Leidse Synagoge weer in gebruik genomen
Rumoer om het concert van Jeanne v. Drooge
Herv. Classis Leiden staat voor grootse taak
nxcvm tOPBCHB OOTWAPr
MAANDAG, 23 JtJNI Wfl
Stadsnieuws
HET INTERIEUR BIJNA
IN OUDE TOESTAND
Wie herinnert zich nog, dat de Syna
goge van de Ned. Israëlieti9che Ge
meente aan het Levendaal door ongure
elementen werd leeggeroofd? Zij, die
daar als toeschuwer gestaan hébben,
toen de schennende hand van enkele
dwalende stadgenoten het schone inte
rieur van deze „tempel" ontluisterde,
zullen het tragische schouwspel niet licht
vergeten. Dit schandelijk bedrijf ge
schiedde immers in het kader van de
mensonterende Jodenvernietiging.
Na de bevrijding wierpen de Joden
zich echter met ongekende kracht en
activiteit op het herstel van de zwaar
getroffen bezittingen. Een nieuwe toe
komst lag ook voor hen open en zij wa
ren er van doordrongen, dat deze tijd
van reconstructie en restauratie geen
gelegenheid bood om bij de pakken te
gaan neerzitten.
De Leidse Synagoge, in de achttiende
eeuw gebouwd, vond men na de bevrij
ding geheel geruïneerd terug; een groot
gedeelte van de inventaris was naar het
land van de bezetter versleept, een an
der deel was voor particuliere doeleinden
gebruikt. Drie maanden geleden kon
men, nadat men in het bezit van de no
dige toewijzingen was gekomen, met
het herstel van de Synagoge beginnen.
Thans is de restauratie voltooid.
Het interieur is praktisch in de oor
spronkelijke toestand teruggebracht, al
hoewel men in de naaste toekomst nog
bepaalde onderdelen moet completeren.
Door een groot aantal schenkingen kon
den vele moeilijkheden, waarvoor men
kwam te staan, worden weggenomen. Zo
schonken de gemeenteleden de verlich
ting aan de wanden, terwijl de koperen
kroon, de wetsrollen en de zilveren ge
bruiksvoorwerpen afkomstig zijn uit de
Synagoge te Alphen aan de Rijn. De
,Heilige Arke", waarin de wetsrollen zijn
opgeborgen, is gaspaard gebleven. De
voorganger, de heer M. Seyffers, vertelde
ons, dat een van de voorhangsels -in
Duitsland in de omgeving van Berlijn is
teruggevonden. Dit zal zo spoedig moge
lijk naar Leiden worden overgebracht.
Het is zeer beschadigd.
Ds H. J. van Achterberg te
Holten beroepen
In de vacature ds. H. C. Touw.
Het Kiescollege der Ned. Herv. Ge
meente te dezer stede heeft in een gis
termorgen in de consistorie van de Pie
terskerk gehouden vergadering een be
roep uitgebracht op ds H. J. van
Achterberg te Holten in de vacature ds
H. C. Touw, die onlangs naar Utrecht is
Vertrokken.
Ds van Achterberg is in 1914 te
Utrecht geboren en studeerde in deze
plaats aan het Chr. Gymnasium en de
Universiteit. Van 1937'38 was hij hulp
prediker bij de Ned. Herv. Evangelisatie
te Emmen, van 1939 tot 1944 predikant
te Egteld (Betuwe) en sindsdien te
Holten.
Distributievaria
Morgen zijn aan de beurt voor het
afhalen van bonkaarten die gezinnen,
waarvan het hoofd een stamkaartnummer
heeft van 1600118500.
Een sohoenenbon kan worden afge
haald door hen, wier stamkaartnummer
eindigt op een 3 en in het bezit zijn van
bon 612 van het inlegvel. Voorts kinderen
geboren in Juni 19321945, alsmede aan
hen, die in Juni de leeftijd van 10 maan
den bereiken. Morgen de letters E, F, G,
H, I en J. Het kantoor is geopend van
8.3011.45 en van 1416 u.
De moderne toepassing van het bekende
Spreekwoord: Wanneer er één schaap
•ver de dam is volgen er meer", wordt
hier wel bewaarheid! (Men zie het arti
kel over de Leidse markten op pag. 5).
Er kunnen in de Synagoge 150 mensen;
er zijn 90 vaste zitplaatsen, verder kun
nen er stoeltjes worden bijgezet. Naast
het gebouw zijn een schoollokaal en een
vergaderzaal. Veertien kinderen ontvan
gen geregeld godsdienstonderwijs. De
heer Seyffers organiseert cursussen in
modern Hebreeuws. De Joodse verenigin
gen hebben zich na de bevrijding vrij
gauw kunnen herstellen. Dan is er nog
een damesorganisatie, welke ter gelegen
heid van het weder in gebruik nemen
der Synagoge een electrische klok ten
geschenke heeft gegeven.
Zaterdagmiddag werd de Synagoge in
tegenwoordigheid van verschillende auto
riteiten officieel heropend. Dit was voor
de Joodse Gemeente een zeer belangrijk
feit; na jaren van angst, bitterheid en
tyrannie weer verenigd te zijn in de
nieuwe tempel.
Nadat een Psalm was voorgedragen,
sprak de heer M. E. Hertz een kort be
groetingswoord, waarna de voorganger
der Gemeente, de heer Seyffers, werd
geïnstalleerd. Vervolgens werd een ge
bed uitgesproken voor het Koninklijk
Huis. De opperrabbijn, de heer S. A. Ro-
drigues Pereira, hield een toespraak, als
ook de heer Seyffers.
In deze indrukwekkende dienst wer
den zij herdacht, die in de oorlog hun
leven hebben gelaten.
Eclatante slotavond van Kunst
en Ontspanning
Met personeel van Leidse Bedrijven
Als slot-apotheose heeft K. en O. Vrij
dag in de Stadsgehoorzaal een contact
avond belegd, waarbij de verschillende
personeelsverenigingen van Leidse bedrij
ven een gezamenlijk programma dat er
zijin mocht, voor het voetlicht brachten.
Als lid van de commissie der gezame-
lijke personeelsverenigingen mocht de
heer J. v. Es dan ook met recht zijn vol
doening over deze opzet uiten. K. en O.
heeft op deze avond directies en arbei
ders tot elkander gebracht en dat dit
initiatief perspectieven heeft geopend
voor de toekomst, bewees het feit, dat
de zaal voor beide avonden (ook van
avond vindt een opvoering plaats) was
uitverkocht, en dat nog velen moesten
worden teleurgesteld.
Zowel de uitgevoerde muziek als de
vlot ten tonele gébrachte sketches sloe
gen geweldig in en het was met grote
voldoening dat eerst laat in de avond
gesloten werd met een enthousiast ge
zongen K. en O.-lied.
TRAMVERKEER LIEP GISTEREN ±N
DE WAR
Zondagmiddag liep het tramverkeer zo
wel in de stad als buiten in de war.
De verbinding der bovenleiding op de
Blauwpoortsbrug was defect geraakt
waardoor eveneens een beugel der tram
in het ongerede geraakte. Technisch per
soneel heeft dit euvel spoedig hersteld,
waardoor in de loop der middag het ver
keer weder normaal geschiedde.
HENNIE SCHOUTEN VOLKO
MEN GEREHABILITEERD
Uit de „Leidsche Post", d.d. 20 Juni jl.( ne
men we onderstaand ingezonden stuk over.
Men zie ons naschrift.
Mijnheer de Hoofdredacteur,
De rubriek „Ergernissen" in Uw nummer
van 13 dezer heb ik ditmaal ndet met instem
ming gelezen. Het komt mij voor, dat U wèl
wat eenzijdig waart ingelicht.
Vooraf één opmerking: het ware beter
geweest indien de persoon van H. M. de
Koningin en H.K.H. Prinses Juliana door U
ndet in het geding waren gebracht. Het oor
deel van leden van het Koninklijk Huis en
de redenen, die voor hen aanleiding kunnen
zijn tot "het zenden van een dankbetuiging of
compliment, behoren ten enenmale buiten
discussie te blijven.
Wat nu de gewraakte recensie van Hennie
Schouten betreft, meen ik dat scherp onder
scheid ddent te worden gemaakt tussen de
feitelijke inhoud en de vorm, waar
in deze gegoten was.
De feitelijke inhoud het spijt mij het te
moeten zeggen is woord voor woord
juist en komt volledig overeen met het
oordeel van alle vakmusici en muzieklief
hebbers, dde ik op het bewuste concert
sprak. Trouwens: reeds de naam van de
Heer Schouten, aan wiens oprechtheid en
deskundigheid geen insider zal twijfelen,
staat borg voor die juistheid. Mevrouw van
Drooge heeft de artistieke en cuturele eisen,
welke het concerteren hier te lande stelt,
wel zeer onderschat.
Is dus m.i. de feitelijke inhoud der recen
sie niet voor discussie vatbaar, anders is het
met de vorm, dde de Heer Schouten er aan
gegeven heeft. Ik kan mij begrijpen dat men
zich afvraagt, of het nodig was zó uitvoerig
en zó scherp te zijn. Het Vrije Volk b.v.
bracht een beoordeling, dlie korter, bezadig
der, maar in wezen even afkeurend was.
Ik zou in deze niet gaarne partij kiezen.
Men kan enerzijds wijzen op de eisen van
wellevendheid, op het karakter van lief
dadigheidsavond en op de verdiensten, welke
Mevrouw van Drooge op het gebied van
hulpverlening aan ons land gedaan, al liggen
deze verdiensten naturljjk geheel buiten het
terrein der muziek. Daartegenover kan ge
wezen worden op het feit, dat Mevrouw van
Drooge met veel tam-tam (persconferentie!)
zichzelf als opera- en concertzangeres had
aangekondigd en nadrukkelijk de muziek
critici had uitgenodigd, met andere woor
den: als concertzangeres gerecenceerd wenste
te worden. En ik zou mij kunnen voorstellen,
dat een recensent juist door de teugelloze
zelfverheerlijking van Mevrouw van Deooge
zie maar weer haar brief in Uw nummer
van verleden week er toe geprikkeld
wordt om nu eens precies te zeggen, waar
zij cultureel en artistiek staat;
Mevrouw van Drooge vergeet overigens
in haar aanval op de Heer Schouten twee
dingen
In de eerste plaats was haar veronderstel
ling, dat dit programma en déze zangpres
taties voor onze stad goed genoeg waren,
een krenkende onderschatting van het peil
van het Leidse concertleven.
In de tweede plaats vergeet zij. dat zij in
het door U overgenomen schrijven de Heer
Schouten verre overtreft in de ondeugden,
die zij hèm verwijt. Haar brief is ten minste
van een grofheid, die slechts door haar zelf
overschatting overtroffen wordt. Mag ik
even citeren?
„Dit eenvoudige lied werd in Amerika
door hoogst begaafde en muzikaal onder
legde personen, alleen al door de
manier waarop ik het voor
droeg, zeer geprezen",
„Kan het zijn dat een Hennie
Schouten minder voelt voor
„Nederland" en minder „Neer-
lands" is dan ik?'
„Uit zij n recensie, die, ver
geef mij, belachelijk is en geen
afbreuk doet aan mijn capaci
teiten, maar veel aan de zijne
enz
Na deze door Uw blad overgenomen uit
latingen geloof ik toch, dat Mevrouw van
Drooge de Heer Schouten niets meer te ver
wijten heeft. Eerder andersom. Een Hoofd
leraar van het Amsterdamse
Conservatorium behoeft zich
dit niet van een dilettante te
laten welgevallen.
Het is wel heel jammer, dat Mevrouw van
Drooge de Nederlandse opvattingen en maat
staven zo ontwend is. Zij heeft in deze aan
één stuk dingen gedaan, die men in Neder
land niet doet, en terecht niet doet. Had zij
zich tevoren beter georiënteerd1, dan zou
menige teleursteling haar bespaard zijn. De
oprechte dankbaarheid voor wat zij voor ons
land deed zou dan niet met andere gevoelens
vermengd zijn geworden.
Ik hoop dat U, Mijnheer de Hoofdredac
teur, in het bovenstaande aanleiding zult
kunnen vinden om deze zaak tot haar juiste
proporties terug te brengen en om de schijn
weg te .nemen alsof de inhoud van het in
Uw blad gepubliceerde schrijven Uw in
stemming had.
Ten slotte moge ik nog even aanstippen,
dat Mevrouw van Drooge ten onrechte af
geeft op de acoustiek van de Stadsgehoor
zaal. Bevoegde beoordelaars rekenen deze tot
de beste zalen van Nederland (zie o.a. G. van
Hulst, Geluid en Acoustiek, blz. 63) en dat
men er juist gaarne zingt. Indien evenwel
de zaal half gevuld en het balcon geheel
ledig is, gaan de acoustische kwaliteiten van
elke zaal er op achteruit.
U dankend voor de verleende plaatsruimte,
Hoogachtend,
Mr. P. J, TEEBAAL.
Naschrift Redactie Leidsche Post.
Onze Ergernis van vorige week schijnt
voor vele lezers werkelijk een „Ergernis" te
zijn geweest. Telefoontjes en ingezonden
stuken van voor- en tegenstanders mochten
wij ontvangen. Kenmerkend was het, dat
vele inzenders het er over eens waren dat
de Heer Hennie Schouten wat betreft de
„vorm" van zijn critiek ook andere woorden
had kunnen gebruiken. Of er inderdaad een
persconferentie is geweest waarop Mevrouw
van Drooge met veel .tam-tam" over zich
zelf gesproken heeft, kunnen wij niet beoor
delen, aangezien wij zelf hierbij niet aan
wezig waren. Niet vergeten mag worden dat
zij als Amerikaans Staatsburgeres en als
„gast" optrad voor een Nederlands liefdadig
doel. Gasten becritiseert men niet op een
wijze zoals is geschied. Dat was onze erger
nis. Hiermede is de discussie gesloten.
Naschrift Redactie N.L.C.
Onze lezers zullen wel hebben begrepen,
dat wij terstond na het verschijnen van de
Ik teil er maar mee zeggen...
Thans is de tijd weer aangebroken, dat
een groot aantal jongelui de kroon gaat
zetten op het werk van jaren. Een pe
riode, die met angst, zenuwachtigheid en
hoop nauw is verbonden: examentijd.
Voor hendie nu het soms op sleur
lijkende schoolgaan op het punt staan af
te sluiten, valt het niet mee, gezien het
veelvuldig voorkomend verzuimdat ze
in de loop der jaren hebben gemaakt.
Eerst door de maatregelen van de bezet-
ter (schoolvordering, hongerperioide), dan
door de strenge winters, waarin de scho-
len moesten sluiten wegens gebrek aan
brandstof. Allemaal factoren, die rem
mend hebben gewerkt op de normale
gang van het studeren.
En daarom is het voor de eindexamen*
candidaten, van wie een groot deel het
schriftelijk reeds achter de rug heeft,
zwoegen geweest. Tot diep in de nacht
en reeds van 's morgens vroeg, werdeft
boeken doorworsteld en uittreksels ge
maakt. scheikunde en handelsrekenen
gevost, algebra, gonio- en meetkunde-
opgaven uitgewerkt, zo zelfs, dat ze vlalc
voor het examen het gevoel kregen, niet
meer te weten, wat de kortste verbinding
tussen twee punten is en Pythagoras on
der de Griekse wijsgeren rekenden. Toch
zijn ze mèt of zonder valeriaan en asper
rine met de tanden op elkaar het schrif
telijk begonnen en nu dit gedaan is in
wisselvallige stemming maar weer aan het
vossen geslagen om klaar te komen voor
het mondeling. Examen doen betekent
dit en dat, van alles wat te weten voor
het leven, hetwelk soms van een kei op
school een mislukkeling en van ééndie
op het nippertje kon meekomen, een mens
met een prachtcarrière maakt.
Dit alles neemt echter niet weg, dat
het van stuk voor stuk de examencandi-
daten een bijzondere prestatie is geweest,
tot zover gekomen te zijn.
Jongelui, denk aan de spreuk, die in
dertijd ook zo mooi in mijn agenda heeft
geprijkt: „Men rekene de uitslag niet,
doch telle het doel alleen!"
Dat wil ik maar zeggen.
JANTJE VAN LEYDEN.
„Leidsche Post" van vorige week tegenover
de redactie van dit blad onze ergernis heb
ben kenbaar gemaakt over „Ergernissen",
waarin een aanval werd gelanceerd op onze
muziek-recensent Hennae Schouten, naar
aanleiding van diens recensie van het con
cert, gegeven door mevr. Jeanne van Drooge.
Onze reactie hierop zouden wij zeker eer
der hebben kenbaar gemaakt, ware het niet,
dat het ons bekend was, dat aan de redactie
van de L.P. verzocht was bovenvermeld in
gezonden stuk op te nemen en met toestem
ming van de schrijver en medeweten van de
redactie van genoemd blad, meenden wij
goed te doen het in zijn geheel op te nemen.
Wij behoeven aan het schrijven eigenlijk
weinig toe te voegen en wij zijn mr P. J.
Teebaal zeer erkentelijk voor de wijze waar
op hij de heer Hennie Schouten heeft ge
rehabiliteerd, terwijl wij hieraan kunnen
toevoegen, dat wij vooral na het gewraakte
artikel in de L.P. steeds meer tekenen van
instemming ontvingen met die recensie van
de heer Schouten.
De redactie van de L.P. heeft niet de schijn
op zich geladen „Ergernissen" voor haar re
kening te nemen, doch zij is zelve hiervoor
geheel verantwoordelijk, al schuilt zij dan
ook weg achter anonymiteit. En zij heeft te
vens met het bedoelde artikel de perken van
journalistiek fatsoen verre overschreden door
passages te publiceren uit een persoonlijk
schrijven van mevr. Jeanne van Drooge aan
onze dedactie, waaraan de zangeres echter
eveneens schuldig is door het in handen spe
len van deze brief aan die redactie van cfe
L. P.
Het zal onze lezers duidelijk zijn, dat wij
het volkomen eens zijn met mr Teebaal, wan
neer hij schrijft, dat mevr. Van Drooge het
in haar brief nog veel erger heeft gemaakt
dan de heer Schouten door uitdrukkingen te
bezigen, welke meer dan „ergernissen" op
wekken. Wij zullen dan ook haar schrijven
maar niet in zijn geheel publiceren, teneindie
verdere onaangenaamheden voor haar te
voorkomen.
Nu is de discussie over dit onderwerp
eerst pas gesloten, redactie L.P
Belangrijke vergadering in de
Marekerk op 25 dezer
A.s. Woensdag komen in het gehele
land de 44 classes der Ned. Herv. Kerk
bijeen. De classis Leiden, omvattende 39
gemeenten, houdt deze samenkomst in de
Marekerk en het zijn wel zeer belangrijke
gen, gezien de lange tijdsduur tussen de
November- en de Meivergadering.
Een candidaat in de theologie zal ge
durende een jaar de lessen moeten vol
gen van de docent in de Kerkmuziek.
Voorts komt aan de orde een wijziging
van een artikel van het reglement op de
Kerkeraden. Dit in verband hiermede,
IVlCU CACl A CU Uvl Z. LJ LX wei i.CCi UCXau,-,! JJIVC j 1 i
onderwerpen, waarvoor de predikanten
en de afgevaardigde ouderlingen bij el
kaar worden geroepen. Allereerst is daar
de afvaardiging naar de Geherale Synode.
In de nu volgende zittingsperiode zal de
classis geen ouderling, maar een predi
kant moeten afvaardigen. Een zestal na
men komen er op de groslijst voor. Dit
is één van de 24 benoemingen, die zullen
plaats vinden. Door de vele verande
ringen in de predikantenwereld vallen er
ook telkens plaatsen open in de verschil
lende bestuursvormen. Er moet b.v. voor
zien worden in een vacature in het pro
vinciaal Kerkbestuur en in drie vacatures
in het classicaal bestuur.
De vergadering zal zich ook moeten
uitspreken over de reglementswijzigingen,
vorig huwelijk niet door de dood werd
ontbonden, niet kerkelijk worden beves
tigd. Dit belangwekkende onderwérp zal
in de morgenvergadering worden inge
leid door ds W G. Krijkamp van Sassen-
heim.
Verder een motie van ae Classicale
Commissie voor Kerkelijk Overleg, waar
in zij er op aandringt, dat de class ver
gadering aan de Generale Synode ver
zoekt zich uit te spreken over vredes
onderhandelingen met Duitsland en de
daarbij voorgenomen grenscorrecties. De
inleiding op deze motie zal in de middag
vergadering worden gehouden door ds
S. F. van Veenen van Leimuiden
Tot slot een bespreking van de motie
welke door de Synode in eerste lezing I Hoekert, welke enige maanden geleden al
zijn aanvaard. Allereerst komt aan de werd voorgelegd aan de class, vergade-
orde een reglement ten zien van de r*nS v^n Den Haag. Hierbij werd voor-
kerkelijke medewerkers. gesteld. dat aan alle Kerkelijke organisa-
Tot dusver was er voor de candidaten *ies een verzoek zou worden gericht zich-
in de theologie drie maal per jaar ge- °P te heffen. Het herstel van de pre-
legenheid om hun proponentsexamen te diking en het verstaan van de Bijbelse
doen» n.l. tijdens de vergaderingen van de Boodschap zal beter kunnen worden he-
Prov. Kerkbesturen in Mei September vorderd langs de weg van broederlijke
en October. Voorgesteld wordt hieraan samensprekingen. Ds mr G. A. Alma van
nog een Februari-vergadering toe te voe- Lisse zal hierover het woord voeren.
