoeve
van de omstandigheden en ten gerieve
van de machtspolitiek, die sommigen voe
ren willen, heeft men recht en wet opzij
gezet.
HET toelaten van de republiek is voor
Nederland grievend geweest. De re
publiek is niet een souvereine staat.
De republiek zou worden een staat in
de Verenigde staten van Indonesië en die
zou souverein zijn. De Raad heeft het
betoog van mr van Kleffens naast zich
neergelegd. Hier heeft zich gewroken de
politiek, zoals die door de Nederlandse
Regering ten opzichte van Indië gevoerd
is, waarbij de republiek steeds naar vo
ren werd gehaald. Terecht heeft de op
positie destijds als voornaamste bezwaar
tegen Linggadjati naar voren gebracht,
dat het een accoord was met de repu
bliek en niet een accoord met de In
dische vólkeren. De Veiligheidsraad heeft
zich niets aangetrokken van een aange
kleed Linggadjati, zoals het voor binnen
lands gebruik pasklaar was gemaakt. Hij
heeft alleen gerekend met de naakte XVII
artikelen en de onvoldoende duidelijkheid
van artikel één brengt nu allerlei interna
tionale verwikkelingen met zich mee.
De behandeling in de Veiligheidsraad
heeft duidelijk onderstreept de bezwaren
die destijds door de oppositie werden ge
uit, dat we dqpr ons naar voren halen
van de republiek steeds de andere volken
in Indië overleverden aan dië republiek.
MAAR al staat de Regering dan mee
schuldig aan de huidige ontwikke
ling, het is nog niet te laat. Het roer
kan nog om. We kunnen nog binnen het
Koninkrijk het recht handhaven met of
zonder Veiligheidsraad. Dan zullen we
zelf ernst moeten maken met de souverei-
niteit, met het recht. Dan moet het uit
zijn met alle vaagheid en alle halfheid.
Dan moet de Regering ook inderdaad
gaan regeren en zich van haar hoge
roeping bewust zijn. Al te veel heeft ze
haar gezag en haar bevoegdheid in de
practijk ontleend aan een bepaalde partij.
De Regering zal weer moeten zien, dat zij
er is tot bestraffing van de bozen, maar
tevens tot bescherming der goeden. Ook
dat laatste legt verplichtingen op, met na
me in Indië. Op haar plicht in deze had
het politiëel optreden gebaseerd moeten
zijn. Dan zou men niet na 14 dagen zijn
opgehouden, dan zou de taak eerst vol
ledig zijn volbracht.
Het rekenen met de internationale ver
houdingen is nuttig en menigmaal ge
wenst, maar nooit mag dit leiden tot het
verzaken van de roeping, die de Overheid
heeft van Godswege.
Wanneer dat weer gezien en beleefd
wordt, is er in de grote nood van deze
tijd nog uitkomst. Dan zal de Regerin,
haar weg duidelijk zien. Dan zullen er
moeilijkheden blijven, maar ze zullen niet
onoplosbaar zijn.
De Veiligheidsraad heeft getoond, dat
de volkeren het recht los laten en daar
door millioenen overgeven aan een zeer
riskante toekomst. Zelfs China heeft de
Chinezen in Indië niet willen redden door
het gebruik van haar veto.
Nederland en allereerst de Overheid
heeft, naar Romeinen XIII, de taak, die
millioenen te beschermen en hun die
het goede doen, lof te geven. We zijn
schromelijk in die taak tekort geschoten.
We hebben de „goeden" juist van ons ge-
Engeland, Egypte
de Soedan.
Zoals wij reeds vroeger hebben vermeld,
heeft Egypte bij de Veiligheidsraad aan de
bel getrokken, met een klacht over Enge
land. De eis, die Egypte stelt is, dat Albion
alle Britse troepen uit Egypte en de Soedan
zal terugtrekken en afzien van het admi
nistratieve beheer over de Soedan. Egypte
voelt de aanwezigheid der Britse troepen als
een onaangename druk en wanneer de Vei-
ligiheidsraad een besluit zou nemen, dat
voor Engeland ongunstig uitvalt, zou Egypte
de volledige souvereiniteit over de Soedan
deelachtig worden. Het uitgangspunt van
Egypte is, dat in feite reeds besloten zou
zijn, het Brits-Egyptische verdrag van 1936
te „cancellen" en alle Britse troepen maar
liever Kerstmis 1948 thuis bij eigen haard,
moeten gaan vieren! De koning van Egypte
moet als „souverein vorst" van de Soedan
worden erkend. De vraag, die wij reeds vroe
ger hebben gesteld is, of er op historische
gronden termen aanwezig zijn, de Soedan,
zonder meer, bij Egypte in te lij-ven en of
er hierbij rekening wordt gehouden met de
wil der inheemsen, die toch ook hierin een
ha«rtig woordje hebben mee te praten. De
Britten houden vast aan het verdrag van
1936 en ontkennen, dat Egypte het recht
heeft de Soedan aan zich ondergeschikt te
maken. Het hele geval is een kluif, waaC
beide partijen, ieder aan een eind, aan zit
ten te bijten. Men kenit ons standpunt, dat
de Veiligheidsraad een „verpolitiekt" instru
ment blijkt te zijn en men weet zo'n beetje
de afloop, als men de machtsverhoudingen
berekent. De procedure krijgt iets ridicuuls,
omdat in de Veiligheidsraad, Rusland steeds
zijn Poolse hond loslaat, om te blaffen tegen
de politieke tegenstander, hetgeen met do
mérites van de zaak zelf. doorgaans niets te
maken heeft.
Als men acht geeft op het verloop van der
gelijke procedures, neem bijv. maar eens, om
een recent voorbeeld te noemen, onze
„Indische kwestie," dan springt de gedachte
naar voren, of de Veiligheidsraad wel steed9
de bevoegdheid bezit, zich in dit genre ge
schillen te mengen. Een staat, of een „op
standige minderheid," die pretendeert een
souvereine staat" te zijn, trekt aan de bel
bij de Veiligheidsraad, na van te voren een
.rekensommetje" te hebben gemaakt betref
fende de verhoudimgen, de kansen, en van
deze „klop op de deur" bij dit internationale
huis kan men dan zeggen „baat het niet, dan
schaadt het niet." Men schermt teveel met
art. 35 van het Handvest der „Ver. Naties"
en tracht bij elk intern geschil aan te tonen,
dat de handhaving van de internationale
vrede en veiligheid in gevaar wordt ge
bracht. Inzake het geschil tussen Engeland en
Egypte heeft men in de Veiligheidsraad te
maken met twee .procureurs." de Brit, Sir
Alexander Cadogan, de Egyptenaar, Nokrasji
Pasja. Het geheel doet denken aan een humo
ristisch toneelstuk, waarbij in de dialoog
steeds hetzelfde thema terugkeert: ,,'t is een
leeuwerik, 't is een nachtegaal!"
Nokrasji Pasja beschuldigt de Brit, dat
deze een verdedigingsrede houdt voor het 19o
eeuwse „imperialisme." Cadogan, ook niet
mis. verwijt de Egyptenaar, dat er in zijn
land „naziïsme" heerste, despotisme en sla
vernij; die toestand is door het beheer van
de Engelsen verdwenen.
Als wij het Britse standpunt samenvatten,
komt dit hierop neer: Juist de Engelsen heb
ben van Egypte een voorspoedige en onaf
hankelijke staat gemaakt. Duizenden Britse
soldaten gaven hun leven ter voorkoming, dat
Egypte door de Nazi's bezet werd. Het be
stuur van Egypte over de Soedan was in
1821 tot stand gekomen, maar de toegepaste
onderdrukking der inheemsen, heeft bij de
Soedanezen slechts haat achtergelaten en het
is dus duidelijk, dat de massa van het Soe-
danese volk geen „opslokking" door Egypte
wil. De eis van Egypte moet dus worden af
gewezen, want juist het verdrag van 1936 is
een rots, waarop de veiligheid niet zal stran
den. Er is bovendien geen sprake van, dat de
Soedan door geografische ligging, ras, taal of
economie met Egypte verbonden zou zijn.
Teneinde het vuurtje nog wat aan te wakke
ren. verklaarde Cadogan, dat zeer hoogge
plaatste Egyptische autoriteiten., in de oor
log met de „As"-mogendheden sympathi
seerden en de zaak der Geallieerden hebber*
tegengewerkt. „De vrede en de veiligheid"
worden niet in gevaar gebracht en de Veilig
heidsraad heeft met dit interne geschil fei
telijk niets te maken. Engeland wil de privé-
onderhandelingen met Egypte voortzette»
envriendschappelijk"!
De Egyptenaar, Nokrasji Pasja, heeft ech
ter maling aan de Britse leiding, die de mo
derne evolutie van Egypte heeft geremd er*
zijn landheeft de «aak der Geallieerden
juist gesteund. Engeland is een „indringer."
die buiten het interne geschil tussen Egypte
en de Soedan staat. De stabiliteit in het
„midden-Oosten" is daarom slechts te hand
haven, als de Britse troepen alsjeblieft naar
huis gaan en het bestuur in de Soedan be
ëindigen. Er is niets mooiers dan het nieu
we systeem der collectieve veiligheid van d©
„Ver. Naties" en derhalve zijn er ook geen
Britse troepen nodig voor de veiligheid der
Kanaal-zone of de verdediging van Egypte.
Weg met het dode verdrag van 1936. leve
het Handvest der Ver. Naties! Na deze front-
aanvallen kwam een keihard schot: Nokrasji
verzocht de Veiligheidsraad te bevelen, daf
de Britse troepen reeds per 1 September van
dit jaar Egypte zouden verlaten. Polen heeft
deze eis ondersteund en dus weten we ook,
hoe de Russische aohterhoede zal reageren.
Het „Russisch-Poolse" blok in de Veilig
heidsraad is vóór de vereniging van de Soe
dan met Egypte.
Eén ding is duidelijk: de Veiligheidsraad
ontaardt reeds nu in een soort van dispuut
college en als verpolitiekt instrument, bo
vendien gehandicapt door het „recht van
veto." beveiligt deze raad niet, maar wordt
gevaarlijk, waar historische „rechten" ver
ward worden met imperialistische motieven!
stoten en ons steeds gewend tot de bozen.
Indië en Nederland zijn in grote nood.
Alleen terugkeer tot de beginselen van
het recht, in Gods Woord verankerd, kan
uitkomst geven*.
Dat Nederland, volk en Regering, die
weg opgaan.
Het is de hoogste tijd.
