NET MEISJE
FLINKE
JONGEN
Lederbewerkers
6 Tegelpersers
BRAND
KAST
Aan boord van en rondom de Willem Barendsz
TUINDERSKNECHT
ORGEL,
AVOND-ROK,
TIMMERLIEDEN
tijdelijk ONDERWIJZERES
2 HUIZEN
YPENBURG HEROPENT
MEISJES
■iZandM
NIEUWE LEIDSCHE C0UKAN»
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
t
DINSDAG, IS MEI INI
Jul P. Strtjbos vertelt zijn ervaringen:
MET DE KOU VIEL 'T NOGAL MEE
De bekende natuurvorscher Jan P. Strijbos, die de eerste reis van de „Willem
Barendsz" naar de walvischvangstgebieden in de Zuidelijke IJszee meemaakte,
schreef in het Zuid-Afrikaansche dagblad „Die Burger" een interessant artikel over
zijn ervaringen gedurende de reis. Daar ook onze lezers belangstelling zullen hebben
voor deze reisbeschrijving uit de eerste hand, drukken wij haar hierbij af.
In de verblijven., in de gangen en hutten^
was het eigenlijk constant te warm. De ver
warming in onze hut ging maar zelden aan
Begin December van het vorig jaar bereik
ten wij Kaapstad en op 8 Dec. werd het
anker gehieuwd, en koers gezet naar het
vangstgebied, zoo schr-f trijbos na een
overzicht te hebben van de ge
schiedenis der Ned walvischvaart in vroe
ger tijden.
Op 15 December bereikten wfj het jacht
gebied en op 17 December werd onder ge
weldige spanning de eerste geschoten gewone
vinvisoh door de sleephelling op het flens-
dek getrokken.
Nu kwam een lange periode van onafge
broken inspanning en hard werken. Reeds
eenige dagen voordat de eerste walvisch ge
schoten werd, waren de dag- en nachtploeg
voor het werk aan die dekken en de fabriek
Ingedeeld; wij kregen allemaal ijzeren punten
onder de zware zeelaarzen; die flensmessen
werden geslepen; de beenzagen moesten
proefdraaien en toen eenmaal met de jacht
begonnen was, werd er dag en naaht ge
werkt.
Het spreekt vanzelf, dat het werk in die
eerste weken niet altijd even vlot verliep.
De Hollanders, die toch verreweg het grootste
deel van de bemanning uitmaakten waren
nieuwelingen in het vak en moesten het werk
nog le er en. Maar na een week ging het beter
en raakten alle flenzers, vleeschsnijders,
beenzagers en oliekokers beter op elkaar
Ingesteld.
Er waren Noren en Schotten, Engelschen
en Zweden, bewoners van die Farer, Zuid-
Afrikaners, menschen van onze Wadden
eilanden en Friezen, matrozen van Rotterdam
en Amsterdam, visschers uit Sdheveningen,
Katwijk en LTmuiden, van het kleine eilandje
Urk zelfs en het was begrijpelijk, dat al deze
verschillende mensohen, voor een groot deel
ongeschoold en ongeoefend, niet onmiddellijk
een goed samenwerkend en sluitend span
Vormden.
De Hollanders hebben echter m vroeger
eeuwen getoond van een bijzonder taai ras
te zijn en met een groot doorzettingsver
mogen en onze walvisohvaarders uit de
„Gouden Eeuw" waren kerels van ijzer, die
voeren in houten schepen waarmede zij de
reuzen ter zee te lijf gingen. En of de Hol
landers van de 20ste eeuw thans houten klazen
geworden zijn, die varen in ijzeren schepen,
meen ik te moeten betwijfelen. Ik ben er van
overtuigd dat het zal lukken.
Het was net zoo koud als in Nederland.
Een geheel nieuwe wereld ging voor mij
open. Van het klimaat en de weersomstan
digheden van de Zuidelijke Poolzee had ik
mij een andere voorstelling gemaakt.
Koud, werkelijk koud hebben wij het niet
gehad. De laagste temperatuur, die genoteerd
werd, was drie graden onder het nulpunt.
Wel was de wind, die steeds vrij krachtig
was, onhebbelijk en koud, en als je 'n uurtje
aan dek of op de brug naar de vogels stond
te kijken, kreeg Je koude handen en ooren.
De zon zagen wij maar bitter weinig, vooral
in het laatste gedeelte van den vangtijd. Van
een mooie sterrenhemel of maneschijn was
geen sprake.
en de poort stond altijd open.
De geuren, welke zoo'n drijvend abbatoir
verspreidt, zijn inderdaad in den beginne
huiveringwekkend, maar vielen mij per
soonlijk bijzonder mee. Wat dat betreft had
Koorevaar, de tweede secretaris, wel een
bijzonder slecht plaatsje. Zijn bureau grensde
aan het vleeschdek en onder de poorten van
zijn vertrek lagen de traanketels waarin het
vleesch, beenderen en andere niet nader te
definieeren onderdeden van vin- en blauwe
walvisschen verdwenen.
En als hij de poorten sloot, om te ontko
men aan de lieflijke geuren en dampen,
steeg de temperatuur in zijn werkvertrek tot
90 en zelfs tot 100 graden. Neen, koud hebben
wij het niet gehad. In Holland hadden de
menschen heel wat meer te kampen met die
koude, dan wij in de Poolzee.
Geen dameskrans in deze monster-slagerij.
Het leven aan boord van een walvisch-
vaarder is hard en ruw. Dag en nacht donde
ren en gieren de stoomlieren; aan alle kan
ten zwaaien stukken spek en vleesch; overal
geschreeuw en gevloek. Met spek bedekte
kerels zwaaien met vaardige hand hun vlijm
scherpe flensmessen; beenzagers maken korte
metten met enorme stukken been en sche
dels, die bij-na zoo groot zijn als een flinke
kamer. Borststukken van vele duizenden
kilogrammen worden omhoog geheschen en
aan alle kanten moet je terdege uitkijken en
opletten.
Aan dek kun je haast geen been verzetten
door de dikke laag vet, traan, bloed en on
noembare vuiligheid. Juist als je een rug
stuk, dat door een lier over het glibbergladde
dek wordt getrokken, tracht te ontwijken,
glijdt een klodder darm naar je toe en drijft
je tegen de verschansing.
Het geheele schip werd dikwijls geheel ge
huld in stoom, damp, roet en rook. Vooral
als een materie uitgespoten wordt, bestaande
uit stoom met heel fijn verdeelde lijm, welke
zich overal op vastzet en moeilijk te verwij
deren is. Alles wordt dan bedekt met een
dun lijmlaagje.
Dag na dag was het een bloedbad aan dek.
Het was een waar slagveld en rood was de
hoofdkleur. Een vijftiende deel van elke wal
visch bestaat uit bloed en wij hebben tonnen
bloed vergoten. Behalve vin- en blauwe wal
visschen schoten wij ook een aantal potvis-
sohen. Deze dragen geen baarden in den
bek, zooals de beide vorig genoemde soorten,
maar tanden. Deze bevinden zich echter
alleen in de onderkaak, die in verhouding
tot den geweldigen bovenkop, die een derde
van de totale lichaamslengte beslaat, maar
heel klein is
Dieren in de buurt van het schip.
Het allermooiste vond ik de levende wal
visschen. Meerdere malen zagen wij vier of
vijf buitruggen rond het schip zwemmen. Het
is een kleine baardwalvisoh met zeer groote
borstvinnen. Duidelijk konden wij alle
details van kop en rug en vinnen onderschei.
„Willem Barendsz", die een oude traditie herstelde en thans, na een visserij van circa
zes maanden aan de Zuidpool, weer huiswaarts stomende is.
den; je zag het spuitgat open- en ook weer
dicht gaan bij het spuiten" en nog klinkt
dat machtige geluid, dat dit veroorzaakt, in
mijn ooren. Kop en rug, vinnen en staart
zijn meestal bedekt met wonderlijke wratten,
die ook heel goed zichtbaar waren.
Ook de dwergvinivisch werd eenige malen
door ons gezien en orka's probeerden soms
stukken van de tong van de geschoten wal
visschen, welke achter de sleephelling dre
ven, af te scheuren. Die orka's zijn wel de
grootste roofdieren van de zee. Ook zagen
wij een paar zeehonden, welke op ijsschotsen
langzaam voorbij dreven. Ik hield ze voor
Weddel-robben
Niet minder genoot ik van de vele vogels.
Vooral in het begin van den vangtijd waren
er altijd heel veel vogels rond ons schip. Wij
namen 24 soorten stormvogels waar en zes
soorten albatrossen, één soort skua en een
sternsoort. Van de Zuidpool-pinguins zagen
wij slechts zeer weinig.
Eenige malen zagen wij Ringpinguins, een
kleine en zeer bewegelijke soort en wel de
snelste van alle. Koddige en vermakelijke
vogels, volkomen aan het leven in de zee
aangepast. Zij kwamen vlak .langs het schip
en als wij riepen, gaven zij trouw antwoord
en kwamen steeds dichterbijkeken won.
derlij k nieuwsgierig met schuin omhoog ge
heven kop naar boven en bleven net zoo
lang schreeuwen, totdat wij 'geen antwoord
meer gaven.
Artis krijgt een Macaroni-pinguin.
Een keer kwam er een Macaroni-pinguin
de sleephelling binnenwandelen. Wanneer het
lukt, zal deze de reis naar Holland meema
ken om de rest van zijn leven door te bren
gen in den dierentuin te Amsterdam. Op de
terugreis met den tanker „Nacelle" kregen
wij eveneens een Macaroni aan boord. Toen
wij het eiland Bouvet passeerden, hebben wij
deze vogel de vrijheid hergeven en hij ste
vende onmiddellijk op dat onherbergzame
eiland af.
Een mannen-gemeenschap.
Voor mij was er aan deze expeditie ook
nog een ander probleem verhonden. Hoe zou-,
den al deze mannen zich houden? Hoe zou
den zij reageeren en de vele maanden van
isolatie doorstaan? Hoe zou het toegaan in
deze mannenmaatschappij, in deze samen
leving van louter mannen? En hoe zouden
wij elkaar op het laatst verdragen en elkan
ders hebbelijkheden ontzien?
Op het oogenblik kan ik daarop nog geen
antwoord geven. Wel weet ik heel zeker, dat
allen naar het sluiten van den vangtijd hun
keren en den terugkeer naar de bewoonde
wereld.
Een wereld waar vrouwen en meisjes
leven.... Ik wil bekennen, dat het een heel
raar ding was, toen ik weer voet aan wal
zette in Kaapstad en voor het eerst na vele
maanden vrouwen en meisjes zag. Ik keek
mijn oogen uit
ALS CHURCHILL BOVEN Z'N THEE
WATER ZOU KOMEN
Aan de hoogste Franse militaire onder
scheiding, die aan Churchill werd ver
leend, zijn nog verschillende profijten
verbonden, die wij hier, curiositeitshalve,
laten volgen: een toelage van 200 francs
voor tabak; het recht op saluut van alle
soldaten en onderofficieren, terwijl hij,
(in dit geval Churchill alsliefheb
ber van whisky) indien boven z'n thee
water op straat aangetroffen, op kosten
van de president van de republiek in een
taxi naar huis moet worden gebracht
TIEN JAAR TEGEN OORLOGS
VERSLAGGEVER GEËIST.
De P.K. oorlogsverslaggever van „De
Telegraaf", Ysbrand A. Schuller tot
PeursuiiL uit Tenge, die destijds tot de
doodstraf was veroordeeld, welk vonnis
later in 15 jaar Rijkswerkinrichting was
veranderd, stond gisteren in hoger be
roep terecht voor de Raad van Cassatie.
Thans eiste de proc-fisc., prof. mr
Langemeyer, 10 jaar gev.straf met af
trek. In tegenstelling met Max Blokzijl,
die z. i. de doodstraf wel verdiend had,
was de pro-Duitse propaganda van ver
dachte niet zo belangrijk geweest om daar
de doodstraf voor te eisen.
BEROEP VAN EX-BURGEMEESTER
VAi. MAASTRICHT VERWORPEN
De Bijz. Raad v. Cassatie heeft gisteren
het beroep van de ex-burgemeester van
Maastricht, mr L. J. Peeters, die door het
B.G. te Den Bosch wegens toetreding tot
de Waffen SS tot 8 jaar gev.straf was ver
oordeeld, verworpen.
GEVRAAGD
als cassiëre en voor admi
nistratie niet beneden 18 j.
Uitsluitend schriftelijke sol-
liciatie aan
WIFRANA
BREESTRAAT 107
In „Zon en Schild4', Ned.
Hervormd Gesticht voor
Zenuw- efn Geesteszieken
te Amersfoort, kunnen ge
plaatst worden:
a. LEERLING-
VERPLEGENDEN
(ongehuwd, m. en vr.) van
Ghr. beginselen, ter oplei
ding voor het B.-diploma.
Diploma's niet vereist. Het
salaris bedraagt f 500f 650
per jaar boven kost, inw.,
bewas9ing en geneesk. De-
handeling. Voor uniform-
kleding wordt gezorgd.
b. LINNENMEISJES en vr.
HULPEN voor het Recre
atiegebouw. Soil, aan de
Geneesheer-Directeur.
Het OOGZIEKENHUIS. Westersingel 107. R'dam,
vraagt zo spoedig mogelijk:
LEERLING-VERPLEEGSTERS
EEN HUISHOUDJUFFROUW
EEN KEUKENMEISJE
EEN WERKMEISJE
Brieven met volledige inlichtingen aan die Genees
heer-Directeur.
De Stichting „WOLFHEZE" te Wolfheze vraagt voor de
verpleging
MEISJES
die willen opgeleid worden voor
VERPLEEGSTER
Opleiding voor Rijksdiploma ziekenverpleging B en eerste
dienstkleding gratis. Nieuwe salarisregeling. Uitstekende
treinverbinding. Soil, aan de Geneesheer-Directeur.
GEVRAAGD
bij J. P. SEGAAR,
Leidseweg 252, Voorschoten
(tramhalte Zilverfabriek)
voor onze kruidenierswin-
voor wijk en winkel. Soil.
Coöp. „ONS DOEL", Haar
lemmerstraat 184, Ledden.
kunnen direct geplaatst worden. Loon volgens
C.A.O. Vergoeding van reiskosten.
Aanbieding:
Lederwarenfabriek S. Scheffer L.zn.
Nieuwe Molstraat 26a28 Den Haag.
LIPS P. 75 TE KOOP
NIEUWE RIJN 103
Telefoon 20024 Leiden.
Te koop aangeboden:
z.g.a.n. eiken houten
merk: Hiftikel, 13 registers,
w.o. doorl. harp. Te bevra
gen: Herenstraat no. 114,
Voorhout.
Te koop aangeboden z.g.a.n.
kl maat, prima stof, en een
TENNIS-RACKET.
Br. onder no. 973 Adv.-Bur.
v. d. BIGGELAAR, Kalver-
straat 35, Amsterdam.
H.H. BAKKERS
Tegen inlevering van 50 kg.
bloem en 3 kg suiker leve
ren wij 350 dubbele rollen
beschuit. Br. no. 6214 bur.
van diit blald.
gevraagd voor Zeeland. Goede verzorging.
AANNEMINGSBEDRIJF RESIDUUM, Kantoor Schone-
bergerweg 58, Telefoon 33378 en Telefoon 33703. Na 18 uur
Telefoon 38036—33703.
NAAIMACHINE
REPARATIES
JAN DERNEE. HAVEN 7
E F F A T HA
Christ. Instituut voor Doofstommen te VOORBURG
Gevraagd met ingang van 1 September a.s. een
voor één der klassen voor jeugdige leerlingen
Acte L.O. of acte voorbereidend L.O. Aan_
vankelijk voor vier maanden. Vaste benoe
ming niet uitgesloten.
Br. binnen één week a. d. Directeur: C. TIMMER.
Gevraagd
KANTOORRUIMTE
iin Leiden, bij voorkeur
Oostzijde; eventueel te rui
len tegen vrij woonhuis te
Wassenaar, bestaande uit 4
kamers, keuken, badkamer
en zolder; huurprijs f 40
p m. Br. aan v. Zuijlen
van Nijeveltstraat 157 te
Wassenaar.
HUIZEN
te koop van particulier
Br. no. 6218 bur. v. d. blad.
GROTE VLIEGFEESTEN op 17 Mei a.s.
ZIE AANPLAKBILJETTEN
Voorverkoop van plaatsbewijzen f 10.f 7.50, f 2.50»
f 2.en f 1.bij B. v. d. Burg, Sigarerahamdel. hoek
Rapeniburg-Noordeinde. Reisbureau Lissone-Lindeman,
Breestraat 36. Inlichtingenbureau V.V.V., Stationsweg 59,
N.V. Het Motorhuls, Morssingel 1B.
^ItllllllllllllllllllllllllllllflIllllllllllllllllllllllllllllllllITH
gevraagd, leeftijd tot 35 jaar.
j Bij gebleken geschiktheid opname in pen-
sioenfonds. Loon 70 ct. per uur met 25 l
toeslag.
N. V WERNINK's BETON MIJ
Hoge Morsweg 148 Leiden
iiiiiimiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiimiiiiimiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiia
VAN DER HEEM N.V. DEN HAAG
vraagt voor haar Montage-atelier
leeftyd 15—30 jaar.
Voor meisjes die flink willen aanpakken; een pret
tige werkkring met behoorlijke lonen in een
nieuwe fabriek.
Sollicitanten kunnen zich dagelijks (behalve Zatei
dags) tussen 2 en 4 uur aanmelden bij Van der
Heem N.V.» Maanweg 254, Den Haag.
af te halen in »,DE PAN" te Wassenaar. Bonnen op
het werk.
J. P. VAN HAASTRECHT
Paets van Troostwijkstr. 23, Tel. 11.93.08, Den Haag.
adverteert in dt
