Gehele Senaat in geweer tegen min. Gielen
Boeren moeten de productie aan 't volk geven
Los - vast
't Verklaarde
jui LEIDSCHE COURANT
DONDERDAG, 8 Mei 1947
OMTRENT INKRIMPING VAN
GESCHIEDENISONDERWIJS
(Van onze Parlementsredacteur)
Gisteravond om half elf kwam minister
Gielen in de Eerste Kamer aan het woord,
na 17 sprekers te hebben aangehoord. Het
spreekt vanzelf, dat hij niet alle sprekers
kon beantwoorden en vandaag verder moet
gaan.
De professoren Woltjes (A.R.) en Donker
sloot (Arb hadden critiek uitgeoefend op
het voornemen van de Minister aan bepaalde
inrichtingen, die opleiden voor bepaalde
M. O.-akten het recht van het afnemen
van eigen examen te geven. De heer Don
kersloot (Arb.) sprak van willekeur; prof.
Woltjer (A.-R.) achtte de wettelijke onder
scheiding van staats- en schoolexamen door
's Ministers voornemen aangetast. Minister
Gielen deelde deze bezwaren niet. De wet
schrijft naar zijn mening niet voor, dat de
examens door een staatscommissie moeten
worden afgenomen, terwijl aan de andere
kant de leraren van de betrokken inrichtin
gen formeel als staatscommissie van bijzon
dere samenstelling kunnen fungeren. De
nieuwe regeling zal dit jaar nog niet van
kracht zijn.
Enkele sprekers, o. a. de heer Zegering
Hadders (Vrijh.), hadden een lans gebroken
voor het achtste leerjaar en nu reeds enige
bezwaren geopperd tegen opschorting van
dit leerjaar tot 1950. De Minister voelde deze
bezwaren ook. Ook hij noemde zichzelf een
warm voorstander van dit onderwijs, maar.
voor het gewoon lager onderwijs zijn er 800
gebouwen tekort en dit jaar groeit het tekort
bijv. weer met 30. Bovendien is er een,
evenmin binnen korte tijd aan te vullen
Zoet gefluit van Soekarno
Het Tweede Kamerlid de heer Palar bracht
een boodschap van Soekarno aan het Neder
landse volk over, zeggende dat een oorlog
geen zin heeft en dat de Nederlanders de 3V2
millioen gulden, die zij dagelijks aan de oor
log uitgeven, liever een maal per week
moesten besteden om goederen aan hiet In
donesische volk te geven.
In de Australische havens lagen grote voor
raden klaar, die door Nederland voor hiet
„Indonesische volk" waren bestemd. Ze ble
ven daar tengevolge van de boycot der
Australische havenarbeiders, die op verzoek*
van Soekarno wordt voortgezet. In zover
heeft Soekarno gelijk, dat de hulp aan de
Indonesiërs van de zijde van de Nederlanders
moet komen. Bij duizenden vluchten zij naar
het door onze troepen bevrijde gebied.
SULTAN VAN PONTIANAK NODIGT
SJAHRIR EN SOEKARNO UIT.
Hamid II, sultan van Pontianak, zal Soe
karno en Sjahrir offieieel uitnodigen om als
vertegenwoordigers der Indonesische repu
bliek de ondertekening van het statuut van
West-Borneo bij te wonen, welke onder
tekening op 12 Mei a.s, te Pontianak zal
plaats hebben.
tekort aan onderwijzend personeel, dat ge
schikt is voor het speciale voortgezette on
derwijs. Daarom is opschorting voor een
jaar of drie helaas nodig.
Van de voorafgegane sprekers kruisten de
heren Donkersloot (Arb.), Molenaar (Vrijh.),
en Woltjer (A.-R.) de degens over de cul
tuurpolitiek.
De heer Algra behandelde behalve het
radiobeleid de kwestie van het geschiedenis
onderwijs op de B-afdelingen der gymnasia.
Minister Gielen loopt met boze plannen
rond, om het aantal uren in de twee hoog
ste klassen belangrijk te verminderen. Het
is tot nu toe zo, dat in deze klassen de
nieuwste geschiedenis wordt behandeld, die
dus voorafgaat aan hetgeen wij dagelijks
aan geschiedenis meemaken.
De heer Algra diende een motie in, mede-
ondertekend door 10 vertegenwoordigers
van alle fracties, waarin er bij de minister
op aangedrongen wordt niet over te gaan
tot de beoogde inkrimping van het geschie
denisonderwijs Op dit punt had min. Gielen
dus de gehele Kamer tegenover zich.
Rest ons tenslotte nog te vermelden, dat
ook prof. Woltjer een motie imdiemide, waar
in de regering wordt uitgenodigd de spoe
dige totstandkoming van een wettelijke
regeling van het bewaarschoolonder wijs te
bevorderen.
Een Amsterdammer ontving een z
zame aanwinst voor zijn menagerie:
Europese moerasschildpad met
twee koppen!
Van 13 t/m. 19 April kwamen in Nederland
41 gevallen van roodvonk en 224 gevallen van
diphterie voor, waarvan in Den Haag resp.
2 en 16 en in Leiden, resp. geen en 3.
ALDUS MIN. MANSHOLT VOOR
HOLL. MIJ v. LANDBOUW
In „Excelsior" in Den Haag hield de Hol
landse Mij van Landbouw gisteren haar
156ste alg. vergadering, die door die voorz.,
de he_r F. den Hartog, werd geopend. Spr
herinnerde aan de grote land- en tuinbouw
tentoonstelling, die in September tg.v. het
eeuwfeest der maatschappij wordt gehouden
en riep de boeren op om niet aan de kant te
blijven staan, doch de organisatie met alle
kracht te steunen.
In de middagvergadering sprak. min. Mans-
holt over „De positie van de Nederlandse
Landbouw". Spr zeide zich bewust te zijn
van de critiek, die op het landbouwbeleid
der Regering bestaat, maar evenals de boer,
moet ook de Overheid vooruitzien. Ofschoon
verschillende gewassen in 1946, het eerste
normale landbouwjaar, nog beneden de ge
wone oogstresultaten bleven, was de tarwe
oogst toah ongeveer gelijk aan die van 1930-
1939, wat neerkomt op 3040 kg per ha. De
hawerproductie is weer op peil, doch voor
rogge en gerst werden resp. 89.6 en 91.5 pet
van het vooroorlogse bereikt. Aardappelen
en suikerbieten echter werden belangrijk
meer verbouwd dan voorheen. De vermin
derde rogge- en gerstopbrengst vindt zijn
oorzaak in kunstmestgebrefc, hetgeen weer
veevoedersgebrek met zich brengt en op de
melk- en vleesproductie terugslaat, die resp.
4,2 millioen ton (tegen 5,4 milllioen) en 3175
kg per koe (tegen 3500 kg n 1935) bedroegen.
De varkensproductie is momenteel 1 milliard
tegen iy2 milliard vroeger en de eieren-
opbrengst is 1,2 milliard tegen 2,3 milliard.
Met deze cijfers is het moeilijk een sluitende
De 96 cM. hoge Shetlandse poney van de heer J. W. van Oosten in Den Haag heeft het leven
geschonken aan een veulentje. Deze gebeurtenis is daarom zoo merkwaardig, omdat het
beestje slechts37 cM. hoog is.
begroting te krijgen, temeer daar het huidige
voedselniveau der bevolking slechts enkele
jaren gehandhaafd kan blijven, wil de ge
zondheidstoestand niet dalen en daarmee de
arbeidsproductiviteit. De boeren moeten dus
een productieverhoging bewerkstelligen, die
aan het gehele volk ten goede moet komen.
Nog een groot deel komt niet in de normale
consumptie. Zo blijft per jaar 400 liter melk
per koe op de boerderij achter, wat neer
komt op een liter melk per persoon per week
extra. Van de 400.000 jaarlijks geslachte
koeien komen er 64.000 niet op de plaats van
bestemming, di. meer dan een maandrant-
soen voor het hele volk. De toestand van de
akkerbouw noemde de min. iets gunstiger.
Dat er tussen Overheid en boeren een ver
schil van inzicht bestaat, bleek wel udt de
discussie, die na de inleiding van de minister
ontstond.
Behandeling vliegtuigrampen
Rijksluchtvaartschool
Op 2 Juni a.s. voor Raad voor de Luchtvaart
De Raad voor de Luchtvaart zal op 2 Juni
in openbare zitting te 's-Gravenhage een
onderzoek instellen naar de ramp van het
K.LJVt.-vliegtuig Ph-TBO, dat op 6 Nov. '46
nabij Croydon in een bos is gevlogen. Ver
der zullen de oorzaken worden onderzocht
van de ongelukken met de vliegtuigen van
de Rijksluchtvaartschool Ph-UAf (op 19
Juli 1946 voor de landing op Gilze-Rijen in
een tolvlucht geraakt en totaal vernield),
Ph-UAK (op 26 Aug. '46 te Gilze-Rijen neer
gestort en verbrand, waarbij de bestuurder
P. L. W. Sodderlacid werd gedood), Ph-UAA
(op 10 Juni '46 te Gilze-Rijen ernstig be
schadigd) en Ph-UBV (op 16 Jan. '47 in
Twenthe neergestort, waarbij de instructeur
vlieger A. F. Postma en de leerling-vlieger
W. Bekker om het leven kwamen).
NASLEEP VAN MUSSERT'S LIJFWACHT
Prins Bernhard heeft gistermiddag op de
3e Alg. begraafplaats te Utrecht een door de
Utrechtse beeldhouwer Jan van Luyn ge
maakt monument onthuld op de graven van
de verzetsstrijders, die op 7 Mei 1945 een
laatste poging ondernamen tot ontwapening
van Mussert's lijfwacht, doch door de Duit
sers werden neergeschoten. Het opschrift
van het monument draagt de versregels van
Ina BoudierBakker: „De strijd gestreden,
de trouw beleden, de dood ontgleden in
eeuwigheid".
ZIJN LEERLINGEN IN APOTHEKEN
VERANTWOORDELIJK.
Naar aanleiding van het vonnis tegen een
19-jarige leerling-apothekersassistente te Rot
terdam, die veroodeeld werd omdat zij abu
sievelijk zwaar vergift in een geneesmiddel
had verwerkt, vroeg het Kamerlid Suurhofl
(Arbeid) de ministers van Soc. Zaken en
Onderwijs, of dergelijke totaal onbevoegde
arbeidskrachten verantwoordelijk gesteld
kunnen worden voor die nalatigheid van d-e
apotheker, een dergelijk vergift volgens voor
schrift in een gesloten kast te bewaren en de
sleutel daarvan zelf of door zijn assistent te
doen bewaren. Hij vraagt voorts een onder
zoek naar aard en omvang van de apothekers-
assistentenopleiding.
Hoeveel houden wij nog van elkaar? Dat
Is de teneur van de polemiek, welke op het
ogenblik wordt gevoerd tussen de Socialis
tische en een deel der R.K. pers in ons land.
Is het op zich zelf al niet bevorderlijk voor
de goede harmonie, zo twee minnend en gaan
polemiseren, het wordt bedenkelijker, als de
V^raag naar de onderlinge liefde zelf daarbij
in het spel komt. En nog bedenkelijker
wordt het, nu tot de polemisten in de pers
de beide fractievoorzitters uit de Tweede
Kamer behoren.
Het was anders zo onschuldig begonnen.
Prof. Romme schreef namelijk, dat „voor een
land-in-nood passender zou zijn: een Kabi
net op bredere ba3is dan wij op het ogen
blik bezitten, een Kabinet, dat niet beperkt
zou wezen tot de steun van alleen de twee
grootste groepen in de Kamer."
Later schreef prof. Romme, dat dit niet
meer was dan een waarheid als een koe,
maar toen had zijn partner, de heer Van der
Goes van Naters, er zich al geducht aan ge
stoten. „Prof. Romme," zei hij, „heeft ge
speeld met de gedachte van het loslaten van
het bestand", iets wat hij zowel „verwon
derlijk" als „gevaarlijk" noemde.
„De KVP", aldus besloot de heer Van der
Goes van Naters, „zal o f moeten verder re
geren met ons en dan „con amore" en zon
der concessies aan de Welter-groep o 1 zij zal
deze samenwerking moeten beëindigen en
naar andere bondgenoten moeten uitzien."
Na deze reactie (hij vergeve ons het
woord) van de heer Van der Goes van Na
ters op het woord van prof. Romme, w?9
het weer de beurt aan de R.K. pers om ver
wonderd te zijn. Prof. Romme haastte zich,
zijn bondgenoot-en-tegenstander-tevens er
opmerkzaam op te maken, dat hij toch ook
geschreven had, „dat, getoetst aan het ur
gentieprogram der KVP, de steun aan het
parlementaire Kabinet-Beel behoort tot de
doeltreffende middelen van een op 's lands
belang gerichte politiek".
Inderdaad, Romme zou niet Romme zijn.
als hij niet de nodige slagen om de arm had
gehouden. Men leze en herleze trouwens
deze zin, die in zijn formulering moeilijk
door een ander geschreven kon zijn. Intus
sen is duidelijk, dat het verlangen van prof.
Romme op dit ogenblik wel enigermate uit
gaat naar een bredere basis, waartoe trou
wens, meent hij, het regeringsprogram alle
gelegenheid biedt. Hij ziet hier een bijzon
dere taak voor elke regeringspartij: „Indien
de basis minder breed is dan zakelijk mo
gelijk ware, moet dit in ieder geval niet aan
een regeringspartij kunnen worden verwe
ten."
Nieuw In dit alles is wellicht alleen, dat
de polemiek nu zij het nog buiten het
parlement door de beide fractievoorzit
ters wordt gevoerd.
Of zou de polemiek tevens een wat don-
zegt de Gasperi. uitzicht
Met Lodewijk van Deyssel zegt de Itali
aanse premier, Alcide de Gasperi ,,ik houd
van het proza....' en hij bedoelt daarmede
Amerika, het enige land. dat rijk aan waar
den, dollars, voedsel, Italië helpen- kan. Men
kan er zeker van zijn, dat de Gasperi óók
van Italië houdt, maar als Christen-demo
craat hindert hem één plaag, namelijk de
telkens terugkerende muskieten-beet van de
communistische ministers in zijn kabinet.
Blijkbaar heeft nu de Gasperi een beetje
azijn geleend van zijn Franse collega Rama-
dier. teneinde het gekriebel van de hinder
lijk rode plekjes op het Italiaansé regerings
lichaam tegen te gaan. De Franse kabinets
crisis, die leidde tot het elimineren der com
munisten, doet namelijk haar invloed gelden
op de Italiaanse politiek. De Gasperi houdt
van Amerika en niets is er, dat deze rijke en
machtige bloedverwant, die in Stalin het
grote gevaar ziet, zo aangenaam kan stem
men, als een „democratisch" Italië. Voor
enige dagen had de Gasperi dan ook een
onder-onsje" met de president van Italië,
Enrico de Nicola, over de noodzakelijke ver
breding der regeringsbasis en stelde hij tij
dens dit aangename onderhoud de porte
feuille-kwestie. De communistische muskie
ten zijn daarover zéér gebeten op de Gasperi
en ten einde voor het ogenblik niet teveel
politieke „hocus-pocus" te veroorzaken, wil
de Gasperi voorlopig nog wel premier blij
ven. Het verbreden der regeringsbasis kan
tengevolge hebben, dat de muskieten zich
terug trekken en misschien zou de meer
links staande Nenni zich bij de communisten
aansluiten, hetgeen een zware versperring
zou betekenen op de Christelijk-democra-
tische rails. Om met een dusdanig kabinet te
kunnen regeren, zou minstens een „motie van
vertrouwen" noodzakelijk zijn, vooral om
reden, dat het er economisch en financieel in
Italië zeer somber uitziet. Over het econo
misch programma der regering zullen wij
spoedig wel het een en ander vernemen. De
Gasperi is beangst, dat er in Italië een lin
ker of een rechtse dictatuur zal ontstaan,
waarvoor de voedingsbodem, namelijk hon
ger en ellende aanwezig is. De toerist merkt
daar in Rome natuurlijk weinig van, even
min als in Parijs, maar de grote prijsstijging
maakt het onmogelijk, dat men met de
slechts matig verhoogde lonen en salarissen
kerder ondertoon gekregen hebben? Men zou
dit kunnen afleiden uit enkele opmerkelijke
passages uit het (R.K.) ,3rabants Nieuws
blad", dat weliswaar meent, dat de leiding
der KVP op het ogenblik de „bestaans
grond der samenwerking" niet in twijfel
trekt, maar daaraan deze zinnen doet voor
afgaan
„Niet te ontkennen valt, dat bij de P. v.
d. A., om welke redenen dan ook, een ten-
denz bestaat om terug te grijpen naar de
vroegere socialistische beginselen. De schrap
ping van enkele paragrafen in haar begin
selprogram (met name die over het eigen
domsrecht en over de vrijheid van gods
dienst), legt daarvan oa. getuigenis af. En
het mag toch niet verwonderlijk heten, dat
zoiets speciaal in Katholieke kring met op
lettendheid en niet zonder bedenkingen
wordt gadegeslagen."
„Wat voorts de Indië-politiek betreft: men
mag zich in de P. v. d. A. al ongerust tonen
over de actie-Weiter (overigens een mis
plaatste ongerustheid, naar onze mening),
daartegenover staat, dat de Katholieken op
hun beurt niet geheel overtuigd zijn van de
bereidheid in het andere kamp om vast te
houden aan wat uiteindelijk met Linggadjati
ls overeengekomen."
Tot zover het R.K. blad. Het schijnt soms
wel, of ook in de politiek kleine geschenken
de vriendschap moeten onderhouden. Maar
in de afgelopen dagen hebben de minnenden
elkaar wel een fris „bouquetje polemiek"
geoffreerd.
Vlaggetjesdag op Scheveningen
Was het eerst de bedoeling, dat de Sohe-
veningse vissersvloot op 13 Mei in de
avonduren voor de haringvangst zee zou
kiezen, thans is bepaald dat de loggers in
de-morgenuren tussen 8 en 9 uur uitva
ren. De Zondag daarvoor zal de hele
vloot, bestaande uit ongeveer 80 schepen,
feestelijk gepavoiseerd worden, zodat
daardoor een oud gebruik, de vlaggetjes
dag", weer in ere hersteld is
kan rondkomen. Een slechte economie, ge
ringe perspectieven, voedselschaarste openen
de deur voor een dictatuur, zooals men dit
verschijnsel ook na 1918 heeft kunner con
stateren, zij het dan, dat thans deze dicta
tuur vermoedelijk een Russisch etiket zou
dragen, alhoewel na de ondertekening van
het Italiaanse vredesverdrag de nationale
rouwdag van Italië het ,,leve de Duce"
niet van de lucht was. Het macaroni
schoteltje van het Italiaanse vredesverdrag
is wel heel erg aangebraad opgediend, want
blijkbaar heeft niemand er trek in. In Italië
werd toen de zitting der constituerende ver
gadering geschorst, studenten hielden beto
gingen en deden een aanval op de Zuid-
Slavische legatie, terwijl men demonstreerde
voor de .Engelse en Amerikaanse ambassa
des. Enig succes had deze kenneijke afkeer
van de aangebrande macaroni wel, want
Labour stelde direct een hoeveelheid En
gelse piccalilly ter beschikking om de bittere
smaak wat weg te nemenmen wilde het
Italiaanse vredesverdrag herzien! Op 10
Februari '47 werden de vredesverdragen on
dertekend voor de vijf landen, die als As-
satellieten tegen de Geallieerden de oorlog
voerden en na kennisneming der voorwaarden,
meenden wij niet, dat aan deze producten
van de oorlogscuisine een veelbelovende toe
komst beschoren zou zijn. Men zal zich her
inneren, dat er na de ondertekening nog een
tussenstadium bleef van negentig dagen, om*
dat de verdragen nog geratificeerd moesten
worden en de diverse parlementen er hun
foedkeuring aan hechten; het betrof de ver-
ragen voor Hongarije, Roemenië, Bulgarije,
Finland en Italië. „Faute de mieux" werden
allerlei grensregelingen getroffen, die men.
nog niet als definitief behoefde te beschou
wen, zoals zulks het geval was met de vrij
staat Triëst. Een vredesverdrag wordt niet
voor de eeuwigheid gedicteerd en dynami
sche politieke en economische wetten kun
nen de bindende bepalingen van een vredes
verdrag in de practijk weer te niet doen.
Maar voor het ogenblik althans is zoon ver
drag een baken in zee. Wat echter te zeg
gen van Amerika's houding, waar de Senaat
nu reeds aarzelt het Italiaanse vredesverdrag
te ratificeeren. Truman is een man met een
wil en een vuist; James Byrnes, de vroegere
minister van buitenlandse zaken en Mars
hall, die thans als zodanig fungeert, zijn fi
guren van formaat. De vijf vredesverdragen,
waarop wij doelden, werden o.a. door een
Amerikaans minister van buitenlandsche za
ken mede bekokstoofd en achteraf blijkt nu,
dat er voor de bekrachtiging van het Itali
aanse in de Senaat, vermoedelijk geen meer
derheid is. Marshall voelt zich gekrenkt en
zijn aanzien geschaad, terwijl men er zeker
van kan zijn, dat de wereld in de Ameri
kaanse leiding het vertrouwen zal verliezen
en feitelijk de hele wereldpolitiek op losse
schroeven zou komen te staan. Wil de Ame
rikaanse Senaat Italië .after all" gunstiger
voorwaarden verstrekken, als de Gasperi de
rode muskieten verwijdert? Maar hoe zou
Moskou hier op reageerenTruman staat
achter Marshall en het is duidelijk gebleken,
dat men door met de ratificatie te wachten,
tot óók inzake Duitsland en Oostenrijk een
oplossing verkregen is; dus de zaken op
hun beloop te laten, de positie van Marshall
onmogelijk zou worden. Ook inzake Triëst is
een spoedige ratificatie geboden. Dit soort
van Macchiavellisme van de Amerikaanse
Senaat, nadat een vredesverdrag getekend
is, zou Moskou's negativisme slechts aanwak
ker en.
