Tweede Kamer trekt neus op voor visschotel
DOK
DIE HET BENAUWD HAD
Vandenberg laakt de staatsgreep in Hongarije
Staatsbouwbedrijf
't Verklaarde
uitziekt
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
WOENSDAG, 4 JUNI 1947
MAAR SLIKT TOCH, ALS
BELGIE HET OOK DOET
(Van onze Parlementsredacteur)
In do Tweede Kamer kwam gisteren aan
de orde het wetsontwerp tot goedkeuring
van het verdrag, dat betrekking heeft
op de maaswijdte van visnetten. Het doel
van dit verdrag is overbevissing van de
Noordzee tegen te gaan en dus de visstand
te beschermen. Een van de middelen
daartoe is, de maaswijdte van de visnet
ten te brengen van 7 op 8 cm.
De grote tegenstanders van de minis
ter waren de heren Borst (Comm.) en
Boosjen (A.R.), de laatste geseoundeerd
door (zoaLs hij hem zelf noemde) zijn
grote politieke broer v. d. Heuvel.
Hèt bezwaar, waar het om ging, was,
dat de kustvisserij van dit verdrag niets
dan nadeel zal ondervinden. Tot oordelen
bevoegden zijn zelfs van mening, dat het
de nekslag voor de visserij kan betekenen.
Aanvankelijk was beloofd, dat proeven
zouden worden genomen met de nieuwe
maaswijdte, om precies na te gaan hoe de
invloed van de vangst zou zijn. Daarbij
komt, dat van terugwerpen in zee van
ondermaatse vis in de practijk niets komt,
omdat,naar de heer Roosjen vertelde,
100 pet van de rondvis en een iets minder
percentage van de platvis de vangst niet
overleeft. Hij wilde zich liever spiegelen
aan België, waar men ook eerst proeven
wil nemen, alvorens tot ratificatie van het
verdrag over te gaan en stelde dan ook
voor deze visschotel van de spijslijst af
te voeren, omdat hij er voorlopig zijn
neus voor moest optrekken.
Minister Mansholt gaf aanvankelijk
geen krimp en zag de enige oplossing van
het vraagstuk der overbevissing in het
toetreden tot dit door belanghebbende
landen gesloten verdrag. Wel achtte hii
contact met België nodig. Hij werd hierin
versterkt door de opmerking van de heer
Roosjen, dat op het op 5 April 1946 te
Londen gehouden congres alle Neder
landse voorstellen van de hand waren
gewezen. Deze voorstellen handelden over
het inkrimpen van de vissersvloten, waar
geen der andere landen voor voelde. Zij
hadden immers een voorsprong op Neder
land, omdat hun vloten niet of in min
dere mate geleden hadden van Duitse
vorderingen. Voorts over beperking van
het aantal visdagen. Ook hier hebben
vele andere landen een voorsprong, omdat
ONREGELMATIGHEDEN BIJ
DE LEGERFILMDIENST
De auditeur-militair van de Krijgs
raad te velde, majoor mr dr J. M. J.
Baak. verklaarde tijdens een requisitoir
tegen twee korporaals van de Leger-
filmdienst, die een projectielamp ver
duisterd hadden of daaraan medeplich
tig waren, dat hij een uitvoerig onder
zoek inzake deze dienst zal instellen,
daar de indruk is verkregen, dat het bij
deze dienst een chaos is, waarvan de
twee verdachten niet het slachtoffer
mogen worden, daar ook hogeren in
rang zich vermoedelijk aan onregelma
tigheden hebben schuldig gemaakt. De
diefstal werd bewezen geacht. Conform
de eis veroordeelde de Krijgsraad de
verdachten tot 14 dagen gevangenis
straf
TWEE ZWAAR GEWONDEN DOOR
ONTPLOFFENDE BENZINEPOMP.
Op de straatweg TubbergenAlmelo
is gisteren door onbekende oorzaak een
benzinepomp ontploft, waarbij de in de
buurt werkzame arbeiders H. Dekkers
en J. Duin uit Almelo door de zich ont
wikkelende steekvlam werden getrof
fen. Brandend als fakkels sprong de een
in dé kanaal en de ander wentelde zich
in een zandhoop, doch niettemin liepen
beiden ernstige brandwonden op Zij
zijn in het ziekenhuis te Almelo opge
nomen.
de meeste Nederlandse vissers op Zondag
niet vissen en die van andere landen
wel.
Toen minister Mansholt tenslotte toe
zegde, dat Nederland het verdrag niet
zal ratificeren als België het ook niet
doet, gingen ook de heren Borst en Roos
jen mee en werd het wetsontwerp zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
Vijfduizend auto's voor „dump"
te Enschede
Bij de N.V. Sesam te Enschede zal, in
samenwerking met een Engelse firma en
een Rotterdamse soheepvaartmij een
„dump" worden ingericht, waarin vijf
duizend, door Britse autoriteiten in
Duitsland geleverde auto's zullen komen.
Het is nog niet bekend, hoeveel auto's
bestemd zijn voor aanvulling van ons
autopark. Aldus ontlenen we aan „De
Transportcourant".
Had je niet gedacht hè.en nu zit-ie meteen wat dichter
bij Marokko
A^j KNVB-competitiewedstrijden zul
len. im verband me>t die warmte Zaterdag om
zeven uur 's avonds beginnen.
HET OORDEEL VAN DE VER. i
NATIES GEVRAAGD?
Zoals reeds gemeld, heeft Marshall
last gegeven, de nog niet gebruikte 30
millioen dollar van het Hongaarse cre-
diet te annuleren en de Amerikaanse
senator Vandenberg heeft in de senaat
de omverwerping der Hongaarse rege
ring ter sprake gebracht. Hij verklaarde
dat het gebeurde in Hongarije bij wijze
van proef voor de Verenigde Naties
kan worden gebracht.
Op cynische wijze hebben de Russen
blijk gegeven van hun begrip .demo
cratie". Echter adviseerde hij tot ratifi
catie van het Vredesverdrag, daar ver
werping toch niet zou baten. Intussen
verluidt over de toestand in Hongarije
zelf, dat de voorzitter van het Hongaarse
parlement. Var ga, een R.K. priester,
naar Oostenrijk is gevlucht. De politieke
commissie van de „partij der kleine
grondbezitters" heeft premier Nagy en
Varga uitgestoten. Alle diplomatieke
vertegenwoordigers in het buitenland
zijn naar Boedapest ontboden, w.o. de
gezant in Amerika.
In Boedapest heerst angst; er vinden
tal van arrestaties plaats.
Gaat Nederland in Zwitserland
lenen?
Naar het A.N.P. verneemt hebben
Ned. officiële instanties sinds enige tijd
contact met Zwitserse instanties met de
bedoeling te komen tot het plaatsen van
een Nederlandse lening op de Zwitserse
markt in Zwitserse francs.
9
Men schrijft ons:
De overheidsbemoeiingen, die het bedrijfs
leven zó zeer bemoeilijken, dat het zijn taak
niet kan volbrengen zoals wenselijk en nodig
is, hebben al heel wat pennen en tongen in
beweging gebracht. Echter met weinig resul
taat. Wel wordt van tijd tot tijd beloofd, dat
deze inmenging zich tot het strikt noodza
kelijke zal beperken, maar de werkelijkheid
leert het anders.
Dat er leiding van bovenaf nodig is in een
tijd van schaarste op elk gebied, ontkent
niemand, maar deze mag toch zeker niet zo
ver gaan dat elk initiatief dat en elke sti
mulans die de wederopbouw kan bevorderen,
onmogelijk gemaakt wordt. Het klinkt aar
dig. een officiële persoonlijkheid te horen
zeggen, dat aan het particulier initiatief kan
sen gegeven moeten worden, maar de erva
ringen hebben geleerd, dat men aan der-
gelijke verklaringen geen waarde mag hedh-
tèn. Alles schijnt er op gericht, het bedrijfs
leven permanent aan de wil van de over
heid te onderwerpen. De vele bureaux, wier
onmisbaarheid allerminst bewezen is, waar
van zelfs het tegendeel aangetoond kan wor
den, zijn er het bewijs van.
De wederopbouw ontkomt evenmin aan
een zeer ver doorgevoerde overheidsinmen
ging en hier heeft het particuliere initiatief
helemaal geen kans. Getroffenen, architecten
en aannemers zijn aan handen en voeten
gebonden en hieraan is voor een aanzienlijk
deel te trage vordering van de zo noodza
kelijke wederopbouw te wijten.
Nog eens, ook hier kan men momenteel
niet zonder leid'ing van bovenaf, maar het
gaat er maar om, tot hoever deze zich uit
strekt en op welke wijze zij ingrijpt. Wij
ontkennen niet de problemen, die deze gigan
tische taak schept, maar vinden het daarom
temeer onjuist, dat het zoeken naar oplos
singen en het treffen van maatregelen in
handen van slechts enkele personen ligt.
Talloze commissies en instellingen zijn in 't
leven geroepen, die zich moeten bezighou
den met het bestuderen van allerlei wer
kelijke en ook wel vermeende problemen.
Steeds weer worden deze uitgebreid, maar
elke nieuwe stichting is een product van de
voorgaande met ongeveer dezelfde bestuurs
leden. Kenmerk van alle is een directe of
indirecte verhouding met het departement
van Wederopbouw en volkshuisvesting, die
weliswaar geloochend wordt, maar bij ver
schillende gelegenheden duidelijk aan de dag
treedt.
De Stichting Bouwcentrum, het laatste
product van de diverse stichtingen, dankt haar
ontstaan aan particulier initiatief, heet het.
Terecht is dit in twijfel getrokken, want de
Stichting blijkt in hoofdzaak gevormd te zijn
door semi-overheidsinstellingen en gedwon
gen bedrijfsorganisaties, die middelen ter be
schikking hebben, welke het vrije bedrijfs
leven nooit bij elkaar zou kunnen krijgen.
Op deze wijze is het mogelijk, dat de bouw
wereld plotseling voor feiten gesteld wordt,
die zij niet wenst en waarvan de noodzaak
niet blijkt. De slechte resultaten, die tot
nog toe bij de wederopbouw bereikt wer
den, zijn zeker niet te wijten aan onze bou
wers, die allen met goede wil bezield zijn.
En toch is de vrees niet ongegrond, dat zij
straks uitgeschakeld zullen worden.
In onze huidige landspolitiek schijnt de
Staat het monopolie te moeten hebben, en
in dit licht moeten wij de hierboven ge
schetste ontwikkeling zien. Langzaam aan,
maar bewust wordt het heen gestuurd naar
een volledige uitschakeling van de particu
liere bedrijven.
In een uitgave van een der bovenbedoelde
stichtingen is reeds de instelling van een
staatbouwbedrijf bepleit. Welke gevolgen dit
zou hebben voor de wederopbouw laat zich
gemakkelijk raden, gezien de resultaten van
de instellingen die nu reeds decreterende be
voegdheden hebben.
Laten wij ons niet met de hoop vleien,
dat deze ervaringen en die in de landen
waar dezelfde politiek gevoerd wordt, vol
doende waarschuwingen zijn. Doel is de ont
zettende nood, die het woningprobleem
schept, te lenigen. Een staatsbouwbedrijf zal
dit zeker niet op korte termijn kunnen, want
er wordt vergeten, dat dan elke stimulans
tot productieve arbeid ontnomen wordt.
Misschien is men zo idealistisch te veron
derstellen, dat de nood van de naaste stimu
lans genoeg zou zijn, maar ook daarvan zijn
er reeds voorbeelden te over, die het tegen
deel bewijzen.
Het wordt hoog tijd, zo het al niet te
laat is, dat aan deze gang van zaken, die
de debêcle van de wederopbouw alleen nog
maar groter kan maken, een eind gemaakt
wordt.
Abd El Krim een
gevaar voor Frans
N. Afrika.
Volgens 't Amerikaanse periodiek „Time"
liet een Fransman, die jaren lang in de
koloniën verbleef, zich onlangs ontglippen:
,Jiet meest interessante, dat men van het
Franse imperium kan zeggen, is, dat het
nog bestaat." Deze opmerking is niet be
paald vleiend en oök voor Bid duit niet
overmatig bemoedigend, maar achter deze
van „esprit" getuigende ironie, schuilt een
kern van waarheid. De schier groteske wijze,
waarop de rebellenleider, genaamd Abd El
Krim, na twee-en-twintig jaar lang met
zijn drie vrouwen, elf kinderen en een ge
volg van vijfentwintig personen op Reu
nion, een stil eilandje in de Indische Oceaan,
in ballingschap vertoefd te hébben, de
Franse regering een rad voor de ogen heeft
gedraaid, vestigt opnieuw de aandacht op
het Franse imperium, dat overigens thans
„Union Frangaise" heet., In het Parijse mi
nisterie voor de overzeese gebieden,
hangt volgens een grappenmaker een bordje,
waarop geschreven staat ,.het imperium is
dood, leve de Franse Unie". Men had daar
althans op gehooptDe nieuiwe Franse
grondwet immers voorziet im een vereni
ging van alle gebiedsdelen in een parlement,
waar de stem der koloniën tegelijk met die
van het moederland kan wonden gehoond.
Maar de Franse Unie, hoewel het .geboorte
bewijs" er al is, zal toch niet geboren wor
den, alvorens Frankrijk inzake Marokko en
Indo-China een aoooord weet te treffen. De
situatie voor Ramadier is te vergelijken met
<üe van iemand, die op een oppervlakte van
11 mdilüoen vierkante kilometer dynamiet
is gezeten, en op die manier zit men alles
behalve rustig! De bloedige opstanden en de
roep om vrijheid, drie opstijgt urit de be
volking van 66 millrioen mensen, die ge
zamenlijk het imperium uitmaken, bewijzen,
dat het „nationalisme" welig tiert. Ook in
de Britse koloniën is, ondanks de hitte, dit
politieke ijs aan het kruien gegaan, maar in
de Franse koloniën word-t liet „Merdeka"
bevorderd door communisten, die te Parijs
zetelen, terwijl Londen daar practisch voor
gevrijwaard is. Het jongste Labour-oongres
heeft nog bewezen, dat de communistische
sympathieën in Engeland gering zijn. Parijs
moet oppassen, dat het de koloniale bagage,
die zo veel waardevolle stukken bezit, niet
gaat verliezen. Inzake Madagascar, waar de
„Vernieuwingspartij" opereerde door op
stand en terreur, verluidt, dat de révolte"
tijdelijk bedwongen is, maar omtrent een
politiek compromis is verder nog niets be
kend. En ook al zal de hoge commissaris
te Saigon, Emile Bollaert, over een dag of
veertien naar Parijs komen, om met de
Franse regering te overleggen inzake een
„wapenstilstand", in Indo-China duurt de
strijd voort en is de communist Ho-Chili-
Mink nog steeds niet het zwijgen opgelegd.
De daad van Abd El Krim heeft de kolo
niale zorgen van Frankrijk weer vermeer
derd. Om nog onbegrijpelijke redenen stond
de Franse regering aan de ex-emir toe, het
eenzame Reunion in te wisselen voor een
verblijf in Nice en op weg naar Marseille,
stapte hij te Port-Said aan wal en viel
daar in de armen van koning Faroek van
Egypte. Abd El Krim maakte dus misbruik
van vertrouwen en de Egyptische regering
heeft, al of niet opzettelijk, d-oor deze ver
leende gastvrijheid de verhouding tot Frank
rijk vertroebeld. Abd El Krim, drie tegen de
Spanjaarden en tegen de Fransen in Noord-
Afrika heeft gevochten, zal, nu hij voet in
Egypte heeft gezet, contact zoeken met de
Arabische Liga en met de sultan van Ma
rokko, en de nationalistische stemming zal
er wei bij varen. Als gevolg van de ont
vluchting heeft de Franse regering een fel
protest ingediend bij de Egyptische gezant
te Parijs en men vreest, dat de ontsnapping
van Abd El Krim de anti-Franse gezindheid
in Noord-Afrika, van Tunrijs tot Marokko,
sterk in de hand zal werken. Eigenaardig is
bovendien, dat de Egyptische regering voor
het Mohammedaanse „Leger des herils" ging
spelen door een Rode-Kruas-schip met graan
naar de „hongerende" bevolking van Tunis
te sturen, welk schip geen gelegenheid
kreeg de lading te. lossen, omdat de Fransen
de bewijzen in handen meenden te hébben,
dat er een anti-Franse betoging achter
school. Het reeds genoemde periodiek ,,Time"
wees er op, dat de nationalistische partij
aldaar, onder leiding staande van Sabah Ben
Youssef, onlangs dreigde met een algemene
24-uur staking, bedoeld als protest tegen
de Franse overheersing, die men 66 jaar
lang verdragen heeft. In Tunis eist men
onafhankelijkheid, aansluiting hij de Arabi
sche Liga enlid van de „Ver. Naties".
Ook hier is dus het streven zich meer op
het Oosten te oriënteren en speculeert men
op de steuin van Egypte. Zelfs in Algerië,
één der oudste bezittingen van Frankrijk in
Noord-Afrika, bloeit een onafhankelijkheids
beweging. geleid door de Arabische natio
nalist, Messali Hadj. die het Franse juk, dat
men 116 jaar lang getorst heeft, poogt af
te schudden. Zuilks heeft, zoals bekend, ge
leid tot versterking der in Algerië gelegerde
troepen, die onder commando staan van
generaal Leclerc. In het Franse parlement
ls een ontwerp-statuut voor Algerië in be
handeling genomen, maar het ziet er niet
naar uit, dat aan de eis tot autonomie zal
worden toegegeven. Maar dan zal het .ge
rommel" er blijven, want Miessald Hadj
zweept de nationale instincten op, door er
op te wijzen, dat de inheemsen na 116 jaar
„nog op de grond slapen, barrevoets gaan
en gébrek aan voedsel hébben." In Marocco
opereert" de sultan Sidj Mohammed, die
bij een bezoek aan het geïnternationaliseer
de Tanger, zich op lyrische wijze uitte be
treffende een aansluiting bij de Arabische
Liga, onafhankelijkheid bepüeitte en Frank
rijk negeerde. Men zaet, het is alles van
het zelfde laken een pak: „Maroooo is....
solidly linked with the Arab countries of
the Orient." Met deze psychologische ge
steldheid voor ogen, zal het duidelijk zijn,
dat er de Franse regering alles aan gelegen
is, deze kleine ..Napoleon-in-zakformaat",
Abd El Krim, weer terug te transporteren
naar het eilandje Reunion, als zij er de
kans toe kreeg. Zijn tegenwoordigheid im
mers kan de separatistische hartstochten
feller doen uitlaaien. Het sublieme dec
Franse grootmoedigheid, de Rif-rebel wat
meer „bewegingsvrijheid" te geven, is uit
gelopen op een belachelijke misrekening.
