Wij moeten met Z.-Afrika van cultuur wisselen
Amerika onthulde eenige geheimen te vroeg
De uitverkorenen voor t Europeesche elftal
Journalisten moeten
zwijgen
NIEUWE LHD8CHE COURANT
DINSDAG 28 MAART 1MI
In Waalwijk is een nieuwe industrie gevestigd, n.L die voor schoenfournituren, waarvoor
we steeds geheel op Duitschland waren aangewezen. Een kijkje in de moderne fabriek.
ALDUS DE DICHTER JAN
GRESHOFF
(Van een onzer verslaggevers).
In Zuid-Afrika staat de geheele cultuur
aan een begin en de kunstenaars weten het.
Zij hebben echter den wil om te bereiken en
zij zullen ook steeds voortschrijden op den
weg naar het gestelde doel. In het bijzonder
op letterkundig gebied is reeds veel bereikt,
aldus de onlangs uit de Unie teruggekeerde
dichter Jan Greshoff gisteravond in het
Haagsche Diligentia voor het letterkundig
genootshcap „Oefening Kweekt Kennis". In
d»e jaren, die Greshoff in de Unie doorbracht,
maakte hij kennis met alle vormen van het
cultureele leven. Hij 'ham op velerlei gebied
een cultuurhonger waar, die door zijn eer
lijkheid nooit blasé werd.
Na in 't kort verschillende andere cultuur
vormen te hebben besproken, kwam de dich
ter aan het onderwerp van zijn lezing: „De
literatuur in Zuid-Afrika". Niet alleen voor
de letterkunde, maar ook voor het geheele
dagelij ksche leven is de Bijbel van den
,,Grooten Trek" af de bron geweest, waaruit
de Zuid-Afrikaander telkens weer putte.
De groote eenzaaimheidtorengende uitge
strektheid van het land, gaf den bewoners
een meditatieve mentaliteit en het leven
glijdt voort in een langzaam tempo. Men
heeft nog tijd om te leven. Nooit wordt een
werk van een Z.-Afr. kunstenaar in haast
geboren. Onbewust zonder polemieken, vol
trok zich dan ook de Air. „beweging van '80"
met den dichter N. P. van Wijk Louw (geb.
1906) als de groote vernieuwer, die met z'n
werk een wereldpeil bereikte. Andere voor
name literatuur-vertegenwoordigers zijn Eli
sabeth Eybers (geb. 1915) en San giro (A. A.
Pienaar. v
Nederland heeft in de jaren na 1902 niets
gedaan om de verengelsching van de Unie
door het zenden van boeken. e.d. te helpen
verhinderen, terwijl de Afrikaanders met
kracht streden en bereikten, dat in 1926 het
Afrikaansch officieel als taal werd erkend.
Deze quasi-omverschilldgheid is ons wel kwa
lijk genomen en, zoo zeide Greshoff. wij zul
len in de komende tien jaar een onderlinge
blijvende cultuurtoand moeten leggen. Indien
dit niet gebeurt, dan zal dit nooit weer kun
nen geschieden. In Z.-Afrika hebben Van
Wijk Louw en enkele anderen een bundel
same .gesteld .Tusse die Engtes", waaruit het
fonds werd gevormd om A. Roland Holst in
staat te stellen momenteel met groot succes
door de Unie te reizen. Oud-min. v. d. Leeuw
vertrekt binnenkort, dr K. H. E. Gravemeijer
is reeds vertrokken en Anthonie Donker zal
in Febr. 1948 Afrika bezoeken. Dit alles
wordt niet-officieel of semi-officieel gere
geld en Greshoff vroeg zich aan het eind
van z'n boeiend betoog af, of wij Nederlan
ders niet gezamenlijk in staat zouden zijn om
een bedrag van f 7000 bijeen te brengen om
een prominente figuur als bv. N. D. v. Wijk
Louw, voor enkele maanden naar ons land,
het stamland, te krijgen, teneinde zoo tot
een wederzijdsche „goodwill" te komen.
Ben v. Eijsselsteijn, voorz. van het Afr.
Genootschap, antwoordde Greshoff, wiens
vrouw vóór de pauze enkele gedichten voor
droeg, dat hier te lande reeds een groote be
langstelling voor Z.-Afrika bestaat en wij
zeer zeker in staat zijn om vertegenwoordi
gers naar Nederland te krijgen.
En dat zijn wij ook!
Dir. „Ochtendpost" naui redactio-
neele bescheiden in beslag
Hoofdredacteur voert hort geding voor
A'damsch Hof.
Gistermiddag heeft de president van het
Amsterdamsche Gerechtshof in kort geding
de zaak behandeld van den beer L. A.
Rodrigues Lopes, hoofdredacteur van „De
Ochtendpost", tegen den heer J. Kappee van
wien hij de exploitatie van het blad in pacht
had. Ontevreden over het beleid van den
heer Lopes, had de heer Kappee zich toegang
verschaft tot de redactie van het weekblad
en had bezit genomen van de administratie
en de redactioneele bescheiden. De heer
Lopes beschouwde dit als een.onrechtmatige
daad. Wel had hij toegang tot de administra
tie, doch gedaagde had dit niet tot de re
dactie en de redactioneele bescheiden en
zeker niet tot de privé-correspondentie van
den heer Rodrigues Lopes. De particuliere
correspondentie was inmiddels teruggegeven,
yolgens den raadsman van den heer Kappee,
mr. E. de Vlugt, behooren de redactioneele
bescheiden evenzeer tot de exploitatie als bv.
de abonnementsregisters. Mr Maarsen,
Lopes' verdediger, trachtte aan te toonen, dat
de heer Kappee steeds met alle middelen
trachtte zich van den heer Lopes te ontdoen
en zelf de exploitatie op te nemen. Donder
dag a.s. om 10.30 volgt de uitspraak.
NaaT de Nieuwe Leidsche Crt
verneemt zal het nieuwe blad dat door den
heer L. A. Rodrigues Lopes, den vroegeren
hoofdredacteur van „De Ochtendpostzal
wonden uitgegeven, noet „De Voorpost"
heeten, zooals was gemeld, maar ,De nieuwe
Post". Er bestond reeds een periodiek, dat
den naam van „De Voorpost" droeg. „De
Ochtendpost" blijft onder zijn eigen naam
verschijnen onder leiding van den uitgever,
den heer Kappé.
NED. TROEPEN VINDEN 10.000 TON
SUIKER.,
Nederlandsche troepen troffen dezer da
gen op 4y2 km ten Westen van Modjokerto,
ongeveer 10.000 ton suiker aan.
NOG GEEN NIEUWS OVER DE VERMISTE
DAKOTA
Ofificaeele republakeinsche bronnen ver
klaarden, dat de vermiste Dakota van den
Ned. luchtdsenst Batavia-Bandoeng nog steeds
niet gevonden is
Te Rotterdam werd Zaterdagnacht een
Amerikaansche zeeman door een neger met
messteken verwond. Hij werd, na verbonden
te zijn, aan boord teruggebracht.
MEENING INZ. CYPRUS EN
SALONIKI TERUGGENOMEN
Door de publicatie van de „geheime docu
menten" is „bij ongeluk" aan den dag getre
den, dat Amerika voor bet afstaan door En
geland van het eiland Cyprus aan Grieken
land is. In dit verband dient te worden ge
meld, dat onlangs de Britten te Washington
er den nadruk op hadden gelegd, dat Cyprus
Engeland's belangrijkste bolwerk in het
Oostelijk bekken van de Middellandsche Zee
blijft. In Grieksche regeerimgskringen
wanscht men dé uiteindelijke teruggave van
Cyprus, terwijl men gunstig gestemd is ten
opzichte van de door Amerika voorgestelde
vestiging van een vrije zone in de haven van
Saloniki, omdat reeds voor den oorlog Joego_
Slavië te Saloniiki een vrije zone ha<L Reu
ter meïdt thans uit Washington, dat de para
grafen in de documenten, waarin Amerika
zich uitspreekt voor het afstaan van Cyprus
aan Engeland en de vestiging van, vrijhaven-
faciliteiten te Saloniki, gisteren zijn inge
trokken.
Acfheson heeft nu ten derden male Tru-
WILKES IS DE EENIGE
NEDERLANDER
Uit de volgende vijftien spelers zal het. elf
tal „de rest van Europa", dat op Zaterdag 10
Mei te Glasgow tegen Groot-Britannië uit
komt, worden gekozen:
Doel verdedigers: O. Jensen (Denemarken)
en J. Darui (Frankrijk).
Ach terspelers: W. Steffen (Zwitserland),
H. Nillson (Zweden) en P. Petersen (Dene
marken).
Middenspelers: J. Carey (Iersche vrijstaat),
Panola (Italië), Ludl (Tsjecho-Slowakije) en
S. Joksch (Oostenrijk),
VoorhoedespelersC. A. Prest (Denemar
ken), K. A. Hansen (Denemarken), G. Nor-
dahl (Zweden), G. Gr en (Zweden), E. Mel-
chior (Oostenrijk) en S. Wilkes (Neder-
La n d).
Wij merken hierbij op. dat Denemarken
met 4 spelers de grootste leverancier is, dan
volgt Zweden met 3 en Oostenrijk met 2 spe
lers. Nederland. Zwitserland, Frankrijk, Italië
en Ierland leveren slechts één speler. Hoewel
het elftal nog niet definitief is vastgesteld,
mogen wij met een gerust hart de voorspel-,
ling wagen, dat Wilkes op een der binnen-
GEN-MAJ. J. GAVIN EERE-BURGER VAN
NIJMEGEN
De Albany-Nijmegen-delegatie heeft gister
middag een rondvlucht gemaakt boven Nijme
gen, teneinde de vernielingen in oog en-
schouw te nemen. Hedenmiddag zou aan
gen.-maj. J. Gavin, als eerste niet-Nijmege-
naar, het eere-burgerschap der stad worden
aangeboden, terwijl mr John Davis Hatch Jr
en maj. A D. Bestebreurjte de legpenning
van Nijmegen ontvangen. Hedenmorgen is
een officieel bezoek gebracht aan het Ameri-
kaansche kerkhof. Hoofddoel van het bezoek
aan Nijmegen is na te gaan, wat deze stad
het meest noodig heeft.
DE SILBERTANNE-MOORDENAARS
Door het wegvallen van een regel is een
onjuistheid geslopen in de zaak tegen de 5
Silbertanne-moordenaars, die gisteren voor de
Raad van Cassatie té recht stonden. In 3 ge
vallen eisdhte de Ptoc. Fisc. bevestiging van
de doodstraf, in 1 geval levenslang en in 1 ge
val een voorlichtingsrapport.
plaatsen zal worden opgesteld. De keuzecom-
rrvissie, bestaande uit de heeren Lotsy (Ne
derland), R. W. Seeldraijers (België, pre
sident) en R. Fredericksen (Denemarken),
had niet de beschikking over spelers uit
Rusland, daar van die zijde bericht was ont
vangen, dat men geen spelers voor dit elf
tal ter beschikking wilde stellen. De keuze
der spelers is gebaseerd 'óp twee beginselen,
nl. op hun uitstekende technische kwalitei
ten en op het feit, dat allen in de termen val
len, hetzelfde systeem te spelen. De veel
talige Zwitserse he spelkenner Rappan is tot
trainer benoemd, terwijl Lotsy belast werd
met de leiding van de ploeg. 5 Mei komen
de spelers te Amsterdam bijeen en ontmoeten
den volgenden dag te Rotterdam de Neder
landsche Bondsploeg. Woensdag d.o.v. ver
trekken de spelers per vliegtuig naar Schot
land.
man's voorstel tot hulpverleening aan Grie
kenland en Turkije voo-r de Senaatscommis
sie voor Buatenlandsche Zaken toegelicht
en verdedigd. Hij deelde o.a. nog mede, dat
deze plannen niet het zenden van troepen
omvatten en dat het niet noodzakelijk wordt
geacht, de V-N. van de voorgestelde finan
cieels hulp op de hoogte te stellen.
Sillevis door zijn dorpsgenooten
gehuldigd
Woubrugge was Zaterdag in feeststemming
Het spreekt wel bijna vanzelf, dat de
dorpsgenooten van den bekenden K.L.M.-
paloot. Leendert Sillevis, die te Woubrugge
woont, en die Zaterdag j.l. 25 jaar in dienst
van de KLM was, en 50 Indiëvluchten op
zijn naam heeft staan, spontaan hebben
deelgenomen aan de hulde, die hem van
alle zijden is gebracht. Als hulde Van de
geheele burgerij wapperde den geheelen
dag de vlag van den gemeentetoren en ook
vele inwoners hadden de driekleur uitge
stoken. In de avonduren bracht het fanfa
rekorps „Harmonie", omstuwd door vele
dorpsgenooten. den jubilaris een serenade.
Grootsche „Hooft"-herdenking
te Amsterdam
Zooals gemeld, is het op 21 Mei a.s. 30Ó jaar
geleden, dat de dichter P. C. Hooft overleed.
Het gemeentebestuur van A'dam, waar Hooft
woonde, heeft een programma voor een P.
C. Hooft-herden king samengesteld. Op 20
Mei wordt in het Muiderslot een tentoonstel
ling „Hooft en zijn tijd" geopend; op 21 Mei
om 10 u. houdt prof^-dr J. M. Romein een
herdenkingsrede en wordt op Hooft's graf
een krans gelegd, terwijl leerlingen van het
A'damsdh Conservatorium zullen zingen,
's Middags volgt de onthulling van een door
Frits Sieges vervaardigd borstbeeld aan de
Stadhouderskade door burgemeester d'Ailly
en 's avonds houden prof. d.r N. A. Donker
sloot en mr A. de Roos in den Stadsschouw
burg redevoeringen. Tenslotte is er op 22 Mei
feest in het Muiderslot. Begin Mei is de her
denking door het onderwijs en begin Juni
door de jeugd.
De voorjaarsgroenten uit bet Westland zullen dit jaar helaas niet vroeg zijn, want daar er
niet gestookt kon worden, werd er veel door de vorst vernield en moest men opnieuw gaan
■aaien en planten. Deze kas-bloemkooi heeft zich echter goed gehouden.
fci het weekblad .Paraat" van de Partij
van den Arbeid schrijft de journalist L. J.
van Looi naar aanleiding van de publicatie
door JSlsevier" van een deel der geheime
notulen inzake Linggadjati:
„De hoofdredacteur van dit weekblad (dus
van „Elsevier"), de heer H. A. Lunshof, heeft
voor den rechter-commissaris moeten ver
schijnen om getuigenis af te leggen en daar
bij is van hem geëischt, dat hij zal mede-
d eel en van wien hij de gegevens voor zijn
publicatie heeft gekregen. Hij heeft dit ge
weigerd en hij beriep zich daarbij op zijn
beroepsgeheim als journalist. De rechter
commissaris, mr G. Wiarda, verklaarde dit
beroepsgeheim niet te erkennen en dreigde
hem met gijzeling of een strafvervolging.
Niemand zal ons ervan verdenken, dat wij
in de zaak van de publicatie iets met den
heer Lunshof op hebbenmaar in de
kwestie van het beroepsgeheim staan wij
vierkant naast hem. Wij hadden deze kwestie
liever aan een ander, waardiger en minder
onsympathiek geval verbonden gezien, maar
dat neemt niet weg, dat de heer Lunshof
het recht en den plicht heeft om te blijven
weigeren zijn informator te noemen. Laat de
rechter-commissaris zich trouwens geen val-
sche Illusie maken: de heer Lunshof blijft
weigeren, ook al zou hij hem in gijzeling zet
ten. Want hij zou zich voor zijn verdere
leven onmogelijk maken als journalist, wan
neer hij de inderdaad ongeschreven
journalistieke eere-code brak, die iederen
journalist den plicht oplegt zijn informatie
bronnen niet prijs te geven."
„Geheel gescheiden van de publicatie,
waarover het gaat, staat hier het probleem
van het journalistieke recht op verzwijging.
Dit beroepsgeheim wordt inderdaad officieel
niet erkend, daarin heeft mr Wiarda gelijk.
Maar het is zoo onverbrekelijk verbonden
aan hetambt van journalist en het is den
journalist zoozeer in vleesch en bloed over
gegaan, dat het er eigenlijk niet eens meer
op aankomt of het officieel wordt erkend:
het is er en het is niet weg te krijgen.. Het
behóórt ook niet te worden aangevallen, want
daarmee raakt men aan de wortels van de
vrije journalistiek, aan de vrijheid van druk
pers en meeningsuiting. Vrijheid^van druk
pers impliceert VTijheid van ondérzoek. Wie
zegt te willen toestaan, dat vrijelijk gedrukt
wordt, wat de verantwoordelijke journalist
meent te moeten drukken (natuurlijk met
mogelijkheid van strafrechtelijke correctie
achteraf, als tegen de orde en de goede zeden
is ingegaan) die moet óók toestaan, dat de
journalist zijn informaties haalt, waar hij
meent die te moeten halen. En dan moeten
niet bepaalde bronnen worden verstopt,
doordat men/beangst moet zijn om een jour
nalist in te lichten met het oog op latere
represaille-maatregelen. Iedereen dient te
weten, dat men aan een journalist alles kan
zeggen, want dat de man slechts volgens
eigen oordeel en op eigen verantwoordelijk
heid publiceert. Wij hebben niet de minste
bewondering voor den man, die de notulen
in handen van „Elseviers Weekblad" speelde
integendeel! maar hij staat op het
oogenblik in de rij met de velen, die wer
kelijk waardevolle inlichtingen aan de pers
gaven, omdat zij wisten, dat zij er geen per
soonlijke moeilijkheden door konden krij
gen. Wij hebben niet de geringste bewonde
ring voor den heer Lunshof integendeel!
maar hij staat op het oogenblik in de rij
met de vele journalisten, die in het algemeen
belang-zaken publiceerden, die zij alleen tot
op den grond toe konden nagaan door de
medewerking van in for ma to renwier na a ra
in ieder geval niet in het geding mocht
komen."
Na dan herinnerd te hebben aan het Haag
sche gijzelingsgeval van circa 10 jaar gele
den, in welk geval de betrokken journalist,
die bleef zwijgen, tenslotte maar op vrije
voeten werd gesteld, besluit de schrijver in
JParaat" aldus:
„Het wordt ttjd, dat thans officieel het
recht van verzwijging wordt erkend. Want
al zullen er allicht lieden zijn, die den heer
Lunshof om de publicatie van de notulen
wel een paar weken gijzeling gunnen....
daarmee is de zaak niet gediend. Men moet
deze beide kwesties van elkaar gescheiden
weten te houden. Het geval van de publi
catie behoort niet voor den rechter, maar
voor een journalistieken Tuchtraad, die er
weliswaar nog niet is, maar waarvan de tot
standkoming toch niet zoo heel lang meer op
zich zal laten wachten. Wij zijn ervan over
tuigd, dat de heer Lunshof voor zulk een
Tuchtraad een paar onplezierige oogenblik-
ken zou beleven. De rechter echter dient
het beroepsgeheim van den journalist te er
kennen om méér redenen. Ten eerste, omdat
het bij een democratische regeling van de
persvrijheid behoort. En vervolgens, omdat
de rechterlijke macht zich bij een aanval er
op belachelijk maken zal, want geen journa
list zal het beroepsgeheim prijsgeven.
En wie prijs stelt op een vrije pers. die
zach alleen gebonden mag voelen door zijn
besef van verantwoordelijkheid, die moet het
recht van verzwijging aan den journalist toe
kennen."
TOOGDAG CHR. GEREF. MEISJES OP
2D EN PAASCHDAG TE LISSE
De afd. Zuid-Holland van den Bond van
Chr. Geref. Meisjesvereenigingen zal op 2d en
Paaschdag haar prov. toogdag ui de Chr.
Geref. Kerk te Lisse houden Deze bijeen
komst valt samen met de viering van, hét
derde lustrum der afdeeling. Mej R Nieuw-
land te Den Haag zal een. propogandawoord-
uitspreken en ds M. W. Nieuwenhuijze van
Den Haag-Centrum zal refereeren
BOND VOOR GEREF. JEUGDORGANI
SATIES 9 APRIL BIJEEN
De Bond voor Geref. Jeugdorganisaties
houdt op 9 April a.s. in K. en W. te Utrecht
zijn alg. vergadering onder- leiding van prol.
dr H. Ch. Aalders. Na de verkiezing van
twee bestuursleden (candidaten ds H W. H
v. And el van Den Haag-W en J E Kok te
Noordwijk a. Z. en ds K. Dronkert «e
Leiden en ds J. C. J. Kuiper te Den Haag-W.
spreekt prof. mr I. A. Diepenhorst 'van Am
sterdam over „Het jeugdvraagstuk' Voorts
wordt beraadslaagd over het te stichten
Geref. jeugdcentrum, de cursus-vorming voor
leiders en de padvinderij. Ds. H. de Moor
van Schiedam spreekt tenslotte over „De ge
meenschap der heiligen".
