Financieel Overzicht [vaisdeweek
Vandaag begon strijd om Dam-wereldtitel
Twee oplossers doorstonden de krachtproef
Concretisering
WAT DRAGEN WE OP VISITE?
NIEUWE LEÏDSCHE COURANT
ZATERDAG, 31 MEI 1947
Het Indische „avontuur" beheerst1
de fondsenmarkt De Nederlandse
dollarlening in de V.S. geslaagd
Tal van gunstige jaarverslagen en
hogere dividenden De beurstijd
vervroegd.
De Amsterdamse beurs heeft zich tot voor
kort doorgaans aan de invloed van de Indi
sche kwestie onttrokken, in zoverre althans
dat weliswaar de specifiek Indische waarden
het verloop der onderhandelingen tussen de
Nederlandse regering en de nationalisten
Weerspiegelden, maar de overige afdelingen
veelal door andere factoren werden beheerst.
Het volgens vele Indië-kenners lichtvaar
dig en ongemotiveerde optimisme der rege
ring omtrent de uitwerking van Linggadjatd
heeft bij velen navolging gevonden en het is
daarom begrijpelijk dat men thans in die
kringen over de gang van zaken teleurge
steld is en ook daar de mening begint post
te vatten dat het „Moederland" zich door de
„repoeblik" wat men noemt in de luren
heeft laten leggen. Men heeft zowel hier als
an Indië de indruk trachten te vestigen alsof
Linggadjati in hoofdzaak een springplank zou
zijn voor de ordening en het weer op gang
brengen van het Indische bedrijfsleven, waar
bij dan plantages en fabrieken aan de recht
matige eigenaars zouden worden teruggege
ven, de daarin belegde milliarden allengs
weer rendabel zouden kunnen worden ge
maakt en voor herstel en vernieuwing in de
V.Sdollarcredieten zouden kunnen worden
Verkregen.
Van dit alles is niets terecht gekomen. In
tegendeel, door opstand en terreur is de eco
nomische toestand van Nederlands-Indië eer
der achteruit gegaan, de smokkeluitvoer van
gestolen Indische goederen en producten naar
Brits-Indië en elders werd niet gestuit, de
concentratiekampen werden niet geliqui
deerd en de leiders van de „nepoeblik"
trokken zich van de Linggadjati-bepalingen
niets aan, maar vertoonden zich meer en
meer in hun ware gedaante, welke thans
dian eindelijk ook door de Nederlandse re
gering schijnt te zijn ontdekt.
Zo heeft bij de Nederlandse regering het
optimisme voor pessimisme plaats gemaakt,
hetgeen, paradoxaal gesproken, reden tot op
timisme zou kunnen zijn wanneer niet door
het te laat rijpen van dit inzicht zoveel goed
©n bloed ware verloren gegaan.
Nu het er op gaat lijken dat orde en rust
alleen nog met de wapens in de hand kun
nen worden hersteld, begint men zich weer
an sterkere mate te realiseren wat Indië voor
Nederland betekent. Wij herinneren er aan
dat de Indische schuld sinds de oorlog tot
c-a. f 3 milliard is opgelopen en zeker de
helft daarvan in Nederland is geleend. Voor
de oorlog kwam 15 pet van ons nationale in
komen, ofwel een bedrag van ruim f 700
millioen uit Indië, terwijl onze uitvoer naar
Indië c.a. 10 pet van het totaal, de invoer
uit Indië c.a. 7 pet van het totaal uitmaakte.
Onnodig te zeggen, zo schreef prof. Tinbergen
in November 1946, dat de inkomsten uit In
dië zich spreiden over het gehele volk in de
Vorm van arbeidslonen, hand els winsten, dien
sten, verteringen, etc. zodat zij als afgeleid
inkomen, vermeerderd met nieuwe productie
tot alle lagen der bevolking doordrongen.
Ware dit alles van meet af voldoende be
seft, dan zou er allicht wat minder smalend
gesproker- zijn in sommige kringen over de
Nederlandse „kapitaalsbelangen" in Indië.
Intussen wacht ook de beurs met spanning
de verdere ontwikkeling van de Indische
ikwestie af en zij heeft ook deze week ten
aanzien van de gehele aandelenmarkt een
gereserveerde houding aangenomen, welke
af en toe tot een lichte afbrokkeling der
koersen geleid heeft, al is er dan van een
bepaald flauwe stemming geen sprake.
Hield Indië niet de aandacht gespannen,
dan zou er ongetwijfeld deze week een re
delijk koersherstel zijn ingetreden, aangezien
meeds tegen het einde van de vorige week op
de aandelenmarkt een betere tendentie merk
baar was en hiervoor wel natuurlijke stimu
lansen aanwezig kunnen worden geacht
Hoe men ook over onze crediet-mogelijk-
heden in de V.S. moge denken, het feit dat
de Nederlandse dollarlening ad 20 millioen,
Uitgegeven 99 pet in Amerika een redelijk
succes is geworden, zodat aanstonds 95 pet
dlaarvan kon worden geplaatst, is niet onbe
moedigend, evenmin als de kwijtschelding
Van ettelijke honderden millioenen dollars,
welke onder vigeur van de Leen- en Pacht
wet door Amerika aan ons waren geleend
en die thans door de geleidelijke betaling
van een bedrag van 67^ millioen zullen
worden gequitteerd. Hiermee zijn we er
echter niet, evenmin als met de opbrengst
dier jongste dollarlening, welke voor de af
lossing van vroegere leningen wordt aange
wend en het zal zeker mede van het verloop
der Indische kwestie en voorts van heel de
politiek der Nederlandse regering afhangen
of in de naaste toekomst op nieuwe credieten
uit de V.S. mag worden gerekend.
Overigens valt melding te maken van vele
jaarverslagen, waaruit blijkt dat het Neder
landse bedrijfsleven zich in de loop van 1946
krachtig heeft kunnen herstellen. De
Stoomvaartmij „Nederland" keert
over dat jaar 7 pot uit, terwijl voorts over
de jaren 19401944 30 pet wordt betaald, in
totaal dus 37 pet, waarvan 25 pot in aandelen
en 7 pet in contanten. Voorts heeft W i 1 -
t o nF eyenoord een winst behaald van
f 4.3 millioen tegen f 3.1 millioen in 1945 en
keert zij 6 pet dividend uit tegen nihil over
1945. Een kleinere machinefabriek als Fi-
gee hervat de dividendbetaling met 4 pet,
de Delftsche Leerlooierij brengt
het dividend van 5 op 12 pet, Bensdorp
keert 5 pet uit tegen nihil over 1945, de
Vereenigde Touwfabrieken heb
ben met een nettowinst van f 1.3 millioen het
verlies van vorige jaren grotendeels inge
haald, etc Dit alles stemt hoopvol, niet alleen
wat de aandeelhouders betreft, maar ook
wat de financiële positie van ons land aan
gaat, die door de aanmerkelijk hogere op
brengst der belastingen wordt versterkt. Het
staat wel vast dat de opbrengst der belastin
gen in 1947 enkele honderden millioenen ho
ger zal zijn dan de raming en wanneer de
regering tegelijkertijd ook haar uitgaven zou
weten te beperken, zou er voor dit jaar in
derdaad reden zijn een belangrijke daling
van het budgetaire tekort te verwachten.
De vervroeging van de beurstijd van half
twee tot tien voor half twee waardoor ook
in de provincie de koersen van dezelfde dag
des avonds nog bekend kunnen zijn, is een
vriendelijke geste van het beursbestuur,
welke ongetwijfeld aan de belangstelling voor
de fondsenmarkt ten goede zal komen.
TUSSEN ONZE KAMPIOEN
KELLER EN GHESTEM
De bekende dammer B. Springer schrijft
ons:
Nieuwe sportsterren komen en oude sport
sterren gaan! Dat is zo het gewone verloop
in de sport.
Toen in 1935 M. Raichenbach, Rus van ge
boorte en genaturaliseerd Fransman, naar
ons land kwam om zijn titel van damwereld-
kampioen te verdedigen te^en Keiler was er
reeds na enkele partijen slechts één roep in
de pers: „Zo had men nooit zien dammen en
beter was welhaast onmogelijk!
Groot was dan ook de verbazing toen reeds
kort na de bevrij-
ding het bericht
ons land bereik
te, dat Raichen-
-bach in 'n match
van 12 partijen
verpletterend ge
slagen was door
zijn landgenoot
Ghestem. Reeds
bij de 10e partij
had de laatste
een voorsprong
van 8 punten en
gaf Raichenbach
op!!
P. Ghiestem, de
naam zei ons
niet veel, want
voor Holland was
hij een onbeken
de jonge man van toen 22 jaar en natuurlijk
nam men aan, dat Raichenbach wel uit vorm
zou zijn geweest.
Vorig jaar hadden we echter gelegenheid
P. Ghestem aan het werk te zien in ons land.
Hij nam toen n.l. deel aan een 6-kamp, ge
organiseerd door de darnver. „Constant", te
zamen met zijn landgenoot Fankhauser en
de Belgische kampioen Vaessen,
Van Nederlandse zijde namen deel Keiler,
Roozenburg en Springer
Het eindresultaat was dat Ghestem gelijk
aankwam met P. Roozenburg en Keiler als
goede derde. Ghestem werd overwinnaar
verklaard, omdat hij zijn bedde partijen te
gen Roozenburg gewonnen had. En laten we
er direct bijvoegen dat juist deze twee par
tijen voor ons onvergetelijk zijn gebleven.
Ze toonden aan dat Ghestem enorm veel in
zijn mars had. Vooral de tweede, die de
Fransman in de laatste rondie winnen moest
om gelijk te komen, was groots en toonde
ons Ghestem als een verwoed vechter. Het
is dan ook wel zeker, dat hij zijn titel tot
het uiterste zal verdedigen.
Keiler wordt dus voor een zware taak ge
steld. Voor onze landgenoot geldt de aanhef
van dit stukje zeker niet. Reeds jaren speelt
hij in ons dam wereldje de eerste viool, het
geen het best blijkt uit het feit, dat hij dit
jaar zijn 10e nationale kampioenschap wist
te winnen.
Voor Keiler geldt echter het aardige
KELLER
SCHIJNOPLOSSING BRACHT
VELEN IN VERLEIDING
(Van onze schaakredacteur H. J. J. Slave-
koorde, Goudreinetstraat 125, Den Haag).
Wij hebben door een samenloop van
werkzaamheden enige achterstand in het be
antwoorden van brieven van oplossers en
verzoeken daarom niet ongeduldig te wor
den. Dezelfde achterstand heeft ons belet om
het nazien van de ingekomen oplossingen
der opgaven 8284 te voltooien. Voorzover
wij echter bij een vluchtig doorzien hebben
kunnen vaststellen, zijn slechts twee oplos
sers er in geslaagd opgave 84 correct op te
lossen. Het zijn le heren Beining en Wagner,
beiden te 's-Gravenhage, die dit hebben ge
presteerd. Heel wat oplossers zijn het slacht
offer geworden van een verleidingsoplossing,
welke met 1. Lg3| begint. Deze oplossing
faalt evenwel op 1Kd4 2. Td6j- Kc4ü
3. Lel alP. 4 Lc3 Fb3ü Op 3. Le5 volgt
Pd5!ü Enkele oplossers hebben het zover
gebracht, dat zij zagen, dat deze oplossing
foutief was, al konden zij de juiste oplossing
niet vinden Het vinden van de goede oplos
sing was hierom zo uitzond elijk moeilijk,
omdat de eerste zetten van wit volmaakt
zinloos schijnen en men slechts dan op de
gedachte komt deze zetten te doen, indien
men het matbeeld klaar voor ogen heeft.
Deze week ontvingen wij, na lang en ge
duldig wachten, eindelijk een grote zending
schaakliteratuur uit Australië, bestaande uit
de jaargangen 1940 t/m 1046 van The Austral
asian Ohess Review, later herdoopt in Check
en thans bestaande onder de naam Chess
World. Doch welke wijzigingen de naam ook
moge hebben ondergaan, nog steeds berust
de hoofdredactie bij de voormalige Austra
lische kampioen Purdy, die op onnavolgbaar
P. GHESTEM
Franse gezegde dat „hij is als de wijn. Hoe
ouder hij wordit, hoe beter!"
Hij is momenteel 41 jaar en op het top
punt van zijn kracht. Tegen Raichenbach
heeft onze landgenoot twee maal gefaald.
Zal zijn derde poging met méér succes be
kroond worden? Wij hopen het en wat meer
is, wij geloven het!
Zekerheid daaromtrent zullen we in de
komende dagen krijgen, want vandaag is de
match Keiler-Ghestem in het „Victoria"
Hotel te A'dam begonnen.
Zal ons land dan eindelijk weer een dam-
wereldkampioen krijgen?
De benzineprijzen in België zijn vastge'
steld op frs. 5,70 tot frs. 5,80, al naar gelang
van bepaalde streken.
De grote verdienste van de bijlagen, welke
gevoegd zijn bij die nota aan de republiek,
is haar concreetheid. Zij zijn terzake, waar
de nota zelf terzake was. Stellig laat zij on
besproken wat ook de nota onbesproken liet.
Wij denken bij dit laatste aan de positie der
Kroon in het nieuwe staatsbestel, waaraan,
de nota zeker wel wat meer aandacht had
mogen bestedien. Men moet toch kunnen
aannemen, dat die Kroon in het nieuwe
staatsbestel niet maar een ornament zal zijn.
Maar voor het overige zijn de bijlagen bij
zonder concreet en geven zij van regel tot
regel blijk van goede wil, die ook in dit
„eindstadium" der onderhandelingen de Ne
derlandse Regering bezielt. Het verscherpt
de verantwoordelijkheid der republiek, zo
deze desondanks onwillig blijft de plechtig
getekende overeenkomst van Linggadjati uit
te voeren.
Maar het blijk van goede wil is evenzeer
van groot belang tegenover het buitenland.
En als we over het buitenland spreken, dan
denken we ten aanzien van Indië als spoedig
aan Amerika.
Het is bekend geworden, dat dezer dagen
nog eens de Verenigde Staten aan onze Rege
ring hebben medegedeeld een snel econo
misch herstel van Indië in nauwe samen
werking met Nederland gaarne te zullen zien.
Het schijnt niet uitgesloten, dat deze mede
deling der Amerikaanse Regering, die thans
nog een mondeling karakter droeg, straks
gevolgd wordt door een meer officiële schrif_
telijke verklaring, welke dan betrekking zou
hebben op de nota, aan de republikeinse
delegatie overgelegd.
De belangstelling van Amerika is begrij
pelijk. Het is in het kader van de buiten
landse politiek der Verenigde Staten van be
lang, dat de Zuid-Oost-hoek van Azië zich
blijft richten op de Westerse democratieën.
In een uitgebreide streek als Indië, waar een
revolutie gaande is, zijn velerlei mogelijk
heden. Elike revolutie draagt met name ge
makkelijk de mogelijkheid in zich uit te
lopen op een staatsbestel van totalitaire aard',
dat bovendien sterk communistisch getint zal
zijn
De aandacht, welke bepaalde scherp links
gerichte stromingen aan het Indonesische
vraagstuk besteden, en de vaste voet, welke
deze stromingen aldaar trachten te krijgen,
zijn aan Amerika uiteraard niet geheel on
opgemerkt voorbij gegaan. Het is begrijpe
lijk, dat de Verenigde Staten dan gaarne
zouden zien, dat de ontwikkeling in Indië
zich bij voorkeur richt op de Westerse demo-
cratiën. Welnu, Amerika zou moeilijk staande
kunnen houden, dat Nederland in dit opzicht
niet ver genoeg is gegaan. De overeenkomst
van Linggadjati was eer te veel dan te
weinig „vooruitstrevend"; men kon er zelfs
vooral deze grief tegen hebben, dat ze zó
vooruitstrevend was, dat ze de band met
Nederland èl te los scheen te maken. En nu
is op het beslissende moment van de onder
handelingen nog eens de nota met bijlagen
gekomen, als duidelijk bewijs, dat het de
Nederlandse Regering in dit alles ernst is
met hetgeen reeds werd overeengekomen en
getekend.
Dat Amerika zo duidelijk te kennen heeft
gegeven, ook zijnerzijds grote waarde te
hechten aan een snel economisch herstel van
Indië in nauwe samenwerking met Neder
land, moet, dunkt ons, in dit „eindstadium"
der onderhandelingen voor de Regering een
krachtige morele steun betekenen.
puntige en geestige wijze zijn zeldzame jour
nalistieke gaven benut om de moeilijkste
sdhaakvraagstukken van theoretische
practische aard als kinderspel voor te stellen.
Een schaakpaedagoog van zeldzame klasse,
deze Purdy. Wij zullen zeker te gelegener
tijd het nodige uit zijn geschriften citeren.
Voor het ogenblik beperken wij ons er toe
de nieuwe opgaven te kiezen uit het vele
prachtige materiaal, dat wij in de genoemde
tijdschriften aantroffen.
De nieuwe opgaven.
Opgave 91 (Serie A 3 punten).
Wit: Kb6, Dc6, Tdl. Pd4 (4 stukken).
Zwart: Kd8, Dg4, Pe8 (3 stukken).
Wit begint en geeft in drie zetten mat.
Opgave 92 (Zowel serie A als serie B
3 punten).
Wit: Kf6, Db8, Lg6, Fh2, pion d2 (5 st.).
Zwart: Kh3, pion e4 (2 stukken).
Wit begint en geeft in drie zetten mat.
Opgave 93 (Serie B 6 punten).
Wit: Kbl, Pf2, pionnen g7 en h7 (4 st.).
Zwart: Ka4, Lg5, pionnen a3, b3, b4 en d6
(6 stukken).
Wit begint en maakt remise.
Wij waarschuwen! Bij no. 92 schuilt een
addertje onder 't gras en no. 32 is niet ge
makkelijk.
De oplossingen.
O p g a ve 86 (Partijstelling)1. Txg4 Txg4
2. Kxfl Tdif 3. Ke2 Telf en 4Txe6.
Opgave 86 (Partijstelling)1Txg4
2. e7 Tg8 3. Td8 en wint.
Opgave 87 (Eindspel van D. F. Petrov)
1; Dh6f Kf7 2. Peö| Ke6 3. d7 Ke7 4. Df8f
Kxf8 5. Fg6+ Kf7 6. d8P mat. Indien 2
fxe5 dan 3. Dg6f Kf8 4. Dg8 mat.
De opgaven 85 en 86 waren gemakkelijk,
i doch «r meet afwisseling zijn!
Zo af en toe vertelt U Uw man, dat U nu
werkelijk eens visites moet gaan maken en
U trekt daarbij een gezicht alsof dat de
akeligste karwei ter wereld is. Uw man
doet daarin niet voor U onder, maar ten
slotte moet het toch eens gebeuren en U be
gint dus Uw toebereidselen te maken. Ter
wijl Uw man nog prakkizeert of het toch
nog niet uitgesteld kan worden, bent U al
lang bezig met de vraag: Wat aan te trekken
en of het mooi weer zal zijn. Want eigenlijk
heel in het diepst van uw vrouwelijk hart
vindt U het helemaal niet zo erg en lokt
de gelegenheid om eens poesmooi opgedoft
voor de wereld te verschijnen, net alsof U
geen zorgen hebt. alsof Uw huishouding
vanzelf op rolletjes loopt, Uw kinderen vol
maakte engelen zijn en een eveneens vol
maakte dienstmaagd al Uw nog onuitgespro
ken wensen vervult.
Nu dan, wat zult U aantrekken? Als U een
imprimé japonnetje heeft, liefst in een ge
dekte kleur, zo'n japonnetje, dat tevens dienst
doet voor een feestelijk ddnertje of voor een
bruiloftsreceptie en voor het avondje ter ere
van het geslaagde eindexamen van Uw oud
ste dochter, dan kunt U dat japonnetje uit
stekend als visite-toilet gebruiken. Met een
klein coquet hoedje in de grondfcleur van
Uw japon, met lange handschoenen en schoe
nen in dezelfde kleur en liefst ook Uw tas,
kijk, dan ziet U er tiptop uit. U voelt zich
chic en verzorgd en vanzelf verschijnt Uw
liefste glimlach op Uw gezicht om er de hele
middag te blijven schijnen en als U eindelijk
veel te laat, want U bent toch. blijven
plakken thuis komt, merkt dat U eigen
lijk een bijzonder prettige middag hebt ge
had en veel meer complimentjes hebt ge
oogst dan U in Uw stoutste dromen hebt
verwacht. Maar misschien is het weer niet
zo mooi op de voor de visite bestemde dag
en dan.Dan trekt U een eenvoudig zwart
of donkerblauw japonnetje aan en daarover
Uw even 'eenvoudige maar o-zo-keurige man
tel, die beige kan zijn of lichtgrijs of R.A.F.-
blauw of iedere andere kleur die U wilt. Op
een donker japonnetje staat immers iederé
mantel gekleed. Waait het niet al te hard:,
zet dan gerust Uw mooie grote hoed op,
anders liever een klein dopje. Schoenen,
handschoenen en tas alweer liefst in de kleur
van japon en/of hoed en Uw man kan weer
eer met U inleggen. Envergeet vooral
niet, dat, in alle beschaafde landen, een.
dame hoed en mantel op- en aanhoudt en
dat alleen heren overtollig v1c"U'ngstukken
iri de gang depone^pi-
Op een donkere japon, staat immers
iedere mantel gekleed
Dan ziet U er tip top uit....
