Molen „De Valk", monument voor onze stad
Roven en stelen, het enige wat ze konden
Onze economische mogelijkheden in Egypte
WOENSDAG, 28 MEI INT
Twee gouden echtparen, die in de loop der jaren lief en leed door hun leven hebben zien
verweven. Het zijn A. Kuyt en G. Kuyt-de Jong, Varkevisserstraat 128 te Katwijk a/Zee
(links) en D. Wetselaar en L. J. Wetselaar-de la Rie, Brouckhovenhofje 10, Lelden (rechts).
Onze gelukwensen!
VANMORGEN ZIJN DE ROE
DEN GEHESEN
In de vroege morgenuren heerste er bij
de molen „De Valk" een en al bedrijvig
heid. Het grote ogenblik was aangebro
ken, waarop dit historische monument het
aspect van een molen zal herkrijgen.
Om half zeven werd door een groepje
arbeiders de eerste 2200 kg wegende
roede horizontaal aan de molen bevestigd.
Dit zware karwei nam twee uur in be
slag. In tegenwoordigheid van verschei
dene autoriteiten, w.o. de burgemeester,
jhr mr F. H. v. Kinschot, de heren A. J.
Jongeleen, weth. v. fabricage, ir D. Boo-
gerd, dir. Gem. Werken, werd omstreeks
elf uur de tweede roede aan de kap aan
gebracht. Dit moeizame werk eiste vooral
bij een hoge temperatuur als die van
vandaag, veel inspanning. Om even over
half twaalf werd de driekleur gehesen
en de burgemeester nam deze gelegen
heid te baat om de heer v. Rhijn, de be
woner van de molen en familieleden har
telijk geluk te wensen met het bereiken
van deze mijlpaal.
Het z. g. „steken" van de roeden ge
schiedt door een lierwerk, hetwelk opge
steld is op de maalzolder en daar aan de
achterzijde vastgemaakt met een staal
draad aan de molenromp. Deze lier werkt
.op een takel, die aan een op het wind-
peluw opgestelde bok hangt. Het optrek
ken van een molenroede is een werk,
dat met voorzichtigheid moet geschieden
en het is dan ook niet een kwestie van 'n
uur, maar zeker van een dag.
Wij vroegen waarom niet eerst de balie
of stelling rondom de molen was aange
bracht. De oplossing hiervoor is zeer
plausibel .Indien eerst de roeden worden
omhoog gebracht en goed vastzitten, le
veren deze groot gemak op voor het aan
brengen van de omgang of balie, terwijl
een van te voren aangebrachte balie het
ophalen van de roeden in de weg zou
zitten. Men had dan althans een groot
gat moeten sparen om ze daar doorheen
te halen. Nadat de molenroede door de
as is gebracht (daardoor is gestoken) tot
aan het midden van de roede, wordt deze
met z.g. keerklossen goed in de as vast-
gewigd en deze wiggen worden weer
met ijzeren bouten vastgezet. De as is van
gietijzer. Zoodra de eerste roede in de
as is bevestigd wordt de as gedraaid en
kan het op dezelfde wijze optrekken van
de tweede roe plaats hebben.
Zodra de roeden zijn aangebracht, wor
den de heklatten en daarop de windbor
den bevestigd. Dit zal vrij snel plaats
vinden. Daarna worden de roeden geteerd
met zwarte koolteer, waardoor roestge-
vaar het best wordt voorkomen.
Men zal dus binnen korten tijd weer
de molen geheel „aangekleed" te zien
krijgen, wanneer ook de balie in volle
omvang rondom de molen is gecon
strueerd.
Voor de oplegging van de balieliggers
zagen wij 'n gewapend beton ringbalk,
die op de hoogte van de meelzolder om
het molenlichaam is gespannen. In die
Vit de Omstreken
HAZERSWOUDE
Morgenavond spreekt voor de afd.
cfyer Geref. Bond in het gymnastieklokaal
om half adht, ds P. Bouw van Wouden
berg.
NOORDWIJK
Het is het bestuur van de Kunst
kring gelukt Ohaja Goldstein vóór haar
vertrek naar Amerika voor de leden te
laten optreden. Over deze kunstenares,
die een wereldreputatie heeft, schreef
Victor E. v. Vriesland eens: „De zo zel
den samengaande, maar bij haar zo in
nig verweven takken van kunst: Zingen,
voordragen en dansen, heeft zij harmo
nisch verenigd, en haar eigen karakter
opgelegd".
De juistheid van dit oordeel werd be
wezen, ondanks de gebrekkige entou
rage van het Casinotheater, waar de
voorstelling plaats vond, waardoor het
optreden bijna dreigde te mislukken.
In onze kring zullen wellicht stem
men opgaan, die beweren dat sommige
gedeelten van het programma voor ons
onaanvaardbaar zijn. Dit zpu dan gelden
voor de dramatisering van een gedeelte
van het boek Esther, en voor twee Chas-
siddische dansen: Vrolijk en ernstig ge
sprek met God. Zoals de kunstenares ter
toelichting echter opmerkte, is de ver
houding tot God bij de Joden directer
en indringender dan bij andere volken.
Zonder deze uitspraak geheel te onder
schrijven, moeten we toch erkennen dat
er waarheid in ligt.
We hebben deze avond kunnen genie
ten van de uitingen van hoogstaande
cultuur en hebben beleefd de tragiek die
er ligt in het altijddurend opgejaagd
zijn, maar ook gevoeld de zekerheid van
de uiteindelijke verlossing, dit alles ver
tolkt door een kunstenares. Het is niet
mogelijk in details te treden, maar hoe
brilliant was bijv. Partisanenlied, met
het strakke rhytbme en de verfijnde ex
pressie.
De pianobegeleiding was bij Geza
Frid in goede handen.
Ambtenaren van de C. C. D. ont
dekten een geval van clandestiene slach
ting, waarbij een vijftal personen, o.w.
een Noordwijkse slager, zijn betrokken.
Procesverbaal is opgemaakt en allen zijn
enkele dagen onder arrest geweest. Twee I
van hen zijn voor Off van Justitie
geleid
balk zitten thans reeds de ankers voor de
eiken liggers. Aan de buitenkant komen
deze liggers op eiken schoren te rusten,
die op hun beurt weer een steunpunt
vinden in betonklossen, die op ongeveer
12 m. hoogte rondom de molen zijn in
gemetseld. We telden er maar eventjes
48 van deze klossen, wat dus betekent,
dat er 48 schoren onder de balie'komen.
Op de molenbelt lag een zwaar stuk
hout, dat ongeveer 12 a 13 m. lang was
Dit bleek de z.g. molenstaartbalk te zijn,
die aan de achterzijde van de molenkop
wordt gehangen en met 4 schoren (2
lange en 2 korte, die eveneens ter plaat
se lagen) aan de kop wordt bevestigd.
Met deze staart kan de molenkop door
middel van een windwerk worden ge
draaid. Wanneer we deze eenvoudige,
maar machtige constructie van de mo
len bekijken, krijgen we toch onwille
keurig respect voor de techniek onzer
voorvaderen, die hetzelfde toch ook reeds
in de laatste drie eeuwen presteerden.
De molen komt straks te staan als mo
nument temidden van een kruispunt van
wegen, zodra het grote plan voor de
wederopbouw van de stationsweg en om
geving en de spoorweg-plannen zijn uit
gevoerd. Doch ook reeds vóór deze uit
voering zal de blik van menigeen met
voldoening vallen op-dit mooie monument,
hetwelk voor onze stad behouden mocht
blijven.
ORANJE-GROEN CONTRA DE
SCHEIDSRECHTERS
Hedenavond speelt het eerste en
twede elftal van Oranje-Groen aan
het Zwarte Pad tegen resp. het A. en B.
elftal der Leidse scheidsrechters. De wed
strijden vangen aan om 7.15 uur.
BURGERLIJKE STAND
Geboren: Elisabeth M. dr van J C S
Vreeburg en C T Mollers; Christna G.
M. dr van N Philppo en C Grasman;
Wilhelmus C. zn van W C de Rooij en
L. Doesburg Lanooy; Franciscus W. J.
zn van P T Seijsener en W M Tijssen;
Jacoba J. dr van M Mulder en A D
Marijt; Bernard zn van J Hillige en A
Douma.
VOORHOUT
Gisteravond omstreeks elf uur werden
de brandweren van Voorhout, Sassenheim
en Noordjwijik^rhouit gealarmeerd voor
een uitslaande brand bij de fam. Noor-
dermeer aan de Teylinigerlaan te Voor
hout. Er was grote publieke belangstel
ling, doch 't „brandfeest" op dit vergevor
derde uur culmineerde in een disillusie
(voor de toeschouwers althans)De
brand was begonnen in een schuurtje
bij het huis en door krachtig ingrijpen
wist men het huis voor het vuur te vrij
waren
NOORDWIJKERHOUT.
Voor het diploma typen zijn geslaagd
J. Zonneveld en C. Verdegaal Czn.
De heer P. W. Zonneveld is geslaagd
voor het diploma Maatschappelijk wer
ker, met aantekening van bijzondere ken
nis van het Maatschappelijk steunwezen
met inbegrip van kinderbescherming.
Dezer dagen kwam de Oranjever
eniging „Noordwijkerhout" in hotel Van
der Geest in ledenvergadering bijeen,
o.l.v. de voorzitter de heer F. Vink. Een
nieuw reglement werd vastgesteld. De
vergadering kreeg gelegenheid haar ge
dachten uit te spreken aangaande de
plannen der feestviering.
Heden (Woensdag) en Maandag
2 Juni a.s. zijn het gemeentesecretarie,
ontvangkantoor gemeentewerken en afd.
sociale zaken de gehele dag voor het pu
bliek wegens de te houden volkstelling
gesloten. Alleen voor burgerlijke stand
zaken kan men op die dagen van 12 tot
12.30 uur op de secretarie terecht.
Vanaf heden bestaat er wederom ge
legenheid om formulieren voor consumen-
tenerediet te bekomen tegen betaling van
5 cent, des morgens op het bureau voor
sociale zaken Havenstraat 36. De verkoop
van deze formulieren wordt op 31 Mei
beëindigd.
Mr P. J. IDENBURG OVER Z'N
REIS NAAR EGYPTE
De alg. secr. van het Afrika-instituut,
mr P. J. Idenburg te Leiden, heeft in
overleg met de betrokken regeringsin
stanties, een reis naar Egypte gemaakt,
teneinde te onderzoeken in hoeverre de
economische betrekkingen tussen ons
land en Egypte zouden kunnen worden
versterkt. Na zijn terugkomst in Neder
land verklaarde mr Idenburg, dat de
mogelijkheid van een grotere Nederland
se deelname in de idustriële ontplooi
ing van Egypte, dan tot dusverre zeker
tot de mogelijkheden behoort, al ware
zulks alleen al in de vorm van levering
der machines. Voorts heeft het land aan
de Nijl dringend behoefte aan talrijke
consumptiegoederen, op welk gebied Ne
derland eveneens, een belangrijk aan
deel zou kunnen innemen. Belangrijker
voor ons land is evenwel ons aandeel bij
de uitvoering van grote werken, waar
van Egypte er vele op stapel heeft
staan, b.v. havenverbeteringen, irrigatie-
werken, en verbeteringen op agrarisch
terrein van onze reputatie.
INGEWIKKELDE ZAAK VOOR
'T LEIDSE TRIBUNAAL
Op de zitting van gistermorgen van het
Leidse Tribunaal kwam het eerst aan de
beurt de 27-tfarige B. de Wreede uit Lisse,
die in 1940 had deelgenomen aan een weer-
sportkamp in München, waarna hij, aldus
de beschuldigde, onder dwang lid was ge
worden van de Waffen S.S. In 1944 was
hij als radio-technicus aangenomen bij de
Telefunkenfabrieken in Duitsland. Uit twee
niet in het dossier aanwezige brieven zou
volgens beschuldigde moeten blijken, dat
hij zich daar had aangesloten bij een ver
zetsgroep, die naar de Engelse zender luis
terde en deze berichten steeds doorgaf.
De raadsman mr P. van 't Hoff Stolk
wees op verdachtes zeer jeugdige leeftijd,
waardoor het niet te verwonderen is, dat
hij bezweken is voor de intense Duitse
propaganda. Bovendien is zijn intelligentie
beneden normaal en tenslotte zouden de
ouders geen moeite gedaan hebben om de
zienswijze van hun zoon te veranderen.
Dat beschuldigde bovendien vóór de capi
tulatie het verkeerde van zijn daden heeft
ingezien en toen illegaal is gaan werken,
vond verdediger wel een gunstig bewijs en
bepleitte dan ook de uiterste clementie
voor dit geval.
De volgende zaak betrof de jeugdige
kantoorbediende L. M. den Besten uit Bos
koop, die in 1941 was toegetreden tot de
N.S.B. en de Jeugdstorm. Als zodanig
droeg hij het N.S.B.-insigne en bezocht de
vergaderingen. In 1943 vertrok hij naar
Wilna als vrijwilliger bij de Oostcom
pagnie. Tenslotte werd hij in 1945 ingelijfd
bij de lijfwacht van Mussert. Hadt U, aldus
de Pres., in 1945 nog niet ingezien wat de
N.S.B. en alles wat daarmee samenhing nu
eigenlijk was? Jawel, was het antwoord,
maar ik zat nu eenmaal in het schuitje en
moest meevaren!
De raadsvrouwe mr J. M. Nieubuur
meende dit geval te moeten bezien met de
aanleiding die aan dit alles is voorafgegaan.
Beschuldigde wilde met alle geweld sport
leraar worden'doch zijn ouders konden de
studiekosten niet betalen zodat hij zelf aan
het werk ging om geld te verdienen. De
straf die verdachte door zijn internering
reeds ondergaan heeft, achtte de verdedig
ster voldoende, temeer daar hij weer heel
graag aan het werk gaat en hij volkomen
genezen is van zijn verkeerde inzichten.
Daarna was de beurt aan R. van Huis,
een 25-jarige stuurman uit Hillegom, die in
dienst van de Ned. Handelsmij in Mei '40
toevallig aan land was. Om zijn doel te be
reiken was hij in 1941 sympatiserend en ui
'42 gewoon lid van de N.S.B. geworden.
Hij had n.l. in '41 zijn diploma 2e stuurman
gehaald en moest nu eerst de practijkjaren
doormaken, alvorens hij verder kon stu
deren voor le stuurman. Daartoe was hij
Op dit gebied is men zich in Egypte
zeer wel bewust.
Deze mogelijkheden kunnen echter
niet worden gebruikt zonder het over
winnen van diverse moeilijkheden. De
sterke nationalistische inslag van Egypte
stimuleert een politiek, 'zich zich kant
tegen de West-Europese landen, die naar
de mening van Egypte 'n imperialistische
politiek voeren. Er bestaat een voorne
men tot inwerking stellen van een
nieuwe deviezenregeling met ingang van
half Juli a.s., o.m. beogende het in even
wicht brengen van in- en uitvoer. Dit
zou voor ons land ernstige moeilijkhe
den meebrengen, aangezien onze uitvoer
naar Egypte, voornamelijk aardappelen,
vis en visconserven, meelproducten, pa
pierwaren, werktuigen en machines, in
1946 f 7.680.000 bedroeg en onze invoer
uit 't land aan de Nijl slechts f 3.212.000,
voornamelijk aan veevoeder en zemelen.
Van veel belang achtte mr Idenburg
voorts de versterking der culturele be
trekkingen, waarover reeds niet on
vruchtbare besprekingen zijn gevoerd.
als lid van de N.S.B, bij de Duitse handels-
marine geplaatst en vandaar door omstan
digheden overgegaan op de Kriegsmarine.
Ook had hij de eed op den Führer afgelegd.
De raadsman mr O. H. van Wijk voerde
tot zijn verdediging aan dat zijn liefde voor
het vak hem tot zulke daden gebracht had.
Met heel veel energie had hij zich uit een
eenvoudig arbeidersmilieu weten op te
werken, toen plots de oorlog al zijn plan
nen in de war gooide. Bovendien had hij
kennis gekregen aan een N S.B.-meisje. Uit
dit alles blijkt echter, dat hij de N.S.B.
slechts gebruikt had als een trapje om op
een schip te komen. Ook in dit geval achtte
spr. spoedige invrijheidstelling gewenst. Hij
had wel zijn nationaliteit verloren, doch
niet zijn persoon, en hij zal ongetwijfeld
door zijn beroep nog vele goede diensten
kunnen bewijzen.
Tenslotte een ingewikkelde zaak, waarbij
drie beschuldigden betrokken waren. Als
eerste werd gehoord de 34-jarige geschei
den E. C. Bodijn, die met een Duitse mili
tair, een zekere E. Goedeke, samenleefde.
Voorts had verdachte in een marinekazerne
in Schellingwoude en als serveuze in Duits
land gewerkt; dit laatste zou zij gedaan
hebben om met de ouders' van Goedeke,
waarmee zij trouwplannen had, kennis te
maken.
Goedeke, die als getuige was opgeroepen,
was gedeserteerd en trok met verdachte
van het ene huis naar het andere, totdat zij
in Febr. 1945 een kamer huurden bij de
tweede beschuldigde P. M. Bodijn. Om in
hun onderhoud te voorzien hield Goedeke
op straat burgers aan en nam dan allerlei
levensmiddelen in beslag, o.a. ook een fiets,
die P. M. Godijn op de markt voor ƒ350
verkocht heeft, waarvan hij 50 gehad ge
kregen zou hebben. Over het feit dat E. C.
Bodijn Goedeke aangespoord heeft om te
gaan roven, liepen de verschillende ver
klaringen wel wat uiteen. Van de geroofde
goederen zou P. M. Bodijn nooit meege
geten hebben, hoewel dit door zijn1 zuster
en Goedeke ontkend werd.
De derde beschuldigde was de 41-jarige
N. Massaar, eveneens uit Leiden, een zwa
ger van E. C. Bodijn, die Goedeke op zijn
strooptochten vergezelde, hem de weg wees
en inlichtingen verstrekt zou hebben. De
hoeveelheid geroofde levensmiddelen was
wel zo groot, dat zij zich konden permit
teren suiker voor jenever te ruilen om
gezellige Kerstdagen te vieren. Ook hand
dynamo's waren voor hen een welkom
artikel. De eerste werd door Goedeke buit
gemaakt op de Lammenschansweg, op aan
wijzing van N. Massaar hetwelk de laatste
echter ontkende.
De verdediger mr W. van der Ghijs had
tegen de beschuldigingen mets in te bren
gen, doch was er van overtuigd dat alle
drie de beschuldigden het slachtoffer waren
geworden van Goedeke, terwijl ook de
honger een van de factoren was, die hen
tot zulke daden aangezet had. Voor deze
„zielige gevallen" vroeg de raadsman dan
ook de uiterste clementie.
Uitspraak over al deze zaken over 14 d
Het Leids Tribunaal deed gisteren al
lereerst uitspraak jn de volgende zaken:
A. v. d. Zwan te Noordwijk, interne
ring voor de tijd van zeven jaar tot 6
December 1952, ontzetting uit de beide
kiesrechten, het dienen bij de gewapende
macht, het bekleden van openbare func
ties.
W. Velthuyzen te Leiden, internering
voor de tijd van 2 jaar en 6 maanden tot
11 Juni 1948, ontzetting uit de beide kies
rechten, het dienen bij de gewapende
macht, het bekleden van openbare func
ties.
A. van Duyvenvoorde te Katwijk aan
Zee, internering voor de tijd van 2 jaar
en 9 maanden tot 10 Juni 1948, ontzetting
uit de beide kiesrechten, het dienen bij de
gewapende macht en het bekleden van
openbare functies.
M. P. den Hollander te Kouderkerk, in
ternering voor de tijd van vier jaar tot
12 Juni 1949, ontzetting uit de beide kies
rechten, het dienen bij de gewapende
macht en het bekleden van openbare
functies.
J. E. Teljeur te Valkenburg, internering
voor de tijd van 5 jaar tot 5 Mei 1950,
ontzetting uit de beide kiesrechten, het
dienen bij de gewapende macht en het
bekleden van openbare functies.
