Kohlbrügge thans nog van groote beteekenis
Kantonrechter leest autobestuurder de les
Onder den rook van de Sleutelstad
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
4
DINSDAG 25 MAART 191?
Stadsnieuws
Lezing van ds J. Swijnenburg
in„Het Schild"
Gisteravond hield ds J. Swijnenburg. in
wijkgebouw „Het Schild" een lezing over
„Kohlbrügge".
Een merkwaardig man, wiens leven diepe
Bporen heeft nagelaten in het bestaan van
velen èn die thans weer in het leven van
de jongeren een herleving heeft ondergaan,
zoo ving ds Swijnenburg zijn lezing aan,
waarin hij allereerst inging op een korte
levensbeschrijving van dezen voor de Kerk
zoo beteekenisvollen man.
Hij werd geboren te Amsterdam in 1803.
Zijn vader behoorde tot de Herst. Ev. Luth.
Kerk, zijn moeder tot de Ned. Hervormde.
In 1826 werd hij proponent in de theologie
en kon dus worden beroepen, maar zoover
is het nimmer gekomen. In 1827 kwam hij
in conflict met een van de Luth. predikan
ten, omdat hij aanstoot nam aan de wijze,
waarop deze den Heiligen Geest voorstelde.
Kohlbrügge diende een klacht in, welke
Ukkerman echter niet braoht op den weg
der gematigdheid. Hij hield een preek,
waarin hij z'n tegenstanders aanklaagde,
waarop de Synode den eisch aan Kohl
brügge stelde, dat hij z'n klacht zou herroe
pen. Deze gaf hieraan evenwel geen gehoor.
Ook in andere Kerken begon men t.o.v.
Kohlbrügge en zijn beginselen argwaan te
koesteren, in verband waarmede ook de
Synode van de Herv. Kerk hem niet be
roepbaar verklaarde.
Hij was een man van groote bekwaam
heid; in 1829 promoveerde hij op een proef
schrift, waarin hij een uitleg gaf van psalm
45 en den nadruk legde op de allegorische
voorstelling.
Wie wel de oogen op Kohlbrügge sloe
gen# dat waren de afgescheidenen (1834).
Brummelkamp heeft in 1839 pogingen aan
gewend om hem voor dc afgescheidenen te
winnen, maar Kohlbrügge kon het met
deze menschen niet eens zijn en beschouw
de hun optreden als een eigenmachtige daad
van menschen.
Na veel omzwervingen kwam hij in
Élberfeld bij de Vrije Geref. gemeente
merkwaardig, dat hij zich nu wel bij afge
scheidenen aansloot waar hij geruimen
tijd zegenrijk werk heeft mogen verrichten,
terwijl men in ons land vele malen heeft
geprobeerd hem te rehabiliteeren. In 1865
werd zelfs door de gemeente van Zoute-
Wenk voor radio-sprekers
Ds W. G. Boon schrijft in .Hervormd
Almelo" o.m.
.Sprekers voor de radio zullen, vooral
wanneer het over of uit den Bijbel gaat,
zieh voor valsch pathos moeten hoeden.
EXat een Bijbelvers per se met een van
ontroering trillende stem moet worden
gelezen, moge in sommige kringen als
een axioma gelden, het kan ook op de
lachspieren werken en dat zal wel de be
doeling van de sprekers niet zijn"
lande iZeeland) een beroep op hem uitge
bracht, waarvoor hij echter bedankte. Het
contact met Nederland, inzonderheid met
zijn „Re veil"-vrienden, is gebleven; zijn
preeken werden gedrukt en gelezen, doch
zoowel liberalen en modernen, als ortho
doxen hebben hem weinig begrepen.
Wat heeft Kohlbrügge gemaakt tot die
bijzondere figuur, die hij altijd is geweest?,
zoo vervolgde ds Swijnenburg. In dit ver
band wees spr. op de „tweede bekeering"
van Kohlbrügge en zijn gedachten daarom
trent. Paulus, een man die jubelt in Chris
tus, is toch vleeschelijk, zoo zegt hij. Kohl-
brügge's spreken is geen vroomheid van
gewone soort, maar een beroep van den
mensch op Christus, gezien als Borg en
Middelaar. Voorts stond spr. eenige oogen-
blikken stil bij de spreek- en schrijfwijze
van Kohlbrügge. Hij sprak ronduit en pro
beerde niet te bemiddelen. De Kerk in
dezen tijd zal moeten blijven weten, dat,
met al haar vertalingen, het Evangelie niet
naar den mensch is. Daarom is Kohlbrügge
van beteekenis, ook voor onzen tyd. In 't
kort gaf spr. een nadere verklaring over
de leer van dezen merkwaardigen persoon
en teekende daarbij met nadruk aan, dat
Kohlbrügge op scherpe wijze spreekt over
de rechtvaardiging door het geloof alleen,
het hangen aan het Woord en het vérfoeien
van alle werken, die daarvoor in de plaats
zouden kunnen komen. Dit geluid was
vreemd èn in moderne èn in orthodoxe
kringen, het is èerst onbewust opgevangen,
later meer bewust door de theologie van
Barth, dat God in Jezus Christus onze
God is.
Na deze lezing, die met groote aandacht
werd gevolgd, werd een goede bespreking
gehouden.
Chr. Studenten Raad zal weer
Pinksterspel opvoeren
Nu in de Geref. Zuiderkerk
Velen zullen zich de opvoering van het
Pinksterspel „Des Heilands Tuin" van M.
Nijhoff in de Hooglandsche kerk herin
neren. De diepe indruk, welken, het stuk
heeft achtergelaten, deed de Christen Stu
denten Raad besluiten dit jaar in den
Pinkstertijd weer een dergelijk spel op te
voeren. Ditmaal heeft men gekozen het
stuk „Pinkstervuur" van den Franschen
auteur Henri Ghéon.
Men heeft besloten dit stuk op te voe
ren in de Zuiderkerk aan den Lammen-
schansweg, daar de inhoud ervan beter
past bij de omgeving van deze kerk.
VOORTGEZET LAGER ONDERWIJS
KOMT BIJEEN
Op Woensdag 2 April zal voor het
Westen van Nederland in de Sleutelstad
een onderwijsdag worden gehouden, spe
ciaal gewijd aan het onderwijs in het
zevende en achtste leerjaar.
In de Stadsgehoorzaal zal des morgens
de heer Amerika, hoofd van een school
te Groningen, spreken over ervaringen
bij het voortgezet lager onderwijs, ter
wijl des middags dje heer P. van Nes,
hoofdinspecteur, spreekt over de organi
satie van het voortgezet Lager Onder
wijs en de heer J. G. Keuss, hoofd van
een R.K. school te Heer Hugowaard,
over de waarde van het voortgezet Lager
Onderwijs voor de volkscultuur. Deel
nemers aan dezen dag kunnen zich op
geven bij den secretaris der commissie
van voorbereiding, den heer M. J. de
Jonge, v. d. Sande Bakhuyzenlaan 21.
Het Tweede Kamerlid Borst heeft den
minister van Landbouw c.s. vragen gesteld
over de teeltregeRmg voor de pludmveefok-
kerij
AGENDA GEMEENTERAAD.
De agenda voor de Maandagmiddag te
houden vergadering van den gemeente
raad vermeldt: beëediging van het nieuwe
lid, den heer A. Smit (P.v.d.A.), een aan
tal benoemingen, voorstellen tot het be
schikbaar stellen van gelden voor motor
en ander materieel voor de politie en het
doen aanbrengen van een telefooncentrale
in de brandweerkazerne, behandeling van
de balansen en verlies- en winstrekenin
gen der verschillende gemeentediensten
en een voorstel tot uitbreiding van den
medischen staf der gestichten „Endegeest"
en „Voorgeest".
POLITIE KRIJGT MATERIAAL.
In het voorstel, dat B. en W. bij den
Raad hebben ingediend inzake aanschaf
fing van materiaal voor de politie, wordt
f 34.000 aangevraagd ten behoeve van
twee motorrijtuigen, een personenauto,
een arrestantenauto en 150 rijwielen.
Leidsche Tribunaal sprak twee
gevallen99 vrij
Het Tribunaal heeft hedenmorgen uit
spraak gedaan in de volgende zaken:
J P. Wijsman te Boskoop, vrijspraak.
Th. v. Dam te Nieuwkoop, interneering
tot 18 Juni 1947, ontzetting kiesrechten.
E. Kmoblich uit Voorschoten, internee
ring tot 25 Dec. 1948, ontzetting kiesrech
ten en verbeurdverklaring van zijn radio
toestel.
A. v. Polanen te Leiden, beschuldiging
Vervallen, vrijspraak.
BURGERLIJKE STAND.
GEBOREN: Eugenie M J J z v J J El
lenbroek en T E M M Pérono; Pieter z v
A de Wolff en J Groeneweg; Désirée H d
v W F Hannaart en B de Ruiter; Helen C
d v B van der Tuin en C B N Sinclair;
Maria E d v H S-van Dam en J Niehot;
Leonardus z v L Keijzer en P van der
Hoeven; Jacobus H z v H J P Staphort
en C Lardee; Cornelis z v M Vermond en
S K Kraak; Nora F d v J W van Westrie-
nen en J E Weeda; Elisabeth C J W d v
J Pelders en J M Godschalk; Simon P z
v C Strijk en G J Bicsjot; Anneke d v P
Louwrier en P Jongeleen; Gijsje d v J C
Ouwehand en G Ouwehand; Dirk J 7. v J
de Roode en J H Burgerjon; Eleonora M
dvJAN Kieft enASM Barends; Simon
A z v E Willemsen en C A Erkelens; Mar-
garetha C d v H A Weeber en A C G
Barten; Theodorus P W M z v A van der
Krogt en A M Kaskes; Marijtje d v D J
Wassenaar en H Dubbeldeman; Willem
P z v W F Beekman en G J Carree; Hetty
d v J A Smits en G Spruit.
OVERLEDEN: G Bijl 78 j; J Battel jee
84 j; J P Hoogendoorn 68 j; P A M Plij
Fommée 49 j; G BekelaarBos 33 j; G v
Eigen 81 j; F G van Weldam 40 j; P Plu
65 j.
GEHUWD: W F Buys en A M Starre:
A E HarteveLd en C Zandbergen; H H
Tjerkstra en N H Currie; J H Vos en A
J Kamerling; C Lely en SM Kuenen.
EN LEGDE DITMAAL ZEER
HOOGE BOETEN OP
Voor den kantonrechter moest weer een
groot aantal personen terecht staan we
gens ernstige verkeersovertredingen en
zware straffen bleven *dan ook niet uit.
Mevr. C K M v H, directrice eener
autobusonderneming, moest voorkomen,
omdat zij te Leiden met een autobus had
laten rijden, waarvan de remmen niet
deugden. De gevolgen waren niet uitgeble
ven, want toen de chauffeur J C K met
deze autobus op de Steenstraat moest
remmen, had hij de autobus niet tijdig
tot stilstand kunnen brengen, met gevolg
een ernstige botsing met een bakfiets.
Omdat volgens de chauffeur die ver
oordeeld werd tot f 25 boete of 10 d. h.
de remmen der autobus versleten waren,
werd een nader onderzoek naar de rem
men ingesteld.
J J L Mulders, brigadier bij de ver
keerspolitie alhier, die nu als deskundige
gehoord werd en de remproeven genomen
had, verklaarde, dat de remimen slecht
waren.
De ambtenaar van het O. M. hield hier
op een zeer scherp reauisitoir. Als het
een gewone auto betreft is het ook al
ernstig, maar als het een autobusdienst
betreft, is het daarom te ernstiger, aan
gezien dan met het leven der passagiers
wordt gespeeld. Hij eisehte, wegens het
rijden zonder goede handrem, f25 boete
of 10 d. h. en wegens het rïiden zonder
goede voetrem f 50 boete of 20 d. h. Uit
spraak f10 boete of 4 d h. en f20 boete
of 8 d. h.
J R uit Alkemade moest terecht staan,
omdat hij op den Lage Rijndijk een auto
had bestuurd, terwijl hij zoodanig onder
den invloed van alcohol verkeerde, dat
hij niet in staat geacht kon worden een
auto naar behooren te besturen. A J Jan
sen, chauffeur van Maarse en Kroon, had
volgens zijn verklaring met zijn autobus
achter verdachte's auto moeten blijven,
die langs den weg slingerde; bij de Zijl
poort had deze een lantaarnpaal omver
gereden
C C Klay, agent van politie, had gecon
stateerd, dat verdacfhte niet meer op zijn
beenen kon staan.
Verdachte erkende volmondig dronken
te zijn geweest, maar had er nu veel
spijt van.
Het O. M. vond dit een bijzondere ern
stige overtreding en hoewel het de eerste
maal was voor verdachte, waren er geen
termen voor clementie en aangezien het
nu nog goed was afgeloopen, eisehte het
O. M. één week pr. hechtenis en intrek
king van het rijbewijs voor één jaar. Ver
dachte verzocht een .geldboete en geen in
trekking van het rijbewijs, daar hij dit
niet missen kan. De kantonrechter ver
oordeelde verd. tot f300 boete, met in
trekking van het rijbewijs voor een half
jaar.
L G v d A. uit Zoeterwoude had aldaar
een motorrijwiel bereden zonder rijbe
wijs. Ook had hij geen nuimmeibewijs ge
had en had niet op de eerste aanmaning
van de politie gestopt. Het O. M. eisehte
voor het 1ste feit f20 boete of 8 d. h., 2de
feit f 5 boete of 2 d. h. en voor het 3de
feit f 15 boete of 5 d. h. Uitspraak f 10
boete-of 3 d. h„ f 5 boete of 2 d. h. en f 10
boete of 4 d. h.
F J C. schoenmaker te Leiden, die on
langs veroordeeld werd, omdat hij zonder
vergunning van de K. v. K. het schoen
makersbedrijf had uitgeoefend, stond nu
weer voot den Kantonrechter, omdat hij
het bedrijf niet had gesloten. Verdachte
verklaarde, dat hij aangenomen werk
moest afleveren, doch het O. M. dacht er
anders over en eisehte f 30 boete of 15
d. h. met onmiddellijke sluiting der zaak.
Uitspraak f 15 boete of 5 d. h. en sluiting
der zaak.
M A v d H. uit Leiden was met zijn
vrachtauto op de Haarlemmerstraat, hoe
wel de doorgang niet vrij was, toch door
gereden, waardoor hij een handwagen
had aangereden. Verdachte verklaarde,
dat hij moest kiezen tusschen de hand
wagen of kinderwagen en toen de eerste
maar had gekozen. Eisch f30 boete of 14
d h. Uitspraak f20 bpete of 8 d. hu
F. K. Th. van I. uit Wassenaar moest
voor 'n zeer ernstige verkeersovertreding
terecht staan. Hij was nl. met zijn auto
op den straatweg, terwijl 200 schoolkin
deren dezen weg overstaken, doorgere
den, waardoor een paniek onder de kin
deren was ontstaan, en het hoofd der
school, de heer v. Oudenhoven die den
auto wilde tegenhouden, was daarbij door
den auto aangereden. Mej. G. M. v. d.
Fluit en mej. A. H. E. Peeters onderwijze
ressen der school, verklaarden, dat de
kinderen op zij moesten springen, om
niet overreden te worden.
Het O. M. vond het een gebrek aan
verantwoordelijkheid, nog met een auto
den weg over te steken, terwijl de kinde
ren overstaken en eisehte f 40 boete of
20 dagen hechtenis.
De raadsman, mr Peek, verklaarde,
dat zijn cliënt een „schoon" geweten had
en den auto tijdig tot stilstand had ge
bracht, zoodat geen enkel kind gewond
was. De kantonrechter veroordeelde ver
dachte tot f 25 boete of 10 dagen-
J. J. de R. uit Leiden moest voor
komen omdat hij 's avonds elf uur, met
zijn auto op de Haarlemmerstraat bij de
Donkersteeg op twee onverlichte bakfiet
sen was ingereden en B. H. P. uit Lei
den moest terechtstaan, omdat hij aldaar
die onverlichte bakfietsen 3 meter van
af het trottoir op den weg had geplaatst.
Het O. M. eisehte, daar beide verdachten
schuld hadden, tegen ieder f 25 boete of
10 dagen.
Mr Briët de raadsman van B. H. P.
hal zelf op een avond een onderzoek in
gesteld, de verlichting was wel niet
fraai, maar als de R. had opgelet, had-bij
de bakfietsen moeten zien, vooral daar er
in het geheel geen verkeer op den weg
was. Uitspr. J. J. de R. f 20 bóete of 8
dagen en B. H. P. f 10 boete op 4 dagen.
Voor vervolg zie Pag. 6)
Ned. Reisvereeniging was in
jaarvergadering bijeen
Dit jaar toch nog reizen naar
Zwitserland?
De vice-voorzitter, de heer L. A. Men
nes, o-pende gisteravond in „In den Ver
gulden Turk" een jaarvergadering van de
afd. Leiden van de Ned. Reisvereeniging.
Spr. merkte in zijn welkomstwoorden op,
dat de bestuursleden Geijtenbeek, v. d.
Horst en Susan wegens ziekte nog steeds
verhinderd zijn hun werkzaamheden waar
te nemen. Namens de vergadering zal
men hen blijken van waardeering en me
deleven doen toekomen.
Vervolgens heeft de waarn. secr., de
heer Blitz, de notulen en het jaarverslag
over 1946 voorgelezen, waarin om. een
opsomming werd gegeven van de excur
sies, lezingen, enz., in dat jaar gehouden.
Het aantal leden bedroeg op 1 Maart 1947
1148. De voorz. was de tolk van de aan
wezigen, toen hij den heer Blitz dank
bracht voor het vele werk in; het belang
van de Reisvereeniging verricht, welke
woorden de vergadering met applaus be
krachtigde.
De wnd. penningm., de heer v. d. Star
re, bracht hierna het financieel jaarover
zicht Uit, waaruit bleek, dat de afd. Lei
den over 1946 op een mooi batig saldo
kan bogen, hetgeen een goede basis voor
de toekomst zal zijn.
Bij de bestuursverkiezing werd de heer
L. A Mennes bij acclamatie als bestuurs
lid herkozen. De kascommissie voor 1947
werd samengesteld en voorts het lid
voor den Bond van afgevaardigden aan
gewezen, resp. de heeren: Adema, Zon-
derop en Mennes.
In de rondvraag deelde de voorzitter
mede, dat er excursies naar de Ketting-
fabriek en de Dekenfabrieken van de fa.
v. Wijk in voorbereiding zijn, terwijl ook
het reizen naar Zwitserland dit jaar niet
tot de onmogelijkheden zou behooren.
Na de pauze heeft de heer v. d. Starre
verteld van een reis naar Griekenland en
deze prachtige vacantietrip vervolgens op
het witte doek laten zien.
In de „Overdekte" zijn goede
verbeteringen aangebracht
Morgen opent zij weer haar
poorten
De overdekte zweminrichting aan de
Haarlemmersstraat, welke wegens de
koude eenigen tijd moest worden geslo
ten, wordt morgenochtend 7 uur weer
geopend. Den bezoekers van deze inrich
ting wachten diverse verrassingen, want
de Directie heeft van den gedwongen slui
tingstijd gebruik gemaakt om verschil
lende vèranderingèn aan te laten brengen.
Zoo zijn er nieuwe douche-apparaten ge
komen, zelfs een aan den ingang van het
bassin; hebben de dames een prachtige
gelegenheid gekregen om ongestoord haar
haarweelde te drogen en is de lambrizee-
ring in een nieuw gewaad gestoken. On
getwijfeld verbeteringen, die er in zul
len gaan. Nog wordt er aan herinnerd,
dat de lijsten over den toestand van het
water bij hét plaatskaarten-loket hangen
en dat de jeugd wordt verzocht den inven
taris niet te beschadigen.
UITBREIDING MEDISCHE STAF VAN
„ENDEGEEST" en „VOORGEEST"
B. en W. hebben bij den Gemeenteraad
een 'voorstel ingediend tot uitbreiding van
den medischen staf van „Endegeest" en
„Voorgeest" met twee geneesheeren,
waai voor een crediet van ongeveer
f 15.000 benoodigd is.
Distributievaria
Morgen is aan de beurt, voor het af
halen van bonkaarten en textielkaart de
letter S van Stiasny t/m einde S. Het kan
toor is geopend van 8.3011.45 en van
14—16 u.
Uitreiking schoenenbonnen van de letters
K, L en M.
RIJNSBURG
Een dezer dagen hield de Vereeniging
van Ex Politieke gevangenen, afd. Rijns
burg een propaganda feestavond.
De Militaire Kapel uit 's-Gravenhage
o.l.v. kapelmeester S. M. I. Zuidam bracht
allereerst een pittigen marsch ten gehoore,
waarna de voorzitter een openingswoord
sprak. Spr. heette in het bijzonder wel
kom de eere-voorz., burgemeester mr P.
Höweler. Hierna werd een minuut stilte
betracht voor hen, die hun leven gaven
voor het Vaderland.
Een uitgebreid program werd afge
werkt. waaraan deelnamen de M. K. en
het gezelschap Favuer-Wagter uit Am
sterdam o.l.v. Arnold Hofman.
Hedenavond om half acht komt de
gemeenteraad bijeen. De agenda vermeldt
de volgende punten: 1. Verzoeken van
het bestuur der Vereeniging tot stichting
en instandhouding van scholen met den
Bijbel om de voor de aanschaffing van
De sport op 5 Mei
De secr. van den Leidschein Voetbalbond
verzoekt ons naar aanleiding van het gis
teren in ons blad gepubliceerde over het
sportfestijn op den Nat. feestdag in de
Leid-sche Hout, mede te deeleci, dat het
uitkomen van het Ned. Zaterdagmiddag
elftal tegen een Leidsch K.N.V.B.-elftal
nog niet zeker is.
Nadere bijzonderheden zullen volgen.
BUZ. GERECHTSHOF
De l^akkA- Hendrik Hartog te Oegst-
geest nam dienst bij het Vrijw. legioen,
vocht in Rusland, maar deserteerde, en
sloot zich in Kroatië aan bij de partisa-
nen, en vocht toen tegen de DiMtschers,
waarbij hij gevangen werd gemaakt. Vol
gens verdachte was het bij hem niet op
de politiek, doch om het avontuur gegaan.
De proc. fiscaal vorderde drie jaar ge
vangenisstraf. De raadsman, mr J. P. v.
d. Plas pleitte clementie.
leermiddelen benoodigde gelden toe te
staan; 2. Verzoew van het bestuur der
Chr. Kleuterschool om subsidie uit de ge
meentekas; 3. Voorstel van het gemeente
bestuur van Katwijk tot verlaging van
het slachtrecht\ voor varkens van f 2 op f 1;
4. Voorstel van B. en W. tot voorloopige
goedkeuring van een uitgewerkt plan tot
onteigening van gronden; 5. Idem tot ver
huring van een lokaal in het gebouw van
de gemeentebedrijven t.b.v. den belasting
dienst; 6. Idem tot het reserveeren van
een bedrag van f 100.000 uit de batige
saldi van vorige dienstjaren t.b.v. den
bouw van een nieuw raadhuis; 7. Wijzi
ging der gemeentebegrooting, dienst 1946.
OEGSTGEEST
De heer D. G. Sanders, landmeter bij
het Kadaster Leiden en een bekende figuur
in Vereenigingskringen gaat deze gemeente
wegens overplaatsing naar Amersfoort op
15 April a.s. verlaten.
Voor den oorlog was hij een geziene per
soonlijkheid in de B.V.L. en sedert vele
jaren voorzitter van de Oranje Vereeniging.
Als secr. van het Ned. Herv. Schoolbestuur
heeft hij steeds met ijver het Chr. Onderwijs
voorgestaan, terwijl hij in de talrijke jaren,
dat hij voor de C.H. Unie lid was van
den gemeenteraad steeds de Chr. beginse
len ook in dat college bepleitte.
Met leede oogen zullen dan ook velen
deze sympathieke en alom beminde figuur
Oegstgeest zien verlaten.
Dr E. Jansen Schoonhoven, die be
noemd is als rector aan de Nederlandsche
Zendingsschool te Oegstgeest, hoopt Zon
dag a.s. om 5 u. afscheid te nemen van de
Ned. Herv. Gem. te Den Haag.
VOORSCHOTEN
De A. R. kiesvereeniging „Neder
land en Oranje" houdt morgenavond om
8 uur een ledenvergadering in het lo
kaal achter de Geref. kerk. Behandeld
zal worden „Het Indische Vraagstuk"
door den heer H. W. J. A. Meyerink uit
Arnhem, lid der Tweede Kamer der Sta»
ten-Generaal.