Bijna de helft van t vervoer gaat per auto
Wat er in de omliggende plaatsen voorviel
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
MAANDAG, 7 JULI 1MT
Een blik op het Literair Kompas
Vandaag, 7 Juli, is de bekende letter
kundige Dirk Coster, die in het stille, be
schutte Delft woont, 60 jaar geworden.
Dirk Coster: een beroemde naam en een
artistiek begrip. Een persoonlijkheid van
dichterlijke en wijsgerige aanleg, één dier
door de schoonheid, maar ook door ethische
instelling, de „attitude" des levens „ver
wonderden", die echter tevens over een
scherp analytisch vermogen beschikt, om
het ware en waarachtige, het blijvende in
de literatuur te onderscheiden van zeer
veel, wat ondanks de reclame der dave
rende „ismen", voorbestemd is, straks
roemloos te verdwijnen. Zijn leven ken
merkt zich niet door veel uiterlijke feiten.
Hij aanschouwde het levenslicht te Delft,
bestudeert literatuurgeschiedenis te Leiden
en houdt lezingen, waarvan die over
Flaubert en Stendhal al onmiddellijk de
aandacht trekken.
Uit hoofde van zijn dichterlijk-wijsgerige
aanleg, niet geboren als strijdnatuur, wordt
DIRK COSTER
hij gedwongen tot literair verweer, als men
hem aanvalt. En dan staat hij zijn man: hij
is vóór alles een bekwaam stylist. Hij is het
ook, die met Just Havelaar (in 1930 over
leden) het tijdschrift „De Stem" oprichtte,
waarin hij zift, maar, waar het kan, be
wondert. Zijn karakteristieken van de
grootsten onder onze dichters, Leopold,
Boutens en Henriëtte Roland Holst, waar
van de laatste nog slechts in leven is, ge
tuigen van onstuimige waardering en zijn
vrijwel onovertroffen. Zoals een Johan de
Meester, journalist-letterkundige, in de
„Nieuwe Rotterdamsche Courant" zeer veel
voor jongere talenten heeft gedaan, was
het Dirk Coster, die vooral jongere dichters
in „De Stem" naar voren bracht. De in
leiding, die hij schreef voor de zeer bekend
geworden bundel „Nieuwe Geluiden" is
ook thans ter oriëntering nog van grote
waarde. Van zijn literaire „voorspellingen"
is zeer veel bewaarheid geworden. Coster
was het ook, die in het werkje „De Neder
landse poëzie in honderd reizen", het con
tact met onze oude, vaak vergeten Neder
landse dichters herstelde. Zijn bundel „Ver
zameld proza" wordt in 1926 bekroond met
de Van der Hoogt-prijs van de „Maat
schappij der Nederlandse Letterkunde".
Met welk een lyrische bewogenheid en ver
fijnde analyse tevens, uit hij zijn kennis
van en vooral bewondering voor de Rus
sische literatuur. De essays over Dosto
ievsky's „Schuld en Boete" en „Voor of
tegen Dostojevsky" zijn boeiend en verhel
derend, zijn psychologie is doordringend.
Welk een hoge eisen stelt hij aan de criti
cus! In „Werk en wezen der critiek" be
lichaamt hij de gestalte, zoals di'e ideëel in
hemzelf leeft. „Wij hopen nog op dé criti
cus, die met een groter stem van schoon
heid en wijsheid zal kunnen spreken, die
met machtiger handen ideeën en gevoelens
ALPHEN A/D. RIJN
De ageaiida voor die "raadsvergadering
op Vrijdag 11 Juli, /s avonds 7.30 uur, be
staat uit 17 punten» o m. toekenning van
extra bijdragen aan de woningbouwcorpo
raties over het exploitatie jaar 1945/1946;
div. benoemingen; vaststelling gemeente-
rek endngen 1943; voorstel inzake be
schikbaarstelling van een crediet van
f 5000 als bijdrage in de kosten van in
richting van een sportterrein nabij de
Nieuwe Sloot en tot verhuring van dit
terrein aan de voetbalvereniging „Alphia".
HAZERSWOUDE
Degenen, die in het tijdvak van Jan-
1945Sept. 1946, wel, dioch na Sept. 1946
geen tourbuitenbanden of banden ontvin
gen, worden voor zover dit nog niet werd
gedaan, hetzij collectief of individueel, in
de week van 7 tot en met 11 Juli alsnog
in de gelegenheid gesteld, een aanvraag
aan de agentschapskantoren van 912.30
uur, in te dienen of aan het kringkantoor
op Dinsdag 8 Juli. van 912.30 uur, op
vertoon van de stamkaart. De aanvraag
formulieren zijn te bekomen bij de ge
meentebode.
Uitreiking bonkaarten voor zware ar
beid vindt plaats:
Te Hazerswoude-Dorp: In het Café het
„Oude Raadhuis", Vrijdag 18 en Maandag
21 Juli;
te HazerswoudeRijndijk: In de Chr.
School, Donderdag 17 Juli. De loketten
zijn geopend van 9.15 tot 15 uur.
In den vervolge zullen de agentschaps
kantoren in de gemeente Hazerswoude
voor het afhalen van bescheiden geopend
uit de tijd omhoog zal woelen, die dronken
van geest en streven zal weten te zijn en
die, zo hij de eendagsvliegen der literatuur
al eens een weinig onrecht doet, dit ver
goeden zal door een machtig beeld van
algemeen menselijk dichten en denken".
Coster ziet Dostojevsky een toen nog
veel omstreden figuur als „de grootste
idealist van de moderne tijd, de mens, voor
wie het leven open staat naar een onein
digheid en naar de oneindige ontwikkeling
der persoonlijkheid"
Evenals Just Havelaar was Coster er van
overtuigd, dat kunst en ethiek weer tot
een eenheid moeten worden, wil er een
nieuw geestelijk leven uit opbloeien. Zo
kwam hij dus tegenover de „an sich"
aesthetische „Mannen van Tachtig" te
staan, figuren als Kloos en van Deyssel,
met wie hij felle polemieken voerde.
Aanvallen op zijn levenshouding, die de
gespletenheid van het ethische en het
aesthetische niet verdragen kon, bleven
hem niet bespaard, waarbij wij denken aan
wijlen du Perron.
Maar Coster had Plato aan zijn zijde en
heeft uiteindelijk gelijk gekregen. De mens
heid heeft weer meer behoefte aan kunst,
die een geestelijke, verrijkende invloed
heeft, een kunst, die meer positief gericht,
getuigt van diepe mensenliefde. Coster's
kunstcritiek is daarom dan ook vaak tevens
levens-critiek, waarom hij nog niet volgens
Greshoff in de eerste plaats „moralist" be
hoeft te zijn en evenmin dogmatisch. Zelfs
een gieheel anders aangelegde, jongere per
soonlijkheid als Menno ter Braak appre
cieerde het in Coster, dat hij in zijn critiek
de gehele man betrok. Ook Marsman! Er is
in Dirk Coster, als men zijn werk weer
een» doorbladert, vaak iets profetisch. In
BEROEPSVERVOERDERS IN
UTRECHT BIJEEN
Om de saamhorigheid! onder die trans
portondernemers te bevorderen werd Za
terdag in Tivoli te Utrecht het Beroeps-
vervoercongres 1947 gehouden, nadat de
bekwaamheidsproeveni Vrijdag op het
Veemarktterredoi waren afgelegd. Vijf
vooraanstaande personen uit O verheids-
en Vervoerskringen belicht-ten van ver
schillende zijden die problemen en vooruit
zichten van het vervoer langs de weg.
De heer A. Heyer, dir. van het Vervoer
van het dep. van Verkeer en Waterstaat
kondigde de „wet autovervoer goederen",
die binnenkort het departement zal ver
laten aan en zeide o.m., dat meer dan de
helft van het internationale autovervoer
door Nederlanders wordt gedaan. Dr. H.
C. Kuiler, privaat-docent aan de Ned.
Econ. Hogeschool in Rotterdam sprak
h' tfna over de plaats van het wegvervoer
in het Nederl. verkeerswezen. Het goede
renvervoer per auto groeit nog steeds, ter
wijl het spoorwegvervoer in 1920 en de
binnenvaart in 1930 hun hoogtepunt be
reikten. In Maart 1947 namen de Spoor
wegen 23 pet. van het totale goederen-,
vervoer voor hun rekening, de binnen
scheepvaart 31 pet. en het autovervoer
46 pet. van het geheel, of 2.2 millioen ton.
M. F.E. Spat, pres. van de Alg. Verladers-
en Eigen Vervoerdersorganisatie en van
de Nederl. Intern-at. Wegvervoer Organi
satie, bracht onder het oog, dat de weg
gebruikers jaarlijks 75 a 80 millioen gulden
opbrengen, o.a. door benzinegebruik, welk
geld, volgens spr., aan de verbetering
van het wegen-net moet worden besteed1,
wat evenwel niet gebeurt. Spr. drong aan
op samenwerking tussen de beroepsver
voerders. Namens de Unie „Verkeer"
sprak de heer H. M. W. v. Westerlaken
over de verhouding tussen de werkgever
en werknemer, terwijl de heer Hulswit
zijn van 914 uur, en voor het inSienen
van aanvragen en het bekomen van in
lichtingen. van 912.30 uur.
KATWIJK AAN ZEE.
Geslaagd voor het eindexamen M.
T. S. te Den Haag (electro-techniek) W.
J. Boot.
De directie van de Soc. voor chem
industrie heeft de aardige gedachte gehad
het personeel een uitstapje aan te bieden
en zo vertrokken Zaterdagmorgen drie
grote autobussen uit Katwijk. De tocht
ging naar de Betuwe, waar in Buuren een
kersen-boomgaard werd bezocht. Bij Eek
en Wiel ging men. over de Rijn en hier
werd. de lunch genuttigd, terwijl via de
Grebbeberg naar Arnhem werd gereden,
waar een diner werd aangeboden. Nadat
nog een bezoek aan de Pyramide van
Austerlitz was gebracht, ging men dank
baar huiswaarts.
De anjercollecte heeft in onze ge
meente f 332 opgebracht.
De leerlingen van de 6e klassen van
de Herv. sdholen hebben met het onder
wijzend personeel een schoolreisje ge
maakt naar Rotterdam. In een aantal
autobussen vertrokken ze reeds vroeg.
Op het programma stond eerst een rond
vaart door de havens, waarvan veel ge
noten werd. Na deze prachtige tocht ging
het naar de tunnel. Ten slotte werd een
bezoek gebracht aan de dierentuin Blij-
dorp, waar genoeg te zien was, om daar
een poosje in rond te wandelen. Natuur
lijk had het bezoeken van de speeltuin
de algemene belangstelling. Zeer vol
daan werd de thuisreis aanvaard. Don-
zijn tweede bundel „Verzameld proza",
vindt men bijv. in een essay over „Rus
sisch en Europees denken" o.a.: „de Rus
sische gedachte, zo dicht bij het leven, zo
deemoedig tegenover het leven is onder de
druk, onder de striemende zweepslag der
ellendige Russische maatschappij verziekt
tot een drang naar haastige op-
lossinge n". Geschreven omstreeks 1927,
geldt deze uitspraak ook thans nog, voor
-het Rusland van heden. Men kan Dirk
Coster misschien het best leren kennen uit
zijn „Marginalia", waarvan wij hier enkele
diep doordachte aphorismen laten volgen.
Over de liefde zegt hij: ,JDe liefde open
baart aan de man een wereld buiten zich
zelf en aan de vrouw een wereld in zich
zelve". En over de moraal heet het: „Het
eindpunt van alle levende moraal is
aesthetdsch. De levende moraal leidt de
mens in tot de schoonheid". Over het
Christendom de volgende aphorisme: „Het
Stoïcisme leerde het gemis der aardse
vreugden vreugdeloos verdragen; het
Christendom leerde het gemis der aardse
vreugde verdragen vanuit een hogere
vreugde, die wel ieder ogenblik bereid
is, de kleinere vreugden van de aarde te
bestralen, doch die uit zich zelf bestaat en
die de natuurlijke straling is van de ge
zuiverde ziel". Van de natuur naar de
geest, beweegt zich de evolutielijn onzer
literatuur heeft Coster eens geschreven,
een visie, die hem typeert. Zo hoop ik, dat
deze enkele citaten enig beeld gegeven
hebben van de bijzondere figuur, die Dirk
Coster is. Maandag zullen vrienden en be
wonderaars de 60-jarige kunstenaar, die
zeer veel voor de Nederlandse letteren
heeft gedaan, de hulde brengen, die hem
toekomt. Stedelijke autoriteiten en beken
de letterkundigen hebben in het ere-comité
zitting genomen. Ook onze waardering en,
gelukwensen spreken wij hierbij gaarne
uit. Geen literair „monument", maar een
levende fontein is hij!
H. S. KEULS.
er in zijn slotwoord1 op wees, dat sitabi-
liteit in de tarieven-, opvoering der vak
bekwaamheid, verbetering der sociale
toestanden van- de werknemers de resul
taten kunnen zijn van een onderlinge sa
menwerking. De heer Hulswit achtte nog
steeds het gevaar aanwezig, dat onder het
mom van coördinatie een- breideling van
het autovervoer zal geschieden. Juist n>u
het autovervoer de kinderschoenen is ont
wassen en zich voor de eerstkomende
jaren in een ongekend tempo zal ont
plooien, zou dit funest zijn.
Concurrentie voor de Nederl.
Amerik. banden-industrie?
Door Goodyear worden pogingen in België
gedaan.
Het Amerikaanse rubberconcern Good
year doet op het ogenblik pogingen een
bandenfabriek in België te vestigen. Het
heeft belangstelling getoond voor de Société
Carideng te Lanaeken, die tot dusverre
slechts rijwielbanden en enkele speciale
producten voortbracht. Goodyear heeft deze
firma een aanbod gedaan van 100 millioen
Belgische francs in de vorm van materiaal.
Het zou in de bedoeling liggen niet alleen
autoband-en, maar ook nieuwe speciale pro
ducten volgens de Amerikaanse techniek
voort te brengen.
Wanneer deze samenwerking inderdaad
tot stand zal komen zal dit een ernstige
concurrentie betekenen voor de combinatie
Vredestein—Goodrich hier te lande, die is
geprojecteerd met de bedoeling een groot
deel van de Europese markt van banden te
voorzien. Bovendien is de wereldmarkt
thans reeds bijna verzadigd met banden en
kan in Amerika ieder ogenblik een ver
mindering van de bandenproductie en een
prijsdaling worden verwacht.
SCHOPMAN WINT 5 Km-ZWEM-
WEDSTRIJD IN ZEELAND.
Daar de Schelde Zaterdag te woelig was,
werd de Schelde-bekerwedstrijd veranderd
in een 5 km-zwemtocht in het Kanaal door
Walcheren van Middelburg naar Vlissingen.
De Amsterdammer Schopman van Het Y
werd winnaar in 1 uur en 25 min. Lies Put
van de Hilversumse Robben was als vijfde
de eerstaankomende dame.
derdag hadden de leerlingen van de 7e
leerjaarsschool dezelfde reis gemaakt.
Ze troffen het, dat er juist een groot
zeeschip te water werd gelaten.
RIJNSATERWOUDE
In de gemeenteraad is de toestand
van de Ned. Herv. Kerk en de gemeente
toren ter sprake gebracht. De voorz.
deelde mede, dat hij in overleg getreden
is met Rijksmonumentenzorg. Als de ge
meente en de kerkvoogdij tot restauratie
overgaan, zullen rijk en provincie wel
een subsidie verlenen. De kerkvoogdij
nam aan de bespreking in de raad deel.
De raad en de kerkvoogdij waren de
mening toegedaan, dat het verval van
kerk en toren niet verder mag gaan.
Besloten werd, om de heer Dekker, ar
chitect te Hazerswoude, uit te nodigen
om een opgave te doen van de kosten
van een restauratieplan. Het is te hopen,
dat de mooie kerk en toren in onderling
overleg spoedig gerestaureerd zullen
worden. Zoals bekend, komen beide voor
op de Rijksmonumentenlijst.
SASSENHEIM
Mej. Tine Scheffers is geslaagd voor
het eind-examen Gymnasium aan het Vrijz.
Chr. Lyceum te 's-Gravenhage en G. Ver
schoor Wzn is geslaagd voor het eindexa
men Ohr. H.B.S. te Leiden,
VALKENBURG
Er is gevonden een kostbaar gou
den armbandhorloge, dat bij de Rijks
politie door de rechtmatige eigenaar(na-
res) kan worden afgehaald.
Tekent de petitie van
Rijkseenheid
Grote landdag te Hulshorst trok
duizenden bezoekers
Temidden van de prachtige natuur,
op het landgoed van de heer Jurriaans
te Hulshorst, heeft» het comité Rijkseen
heid Zaterdag haar derde landdag ge
houden. Enige duizenden hadden aan de
oproep van het comité gehoor gegeven
en luisterden allereerst naar prof. P. S.
Gerbrandy, die de avond te voren nog
een radio-rede had gehouden. De oud
premier ging' nogmaals in het kort het
beleid t.a.v. indië van onze regeringen
na de oorlog na, om tot de conclusie te
komen, dat het op z*n zachtst gespro
ken een wanbeleid is. Wanneer dit}
wanbeleid dan ook volvoerd zal wor
den, zal het zowel voor het Nederlandse
volk als voor de Indonesische volkeren
catastrofaal blijken te zijn. „Maar," zo
besloot prof. Gerbrandy, „niet de Rege
ring, niet de Staten-Generaal is verant
woordelijk, maar gij, volk van Neder
land. Daarom, tekent allen de petitie^
opdat we door een overweldigende uit
spraak de huidige regering tot aftreden
kunnen dwingen."
Generaal Winkelman besprak met zijn
toehoorders uitvoerig, wat wij voor 1940
in Indië tot stand hebben gebracht. Met
pijn in 't hart moest de generaal con
stateren, dat vele Nederlanders dat zijn
vergeten, terwijl men buiten onze gren
zen zich daarvan nog terdege bewust is.
Spr. weerlegde de beschuldiging van de
zijde der P.v.d.A., als zou de oppositie
terug willen keren tot de oude koloniale
verhoudingen, met er op te wijzen, dat
het tempo der emancipatie niet harder
kan gaan dan de ontwikkeling van de
inheemsen. Dit dient men goed in het
oog te houden. Hij verweet de Engel
sen, dat zij begonnen zijn ons gezag in
Indië te ondermijnen en riep ten slotte
allen op het comité te steunen, zodat na
herstel van orde en recht de volkeren
in Indië naar het Koninklijk woord van
December 1942, in vrijheid zullen kui>
nen leven.
OOK ZONDAGS WERKEN IN DE
RUSSISCHE ZONE
In de Russische zone van Duitschland
wordt de werkweek van 7 dagen inge
voerd. De arbeiders behouden echter hun
wekelijkse rustdag en een 8-urige werk
dag.
MARKTBERICHTEN.
KATWIJK AAN ZEE. Afslag 7 Juli.
Aangevoerd met KW. 42 (van de combw
parlevliet) 141 kisten met haring. Prijzen
varieren van 38.2039ƒ40.
VISSERIJBERICHTEN.
IJMUIDEN, 5 Juli. Twee stoomtrei-
lers besomden f 18.000; motorlog-gers: KW,
159 f 7800, 16 f 4000, 51 f 1800, 65 f 3220;
kustvissers: KW 210 f 1600, IJM 213 f 1200,
343 f 700, 214 f 3620, 79 f 1500, 80 f 1420,
201 f 1900, VD 9 f 1300, TX 4 f 3660, UK
243 f 1200, 176 f 2485, 91 f 1650, 244 f 1660;
de aanvoer bedroeg 170 kisten tarbot en
tong, 450 k. schol, 800 k. schelvis, 200 k.
kabeljauw, 500 k. makkreel, 40 k. haring,
80 k. weiting, 50 k. poontjes en 75 k. div.
soorten. Prijzen per 50 kg-: schelvis H 17
15, Poontjes 6.502, grote schol 3424,
schol II 25, id. Ill 15—8, bot 9-50, tarbot
II 62—44, id. II 49—45 per kg., tong I 1.60
1.26, grote tong 80. middeltong 1.80—
1.60, id. II 0.88.
Het radioprogramma voor
vanavond
Hilversum I (301 m). NCRV. 7.00 Nieuws;
7.15 Leeslamp; 7.30 Actuele geluiden; 7.45
Voor ex-politieke gevangenen; 8.00 Nieuws;
8.05 Programma-proloog; 8.15 Improvisatie
concert; 9.10 IJsland; 9.30 Tuinconcertj
10.00 Reportage; 10.30 Nieuws; 10.45 Avond
overdenking; 11.00 Bach; 11.30 Slotaccoord;
12.00 Sluiting.
Hilversum II (415 m). AVRO. 7.00 Piano;
7.30 Genealogie; 7.45 Zang; 8.00 Nieuws;
8.05 Reportage; 8.15 Kurhaus; 9.15 Hoor
spel; 10.05 Russisch ballet; 10.30 De wereld
spreekt tot U; 11.00 Nieuws; 11.15 Dutch
Swing College; 11.45 Piano; 12.00 Sluiting.
Wat de Radio morgen brengt
Hilversum I (301 m). K.R.O. 7.00 Nieuws;
7.15 Gymnastiek; 7.30 Morgengebed; 7.45
Gram.; 8.00 Nieuws; 8.15 Pluk de dag; 9.00
Lichtbaken; 9.30 Sibelius; 10.00 Voor de
kleuters; 10.15 Kamerkoor; 10.40 Voor
dracht; 10.50 Gram.; 11.30 Als de ziele luis
tert; 11.40 Piano; 11.45 Fam.berichten; 12.00
Angelus; 12.03 Zang; 12.30 Orkest zonder
naam; 12.55 Zonnewijzer; 1.00 Nieuws; 1.15
Boekbespr; 1.20 Orkest zonder naam; 1.50
Omroep operettekoor; 2.30 Onder ons; 2.45
Ziekenlof; 4.00 Zonnebloem; 4.30 Na school
tijd; 4.45 Elck wat wils; 5.45 Rijk overzee;
6.00 Kwartet; 6.20 Sportpraatje; 6.30 Strijd
krachten; 7.00 Nieuws; 7.15 Kath. nieuws;
7.20 Gram.; 7.45 Causerie; 8.00 Nieuws; 8.05
Actualiteiten; 8.12 Gewone man; 8.20 Gram.;
8.30 Galaconoert; 9.55 Klankbeeld; 10.10
Avondgebed; 10.25 Vaders dagboek; 10.30
Nieuws; 10.45 Zomerserenade; 11.25 Andró
Kostelanetz; 12.00 Sluiting.
Hilversum II (415 m). AVRO. 7.00 Nieuws;
7.15 Gymnastiek; 7.30 Aubade; 8.00 Nieuws;
8.15 Walsen; 8.45 Piano; 9.15 Morgenwijding;
9.30 Politieberichten; 9.35 Arbeidsvitaminen;
10.30 Van vrouw tot vrouw; 10.35 Gram.;
10.50 Kleutertje luister; 11.00 Piano-duo;
11.30 Gram.; 12.00 Lyra trio; 12.30 Ons
platteland; 12.40 Orgel; 1.00 Nieuws; 1.15
Romancers: 2.00 Met naald en schaar; 2.20
Licht middagconcert; 2.55 Radio matinée;
4.40 Schoolbel; 5.00 Coldötream guards; 5.30
Walztime; 6.00 Nieuws; 6.15 Tom Erich; 6.30
Metropole-orkest; 7.00 Bern-hard Person;
7.10 Viool en piano; 7.40 Zangklasse; 8.00
Nieuws; 8.05 Reportage; 8.15 Bonte Dins-
dagavondtrein; 9.30 Platen, die U graag
hoort; 10.15 Buitenl. overzicht; 10.30 Sky-
masters; 11.00 Nieuws; 11.15 Gram.; 12.0^
Sluiting.
