Van Mook oorzaak van een terreur-stemming
IDist <11
Senaat neemt noodwet Ouderdomsvoorz. aan
A.-R. nemen stelling tegen centralisatie
NIEUWE LF.IDSCHE COURANT
DONDERDAG, 22 MEI 1947 fl?aaT f
HIJ HEEFT EEN BIJNA
GRENZENLOZE MACHT
Over machtspositie van dr Van Mook deel
de prof. Posthuima mede, dat het Londense
besluit (van de hand van dr Van Mook
zelf!!!), waarop zijn bijna grenzenloze macht
berust, nog steeds van kracht is. Hij „re
geert" nagenoeg zonder enige confrdle. Hij
heeft de opperleiding van het leger; heeft
ook een grote invloed op de voorlichting,
zowel van binnen- als van buitenland. Maar
vooral, op alle belangrijke posten zitten zijn
vertrouwelingen. Natuurlijk zijn er nog wel
ambtenaren, die zijn standpunt niet delen,
maar die praten daar liever niet over. Zelfs
Bonnenlijst voor de komende
14 dagen
E2k der volgende bonnen geeft van
25 Mei tot en <met 7 Jtand recht op het
kopen van;
BONKAARTEN KA, KB, KC 705
(Serie D)
D-01 brood 800 gram brood.
D-02 brood 400 gram brood.
D-01 boter 125 gram boter.
D-02 boter 250 gram margarine of 200
gram vet.
D-01 melk 4 liter melk.
D-03 D-05 melk 7 liter melk.
D-01 vlees 100 gram vlees.
D-02 vlees 300 gram vlees.
D-01 algemeen 200 gram kaas.
D-02 algemeen 1 ei.
D-03 algemeen ICO gram bloem of zelf
rijzend bakmeel of kindermeel (niet
uit rijst bereid).
D-04 algemeen 125 gram kotflfie.
D-05 algemeen 50 gram thee.
D-06 algemeen 100 gram suikerwerk.
D-01 reserve 125 gram margarine of 100
gram vet.
D-03 reserve 1600 gram brood.
D-04 reserve 125 gram margarine of 100
gratm vet.
D-06 reserve 800 gram brood.
D-07 reserve 125 gram boter.
D-07 algemeen 120 gram spijsolie (voor-
inlevering, uiterlijk op 31 Mei as.)
BONKAARTEN KD. KE 705
(Serie D)
D-ll brood 800 gram brood.
D-ll boter 250 gram boter.
D-12 boter 125 gram margarine of 100
gram vet.
D-13 D-15 melk 12 liter melk.
D-ll D-12 vlees 100 gram vlees.
D-ll algemeen 100 gram kaas.
D-12 algemeen 1 ei.
D-13 algemeen 100 gram suikerwerk.
D-13 reserve 800 graan brood.
D-14 reserve 100 gram bloem of zelfrij
zend bakmeel of kindermeel (niet
uit rijst bereid).
D-16 reserve 600 gram bloem of kin
dermeel (niet uit rijst bereid) of
zelfrijzend bakmeel.
D-14 algemeen 120 gram spijsolie (voor-
inlevering, uiterlijk op 31 Miei a.s.)
BONKAARTEN MA, MB, MC, MD, ME,
MF, MG 706 (Bijz. arbeid, a.s. moeders
en zieken. Serie D.)
D-21 brood 800 gram brood.
D-21 boter 250 gram boter.
D-22 boter 250 gram margarine of 200
gram vet.
D-21 melk 5 liter melk.
D-21 vlees 300 gram vlees.
D-22 vlees 100 gram vlees.
D-21 kaas 200 gram kaas.
D-21 eieren 5 eieren.
Op 29 Mei zullen bonnen worden aan
zetwezen voor suiker, versnaperingen en
tabak.
De bonnen D-06 en D-13 algemeen ge-
zen uitsluitend recht op 100 gram suiker
werk, n i e t op chocolade, suiker, Jam e.d.
De niet-aangewezen bonnen van
ie serie C kunnen worden vernietigd.
De bonnen D-07 en D-14 algemeen moe
ten uiterlijk op 31 Mei a.s. bij een de
taillist, die gewoon was spijsolie te ver
kopen, ingeleverd worden. Omtrent de
aflevering rullen nog nadere, berichten
zolgen.
Een koffie-verrassing.
Het is geen toeval, dat de Hofstad-
Koffiebranderij te 's-Gravenhage de enige
Nederlandse koffiebranderij is, die de
echte Java-arabica-koffie brandt en ex
porteert.
Haar speciale brandwijze maakt élke
koffie tot iets bijzonders; speciaal ook de
distributiekoffie.
Elke zaak van kwaliteitsproducten ver
koopt graag HOFSTAD-koffie en HOF-
STAD-thee; het verschil in smaak met
de gewone merken verrast iedereen.
U proeft het Hofstad-brandgeheim!
(I.M.)
DAT het Brusselse Cercle Chorale „Edouard
Bouwens" met Pinksteren een bezoek brengt
aan Maastricht als gast van het Maastrichts
Mannenkoor.
DAT ook in Zeeuwsch-Vlaanderen vrij
grote aantallen van coloradokevers zijn ge
constateerd.
DAT op 26 Mei het echtpaar B. Perridon-
v. d. Boogert te Geertruidenberg zijn gou
den huwelijksfeest hoopt te vieren.
DAT het Tweede Kamerlid Vermeer min.
Beel heeft gevraagd of de wijziging der
pensioenwetten tijdig genoeg gereed komt,
zodat voor 1947 geen aanvullende regelingen
nodig zijn.
DAT het Tweede Kamerlid Deering min.
Neher mededelingen heeft gedaan en maat
regelen heeft gevraagd tegen het smokke
len van deviezen door het brengen van on
gestempelde postzegels van hoge frankeer-
waarde over de grenzen.
DAT het beroep van het Md van do „Nor-
ger Bloedploeg", J. J. Roos uit Alkmaar,
die door het Asser B.G. tot 15 j. gev. straf
was veroordeeld, door de R.v.C. ii verwor
pen.
in particuliere gespnekken zijn zij uiterst
voorzichtig. Men leeft daardoor in een be
klemmende atmosfeer, in een terreur-stem
ming, zoals onze ambtenaren onder de be
zettingsautoriteiten.
Prof. Schermerhorn trad zeer eigenmach
tig op, volkomen in strijd met zijn instructie.
Dit kon hij doen, omdat hij zelf de mensen
voor het secretariaat had uitgezocht, zodat
daar niet mee was te werken. Alles wat daar
vandaan kwam, had een bepaalde kleur.
Men probeerde soms bepaalde zaken vlug er
door te krijgen, zo terloops; ten slotte gin
gen de beide adviseurs zelfs eigen stukken
opstellen. MaaT men kon er niet aan ontko
men, dat de heren van het secretariaat de
uitwerking en uitvoering in handen had
den. Dat was en is echter levensgevaarlijk
voor ons land. v.
Bovendien bemerkte prof. Posthuma, dat
prof. Schermerhom zelf of door middel van
zijn ambtenaren contacten onderhield met
vooraanstaande personen uit de Republiek,
zonder d!at hij die andere leden te voren daar
over geraadpleegd had en zonder dat hij ach
teraf de draagwijdte er van konden beoorde
len. Dit was een positieve inbreuk op de in
structie en de gemaakte onderlinge afspraken.
Vierder rapporteerde hij over zijn lelefonische
dier rapporteerde hij over zijn telefonische
besprekingen met minister Jonkman gewoon
lijk of in het geheel niet, of slechts zeer glo
baal.
Na de capitulatie, die eindigde in de zelfs
voor de Indonesiërs onverwachte ontknoping
van de ondertekening van hiet a cc oord van
Linggadjati, was de positie van de beide ad
viseurs volkomen onzeker.
„Wij waren formeel nog adviseurs van de
Commissie-Generaal. Prof. Schermerhom had
in afwachting van een nadere beslissing
van Den Haag er in toegestemd voorlopig
de bestaande toestand te handhaven. Deze
beslissing van de regering bleef uit. Scher
merhorn telietfoneerde met Jonkman, maar
verzuimde, ondanks zijn toezegging, over
onze positie te spreken. Althans wij hoorden
niets er over.
Toen kwam volkomen eigenmachtig
de weigering van de heren Schermerhorn en
Van Poll ons verder inzage te verlenen van
de stukken en ons toe te laten tot de verga
deringen".
Over de basis-overeenkomst zelve vertelde
prof. Posthuma;
Het is een beginselovereenkomst. Maar als
dae eenmaal tot stand gekomen is, houdt
mien verder het been stijf en staat men op
een aannemelijke uitwerking en op een vol
ledige uitvoering daarvan. In die trant zou
den we nu dus taai vast moeten houden aan
onze economische rechten, die men heeft er
kend. En wat Amerika betreft, daar is men
zelfs verbaasd geweest, dat er aan de basis
overeenkomst geen geheime clausules ver
bonden zijn. Een Amerikaan kan zich een
voudig niet voorstellen, dat wij tot zo be
langrijke politieke concessies bereid geweest
zouden zijn, wanneer wij niet eerst de levens
belangen van ons eigen volk hadden veilig
gesteld.
INVALIDEN, WEDUWEN EN
WEZEN VOLGEN LATER
(Van onze Parlementsredacteur)
Ook de Eerste Kamer heeft gisteren zon
der hoofdelijke stemming haar goedkeuring
gehecht aan de Noodwet Ouderdomsvoorzie
ning van Minister Drees. Veel nieuws kon in
dat Hoge College over dit wetsontwerp niet
meer worden gezegd. Daarvoor was in de
Tweede Kamer de zaak genoeg van alle
kanten bekeken. De belangrijkste mededeling
was die van minister Drees, dat er ook een
nood regeling op komst is voor invaliden,
weduwen en wezen. Enige vragen over dit
onderwerp zijn voorgelegd aan de Stichting
van de Arbeid. De vraagpunten, die ook in
de Eerste Kamer in het geding werden ge
bracht, liepen parallel met die, welke in de
Tweede Kamer ter sprake waren gekomen.
Vliegtuig van Philippijnse presi
dent neergestort
Alle vijftien inzittenden kwamen
om het leven.
Het vliegtuig van Roxas, de president
der Philippijnen, op welk staatshoofd
onlangs een aanslag gepleegd werd, is
met 15 personen aan boord, w.o. de chef
van de Philippijnse legerluchtmacht, en
een 8-koppige bemanning, onderweg
naar Parijs, neergestort in de wildernis
van Noord-Cotabato in Mindanao. De
vice-president der Philippijnen, Quirino,
die op 27 Mei uit New-York naar Don-
den zou vliegen, om aldaar de ambas
sade te openen, heeft zijn reisplan ten
gevolge van de ramp moeten wijzigen.
Als bijzonderheid zij nog vermeld, dat
het verongelukte vliegtuig vroeger het
persoonlijk eigendom van Lord Mount-
batten was.
OUD-BURGEMEESTER DE MONCHY
DANKTE ZWEDEN.
Mr S. J. R. de Monchy, oud-burgemees-
ter van Den Haag, heeft gisteren te Stock
holm in een rede de dank overgebracht
van Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en
Den Haag, voor wat Zweden in de oorlog
voor deze steden en voor Westelijk Ne
derland deed. Hij overhandigde een door
de beeldhouwster mej. Rueter vervaar
digde plaquette. Zaterdag wordt mr De
Monchy in Den Haag terugverwacht.
BREUK TUSSEN JOEGO-SLAVlë EN
GRIEKENLAND?
Ass. Press meldt uit Athene, dat de
Griekse regering overweegt de betrek
kingen met Joego-Slavië te verbreken.
Men zie over de gerezen moeilijkheden
,,'t Verklaarde Uitzicht" van heden.
Daar was in <ie eerste plaats de vraag, of de
nood regeling niet zou vooruitgrijpen op de
definitieve regeling van staks. Minister
Drees onderstreepte nogmaals uitdrukkelijk,
dat bij de definitieve regeling uitgegaan zal
worden van de verzekeringsgedachte. Daar
over bestaat eenstemmigheid.
Wat de nood regeling zelve betreft, betoog
de de bewindsman tegenover de heren Stik
ker (Vrijh.), van Lieshout (K.V.P.) en
Schipper (AR.), dat het onmogelijk was, de
verzekeringsgedachte te verwezenlijken. Ook
bij een min of meer aansluiten bij de be
staande ouderdomsvoorziening krachtens de
Ouderdomswet, zou dit in geen enkel op
zicht het geval zijn geweest, daar dan het
verband tussen de betaalde premie (de ge
plakte zegels) en de uit te keren bedragen
volkomen verbroken zou zijn geweest.
Van belang was voorts de mededeling van
de minister, dat het in de bedoeling ligt,
in de toekomstige definitieve regeling een
onvoorwaardelijk recht te verlenep, pp een
oudeTdomsuitkering, verband houdende met
de betaalde premie. Dit houdt in, dat er in
de toekomst geen sprake kan zijn van af
trek van andere inkomsten. Hoe dit echter
in de overgangstijd, wanneer er nog geen
wiskundig verband bestaat tussen de be
taalde premie en de te genieten uitkering,
zal zijn, is een vraag, die in overleg met de
Stichting van de Arbeid grondig zal moe
ten worden besproken.
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Aalsmeer W Moerman te
Nieuwkoop; te Garijp C. C. H. de Loos te
Parrega; te Standidaarbuiten J. Heemskerk te
Herwijnen.
Bedankt voor Blankenham A. H. de
Wit te Zoelimond; voor Montfoort J. R.
Cup-earns te Doornspijk.
Benoemd tot evangelist-hulppred. te
Oud-Schoonenibeek (Dr.) H. Steenhuis, godsdj
ond. te Hoornsterzwaag.
Geref. Kerken
Beroepen te Ten Boer J. W. Slingen-
berg te Roodeschool; te Poortugaal J. Snoey
te Hfuizum; te IJ1st Pa C. Jongbloed te
Marken.
Bedankt voor Boornberguan J. S. v. d.
Bos te Nieuw lande.
Geref. Kerken naar art. 31 K.O.
Aangenomen naar Bergentheim R.
Brands te Gameren,
Vrije Evang. Gemeenten
Bedankt voor Utrecht Jac. Lissenberg
te Dordrecht.
PERSONALIA
Tot gewoon hoogleraar in de systematiek
en morphologie der planten te Groningen is
benoemd dr R. v. d. Wijk, thans leraar aan
de Rijkskweekschool aldaar.
ACADEMISCHE EXAMENS
AMSTERDAM, 21 Mei. (Gem. Univ.) Be
vorderd tot arts: N. G. Nieboer, Zeist, H Oh
Ide, A'dam; F H Veldhuyzen van Zanten,
Wierden en R R J Strobos 's-Giravenhage;
Geslaagd artsex. Ie ged. rnerj. Oh. de KTuyff
en A Fuldauer, J Sdhoonheyt, K W J Boelen
en M J Weyers.
Rijksluchtvaartschool wil dit jaar
30 vliegers afleveren
Voor de verkeersdiensten van de K.L.M.
Bij de 75 leerlingen, die in April van het
vorige jaar op de Rijksluchtvaartschool kwa
men, waren er, die voor de oorlog al bezig
waren met lessen. Gedurende de bezetting
bekwaamden ze zich zoveel mogelijk op
theoretisch gebied en vier daarvan weiden
op 9 Mei j.l. gebreveteerd. Zij vliegen thans
bij de K.L.M. op de Dakota's Acht anderen
zullen binnenkort het brevet halen. De
Rijksluchtvaartschool hoopt dit jaar ten
minste 30 vliegers voor de KL.M.-dienst te
kunnen afleveren, daar er een groot ge
brek is aan. piloten, die tijdens de oorlog
niet in ons land konden worden opgeleid.
T.z.t. hopen we over de opleiding tot ver
keersvlieger nader terug te komen. Er zijn
plannen om op het vliegveld Deelen een
nieuwe moderne school te bouwen. De afd.
„Ypenburg" zou dan apart blijven bestaan,
omdat het in de practijk onmogelijk is ge
bleken op één vliegterrein tegelijkertijd te
lessen met kleine beginvïiegtuiigen en met
snelle grotere machines. Het vliegveld Gilze-
Rijen zou dan uitsluitend militair vliegter
rein worden.
Prof. S. J. Wellensiek uit Wageningen
ii li iJK 4 per KLM naar Amerika vertrok
ken om de vergadering der F.A.O. bij te wo
nen en de Amerik. tuinbouw "te bestuderen.
Mr DE WILDE BEPLEIT IN
STELLING WIJKRADEN
„Wij willen niet voortbreien aan het
naadje, waar de pennen in Mei 1940 zijn
blijven steken. Bloedarmoede geneest men
nu eenmaal niet door de kleren van zijn
overgrootvader aan te trekken.
Het A.R. beginsel heeft een woordje te
spreken voor alle tijden, want de Openba
ring leert ons, dat ontwikkeling in het Gods
plan ligt. Wij willen ook nu meebouwen. Doch
slechts in de historische lijn, overeenkomstig
de ©ordeningen Gods, in belijdenis van de
Christus, in wien wij hebben alle beloften
voor het tegenwoordige en het toekomende".
Met deze woorden beëindigde mr G. A.
Diepenhorst van Zeist zijn rede ter opening
van het congres van AR. gemeente- en prov.
bestuurders dat gisteren onder grote belang
stelling in het Jaarbeursgebouw te Utrecht
werd gehouden..
Na herdenking van de gevallenen, wees mr
Diepenhorst op de in de oorlog uitgewerkte
centralisatiegedachte, die ook nu nog steeds
niet wordt losgelaten.
Tegen deze centralisering nemen de AR.
krachtig stelling. Autonomie en zelfbestuur
zijn grondpeilers van onze vrijheid. We vech
ten om de gemeente weer baas te doen zijn
in eigen huis, de burgemeesters weer wer
kelijk hoofd van de politie.
DE GEBROEDERS KNOOPENSCHAAR
door
G. Th. ROTMAN
3. Op zekere dag was ontze Pieter uit hen
gelen gegaan. De zaken gingen prachtig; hij
ving een hele massa vissen, die hij allemaal
in een oud Jam-emimertje wierp, dat hij
achter zich had staan. Telkens als hij zijn
voorraad blinkende brasems zag, toog een
vergenoegde glimlach over zijn gezicht.
4. -„Zizo!" grinnikte hij op 't laatst", nou
kan er nog net één visje bij, en dan gaan we
ze bakken!" Hij deed een reuizenikluit deeg
aan z'n haak en zwaaide z'n hengel achter
uit, bij wijze van aanloop. Ach, hij bemerkte
nret, hoe het haakje zich daarbij om het
hengsel van het emmertje sloeg....
In de middagvergadering hield oud-mi
nister mr J. A. de Wilde een referaat over
.Actuele problemen van plaatselijk be
stuur". Hierin betoogde hij dat de gemeente
over de nodige zelfstandige middelen moet
beschikken, opdat de buurger zijn verant
woordelijkheid voor het geheel beter kan
overzien.
Wij moeten los komen van de dwang om
de levensstandaard over het gehele land
te modeleren. De ingendeursmentaliteit gaat
er ten onrechte van uit, dat zulks voordeli
ger is.
Over het algemeen zijn de gemeentebegro
tingen stabieler dan die van het Rijk. Om
die redenen moeten de gemeentelijke be
lastingen niet al te conjunctuiur-gvoelig zijn:
dit betekent dat de gemeente geheel van
conjunctuurgevoelige belastingen zoals de
ondenemingsbelasting moeten worden
ontbloot. Dit kan b.v. geschieden door deze
te storten in een gemeentefonds.
De A.R. heeft zach sedert jaren gekeerd
tegen de annexatie-zucht der grote gemeen
ten. In de wijkgedachte schuilt daarom veel
goeds, omdat zij een dam wil opwerpen te
gen de gigantische krachten, die een gezond
gemeenschapsleven dreigen te verpletteren.
Men zal er echter op moeten letten, dat op
deze wijze op kosten der publieke kassen
geen socialisten worden gekweekt.
Als het instituut der wijkraden gerijpt is,
zou bij een eventuele wijziging de gemeente
wet met dit nieuwe soort wij"k-gemeentera
den rekening moeten worden gehouden.
Voor de sluiting van het congres deelde
mr Diepenhorst nog mede, dat er naar wordt
gestreefd het orgaan „De Magistratuur" zo
spoedig mogelijk te doen herleven.
DAT de afd. Effectenregistratie van de
Raad voor het Rechtsherstel, onder bepaalde
voorwaarden, algemene vergunning verleend
heeft voor het uitoefenen van het aan effec
ten verbonden stemrecht.
DAT Prins Bernhard het beschermheer
schap heeft aanvaard van de van 3 t/m 5
Juni in A'dam te houden Bakkersolym
piade 1947.
DAT de automatisering van de telefoon
centrale te Vlissingen volgend voorjaar
gereed komt, - terwijl het aantal aansluitin
gen te Middelburg en Goes spoedig wordt
uitgebreid.
DAT de Nederlander E. A. L. de Jong is
gekozen tot voorzitter dier adm. en finan
ciële commissi e van de ICAO (Intern, orga
nisatie voor burgerluchtvaart).
DAT de burgemeester van Manchester, mr
Adams, gisteren voor een kort bezoek aan
ons land op Schiphol is gearriveerd.
DAT Hans Kaart zijn toneelloopbaan op
geeft om in de Ver. Staten vertegenwoor
diger te worden.
DAT gisteren op Schiphol arriveerde prof.
Rama Charan uit Benares, om in Europa
machineriën te kopen voor de glasfabri-
cage in Indië en glastechnici en ingenieurs
te recruteren.
DAT te Schiedam, 56 Jr. oud, plotseling
is overleden de arts J. C. W. Groenewegen.
