Blik door een kier van het ijzeren gordijn
Doorwerking chr. ideaal doet wonderen in VN
NIEUWE LEmSCHE COURANT
3
DINSDAG 34 DECEMBER
OORLOGSNAWEEëN IN
HONGARIJE
(Van een onzer verslaggevers).
Het was Churchill, die sprak van een ijze
ren gordijn, dat Oost-Europa van de Oost
tot de Adriatische Zee van de Westersche
wereld afsluit. Het zijn slechts enkelen, wien
het vergund is er een blik achter te slaan.
Wat zij zien is zoo weerzinwekkend, hun er
varingen zijn zoo schokkend, dat zij, terug
van de reis, zich afvragen welke barbaar-
sche gewaarwordingen geleid hebben tot het
beleven van een zoo boozen droom.
„Van mijn aankomst in Buda-Pest had ik
geen al te groote verwachtingen," vertelt
ons een Hongaarsche, zoo juist van een fa
miliebezoek teruggekeerd. In de trein had
den medereizigers al verteld: „We boffen als
we er zoo, zonder een treinplundering door
komen. Want dat is schering en inslag. Ge
wapende benden houden treinen aan en be-
rooven de reizigers van alles wat zij hebben.
Alles ging goed. Later hoorde ik wel, dat
de trein voor de onze was uitgeschud, maar
wij kwamen ongestoord in de oude hoofd
stad aan.
Toen ik op net stationsplein kwam, bleek
dat m'n medereizigster en ik te vroeg ge
juicht hadden. Want we waren nog maar net
buiten het station of er kwamen een paar
ongure kerels op ons af, in uniform, die het
op onze koffers en onszelf gemunt bleken te
hebben. Er stond op het stationsplein een
auto. Daarin wilden ze ons wegvoeren. De
dame met wie ik reisde en ik voelden er
uiteraard niet veel voor! We gingen het sta
tion weer binnen en we dankten het aan het
bliksemsnel reageeren van een stationabe-
ambte, dat we er van door konden gaan,
langs een anderen uitgang.
We waren natuurlijk 'erg van streek door
een dergelijke ontvangst. Maar als je hoort,
wat de menschen in Budapest zoo dagelijks
meemaken en vooral wat er op het Hongaar
sche platteland voorvalt, dan verbaast het je
niet meer
De prachtige hoofdstad toont een beeld
van verwoesting en verwording. De bommen
van Duitschers en Russen hebben er ver
schrikkelijk huisgehouden. Voor de eigen
lijke strijdhandelingen plunderden de Duit
schers de stad. Wat er over was, roofden de
Russen. Zij zijn de groote plaag van Hon
garije. Politiek en gebrek aan civilisatie zijn
er de groote oorzaken van. Zij dringen een
woning binnen, slaan de boel kort en klein,
schenden de vrouwen en schieten de mannen
dood. Het laatste doen zij om veel mindere
redenen. Een horloge, een Jas, een paar
schoenen, een vulpen. Het wordt terstond
met het pistool op de borst gevorderd en
wie het niet gauw afgeeft, vertelt het
niet na."
„Het overkwam een vriendin van mij,"
zoo zegt ze, „dat een dertigtal soldaten haar
woning binnendrongen. Met de revolver op
het hart dwongen zij haar allee te gedoogen
wat de horde wensehte Er ziin honderden
De Fischer-Bastei Dehoort tot de vele
bezienswaardigheden, welke de Hongaar
sche hoofdstad biedt.
vrouwen, die, bij de nadering van de Rus
sen de ramen uitspringen en op de straten
te pletter vallen. Tallooze vrouwen en meis
jes zijn ondergedoken, verblijven in kelders
en schuilplaatsen uit angst tot het leger te
gaan behooren, dat ziek, naar lichaam en
geest de ondergang van Hongarije wordt.
In onbeschrijfelijke armoede leeft de stads-
geveegd, het Horthy-avontuur met de Duit
schers gebracht en tenslotte de Russen naar
de vlakten langs de Donau gevoerd, die alle
Hongaren over één collaboranten kam
scheren.
Dit volk heeft evenwel een inslag, die ons
zeer na ligt. Naast de Roomsch-Katholieken
die er wonen, is er een sterk Calvinistisch
volksdeel. Van het moment, dat Michiel de
Ruyter voor Napels vier en twintig Hongaar
sche predikanten van de Spaansche galeien
bevrijdde, heeft er een hechte band tusschen
Nederland en Hongarije bestaan. Een naam
Ken der meest karakteristieke dingen van Boedapest is deze tunnel, die onder een fraai
bebouwden berg doorloopt en den bezoeker naar de Donau voert.
bevolking. De winkels in de straten van Bu
dapest liggen, weer vol. Maar wie kan iets
van de uitgestalde waren koopen? De infla
tie, die het land teistert, maakt het juist mo
gelijk, dat men wat eten kan koopen en een
dak boven het hoofd heeft. De rest is luxe!
Nog erger is de toestand op het platteland.
Daar staan de boeren, wien het verboden was
dit jaar de oogst binnen te halen, aan de
meest grenzelooze willekeur van de zijde der
bezettende troepen bloot. In tegenstelling tot
de stad vindt men er geen jonge menschen
meer. Kleine kinderen worden door groot
ouders verzorgd.
Sinds het einde van den eersten wereld
oorlog weten de Hongaren eigenlijk niet
meer wat vrede is. Revoluties zijn over hun
land gegaan, hebben den koningskroon weg-
als die van prof. Sebesteijn heeft in Neder
land nog steeds een goeden klank. In Hon
garije herinnert men zich de banden met het
land aan de Noordzee en onze vertelster ver
tolkte de hoop van vele duizenden Honga
ren, als zij den wensch uitsprak, dat Neder
land iets voor het ongelukkige volk zal kun
nen doen.
Er worden individueel pakjes gezonden.
Soms gaan grootere zendingen weg, maar een
nationale hulpactie lijkt ons zeer verant
woord. Kleeren en voedsel zijn noodig en
daarnaast de Christelijke liefde, die uitgaat
tot hen, die wel is waar in het vijandelijke
kamp stonden, maar juist daarom aanspraak
maken op onzen steun.
Wie neemt het initiatief om Hongarije, de
steden en het platteland te helpen?!
MEJ. Dr v. d. MOLEN OVER
HAAR WERK IN N. YORK
(Van een onzer verslaggevers)
Mej. dr G. van der Molen is één van de
vrouwelijke leden van de Nederlandsche de
legatie ter vergadering van de Ver. Naties in
New York geweest. Zij keerde terug naar
haar werk privaat-docente aan de Vrije
Universiteit en tot haar huis in Aerden-
hout, waar warmte en boeken in haar kamer
de kilte van den ijs-grijzen tuin keeren.
„Het vertrouwen in het doen en laten van
de Ver. Naties is in den Chr. levenskring niet
groot. Is daar reden voor? zoo vroegen wij
haar".
„Voor een Christen is het gebod van God
inzet van alle handelen. Al weet men, dat er
geen enkele reden is voor groote verwach
tingen ten aanzien van wereldvrede of ont
wapening, er blijft toch een opdracht", zoo
zegt zij na eenig beraad, „om het ideaal te
helpen werkelijkheid te worden".
In de verschillende commissies. die mej.
van der Molen als lid diende, heeft zij erva
ren, dat de doorwerking van het Christelijk
ideaal er wonderen kan doen. „Het Nat
Socialisme", zoo zegt zij, „koesterde het ge
meenschapsideaal. De enkeling telde er niet
mee. Het Christendom wil zich, naar het
voorbeeld van Christus, juist met de allereen
voudigste aangelegenheden in het persoon
lijke leven van de menschen bezighouden.
Dat heeft het Nederlandsche standpunt be
paald b.v. inzake het vluchtelingenvraagstuk.
Duizenden menschen leven ver buiten de
grenzen van hun land, waarheen zij niet wil
len terugkeeren, omdat zij het er politiek
niet harden kunnen. Tegenover hen, die hen
Wat doen we bij ijsongelukken?
ter alvorens te water te gaan
het wak en steek een stok
in het water, welke ge op
den boden» laat rusten en
begeef U daarna te water
De Amsterdamsche Vrijwil- van een om het middel ge- steeds de stok met een hand
llge Brigade tot redding van bonden touw.
vasthoudend en tast zoo den
drenkelingen doet ons de vol- 6. Indien geen helper op bodem met de andere hand
stok kan hierbij
diensten bewijzen,
stuk touw om een boom of Laat bij duisternis een licht-
gende wenken toekomen ten- den kant aanwezig is, be-
einde bij ongelukken op het vestig dan het einde van dit goede
ijs te kunnen ingrijpen.
1. Indien ge goede hulp wilt ander bevestigingsmiddel. -U bron boven het water sohij-
bieden bij een ijsongeval begeeft zich dan achter- nen. doch denk er aan dat
dient ge een goed zwemmer, waarts met de handen aan het gat, wanneer de zon
zwemmend redder of „eerste het touw op de buik naar schijnt en een weinig sneeuw
den drenkeling, dien U dan op het ijs ligt, steeds don-
toeroept U bij de enkels vast kerder gekleurd is dan het
te grijpen. Buig daarna de ijs van uit het water gezien
huiper" te zijn. Deze paraat
heid en kennis zijn waarbor
gen voor doeltreffende hulp.
rug.
waardoor
het
2. Voorzie U steeds, wan- beenen in de richting van wordt. Is het echter triestig.
e de dan is het gat juist heider-
water der dan de omgeving.
9. Laat bfc ernstige geval-
Ook kunt ge den dren- len, of wanneer ge twijfelt
ieder geval, een dokter
neer U zich op het ijs begeeft
van een stevig lijntje, eenige drenkeling
snelverbandjes. gaasjes en heft.
eenige latjes of indien U hier- 1-
over de beschikking heeft keling uit het water heffen
eenige spalkj es, veiligheids
spelden, etc.
3. Zie eerst, alvorens U zloh voeten onder zijn oksels
op het ijs begeeft, uit naai
door U op de rug naar hem waarschuwen en tevens den
toe te begeven en dan de ongevallendienst Roept. In-
reddingsmiddelen, zooals red- ling U bij de beenen vast
dingshaken. touwen, ladders grijpt en trek daarna lang-
dien ge levensgevaar ver
steken. waarna de drenke- moedt, tevens geestelijken
bijstand in.
10. Treedt bij iedere hulp-
zaam uw knieën op Houd verleening kalm doch met
en planken.
4. Eenvoudige
voorwerpen, zooals een stuk stevig met de voeten vast. 11. Zij, die in de nabijheid
hout, autoband en dergelijke.
drijvende een drenkeling echter steeds voortvarendheid op.
8. Wanneer de drenkeling van water, etc wonen, waar
aan een touw verbonden, kun- onder het ijs geschoten Is. men de wintergenoegens be
nen reeds als dusdanig dienst wordt de redding levensge- oefent, worden verzocht ge-
doen. vaarlijk en moogt ge alleen noemde hulpmiddelen bij de
5. Begeef U nooit loopende te water gaan, wanneer ge hand te hebben en dit door
naar een drenkeling, maar doe door middel van een touw een duidelijk zichtbaar bord-
dit kruipende, waarbij U verbinding hebt met den Je aan te geven met het op-
contact houdt met een hel- kant, waar helpers aanwezig schrift: „Hulpmiddelen^ voor
per op den kant door middel moeten zijn. Vergroot ech- ij song e vallen aanwezig".
dwingen willen naar het land van nerkomst
terug te keeren, hebben wij gesteld, dat nie
mand hen dwingen mag te gaan waarheen ze
niet willen. Er moet voor hen in andere
richting een uitweg gezocht worden.
Iets dergelijks was het met het Interna
tionale Noodfonds voor kinderen, dat, zooals
U reeds gelezen zult hebben, z'n zorgen zal
uitstrekken in de eerste plaats tot kinderen
in landen, die yan de Duitsche aggressie
leden, voorts tot kinderen uit door de
Unrra gesteunde landen en tenslotte voor
kinderen in het algemeen.
Er was veel voor noodig om, vooral tegen
de Russische oppositie in, deze inzichten er
kend te krijgen. De Russen wilden de hulp
alleen tot kinderen uit aangevallen landen
beperken Het feit, dat we er tenslotte toen
in geslaagd zijn deze voorstellen te doen
zegevieren heeft me tegen het eind hoop
voller gestemd, dan ik bij het begin van de
bijeenkomst was.
Mej. van der Molen vertelt verder over de
beteekenis van de kleine landen in de ver
gadering der Ver. Naties. Zij kunnen grooten
invloed uitoefenen, want niet uitgestrektheid
van grondgebied of het indrukwekkend in
wonertal gelden, maar de geest van een land
in de eerste plaats.
„Haiti is maar klein. Maar als U zag hoe
veel aandacht de zeer intelligente afgevaar
digde ervan een prachtig glimmende
neger-advocaat had, als hij het woord voer
de, omdat hij iets te zeggen had begreep
men, waarin de kracht van de kleine landen
schuilt. In het zenden van voortreffelijke
menschen.
De prominenten aller landen waren .net,
c'ie voor de groote momenten van deze bij
eenkomst zorgden. De wijze waarop b.v.
Shawcross en Con ally namens Engeland en
Amerika reageerden op het Russische ont
wapeningsvoorstel was fenomenaal. „Opgave
van alle troepen en wapenen? Best, maar
dan ook internationale controle" Zooals de
Amerikaan zei. „We vinden het erg prettig
de salon en eetkamer van het huis te zien,
maar willen ook graag in de slaapkamers on
der de bedden kijken!"
De Russen, aldus mej. van der Molen be
grijpen die mentaliteit niet. Steeds ervaar je
hoe ze zich veronachtzaamd, teruggezet en
onbegrepen wanen. Een gevaarlijke mentali
teit. De verschillen tusschen het Oosten en
Westen zijn heel groot en al kun je blij zijn
met wat nu al bereikt werd, het is goed als
je niet alles gelooft en verwacht Dat houdt
Je nuchter.
In Amerika beperkte Mej. van der Molen
haar belangstelling niet tot het dagelijksche
werk in Lake Success. Zooals in Nederland
tijdens den oorlog en daarna haar interesse
uitging naar het verdrukte, naar Evangeli
satie- en kerkelijk werk. zoo heeft zij ook in
New-York getracht in die richting iets te
doen.
.Het moest bij een poging blijven" zegt
ze. „Direct na aankomst kreeg ik ischias. Ik
ben er mee blijven tobben en heb het nog.
Dat heeft me jammer genoeg, erg geremd
Maar ik ben toch nog bij de Bowery-mission
in Harlem geweest, een organisatie,
werkt voor menschen. die geheel aan
zelfkant van het leven staan.
Het zijn allemaal ontslagen gevangenisboe
ven, menschen met verwoeste levens, wien
daar het Evangelie wordt gebracht. Ik nad
iets voorbereid om te zeggen, maar toen
voor die groote verzameling menschen stond
begreep ik. dat er iets anders moest komen
'k Heb toen verteld wat Jezus in m'n eigen
leven beteekende en over m'n ervaringen »n
de gevangenis tijdens de bezetting gespro
ken. Dat begrepen ze. Het bleek in persoon-
De Wijzen vroegenHerodes
vroeg.... de Overpri esters zei
den. Mattheus 2 16.
Het wintert waarlijk niet alleen buiten in
de natuur, en binnen in de steenkoude
kamer waarin ik deze Kerstoverdenking
schrijf. Het wintert óók in het kerkelijk
leven. Ik denk daarbij nog niet eens aan het
feit dat één koude morgen terstond den kerk
gang van velen doet overgaan; sportenthou-
siastelingen hebben nu eenmaal meer over
voor hun club dan veel Christenen voor hun
Heer. Maar ik denk wel aan de voortgaande
ontkerstening van ons land. Nuchter en
onomstootelijk kan vastgesteld worden, dat
ook dit jaar weer eenige duizenden Neder
landers minder kerkwaarts zullen gaan om
het Kerstevangelie te hooren. En laat ons
nu eens niet wijzen op allerlei werk dat door
ware geloovigen wordt verricht om ons volk
te herkerstenen, maar laat ons begrijpen dat
wij als gemeenten en gemeenteleden aan
het proces van den afval mede schuldig zijn.
Omdat we bevroren zijn Omdat onze ge
sprekken bevroren zijn
Onze ooren zijn bevrorenwij hooren
niet meer de hunkerende vraag rond ong
heen: „Waar is geboren de Koning der
Joden?" Voor wie goed luistert, klinkt deze
roep overal: in de klacht van den modernen
menscih: „Waar moeten we het toch zoeken?"
in het radioliedje: „Ik weet het niet meer,
ik weet het niet meer," in het gebaar, waar
mee de winkelier 'n spichtig kerstboompje
in zijn étalage zet, in den schreeuw om
sociale gerechtigheid van den arbeider, in de
eindelooze jeremiades van jan en alleman,
en in den roep van den dichter: „Laat één
ster, een onaanzienlijk teeken flonkren bo
ven de rampzaligheid en opnieuw gelooven
wfj in streken voorbij 't moeras van dezen
lagen tijd." Het diep-ontstellende Is dat nog
dagelijks ons menschen „uit den vreemde"
voorbij gaan met Andere talen die van
den beursmagnaat en den intellectueel, van
den havenarbeider en den tramconducteur,
van het ateliermeisje en de werkster en de
deftige mevrouw en met Andere zeden
dan wij, maar dat wij doodeenvoudig niet
in de gaten hebben wAt wij zoeken en Wien
zij hunkeren te vinden In dat opzicht staan
wij zelfs bij Herodes achter Die begrijpt
de vraag direct en verstaat „Koning der
Joden" terstond als „Messias." Maar wij
kerkmenschen loopen doof langs de pelgrim»
en zoekers heen En als er nog eens *n
vreemdeling onze kerkgebouwen binnen
dwaalt, zorgen wij wel dat hem de lust tot
een tweede bezoek vergaat. Dezen zomer
kerkte ik ergens in ons land in 'n vreemde
gemeente, 'k Had lang naar 'n ingang ge
zocht en eindelijk kwam ik in het schip,
waar de gemeente zat. Maar bij dat deurtje
stond de koster en begroette me met 'n
snauw: „je mag hier niet door." Op twee
pais afstands van het Woord werd ik nijdig
tegengehouden. Was ik 'n wezenlijk vreem
deling in Jeruzalem geweest, ik zou weg*
gegaan zijn en nooit teruggekomen
Ook onze monden zijn bevroren. Zelfi
al hooren we de vraag omdat ze ons onmis
kenbaar duidelijk gesteld wordt, dan nog
geven we vaak geen of geen volledig ant
woord. In dit opzicht gelijken wij het
Sanhedrin. Het heeft 'n tekstplaats opge
dreund met dezelfde koude onverschilligheid
als waarmede de telefonische tijdaanduiding
altijd antwoordt. Het heeft niets begrepen vat»
het getuigen ten overstaan van volk en over
heid. van vriend en vreemdeling aangaande
de volheid van het Evangelie Het Sanhedrin
krijgt de kans om Herodes en den Wijzen
het blijde Goddelijke nieuws te zeggen, maar
er komt uit bun nauwe monden slechts *n
enkel woord. Her odes moest weten van de
onoverwinnelijkheid van Vorst Messias en
de Wijzen moesten het naaste pad naar
Bethlehem vernemen Maar het Sanhedrin
kan de lippen niet van elkaar krijgen. Het
is ook wat te riskant om dit te ondernemen:
zij zouden kans loopen zélf eerste marte
laren te worden. Maar hun ziel zou vrij zijn
geweest van het bloed Rachels kroost
en óók van de ziel van Helodes.
(Voor vervolg zie pag. 4)
DURE KERSTVIERING IN ENGELAND.
Bloemen van alle soorten worden door
Engeland ingevoerd en de Engelschman, die
zijn huis voor de Kerstdagen wat wil op
fleuren, kan hiervoor gebruiken seringen en
kerstrozen uit Nederland en mimosa uit
Frankrijk Het is echter een dure grap.
Voor een tak seringen moet hij vijf gulden,
voor een dozijn kerstroosjes zeven gulden
vijftig betalen. Mimosa kost tien gulden per
bosje. De prijs van azalea's is zelfs nog hoo-
ger (twintig en vijftig gulden)
Bij de Eerste Kamer is ingekomen een
verzoek van dr J Samuels te Amsterdam
te bevorderen dat hem een laboratorium ter
beschikking wordt gesteld ten einde te kun
nen aantoonen welke prophylactische maa
regelen noodig zijn bil de bestrijding van den
kanker
De Australische en Nieuw-Zeelandaehe
persbureaux zullen, naast de Engelsche bla
den, deel krijgen in den eigendom en de
directie van Reuter
lijke gesprekken later Er kwamen n.l niet
minder dan 14 man zooals steeds in Ame
rika bij dergelijke gelegenheden - getuid
van de verandering, die bij hen plaats greeo.
Naar ik later hoorde bleef het meerendeel
van hen de samenkomsten trouw be?oek<*o"
„Het geestelijke leven in Amerika" '.oo
besluit onze gastvrouw, ligt toch vee; meer
aan de oppervlakte, dan in ons land VTet
taxi-chauffeurs. menschen onderwee en in
hotels kun je zóó een diepgaand geestelijk
gesprek over geestelijk leven hebben Pen
chauffeur, die me eens in een taxi naar een
kerk reed waarvan hij vertelde .dat hel een
kerk voor rijkelui was" zei ..Als Jezus er nu
vanavond ook maar is!" Dat gaat bii ns
toch allemaal veel gereserveerder
Het openbare leven draagt er eveneens ae
kenmerken van De groote ontvangst van
alle afgevaardigden der V .N door het ge
meentebestuur van New-York werd door een
protestantschen geestelijke met gebed ge
opend en door een RX priester op gelijke
wijze gesloten. Dat is Amerika 1"
