Stede-atlassen voor en na den 80-jar. oorlog
De politieke vraagstukken van dezen tijd
JXaa^opi^'
IM toMileiextielkxiafct
ADELAAR
IMiPI
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
8
VRIJDAG 7 FEBRUARI 19»
Mr B. van 't Hoff voor de
Ver. „Oud Leiden"
U heeft hiet voorrecht te mogen wonen
in een van die mooiste steden van. ons land,
niet alleen om het stadssöhoon, dat men
op verschillende hoekjes in dé Sleutel
stad krijgt te zien, maar bovenal omdat
Leiden zoo talrijke bouwwerken van oud
heidkundige waarde heeft, aldus ving
mr B. van- 't Hoff, Rijksarchivaris te
's-Gravenihage zijn léziing over: „De Stede-
atliasisen van Jacob van. Deventer en Joan
Blaeu" aan, welke hij gisteravond in de
„Lakenhal" voor de ver. „Oud Leiden"
heeft gehouden.
Wanneer wij de atlassen, waarover wij
zullen spreken met elkaar gaan vergelij
ken, dan valt het direct op, dat die van
Jacob van Deventer voor 1572 en die van
Joan Blaeu in 1649 is bijeengebracht. Zij
dateeren dus van vóór en na den tachtig-
jarigen oorlog. En indien wij nu de 'ste
den op die verschillende kaarten eens
gaan bekijken, zult U het met mij eens
2ijn, dat juist in dien oorlog de steden
een geweldige uitbreiding hebben onder
gaan.. Het best valt dit te constateeren
bij de steden Rotterdam en Leiden. Toch
komen we ook tot de ontdekking, dat de
steden veel ouder zijn dan de afbeeldin
gen en kaarten, die er van bestaan.
Spr. vertelde vervolgens het een en
ander over Jan van Deventer, die het
kaartenmaken te Leuven had geleerd en
in opdracht van Karei V eerst kaarten
vervaardigde van de provincies en later
van alle steden in de Nederlanden. Zoo
bij elkaar is dit een aantal van ongeveer
300 steden, In deze stedenatlas krijgt men
een goeden indruk van de verhoudingen
dier steden, omdat zij op dezelfde schaal
zijn geprojecteerd, bovendien hebben alle
afbeeldingen het Noorden boven.
Kunst en Letteren
„ZES JAREN"
Leiden had gisteravond de wereldpre
mière van „Zes jaren", een film over het
Leidsche studentenleven tijdens de bezet
tingsjaren.
„Zes jaren", oorspronkelijk bedoeld als
foto-, film- en documentatiemateriaal
over het Ned. studentenleven, is later tot
een geluidsfilm uitgegroeid, omdat zich
hier een gelegenheid voordeed het bui
tenland te toonen tot welke prestaties
Nederland op filmistisch gebied in staat
was en. tevens te toonen op welk peil ons
Nederlandsche universitaire leven stond.
Het was de „World Student Service
Fund" in Amerika, die het verzoek tot het
vervaardigen van deze film heeft gedaan,
en daarom is rekening gehouden met de
wenschen der Amerikanen en den smaak
van het Amerikaansche publiek.
De stichting Studentenfilm ,kwam uit de
Stichting Nederlandsche Studentenfilm,,
die het verzoek kreeg, tot stand en kon
door steun van verschillende zijden tot
het vervaardigen van de film, met een
vertooningsduur van ca een half uur,
overgaan. Aanvankelijk zouden scènes uit
alle universiteitssteden worden opgeno
men, doch ter bestrijding van onkosten en
omdat het de Amerikanen onverschillig
laat waar het geheel zich afspeelt, is het
centrale punt de Kloksteeg in onze stad
geworden.
Daar, in die typische studentensteeg, is
het de in jolige stemming thuis gekomen
Jan (Jan Glastra van Loon), die in den
vroegen morgen van den lOen Mei 1940
via de radio verneemt, dat de Mof Neder
land is binnengevallen. Weldra is de stu
dentenwereld in de Kloksteeg in rep en
roer gebracht en is het begin van het stu-
dentenverzet aangebroken.
De kamer van Jan wordt het middel
punt, van waaruit de vereischte maatre
gelen worden genomen. Voorts is er een
opname van de massale bijeenkomst in
het Academiegebouw met de beroemde
rede van prof. Clevèringa, die de sluiting
van de Universiteit tengevolge had.
Maar dóór gingen de colleges toch en
uitstekend zijn de opnamen van de „on-
dergrondscfre" colleges van prof. Barge.
Men moest een greep doen uit de zes
oorlogsjaren en dit moest zich afspe
len in een half uur tijds, een uiterst zwafe
ongava. Gezien, echter de oogmerken vsn
deze film, zijn wij van meening, dat men
hierin is geslaagd. De regisseur, H. M.
Josephoon, had zijn sporen reeds verdiend
en de scenario van Willem de Vogel mag
worden geroemd.
Van de spelers (sters) hebben Jan (Jan
Glastra van Loon, Blanche (Elisabeth
Boon) en Nico (Albert Cronheim) zich
het meest onderscheiden.
Het was een polygoon-profilti-productie
met muziek speciaal voor dit doel ge
schreven door Rudolf Karsemeyer en uit
gevoerd door het Omroep Promenade Or
kest.
We meenen, dat „Zes jaren", in binnen-
en buitenland niet zal nalaten indruk te
maken.
Zeer velen zagen gisteravond dit film
werk in „Trianon" en het was de voor
zitter van de Stichting Studentenfilm, 1de
heer Willem de Vogel, die in het bijzon
der o.m« welkom heette den burgemees
ter van Leiden, jhr mr F. H. van Kinschot,
de vertegenwoordigers van het departe
ment K. en W., de heeren Van Dijk en
De Jongh, van min. Gielen, den heer
Banier, van de Marine, den garnizoens
commandant, lt. Alderwegen, den rector-
magnificus prof. mr R. P. Cleveringa, de
hoogleeraren Escher, Barge en v. d.
Waal, die namens het Academisch kunst
centrum kwam.-mr K. Wiersma, secr. van
de Curatoren, vertegenwoordigers van de
Ambassade France en het British Coun
cil, den heer Rudofl Karsemeyer, mevr.
Farkas, den heer Herman Felderhof, die
namens Radio Nederland kwam, en den
heer v. Staveren, namens de Ned. Film
keuring.
Het woord werd voorts nog gevoerd
door den praeses-collegii, die Willem de
Vogel met zijn stichting en spelers prees.
De heer De Vogel betrok daarna alle
medewerkenden in het succes.
Toem deze opdtracht geneed was geko
men, was op dat. oogeniblik de Spaansche
schatkist zoo uitgeput, dat Jan van Deven
ter zijn kaarten niet betaald kon krijgen.
Aangezien hem hiervoor het vuur aan
de schenen werd gelegd, nam hij de wijk
naar Keulen en ovenleed daar in 1575.
Een katholiek gezinde magistraat deed
toen de kaarten toch naar Spanje „ver
huizen," waar ze eeuwen later in de Kon.
Bibliotheek zijn aangetroffen.
Of Jan v. Deventer vermóied heeft hoe
het met zijn kaarten zou afloopen, weten,
we niet, doch zeker is, dat hij nog een
tweede 9erie heeft gemaakt en deze
kwam in 1859 bij een verkooping in Den
Haag boven water. Vele van deze afbeel
dingen zijn in dien loop van de jaren ge-
ineprodiuceerd, terwijl dit ook geschiedde
met de Spaansche collectie.
Mr Van 't Hoff wees voorts op den
Leddenaar Piet-er Bast, die ook op het
gebied van kaartmaken een belangrijke
bijidlrage heeft geleverd.
Hoewel Joan Blaeu niet die verdienste
heeft als Jan van Deventer, hij is het
evenwel geweest, die op de geniale ge
dachte is gekomen om de kaarten te ver-
UITSLAG RADIOPRIJSVRAAG
FONDS NOODGEBIEDEN
De drie hoofdprijzen (elk een rijwiel) van
de radioprijsv.raag „Welken tak van sport zag
het Kerstmannetje?" t.b.v. het Fonds Nood-
gebieden, zijn gewonnen door Loes Bakker
te Wassenaar, M. L. Reanery te Sas van Gent
en mej. D. v. Wamelen te Schiedam. De an
dere prijzen zullen deze maand aan betrok
kenen worden toegezonden.
PROF. ROMME WEER IN BATAVIA
Dezer dagen is prof. Romme van zijn oriën
tatie-reis te Batavia teruggekeerd. Het laatst
bracht hij een bezoek aan Soerabaja.
PROF. KRANENBURG WEER ZIEK.
Daar prof. Kranenburg opnieuw ziek is ge
worden, werd de presidentszetel in de Eerste
Kamer gisteren weer ingenomen door prof.
mr A. Anema.
zamelen, bij te werken en uit te geven.
De atlas van Blaeu munt uit door schoon
heid, aangezien dit natuurlijk de verkoop
baarheid verhoogde. Tenslotte wees spr.
erop, dat vele van de reproducties in de
Universiteitsbibliotheek en het Leidsch
gemeentearchief zijn te vinden. Spr. heeft
een 'groot aantal lichtbeelden laten zien,
welke het besprokene rnader „toelicht
ten."
Voor het Kurhaus te Scheveningen ziet het er wintersch uit, doordat langs den zeekant de
ijsschollen zich opstapelen. De indruk is nog wel niet imposant, maar lang niet iedere winter
geeft dit beeld te zien.
DE HEER TILANUS SPRAK
TE KATWIJK AAN ZEE
De Chr. Hist. Kiesver. was in Irehe in
vergadering bijeen o.l.v. D. J. Kleen, die
een kort openingswoord sprak en de vele
aanwezigen welkom heette, in het bijzon
der den voorzitter der Unie, den heer H.
W. Tilanus, die sprak over: Politieke
vraagstukken van dezen tijd.
Spr ging in korte trekken na den tijd
vóór, tijdens en na den oorlog. Achtereen
volgens kwamen ter sprake: de Eenheid
door Dem., welke gericht 'was tegen het
fascisme, de verkiezingen van 1937 en de
figuren Colijn en Oud. Toen kwam de
oorlog, waarbij het 3-manschap van dë
Ned. Unie genoemd werd. Direct na den
oorlog trad de Ned. Volksbeweging op
den voorgrond, waarvan nu niets meer
wordt gehoord, alleen het weekblad „Je
Maintiendrai" is nog het eenige wat we
er van zien.
Het kabinet Schermerhorn-Drees, dat
onder moeilijke omstandigheden kwam te
regeeren, is de overgang geweest naar het
kabinet, dat na de verkiezingen optrad.
De R.K. en de P.v.d.A. hebben elkaar
hierin gevonden. Toch bestaan er tusschen
deze groepen groote tegenstellingen.
Hierna ging spr na, hoe dit kabinet
werkt en onderwierp hij aan een bespre
king de Indische kwestie, de fin. politiek
HAAGSCHE POLITIERECHTER.
De 'haspelaarster P. K. uit Leiden be
hoorde tot degenen die uit de fabriek
waarin zij werkte, wol had gestolen.
Daar volgt veertien dagen gevangenis
straf op. die de Officier dan ook eischte.
De poging van verdachte om voorwaar
delijk te krijgen had geen succes; het
bleef veertien dagen.
J. B. te Pijnaoker had om anderen te
helpen, clandestien geslacht, en had er
drie maanden gevangenisstraf voor ge
kregen. Daarvan kwam hij in hooger
beroep, doch de proc. generaal zag geen
reden in de straf wijziging te brengen,
en vorderde er de bevestiging van. Het
Hof heeft uitspraak gedaan, en conform
dien eisch beslist.
en de neiging tot socialisatie. Op finan
cieel gebied is de toestand zorgelijk en
dan te denken, hoe ons volk gebukt gaat
onder vele lasten. Ook de verhouding
loonen en prijzen nam spr onder de loupe.
Tenslotte merkte spr op: We moeten
aanpakken en werken om er uit te raken.
Nadat niet groote aandacht naar de
boeiende rede van den heer Tilanus was
geluisterd, eindigde ds Bogers met dank
zegging.
Amsterdamscli Beursoverzicht
Gisteren was de handel' weliswaar van be
scheiden afmetingen, doch voor zoover kon
worden nagegaan, waren de omzetten toch
grooter dan Woensdag en daarbij openbaarde
zich een vaste stemming. Vooral de md<u-
strieaande elen lagen stevig vast in de markt
en die hoofdsoorten konden zioh alle eenige
punten verbeteren, terwijl ook de meeste
minder courante industrieën boven het vorige
peil werden afgedaan. Zeer vast gestemd
waren de sche ep vaartaandeel endie over de
geheele lan ie eenige punten konden a/van-
ceeren. HollandAmerika Lijn steeg zelfs
5% pCt. tot 154 V2. In aandeel en van de wilde
vaart ging echter weinig om Nievelt
Goud na an was onveranderd
De bankaandeelen waren goed prijshou
dend. Daarbij deden geruchten de ronde dat
door de banken hoogere dividenden dan ver
leden jaar zouden worden uitgekeerd.
Voor Koninklijke waren vraag en aanbod
ongeveer in evenwicht en de koers kwam
terecht op 368. De diverse cultuurfondsen
waren eveneens goed van toon. De suiker-
aandeelen waren alle hooger en de tabakken
werden eveneens een paar punten boven de
vorige prijzen verhandeld. De affaire in rub
berwaarden was onbeteekenend, hetgeen niet
kon verhinderen dat Amsterdam rubbers een
goede 5-tal punten opliepen Indische fond
sen lagen goed in de markt.
Dé beleggïngsmarkt was stil. In dé nieuwe
conversieleeniaig ging maar weinig om en
alleen in de laatste tape kwam een notee
ring tot «Stand, uitkomende op 100^. Overi
gens konden Ned. Staatpapieren zich hand
haven. De 3 Indische leening lagen een
fractie beter. Bij geringe omzetten waren
de gemeentelijke en provinciale obligatiën
goed prijshoudend.
BEURS VAN AMSTERDAM
Off. not. medegedeeld door de Ver. voor den Effectenhandel
S bieden 1 laten ged. en bieden t ged. en laten S stopk.
DONDERDAG 6 FEBRUARI 1947
ACTIEVE FONDSEN
V.K 2.30 u.
f 1000 1947 3—3% lOOAi lOOyW
1937 3 100 V2 100^/8
1938 3—397%* 100*
f 1000 N.W.S. 2Va 83 83
f 100 Spaarcert. 101 101V*
N. Lnd. 1000 37 A3 97Aj
Kol. Bank 84%
Ned lnd. Bank 86Va
N. Hand Mij eva 118
A.KU141
Vain Berkel 114*
Calvé C. v. A. 151% 151V*
Centr. Suiker Mij 215
Fokker A 230
Lever Br C.V A 233 238
Philips A 325 328Va
Dordtsche Petr...324Va 324%
Kon. Petroleum 368 V
A'dam Rubber 135
Bandar Rubber.. 85§
Deli Bat Rubber 85§
O Java Rubber 66/ 63
Serbadji Rubber 63 62§
Hoil. Am. Lijn 149* 155
Java Ch. Jap. lijn 120Va 123*
K.N.S.M166% 168%
N. Scheepv Unie 142% 144%
Rott. Lloyd 136% 138%
M& Nederland.153Va 155
97%
88*
86 Va*
118%*
143 Va
140%
H.V.A 166*
Java Cult. Mij. 196*
N. I. Suiker Unie 112
Deh Bat. Tabak 112
Deli Mij Tabak.. 127
Senembah Tabak 116
OBLIGATIëN
Denemarken '38 4 103%
A'dam I 37 3% 101%
Haag I 37 3% 100%
N. Holland II 36 3 lOOfj}
Rotterdam 37 3% ÏOI-A
Fr. Gron. Hyp 3 103Va5
Holl Hyp 3% 101%
Nat. Hyp. 3% 103§
Rotterd. Hyp 3i0l-«
Utr Hyp. 3 100
N.Ned Am.Hyp. 5 137%
Bergh Jurg. 3% 104*
Leverszeep 3% 105%
Cocker ill 4 112%'
Bataafsche 3% 104%
Wagon L4 104
NI Spoorw. 37 3% 54
Sem Cheribon 5 30
A.K.U3%103A
Werkspoor 3% 105
AANDEELEN
A'damsche Bank 137 Va
U5
200*
102*
114t
113%
100%
100*
55*
Rott. Bank Ver. 149 150 V**
Twentse he Bank
N. West Hypb. 75 75%
Gelder Zoon 125 124
Int. Beton 141 141
Hoogoven C.v.A. 146 Va 144%
Ned Gist 370 370
Nijma 202 203
Rott. Droogdok.281
Stokvis 158 162
Stork Co 140 141
Werkspoor 152 154*
Wilt. Fyenoord.. 171% 172%
Wyers 150% 149
A.N.I. Electr. Mij 110 114*
NJ. Gas Mij 112% 115*
Cur Handel Mij 266 263
Int Cr. Hand.v 128 130*
Linde Teves 118* 120*
Billlton 2 308
Oost Borneo pc. 160
Sedep thee -118 116
Telagapat 62/ 605
A'dam Ballast 133% 133
Gem. Eigendom 133%
Houth. W. Pont 122 122
Thomsons Haven 14i 142*
Sabang Haven 65
Deli Spoorweg 40% 40%
Ned. I. Spoorweg 29 29*
Sem Cherib.tram 13 13
Voorloopig genoteerd
Holl. Bank Unie 172% 172%
Ketjen 190 189 %t
Lever 4 pref. 112 112
Nat. Herstel 103% 103%
Vredestein125% 125%
Kabel 219 219
Walvischvaart 100% 100%
§ös»itbstaa 140
Uw pijnen verdwijnen
met de schadelijke zuren, als ge met de
beroemde dagelijksche (kleine) dosis
Kruschen de zuren verwijdert, die de pij
nen verwekken. Dan smoort ge Uw rheu-
matiek als het ware in de kiem. Niet zon
der reden zweren tienduizenden oud-
rheumatieklijders over de geheele wereld
bij Kruschen Salts. Zij weten bij onder
vinding wat Kruschen voor hen deed.
Volg hun goed voorbeeld, begin ook een!
bloedzuiverende kuur met Kruschen.
Verkrijgbaar bij alle Apoth. en Drog.
Fabr. Griffiths Hughes Ltd. Manchester
(Engeland). (I.M.)
De organasator van het Ned. Eeuwfeest
Holland-Michigan, de heer Bicihers, vertoeft
vandaag bij de N.V. Philips te Eindhoven.
MARKTBERICHTEN.
LEIDEN, 7 Februari. Veemarkt: 3 fok
stieren, 1 slachtstier, 38 kalf- en melk
koeien, 45 vare koeien, 90 vette koeien,
23 pinken, 206 nuchtere kalveren, 125 wei-
deschapen, 83 mestvarkens, 151 biggen, 121
bokken en geiten, geen noteering.
LEIDEN, 7 Februari. Kaasmarkt: 2 par
tijen Goudsche kaas, 2 partijen Leidsche
kaas, geen noteering.
NOTEERINGEN NEW YORKSCHE BEURS
NEW YORK, 6 Febr. (Reuter) Atch. Top.
94% (94%); Balt. 15% (15%); Can. Pac. 14%
(14%); N.Y. Centr. 20% (20%); Peneis. 26%
(26); Un. Pac. 132% (133); An. Copp. 40% (40)
Bethl. 96% ex div. (97%); Chrysl. 100%
(101%); Gen. El. 38% (39%); Gen. Mot. 62%
(63%); Int Nic. 36 35%); Kenn. Copp. 48%
(49); Pac. 7% (7%); Rep. St. 28% (28%);
Shell 29 (29%); Stand. O. 68% (68%); U.S.
Rubb. 57 (55%); UB. St. 76 (76% ex div.).
Waar bevinden zich onze
zeeschepen?
Joh. van Oldenbarnevelt 6 v.m. v. A'dam
n. Batavia; Tjipondok 5 v. A'dam n Batavia
vit; Genua 6 v.m. v. IJmuiden; Colytto v.
R'dam n. West-Afrika 6 v. Antwerpen n.
Bordeaux; Helder 5 v. Oran n. Gibraltar;
Juno v. Bourgas n. Atdam 5 te Candia; Wa
terland v. B. Aire» n. A'dam 5 te Santos;
Orestes 5 v. A'dam n. E9bjerg; Aalsdijk 4 v.
New-York te Philadelphia; Ceronia 4 v.
Hongkong n. Miri; Duivendijk v. Vancouver
n. R'dam 4 v. New Westminster; Farmsum
v. Menilla n. IJmuiden p. 5 Ouessant; Ma-
noera 3 v. Durban te Portland (O.); Siadja
3 v. Tarakan te Poele a Samboe; Straat
Soénda v. Singapore n. Rio de Janeiro 3 v.
Durban; Utrecht 3 v. New Orleans n. Java.
Wat de Radio morgen brengt
Programma voor Hilversum I (301)
KRO. 7.00 Nieuws; 7.15 Gymn.; 7.30 Mor
gengebed; 7.45 MariA ter eeiy; 8.00 Nieuws;
8.15 Plük den dag 9.00 Muziekkalender; 9.05
Gevar. morgenconcert; 9.45 London Symph.
ork.; 10.15 Ned. landbouwers in Frankrijk;
10.45 Victor Herbert progr.; 11.00 Zonnebloem;
11.45 Fam. ber. uit iVidië; 12.03 Kamerkoor;
12.30 KI. v. Beeck; 13.00 Strijdkr.; 13.30 KI. V.
Beeck; 13.50 Tooneelkijker; 14.00 Eng. platen;
14.15 Eng. les; 14.45 Zangver. Mignon; 15.15
Musik Makers; 15.45 Kro-kiosk; 16.00 Roman
tiek uit Spanje; 16.20 Viegende Hollander;
16.30 Öregoriaansch; 17.00 Wigwam; 18.00 Or
gel; 18.15 Jorn. weekoverz.; 18.30 Strijdkr.;
19.00 Nieuws; 19.15 Buffalo Bill; 19.45 Weder
opbouw; 20.00 Nieuws; 20.05 Weerover.; 20.08
De gewone man; 20.15 Wie weet hoe deze plaat
heet; 20.30 Lichtbaken; 21.00 En morgen is het
Zondag; 22.00 Klaprozen; 22.15 Tombola; 22.45
Avondgebed; 23.00 Nieuws; 23.20 Gram.; 24.00
Sluiting.
Programma voor Hilversum II (415)
VARA. 7.00 Nieuws; 7.15 Gymn.; 7.30 Gram;
8.00 Nieuws; 8.15 Gram.; 9.30 Waterstanden;
9.50 Ars Rediviva; VPRO 10.00 Morgenw.;
VARA 10.20 Radiofeuilleton; 10.35 Piano; 11.00
Continubedrijven; 12.00 Hollandsche hutspot;
12.35 Vaudeville-ork.; 13.00 Nieuws; 13.15 Me
tro-symphony; 14.15 Sport; 14.30 Verwoesting
van Jeruzalem; 15.35 Van boek tot boek; 15.50
Ramblers; 16.25 Heffingen ineens; 16.40 Inter
nat. roode nederzetting; "17.10 De merels; 17.30
Om en nabij de twintig; 18.00 Nieuws; 18.15
Kamerorjc.; 18.45 De mijnen; 19.00 Omroep-
kamerork.; VPRO 19.30 Rijpere jeugd; 19.45
Bijbel vertelling; VARA 20.00 Nieuws; 20.05
Dingen v. d. dag; 20.15 Eén jaar P. v. d. A.;
21.30 Ondey narcose; 22.00 Gevar. progr.; 23.00
Nieuws; 23.30 Nacht voorstelling; 24.00 Sluiting.
