't Verklaarde
Zeep en regenjassen uit Schoonebeekse olie
Op 3 Juni 100 jaar per trein R'dam-Den Haag
Den Haag zal het volgend jaar schitteren
Ras-instinct botst met het Palestina-besluit
NIEUWE LEffiSCHE COURANT
9
DONDERDAG, M MEI 1947
N.C.R.V. heeft geroofde geld
middelen nog niet terug
KUNSTMESTPROD. WORDT
VERDRIEVOUDIGD
(Van een onzer verslaggevers)
Zeep en regenjassen, tafelkleden en plat-
teboenders, geleidingsbuizen en riemen, zie
daar enkele van de artikelen, die de Bataaf
se Petroleum Maatschappij binnenkort uit
de aardolie van Schoonebeek zal gaan ver
vaardigen
In Permis, naast de raffinaderij waarheen
tankwagens de olie voeren, zal n.l. een
nieuwe fabriek verrijzen voor de vervaardi
ging van synthetische wasmiddelen met een
productiecapaciteit van 25 millioen kg per
jaar. Een tweede fabriek maakt 2 millioen
kg 'kunstharsen.
Zijn met deze producten Nederlandse in
dustrie en huishouding gehaat, in IJmuiden
wordt de Mekog kunstmestfabrïek uitgebreid,
waardoor de stikstofpiroductie er van 16000
ton per jaar op 51.000 ton wordt opgevoerd.
Dit belangrijke industrialisatieplan deelde
een der directeuren van de BPÜ., mr B.
Th. W. van Haseslt, gisteren in een perscon
ferentie in het paviljoen van zijn maatschap
pij te Amsterdam mee. Er is een kapitaal
van 70 millioen gulden nodig voor de in
vestering, een bedrag, dat de maatschappij
uit eigen middelen financiert. In de fabrie
ken te Permis zal werkgelegenheid gescha
pen worden voor 850 arbeiders.
Wat de zeep-productie betreft: zij is uit
vloeisel van de ontwikkeling, die de chemi
sche neven-industrie in de aardolie-industrie
de laatste twintig jaar meemaakte. In het
laboratorium is, aan de hand van een tableau,
de metamorfose van parafine een product
waaraan juist de Schoonebeekse olie zeer
rijk is tot zeep in vloeibare en poeder-
vorm gedemonstreerd. Het eindproduct heet
op het ogenblik Teepol en behalve parafine
spelen zwavelzhur en loog bij de bereiding
een belangrijke rol. Een oplossing van dit
wasmiddel in water blijft neutraal, zodat men
er alle stoffen, ook wol en hoofdhaar, die
met gewone zeep niet behandeld kunnen
worden mee kan reinigen. Hard water en
zeewater hebben op dit wasmiddel geen in
vloed. De textielindustrie zal er zeer mee ge
baat zijn, evenals de brandweer, wamt het
heeft een sterk bevochtigend vermogen, waar
door b.v. voor hooi- en strobranden minder
water nodig zal zijn dan tot dusver. In 1948
is de fabriek gereed.
De kunstharsen die we gewoon zijn
plastics te te noemen zijn een even won-
PRIJSVRAAG OPENLUCHTSPEL
BINNENHOF
De gemeente 's-Gravenhage heeft een prijs
vraag uitgeschreven voor een openluchtspel
in 1848 (op het Binnenhof) van vaderlands-
historisch karakter. Voor 15September 1947
moet het eerste bedrijf of een vierde van het
spel uitgewerkt zijn ingezonden. De prijs is
f 2500. Nadere gegevens bij de gemeentese
cretaris, kabinetszaken., stadhuis, Groen
markt.
Het stuk moet vooral een spectaculair ka
rakter dragen met het oog op de vele vreem
delingen.
Dr N. S. BLOM IN COMMISSIE
VAN ONDERZOEK
De door de algemene vergadering der
V. N. ingestelde commissie van onder
zoek inzake Palestina, waarin ook N e-
derland werd gekozen, zal tussen 3
en 10 Juni -naar Palestina vertrekken.
Volgens de As. Press zal ons land wor
den vertegenwoordigd door dr N. S.
Blom, oud-directeur van Justitie in
Ned.-Indië, die vorig jaar ons land ver
tegenwoordigde als plaatsvervangend
gedelegeerde ter algemene vergade
ring der V. N. Naar de Nieuwe
derbaarlijk product. Zij worden via verschil
lende kraakinstallaties uit aardolie gewonnen
in poeder en vloeibare yonm. Uit die grond
stof kan een plaat geperst worden, die las-,
draai-, zaag- en boorhard is; maar de stof
kan ook uitgewalst worden, waardoor het
materiaal voor regenmantels ontstaat. Men
spuit het voorts tot banden en slangen, ter
wijl ook productie van kunstleer via de z.g.
latex mogelijk is.
Tenslotte de meststoffen fabricage. Oorlog
en Duitsers veroorzaakten een catastrofaal
tekort aan kunstmeststoffen voor onze land
bouw.
Vorige week bereikten de stikstoffabrieken
in IJmuiden weer de oude capaciteit, maar
wanneer, in de loop van 1949 het nieuwe
complex fabrieken gereed gekomen zal zijn
bedraagt de productie, zoals gezegd 51.000
ton gebonden stikstof per jaar, die in de
vorm van rond 70.000 ton kalksalpeter en
175.000 ton kalkammonsalpeter zal worden
opgewerkt.
De opbrengst per hectare van de Neder
landse landbouw is met deze productie, die
groter is dan onze behoefte, zeer gebaat.
Voor de opbouw van de Nederlandse in
dustrie was het dus gisteren een zeer goede
dag. De Willem Barendsz voerde traan voor
de vetproductie aan, en de BPJI. onthulde
haar produotieplannen. We zijn weer op de
goede weg!
GROOTSE PLANNEN VOOR
DRIE JUBILEA
Volgend jaar hopen wij te vieren het
50-jarig Regeringsjubileum van H.M.
de Koningin, de vrede van Munster en
het 700-jarig bestaan van Den Haag.
Dat jaar moet door een feestprogramma,
waarin het gehele sociale en culturele
leven van Den Haag deelneemt, onver
getelijk worden gemaakt en de resi
dentie moet door deze feesten de ogen
der gehele wereld op zich vestigen, al
dus verklaarde prof. Poelje, voorzitter
van het Haagse Jubileumcomité op een
persconferentie ten stadhuize.
De kern van het programma omvat
een Haagse kunstmaand, beginnend
kort voor Kerstmis 1947, met enkele
tentoonstellingen, daarna op Nieuwjaar
een Nieuwjaarsstuk en voor geheel
Januari een gecoördineerd cultureel
programma, 30 Januari ïs de viering van
de vrede van Munster, op 31 Januari is
er een kunstenaarsfeest, op 15 April een
bloemententoonstelling in het West-
broekpark, daarna viering van 30 April,
3 en 5 Mei. In Juni/Juli is het zomer
festival ontworpen, beginnend met een
internationaal muziekconcours van 25
Mei tot 6 Juni, en voorts bestaande uit
Leidsche C rt. verneemt, aal aan dr
Blom een plaatsvervanger worden toe
gevoegd.
Ondanks het feit, dat het Noorse voor
stel om de vijandelijkheden tussen Jo
den en Arabieren te staken gedurende
het „intermezzo", waarin de Enquête
commissie haar onderzoek instelt was
aangenomen, zijn Joden en Arabieren
toch weer slaags geraakt. Een troep
Arabieren of zij op vurige hengsten
gezeten waren, wordt niet vermeld
heeft, deels in Britse uniformen gekleed,
een aanval gedaan op de Joodse stad
Betah Tikvah. De Joden van hun kant
hebben een vuurgevecht geopend in het
Arabische dorp Taga, waarbij een aan
tal Arabieren werd gedood. Er worden
meerdere ernstige schermutselingen ge
meld, waarbij o.a. een Joods bewaker
met messteken gewond en van zijn kle
ren beroofd werd.
Britse troepen zijn thans uitgebreide
razzia's begonnen. Het Palestijns pano
rama blijft nevelig!
De N.V. Alg. Noritmij keert over 1946
op pr iorite i tsaand el en 5 pet en op de gewone
aandelen 6 pet dividend uit.
LANGE WEG VAN TEGEN
WERKING NAAR SUCCES
Hoewel reeds in 1828 George Stephenson
zijn Rocket", als eerste stoomlocomotief te
Rainhill met succes had laten proefrijden,
verspreidde de nieuwigheid van de spoor
weg zich in Nederland slechts uiterst lang
zaam en was het al 1899, toen de lijn Am
sterdamHaarlem, als eerste in ons land in
gebruik werd genomen Drie jaar later werd
de lijn naar Veenenfourg en Leiden doorge
trokken en tn 184i3 had men Den Haag be
reikt. Dit alles, ondanks tegenwerking van
vele zijden, omdat de verschrikkingen, die
de trein zou brengen niet te overzien wa
ren. Door de „grote snelheid" zouden de
reizigers stikken, het geraas zou hersen
ziekten veroorzaken, ontsporingen en ketel
ontploffingen zouden de nog overgebleve
nen doen verongelukken, terwijl de bedrij
ven langs de spoorbaan, groot gevaar lie
pen om door rondvliegende vonken in lichte
laaie geizet te worden. Daarom weigerden
verschillende eigenaars hardnekkig hun
grond te verkopen Een meLkhandelaar, om
dat zijn melk door de rook zuur zou wor
den; de H.Y.S.M. plaatste een hoge schut
ting. Een molenaar zag kans zijn molen op
een andere plaats te laten zetten, zonder
dat het hem een cent kostte, want het
brandgevaar was te groot. Andere molens,
o.a in Schiedam stonden te laag of te hoog.
Vergadering van de Verenigingsraad te
Hilversum
In de dezer dagen te Hilversum gehouden
vergadering van de verenigingsraad van
de N.C.R.(adio)V. heeft de voorzitter, mr
A. v. d. Deure doen uitkomen, dat de
strijd in de omroep wordt gevoerd tegen
Staatsatonaaht en voor rechtsherstel. In
dit opzicsht is volgens spr. de Stichting
Ned. Radio Unie een grote verbetering,
maar belast met de erfenis van Herrij
zend Nederland en de Stichting Radio
Nederland in Overgangstijd. De secreta
ris deelde mede, dat de N.C.R.V. weer
over haar gebouwen beschikt en het
grootste gedeelte van haar effecten terug
heeft, maar nog niet de tijdens de be
zetting geroofde geldmiddelen. Het ver
slag van de heer K. van Dijk, directeur
van de omroep, gaf een duidelijk idee
over de verhoging van het artistieke peil
der programma's, terwijl ook aan de prin
cipiële opbouw veel aandacht is besteed.
De propagandaleider, de heer Pereboom,
deelde mede, dat het aantal leden van
voor de oorlog nog niet is bereikt. In het
a.s. seizoen zal de propagandafilm „De
N.C.R.V. in vol bedriji" worden vertoond.
Als leden van het alg. bestuur werden
gekozen de heren H. Kikkert, dr J. M.
de Morree en Tj. Krol.
opera's, concerten, openluchtspel, kunst-
tentoonstelingen, enz. Augustus wordt
Haagse jubileumfeestmaand, met grote
tentoonstellingen, illuminatie en ver
siering, vuurwerk, openluchtspel, viering
Koninginnedag en Blijde Incomste van
H.M. de Koningin.
Ieders medewerking wordt ingeroe
pen door de secretaris mr R. H. Woltjer,
Parkstraat 88, Den Haag.
Amerikaanse steun aan
Balkan thans definitief
Ook programma voor andere Europ.
landen goedgekeurd.
Vandaag vindt de plechtige onder
tekening plaats door president Truman
van de wet tot uitvoering van het hulp
programma voor Griekenland en Turkije.
Zoals eerder gemeld, bevindt Truman
zich aan het ziekbed van zijn moeder te
Kansas City. Het document zal per vlieg
tuig daarheen worden gebracht.
Het Amerikaanse Congres heeft giste
ren de wet betreffende hulpverlening
aan andere Europese landen, tot een be
drag van 350 millioen dollar, goedge
keurd en naar Truman gezonden. Het
voorstel van het Huis van Afgevaardig
den om een limiet van 200 millioen dol
lar aan het programma te stellen, werd
verworpen.
FRIES VERDRONK ZIJN A.S. VROUW
UIT MINNENIJD.
Een 24-jarige vrouw, die zich onlangs
in ondertrouw had begeven met de 28-
jarige A. K. te St. Jacobiparochie, is
I door haar a.s. man, waarschijnlijk uit
I minnenijd, in een sloot in de z.g. Jode-
I landen te Leeuwarden verdronken. Na
dat het drama zich had voltrokken, is
de man zich in overspannen toestand bij
de politie gaan melden. Het bleek dat
de vermoorde nog gezocht werd wegens
haar houding tijdens de Duitse bezet
ting en dat zij met een andere man in
verhouding stond.
BRIEVEN VOOR OPVARENDEN VAN
DE „TJERK HIDDES"
Op zijn reis naar Indië zal H.M.'s tor
pedoboot jager „Tjerk Hiddes" op 5 Juni
Gibraltar en op 10 Juni Port Said aan
doen. Niet-aangetekende brieven en
briefkaarten moeten ter uitreiking aan
de opvarenden uiterlijk resp. 31 Mei en
5 Juni gepost zijn.
Minister Fiévez, zal de Regering ver
tegenwoordigen bij de jaarlijkse herdenking
van de gevallen Amerikaanse soldaten op het
kerkhof te Margraten, 30 Mei as.
Een berucht geval was. dat van het Laantje
van Van der Gaag te Deltft, voor de ont
eigening daarvan zulke buitensporige eisen
werden gesteld, dat de H.Y.S.M. de knoop
doorhakte, door de lijn in hoefijzervorm om
het Laantje heen te leggen. Zo kwam dan
op 3 Juni 1847, honderd jaar geleden, de lijn
Den HaagRotterdam tot stand. Zonder on
gelukken reed de trein over het hulpspoor.
Grote feestelijkheden volgden en reeds op
8 Juni reed de trein over het veel omstreden
stukje land van Van der Gaag.
Rotterdam en Den Haag hadden een spoor
wegverbinding. Een verbinding, die tot een
van. de drukste van het hele land uitgroeide,
want. nu na 100 jaar, wordt het traject
AmsterdamRotterdam door meer dan 70
treinen per dag (ruim 35 in iedere richting)
gereden in eeen tijd van 1 uur en 25 minu
ten. Als Van der Gaag c.s. dat nog eens kon
den zien.
Het A'damse B.G.. dat vanmorgen uit
spraak zou doen in de zaak tegen de gebrs
Jongerius uit Utrecht, zal de behandeling
•hiervan op 28 Mei voortzetten, daar er nog
enige getuigen moeten worden gehoord.
Spoedig zal worden begonnen met de
bouw van een nieuw Oostindi9ch Huis te
Middelburg, waarin Rijksdiensten worden
gevestigd, en van de kelder van hiet nieuwe
gedeelte van. 't Gemeentehuis.
smaakt wrang.1 uitzicht
Om deze tijd van het jaar. moet het aan
het Meer van Génève heerlijk zijn. De zon
nige, heldere atmosfeer zuivert de gedach
ten en bij een, als souvenir meegenomen
flesje Griekse wijn, (Samos was er om be
roemd) moet de „commissie van onderzoek",
die in Griekenland heeft rondgeneusd en
zich daarna te Genève heeft „teruggetrok
ken", wel op vlotte wijze gereed komen met
het aan de Veiligheidsraad uit te brengen
rapport. De commissie is er helaas nog niet^
mee gereed, hoewel zij er sinds 1 April on-"
geveer ressorteert. Intussen is de „Samos"
op; de „sub-commissie", die om een oogje
in het zeil te blijven houden, te Saloniki is
achtergebleven, zou uit erkentelijkheid nog
een half ankertje naar Genève kunnen op
sturen, maar de politieke wijn in Grieken
land begint een wrang smaakje te krijgen.
In het lichaam, dat „Ver. Naties" heet en in
de „Veiligheidsraad" vindt men alle politie
ke kleurschakeringen en zo'n „commissie
van onderzoek" als naar Griekenland werd
uitgezonden, is eveneens te vergelijken met
een spectrum, want men vindt er de over
gangen van fel rood tot violet toe. zij weer
spiegelt in haar gleurengamma alle partij-
groeperingen. Er kan dus weinig eenheid
heersen en had men een meer „objectief"
onderzoek verlangd, dan zou een commissie
uit vertegenwoordigers van meer neutrale
landen, dus niet zo nauw bij het veelomvat
tende Griekse vraagstuk betrokken zijnde,
meer geschikt zijn geweest. Wij hebben dit
vraagstuk vroeger reeds uitvoerig uiteenge
zet en volstaan dus thans met er op te wijzen,
dat óók hier Amerika en Rusland elkaar als
de felle tegenstanders ontmoeten, waarbij de
„Middellandse Zee"-politiek, Dardanellen,
het „Midden-Oosten" de inzet is en de strijd
der Griekse regering tegen de door Rusland
gesteunde guerilla's, slechts één symptoom is
van het veel dieper verankerde, politiek-
economische complex. De politieke wijsge
righeid van achter de conferentietafel veran
dert, als een „commissie van onderzoek" met
een guerillaleider als generaal Markos, in
de bergen „de weg tot het inzicht" moet gaan
bewandelen! Deze guerilla-hoofdman heeft
de „commissie van onderzoek", die hem uit
Saloniki tegemoet gegaan was, laten wach
ten en toen „Amerika" en „Engeland" er
genoeg van kregen, reisde het gezelschap
weer terug, met uitzondering van de Russen
en Polen, die inderdaad een „rapport" van
Markos ontvingen, dat echter niet als objec
tief bewijsmateriaal in aanmerking kan
komen. Het ziet er echter naar uit, te oor
delen naar verschillende berichten en be
schouwingen in buitenlandse bladen, dat de
commissie zal adviseren, dat Griekenland
meer „gedemocratiseerd" moet worden,
waartoe een permanente commissie van toe
zicht in Griekenland, met het oog óók op de
grensschendingen een methode zou zijn,
voorts Saloniki promoveren tot internationale
vrijhaven, waardoor Amerikaanse en Engelse
schepen vrij entrée hebben. Rusland voelt
daar niets voor, omdat men Macedonië en
Thracië van Griekenland wil los weken,
evenmin zullen de onder Russische invloed
staande landen, als Zuid-Slavië, gesteld zijn
op een permanente commissie van toezicht.
Te Genève heeft de Amerikaanse delegatie
verklaard, dat de voorgelegde bewijsstukken
voornamelijk Zuid-Slavië beschuldigen van
interventie, en Albanië en Bulgarije een
mindër belangrijke rol hebben gespeeld, hoe
welBulgarije de vereniging van de drie
gedeelten van Macedonië in één republiek,
binnen de „federatie Zuid-Slavië" heeft wil
len bevorderen. Een der gróte moeilijkheden
van de subcommissie van onderzoek" was
de tegenkanting om ook buiten de Griekse
grenslijn, dus op Zuid-Slavisch, Albanees en
Bulgaars grondgebied een enquête te hou
den, waardoor deze aangelegenheid weer
verwezen werd naar de Veiligheidsraad. Over
het Griekse vraagstuk wordt dus thans te
Genève en te Lake Success beraadslaagd
ende guerilla-strijd gaat voort. Wat ge
beurt er nu in de Veiligheidsraad? Daar
springt de Zuid-Slavische .vertegenwoordiger
óp en beschuldigt de Griekse regering. Dan
wordt de Amerikaanse afgevaardigde boos
en Gromyko, de Rus, betwist of een Ameri
kaan wel een Zuid-Slaviër in de rede mag
vallen De onder Russische invloed staande
landen protesteren er vooral tegen, dat men
een groep waarnemers in het Griekse grens
gebied heeft achter gelaten en de gemoede
ren in de Veiligheidsraad zijn dus uiterst
verhit. Te Genève maken de Russen zich
zeer bezorgd over het z.g. ..monarchistisch-
fascistische" regiem in Griekenland, dat de
oorzaak van alle misère zou zijn, terwijl de
Grieken j'eremieren, dat het er de guerilla's
slechts om te doen is, van Griekenland een
soort van filiaal van Moskou te maken. An
derzijds wordt door de Amerikanen erkend
hetgeen althans een uiting van enige ob
jectiviteit is dat de onverzoenlijke hou
ding van de Griekse regering ten aanzien
van de territoriale eisen jegens Albanië en
Bulgarije, nadat zij door de vredesconferen
tie waren verworpen, de spanning zeer
heeft verhoogd. Uit dit alles blijkt echter,
dat ondanks de nuttige arbeid te Lake Suc
cess en te Genève. de oplossing van het
Griekse probleem nog lang niet gevonden is.
En als Amerika's hulp en protectie van Grie
kenland beoogt, de politieke rust van dat
land te verzekeren, waardoor ook de econo
mische toestand zou kunnen verbeteren,
moet het anderzijds koren op de Russische
molen zijn, als in Griekenland een Ameri
kaanse militaire missie arriveert, teneinde
zioh op de hoogte te stellen van hetgeen daar
op militair gebied nodig is. De rebellen-ge
neraal Markos zal dan weer spoedig uit de
bergen te voorschijn treden!
BURGEMEESTERSBENOEMINGEN.
Met ingang van 1 Juni a.s. is benoemd:
tot burgemeester der gemeente Hoek, A.
F. Hanssens, voorheen chef van de Bui
tendienst van het districtsbureau verzor
ging oorlogsslachtoffers in Zeeland; idem
van Haren (Gr.) mr F. W. v. Ketwieh
Verschuur, voorheen Rijksinspecteur van
het Vervoer in Groningen; idem van
Zaltbommel A. H. Buissink, voorheen
gemeenteraadslid te Emmen.
De directeur-fcwiieraai van de Turkse
Staatsmijnen, Isac Soyak, is gisteren per KLM
op Schiphol gearriveerd voor een bezoek aan
de Limburgse mijnen.
Breng ons uw koperen
centen v. d. Grebbeberg
De door „Die Haghesanghiers" begonnen
Koperen-Munten-actie voor, het monu
ment op de Grebbeberg heeft reeds in
•het gehele land de aandacht getrokken.
Daarom wijst de burgemeester van
Rhenen er op, dat deze munten aan hem
per postpakket kunnen worden toege
zonden.
In aansluiting op bovenstaand bericht
vestigen wij de aandacht er op, dat de
Nieuwe Leidsche Crt. bereid is
ter bevordering van deze actie, als be
middelaar op te treden. Degenen, die ko
peren munten voor het Grebbeberg-
monument beschikbaar willen stellen,
kunnen deze dus ook inleveren bij het
bureau Hogewoerd 103, Leiden.
Dezerzijds zal dan zorg worden gedragen,
dat de gelden gesteld worden in handen
van de burgemeester van Rhenen, onder
opgave van de namen van hen, die mee
werkten.
Onthulling borstbeeld van
P. C Hooft in A'dam
Door een kleine naamgenoot en nakomeling.
In het kader van de Hoof the rdenking in
A'dam werd gistermiddag op het pleintje
bij de P. C. Hooftstraat door een kleine
naamgenoot en nakomeling van de grote
renaissanoe-diohter een door Frits Sieger in
natuursteen gehouwen borstbeeld van zijn
beroemde voorvader onthuld. Tevoren was
men bijeengekomen in het Rijksmuseum,
waar de schrijver Victor E. v. Vriesland een
beschouwing hield over Hooft. Des avonds
voerden leerlingen van de A'damse Toneel
school op de Nooróermarkt taferelen uit de
klucht „Waren ar" uit, terwijl in de Stads
schouwburg de officiële herdenkingsavond
werd gegeven met als sprekers prof. dr N.
A. Donkersloot en mr A. de Roos. Mede
werking verleenden hiertoij de dichter Jan
Prins, de declamatrice Claudine Witsen
Elias en het Collegium „Mn si ca Divina"
Olv. Henri Geraedts.
