EEN
MET BOEM BELAAN
Aan het aardappelrooien in de Wieringermeer
Morgen gaan de tippelaars weer op mars
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
S
MAANDAG, 21 JULI 19VI
Minister begroet KNIL-mannen,
vrouwen en hinderen
(Van een onzer verslaggevers)
Om half acht gistermorgen meerde kapi-
tein Vlietstra vati de ,,Volendam" zijn schip
aan de Lloydkade te Rotterdam en hij en
zijn 1500 opvarenden werden daar met ere-
groen, bloemen en muziek verwelkomd.
Minister Jonkman liet zich noch door
het vroege Zondagse uur, noch door de
zware zorgen van dit week-eind verhinderen
aanwezig te zijn, voor een microfoon te
gaan staan en namens de Regering harte
lijke spontane woorden te spreken tot hen,
wier khaki de machtige Volendamse flan
ken af zoomde: de mannen van het Kon.
Ned. Indische Leger, die voor het eerst na
jaren met hun vrouwen en kinderen weer
vaderlandse bodem zouden betreden.
Een oorlog hebben zij gevoerd, bittere
krijgsgevangenschap doorstaan, een revo
lutie daarna meegemaakt, die weer zware
offers van hen eiste. Geen wonder, dat de
minister zei: „Wij zijn U erkentelijk voor
En zoals alle anderen, die, we spraken was
hij van de onhoudbaarheid van de toestand
daarginds meer dan overtuigd.
Vrouwen keerden ook alleen terug, omdat
de mannen nog niet afgelost konden wor
den. Zij kwamen voor een deel uit Oost-
Ja va en hadden daar de narigheid nog mee
gemaakt, toen de Jappen aftrokken en
de republikeinen het heft in handen na
men. Er was maar één gevoel dat over
heerste: opluchting dat men ontkwam.
Zo hebben we er tientallen gesproken en
hun geschiedenissen komen alle op hetzelfde
neer. Behalve misschien die van korporaal
J. H. Leenaerts, die, terwijl hij z'n donker
getinte kinderen, die staan te trappelen om
weg te komen, tot kalmte maant, vertelt
van zijn avontuur: gedrost uit krijgsgevan
genschap op Java, anderhalf jaar onder
grondse actie, gericht tegen Japanse spoor-
en wegverbindingen, toen, door inlands ver
raad arrestatie door de Kempei, martelin
gen als de waterproef. „Ze pompten me vol,
tot je zwol als een varkensblaas, ze schop
ten me over de grond heen en weer, nee
het was geen pretje" en hij toont de on-
Gistermorgen arriveerde de „Volendam" in de Rotterdamse haven met het eerste
contingent manschappen van het K.N.LL. aan boord. De militairen werden be
groet door NJLW.LN.-dames, die met frisse, Hollandse ruikers bij de verlofgangers
haar opwachting maakten.
alles wat U de laatste jaren in het bijzon
der voor Nederland hebt gedaan".
Met geen woord zinspeelde de minister
op de beroeringen van dit ogenblik. Hij
waarschuwde enkel de moeilijkheden te
aanvaarden, die zich in eigen land nog voor
doen en hij schaarde zich met de honder
den op de wal en de kade, zoals hij zeide
„rond H.M. de Koningin met een driewerf
hoezee".
Nadat de minister, de vertegenwoordiger
van Z.K.H. Prins Bernhard, overste Pahud
de Mortanges en de repatrieringsautoritei-
ten aan boord waren gegaan, begonnen de
soldaten, hun vrouwen van alle landaarden
van zeer Oosterse tot specifiek Nederlandse
en kinderen in alle tinten, die de verbin
ding NederlandIndië pleegt voort te bren
gen, de landingsbruggen af te stromen. Zij
werden op de gebruikelijke manier ont
vangen mét bloemen, met versnaperingen,
met kleine geschenken, met fruit en koffie
en broodjes en hartelijkheid en er waren
bussen en auto's om hen te vervoeren en
buiten de hekken stonden, alle waarschu
wingen ten spijt het' niet te doen, toch weer
honderden familieleden te wachten. Maar
is het een wonder?
Daar kwam Willem Evert van Galen te
rug, die naar zijn 81-jarige vader in Alfen
aan de Rijn wilde en haast had! Willem,
die infanterist is en de olifant van Siam op
zijn mouw draagt heeft in kolenmijnen ge
werkt voor de Jap, is aan de moord-spoor-
weg in Siam afgeranseld door de gele beu
len en heeft daarna nog zo het een en ander
meegemaakt op Java, waar hij liever niet
over spreekt. Maar hij zegt zo echt ge
meend „het is zonde dat ik nu juist met
verlof ga, want ik had graag mee willen
knokken".
En sergeant D. C. Kaan, die van Zuid-
Borneo komt, weet niets van hetgeen er
op Zuid-Celebes gebeurde, maar hij kan
het zich wel enigszins voorstellen, want hij
heeft de infiltratie van extremisten in Bor
neo meegemaakt en dat was niet plezierig.
Voor de bevolking daar vooral niet. „Je
moet tegenover die kereltjes laten zien, dat
je niet bang voor ze bent". Daar zag de
sergeant dan ook geenszins naar uit. Hij
was elf jaar weg en hoopt over vier maan
den terug te gaan. Zijn familie woont in
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Een cff icier-zakenman, die 22 jaar weg
was, vertelt ook van de bovenmenselijke
prestaties van al deze mannen, die in een
land, waar voor henzelf geen levensmidde
len, geen vertier en alleen maar gevaar van
alle zijden waren, ook nog hun vrouwen en
kinderen in nood 'wisten en velen daarvan
met levensgevaar uit de kampen haalden.
POLITIEK EN BENOEMINGEN?
De heer Ten Hagen heeft aan de mi
nisters Jonkman en Drpes gevraagd of
het hen bekend is, dat de commissies, die
bij de verschillende Gewestelijke Ar-
beidsbureaux zijn ingesteld, om van ad
vies te dienen bij het selecteren van
sollicitanten voor het Ned. Ind. Gouver
nement, overwegend zijn samengesteld
uit personen, die tegen de Regeringspo-
litiek in zake Indië gekant zijn. Dat
deze commissies geïnstalleerd worden
door een ambténaar van het dept. van
O. G., die eveneens een fel tegenstander
is van deze Regeringspolitiek, en dat hij
zich voor en na de installatie op de
meest denigrerende wijze uitlaat over
Regeringsbeleid en Regeringspersonen.
Hij vraagt zo nodig de vereiste maat
regelen.
derkaken, waaruit de bandieten de kiezen
trapten
En na de oorlog beschermde hij het vrou
wenkamp van Tjimahi, terwijl de extremis
ten voor de omheining stonden en er zo nu
en dan duchtig gerosd moest worden....
Als hij de boot verlaat, klemt hij een bos
riddersporen in z'n arm.
Verdiend!
SLEEPBOOTPERSONEEL TE ROTTER
DAM WEER AAN HET WERK.
Het stakende Rotterdamse sleepbootper-
soneel heeft met 150 stemmen voor en
126 tegen besloten vanmorgen het werk
te hervatten.
De werkgevers hadden toegezegd geen
rancunemaatregelen. te zullen nemen en
na hervatting van het werk verder te zul
len onderhandelen. Mochten de resultaten
hiervan na ca. 3 of 4 weken door het
sleepbootpersoneel onbevredigend geacht
worden, dan zal dit zijn houding opnieuw
bepalen.
KOELHUIS VOOR POOTAARDAPPE-
LEN IN DE WIERINGERMEER.
Met een rede van minister Mansholt en
in tegenwoordigheid van talrijke plaat
selijke autoriteiten, zijn Zaterdagmiddag
te Middenmeer, in de Wieringermeer, de
eerste stenen gelegd voor een groot
zaadpakhuis en een groot koelhuis voor
pootaardappelen.
Het nieuwe zaadpakhuis zal een op
pervlakte hebben van 1200 m2. Het te
bouwen koelhuis is het eerste in ons
land, dat voor de opslag van pootaard
appelen zal worden ingericht.
HOE WERD U BEHANDELD IN
DUITSLAND?
Het Ned. Verbond van Gerepatrieerden
roept een ieder, die tijdens de bezetting
tegen zijn wil bij Duitse fabrieken is te
werkgesteld geweest, op om zo spoedig
mogelijk het hoofdbestuur van het N. V
V. G-, Postbus 24, Eindhoven, schriftelijk
mede te delen hoe hij in bedoelde bedrij
ven werd behandeld, zulks met het oog
op de berechting der bedrijfsleiding.
REIZEN DOOR DUITSLAND
De Amerikanen hebben er in toege
stemd, dat buitenlandse reisbureaux een
beperkt aantal gezelschapsreizen in
Beieren, Wu-erttemberg, Baden en Hessen
organiseren. Het is niet bekend, of ook
Nederlandse reisbureaux in aanmerking
komen, aldus Ass. Press uit Berlijn.
HET NED.-POOLS HANDELSVERDRAG
De afgesloten Nederlands-Poolse han
delsovereenkomst yoorziet in een weder
zijdse uitvoer van f 15 millioen. Onder
de uit te voeren producten valt ook ha
ring. Polen levert o.m. steenkool en ka
toen voor Indië (f 2 millioen). Ten aan
zien van havens, schepen en waterwegen
neemt Nederland deel aan de reconstruc
tie van Polen. Ter verrekening van
scheepsbouworders tot f 30 millioen zal
Polen drie jaar 1 millioen ton kolen le
veren.
Hoorspel in het programma voor
de Strijdkrachten
Met een wedstrijd voor de grote
radiotoestellen-actie.
In het programma voor de Nederl.
Strijdkrachten van 27 Juli a.s. om half
zeven wordt een luisterwedstrijd gehou
den in de vorm van een hoorspel, dat een
beeld geeft van het leven op een militaire
buitenpost „Ergens op Java". In dit hoor
spel zijn vijf vragen verwerkt, die de
luisteraar moet beantwoorden en per
briefkaart, met minstens 25 cents en
hoogstens 1.extra gefrankeerd, vóór
15 Augustus a.s. naar het „Programma
voor de Ned. Strijdkrachten", Hoge
Naarder weg 10, Hilversum moet zenden
Op 31 Juli wordt het hoorspel herhaald.
De opbrengst is voor de grote radio
toestellen-actie voor de militairen in
Indië. Verschillende fraaie prijzen wor
den uitgeloofd, o.m. een zevendaagse reis
naar een Butlincamp in Engeland, een
vliegreis per K.LM. op een binnenlandse
luchtlijn, een vlucht boven Den Haag per
Diepen's luchttaxi
Nogmaals vestigen wij er de aandacht
op, dat bijdragen voor het zenden van ra
diotoestellen naar de soldaten in Indië, ge
stort kunnen worden op het gironummer van
de Twentsche Bank te Apeldoorn no. 158292.
die voor overschrijving op de rekening van
het comité .Radio-actie" van de Bond Ned.-
Indië zorg draagt.
GESCHONDEN LAND GEEFT
VOLOP VRUCHT
(Van een onzer verslaggevers)
Het tweede seizoen, nadat de Wierin
germeer opnieuw droogviel, bracht ons
kris-kras door deze wijde polder, waar
groene aardappelvelden afgewisseld wor
den door golvend graan en rijp geworden
vlas. Als wij om ons heen kijken, zier-
wij, hoe spoedig de natuur zich herstelt:
het land brengt zijn vruchten voort in
honderdvoud, daar, waar twee jaar ge
leden nog het water klotste, binnen
gelaten met satanisch genoegen door een
wrede vijand, die in zijn laatste stuip
trekking nog trachtte, zijn prooi, die
hem dreigde te ontglippen, mee te nemen
in zijn val.
Het rijke land geeft zijn vrucht weer.
Maar de Wieringermeer is nog lang niet
hersteld. Wie dit wijde veld lief heeft,
mist nog de rode daken van de grote
schuren, regelmatig verspreid tussen het
groen en het geel, afgewisseld met steeds
weer andere kleurschakeringen onder de
blauwe hemel, die zich koepelt over het
zonovergoten land. Wie de polder door
kruist, ziet telkens weer de skeletten van
schuren en de ruïnes van huizen, de
grauwe overblijfselen, die uit de verte
aan paalwoningen doen denken: even
zoveel herinneringen aan wat in korte
tijd vernield werd van wat in lange
reeks van jaren met trots was opgebouwd.
Maar de natuur gaat haar gang. Een
overvloedige oogst wacht. Er zijn men
senhanden te kort om alles binnen te
halen. Al voor de oorlog waren er moei
lijkheden. Dan kwamen de seizoenarbei
ders overal uit Nederland, maar nauwe
lijks waren er genoeg om de vruchten
der aarde te verzamelen. Nu zijn de
moeilijkheden nog groter. Het aantal ge
schoolde krachten is verminderd. Er is,
helaas, een trek naar andere beroepen.
Daarbij komt de intensivering van de
landbouw, nodig voor het opvoeren van
de export en het gebrek aan landbouw
machines. Daarom is het aantal arbei
ders, dat aangetrokken moet worden, zo
groot. En het aanbod is zo klein. In deze
omstandigheden heeft de minister van
Oorlog er in toegestemd, dat soldaten
worden ingezet „ter voorkoming van
stoornissen, door welke het algemeen
belang zou worden geschaad", zoals dat
in officiële, militair-reglementaire taal
heet.
VOOR HET EVENEMENT DER
„VIERDAAGSE"
Het grote evenement op wandelsport
gebied, dat jaarlijks weerkeert en een
festijn betekent voor ieder wandel-
enthousiast, de Vierdaagse afstandmarsen,
gaan morgen weer beginnen. Dan starten
de duizenden, uit alle delen van Neder
land saamgekomen, in Nijmegen voor hun
tippel door het land van Rijn, Maas en
Waal. Zij gaan weer wandelen, misschien
onder stromende regen, misschien zoals
verleden jaar onder brandende zonne
hitte, doch steeds met een doel voor ogen,
het parcours geheel uit te lopen, de eind
streep te halen, ondanks pijnlijke blaren
en andere ongemakken.
Het parcours is verdeeld over 30, 40, 50
en 55 km. De dagparcoursen voor deze
laatste groep zijn als volgt:
lste Dag: Van de Sociëteit „De Vereni
ging" de Sloetstraat, Wilhelminasingel,
Oranjesingel en Canisiussingel volgen,
over de Waalbrug naar Lent; bij het Witte
huis rechtsaf en over Bemmel en Hout
akker naar Huissen. Van hier over Elden
naar Eist. Vervolgens over Valburg, Her-
veld, Andelst, Kasteel Loenen, Slijk
Ewijk Oosterhout naar Lent. Van hier
over de Waalbrug naar de Sociëteit „De
Vereniging" te Nijmegen. (Groepen naar
de H.B.S. voor meisjes).
2de Dag: Van de Sociëteit „De Vereni
ging" langs Nassausingel en Kronenbur
gersingel, dan linksaf het viaduct onder
door, Voorstadslaan en Weurtseweg naar
Beuningen. Vervolgens over Ewijk, Wins-
sen en Afferden naar Druten. Voor Dru-
ten heen en over Puiflijk, Horsen, Berg-
haren. Herwen en Leur naar Wijchen- Van
het marktplein te Wijchen linksaf richting
Nijmegen tot de Graafseweg enz.
3de Dag: Van de Sociëteit „De Vereni
ging" de Graafseweg volgen tot de Stad-
dijk. Hier linksaf naar Overasselt. Van
daar naar Heumen. Van hier over het
Maas- en Waalkanaal naar Molenhoek en
over Mook en langs het veer te Cuyk
naar de Plasmolen. Vandaar over de St.
Maartensberg, de klok en Nijerf naar
Groesbeek. Hier voor de R.K. kerk rechts
af en over de Horst wederom naar Groes
beek. Hier rechtsaf en over het Groeske,
Meerwijk, Berg en Daalseweg, v. 't Sant
straat, Van Heutszstraat en Groesbeekse-
weg naar de Sociëteit „De Vereniging".
4de Dag: Van de Sociëteit „De Vereni
ging" over de Graafseweg naar Grave.
Door Grave, Gassel en Beers naar Ouyk.
Van hier naar St. Agatha en met het veer
te Oeffeit over de Maas naar Gennep.
Van Gennep over Mook, Malden, St. Anna,
St. Anna straat, Fransestraat, Van Spaen
straat, Guyotstraat naar de Wedren te
Nijmegen.
De parcoursen voor de andere groepen
zijn op deze route geprojecteerd.
Wij hebben deze jongens aan. liet werk
gezien. En wij moeten zeggen, zij doen
het met pleizier, al is het „dienst". Maar
wij zouden het wel weten, als wij moesten
kiezen tussen aardappelzoeken en vlas-
trekken of wachtkloppen en met volle
bepakking 30 km marcheren! De wijze,
waarop de jongens zijn ondergebracht in
herstelde graanschuren, is eenvoudig,
maar beslist goed. Hun voedselrantsoenen
zijn voor deze werkzaamheden speciaal
verhoogd. Boven hun soldij krijgen zij
f 2.50 per dag extra. En de boeren zien
de jongens graag, al willen ze ook wel
eens, dat ze wat harder werkten! Want,
zeggen ze, de geest is zo uitstekend.
Nooit ergens gekanker over. En toch
hebben de soldaten open vingers van de
harde kluiten en van de scherpe schel
pen. En zeker zij, die dergelijke handen
arbeid niet gewend zijn. Maar ze helpen,
elkaar. Natuurlijk zijn er, die ook „in de
burgermaatschappij" het aardappelrooien
kennen en zo'n stel is de rest van de
groep vanzelfsprekend dikwijls een me
ter of zestig vooruit. De volgende rij
werken ze wel weer naar elkaar k>e en
met elkaar gaan ze zingende als jongens
zonder zorgen naar de legerplaats, waar
de jonge katten al miauwend en spin
nend snuffelen aan de etersemmers!
Het voornaamste werk is op het ogen
blik het rooien van de pootaardappelen.
Deze moeten er vóór een bepaalde daiuxn
uit, anders vallen ze niet meer in de
hoogste keuringsklasse. Het zijn meest
Bintjes, een vooral in België en Frank
rijk veel gevraagde soort.
Niet alleen aardappelrooien, maar ook
vlastrekken wordt door de soldaten ge
daan. Een vermoeiend werkje, van
's morgens zeven tot 's avonds half zes,
met tweemaal een rustpoos van een
kwartier en eenmaal van een uur! Maar
de Limburgers, Brabanders en Rotter
dammers houden de moed er in en spre
ken van „een onderbroekje trekken",
want vlas betekent textiel en van textiel
wordt van alles gemaakt, ook onder
broekjes!
ACADEMIE VAN BEELDENDE KUNSTEN
'S-GRAVENHAGE.
's-GRAVENHAGE, 17 Juli. Aan de Aca
demie van Beeldende Kunsten en M.T.S. voor
de bouwkunde te 's-Gcavenhiage zijn geslaagll
bij het dagonderwijs voor de afdeling portret
en figuur-tekenent schilderen en illustratief
tekenen de heren: K van Biezen, J F Huffe-
tner, A JWWegner, J Westerik en C Zitman;
afdeling reclame-ontwerpen de heren A Bon
tebal jr. C G Bos. R E Ed-wands en K Hof
land; afdeling MTS Bouw de bouwkunde de
heren A P Alkema, W Baris> E Bedijs, W J
den IXibbeWen, J van Engelen, H Etmeyer,
F C Flippo D Hak, H Th Heegsfra, P C v d
Kleij, H KI op ma, H Korswagen, JAP
Meurs, A Olsthoom, H de Prouw, J Rotman,
A J G Buigt, R R J -van Straten en A War
merdam: afdeling meubel constructie en bitv-
nenhuiskunst de heren J J van den Bosch,
J W I Kuypers, J W Praat A v d Zaal en B
v d Zaal.
Bij het avondonderwijs slaagden afd-elii*»
illustratief tekenen mej W A Rruyn en de
heren J D v d Berg, L Bobbe, E B v Bohe-
men J J Smolders en G v d Valk; afdeling
decoratief tekenen mej A B v d Meulen en
de heren A J v d Bijllardit, B J A Debij,
L A de Man, J H F Ribot en A v d IJssal;
afdeling reclame-ontwierpen de heren C D
Looije, Th v d Burg en A Heine; afdeling
bouwkunde ULNO de heren J I H Andries
sen, J de Boer, W Rorreman. C A Clausen.
F van Riet. D van Stadiën en H Swinkels; af
deling meubel constructie en binnenhuiskunst
de heren G J M Steenland, W J C Steenlanxit
A H v d Well en P H A Willens. Architecten^
cursus T Orouwel en H A Ritter.
ALFRED HUGENBERG ONGEVAAR
LIJK
De thans 82-jarige dir Alfred Hugenberg,
de man, die Hitier aan de macht hielp
enu vorige week uit internering werd ont
slagen, is door de Britse bezefetingsauto-
riteiten als „anti-nazi" gekwalifiseerd.
Gezien zijn hoge leeftijd wordt hij als oa-
flevaarlijk beschouwd.
