Scherp Amerikaans protest inzake Hongarije
Zwaluwen wonnen met A-l van Rode Duivels
Nu wijziging in de opleiding van tandartsen
't Verklaarde
Er gaapt een kloof
1 uitzicht
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DONDERDAG 12 JUNI 194»
RUSLAND STELT DE WERELD
VOOR „FAIT-ACCOMPLI"
De nota, die Amerika tot de Russische
autoriteiten in Hongarije zou richten
over de communistische staatsgreep in
dat land, en waarvan wij in ons blad
van Zaterdag reeds kort de voornaam
ste inhoud publiceerden, is vandaag aan
de voorzitter van de geallieerde con
trole-commissie in Hongarije, de Rus
Sviridof, overhandigd. Zoals gemeld,
protesteert de_ nota scherp tegen de
„omverwerping van het Hongaarse be
wind en vraagt zij opheldering over de
rol, die Rusland er in speelde. Het
wordt niet met zoveel woorden gezegd,
maar het ligt in de tekst opgesloten,
dat de V.S. deze kwestie eventueel
voor de Ver. Naties zullen brengen.
Engeland, dat met de Amerikaanse stap
op de hoogte was en in Moskou inlich
tingen had gevraagd over het aandeel,
dat de Russen in de Hongaarse „putsch"
hadden, kreeg gisteren bij monde van
Molotov de tegenbeschuldiging te incas
seren, dat het zich daarmede mengde in
de binnenlandse aangelegenheden van
Hongarije.
In het Britse Hogerhuis werd mede
deling gedaan van een brief, die Lord
Pakenham, minister voor de bezette ge
bieden, van Nagy, de Hongaarse ex-
premier had ontvangen en waarin hij
een onderzoek naar de gebeurtenissen
in Budapest voorstelde, dat te Genève
of New-York zou kunnen worden inge
steld aan de hand van bewijsstukken.
Volgens Nagy, hebben de communisten
de uitschakeling van leidende demo
craten maandenlang voorbereid. Samuel
Hoare, ex-ambassadeur in Spanje, die
thans als Lord Templewood in het Ho
gerhuis zitting heeft, stelde voor, samen
met Amerika de Hongaarse kwestie
voor de Ver. Naties te brengen, indien
Rusland het verzoek om inlichtingen
afwijst. Het Russische veto in de Vei
ligheidsraad belooft echter weinig
succes.
De dichter Hein de Bruin
plotseling overleden
Dinsdag is te Amsterdam, 48 jaar oud,
plotseling overleden de bekende dichter
Hein de Bruin. In 1932 debuteerde hij met
zijn bundel „Het ingekimde land". Als redac
teur van het tijdschrift „Opwaartsche We
gen" verwierf hij in Christelijke letterkun
dige kringen bekendheid. Een groot aantal
novellen, verzen en romans verscheen van
zijn hand, waarvan de belangrijkste zijn:
„Hernieuwd herdenken", „Ebben en Ivoor",
de roman „Wat blijft", een aantal novellen,
waarvan „Van kracht tot kracht" in de ille
gale Schildpadreeks verscheen. Bovendien
kwam in 1942 clandestien zijn cyclus „De
brief", uit en voltooide hij de herdichting
van het Boek Job. Onlangs verscheen een
drama van zijn hand, getiteld „Paulus in
Efeze". Met de persoon van Hein de Bruin
is een begaafd dichter heengegaan.
De Hongaarse .regering" kondigde in
middels een witboek aan over de „sa
menzwering tegen de republiek" en
haar gezant te Weenen, Lazzlo Bartok,
is naar Zwitserland vertrokken, om op
nieuw „in ballingschap te gaan'".
Bevin zal vandaag in het Lagerhuis
een verklaring over Hongarije afleggen.
Nabij Tjililitan (Batavia) wordt een
doorgangskamp gebouwd voor demobilise
rende militairen., berekend 1 0 000 man.
Overeenkomst transito verkeer
NederlandZwitserland
Naar de Haagse correspondent van Bei-
ga verneemt, is tussen de Nederlandse,
Belgische, Franse en Zwitserse spoorwe
gen een overeenkomst tot stand geko
men, waarin besloten is het transito-
verkeer naar Zwitserland via de Neder
landse havens Rotterdam en Amsterdam
te leiden, waarbij deze beide havens een
gelijke tonnage te verwerken zullen
krijgen. Deze overeenkomst zou 15 Juni
a.s. ingaan, maar in verband met de
spoorwegstaking in Frankrijk, zal met
enig uitstel rekening moeten worden
gehouden.
Van Onselen in duel met de Rode Duivels-achterhoede, tijdens de jubileum
wedstrijd van de Zwaluwen in het Feyenoordstadion. De V.S.V.-er bezorgde met
zijn vinnige uitvallen aan de Belgen handenvol werk en wist drie van de vier
doelpunten voor z'n rekening te nemen.
VAN ONSELEN SCOORT DRIE
DOELPUNTEN
De Zwaluwen 'hebben gisteren hun jubi
leumwedstrijd in het Feyenoordstadion te
Rotterdam tegen de Rode Duivels in een
fraaie 41 overwinning omgezet. De Bel
gen toonden een gelatenheid, die deed terug
denken aan de uitspraak van Dedeyn na
de wedstrijd in De-urne, dat van de Hol
landers blijkbaar niet meer gewonnen
mocht worden. De Zwaluwenploeg daaren
tegen speelde een prima partij voetbal.
Schijven-aar, die als stopper spil fungeerde,
beheerste het gehele middenveld en iedere
Belgische aanval liep dood op hem of door
te lang combineren. De kanthalfs Engel en
Theunissen gaven de voorhoede een stevige
ruggegraat. maar het Nederl. binnen trio, met
in de eerste plaats de middenvoor van On
selen van VSV, die drie doelpunten voor
z'n rekening nam, en verder Nass en Bies-
broeck, vormde het beste deel van de ploeg.
ZESJARIGE STUDIE MAAKT
TEKORT NOG GROTER
Men schrijft ons uit tandartskringen:
„Behoudens een mededeling van de
ministers Gielen en Drees, dat zij geen
bezwaar hebben tegen wijziging van
het Academisch statuut, in die zin, dat
tandartsen een eigen examen krijgen en
uitgebreider bevoegdheden, is de vraag
of zij in de toekomst zes of vier jaar
zullen moeten studeren nog niet beant
woord.
Dat de opleiding van deze onmisbare
groep daarmee ernstig gedupeerd wordt,
behoeft geen betoog. Gedurende de oor
log stond de aflevering practisch stiL
Na de bevrijding meldden zich 176 en
thousiaste jongelieden, doch de opstel
ling van het „zes jarenplan" was oor
zaak, dat eerst p 10 Februari j.l. de col
leges konden beginnen. Toen waren er
nog 151 doorzetters over. De mededeling
dat zij zes jaren college zouden moeten
lopen was voor hen een zó grote teleur
stelling, dat hun aantal nog weer slonk
tot 110, van wie velen zich thans het
hoofd breken over de vraag hoé zij de
kosten van die zes jaren zullen kun
nen dekken. Van elke drie studenten is
er één tegen het zesjarenplan.
Maar afgezien van hun houding, kêin
ons land zich de weelde veroorloven
juist nu er zoveel tandartsen direct no
dig zijn, een zó ingrijpende wijziging
te brengen in een instituut dat tot nu
toe zo bevredigend werkte, dat de Ne
derlandse tandheelkunde alleen door de
Amerikaanse overtroffen wordt".
Een gedachte, die wij graag ter over
weging aan de betrokkenen doorgeven.
Ook het achtertrio De Jong, Vos en De
Mix nok was in goede vorm.
Van de Rode DuüveLsploag vermochten
slechts de linkervleugelspelers Chaves en
Leclercq nu en dan werkelijke verwarring
in de achterhoede te zaaien, doch het was
toch de rechtsbuiten Lambert, die na uit
stekend individueel werk de eer wist te
redden en de stand op 41 bracht. Het bo
venstaande wil ook weer niet zeggen, dat
de Belgen in 't geheel niets in te brengen
hadden, want vooral het eerste deel van de
strijd werd een aantrekkelijk aanvalsspel
vertoond, kleine, zuivere tikjes tot in het
doelgebied, echter steeds eindigend in een
zwak schot of helemaal zonder schieten. De
doelman Meert trof geen blaam voor de
vier doelpunten en de backs Mat thy s en
Aemouds hadden hun handen vol aan onze
snelle voorhoede, met De Ridder en Groe-
neveld als voldoende buitenspelers, die
evenwel bij het uitstekende binnentrio ach
terbleven
Zeer fraai spel in tiende partij,
doch weer remise
De 10de partij van de match om het we
reldkampioenschap tussen Keiler en Ghestem
werd gisteren te Beilen in de Stichting
Beileroord" gespeeld. Keiler, met zwart,
begreep, dat er in deze partij toch iets moest
gaan gebeuren en probeerde het daarom
eens met de Roozenburg-opstelling. Thans
echter bleek de Fransman niet geneigd zich
in avonturen te begeven. Reeds bij de 5e
zet loste hlij de spanningen op en begon de
eerste hergroepering. Keiier volhardde in
zijn opzet, maar tevergeefs. Ghestem zocht
het weer in tempowerk, hield zijn basis-
driehoek zolang mogelijk intact en loste alle
overtollige stukken op. Bij de 22e zet ging
Ghestem eindelijk eens over een definitief
speelplan denken en gebruikte toen onge
veer een half uur. Hij vond dan ook een
zéér fraaie offercombinatie, die hem tijdelijk
uit de moeilijkheden hielp. Een even mooie
tweede offercombinatie was echter nodig
om winst van onze landgenoot te verhin
deren. Ook thans werd het weer remise.
B. Springer.
Het beheer der „Repoeblik" neemt chaoti
sche vormen aan. De berichten uit Indië ge
wagen in ontstellende mate van een gebrek
aan bestuurskracht bij de Republikeinse
machthebbers. Dr Gani erkende dit overi
gens zelf, toen hij sprak over het gebrek
aan goede troefspelers.
De chaotische toestanden op monetair ge
bied spreken boekdelen. Door een volledige
afwezigheid van deskundige leiding is de
Republikeinse gulden gebleken te zijn een
munt van zeer twijfelachtig karakter. De
daling van de roepiah tot minder dan 39 N.-I.
centen heeft aanleiding gegeven tot wan
hoopskreten in de Republikeinse bladen. Het
leven wordt voor het volk steeds moeilijker
tengevolge van de enorme prijsstijging door
de waardedaling van de munt.
Er is totaal geen contróle op de uitgifte
van bankpapier. Er zijn massa's valse bank
biljetten in omloop, er is een inflatie, die
het land uitput en het vertrouwen onder het
volk is zoek.
Dit zijn de resultaten van 't Republikeinse
bewind, dat het land verhindert profijt te
trekken van de natuurlijke hulpbronnen en
het kommer en ellende brengt.
De nota der Commissie-Generaal om aan
het eindeloos rekken en chicaneren van de
onderhandelingen paal en perk te stellen,
heeft geleid tot een antwoord der tegen
partij, dat ons niet heeft verwonderd, gezien
de mentaliteit der republikeinse machtheb
bers, maar dat wel een bevestiging vormt
van de opvatting, dat eenvoudig met deze
mensen niet te praten valt.
In dit verband mogen wij wijzen op enkele
punten inzake de voorgestelde economische
regelingen, waarop de Republikeinse dele
gatie volkomen onaanvaardbare tegen-sug
gesties heeft ingediend. Er wordt wel be
weerd, dat de economische voorspellen der
Nederlandse delegatie aanvaard worden, be
houdens enkele detailpunten. Maar bij
nadere kennisneming blijkt, dat hier van
detailpunten geen sprake is. Een en ander
komt neer op een verwerping van de zeer
soepele Nederlandse voorstellen.
Inzake het deviezen-fonds, op te richten
voor geheel Indië, verklaart de Republikein
se delegatie daarmede accoord te gaan. Maar
zij verbindt er de voorwaarde aan, dat het
bestuur van dit fonds zal moeten bestaan
uit 4 vertegenwoordigers der Republiek,
één van Indonesia Timoer, één van Borneo,
twee van de Ned. Regering, de president der
Javase Bank en de president van de Bank
Negara Indonesië. Alle besluiten dienen bij
meerderheid van stemmen te worden geno
men en bij staking van stemmen beslist de
interim-regering. Aan het bestuur van het
deviezenfonds wordt de vaststelling der
regelingen voor de export en import voor
heel Indië opgedragen. Een en ander komt
hierop neer. dat van de tien bestuurszetels
de republiek er alvast vijf in de wacht wil
slepen. Het wordt dan een klein kunstje,
om een sterke machtspositie in dit buiten
gewoon belangrijk lichaam in te nemen.
Later, als het gaat over de rechtspersoon,
die de ondernemingsproducten, in Republi
kein^ grondgebied gewonnen, zal doen ver
kopen, springt weer dezelfde eis in het oog,
n.l. een sterke vertegenwoordiging van het
Republikeinse element in de bestuursraad.
De Republiek wil een dominerende posi
tie op economisch gebied innemen, om al-
Oostenrijk, een
„spoedgeval" voor
Amerikaans protest.
dus later, de zaken naar haar hand te kun
nen zetten.
Inzake betaling van de opbrengst der on-
dememingsproducten moet volgens de Ant-
woord-nota der Republikeinse delegatie
nog nader worden vastgesteld, in welke
valuta de uitkering aan de rechthebbenden
zal geschieden. En daarenboven zullen van
de opbrengst der producten worden afgehou
denalle kosten, die de Republiek heeft
gemaakt bij het beheer en de verkoop dier
producten.
En dan te weten, hoe er geroofd en clan
destien geëxporteerd is en hoe vernielzucht
der Republikeinse horden de schade aan de
ondernemingen zeer belangrijk heeft ver
groot.
Verder spreekt de Republikeinse delegatie
nog over ondernemingen en particuliere
bedrijven, welke genationaliseerd zullen
worden. Er zal een gemeenschappelijke in
ventaris worden opgemaakt. Terwijl om
trent de wijze, waarop de schadeloosstelling
zal betaald worden, niets vast staat. Alsof
in een rechtstaat een dergelijke handelwijze
getolereerd kan worden.
De Staatsbedrijven zullen volgens de Re
publikeinse delegatie, blijvend moeten wor
den beheerd door de Republikeinse diensten.
Ook dit is in volmaakte tegenstelling met
wat de no-ta der Commissie-Generaal eist.
Als klap op de vuurpijl verklaart de ant-
woord-nota der Republikeinen, dat de blok
kade der Republikeinse havens onverwijld
moeten worden opgeheven
Zelfs voordat de economische regeling tot
stand gekomen is.
Wij zien niet in. hoe ter wereld het moge
lijk is nog langer te onderhandelen met
een tegenpartij, die er klaarblijkelijk op uit
is, het tot stand komen van een regeling,
De moeite, die het „bloed-en-bodem"-gil-
de, naticr.aal-socialisten, fascisten, zich ge
geven hebben, heel de wereld tegen zich in
het harnars jagen, is rijkelijk beloond
geworden. De door deze lieden, met veel ge
schreeuw, opgediende begrippen vertoon
den slechts hun „meerwaarde" op de punt
der bajonetten en de geestelijke reactie dier
begrippen, slechts een gruwelijk zwart be
zinksel opleverend, zal nog geslachten lang
worden gevoeld. De massa-moord, dood en
verderf, vernietiging en terreur is niet. wat
de bedachtzame Christen, de naar humani
teit tevens strevende mens, voor zijn „ver
heffing" behoeft. Maar ook tegenover de po
litieke vijand dient men het „fair play" te
betrachten en met objectiviteit, de door hem
verkondigde theorieën aan een beschouwing
te onderwerpen. Wij gunnen hem dan de
eer met te erkennen, dat hij gelijk had, te
wijzen op het gevaar van het Russische com
munisme, dat als een storm over Europa
raastMaar het „bloed-en-bodem"-gilde,
nationaal-socialisten en fascisten, predikten
hun leer niet, om Europa tegen het imperia
listisch communisme te beveiligen, maar
omdat zij in Rusland de grote, machtige con
current zagen voor de vestiging hunner
eigen „terreur-filialen". De débacle van het
.Hitler-Mussolini" concern heeft de econo
mische ontwrichting van heel Europa met
zich meegesleept, de politieke inflatie bevor
derd en zo zijn juist de leiders van dit con
cern, de wegbereiders geweest voor de
krachtiger, Sowjet-Russische penetratie. De
overwinning der Gealheerden heeft de we
reld echter nog geen geestelijke, noch poll-
tiek-economische bevrijding gebracht, want
vanuit Oosit-Europa wordt de mensheid door
nieuwe overweldiging bedreigd. Het gebeurde
in Hongarije maant tot grote voorzichtigheid
en Amerika kan toch blijkbaar niet direct
voorzorgsmaatregelen uitvoeren, om een
voortzetting van het Russische procédé te
voorkomen. Een door de Veiligheidsraad uit
te lokken veroordeling kan een moreel en
politiek effect hebben, maar het Russische
veto-recht, dat immers door Gromyko op vir
tuose wijze werd gehanteerd, zou iedere
actie problematiek maken. Een economische
„drooglegging" van Hongarije treft de Hon
gaarse bevolking, die daardoor nog sterker
met handen en voeten aan de communisten
gebonden zou worden. De opschorting van
het crediet ad 7 millioen dollar door de Ex
port-Import-Bank, alsmede van de 15 mil
lioen, door Marshall als sanctie bedoeld,
zullen vermoedelijk de enige symbolen zijn
van het scherpe Amerikaanse protest. Er
zit een zekere climax in de toepassing van
het Russische procédé: in Moskou bevindt
zich het schakelbord ter aansluiting van de
communistische „cellen" eerst Polen, Joego
slavië. de Balkan-landen, Hongarije, terwijl
men nu. hoewel de berichten elkaar nog
tegenspreken, dezelfde methode voor Oosten
rijk in gereedheid heeft. Met enige reserve
zal men de politieke verwikkelingen in Oos
tenrijk dienen gade te slaan, omdat de
situatie daar in ieder geval voor de Russen
minder gunstig is. Hongarije was alleen door
Russische troepen bezet, maar in Oostenrijk
bevinden zich toch immers ook Amerikaanse,
Engelse en Franse „beveiligers", die de Sow-
j et-Russen en Oostenrijkse communisten
toch maar niet vrij spel zullen geven. Wat
men tot heden uit de nog verwarde berich
ten heeft kunnen vaststellen Is. dat men de
kanselier, dr Leopold Figl in de schoenen
schuift, geheime onderhandelingen gevoerd
te hebben met de Oostenrijkse communisten,
wier leider Ernest Fischer is. Indertijd stel
den wij de ironische vraag of het Oosten
rijkse vredesverdrag te Moskou nog aan de
orde zou komen, omdat de tijd er met on
vruchtbaar gepraat verstreek en de Russen
blijkbaar èn de oplossing van het Duitse èn
die van het Oostenrijkse probleem „om re
denen daarbuiten" poogden uit te stellen In
Moskou heeft men zich van Oostenrijk niet
veel aangetrokken en ook op de, omstreeks
half Mei gehouden, bijeenkomst van de des
kundigen der vier grote mogendheden te
Weenen, waar Sir George Reudel. de ban
kier Joseph Dodge, generaal Cherrière en de
econoom Nowikow (Rus) onderhandelden,
werd men het niet eens over het begrip
„Duits eigendom", de petroleumwinning bij
Zisterfeld en de Donauscheepvaart. Ameri
ka, Engeland en Frankrijk stonden hier te
genover Rusland, dat bij inwilliging van de
gestelde eisen, een enorme economische
voorsprong zou krijgen en Oostenrijk prac
tisch van zich afhankelijk maken. Sindsdien
had de reeds genoemde leider der commu
nisten, Ernest Fischer opzettelijk laten „uit
lekken", dat de Russen met deze Oostenrijk
se regering zeker geen vredesverdrag zou
den sluiten en waar het sluiten van een
afzonderlijk vredesverdrag met Oostenrijk
geheel onmogelijk is, zou het psychologisch
verklaarbaar zijn. als de kanselier dr Tigl,
zich met de communisten had verstaan. Mis
schien, dat een regfering, rijker aan commu
nisten, de Russen zou bewegen, toeschiete
lijker te worden op de a.s. Londense confe
rentie, omdat er dan ook in Oostenrijk een
krachtiger communistisch filiaal gevormd
zou zijn Hoewel men enerzijds verneemt, dat
de Oostenrijkse minister van buitenlandse
zaken, dr Karl Gruber, naar aanleiding van
het gebeurde, zijn ontslag zou hebben aan
geboden. wordt dit anderzijds weer ontkend,
althans staat nog niet vast. dat de ontslag
aanvrage zal worden ingewilligd, maar een
kabinetscrisis is zeker niet uitgesloten. De
kanselier, dr Figl, schijnt ook niet voorne
mens te zijn. de verantwoordelijkheid voor
het lot van Oostenrijk van zich af te schud
den, want in een radiorede heeft hij zijn
aftreden niet bevestigd Iets heel anders is,
dat het oommunistisch orgaan de „Volks-
stimme" het aftreden van Gruber en het ge
hele kabinet had geëist en er dus. geïnspi
reerd door Moskou, wel enorme druk op
Oostenrijk wordt uitgeoefend. Wij zullen
spoedig genoeg weten of Figl, die overigens
meer „Westers" georiënteerd was. uiteinde
lijk toch voor deze druk bezweken is. maar
wij herhalen: Oostenrijk is nog geen Hon
garije en de situatie brengt daar mede. dat
Amerika hier gemakkelijker direct kan in
grijpen als het „spoedgeval" er is!
welke in het belang der Indische bevolking
is. doelbewust te saboteren
Er gaapt een kloof tussen de nota van de
Commissie-Generaal en dit Republikeinse
antwoord, welke ons onoverbrugbaar lijkt.
