Ons land worstelt naar 't eind van den winter
Amerika erkent slechts Ned. gezag in Indië
Rantsoeneering van den borrel handhaven
Ernstige bezwaren tegen de geleide economie
Soekarno, Tojo en de extremisten op Java
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
MAANDAG 3 MAART lMf
DEED DE SNEEUW DE DEUR
DICHT?
De grijze sneeuwlucht, die zich Vrijdag
en Zaterdag in hevige jachten boven ons
land uitstortte, heeft op vele plaatsen groo-
te moeilijkheden gebracht In de groote
steden werd het verkeer door het uitvallen
van trams en bussen gestagneerd, terwijl
'het vervoer over de landwegen door de
dikke sneeuwlaag ddkiwijls geheel onmoge
lijk was. De geïsoleerde eilanden waren er
niet minder erg aan toe.
Zoo was Urk b..v. te verlaten, noch te be-
redken. De twee Urker vrachtrijders slaag
den er Vrijdag nog in den tocht naar Kam
pen over den dikbesneeuwden dijk t, maken.
Zaterdagmorgen echter deed de chauffeur
Schraal van den vrachtrijder Basterkamp
tientallen vergeefsche pogingen om door de
bergen sneeuw heen te breken. Toen tenslot
te zijn wagen tot de kap van de cabine
onder de sneeuw zat, heeft hij maar opge
geven en de postzakken weer naar 't Post
kantoor teruggebracht. Urkers en Kampe
naren trachtten een weg te banen, doch ook
dit mislukte. Een wandelaar, die Vrijdag
middag uit Kampen vertrok, kwam Zater
dagmiddag laat geheel uitgeput Urk binnen-
strompelen. Op het vliegveld is dalen onmo
gelijk. Het menu der bewoners bestaat voor
namelijk uit erwten en booneh, met giste
ren een extra stuk vleesch.
HEMELVAARTSDAG LANDDAG VOOR
OUD-MILITAIREN TE RIJSSEN
Op 15 Mei a.s., Hemelvaartsdag, zal te
Rijssen (O.) een landdag worden gehouden,
waaraan militairen, die in de mobilisatie en
de oorlogsdagen van Mei 1940 het vaderland
hebban gediend, met echtgenoote of verloof
de kunnen deelnemen. Er zal o.m. aan ver
bonden zijn een défilé voor de generaals
Winkelman en baron van Voorst tot Voorst.
Deelnemers moeten zich voor 1 April a.s.
schriftelijk aanmelden onder gelijktijdige
stortihg van een minimumbedrag van f 1
per persoon op gironummer 291195 van G.
J. Voortman. J. ter Horststraat 14. Rijssen.
TOT DUSVER 60 COLLABORATEURS
IN FRANKRIJK TERECHT GESTELD.
De groote zuivering van collaborateurs in
Frankrijk, welke sinds de bevrijding aan den
gang is, loopt thans ten. einde. 4000 gevallen,
voornamelijk kleine verraders, moeten nog
berecht worden. De Fransdhen zijn nog
steeds bitter jegens hen. gestemd en vodgen
met wra akzuchtig enthousiasme de groote
processen tegen de leden van het kabinet
van Vitihy. Een recbtsche minderheSd ageert
voor amnestie, maar d&t ontmoet grooten
tegenstand bij de socialisten en communisten.
Sinds de zuivering begon zijn meer dan
130 personen ter dood veroordeeld, zestig
werden terechtgesteld, zestig kregen gratie
en de rest is nog in de gevangenis.
DUITSCHE SOC. EENHEIDSPARTIJ
WENSCHT ééN CENTRALE REGEERING.
De Duïteohe (communistische) Socialistic
sohe Eenheidspartij heeft in verband met de
komende conferentie te Moskou de vol
gende wenschen geuit:
1. Een plebisciet om over de kwestie van
een vereendgd Duitsohland te beslissen; 2.
Onmiddellijke instelling van een bestuur van
geheel Duits ah Land; 3. Zoo spoedig mogelijk
vorming van een centrale regeering in
Duitsohland.
Voor Schiermonnikoog wordt het hoog tijd,
dat er brandstoffen en levensmiddelen wor
den aangevoerd. Eén der hotels moest zelfs
z'n cliënten afwijzen, wegens kolengebrek.
Voor dat eiland was de sneeuw aan één kant
welkom, want door den Noord-Westenwind
was er kans, dat het kruiende- ijs, hetgeen
enkele dagen terug het schipbreukelün gen -
huisje compleet met inventaris vernielde,
naar zee werd afgedreven.
De toestand der verkeerswegen in het
Westen is, gezien de omstandigheden, bevre
digend. De nieuwe rijksweg Amsterdam
Den Haag is te gebruiken, de oude weg over
Hillegom en Lisse is echter vrijwel onnbe
rijdbaar. ondanks het feit, dat de Waterstaat
met een groeten sneeuwschuiver een pad
over den weg maakte. Indien men maar
even van dit pad afwijkt, blijft elke wagen
in de sneeu\y steken. Alle binnenwegen in
den Haarlemmermeer zijn geheel onbruik
baar, evenals alle andere kleinere wegen in
Noord-Holland. Twee bull-dozers reden dag
en nacht over den Afsluitdijk heen en weer
en slaagden er dan ook in deze voor het
verkeer open te houden. Ook van Amster
dam naar Den Helder, Amersfoort en
Utrecht was het traject te rijden.
Na een weken langen strijd moest het dap
pere Noord-Zuid-Hollandsche trammetje
Vrijdag ophieuw den dienst staken tusschen
Amsterdam, Monnikendam, Edam en Pur-
merend. Het personeel der maatschappij was
gisteren den geheelen dag in touw om de
lijnen sneeuwvrij te maken en zoo konden
de Waterlanders vanmorgen weer naar de
hoofdstad en terug. De busdiensten werden
zoo goed en zoo kwaad als het ging, onder
houden.
De spoorwegen bleken van dit alles het
minst hinder te ondervinden. Vrijwel in het
heele land reden de treinen, soms met een
kleine vertraging door het besneeuwde land
schap.
Nederland worstelt voort naar het eind
van dezen langen winter in de hoop, dat de
sneeuw van het afgeloopen weekend, de
laatste étappe zal zijn op den weg naar de
lente
INGEDIENDE WETSONTWERPEN
Bij de Tweede Kamer zijn ingediend een
wetsontwerp tot voorziening in de behoefte
aan kasgeld van den Surinaamschen dienst
hier te lande en een tot heffing van opcen
ten op de invoerrechten der Indische tarief-
wet.
De moeilijkheden, die het autoverkeer op het oogenblik ondervindt, vooral op de minder
druk bereden trajecten, zijn met geen pen te beschrijven. Doch het zijn doorgaans taaie
kerels, die achter het stuur zitten en dus weten ze zich te redden!
BARTIN BEHRMAN" TOCH
NAAR TAND J ONG-PRIOK
De gezagvoerder van het Amerikaansche
schip „Martin Behrman", captain Gray, die
onlangs weigerde uit de republikeineche haven
Cheribon naar Tandjong-Priok op te stoomeq,
is Zaterdag aoo verstandig geweest dit toch te
doen. Geëscorteerd door de Ned. torpedoboot-
jager „Kortenaer" bereikte het schip, dat
zooals men weet rubber, suiker en kinine
ter yaarde van m ill i oen en dollars aan boord
beeft, Zondagmorgen de haven van Batavia.
Zoowel kapitein Gray als de commandant
van de „Kortenaer", G. B. Fortuyn, spraken
de uit republikeinsche bron stammende be
richten tegen, als zou Gray obstructie ge
voerd hebben tegen de Nederlandsche marine.
Volgens beide gezagvoerders bestond er geen
wederzijdsche vijandigheid en begrepen beide
partijen eikaars moeilijkheden ten volle...
Gray zeide voorts, dat hij orders had ont-
EEN RESOLUTIE AAN DE
REGEERING
Op het te Amsterdam gehouden congres
der Nat. Oommissie tegen Alcoholisme sprak
men ten slotte in een resolutie aan
de regeering de meening uit, dat
het stelsel van plaatselijke keuze ten
spoedigste in de Drankwet moet worden op
genomen, teneinde in overeenstemming met
de opvattingen van de overgroote meerder
heid der bevolking plaatselijk die maatrege
len te kunnen nemen, welke het aantal ge
legenheden van verleiding tot drankgebruik
kunnen verminderen. Om dezelfde reden zou
door een wetswijziging de winkelverkoop
van zwak-alcoholische dranken moeten wor
den beëindigd. Voorts moet de rantsoenee
ring van gedistilleerd voorloopig worden ge-
Pi qg een beeld van de moeilijkheden, waarvoor het autoverkeer zich ziet geplaatst. Beide
foto's werden gemaakt bij de Haagsche Schouw, tusschen Wassenaar en Leiden.
Drs RENOOY OP CONGRES
DER CHR. HIST. UNIE
Tijdens het Zaterdag te Amersfoort gehou
den sociaal-economisch congres van de Chr.
Hist. Unie heeft drs D. C. Renooy uit Am
stelveen een referaat gehouden over: ,.De
ordening van het bedrijfsleven, van economi
sche zijde bezien". Spr. ving aan met er op
te wijzen, dat geleide economie in ons land
min of meer het pleit heeft gewonnen en
dat het, gezien de politieke situatie, er naar
uitziet, dat deze binnenkort zal zijn verdwe
nen. Drs Renooy vond het noodig de geleide
economie aan een zeer critisch onderzoek te
onderwerpen en na te gaan of er geen an
dere middelen zijn, dan die, welke thans
worden toegepast, daar er bij de geleide
economie vele beperkingen worden opgelegd,
waardoor de particuliere eigendom bij de
gratie van de Overheid intact is gelaten.
Wé missen het belangrijke element van de
vr\je prijsvorming, aldus spr. Als ernstig
bezwaar tegen de geleide economie voerde
spr aan, dat deze voorschrijft wat er gepro
duceerd moet worden, waardoor de consump
tie niet vrij is. evenmin als de beroepskeuze.
Een tweede bezwaar noemde drs Renooy,
dat bij alle staatsingrijpen de in het parti
culier bedrijfsleven aanwezige corrigeerende
factor der rentabiliteit bij de Overheid steeds
ontbreekt. De overheidsdienst, welke ver
keerde maatregelen treft, merkt daarvan niet
in eerste instantie zelf de nadeelige gevolgen;
zij worden gedragen door hen, op wie deze
maatregelen betrekking hebben. Het principe
moet volgens spr. zijn, dat aan de beginselen
van persoonlijke vrijheid zooveel mogelijk
recht wordt gedaan, ook daarvan heeft spr.
bij het stelsel der geleide economie geen
zekerhèid.
HONGAREN MOETEN NAAR HUN LAND
TERUGKEEREN
Alle zonder speciale vergunning in het bui
tenland verblijvende Hongaren moetjen naar
land.terugkeeren, op straffe van verlies hun
ner burgerrechten. Tien diplomaten, die nog
niet waren teruggekeerd, hebben deze rech
ten reeds verloren.
Tusschen Hongarije en Tsjecho-Slowa -
kije beginnen onderhandelingen over het
minderhedenvraagstuk
Britten en Amerikanen bespreken de
kwestie van den tinancieelen steun aan het
Grieksche leger, nadat op 31 Maart de Brit
ten zich teruggetrokken zullen hebben.
X
Thandhaafd, teneinde de nadeelige begelei
dingsverschijnselen van een hooger totaal-
gebruik te voorkomen en moet de verstrek
king van alcoholhoudende dranken aan mi
litairen worden beëindigd. De Regeering
diene uit vruchtensappen bereide dranken te
bevorderen en alle problemen betreffende
het alcoholvraagstuk, waarin zij een beslis
sing moet nemen, eerst laten bestudeeren
door een centrale adviescommissie inzake
alcoholproblemen, waarin zoowel alle in aan
merking komende ambtelijke instanties als
deskundigen uit den Nederlandschen drank
handel en' uit de Nederlandeche drankweer
zijn vertegenwoordigd, opdat geen maatrege
len worden genomen dan die wélke naar alle
zijden verantwoord zijn.
(Ofschoon men van ons geen propaganda
voor het gebruik van spiritualiën zal ver
wachten, me en en we toch te moeten .betwij
fel enof het, uit het oogpunt van drankbe
strijding, verstandig is de rantsoeneering te
handhaven. Wij hebben althans sterk den in
druk, dat allerlei menschen, die voor den oor
log een borrel negeerden, juist nu hij nog
sohaarsch is, per se hun portie willen heb
ben. Een verschijnsel dus, dat ook aan de
distributie van andere artikelen kleeft. In
welk gezin haalde men, zooals we onlangs
nog constateeren, bv. de sinaasappelen met
een emmer tegelijk?. Red.).
vangen van den Amerikaan schen consul-
generaal te Batavia om Cheribon te verlaten,
aangezien de Ver. Staten slechts de Neder
landsche souvereiniteit in Ned.-Indië erkennen
en het consulaat de mogelijkheid van het ver
liezen van Amerikaansche levens wenschte te
vermijden, voor het geval de Nederlanders ge
weld tegen de .Martin Behrman" zouden ge
bruiken, indien het schip zou pogen de blok
kade te doorbreken.
Volgens „Associated Press" \^>rdt het inci
dent met de „Martin Behrman" beschouwd als
een proefgeval t.a.v. de vraag, of Amerikaan^
sche schepen de rijke voorraden grondstoffen
en producten, die in Ned.-Indië liggen opge
slagen, kunnen uitvoeren zonder inachtneming
van de Nederlandsche bepalingen.
De lading van de „Martin Behrman" zal te
Tandjong-Priok worden gelost en daar blijven
Uggen, totdat een gerechtshof uitspraak heeft
gedaan over de eigendomsrechten der pro*
due ten.
Nuchtere woorden van
minister Neher
(Vervolg van pag. 1)
Er is voorts een limiet aan het aantal ge
schoolde arbeidskrachten, en deze situatie
zal zich, hoewel geleidelijk in afnemende
mate, nog jarenlang voordoen. Wanneer ik
mij voldoende georiënteerd zal hebben, zal
ik telkens wanneer dit mogelijk is openhartig
mededeelwig doen van den exacten stand
van zaken, en van de mogelijkheden. Het
volk heeft recht op de waarheid, zelfs wan
neer die somber is. In hoeverre het moge
lijk zal zijn om van een strak gecentraliseerd
geheel tot deoentralisatie over te'gaan kan
ik nu nog niet zeggen, aldus de heer Neher,
maar het is voldoende bekend, dat ik de
centraliseerende gedachte niet als de een4g
juiste beschouw. Ik heb daarvoor teveel res
pect voor de autonomie der gemeenten en
provinciën. Wat het PTT-bedrijf betreft,
hoop ik de bed rij fs- en personeelleviing te
kunnen voortzetten.
De opvoering der arbeidsproductiviteit
acht de minister een der essentialia om tot
werkelijk en wederopbouw te komen. Wat
bij den wederopbouw domineert is moeilijk
te zeggen. Natuurlijk heeft de voorziening
in woonruimte zijn intense aandacht, al zal
met uitsluitend woningbouw niet kunnen
worden volstaan. Cijfers wilde de minister
niet noemen. Hij zal nimmer dingen, beloven,
waarvan hij niet weet, of zij verwerkelijkt
kunnen worden. r
LEZING VAN J. THIESSEN
UIT BANDOENG
De heer J. Thiessen Jr, uit Bandoeng, heeft
Zaterdag ten huize van dr A. van Schelven
in Den Haag aan de pers het een en ander
verteld over Indië tijdens en na de Japan-
sche bezetting.
Het was Soekarno, die eens aan de Japan
ners de lijnen aangaf voor de interneering
der Europeanen op Java, waarbij speciaal
die terreinen werden uitgekozen, welke het
meest door malaria geteisterd werden.
Iets grappigs ook vertelde de heer Thies
sen. Namelijk, dat de Japansche minister
president, Tojo, die tijdens de bezetting een
bezoek bracht aan Java en door Soekarno en
de zijnen met veel poeha ontvangen werd,
in wezen.... een dummy was. De échte Tojo
was nog steeds in Japan Tojo n maakte het
ech^fr op Java zóó bont, dat de Japansche
S.D., de Kempetai, hem op een gegeven
oogenblik in Batavia spoorloos deed ver
dwijnen.
Jammer wasf.et, zoo zeide de heer Thies
sen, dat niet onmiddellijk na de Japansche
capitulatie een Nederlandsche macht naar
Java was gekomen. De inlandsche bevolking
had op dat oogenblik een doodelijken haat
tegen Soekarno en zijn mede-collaborateurs.
Door de veel te afwachtende houding de
groote fout der Geallieerden in Indië kre
gen de extremisten hun kans en vermoord-
ACHTDUIZEND INDO-EUROPEANEN THANS
REPUBL. STAATSBURGER.
Het hoofd van het „kantoor voor beharti
ging der belangen van de Indo-Europeanen in
de republiek," H. de Rook, tevens lid van het
republikeinsche parlement, verklaarde dat van
de 8000 Indo-Europeanen, die het republikein
sche staatsburgerschap hebben aangenomen,
ongeveer 6000 zijn aangesloten bij de vereeni-
ging „Indonesia Merdeka".
„Wij zien," zoo zeide de heer De Rook, „de
zaak niet zoozeer van politieke, dan wel van
economische zijde. Velen van ons bekleeden
posities in republikeinsche overheidsdiensten,
terwijl anderzijds nog velen zonder werk zijn."
den op beestachtige wijze 11.000 Europeanen.
Scherpe critiek leverde spreker og den
Ned.-Ind. RVD, welke instantie z.i. maar heel
weinig werkelijk voorlichtend materiaal naar
het buitenland verstuurd.
Ook luit.-gen. b.d. Bajetto, en het oud-
Volksraadslid Feuilletau de Bruyn waren fel
huize van dr Van Schelven aanwezig.
MINISTER FIéVEZ SPRAK RAAD
ADVISEUR P. W. OOSTERHOFF TOE.
Zoo men weet is aan den heer P. W. Ooe-
terhoff, administrateur van het dep. van
Oorlog, de persoonlijke titel verleend van
raadadviseur.
In een bijeenkomst van de hoog ere amb
tenaren van diit departement heeft minister
Fiévez den heer Oosterhoff, die vergezeld
was van zijn echtgenoote met hartelijke en
zeer waardeeren.de woorden mededeel ing ge
daan van deze Koninklijke onderscheiding,
terwijl hij er op wees, hoe deze huldiging
samenvalt met de herdenking van het feit,
dat 25 jaar geleden de dienstplichtwet-van
Dijk op 1 Maart 1922 in werking trad. Deze
wet is in hoofdzaak het werk van den heer
Oosterhoff, die eveneens het ontwerp maak
te voor de binnenkort in te dienen nieuwe
wet op den dienstplicht en als geen ander
thuis is in deze materie.
Ter herinnering aan dezen dag bood die
minister tevens een .bevrijdingsbord" aan,
waarop de heer Oosterhoff woorden van
dank sprak.
In ons blad van Woensdag jl. berichten
wij, dat in het Staatsblad de wet is gepubli
ceerd, die het uitzenden van militairen naar
Indië ook zonder hun toestemming mogelijk
maakt. Wij vestigen er echter de aandacht
op, dat het hier slechts een wetsvoorstel aan
de Tweede Kamer betreft en dat van een
publicatie in het Staatsblad nog geen
sprake is.
De afd. Batavia van het Instituut
Schoevers, welke door den oorlog veel te
lijden heeft gehad, is weer heropend.
De heer D. Goedkoop Dzn., pres -com
missaris van de Ned. Scheepsbouw Mü, ia
ernstig ziek.
