Een burgemeester
Krokodillentranen voor den Politierechter
Vader en zoon stonden wegens verraad terecht
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
WOENSDAG 8 JANUARI 1947
won den eersten prijs
Niet alleen onder de boeren en schip
pers, ook onder de eerste burgers telt
men in Friesland uitstekende rijders, al
komen ze niet tusschen de touwen, zoo
als lang 'lang geleden eens burgemeester
Pieter Coopmans van Bolsward een eerste
prijs won.
Een harstochtelijk schaatsrijder was deze
burgemeester. Als nauwelijks het ijs een
hian kon dragen, bond hij al de schaasen
onder en zwierde ergens op een onderge-
loopen stukje land rond. Waren de vaarten
en kanalen sterk, dan was burgemeester
Pieter Coopmans nimirjer te vinden in zijn
fraaie kamer in het beroemde Bolswarder
raadhuis, maar zwierde hij ergens rond op
de meren en kanalen van het Friesche
waterland. Zoo is hij op een goeien dag
met in zijn binnenzak een brief van de
moeder van Prins Willem III naar Den
Haag gereden, waar de Prins onmiddellijk
een antwoord op schreef, dat den volgen
den dag met burgemeester Coopmans
terugging naar „Marijke moei", zooals
's prinsen moeder in Friesland werd ge
noemd. Er wordt steeds bij verteld, dat
toen de heer Coopmans in Leeuwarden
aankwam hij nog fraai de letters van zijn
naam in het ijs kraste.
Deze schaatsminnende magistraat dan
kruiste op een van die prachtige winter-
sche dagen ergens in Friesland. Toen hij
een van de vele „ijsherbergen" passeerde,
schoot plotseling de moeheid in zijn beenen
en bedacht hij, dat hij echt wel trek had
in een glas boerenkoffie dat was in die
dagen een mengsel van bier. brandewijn
en kaneel.
Zoo zat daar dan burgemeester Coop
mans, een onbekende in die streek, tus
schen andere warmte-zoekenden rondom
de gloeiende kachel in die oude herberg
aan den waterkant.
Het gesprek liep over slechts één onder
werp: de wedstrijd die den volgenden dag
in een van de groote dorpen in de buurt
zou worden gehouden. En een van de
bezoekers vermoedelijk had hij meer
boerenkoffie gedronken dan wenschelijk
was kondigde zich zelf aan als de win
naar van dien wedstrijd. Hij rekende het
zijn luisteraars met een vloed van woor
den, met krachtige gebaren onderstreept,
voor. Burgemeester Coopmans, die zich
ergerde, merkte laconiek op dat hij beter
deed met naar huis te gaan en flink uit te
rusten voor den zwaren strijd en dat hij
in elk geval niet de huid kon verkoopen,
voor hij den beer geschoten had.
De aangesprokene mat den burgemeester
van top tot teen en voegde hem toen min
achtend toe, dat hij zeker nog nooit een
hardrijderij had gezien, anders zou hij wel
weten wie de spreker was.
En toen zicli -weer tot de overigen wen
dend: Die knaap moest -morgen meerijden,
dan hadden we nog een lolligen middag.
„Nou, dat doen we dan", zei de burge
meester. „Als een van jullie morgen Koop
Pietermans van Bolsward aangeeft, dan
hebben jullie je lollige middag, want dan
rijd ik mee.
En zoo kwam Pieter Coopmans den vol
genden dag tusschen de touwen. En de
bezoekers uit de oude herberg keken zich
de oogen uit, want zoo rustig, zoo zeker,
zoo snel reed de Bolswarder langs de baan,
dat geen enkele rijder ook maar een rit
van hem won.
Zoo kwam burgemeester Coopmans ten
slotte tegenover den snoever te staan, die
bij den start een beetje witjes om den neus
was. Koop Pietermans evenwel zei niets.
Na ettelijke valsche starts kwamen de
rijders eindelijk „los" en burgemeester
Coopmans won met groot verschil. Ook den
tweeden rit won hij gemakkelijk en de prijs
was dus voor hem. Bij de feestelijke prijs-
uitdeeling zong de voorzitter in een direct
na den wedstrijd vervaardigd lofdicht den
roem van deze nieuwe ster aan het ijs-
firmament, maar toen hij den prijswinnaar
opriep den prijs in ontvangst te nemen
stapte niet deze naar voren, maar de kas
telein met een brief.
De voorzitter vond drie briefjes in de
enveloppe. Een waarop stond: Men moet
de huid niet verkoopen voor men den beer
geschoten heeft; een tweede met: Wien de
schoen past, trekke hem aan, en een derde
met het verzoek den prijs een aanzien
lijke geldsom onder de armen te willen
^rdeelen, met onderteekening: Koop
Pietermans.
Het schijnt toch bekend geworden te
zijn dat Koop Pietermans als Pieter Coop
mans burgemeester van Bolsward was,
anders had ik dit verhaal niet kunnen ver
tellen.
K. WOUDSTRA.
Op 62-jarigen leeftijd is te A'ciam over
leden ir H. M. Noordihoorn Boelen, leeraar
M.T.S. te A'dam en Utrecht
Prof. Posthuma gaat naar
Ned.-Indië
Als adviseur van de Commissie-Generaal.
Naar de Nieuwe Leidsche Cou
rant uit de beste bron verneemt, aan
vaardde prof. S
Posthuma zijn
benoeming tot ild
van de Commis
sie-Generaal.
Men dient daar
bij echter te be
denken, dat de
positie van den
hoogleeraar, die
momenteel di
recteur van de
Nederl. Bank te
Amsterdam is
voorloopig die
van financier
adviseur der C
G. zal zijn.
Voor zijn De
noeming tot li:
is wijziging van
de desbetreffen
de wet noodig. Het schijnt niet in de be
doeling der Regeering te biggen, die vóór
het vertrek vaci den nieuwen functionnaris
naar Batavia aan de orde te stellen.
Wat den tweeden candidaat voor de uit
breiding der C.-G.', dr A. D. A. de Kat
Angelino aangaat, het A.NP. meldt, „dat hij
bereid gevonden is zich voor verschillende
daarvoor in aanmerking komende aangele
genheden ter beschikking van minister
Jonkman te stellen."
In dit bericht is geen sprake van een toe
treding tot de Commissie-Generaal in den
zelfden zin als prof. Posthuma.
Dit bevestigd onze inlichtingen, dat de
heer de Kat Angelino voor die eer bedankte
Prof POSTHUma.
JONGEDAME BESTAL HAAR
KAMERGENOOTE
(Van een onzer verslaggevers)
Zoodra de deur van de rechtszaal opengaat
en de verdachte binnenkomt, begin je te
taxeeren.
De man, die met groote passen en met een
air van „gebeurd is maar gebeurd" de zaal in
stapt, zal bekennen: vlot, royaal.
Dat zeker-van-zichzelf-zijnde-heertje
trachten te chicaneeren
De meneer, die op den drempel al begint
te buigen, den parketwachter groet en een
ieder, die zich onder het gehoor van den Po
litierechter bevindt, vriendelijk toeknikt, zal
beminnelijk zijn fout toegeven.
Zoo imam daar gisteren Elisabeth, ze
kan in haar dienst .Bet", of ,,Bep" heeten
met knijp-oogen de zaal binnen.
„Dat wordt huilen", was de directe taxatie
En het werd huilen
(de crisis van hetTsjechische boek
De „sectiechef'-dichtkunst
wordt veel nagestreefd
(Van 'n bij zonderen correspondent.)
Praag, December. Het Tsjechische boek
maakt in den laatsten tijd een gevoelige
crisis door, waaraan verschillende oor
zaken ten grondslag liggen. Om te be
ginnen de geldkwestie. De op 1 No
vember 1945 doorgevoerde geldsaneering
werd automatisch en onmiddellijk ge
volgd door een sterke inkrimping in het
geldverkeer. Deze saneering was noodig
om de onzalige erfenis der Duitsche oor
logseconomie in Bohemen en Moravië,
welke tot een inflatie dreigde te leiden,
op een economisch gezonde basis terug
te voeren. In plaats van een omloop aan
bankbiljetten ten bedrage van 120 mil-
liaird Kronen over een gebied van onge
veer 49.000 km2 (Bohemen en Moravië),
bedroeg na de valuta-hervorming de om
loop over een bijna 3 maal zoo groot
grondgebied der nieuwe republiek slechts
nog een vierde gedeelte van voornoemd
bedrag, t.w. 30 milliard Kronen. De
valuta-hervorming had tevens de ver
langde uitwerking, nl. de arbeidsmoraal
werd omhoog gebracht, welke onder de
Duitsche bezetting om patriottische rede-
nen haar laagtepunt had bereikt, want
het gold als een nationalen plicht den
gedwongen arbeid in de Duitsche bewa
peningsindustrie zooveel mogelijk te sa-
boteeren. De nieuwe republiek daaren
tegen had op het gebied van arbeid de
hoogst bereikbare resultaten noodig.
Onmiddellijk na de valuta-hervorming
werden de prijzen en loonen opnieuw ge
regeld. De prijzen der levensmiddelen
en andere artikelen voor dagelijksch ge
bruik werden 'over het algemeen gesta
biliseerd en gebracht tot op het drievou
dige van het vooroorlogsch peil. De
loonsverhooging echter hield hiermede
alleen gelijken tred bij de onderste lagen
der loon. en salaristrekkers, terwijl de
salarissen der middelste en hoogere cate
gorieën, vooral die der ambtenaren,
leeraren en professoren, niet in denzelf
den omvang konden worden opgevoerd.
Het waren juist deze lagen der bevol
king, welke reeds gedurende tientallen
van jaren de trouwste lezersschare van
het Tsjechische boek vormden, gewend,
zich eens per maand minstens een nieuw
boek aan te schaffen. Want de Tsjech,
van oudsher een boekenvriend, houdt
ervan, het boek, dat hem aanstaat, zelf
te bezitten en niet bij een leesbibliotheek
te huren. Thans valt het dezen kring
niet meer gemakkelijk, 75 a 100 Kronen
neer te leggen, den doorsneêprijs voor
een gebrocheerd Tsjechisch boek. Het is
maar al te begrijpelijk, dat het boek in
de gunst van den kooper ver ten achter
is komen te staan bij de dringend benoo-
digde dagelijksche behoeften.
Dit uitvallen van een lezerskring kon
tot nu toe niet worden vervangen door
het winnen van nieuwe lezersscharen,
ofschoon een enkele uitgeverij zich wel
moeite hiervoor geeft, door goede boeken
tegen redelijke prijzen te doen verschij
nen, Om het gewenschte succes te berei
ken, zou het echter noodig zijn, meer
zorg te besteden aan die litteratuur,
welke op de grootste verbreiding kan
rekenen: nl. goede letterkunde. Histo
rische en politieke vaklitteratuur zelfs
al staat deze op nog zulk een hoog peil
kan deze bres niet stoppen.
Naast de ^inancieele zijde in de crisis
van het Tsjechische boek komt nog een
technische moeilijkheid. In de laatste
jaren van den oorlog ging het goede boek
eveneens tot de zeldzaamheden behooren.
Het valt derhalve niet te verwonderen,
dat in den eersten tijd na de bevrijding
tot aan de valuta-hervorming ook het
Tsjechische boek zich mocht verheugen
in een geweldigen omzet. Dit had tenge
volge dat bij de reeds bestaande, voor
een volk van 8 millioen zielen zeer tal
rijke, uitgeverijen nog vele nieuwe kwa
men, welke met naarstige behendigheid
boek op boek het licht lieten zien of in
voorbereiding namen. En aangezien Mid
den-Europa zes jaar achtereen op het ge
bied van geestelijke schepping van de
overige wereld hermetisch was afgeslo
ten, begon een ware jacht op vertalingen
van Amerikaansche, Engelsche, Russische
en Fransche werken. Voor de eigen na
tionale dichterschap der Tsjechen, dat
over een reeks van klinkende namen^be-
schikt, brak na den oorlog een nieuw en
speciaal tijdperk aan, hetwelk voor de
nationale waarde van de Tsjechische
dichters spreekt: een buitengewoon groot
percentage van Tsjechische dichters en
auteurs bekleedt thans in de republiek
verantwoordelijke, hooge staatsfuncties,
de beste erkenning van den dichter als
staatsburger en mensch, en toch ook
tegelijk een omschakeling Van de werk-
capaciteiten naar andere gebieden. Der
halve kon één dezer dichters; die even
eens een belangrijke functie in den staat
bekleedt, op de vraag, welke dichtkunst
thans in Tsjecho-Slowakije het meest
wordt nagestreefd, het volgende schert
sende antwoord geven, dat als elk „bon
mot" een korreltje waarheid bevat: „De
Sectiechef-Dichtkunst".
De natie is zich bewust van haar plicht
tegenover haar groote mannen. De tijden
zijn voorbij, dat een auteur die niet be
paald behoorde tot hen, die iets hadden
bereikt, voor zijn geësteswerking weinig
minder dan een aalmoes ontving. Door
een overeenkomst tusschen de organisa
ties van auteurs en uitgevers, met mede
werking van den staat tot stand geko
men, kunnen de Tsjechische dichters op
een bepaald inkomen voör hun werk re
kenen, welke gelijken tred houdt met de
oositie, die de dichter in de natie be
kleedt.
De Tsjechische dichtkunst is bovendien
op den goeden weg in sterkere mate dan
vroeger, door vertalingen ingang te vin
den in de litteratauur van andere volke
ren. want vooral Fransche. maar ook
Scandinavische, Zwitsersche, Engelsche,
Amerikaansche en Italiaansche uitgevers,
toonen grootere belangstelling voor de
iongste Tsjechische dichtkunst. Daarnaast
komen hoe langer hoe meer vertalingen
van Tsjechische werken in de Slavische
talen, vooral in het Russisch, Bulgaarsch
en Servo-Croatisch.
Huilen? Snotteren, huil-stooten. 't Begon al
direct.
Of ze Elisabeth Cornelia zus en zoo was.
Verdriet-uitingen; gezicht volkomen ver
duisterd door een zakdoek.
„Hou op", baste de Officier. „Schei uit",
zei de edelachtbare president. Aan de andere
zijde van het hekje bleef het huilen.
,.Je hebt geld gestolen uit het kastje van
het meisje, dat bij je op de kamer woonde",
verweet de rechter. Andere verdachten zeg
gen op zoo'n beschuldiging „ja" of „nee" of
„nou ja". Bep huilde.
„In het rapport staat, dat je leugenachtig
en oneerlijk bent, is da. zoo?" „Hu, hu, hu".
,,Wat heb je met het geld gedaan?" „Hu, hu,
hu". „Wat doe je tegenwoordig?" Eindelijk
een menschenstem van achter den lap: „Niks.
in een wasscherij". „Net een goede plaats
voor haar", concludeerde de Officier „Hou
n.u even op met dat gejank", probeerde de
edelachtbare. Het loeide voort achter den
zakdoek. „We zullen haar maar naar den
psychiater sturen", besloot de rechter. Ver
dachte kon gaan
Om het hoekje van ie deur keken twee
droge oogen, die van Bep naar de pu
blieke tribune, waar ze blijkbaar iemand
zoahten
Toestand te Palembang
weer rustig
Japansch kapitein behoorde tot de
onruststokers
Maandagavond zijn gen.-maj. Buurman van
Vreede, dr J. van de Velde en dr Gani, die
Maandagochtend j.l. naar Sumatra waren
vertrokken, te Batavia teruggekeerd.
Zij deelden mede, dat het conflict te Pa
lembang thans als bezworen kon worden
beschouwd. De commandant der Ned. troe
pen stelde een ultimatum aan de republi-
keinsche autoriteiten, dat inmiddels aan
vaard is.
Tot de opstandige elementen behoorde dè
Japansche kapitein Markies Inoue, die uit
het krijgsgevangenkamp ontvlucht was en
in de omgeving van Sjiantar onrust stookte
onder de Inheemsche* bevolking.
NED. TRANSPORTARBEIDERS SOLIDAIR
MET ANTWERPEN?
De Unie Verkeer, waarin de drie Ned.
Transportarbeidersbonden zijn vereenigd,
heeft zich tot de werkgeversorganisaties ge
wend om er op aan te dringen, alle schepen,
die voor de haven van Antwerpen zijn be
stemd, niet te behandelen. De havenarbei
ders worden opgeroepen om zich solidair te
verklaren met de leiding van de Belgische
Bonden, die de verantwoordelijkheid op zien
hebben genomen
Als straks een prins (es)
wordt geboren
Zal de schooljeugd terstond vrijaf krijgen
De Raad van ministers heeft, na overleg
met het Nationaal Instituut, t.a.v. de aan
staande viering van de geboorte van een
prins of prinses het volgende bepaald:
Indien de geboorte plaats heeft tusschen
0 en 12 uur zal deze dag verder als nationale
feestdag worden beschouwd en zal aan het
Overheidspersoneel, voor zoover de diénst
dat toelaat, en aan de schooljeugd, onmid
dellijk na de bekendmaking van de geboorte
vrij worden gegeven.
Indien de geboorte plaats heeft tusschen
12 en 24 uur zal eveneens vrij worden ge
geven, doch de volgende dag als nationale
feestdag worden beschouwd.
Indien de nationale feestdag als gevolg
van het tijdstip der geboorte op een Zondag
zou vallen, zal deze bepaald worden op den
Maandag daaropvolgend
Dr K. H. E. Gravemeyer 9 Febr.
naar Zuid-Afrika
Zooals men weet, zal dr K. H. E. Grave
meyer, alg. gedel. der Ned. Herv. Kerk, op
uitnood iging van de Zuid-Afrika a nsche
Kerk, een reis maken naar Z.-Afrika.
Naar de Nieuwe Leidsche Crt.
verneemt, is het Vertrek bepaald op 9 Febr.
a.s. per boottrein naar Marseille. Op deze
reis zal dr Gravemeyer lezingen houden en
besprekingen voeren
C.N.V PROTESTEERT TEGEN NOQD-
REGELING DER OUDERDOMS
VOORZIENING.
In een aan de Tweede Kamer verzonden
adres protesteert het C.N.V. inzake de nood-
regeling voor Ouderdomsvoorziening tegen
de gelijke behandeling van den arbeider, die
voor zijn ouden dag zorgde en hem, die het
niet deed. Bovendien wordt aan de ver
zekeringsgedachte een zwaren slag toege
bracht Het C.N.V. dringt aan op een on
middellijk ingaan van de weduwenrente.
A. H. J. LOVINK GEZANT TE MOSKOU
De reeds door ons aangekondigde benoe
ming van den heer A. H J. Lovink tot H.
M.'s buitengewoon en gevolmachtigd am
bassadeur te Moskou, is thans zij K. B. be
vestigd.
BETALINGSOVEREENKOMST MET
BELGIE.
Met België is een overeenkomst gesloten,
waarbij de Nat. Bank van Beligdë een crediet
van 700 millioen Belgische francs aan Neder
land verstrekt, waardoor de financiering van.
he. loopende liandelsaccoord tusschen de
beide landen is verzekerd
GRIEKSCHE KROONPRINS BEZOEKT
DE GUERILLA'S.
Aan boord van den torpedojager „Themi-
stocles" zijn kroonprins Paul en kroonprin
ses Frederika van Griekenland uit Athene
naar Saloniki vertrokken voor een bezoek
aan N. Griekenland, waar de guerillastrij-
ders opereeren
BANDEN IN BELGIë BINNENKORT
ZONDER BON.
Het Belg. nun. v. Econ. Zaken overweegt
weldra binnen- en buitenbanden vrij te
geven voor den verkoop. De kwaliteit zal
vooroorlogsch zijn. Arbeiders krijgen bij den
verkoop voorrang
in enkele regels
Te Haarlem zijn onverwacht overleden
mr dr F. H. A Hooft van Iiddekinge en
zijn echtgenoote J C. Hooft van Iddekinge-
Baart de La Faille.
Het hoofd van den Landbouwvoorlich-
tingsdienst bij het Dep. van Econ. Zaken te
Batavia, ir G. A. v d. Horst, is, 52 jaar oud,
te A'dam overleden.
Dezer dagen is op 96-j. leeftijd te Schel
lenberg bij Zwolle overleden mr O. F. Gre-
ven oud-griffier van de Staten van Overijsel.
Gistermorgen zijn bij Bobeldijk-Berk-
hout een iocomotiel en een tender van een
goederentrein bij het rangeeren ontspoord.
Min. Beel zal op 10 Jan. aanwezig zijn
bij de opening van den nieuwen Schouw
burg te Rotterdam.
De K.L.M. vervoerde het laatste halfjaar
1946 tusschen Amsterdam en Croydon 21.862
De verbindingen over de Bergsche Maas
te Keizersveer, Capelle, Drongelen, Heusden
en Bern zijn alle gestremd, ook voor voet
gangers.
RESPECT. 4 EN 8 JAAR GEV.-
STRAF GEEISCHT
(Van onizen verslaggever voor Rechtszaken)
Vader en zoon, de 53-j. M. J. Thijssen en
de Waffen-SS-man, de 25-j. C. J. Thijssen
uit Den Haag stonden Maandag gezamenlijk
voor het Bijz Gerechtshof terecht wegens
het verraden aan aen S.D in 1943 van een
ambtenaar aan het Rijksteerbureau Niewold,
terzake van 't luisteren naar den Engelschen
zender en 't verspreiden van berichten. De
heer N„ als getuige gehoord, was destijds
door den zoon gearresteerd, nadat hij op het
Rijksteerbureau ruzie met den vader had
gekregen over den aanslag op generaal Seyf-
fardt. N. was tot 15 maanden tuchthuisstraf
veroordeeld door de Duitsche rechtbank té
Utrecht, welke hij gedeeltelijk hier en in
Duitschland uitzat. De vader stond als pro-
Duitsch bekend, één zijner dochters werkte
bij den S.D. en ook de zoon was hierbij ge
plaatst, nadat hij voor de Waffen-SS was af
gekeurd. Beide verdachten ontkenden thans
get. N. voor het luisteren aar den zender te
hebben aangebracht. Alleen zou de zoon de
mishandeling berecht hebben willen zien.
.Volgens voorgelezen verklaringen van den
vader voor de Duitsche. rechtbank had hij
echter wel degelijk N. beschuldigd van het
verspreiden van berichten en luisteren naar
den Eng. zender. De zoon deed thans zeer on
schuldige verhalen, welke de President, mr
Onnen, als leugens brandmerkte.
De Proc.-fiscaal, mr Dyserinck, heeft in de
middagzitting tegen Thijssen junior 8 jaar
gevangenisstraf geëischt en tegen den vader
4 jaar, beide met aftrek der preventieve
hechtenis en voor 20 jaar ontzetting uit de
beide kiesrechten.
Uitspraak 20 Januari a.s.
Oud K.L.M.-vlieger Scholte
voor 't Tribunaal
Het Gooische Tribunaal behandelde giste
ren de zaak tegen den oud-K.L.M.-vlie-
ger J. B Scholte uit Huizen, bekend door
Zxjn vluchten naar Z.-Afrika ei. Indië, teza
men met Geysendorfer voor den Amerik.
millionnair van Laer-Black Hij was lid van
de N.S.B., opperhopman van de Luchtvaart-
W.A en leerling van de buxgemeesterscursus.
Heemstede, dat hem als gemeente werd aan
geboden. weigerde hij, omdat hjj te weinig
voor Nederland zou kunnen doen. De ge
tuigenverklaringen waren zeer gunstig voor
den delinquent Ook „anti-kringen" ver
trouwden hem
Uitspraak 21 Jan.
