Onze Koningin bij het B.B.C. Symph. Orkest
't Verklaarde
uitzicht
In Senaat goedkeuringen aan lopende band
Verworpen
nikdvve leidsche courant
VBIJPAO. 87 JUNI 1»
th. olof introduceerde
vioolconcert v. britten
De Scheveningse Kurzaal bood gister
avond en feestelijke aanblik door de met
bloemen versierde Kon. loge en door de
grote krans van witte en rode rozen van
de Mij. Zeebad voor de dirigeerstoel van
Sir Adrian Boult,
die met zijn B.B.
C.-Symphonie Or
kest een concert
gaf in het
kader van het
muziek-festival.
H.M. de Koningin,
vele leden van de
Hofhouding, de
Engelse ambassa
deur en leden van
het Corps Diplo
matique in de loge
waren verschenen,
speelde het orkest
het Wilhelmus en
„God save the
King", welke
volksliederen door
de talrijke aanwe
zigen spontaan
werden meege
zongen. Als eerste
nummer bracht
Boult de Piet Hein
rhapsodie van dr
Peter van Anrooy,
een fleurige en
knap geschreven
fantasie, welke
pittig door het or
kest werd ge
speeld. Vooral de
koperblazers be
schikken over een
zeldzame techniek,
al is dit orkest
onderdeel bij de
Ned. orkesten wat
meer verfijnd. De
23-j. Ned. violist
Theo Olof intro
duceerde daarna
het Vioolconcert
van Benjamin
Britten. Door velen
wordt Britten Engelands coming-man ge
noemd, doch oia die eerste auditie van dit
omvangrijke werk, kregen we niet de in
druk, dat het Engelse muziekleven van
deze componist afhangt. Anders zou het
met Engeland slecht gesteld zijn. Onge
twijfeld heeft Britten een geniale vonk,
welke wordt gedemonstreerd in enkele
fraaie melodische wendingen en knappe
instrumentatie-effecten, doch Britten is
niet in staat, althans volgens dit concert,
dit geniale opmuzikaal-verantwoorde wij
ze te verwerken. Invloeden van alle zij
den doen zich bij hem gelden, zelfs de
romantiek van Mendelssohn, terwijl daar
naast de spontane inspiratie verdrongen; is
door een knap. maar wat gezocht mieg-
VERBINDBAARHEID BESLUIT
„POLITIEKE DELINQUENTEN"
Een belangrijke principiële quaestie is
onopgelost gebleken. Indertijd heeft een
politieke gedetineerde vrijdatiinig geëist op
grond van de vermeende onverbindbaar-
heid van het koninklijk besluit van 19
November 1945 (Politieke Delinquenten).
Dit besluit was nl. zonder overleg met
de Staten Generaal tot stand gekomen,
terwijl de Staten Generaal reeds op 1"
November geïnstitueerd was. De
spel. Een ondankbaar stuk, dat echter
meesterlijk door Theo Olof werd vertolkt.
Deze jonge violist bewees hiermede we
derom tot onze grootste violisten te be
horen. Ook hot orkest speelde de moei
lijke partituur op unieke wijze. In Rims-
ky' Korsakoff's Capriccio Espagnol bleek
ons een uitstekende discipline onder de
Ook H.M. de Koningin toonde gisteravond Haar belangstel
ling voor het Scheveningse muziekfestival 1947 door in het
Kurhaus een concert by te wonen, dat gegeven werd door
het B.B.C. Symphonie-orkest. De dirigent, Sir Adrian Boult,
tijdens de pauze in gesprek met onze Vorstin.
orkestleden, doch ook hier was de klank
wat grof, soms wat fanfare-achtig. Met
Delius' stemmingsvolle, doch composito
risch wat zwakke „A song before sunrise"
en Elgar's Enigma Variaties, een geestig
geïnstrumenteerd en sterk-melodisch ge
schreven werk, werd het concert besloten.
Corn. Basoski.
Nieuwe positie van Suriname
en Curasao
Ingrijpende wijzigingen worden voorgesteld
Aan de Staten van Suriname en Curagao
is een wetsontwerp voorgelegd om in af
wachting der grondwetsherziening beide ge
biedsdelen zoveel mogelijk bij de wet tege
moet te komen inzake hum verlangen naar
een nieuwe positie in het Koninkrijk. Het
behelst o.m.:
a. rechtstreekse verkiezingen „volgens de
beginselen van" algemeen kiesrecht (met
mogelijkheid van benoeming van enkele
leden door de gouverneur);
b. vaststelling der begroting door lands-
organen;
c. wegneming der beperkende opsomming
van huishoudelijke aangelegenheden;
d. instelling ener commissie van gecommit
teerden, die nauw met de gouverneur samen
werken en die door de gouverneur kan wor
den ontslagen, als zij de steun der Staten
mist; leden kunnen als bestuursgemaohtig-
den optreden;
e. "g van verordening bij algemene
ma bestuur als zij tweemaal door
de L jrpen is, wordt onmogelijk;
f. sohe.a.ng tussen dienstplichtigen en
vredeskern van zee- en landmacht met be
noeming van de landmachtscommandant
door de Kroon;
g. regeling van de buitengewone bevoegd
heden van de gouverneur in oorlogstijd bij
landsverordening
h. eigen vertegenwoordiging in Nederland.
Het standpunt der Malinostaten
Op een persconferentie te Batavia heb
ben de regeringen van Oost Indonesië en
West Borneo de republikeinse nota van 7
Juni onaanvaardbaar genoemd en over het
algemeen ingestemd met de Nederlandse
nota van 27 Mei. De staten willen een vol
komen gelijkwaardige positie naast de repu
bliek JavaSumatra en verzekering hunner
economische belangen. Oost Indonesië wil,
dat het bij de onderhandelingen tussen de
delegaties door een afzonderlijke delegatie
zal worden vertegenwoordigd, en dat de
opgebrachte deviezen in de eerste plaats
aan de staten zelf zullen toekomen. In alle
organen wil het vertegenwoordigd zijn in
dezelfde sterkte als de republiek. West-
Borneo wees er op, dat in de overgangstijd
het gezag van de vertegenwoordiger der
Kroon onaangetast blijft.
VERDRIJVING VAN CHINEZEN DOOR
REPUBLIEK.
In venband met de kritieke toestand héb
ben volgens het Chinese blad „Sin Po" te
Batavia de republikeinse autoriteiten een
begin gemaakt m-et de overbrenging van
Chinezen uit verschillende plaatsen naar de
steden. Dit geschiedt met achterlating van
hun eigendommen, die onvoldoende bewaakt
worden.
Een Oostenrijks-Amerikaanse overeen,
komst is te Wenen geteekend, waarbij
Oostenrijk een gift van 100 milliocn dollars
ontvangt.
deelneming met brand
in brussel
(Van onze Pariementsrcdacteur)
Voor de behandeling van de Noodvoor
ziening Perswezen, waarover elders in dat
blad, had de Eerste Kamer reeds een vrij
omvangrijke agenda afgewerkt. Bij 't wets
ontwerp Nadere voorzieningen bijzondere
rechtspleging werden door mr PoUema (ch.)
enige bezwaren van staatsrechtelijke aard
geopperd, waarbij hij betoogde, dat de bij
zondere rechtspleging niet meer op het
noodrecht gebaseerd behoorde te zijn. Prof.
Donkersloot (art).) pleitte voor beperking
van de doodstraf, zonder echter verzach
ting van de biyz. rechtspleging te bedoelen.
Het wetsontwerp werd zonder hoofdelijke
sLominvtng aanvaard
Bij de verlenging van de Machtigingswet
Dic-nstpliolitvoorzieningen achtte prof. Don-
bank is deze principiële vraag voorbij
gegaan, daar de verlenging der detentie
van de eiser door de procureur-fiscaal
niet op grond van dit besluit was be- verlenging van de daerurt-
volen. De eis weid echter toegewezen op lot 2'.* nK* en niet in
grond van de overweging, dat de P.F.
geen bevoegdheid bezat om detentie-
besluiten van het militair gezag te ver
lengen. Hij mag detentie bevelen en zijn
eigen bevelen verlengen, dtodh niet die
van het M.G. Eisers vrijlating is gelast,
doch hij krijgt geen schadevergoeding.
O-m adviezen te geven Inzake de haven
werken vertrekt de directeur van Publieke
Werken te A'dam 3 Juli voor 3 weken naar
Curasao,
plicht tot 2*2 jaar
htet volksbelang. Na beantwoording door
minister Schagen van Leeuwen, dtie minister
Fiévez (thans in Engeland) verving, werd
liet wetsontwerp aangenomen, met aanteke
ning. dat de communisten tegen waren.
Van de andere, minder belangrijke wets
ontwerpen noemen wij de goedkeuring van
het Verdrag inzake de maaswijdte van vis
netten; een negental wetsontwerpen tot na
turalisatie van 107 buitenlanders; de vast
stelling van nadere regelen inzake bezet
tingsmaatregelen op het gebied van het la
ger onderwijs.
Bij de behandeling van het zona. u
ming aangenomen wetsontwerp tot goedkeu
ring van het Cultureel Verdrag met België
heeft minister Gdelen in de Eerste Kanver
namens de Regering zijn deelneming uitge
sproken met het droevig gebeuren van de
brand in het ministerie van Onderwijs
Brussel. Hij sprak de liloop uit, d)at de ge
volgen van deze ramp spoedig afgewend zou
den kunnen worden.
ARGENTIJNSE SCHENKING IN
NEDERLAND AANGEKOMEN.
Van de 46.000 kg goederen, welke, zoals
wij reeds meldden, Argentinië naar nood
lijdend Europa zendt, zijn 18.S82 kg kle
ding en 2000 kg levensmiddelen in Neder
land gearriveerd. Het uitvoerend comité
zal hiervan 6500 dekens en 8 balen kleding
aan Prinses Juliana schenken, en 23 kisten
levensmiddelen en 11 kisten kleding en
schoeisel aan de zusteers van het Heilig
Hart te Steyl (L.).
TEGEN SCHENDING VAN HET
OVERHEIDSGEHEIM
Sinds enige tijd is een door de minister
/an Justitie ingestelde commissie werk
zaam voor het ontwerpen van nadere
strafrechtelijke voorzieningen tegen
schending van Oyerheidageheimen.
De commissie 'staat onder voorzitter
schap van prof. mr J. E. Jonkers uit
Leiden.
De politiek van Sjahrir is verworpen
en hij zelf is uitgeworpen. Dat is de korte
samenvatting van hetgeen gedurende de
laatste vier en twintig uur binnen het
domein der Indonesische republiek is ge
beurd. Zolang de Nederlandse Regering
concessies deed, viel er met de republiek
te onderhandelen. Niet zodra echter doet
Sjahrir iets wat, althans in het oog zijner
mederepublikeinen, op een concessie lijkt,
of zijn zienswijze wordt verworpen en hij
mag heengaan.
Uit hetgeen thans is geschied, blijkt
nog eens zonneklaar, dat Sjahrir in de
afgelopen maanden voorpostgevechten
heeft geleverd, in die zin namelijk, dat hij,
de gematigde, slechts zeer ten dele de ge
voelens zijner radicale volgelingen weer
gaf. Hij was de smalle band, die de repu
bliek met haar revolutionnaire inslag
verbond aan hen, die ook van Neder
landse zijde in de republiek genoegzaam
vertrouwen stelden.
Nu het echter op beslissingen aankomt,
nu het erom gaat de aard van de repu
bliek te onderkennen, wordt Sjahrir, de
gematigde, losgelaten, losgelaten ook
door zijn eigen partij. De breuk met de
politiek van Linggadjati, welke de Ne
derlandse Regering, na de ondertekening
van het accoord, loyaal wilde uitvoeren,
is thans wel volkomen.
Dit is ook wel de teneur van het schrij
ven, dat Koos Vorrink, de voorzitter der
Partij van de Arbeid, aan de socialisti
sche partijen in Indië heeft gezonden. In
dit schrijven betuigt Vorrink alle moge
lijke sympathie met de nationale bewe
ging in Indië, maar verklaart hij overi
gens met grote openhartigheid, dat bij
weigering van de republiek om Ling
gadjati uit te voeren, de partij van de
Arbeid en verschillende andere politieke
groeperingen in de lucht komen te han
gen.
Van minder belang is de gebruikelijke
zinsnede, welke Vorrink hierop laat vol
gen, namelijk dat nu .,de koloniale reac
tie" een kans krijgt, de kans zelfs, waar
op zij van de aanvang heeft gewacht.
Dit laatste is een langzamerhand wel
wat vetouderde propagandastunt, die de
mislukking van de tot nu toe gevoerde
regeringspolitiek moet camoufleren.
Maar van meer belang is Vorrink's er
kenning van de wel bij uitstek zwevende
positie, waarin de Partij van de Arbeid
door de houding van haar Indonesische
geestverwanten is komen te verkeren.
De voorzitter verklaart immers, dat zijn
partij op dit ogenblik in de lucht hangt,
voorwaar een weinig benijdenswaardige
positie. Dat zijn partij sinds lange tijd
moeilijk geacht wordt met beide benen
in de werkelijkheid te staan, was bekend.
Bij de verwerping door de republiek
(waarop het vertrouwen was gesteld)
volgt de bekentenis: Wij staan ook niet,
wij hangen.
Ter beoordeling van de situatie binnen
Nederland en Indië moge de brief van
Vorrink van belang zijn, van aanmerke
lijk meer betekenis achten wij juist op
dit ogenblik de verklaring, welke juist
gisteren het Amerikaanse departement
van Buitenlandse Zaken heeft afgelegd-
Gelukkig bleek de aanvankelijke Ameri
kaanse berichtgeving, dde ons gisteren
deed schrijven over .Ben pijp, die niet
smaakt", zeer onvolledig, de strekking
van de verklaring, die werd uitgegeven,
nog voordat de republikeinen de Neder
landse voorstellen hadrlen verworpen en
Sjahrir aan de kant was gezet, is. dat men
daar voor het Nederlandse standpunt
grote waardering heeft.
De Amerik. protest
stakingen te?en de
arbeidswet
V
Het baantje van president der Ver. Staten
geen sinecure. Truman mag dan, voor
wat de buitenlandse politiek betreft, een
grote persoonlijke prestige-winst behaald
hebben, inzake de problemen der Ameri
kaanse huishouding, dus de binnenlandse
politiek, heeft hij het, vooral met het oog
op de presidentsverkiezingen, die in 19*8
gehouden zullen worden, zeer moeilijk. Het
blijft voor hem hetzelfde of hij nu van de
hond of van de kat gebeten wordt en het
kiezerspubliek bestaat nu eenmaal uit hon
den en katten, dde iedere gelegenheid zullen
aangrijpen, om „democratisch" of „republi
keins" te blaffen of te miauwen. Sinds de
herfst van het vorige jaar, heeft men in
Amerika te maken met een democratische
Regering en een republikeins Congres. Kwam
het tot op heden, inzake het buitenlands
beleid, tussen beide partijen niet tot ge
weldige botsingen, hoewel die niet denk
beeldig zijn, wanneer straks het ,,plan-
Marsliall", als een concreet voorstel aan het
Congres moet worden voorgelegd, ten aan
zien van de huirtioudelijke, binnenlandse
problemen ligt bet anders.
Tot twee maal toe, heeft het Congres
Truman aan de tand gevoeld en de ontstane
gaatjes zijn ditmaal met geen dollar-goud
te plomberen. De buitenlandse politiek komt
essentieel neer op het verstrekken van steun
aan Europa, ter handhaving der democratie
en breideling van de Sowjet-imvloed, maar
zulks kost de Amerikaanse belastingbetaler
milliarden dollars. Hoe kan Truman aan dïe
noodzakelijke milliarden karnen, als tezelf
dertijd hem een voorstel bereikte, de belas
tingen te verminderen. Zoals wij hebben
bericht, heeft de president over dit ontwerp
zijn veto uitgesproken en het Arnerik. par
lement slaagde er niet in, het af te stem
men. Ongetwijfeld, zal dit Truman bij de
nieuwe presidentsverkiezing in rekening
worden gebracht.
De tweede moeilijkheid was deze: Truman
moest de nieuwe arbeidswet ondertekenen.
De republikeinen bedoelden daarmee de
macht van de vakbonden te beknotten. Het
ontwerp regelde de betrekkingen tussen vak
bonden en werkgevers.
Er komt oen nieuw lichaam, dat als
het ware, een instrument is in handen der
regering en stakingen tracht tegen te gaan.
'Zo zulïen de vakbonden geen contracten
meer m-ogen aangaan, als die vakbond een
bestuurder tot communist heeft of, een, die
met hot communisme sympathiseert, dus
onder Russische invloed staat. De nieuwe
T aft lartiey - "wet, die ondank» Truman's
veto weid aangenomen., houdt fcn, dat een
patroon alleen met de georganiseerde arbei
ders een contract kan aangaan, Bonden, die
zich volgens de rechter a®n contractbreuk
schuldig maken, stellen zich bloot aan een
vervolging. Resumerende, kan men zeggen,
dat door de nieuwe wet, bepaaüide stakingen
verboden kunnen worden. Door deze offi
cieel geheten „Labor management relatione
Act" worden een groot deel van de voor
rechten der arbeiders, die zij verwierven
omier de „New Deal", van wijlen president
Roosevelt, geannuleerd. Truman's jongste
actie tijdens de grote stakingen in Amerika,
het optreden tegen Lewis, houdt in, dat bij
er zeker van overtuigd is, dat er een ge
heel nieuwe arbeidswetgeving moet kernen,
wil niet, via Lewis, Amerika straks verrast
worden door een tweede mijnwerkersstiakingk
als pp 1 Judi een nieuw arbeidscontract ge
tekend moet worden. Het zg. „filibusteren,",
de parlementaire obstructie in de Ameri
kaanse senaat, heeft Truman ditmaal weinig
geholpen, want in beide huizen van het
congres werd de vereiste meerderheid van
twee derden behaald, waardoor Truman's
veto geer effect kon sorteren en de wet
gehandhaafd werd. Doordat Truman zijn
stem verhief tegen de z.g. ..slaven-arbeids-
wet", zoals die door de tegenstanders werd
geqixaiificeeixi, loopt hij het risico, dat men
hem de schuld der thans als „reactie" reedis
losgebroken stakingen in de schoenen zal
schuiven, hetgeen hem bij de presidents
verkiezingen stemmen zal koeten. Had hij
echter de wet zonder meer aanvaard, dus
niet zijn veto er over uitgesproken, dan had
hij de grote vakbonden tegen zich gekregen,
hetgeen een kolfje naar de hand der repu
blikeinen zou z(Jn geweest. Er gaan immitfi-
dels reeds stemmen op. dat de twee grote
Amerikaanse vakbonden, de American Fe
deration of Labor en de Congress of In
dustrial Organisations maar op een fusie
moeten aansturen. De machtige leider John
Lewis, behoort tot eerstgenoemde bond, duo
de A.FL.
Zoals wij reeds hebben gemeld, zijn als
gevolg van de z.g. .slaven-arbeidswet" reeds
grote groepen in staking gegaan en ligt in
honderden mijnen het werk stil. De staal
fabrieken van de „Carnegie Illinois Steel
Corporation" hébben de poorten moeten
sluiten als gevolg van de staking der mijn
werkers, die reeds meer 200.000 arbei
ders omvat. Bovervf ten mijneige
naars en het vakvern .et eens worden
over een nieuw contract, want anders blij
ven de mijnen voorlopig toch gesloten.
Het Amerik. departement van Justitie
overweegt een söakingsverbod uit te vaar
digen tegen John Lewis en zijn vakverbond,
aangezien de mijnen tot 1 Juli nog onder
regeringgbaheer staan. Ook ta de staalfabrie
ken werd gedeeltelijk reeds het werk als
protest neergelegd. De nieuwe arbeidswet
geeft derhalve aaniirtrting tot geweldige so
ciale beroeringen, die de Amerikaanse am
bitie voor het herstel van Europa sterk
zouden kunnen doen verminderen en de
aandadht afleiden Parijs, waar met heit
„plan Ma/ahall" vandaag een aanvang ge
maakt wordt. IVjtwnn Truman en het Amerik.
Congres, waarvan T*tt de republikeinse lei
der te, blijkt oen klove te bestaan, die voor
het herstelplan een ..handicap" kan worden,
Wij gaan. nu weer spaunentle dagen te
gemoet. Van uitzonderlijke waarde ia
daarom, di«tkt ons, in het bijzonder thans,
dat Amerika in deze verklaring van eesi
zijner belangrijkst)? departementen tot
deze uitspraak Is gekomen, weLire voor
de Nederlandse Regering van grote
moet zijn.
