Waarom juist de keuze op den heer Neher viel
Niet alleen Duitschers plunderden Arnhem
't Oranjehuis en de ommekeer der socialisten
't Verklaarde
L
J uitzicht
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
MAANDAG S MAART 1MT
POlih^IV 01 JOELDE EEN
ONDERGESCHIKTE ROL
Een (geïnspireerde? Red.) parlementaire
medewerker van het ANP schrijft: De nieuwe
minister van Wederopbouw en Volkshuisves
ting behoort tot de Partij van den Arbeid,
zij het ook, dat de politieke kant van zijn
figuur tot heden niet sterk naar voren kwam.
De verhouding in het kabinet is desondanks
door zijn toetreden thans gewijzigd. In het
kabinet van 13 bewindslieden bevinden zich
nu 6 ministers, behoorende tot de Partij van
den Arbeid en 5, die zijn aangesloten bij de
Katholieke Volkspartij. Men mag aannemen,
dat de kabinetsformateur tot die verbreking
van het evenwicht niet zoo maar is over
gegaan, maar met zooveel interne moeilijk
heden te kampen had, dat men kan zeggen,
dat deze uiteindelijke keuze die moeilijk
heden demonstreeren. Aan den anderen kant
is ons ter oore gekomen (aldus nog steeds
genoemde redacteur. Red.), dat er niet be
paaldelijk naar een Roomsch-Katholiek ge
zocht is. Had men voor een keuze gestaan,
het een of het ander, dan zouden gezien de
grootte der beide Regeermgspartijen, de
katholieken met reden hun rechten hebben
kunen doen gelden. Men kan dan ook wel
zeggen, dat de politiek hier zeer op den
achtergrond is gesteld en in de eerste plaats
iemand gezocht is. die het moeilijke en ge
compliceerde departement zou kunnen han
teer en. Zoo er politieke moeilijkheden waren,
dan is men daar in ieder geval overheen
gestapt Van <Jen heer Nether is bovendien
bekend, dat 'hij zich. niet zoo gemakkelijk in
een bepaald gareel laat dringen, zoodat men
verwachten mag, dat hij in het kabinet een
zelfstandige positie zal innemen. Dit wat den
po li ti eken kant van deze ministerskeuze aan
gaat. Men kan verder de vraag stellen, waar
om den heer Neher wel ..Wederopbouw" en
niet „Verkeer" is toegewezen. Dit laatste
toch had schijnbaar meer voor de hand ge
legen, te meer daar hij bij de kabinetsfor
matie destijds openlijk voor dat departement
genoemd werd. In dit verband zijn natuurlijk
allerlei gissingen te maken, maar men zal
er wel niet ver naast zijn door aan te nemen,
dat men aan „Wederopbouw" liever geen
meer of minder „centralistisch" denkende
figuur zag. Minister Vos zou men als zooda
nig wel kunnen bestempelen. De heer Neher
staat, om in recente taal te spreken, veel
meer aan den kant van mr Oud. die onlangs
te Nijmegen zijn gedenkwaardige rede hield
voor de Vereeniging van Nederlandsche Ge
meenten. Van den heer Neher kan verwacht
worden, dat hij ^zoodanig zal decentraliseeren,
dat de autonomie van gemeenten en pro
vincies voor hem geen doode letter zal be
te e kenen. Ten slotte heeft men 'in den heer
Neher gezien een figuur met zoowel bestuurs-
als bedrijfservaring.
Vrouw te Venlo getracht
te wurgen
Te Tegelen werd de 35-jarige C. T. ge
arresteerd wegens poging tot doodslag, op
de edhtgenoote van P. te Venlo. T. vervoeg
de zich aan de woning van P. onder het
voorwendsel „de maat te willen nemen van
gordijnen", die hij beweerde te kunnen
leveren. T. was reeds anderhalf uur in de
woning, toen hij plotseling de vrouw bij de
keel greep en haar trachtte te wurgen. T.
werd echter in zijn voornemen verhinderd,
doordat buren door het hulpgeroep van de
vrouw gealarmeerd werden, waarop hij op
de vludht sloeg. Hij werd spoedig ingerekend..
Engeland gaat toeslaan
v in Palestina
Vervolg van. Pag. 1)
De Engelsche bevelhebber deelde mede,
dat het terrorisme in Palestina uitgeroeid
zal worden, hoe lang het ook zal duren. In
dit verband spreekt men van het zóogen,
,Jhippo"-plan van Montgomery, dat maat
regelen voor den strijd tegen de terreur' zou
bevatten.
De troepen in Tel Avi-v hadden opdracht
te schieten op ieder, die zich niet aan het
uitgaansverbod hield.
Volgens de laatste berichten zijn bij alle
aanslagen, ontploffingen e. d„ die Zaterdag
werden gepleegd, 19 personen .gedood en 26
gewond. Verscheidene Britsche auto's reden
op landmijnen.
De Joden van hun kant kondigden een
vrijwillige avondklok af, ter betuiging van
sympathie met de Joodsohe immigranten, die
Vrijdag j.l. voor Palestina arriveerden.
De Engelschen rechtvaardigen hun maat
regelen met die mededeeling, dat sinds de
waarschuwing aan de Jodent het terrorisme
mede te beteugelen, in één maand 48 aan
slagen zijn gepleegd. De aanslag te Jeruza
lem brengen zij met het gebied van Tel Aviv
in verband.
Zestig Joden werd.en voor verhoor gear
resteerd. De isolatie van Tel Aviv duurt, tot
het terrorisme met wortel en tak is uitge
roeid.
Alleen begrafenisstoeten met een vastge
steld aantal rouwdragers mogen de wijk Mea
Sjearim in Jeruzalem verlaten. De Joden
zouden er heden drie uur mogen winkelen.
In een illegaal verspreid pamflet verklaart
de Joodsohe organisatie Haganah verant
woordelijk te zijn voor de immigratie naar
Palestina en de schepen ervoor te hebben
gekocht en bemand. „Wij zullen de grootste
offers voor dit werk brengen", aldus het
pamflet.
A'DAM EN LONDEN GAAN ORKESTEN
UITLEENEN
Door de directie van het A'damsdhe Con
certgebouworkest worden thans met parti
culieren in Nederland en Engeland onderhan
delingen gevoerd om een garantiefonds in
eigen en ponidienvaiïuta te stichten, teneinde
een geregelde uitwisseling tusschen het Con
certgebouworkest en het Londensch Philih.
Orkest mogelijk te maken.
(Ontleend aan het „Parool")
TWEE NED. HELERS VOOR
DEN KRIJGSRAAD
Veertigduizend effecten en een groot aan
tal sieraden en zilveren voorwerpen verdwe
nen bij de plundering van de Ranzows bank
te Arnhem tijdens de gevechten om de Gel-
dersche hoofdstad. Wegens medeplichtigheid
aan deze plundering stonden Zaterdag voor
den Arnhemschen krijgsraad terecht de 24-
jar. A. A. W. Weimar en de 43-jar. J. F
Vermeer. De verdachten hadden de effecten
gekregen van ^en geallieerd militair en via
den Amsterdamschen makelaar J.- de Vries
in den zwarten handel kunnen brengen.
Uit het getuigenverhoor bleek, dat het bij
de Amerikanen en Britten regel was geble
ken om iedèren krijgsgevangene, dien zij
maakten of iederen Duitschen militair, dien
zij neerschoten, volledig te plunderen. Ver
dachte Weimar, die zich als vrijwilliger had
gemeld was in dit milieu terecht gekomen en
had zich daarbij aangepast. Voorts bleek,
dat Reiken avond geheele colonnes Nijmegen
binnenkwamen, die in het openbaar verkoop
hieldien van in Duitsohland geroofde goede
ren. W. en V. hadden nu gemeend, dat de
effecten uit Duitsohland afkomstig waren,
maar aan deze verklaring werd weinig geloof
gehecht.
Nadat hulde was gebracht aan de Haagsche
recherche, die het onderzoek had geleid,
wees de auditeur-militair, overste W. de
Vries, er op. dat Arnhem niet alleen door
Duitsche commando's was geplunderd, maar
ook mannen met geallieerde uniformen e§,
ENKELE OPMERKINGEN VAN
Prof. Dr F. C. GERRETSON
Naar aanleiding van de geboorte van
Prinses Marijke sprak Zaterdag te Den Haag
prof. dr F. C. Gerretson, uit Utrecht., voor
leden van het Oranje-Nassau-Museum en
van „Diie Haghe" over den band tusschen
Nederland en Oranje. Prof. Gerretson in
spireerde zijn rede op een artikel uit „De
Vlam", waarin een auteur zich afvraagt, of
een lid van de Partij van den Arbeid
orangist kan zijn en zoo ja, waarom. Spr.
leidde uït de historie af, dat de monarchie
der Oranjes een volks-koningschap is en
niet, zooals de monarchieën der Bourbons,
Habsburgers en Hohenzollerns monarchieën,
die den staat met zich vereenzelvigden en
daardoor verwijdering tusschen volk en
kroon veroorzaakten. Van oudsher 1b dan
ook de houding van het Oranjehuis tot het
Nederlandsche volk er een van helpen ge
weest, zooals ook het Wilhelmus zegt. Deze
houding was oorzaak, dat het koningschap
der Oranjes nimmer in breede kringen als
partij-koningschap werd gezien, al meenden
de vroegere socialisten de Kroon tot de
partij der bezittenden te moeten rekenen
In deze meening is~een verheugende omme
keer gekomen, aldus spr. Deze ommekeer
is goeddeels een gevolg van de persoonlijk
heid van H.M. de Koningin en de houding
van de leden van Haar Huis. Prof. Gerretson
onderschreef volkomen de stelling van den
auteur in ,De Vlam", dat men orangist moet
zijn omdat men republikein is. Reeds in de
woorden van Koning Willem den Eerste: „Ik
ben een Fries en een republikein" lag het
historische bijzondere verband tusschen het
Nederlandsche volk en het volkskoning
schap der Oranjes besloten. De monarchie
der Oranjes is geen klasse-dynastie, die
over, boven, buiten en tegen het volk re
geert en bestaat, doch een monarchie, die
uit het volk zelf is voortgekomen. Aan het
slot van zijn rede waarschuwde prof. Ger
retson tegen alles, wat de opvatting zou
vestigen, dat een lid van het Oranjehuis als
partijhoofd zou optreden. „Ik ben in hart en
nieren republikein en daarom in hart en
nieren Orangist", besloot hij.
DRIE GOEDERENWAGENS BIJ BOTSING
TE EINDHOVEN VERNIELD.
Op het gtatkxnsemptacement te Eindhoven
reden Zaterdag een personentrein en een
goederentrein tegen elkaar. De personentrein
was slechts dJoor enkele personen beziet. Er
deden zich geen ernstige persoonlijke onge
lukken voor. Van den goederentrein werden
drie wagens vernield. De ravage, veroor
zaakt door de botsing, had eenige stremming
io het treinverkeer tot gevolg.
Nederlanders zich aan alles wat waarde had,
hadden vergrepen. En nadien stonden in
Nederland menschen gereed om de plunde
raars hun buit af te koopen. Dat deden ook
deze verdachten,- Hij eischte tegen beiden
4 jaar gev.straf. De krijgsraad veroordeelde
Weimar tot 2>/2 en Vermeer tot iy2 jaar gev.-
straf, beiden met .aftrek van preventief.
Winkelhuis te Roosendaal zakte
finaal in elkaar
Doordat militaire truck hoekzuil omver reed
Zaterdagmiddag is de drie verdiepingen
hooge kunsthandel van den heer Werz aan
de MoQenstraat te Roosendaal aJs een kaar
tenhuis in elkaar gezakt, toen een door de
gladheid Onbestuurbaar geworden leege mi
litaire truck de hoekzuil, waarop het pa-rad
steunde, omver reed. De bovenbouw zakte
onmiddellijk tot op de motorkap van den
truck, muren scheurden in en de ramen
kwamen uit hun sponningen te hangen. Daar
al spoedig bleek, dat het bouwwerk verloren
was, begon men onverwijld het meubilair en
den winkel inventaris -naar elders over te bren
gen. Toen de truck uit den voorgevel getrok
ken werd, zakte het g-eheede pand prompt in
elkaar. Bominslag had het perceel niet erger
kunnen vernietigen. De waarde van de niet
geredde kunstvoorwerpen wordt op pl.m.
f 3000 geschat. De chauffeur, die hoogstens
met ëen snelheid van 15 km per uur rëed,
heeft geen schuld. Persoonlijke ongelukken
deden zich niet voor.
GROOTE BONT- EN PUNTENDIEFSTAL
TE AMSTERDAM.
In het jongste weekeind hebben inbrekers
zich meester gemaakt van 70 bontman tells
,ter waarde van f 100.000, 50.000 textielpunten,
eenige coupons wollen stof en f 4000 con
tanten, alles uit een groote bontzaak aam
de Keizersgracht te Amsterdam. De politie
verzoekt inlichtingen over een 3-tons vracht
auto of een laadbak met roode wielen, waar
mede de buit wend vervoerd. Op den voor
bumper is vermoedelijk geschilderd G. 39071
PENSIOENEN SPOOR- EN TRAMWEG
PERSONEEL.
In verband met de in beide Kamers der
Staten Generaal door dien minister van Bin-
nenlamdsche Zaken gedane mededeeling i.z.
herziening van de Pensioenwet 1922, heeft
de Bond van Gepen sionneerden der Ned.
Spoor- en Tramwegen zich tot den minister
gewend onder opmerking, dat ook de Pen
sioenwet 1925 overeenkomstig dient te wor
den. gewijzigd en gevraagd om ook die pen
sioenregelingen van trammaatschaippijen,
welke de goedkeuring van den minister ver-
eisohen, zoo te wijzigen, dat zij geheel uni
form zullen zijn aan de pensioenwetten 1902
resp. 1925. Tevens werd den minister ver
zocht de uitkeering ineens aan die gepera-
sionneerden der tramwegen gelijk te doen
zijn aan die voor Overheads- en spoorweg-
gepensionneerden en deze eveneens im de
herziening der pensioenregelingen te ver
werken. Voorts is verzocht voor de Laagst
geperisioraneerden verder te gaan dam 25 pet
en desnoods met een voorschot te beginnen.
Fransch succes.
Parijs is de „ville lumière", de lichtstad
niet meer. De moeilijkheden der binnenland-
sche politiek, het loom- en prijzenvraagstuk,
de stakingen, duurte, onzekerheid, het gemis
aan collectief élan om 'weer geheel op gang
te geraken, het drukt alles een stempel op
de hoofdstad. De Fransche arbeider werkt
een aantal uren, maar in zijn stamcafé bij
een glas wijn en veel kranten, als er niet" m
het dagbladbedrijf gestaakt wordt, praat hij
vooral eindeloos over de politiek. De toerist
vindt er gedruktheid, politieke en economi
sche malaise; de^ransche huishouding vooral
heeft het hard te verduren. Heel veel ravage,
door de Duitschers aangericht, is nog niet
hersteld; langs de groote buitenwegen vindt
men nog de sporen der verwoesting, precies
zóó als de Duitschers alles achterlieten. De
techniek van het amusementsleven, zooals de
toerist die vóór den oorlog kende, en waar
voor Parijs o.a. bekend stond, is ook nog niet
tot ontwikkeling gekomen. La „ville lumière"
met spaarzame verlichting en een on geloof e-
lijke duurte! Hoe komt men in Frankrijk uit
de impasse? De vreemdeling, nog beïnvloed
door de voorgestelde en gedeeltelijk ten
uitvoër gebrachte maatregelen van Blum,
merkt practisch van de 5 procent prijsver
laging niet veel. Wat Blum nog mee had
door persoonlijk suggestierven invloed. mist
Ramadier. Hier en daar hoort men het al
fluisteren: „de franc is niet te redden', on
danks den strijd door Blum ingezet. In
Frankrijk zijn orde en rust nog niet terug
gekeerd en er is een enorme behoefte aan
arbeidskrachten, zoowel op landbouwgebied,
als in de groote industrieën en in de mijnen.
Amerika heeft aangedrongen, de Duitsche
krijgsgevangenen, die er werkzaam waren,
weer vrij te laten. Frankrijk is één van die
landen, die vooral door den oorlog geleden
hebben en er niet gauw weer bovenop zul
len komen. De sprekers in het parlement de
monstreeren een zeker „esprit"; zij kleuren
de Fransche politiek met hun persoonlijk
heid, maar veel verandert in den binnen -
landschen toestand niet. Vandaar, dat in een
dergelijken malaise-toestand, een succes in
de buitenlandsche politiek weer veel
compenseert, de aandacht van de interne
moeilijkheden afreageert. Dit is de spydvi-
sohe werking van het te Duinkerken te on
derteekenen FranschBritsche verdrag. De
Franschman heeft juist zoo'n collectief op-
kikkertje noodig. De „Groote Drie" immers
bedisselen in groote lijnen veel in Europa,
waar Frankrijk buiten staat. Frankrijk kan
daartegen protesteeren; het kan uit be
zorgdheid voor een aggressieven buur aan
dringen op veel krassere maatregelen, dan
door de drie andere mogendheden wensdhe-
lijk worden geacht, die pogingen baten niet.
Vandaar, dat men zijn toevlucht neemt tot
wederzijdsche overeenkomsten, binnen het
Handvest der Ver. Naties, als een soort van
brandassurantie, die men neemt voor zijn
huis. De in Januari door. Blum begonnen on
derhandelingen met Attlee en Bevin voor
een BritsdbFransche bondgenootschap,
hebben tot een succes geleid voor de Fran
sche buitenlandsche politiek. Het interes
sante ervan is dit, dat het nog vlak vóór de
conferentie van Moskou is klaar gestoomd en
als zoodanig den gang van zaken kan be
ïnvloeden. Ten einde alle argwaan te kee-
ren, beroept men er zich op, dat het karak
ter van dit wederzij dsch waaifoorgverdrag
geheel in overeenstemming is met het
BritschRussische en het FranschRussische
verdrag, maar de vraag blijft, in hoeverre
de Rus dit drankje zal slikken? Vanaf 1914
tot 1940. dat is dus in een kwart eeuw. werd
Frankrijk twee maal door de Duitschers
onder den voet geloopen en in geval, van een
zich in de toekomst hersteUënd Duitschland,
dat door welke verschuivingen ook in de
politieke lieering met een anderen bondge
noot. onmiddellijk een groot gevaar zou op
leveren, zou Frankrijk opnieuw het kind van
de rekening worden. Het doel, elke nieuwe
aggressie van Duitschland onmogelijk te ma
ken en den vrede en veiligheid te verzeke
ren, kan echter alléén wordeci bereikt, als er
tevens óók geld en „troepen" aanwezig zijn.
Verder voorziet het bondgenootschap in een
nauwere, economische samenwerking tus
schen Engeland en Frankrijk, hetgeen het
.herstel" van beide landen ten goede moet
komen. Men kan in een dergelijk verdrag,
dat toch zeker beoogt, de versterking van de
Europeesche positie, stelling nemende tegen
Duitschland, een bepaalde drang naar meer
dere zelfstandigheid zien, een bescheiden
poging ook van Engelsche zijde, dat toch al
zoo met handen en voeten aan Amerika ge
bonden is, zich wat vrijer te voelen. Al be
roept men zich op de andere, reeds genoem
de, wederzij dsche overeenkomsten, een begin
van „blokvorming" zit er toch óók wel in en
het zou een verrassing beteekenen. als de
Rus er niet met argwaan op reageerde.
Anfërika, dat met Rusland de belangrijkste
zaken in Europa regelt en bij een naar meer
dere eenheid strevend Europa. via privé-
bondgenootschappen, niets geen belang kan
hebben, kan dit samengaan beschouwen als
een poging om eenigszins onder den druk
der tegenstelling AmerikaRuslantl uit te
komen. Maar in een vergelijking uitgedrukt,
dat de waarde van het: ..Britsch-Russische
pact" ..Fransch-Russische pact", behoeft
nog heelemaal niet te volgen, dat van Rus
sisch standpunt uit bezien, ook „het Britsch-
Fransche pact!' gelijk moet zijn. De beteeke-
nis van het verdrag op economisch gebied
zal met eenige reserve beschouwd dienen te
worden, waar immers nog zoo juist tijdens
het debat over de Fransche buitenlandsche
politiek in de nationale vergadering, Bidault
heeft medegedeeld, dat Frankrijk aan Enge
land een protestnota heeft gezonden, betref
fende de Engelsche maatregelen om de Ruhr-
mijnen onder Duitsch bestuur te stellen.
Maar in ieder geval is het nieuwe verdrag
vooral een succes voor de Fransche, buiten
landsche politiek.
TRAGISCH GEVOLG VAN DE KOUDE.
Te Venk) kwam een baby ven enke'e
maanden om het leven, toen des nachts een
slang van een brandende gaskachel door oen
hond werd doorgebeten.
MEER BLOEMBOLLEN NAAR ENGELAND.
In kringen dier vaklieden verwacht men
een verhoagnng van onzen bloem/bollenirt-
voer naar Engefland van vier milMoen kilo
of wel 50 pet.
