Plannen voor 300.000 Pond St. werkkleeding Van doorkruising der politiek geen sprake In Makassar had men het niet over de Kroon 't Verklaarde I uitziekt NIEUWE JLEIDSCHE COURANT. S DONDERDAG. 24 APRIL 1M7 Debatten over de corruptie-interpellatie in de Tweede Kamer ERNSTIGE KNOEIERIJEN, DOCH GEEN VERONTRUSTING (Van onzen Parlementsredacteur) De tweede dag van de knoeierijen- en corruptie-interpellatie heeft, behalve den heer Joekes, nog een zevental Kamerleden op het spreekgestoelte gebracht, die allen hun zienswijze over de bestaande misstanden en de bestrijding daarvan, ten beste hebben gegeven. De heer Joekes (arfo.) was vrijwel voldaan door hetgeen door de Ministers was verteld. De heer Korthals (vrijh.) roemde hem om de objectiviteit, waarmee de vragen waren ge steld, een lof, waarmee ook de heer Beer nink' (c.h.) instemde. Deze laatste was blij, dat de heer Joekes de democratische gevoe lens ten volle ontplooide en deze ernstige zaak in het openbaar behandeld wenschte te zien. Een heel andere houding dan die van den heer Hofstra, die de regeering gevraagd heeft, de critiek op het financieele regee- ringsbeleid van de banken te smoren. Het was vooral de heer Sassen (KVP) die wees op de geestelijke oorzaken van den zwarten handel, ontduiking en corruptie. Het materialistische egoïsme voert hoogtij en er is te weinig naastenliefde en vooral gemis aan verantwoordelijkheidsbesef. Daarom zal alles er op gericht moeten zijn. de beroeps ethiek weer te verbeteren. Evengoed als col laborateurs worden „weggezuiverd" moeten degenen, die zich in zwarte practijken onso ciaal en daarom onvaderlandslievend hebben gedragen van bepaalde functies kunnen wor den uitgesloten. Een redeneering. waar in derdaad veel vor te voelen is. Zoowel de heer Sassen als de nee ren Smeenk (a.r.) en Korthals (vrijh.) merkten op, dat de groote overheidsbemoeiing op velerlei terrein de ontduiking in de hand werkt. De heer Sassen achtte daarom een zoo spoedig mogelijke tot standkoming van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie noo- dig die veel maatregelen ter uitvaardiging en uitvoering van de Overheid kan overne men. Dan zal er heel wat overbodigs kunnen verdwijnen, daar nu bij verschillende rijks- bureaux eikaars onmisbaarheid pogen te de- monstreeren. Het lijkt op het oogenblik vaak meer op een sociaal-economische bureaucra tie dan op een sociaal-economische demo cratie. De heer Smeenk (a/1.) bepleitte ook vergaande vermindering van de overheids bemoeiing, omdat veel maatregelen niet kun nen worden gehandhaafd, tenzij Nederland in een politie staat ontaardt. Dergelijke, niet te handhaven maatregelen ondermijnen het gezag. Ook de heeren de Ruiter (c.h.) en v. d. Zanden (KVP) bepleitten inkrimping van het ambtenarencorps en opheffing, waar ©enigszins mogelijk van distributie-maat regelen. De ministers Huysmans, Mansholt en v. Maarseveen repliceerden; minister Lieftinck was niet aanwezig. Minister Huysmans nam het leeuwenaandeel voor zijn rekening. Hij deelde o.m. mede, dat voor 300.000 pond ster ling aan deviezen zal worden besteed aan den import van werkkleeding. Wat de cor ruptie betreft sloot hij aan bij den heer Smeenk, die meende, dat de geruchten hier over stellig overdreven waren. Dat de heer Beernink sprak van corruptie aan de orde van den dag" noemde de bewindsman een dichterlijke overdrijving. De oude traditie van onkreukbaarheid, die bij een groote kern nog gevonden wordt, moet weer geheel wor den hersteld. Een methode om hiertoe te ge raken is, dunkt ons, onverbiddelijke publi catie van alle gevallen van corruptie en mal versatie, zonder aanzien des persoons, ge paard met zeer straffe maatregelen. De heeren Beernink (c.h.) en Wagenaar (comm.) hadden nogmaals de opheffing van het bijkantoor van het C.D.K. te Hattem ter sprake gebracht. De heer Haken (comm.) had lang geleden hierover schriftelijke vra gen gesteld en het wachten was nog steeds op antwoord. Minister Huysmans kan soms zeer huiselijk en naief antwoorden. Ook nu weer: hij hoefde hier niet aan herinnerd te worden: de zaak wordt zeer ernstig onder zocht en een uitvoerige uiteenzetting is te wachten. Minister Mansholt vertelde nog iets over het goede verloop van de eierlevering en de verbetering in de varkenslevering, terwijl als laatste spreker (voor hoogstens tien Kamer leden) minister van Maarseveen o.m. ver telde. dat alleen al in Den Haag wekelijks 400 éi 500 brieven uit het buitenland door den Officier van Justitie, na machtiging van den Rechter-Commissaris worden geopend; deze brièven zijn „verdacht" in verband met mo gelijke deviezensmokkel. Handig was 's mi nisters repliek aan den communist Wage naar, die had opgemerkt dat een betere mo raal alleen te verkrijgen is in een klasse- looze maatschappij. Evengoed, aldus de be windsman, kunnen wij zeggen: in een maat schappij met maar één sexe in plaats van twee. Overigens zit men in Rusland met de zelfde moeilijkheden, getuige een door den minister geciteerde radio-rede van een Sow- jet-zuiverings-volkscommissaris. Ook daar, in de zgn. klasselooze maatschappij moesten strenge maatregelen getroffen worden. De eindindruk van deze interpellatie, die niets sensationeels bracht, en feitelijk ook niets nieuws, meenen wij te kunnen samen vatten als volgt; er zijn ernstige knoeierijen op allerlei gebied, practisch onvermijdelijk in den huidigen tijd van schaarschte en daar mee vebandhoudende maatregelen tenge volge van een gedevalueerde moraal, doch verontrustend is een en ander niet. De maat regelen van de regeering hebben succes. De ingewikkeldheid van het probleem en de veelsoortigheid der overtredingen, alsmede de vindingrijkheid van het menschelijke egoïsme zijn echter oorzaak, dat het onmo gelijk is. het euvel volkomen den kop in te drukken tenzij iedere Nederlander voort durend een (onkreukbare) politieagent naast zich heeft! Eind 1947 wordt zout-industrie te Boekelo stopgezet In verband met belangrijke uitbreidings plannen. Voligens de „Ned. Transport Crt." bestaan bij de Kon. Ned. Zoutindustrie te Hengelo belangrijke uitbreidingsplannen, die zoowel het chemische, als het zoutbedrijf betreffen. De uitbreiding houdt verband met de stop zetting van de zoutindustrie te Boekelo en ook met de omstandigheid, dat de oorlog uit breiding van het bedrijf langen tijd onmoge lijk maakte. In verband hiermede zal een nieuw gebouw worden opgetrokken. Zooals de zaken thans staan, hoopt men tegen het ©inde van 1947 de nieuwe afdeeling bedrijfsklaar te hebben. Tegelijkertijd zal dan de stopzetting van de fabriek in Boekelo een feit worden. 100.000 Arbeidscontractanten bedreigd met ontslag Op de gisteren te A'dam gehouden ver gadering van den Alg. Bond van Arbeids contractanten in Overheids- en Semi-Over- heidsdienst, wezen de heer A. v. d. Windt en P. Rietveld op de moeilijkheden van de bijna 100.000 arbeidscontractanten. Nu het de hoogste tijd is, dat het ambtelijk appa raat tot behoorlijke proporties wordt terug gebracht, moet, volgens spreker, de kern van vast en zgn. tijdelijk personeel worden aangevuld met arbeidscontracten, waarvan er zijn, die van 5 tot 20 jaren ervaring heb ben. Deze menschen worden thans bedreigd met massa-ontslag op een termijn van en kele weken, zonder een wachtgeldregeling. Bij overlijden krijgen de nabestaanden slechts twee weken salaris uitbetaald. REGEERINGSMAATREGELEN NIET GESABOTEERD (Vervolg van Pag. 1) Wie van oordeel zou zijn, dat bankdirec teuren alleen critiek op het Regeeringsbeleid oefenen, omdat er thans een socialistische minister van Financiën is, zou zich deerlijk vergissen. Voor den oorlog, toen er geen so cialistische ministers waren, spraken zij zich evenzeer over de Regeeringspolitiek uit. De monetaire politiek der Regeering voor den val van den gulden en het beleid op het stuk der zoogenaamde vaste lasten waren toen ook in hun kring voorwerp van veelvuldige cri tiek. Wanneer dergelijke „critiek doorkruisen van het Regeeringsbeleid is, dan heeft ook de Regeering, waarvan ik zélf déél heb uit gemaakt, ernstige reden gehad zich daarover te beklagen. Het is echter geen oogenblik bij ons opgekomen, dat deze vrijheid aan ban den moest worden gelegd. Men ziet, dat ik dus ook op dit punt geen reden heb om het „regiem-Colijn-Oud", waarin de partijvoor zitter nog blijkens zijn laatste rede te Rotter dam, niet veel goeds heeft kunnen ontdek ken, te verloochenen. Het is intusschen naar mijn meening on juist hier van doorkruisen van het Regee ringsbeleid te spreken. Daarvan is alleen sprake, wanneer maatregelen, door de Regee ring voorgeschreven, worden gesaboteerd. Niemand kan dit echter den banken verwijten. Zij hebben, om twee belangrijke voorbeelden te noemen loyale toepassing gegeven aan de blokkeeringsvoorschriften en de effectenregi stratie, ook al hadden zij op deze puruten wel eens andere inzichten dan de Regeering. Het is waar, dat een aantal ietwat opgewonden beursheeren naar aanleiding van een uitla ting van den minister van Financiën, die hun niet zinde, het woord beurss taking hebben laten hooren. Maar de verantwoordelijke be stuurders hebben daarvan niet willen weten en van een staking is niets gekomen. Als de redacteur geen sterker argumenten kan aan voeren dan die hypothetische staking, betee- kent zijn betoog op dit punt niet veel. Zeer bedenkelijk is het, dat men nu in onzen kring klanken hoort opgaan, die deze critiek willen smoren door het bankwezen te socialiseeren of althans onder toezicht te plaatsen. Als het algemeen belang hier socialisatie of toezicht vordert, zal dit natuurlijk moeten gebeuren. Dit is echter een zaak op zichzelf en allerminst een eenvoudige zaak. Wie zou meenen, dat alleen reactionnairen zich tegen socialisatie van het bankwezen kunnen ver zetten, leze eens het socialisatierapport der SJ5.A.P. De mannen, die dit rapport opstel- SCHERMERHORN SPREEKT TOT OOST-INDONESIE Ten aanzien van de redevoeringen, welke bij de opening van het Oost-Indonesische parlement te Makassar werden gehouden, merkt men zoowel van Nederlandsohe, als van Indonesische zijde op, dat in geen enkel opzicht gerefereerd is aan de Kroon. Even eens is het opgevallen, dat de beide volks liederen niet werden gespeeld. Bepaalde Nederlandsche kringen achten de formuleering van den premier, Nadjamoed- din, waarbij hij gezegd heeft, dat een even- tueele vervanging van dr Van Mook een psychologische fout zou zijn, alleronge lukkigst. In een toespraak over Radio Makassar zeide prof. Schermerhom gisteravond, dat hem gebleken was, dat onder de menschen in Oost-Indonesië 'n gezond inzicht en 'n ern stig begrip voor de moeilijkheden heersdhen, waarbij de ontwikkeling van de laatste vijf maanden zeer opmerkelijk is. ,J>eze staat", aldus prof. Schermerhom, „wil samenwer ken in de federatie, doch indien men er on verhoopt niet in slaagt de geprojecteerde federatie te verwezenlijken, dan zal Oost- Indonesië competent zijn zelf zijn zaken te regelen". Een Jaar hebben de Indo-Europeanen nog den tijd.... Volgens „Ass. Press" hebben de Indo- Europeanen, Chineezen, ea., die in Ihdië geboren zijn en op Java of Sumatra wonen, nog één jaar den tijd, om een beslissing te nemen over de vraag, of zij het republikein- sehe burgerschap wensohen te verwerven. Het republikeinsühe parlemnt besloot n.l. voor het overleggen van bezwaren uiterlijk tot 10 April 1948 te wachten De Krakatau rommelt weer De bemanning van een Nederlandsohe tor pedo-jager heeft geconstateerd, dat de krater van het eiland Krakatau weer een stuk boven den zeespiegel is komen te liggen. In een tijdruimte van een uur heeft men twee vrij sterke onderzeesche uitbarstingen kunnen waarnemen. De activiteit van de vulkaan schijnt voor de bewoners van Java en Su matra vrij verontrustend te zijn, aldus ,,Ass. Press" Twee Ned. vliegers tenslotte terug De twee Ned. vliegers, die een noodlanding te Buitenzorg hebben gemaakt, zijn tenslotte naar Batavia teruggekeerd, nadat zij een week lang de gast van de Indonesische offi cieren in Poerwakarta zijn geweest. Zij vertelden, dat na de noodlanding onge regelde Indonesische troepen op hen gescho ten hadden, doch dat zij daarop door de republikeinsche autoriteiten onder bescher ming waren genomen.. Te Batavia waren op 1 Januari 51 lagere saholen met 429 leerkrachten en 11.733 leer lingen.Het gebrek aan leermiddelen is schrik barend. den, zal men moeilijk van reactionnaire ge zindheid kunnen verdenken. Welnu, zij waar schuwen ernstig tegen een algemeene sociali satie van het bankwezen en waren voor de gevaren aan het nationaliseeren der Neder landsche Bank verbonden allerminst blind. Dat een regeling van het toezicht op het bankwezen biet kan worden gemist, is ook mijn meening. Maar als men dit toezicht wil gaan gebruiken om de vrije meeningsuiting der bankdirecteuren te gaan belemmeren, dan acht ik dit een hoogst gevaarlijk streven. Dan zou immers blijken, dat zij gelijk heb ben, die van socialisatie gevaar duchten voor de geestelijke vrijheid en dan zou die sociali satie een heel leelijk ding zijn. Wij moeten oppassen, dat wij in onzen kring met de persoonlijke vrijheden niet lichtvaardig omspringen. Een symptoom daarvan vond ik ook in den eisch, dat voor den dienst in Indonesië geen ambtenaren zul len worden uitgezonden, die niet van harte met de Regeeringspolitiek instemmen. Dien eisch mag men niet stellen. Natuurlijk moet men van de ambtenaren verlangen, dat zij loyaal medewerken, om de Regeeringspoli tiek uit te voeren. Dit is niet anders dan ambtelijke plicht. Maar instemming vragen gaat veel te ver. Het stellen van dien eisch zou de consequentie met zich brengen, dat Actrice ivil met haar criticus gaan duelleeren De Fransche actrice, Lise Merville, heeft den criticus Roger Drones tot een duel op vuurwapenen uitgedaagd, daar hij haar had beschreven als een skelet, welks petieterig gebarenspel gelijkt op dat van een harlekijn. Het .skelet" is eohter een uitstekend schutter. als een Kabinet aan het bewind komt, dat een geheel andere politiek wil volgen, ook de ambtenaren door andere worden vervangen. Deze Amerikaansche methode hebben wij in Nederland nooit gekend en moeten wij hier ook niet invoeren. Tenslotte nog een enkele opmerking over de taak der overheid ten opzichte van de cultuur. Hier verneem ik uit onzen kring ook nu en dan klanken, die tot waakzaamheid manen. Men spreekt van de taak om het volk op te voeden in wat men dan noemt socialis- tischen zin. Het Socialisme, zoo zegt ipen, moet zijn stempel op de cultuur drukken. Voor zooveel men wil trachten dit doel te bereiken door de vrije werkzaamheid der partij en haar in stellingen bestaat daartegen niet het minste bezwaar. Maar als men de overheid in dit werk wil gaan betrekken, moet men er zich toch goed rekenschap van geven, welke taak hier de hare is. Van wat men noemt actieve cultuurpolitiek, ben ik een overtuigd voor stander. Ook ik zie op het terrein van we tenschap en kunst voor de overheid een be langrijke taak. De taak om het goede te steu nen. Er aldus toe bij te dragen, dat aan het volk het goede geboden wordt, opdat het leere het goede te waardeeren en het minder goede te mijden. Dit moet echter alles ge schieden in een sfeer van geestelijke vrij heid. Dat wil zeggen zonder oveiheidsmorao- polie, dus met het volle recht voor anderen om, binnen de grenzen van openibare orde en goede zeden, iets anders te brengen dan de overheid brengt of steunt. Ik trek hier een vergelijking met het onderwijs. Hoe meer de overheid kan doen voor h.et openbare onder wijs, hoe beter. Doch daarnaast volledige vrij heid wettelijk en feitelijk voor het bij zonder onderwijs. Met het overheidsmonopo- lie op het stuk van het onderwijs hebben wij in. het verleden slechte ervaringen opgedaan. Laat ons daarom zorg dragen, dat wij op het stuk der cultuurpolitiek niet in een soortge lijke fout vervallen. Ik ben er niet zeker van. dat allen in onze partij de eischen der vrij heid op dat gebied voldoend*» onderkennen. De gedachten, die ik in dit artikel heb neergeschreven, zijn gedachten, die steeds geleefd hebben in mijn oude Vrijzinnig- Democratische Partij. Ik houd mij overtuigd, dat zij nog steeds leven in de harten der vroegere vrijzinnig-democraten, die medege werkt hebben aan de oprichting der Partij van de Arbeid. Ik wensoh niets liever dan dat die oude vrij zinnig-democraten zich thuis zullen blij ven gevoelen in de nieuwe partij. Daarom heb ik gemeend dit waarschuwende woord te moeten Laten klinken". Koreaansche „surprise' van Moskou. Onlangs wezen wij er op, dat de Russische politiek steeds voor verrassingen zorgt, zich sterk camoufleert en sfinxachtige allures aanneemt. Zij gaat sprongsgewijze voor waarts, maar weet te retireeren, te zwijgen en zelfs concessies te doen. als men die niet meer verwacht. Dit plotselinge, verrassende element demonstreert zich nu weer, waar Molotow inzake Korea een nieuw geluid doet hooren, dat echter nog niet de beteekenis behoeft te hebben van een nieuwe lente, Molotow en Marshall fungeerden reeds, sinds langen tijd, als Koreaansche koorddansers eo dit koord hield de spanning niet uit. De schriftelijke behandeling van het Korea- vraagstuk werd afgebroken en het is Molo tow, die blijkbaar de RussischAmerikaan- sche commissie weer aan elkaar wil lijmen, teneinde een voorloopige regeering voor een „vrij en onafhankelijk" Korea voor te berei den. Onlangs wees Marshall in een ironisch schrijven Molotow er op, dat Korea maar matig geprofiteerd had van de schikkingen, die men te Yalta, en later te Moskou ge troffen had. öorspronkelijk hadden Amerika en Rusland er vrede mee, dat Korea verdeeld werd in een noordelijke en een zuidelijke zone, welke door Amerikaansche en Russische troepen werden bezet. Maar, evenals m Duitschland, bleek al spoedig, dat deze me thode een gevaar opleverde voor de politieke stabiliteit van het land en de herleving der economische welvaart. De noordelijke zone. onder controle der Sowjets, telde slechts ééa derde der totaal-bevolking, maar bevatte de meeste industrieele hulpbronnen, terwijl de zuidelijke, bezet door de Amerikanen, en veel talrijker bevolkt, het voedsel kon ver schaffen, maar behoefte had aan brandstof. Veertig jaar lang, waren de Koreanen door de Japanners onderdrukt geworden en er was dus voor de bezettende mogendheden aanleiding genoeg, hier in het belang der Koreanen samen te werken. Het tegenover gestelde gebeurde, want het kwam tot een breuk in de RussischAmerikaansche com missie van samenwerking, terwijl juist de be doeling was, dat die commissie als een soort van „super-orgaan" zou fungeeren, geduren de den tijd van vijf jaar, dat Korea zou worden klaargestoomd voor onafhankelijk heid, onder voogdijschap, komende van de Ver. Staten, Rusland, Engeland en China. Bedoelde commissie had tot taak een voor loopige Koreaansche regeering samen te stel len, in samenwerking met afgevaardigden van de Koreaansche „democratische par tijen". De Russen gingen het begrip „demo cratisch" interpreteeren en de poppen aan het dansen! De voorbereiding voor de vol komen onafhankelijkheid van Korea was voorloopig van de baan. Het spreekt vanzelf, dat óók hier weer de controverse Amerika Rusland sterk tot uiting kwam. Men ge raakte in een impasse en de Russisch—Ame rikaansche commissie ging om zeep. De twee zones bleven onder geheel gescheiden be heer. De noordelijke werd een Stalinistische Sowjet-staat en de zuidelijke kreeg een embryonale democratische volksvertegen woordiging, maarde Amerikanen werden. in deze pogingen gehinderd door een troep communistische reclame-makers" voor Mos kou. die het voordeel hadden als „ondergrond- sche verzetslieden" in den oorlog tegen Japan een deel der bevolking op hun hand te heb ben. Tusschen de Amerikaansche bezettings autoriteiten en de bevolking in hun zone, vlotte het niet bijster meer en, volgens dé Times, zou een delegatie van' de „Wereld federatie der Trade Unions" zich critisch hebben uitgelaten over het verschil in hou ding tusschen de leiders in de Russische en de Amerikaansche zone, toen die delegatie en fabrieken bezocht. De Koreanen zelf zijn zeer gekant tegen voortzetting van het hui dige regiem en wenschen onafhankelijkheid, zoodat tenslotte slechts een handjevol com munisten hen daar in tegenwerken. Ook op de groote Aziatische Conferentie te Delhi hebben afgevaardigden van de zuidelijke zone hun verlangens naar autonomie te kennen gegeven. Afgevaardigden van de noordelijke, dus onder Russisch beheer staande zone) waren te Delhi niet aanwezig, maar zij zullen stellig niet minder patriottisch" zijn. Korea mag in het streven naar onafhankelijkheid niet gedwarsboomd worden door wrijving tusjgchen de bezettingsautoriteiten onderling, nadat het van Japan bevrijd werd. Het was Marshall, die opnieuw pleitte voor een „com missie van samenwerking" en te kennen gaf, dat Amerika zijn verplichtingen jegens Korea zal nakomen. Molotow beschuldigt nu, 1a Russe, de Amerikanen en keert de zaak om: in de Amerikaansche zone zouden duizenden arrestaties van „democraten" hebben plaats gehad! Wij dienen af te wachten, in hoe verre Moltow's voorstel weer geen camou flage is. Schuilt er geen addertje onder het Sowj et-gras? Een pleidooi voor de oorlogsbuit- slachtoffers Zij zullen een offer moeten brengen. Zooals wij reeds gisteren in het kort meld den. keurde de Eerste Kamer het wetsont werp, houdende voorzieningen van onder den vijand aangetroffen goederen, goed. Mej. Tjeenk Willink (Arbeid) brak een lans voor de „oorlogsbuitslaohtoffers". Zij zagen zich goederen door de Duitsehers ont nemen, die de geallieerden later als oorlogs buit in beslag namen en aan vierden ver kochten tegen een hoogeren prijs dan de ver goeding bedroeg, die de oorspronkelijke eige- aars ervoor ontvingen. Is het niet mogelijk en een aanvullende uitkeering te geven? oo vroeg zij. Neen antwoordde minister Lieftinck. Deze mensohen zullen een veer moeten laten, om dat tiet amfotelijtk apparaat niet in staat is alle oorlogsbuitg©vallen te onderzoeken. Ove rigens zal het wetsontwerp „Nadere regeling oorlogsschade" een zg. „hardheidsclausule" bevatten, die het verleenen van aanvullende uitkeeringen mogelijk maakt voor die geval len waar een nijpende behoefte bestaat. Het aantal Indonesiërs te Bandoeng ia op 1 April tot 80.263 gestegen. Dagelijks stroo men de vluchtelingen binnen, in lompen en overdekt met huidziekten. Velen z(jn vel over been.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1947 | | pagina 3