Het kapmes inde politieke Oosterse Rimboe
De rechter strafte de kleine misdaad
.ucuwe leidsche courant
1
VRIJDAG, 4 JULI 19411
REPUBLIEK SLUIT VRIEND
SCHAPSVERDRAG MET SYRIË
VAN „AIDE MEMOIRE" NAAR
„AIDE DE CAMP"?
De Indische aap is uit de mouw ge
komen, met het feit, dat Soekarno, de
Oosterse Mussolini, de teugels in han
den nam. Sjahrir werd voorlopig van
zijn gecamoufleerde bemiddelaarsrol
ontheven. Wij waardeerden het „de
menti" ten aanzien van de dagorder
van generaal Spoor. Maar strekte het
zich ook uit tot de dagorder van gene
raal Soedirman, die zijn republikeinse
rakkers en het Indische volk aanspoor
de tot de strijd tegen het Nederlandse
leger? De „order" van generaal Soedir
man leek op een provocatie. En het
Eeuter-bericht uit Djokja, dat Soedir
man maatregelen trof ter voorbereiding
der mobilisatie, bevestigt dit vermoeden.
Soekarno en Mohammed Hatta willen
hun persoonlijke wrok en machtsgevoe-
lens bot vieren, zoals zulks bij kleine
dictators past.
De grote vraag, die ieder zich thans
stelt, is, of „überhaupt" bij „spoedgeval"
(om in de termen van Marshall te blij
ven) een gewapend ingrijpen als oplos
sing mogelijk is, gezien de internatio
nale toestand en de houding van Ame
rika en Engeland. Deze mogendheden
hadden zich er steeds toe bepaald, iedere
verder strekkende concessie toe te jui
chen, n'en déplaise het prestige-verlies,
dat er voor ons Nederlanders mede ge
moeid was- Tot de opzienbarende Ame-
rikaansche nota kwam, als interventie
in de culminerende moeilijkheden; een
nota, die weliswaar tot op zekere hoog
te het Nederlandse standpunt steunde,
maar feitelijk onze nationale souverei-
niteit aantastte en voor ons zelfgevoel
beschamend was.
Er staan voor onze gehele bevolking
primaire belangen op het spel en wij
dienen de Indonesische bevolking te
beschermen tegen de terreur van een
Soekarno. „Zeg het met Schouten...."
dat heeft men te laat begrepen! De
geringe kentering in een gedeelte der
Amerikaanse en Engelse pers nam het
sombere vermoeden niet weg, dat men
ons als souvereine mogendheid niet ge
heel „au sérieux" neemt. Het publiek in
Engeland werd öf niet öf slecht voor
gelicht. Times, Daily Telegraph en Man
chester Guardian openden, begrijpelijk,
liever hun kolommen voor de eigen,
koloniale moeilijkheden. Wel trad een
Lord Killearn als manager op voor
Britse belangen op Java. En Sir Clark
Kerr rookte er gemoedelijk zijn Engelse
pijpMaar, wat suggereert thans op
geraffineerde wijze de gezaghebbende
New York Times: „Amerika zo zegt
dit blad steekt Java de helpende hand
toe. Heethoofden aan beide zijden heb
ben zich ten strijde opgemaakt, om weer
een armzalige oorlog te beginnen.
(Commentarieert dit blad op dezelfde
wijze de Russische felle agitatie?
Red.).
Met stomme verbazing leeen wij dan
verder: „De Nederlandse troepen heb
ben een algemene aanval overwogen,
maarop het critieke moment schijnt
de Amerikaanse interventie een botsing
te hebben voorkomen, welkein ge
heel Zuid-Oost-Azië van schokkende
invloed zou zijn geweest." Na de erken
ning van Washington, dat wij „tot de
uiterste lankmoedigheid zijn gegaan",
zijn wij benieuwd, waar aan onze
zijde de „heethoofden" schuilen. Als
oorzaak van het conflict noemt het New
Yorksche blad o.a. „de heftige reacties
van het nationalisme op slechte en dom
me daden, door de koloniale politiek
begaan". En zelfvoldaan slaat dit blad
zich op de borst: „Amerika voorkwam
de dreigende explosie met vaste hand,
want wij (let wel Red.) hebben op
deze eilanden prestige (lees: atoom
bommen Red.), wat noch de Neder
landers, noch de Engelsen hebben, die
eveneens een nota stuurden". De
„onbaatzuchtige en succesvolle daad van
staatsmanschap", waarop de New York
Times zo prat gaat, moge het Ameri
kaanse beurspubliek doen smullen, de
nota van Washington aan Soekarno
komt er door in een ander licht te
staan. En Strachey, de Britse minister
voor voedselvoorziening, zegt het maar
„unverfroren" in het Lagerhuis, dat de
Nederlanders van hun aandeel in de
Indische producten verstoken zullen
blijven, als het tot militaire operatics
komt. Hiermede speelt men Soekarno
en Soedirman in de kaart.
Geeft Strachey dit „advies" ook aan
zijn Franse collega of aan Ramadier
zelf, terwijl de Franse regering haar
rechten met troepenzendimgen hand
haaft in Indo-China?
Het eentonige advies van Washington
en Londen: „praat met Djokja.. en het
komt in orde", heeft slechts tot groter
wanorde geleid. Amerika noch Enge
land dit is ons duidelijk keuren
TWINTIG JAAR TEGEN PERS
FOTOGRAAF GEëlSCHT.
Tegen de persfotograaf L. J. J. Spuls
te Den Bosch werd, wegens verraad van
zijn hoofdredacteur dr N. van der Poel
en het aanbrengen van een Engels piloot,
20 jaar gevangenisstraf geëist.
NOG GEEN MINISTERIES GENOEG?
Bij de nieuwe samenstelling van het
republikeins kabinet zijn ndeuwe ministe
ries gekomen, nl. dat van Arbeidsaange-
legenheden, dat blijkbaar van het minis
terie van Sociale Zaken is afgesplitst en
het ministerie voor Jeugdaangelegenhe-
een gewapend ingrijpen goed, zelfs al
wordt dit ons opgedrongen en al strekt
het ter verdediging van ons goed recht.
Amerika heeft belang bij het ontsluiten
der hulpbronnen, het herstel der cul
tures, het draaien der suikerfabrieken.,
mèt of zonder Linggadjati. En de Britse
Labour-regering kan inderdaad in een
lastige positie geraken, doordat een ge
wapend conflict de eigen koloniale
moeilijkheden zou beïnvloeden, die
momenteel in een eb-phase verkeren.
Lieden als Soekarno en de zijnen spe
culeren daar op. Maar in dien de partij
der Vorrinken zich niet van de aan
vang af aan een onverantwoordelijke,
utopistische politiek een roes had ge
dronken, zou thans niet de Indische
kater gevolgd zijn. Inderdaad: „het is
kort dag"! Laat er geen lange nacht op
volgen!
Straks legt Soekarno met virtuose
toepassing der „vrijheidsdemagogie" zijn
particuliere belangen en wrokgevoelens
voor aan de Ver. Naties. Dan volgt een
eindeloze procedure, via een „Brits-
Amerikaanse" commissie en gedurende
het „bestand", zou de wapenstilstand
nog sterker geschonden worden. En wij
hebben de voorbeelden van Grieken
land en Palestina voor ogen....
Met onwillige Soekarno's en Hatta's
is het slecht hazen vangen. Ieder verder
compromis zal ons gezag nog meer doen
verwateren. Dat is het doel, waarnaar
„wij", de Indische nationalisten, stre
ven! De paraplu van Chamberlain be
schermde Europa niet tegen Hitler's
stortvloed. Een vuist is altijd toch nog
beter dan een kleffe, slappe hand. Tru
man, Marshall, Taft.appreciëren im
mers juist kracht. Tot nog toe heeft
onze regering slechts aan de leiband
gelopen. Nederland keft nauwelijks,
maar kwispelt met de Indische staart
tegen Amerika en Engeland.
Vastberadenheid en paraatheid, eigen
schappen van de figuur van wijlen Van
Heutsz, wiens stoffelijk overschot met
zoveel eerbetoon naar patria werd over
gebracht, is thans dringend geboden.
HAAGSE BIJZ. GERECHTSHOF.
Voor het Haagse Bijz. Gerechtshof
heeft zich te verantwoorden gehad de
bankwerker J. A. Verboom uit Ter Aar,
die als lamdwachter zijn hulp aan de vij
and had verleend en ook in Duitsland
dienst had gedaan. Tegen hem werd 5
jaar gevang.str. met aftrek geeist. Het
Hof veroordeelde hem tot die straf.
De kantoorbediende J. Westerbeek te
Leiden heeft voor het Haagse Bijz. Ge
rechtshof zich te verantwoorden gehad
wegens diensrtnemen bij de Landstorm
Nederland. Tegen hem was zes jaar ge
vangenisstraf geëist met aftrek preven
tief. Het Hof heeft hem veroordeeld tot
vijf jaar gevangenisstraf met aftrek pre
ventief en ontzetting uit de kiesrechten.
HAAGSE POLITIERECHTER
De scheepmaker N. V. te Alphen a/d
Rijn zou best geweten hebben dat het
radiotoestel, hetwelk door hem vervoerd
werd em dat hij hielp verkopen, van dief
stal afkomstig was. Dit ontkende hij wel
bij de politierechter, maar deze herinner
de hem aan zijn eerste verklaringen,
waarbij verdachte gezegd had als eis te
hebben gesteld, dat hij wat van de op
brengst zou krijgen. De officier eiste
wegens heling 1 maand gevangenisstraf.
De politierechter veroordeelde tot f 50
boete of 20 dagen hechtenis en voorwaar
delijk 3 maanden gevang.str. met een
proeftijd van 3 jaar.
Het was een rare diefstal, die de vuur
werkmaker P. F. S. te Leidien had ge
pleegd; hij nam een aantal zevenklap
pers en lichtpijltjes mee uit de fabriek,
waarin hij werkte. Eis 2 maanden gevan-
genisstr. De rechter veroordeelde tot 1
maand gevangenisstraf.
De tuindersknecht D. Z. uit Oegstgeest
had glas gestolen en dat verkocht, waar
voor de Officier f 30 boete of 10 dagen
hechtenis en voorwaardelijk drie maau-
De regering van Syrië heeft het vol
gende communiqué uitgegeven: Op 2
Juli is op het ministerie van buitenlandse
zaken een vriendschapsverdrag tussen de
Syrische en de Indonesische republiek
ondertekend. Namens Syrië werd dit ver
drag ondertekend door de eerste minis
ter Djamal Mardam en namens de Indo
nesische republiek door Hadji Agoes Sa-
lim, aldus het A.N.P.
BIJ HET GRAF VAN HAAR MAN OP
MARGRATEN OVERLEDEN.
Toen mevr. Doris Gee, uit Bridlington
in Engeland, met haar 10-j. zoontje op
het soldatenkerkhof Margraten (L.) het
graf van haar man, die in ons land sneu
velde, bezocht, overleed zij plotseling. Zij
zal naast haar echtgenoot worden be
graven.
De Labour 9'man Goedhart voelt
zich gecompromitteerd
Het Nederlandse „Labour"-parlements-
lid, de heer F. J. Goedhart, aldus seint
Ass. Press uit Djokja, heeft de Indone
sische republiek verzocht om asjeblieft
het politiek gekibbel te staken. Het feit,
dat de republiek er niet in geslaagd is
overeenstemming inzake een federale
interim-regering te bereiken, compromit
teert de gehele positie van de Neder
landse „Labour"-partij, aldus de heer
Goedhart, die bovendien vreest, dat een
gewapend conflict binnen 14 dagen ge
vaarlijk zal opdoemen, indien het contact
met Nederland niet onmiddellijk opnieuw
wordt opgenomen.
DE K.L.M.-VERBINDING OP DUBLIN.
De driemaal wekelijkse luchtverbinding
van de K.L.M. AmsterdamDublin via
Manchester wordt per 14 Juli a.s. vier
maal weeks en daarvan tweemaal door de
K L.M. en tweemaal door de Ierse lucht
vaart Mij. uitgevoerd. Op 7 Juli organi
seert de Ierse maatschappij een speciale
vlucht naar ons land.
den gevang, eiste. De rechter veroor
deelde tot f 30 boete of 15 dagen hechte
nis en voorwaardelijk twee maanden ge
vangenisstraf met drie jaar proeftijd.
Volgens de monteur H. O. te Leiden
wilde hij de hond, diie hij met zijn mo
tor had aangereden, alleen maar laten
schrikken, en dat het diier een poot had
gebroken was helemaal niet de bedoeling.
Doch het was wel het resultaat^ geweest,
en daarvoor eiste de Officier een maand
gevangenisstraf. De rechter veroordeelde
tot f 50 boete of 20 dagen hechtenis en
voorwaardelijk de maand gevangenisstraf.
De haspelaarster W. van D. te Leiden
had een hoeveelheid wol gestolen van de
fabriek waar zij werkte en dat had ze
verkocht. Dus vond de Officier dat er
geen sprake was van nood, maar alleen
hebzucht en hij eiste 2 maanden gevan
genisstraf. De politierechter veroordeel
de tot f 35 boete of 10 dagen hechtenis
en voorwaardelijk 2 maanden gevang.str.
met 3 jaar proeftijd.
Setiadjit onderhandelaar met
de Nederlanders
Setiadjit, de nieuwe tweede vice-pre
mier van de republiek, wordt morgen in
Batavia verwacht met het antwoord op
het verzoek van dr Van Mook aan Soe
karno om schriftelijke opheldering op zijn
laatste brief van Zondag jl., en tevens op
de Amerikaanse .aide-memoire". Men
verwacht, dat Setiadjit hoofdzakelijk tot
taak zal hebben besprekingen met de Ne
derlanders te voeren. Setiadjit is een per
soonlijk vriend van Schermerhorn en
staat bekend als een nauw-beraden en
lustige figuur.
Gedurende de oorlog in Nederland
maakte hij deel uit van de ondergrondse
strijders. Later is hij lid geworden van
hei zwod-partemem, aldus Aneta,
De kleurige Parijse zeepbel
uiteen gespat
Mototof terug; Bevin en Bidault alleen
verder
De Parijse conferentie over het plan
Marshall is definitief mislukt. Molotof is
gisteren per vliegtuig naar Moskou
vertrokken, doch Bevin en Bidault zul
len met spoed alle Europese landen, be
halve Spanje en Rusland, uitnodigen
voor een nieuwe bespreking. Bevin zal
op 12 Juli voor een vierdaags bezoek in
Duitsland arriveren, waar hij een redö
zal houden voor het Duitse volk, aldus
Ass. Press.
Bevin is na een laatste onderhoud
met Bidault gistermiddag in Londen
teruggekeerd. Volgens A F P heb
ben de ministers concrete besluiten
genomen en een communiqué gepubli
ceerd, waarin wordt verklaard, dat zij,
ter spoedige uitvoering van het door
Marshall voorgestelde, besloten een over
zicht op te stellen van de productiemo
gelijkheden en de behoeften van Europa.
Hiertoe zal een tijdelijke organisatie itt
het leven worden geroepen, waarin alle
Europese landen (m.u.v. Spanje) kunnen
medewerken.
„WAAKT"ZEGT
„DE WAARHEID"
Het bestuur der CP.N. („De Waarheid")'
wekt in een snorrende proclamatie, allö
vredelievende Nederlanders op, hun
waakzaamheid geen ogenblik te laten
verslappen". De Communistische Partij
Nederland, als zij althans geen protest
staking op het oog heeft, kunnen wij dit
maal waarderen, want inderdaad ons volk
is te weinig waakzaam geweest en slui
merde in. Het „geen man en geen cent
voor een leger", dat voor onze rechten
en de belangen der Indische bevolking
opkomt, kan inderdaad Insulinde in han
den spelen van een mogendheid, door dö
CJP.N. van.dollarimperialisme" be-
scchuldigd.
De 53-j. A'damse Adriana Valkenburg
is conform de eis door het B.G. te A'dam tot
de doodstraf veroordeeld wegens Jodenver-
raad.
VIS SERI JBERICHT SCHEVENINGEN.
SCHEVENINGEN, 3 JuiH. Binnen van
de haringvisserijde logger Sch 210 met 40
last haring. De vamgsfcberichteai van heden
morgen uit zee luiden: VL 200 1 k., Sch 107
17 k.. Sch 73 1 k„ Sch 103 1 mand, Sch 89 1
k. Sch 160 5 k., Sch 275 lk., Sch 140 2 k^
Sch 66 1 k., Sch 69 1 mand. Sch 95 1 k., Sch
64 3 k., Sch 47 geen vangst, Sch 325 geen
vangst, Sch 14 100 k., Sch 3 68 k. nog 1 n-et
halen. Sch 6 86 k, Sch 125 90 k., Sch 339 50
k., Sch 361 2 k.. Sdh 284 1 k.. Sch 200 17 k.,
Sch 87 45 k.. Sch 274 34 k., Sch 332 34 k., Sch
53 1 k., Sch 23 10 k„ Sch 263 3 k., Sch 159 20
k., Sch 40 30 k., Sch 8 4 k., Sch 233 15 k^
Sch 32 2 k. Sch 285 2 k., Sch 49 2 k., Sch 189
4 k.. Sch 133 1 k.. Sch 250 1 k., Sch 248 1 k„
Sch 225 3 k.. Sch 20 3 k., Sch 223 geen vangst,
Soh 39 3 k.f Sch 201 3 k., Sch 4 10 k. De sche
pen van de rederij J. J. v. d. Toorn hadden/
geen vangst. Besommingen kustvissers: Sch
111 f 70. Sch 10 f 585, Sch 139 f 50, Sch 205
f 250, Sch 119 f 55. Sch 12 f 120, Sch 38 f 610,
KW 215 f 100, KW 61 f 450 KW 27 f 40. KW
81 f 71, GO 25 f 600, UK 44 f 170 en SL 49 f 400
Het radioprogramma voor
vanavond
Hilversum I (301 mj. NCRV. 7.00
Nieuws; 7.15 Ba-bel en Bijbel; 7.30
Geestelijke liederen; 7.45 Causerie; 8.00
Nieuws; 8.05 Programma-proloog; 8.15 Kur-
haus; 9.10 Med. causerie; 9.30 Nieuwe opn.J
9.50 Vocaal kwartet; 10.30 Nieuws; 10.45
Avondoverdenking; 11.00 Toscanini; 11.15
Drie maal Strauss; 12.00 Sluiting.
Hilversum II (415 m). VARA. 7.00
Praat U rustig verder; 7.15 Voor ex-
politieke gevangenen. VPRO. 7.30 Cursus;
7.50 Vrijz. Prot. nieuws; 8.00 Nieuws; 8.05
Beethoven; 8.30 Toespraak prof. Schermer
horn (herh.). VARA. 9.00 Men vraagt, wtJ
draaien; 9.30 Buitenl. Weekoverzicht; 9.45
Amateurs; 10.15 Swing and Sweet. VPRO.
10.40 Avondwijding. VARA. 11.00 Nieuws;
11.15 Symph. concert; 12.00 Sluiting.
Wat de Radio morgen brengt
Hilversum I (301 ml. KRO. 7.00 Nieuws;
7.15 Gymnastiek; 7.30 Morgengebed; 7.45
Gram.; 8.00 Nieuws; 8.15 Pluk de dag; 9.00
Gram.; 10.00 Voor de kleuters; 10.15 Zigeu-
nermuziek; 11.00 Zonnebloem; 11.45 Fam.ber.;
12.00 Angelus; 12.03 Viool en piano; 12.30
Boekbespr.; 12.35 Klaas van Beeck; 12.55 Zon
newijzer; 1.00 Strijdkar.; 1.30 Klaas van Beek
(verv.): 1.45 FiLmkwartier; 2.00 Zomermelo-
dieen; 2.30 Toneelkijker; 2.45 Filmmuziek; 3.00
Jongeren; 3.15 Jonge kunstenaars; 3.45 KRO-
kiosk; 4.00 Liverpool Fhilh. oik.; 4.20 Kath.
thuisfront; 4.30 Causerie; 5.00 Wigwam; 6.00
Paul Robeson; 6.15 Journalistiek weekoverzs;
6.30 Strijd'kr.; 7.00 Nieuws; 7.16 Kath. Nieuws;
7.20 Gram.; 7.45 Voor Nederlanders in
Duitsland; 8.00 Nieuws; 8.05 Gewone man;
8.12 Actualiteiten; 8.20 Wie weet..; 8.30 Licht
baken; 9.00 Weekend-serenade; 9.30 Muzikale
tombola; 9.50 Sporfcverslag; 10.00 Hoorspel;
10.45 Avondgebed; 11.00 Nieuws; 11.15
Vaders dagboek; 11.20 Symph. concert; 12.00
Sluiting.
Hilversum II (4.15 m). VARA. 7.00 Nieuws
7J6 Gytmn.; 7.30 Gram.; 8.00 Nieuws; 8.19
Lichte morgenklanken; 9.30 Pol. ber.; 9.50
Delibes. VPRO: 10.00 Morgenwijding. VARA:
10.20 Voordracht; 10.35 Cello en piano; 11.00
Omroeporkest; 12.00 Orgel; 12.30 Kalender;
12.35 Vincentino; 1.00 Nieuws; 1.16 Gram.; 2.00
Het Nederlandse lied; 2J5 Radiophilharm,
ork.; 3.00 Boekbespr.; 3.15 Opera; 4.00 Lezing;
4.15 Kinderkoor; 4.35 Mü lier-sextet; 500
Sportpraatje; 5.15 Piano; 5.30 Artistieke
staalkaart; 5.50 Reportage; 6.00 Nieuws; 6.15
Russische liederen 6.30 Om en nabij de twin
tig; 7.00 Viool en piano. VPRO. 7.30 Voor de
jeugd; 7.45 Una Sancta. VARA. 8.00 Nieuws;
8.05 Mededelingen; 8.06 Dingen van de dag;
8.15 En nuoké; 9.15 Soc. commentaar;
9.30 Vaudeville-ork.; 10.00 Hoorspel; 10.30
Malando; 10.55 Tour de France; 11.W) Nfieuws;
11.16 Jan Oordurwener; 11.46 Gram.; 12.00
Sluiting,
Toen In een café in de Residentie enkele stamgasten gezellig van hun biertje
zaten te genieten, werd hun samenzijn eensklaps verstoord door een ongenode
„gast", die door de wand naar binnen drong. Dat er een paniek ontstond
behoeft geen betoog
