De grafzerken in de Herv. Kerk te Leiderdorp
Ds P. I)o Kuiper over „De Kerk eri haar leden"
Alphens „waterkanon" uit Duitschland terug
NIEUWE LEIDSCHE COURANV
4
MAANDAG 9 DECEMBER 1944
BETEEKENIS VOOR VELEN
NOG IN DUISTER GEHULD
Leiderdorp, een oord, gehuld in den
rook van de stad, die zich zoo gemakke
lijk aan de randen van het dorp heeft
neergevleid. Andere dorpen kunnen zulke
karakteristieke eigenschappen bezitten,
waardoor zij tot de geliefkoosde plekjes
voor menig toerist gaan behoor en; Lei
derdorp, neen, dat is me daar maar een
kale boel; de dorpsfeer, die het geheele
leven zoo genotvol in toom houdt, gaat
van lieverlede verloren in de idee van,
nu ja, we wonen toch nog wel in een
dorp, maar we zijn dan toch maar op de
stad aangewezen en de dorpers vinden
het al lang goed, want overal was het
feest, toen een geregelde busverbinding
met Leiden was tot stand gekomen.
Leiderdorp kent helaas zijn „isolement"
niet meer. Dit houdt in, dat gaandeweg
de steedsche ideeën meer weerklank zul
len vinden in het dorpsleven, dat door
vele stedelingen geprezen wordt als een
sieraad van dezen tijd; welk een diepe
beteekenis hecht men in het geladen
leven van eiken dag aan de woorden:
rust, stilte en gemoedelijkheid.
Toch moet men dit dorp, dat men wat
de ligging betreft in gedachten haast bij
r v. v '-f 'M
De Ned. Herv. Kerk te Leiderdorp.
Leiden zou annexeeren, niet onderschat
ten. Het is een eigenaardig en toch een
begrijpelijk verschijnsel, dat men bij een
bezoek aan een of ander dorp het eerst
naar den koster van de kerk loopt om
te vragen of hij de sleutel heeft en ons
even kan rondleiden in het oude gebouw,
dat misschien wel interessante dingen be
vat, waarvan je wellicht nimmer iets
vernomen zou hebben.
Nu willen we geenszins beweren, dat
de Ned. Herv. kerk te Leiderdorp tot de
monumentaalste onzer kerken kan wor
den gerekend, verre van dat, maar velen
■Weten toch nog niet, om welke reden
deze kerk vaak door trekkers en geleer
den wordt bekeken. Door een grondige
restauratie is zij weer een goede plaats
gaan innemen onder de bezienswaardig
heden van Rijnland, want bij het open
breken van de vloer kwamen verschil
lende grafzerken voor den dag, wier be
staan zoo goed als onbekend was. In
1795, toen men in de kerken op last van
den Franschen bezetter de grafsteenen,
waarin wapens waren gegrift, moest
schenden, zijn deze steenen bewaard ge
bleven. Dank zij het kerkbestuur hebben
zij een goede plaats in het bedehuis ver
kregen en zijn tegen de wanden gezet,
zoo, dat iedere kerkganger ze kan be
zichtigen. Of men er de beteekenis van
weet, betwijfelen we.
De oudste kerk heeft betrekking op
het geslacht van Van der Does, dat in de
oude tijden zijn stamslot had staan nabij
de Doesbrug. Zij is de dekzerk geweest
van het familiegraf en waarschijnlijk
dateert zij uit 1620. De heer W. M. C. de
Regt, wiens artikelen in het gemeente
blad wij bij het schrijven raadpleegden,
vertelt verder, dat de versiering bestaat
uit twee gedeelten. De bovenste helft
heeft betrekking op Pieter van der Does,
zoon van Jacob van der Does. gouver
neur van Leiden tijdens het beleg, de
onderste helft op de dochter van Pieter
met haar man. In het midden van de
zerk ziet men de wapens van Pieter en
Philippota, beide onder een helm, die
met een kroon is gedekt. Links staan de
wapens van de ouders van Pieter, rechts
de ouders van Philippota, nl. Van Duven-
voirde en Van Egmond. In het midden
Slapen ho-maar - Pijn des te meer!
Als ge slaapt voelt ge Uw rheumatische
pijnen niet, maar juist die pijnen ver
oorzaken Uw slapeloosheid. En zóó ver
zwakt Uw gestel,en weerstandsvermogen
nog méér. Begin daarom zoo gauw moge
lijk die weldadige Kruschen-kuur.
Kruschen brengt Uw bloedzuiverende
organen tot krachtiger werking. De pijn-
verwekkende onzuiverheden verdwijnen,
omdat 't bloed krachtiger stroomt:
Pijnen vallen van U af, lusteloosheid
verdwijnt, kortom, ge wordt al gauw
weer veerkrachtig en fit Verkrijgbaar
zij alle Apoth. en Drog. Fabr. Griffiths
Hughes Ltd., Manchester (Engeland)
(I.M.)
BABY UIT HET WATER GERED.
Zaterdagmiddag is bij de Korenibrug een
kinderwagen met een baby van ongeveer
9 maanden te water geraakt. Door het moe
dig optreden van een knecht van de Fa.
Zwanenburg kon het kind worden gered, ter-
Wijl ook de Brandweer inmiddels te hulp
was gesneld. De E.H.D. heeft het jeugdig
Slachtoffertje naar het Acad. 2d ekenhuis
overgebracht.
van de onderste helft der zerk treft men
de wapens van een Mathenesse, een
staatsman van groote beteekenis, en Van
der Does, samen onder een helm, die
gedekt is met een hoed. Deze hoed is met
twee afgewende posthoorns gedecoreerd.
Links zijn de wapens van de ouders van
Adriaen geplaatst, nl. van Mathenesse en
van Vulenburdh; rechts die van de ouders
der vrouw, Van der Does en Van Duven-
voirde. Het wapen dat men ziet, met den
schuinen balk en de drie sterren, wordt
nog steeds te Hazerswoude aLs gemeente
wapen gebruikt.
De tweede zerk vertoont afbeeldingen
van het geslacht Bicker van Swieten, dat
het kasteel Swieten aan de overzijde van
den Rijn bewoonde. De figuren op de
zerk zijn te onderscheiden in een hoofd
wapen en zestien kwartierwapens. Toen
de grafzerk in zijn geheel te bezichtigen
was, hebben ingewijden beweerd, dat de
zerk betrekking had op den zoon van Mr.
Cornelis Bicker van Swieten. Tot dusver
is het niet mogelijk om mede te deelen
wat de figuren, die in de wapens staan,
beteekenen.
Wie de derde zerk goed bekijkt, komt
tot de ontdekking, dat het opschrift is
aangebracht op een veel oudere zerk; het
opschrift daarvan is uitgeslepen op de
woorden na „Hier lecht", welke bovenaan
nog te lezen zijn. Het nieuwe opschrift
bestaat uit een hoofdwapen, met vier wa
pens in de hoeken. De beide bovenste
vertoonen een paard; de beide onderste
een haas. De haas zinspeelt op den naam
der vrouw, die hier ter ruste is gelegd.
Het hoofdwapen bestaat uit een manne
lijk en een vrouwelijk wapen. In het
eerste staat een huismerk, terwijl van het
tweede geen beschrijving te geven is.
Behalve de drie hierboven beschreven
grafsteenen werden nog drie kleinere zer
ken bij het opbreken van den grond aan
getroffen.
De Leidsche studenten en de
Indische kwestie
Voorlichtingsmiddag in de Stadsgehoorzaal.
Woensdagmiddag, 2.30 uur, wordt door een
daartoe gevormd comité, in de groote Stads
gehoorzaal een bijeenkomst gehouden voor
de Leidsche studenten, waar de vragen rond
om de Indische kwestie nader zullen worden
toegelicht.
Als sprekers treden op dr W. H. K. Feuil-
letau de Bruyn en ir N. W. van Hartings-
veldt, oud-resident van Kediri, die zullen
spreken over: „Wat beteekent Lin.ggadjati
voor het Koninkrijk?" „Wat en wie zijn
Soekamo en zijn vrienden?" „Heeft Neder
land nog een taak in Indië te vervullen?" en
„Indonesië vrij, maar geen ontbinding van
het Koninkrijk." Alhoewel de bijeenkomst
speciaal bedoeld is voor studenten, zullen
todh ook belangstellenden op verzoek toegang
hebben.
OTTO VAN TUSSENBROEK VOOR DE
VOLKSUNIVERSITEIT
Men schrijft ons:
Er is wellicht geen onderwerp in de beel
dende kunst zoozeer vruchtbaar gebleken als
de geboorte en de dood van Christus. Tal-
looze begaafde beeldhouwers en schilders
werden door dit onderwerp geïnspireerd ten
tijde der Gothiek, ook gedurende de Renais
sance en weer later als de Barok zich doet
gelden en een schat van schoonheid is hier
van het verblijdend gevolg geweest.
In onze dagen, waarin de profane kunst de
kerkelijke kunst heeft verdrongen, is hier
van slechts bij uitzondering sprake, maar
het is niettemin uiterst leerzaam kennis te
nemen van wat groote en sterke talenten van
het gegeven: geboorte en sterven van Chris
tus hebben weten te maken.
Daarover nu komt op Dinsdag 10 en 17
December a.s. voor de Leidsche Volksuniver
siteit Otto van Tussenbroek een tweetal voor
drachten houden, waarbij hij zich bepalen zal
tot wat schilders in verschillende kunstperio
den hebben weten te scheppen, waarbij een
belangrijke serie zeer fraaie lichtbeelden het
gesprokene zullen verduidelijken.
In de serie winterlezingen „Kerk
en Wereld" te Oegstgeest
Onder auspiciën van het Geref. Comité
voor winterlezingen sprak Vrijdagavond als
tweede spreker in de cyclus ,,Kerk en We
reld" ds P. D. Kuiper, Geref. pred. te Sas-
senheiim over het onderwerp: ,J>e Kerk en
haar eigen leden".
Spr. wilde trachten aan te knoopesn bij
het vorige onderwerp over het wezen der
Kerk. Immers men moet de kerk zien als
vergadering en als moeder der geloovigen
wil men de verhouding en de wederzijdsche
actie tusschen kerk en leden juist vaststel
len.
Vanuit dit gezichtspunt noemde spr. als
de relatie die ons bindt aan Christus de
verticale lijn en de relatie der leden onder
ling de horizontale lijn. Van belang achtte
spr. de onderscheiding tusschen kerk als in
stituut en als organisme, want de activee
ring der kerk mag niet alleen gericht zijn
op haar eigen welzijn, doch diént ook om de
wereld te winnen.
Wat het interne leven der kerk betreft,
moet bijzonder gewezen worden op haar be
teekenis als moeder der gélooviigen. Maar
zij moet in de keuze van haar middelen
steeds kerk blijven en zich beperken tot
haar roeping. In dit verband besprak de re
ferent de opvatting der R.K. Kerk en het
streven, dat bijvoorbeeld in de Ned. Herv.
Kerk merkbaar wordt. Wat de activeering
der gemeente betreft, was spr. van oordeel,
dat het meest te verwachten valt van een
waarachtig kerkelijk besef.
In de zeer geanimeerde bespreking werd
o.m. spr.'s oordeel gevraagd over jeugd
diensten en kinderkerken, terwijl tenslotte
de vraag gesteld werd wat de oorzaak kan
zijn van het verlangen van de jeugd naar
nieuwere dingen, terwijl God toch dezelfde
blijft.
In zijn antwoord zeide referent, dat in een
normalen eeredienst ook tot de jeugd ge
sproken moet worden, doch speciale jeugd
diensten zijn volgens spr. niiet juist, terwijl
we onze jonge kinderen nimmer de beko
ring, die er van een normalen ©eredienst
uitgaat ook voor kinderen mogen ont
houden. Het laat het gemeentebegrip los,
splitst de kerk en brengt schade toe aan de
verbondsgedachte.
De oorzaak van de roep naar het nieu
were ligt volgens spr. hierin, dat de tech
niek en de wetenschap (oa. de medische)
veel heeft weggenomen van de vreeze des
doods. Het is oorzaak van het onjuiste ge
voel niet meer zoo afhankelijk te zijn van
Gods genade.
DE JUISTE TIJD
Het is thans weer mogelijk via het
nummer KO 2 in kennis te worden ge
steld van de juiste tijdsopgave.
ST. NICOLAAS BIJ DE JEUGD.
De speeltudhver. „Morschwegkwartier,"
„Oosterkwartier" en „Westerkwartier" heb
ben Zaterdagmiddag den kinderen uit hun
wijk een St. NicoLaasfeest aangeboden, het
geen er bij de jeugd natuurlijk wel in wilde.
Het hoogtepunt vormde het bezoek van St.
Ni colaas met zwarten Piet, die zich op hun
bekende manier met de kinderen „onder
hielden," terwijl deze voorts op prettige wijze
werden beziggehouden door een goochelaar,
het vertoonen van de poppenkast en films.
De gebruikelijke tractatie ontbrak evenmin
en zoo werd het voot honderden kinderen
een onvergetelijke middag.
DS W. J. VAN OTTERLO.
In de gisteren na den morgendienst gehou
den gemeentevergadering der Geref. Kerk
(art. 31 K.O.) is in de vac. ds A. Veldman,
met groote meerderheid van stemmen geko
zen en door den kerkeraad tot predikant be
roepen ds W. J. van Otterlo te Zuidhom.
Ds Van Otterlo werd 9 Maart 1906 gebo
ren, studeerde te Kampen en werd op 20
Nov. 1932 in zijn eerste gemeente, Oosterend
(Fr.) in het ambt bevestigd. In Jan. 1942
verwisselde hij deze gemeente met Zuidhorn.
De nieuwe beroepen predikant de vijfde
in de voortdurende vacature voelt zich,
evenals zijn echtgenoote, zeer aangetrokken
tot het jeugdwerk en heeft in den bezet
tingstijd een kloeke houding aangenomen,
hetgeen hij met gevangenisstraf heeft moe
ten bekoopen waardoor hij slechts ternau
wernood aan den dood is ontsnapt.
Ds Van Otterlo, wiens echtgenoote hem
trouw terzijde staat bij zijn gemeentewerk,
is vader van zes kinderen.
A. J. B. te Noord wij kerhout zou zich
met clandestienen handel hebben bezig ge
houden in vet en vleesch, voor welk feit de
Officier tegen hem vier maanden gevange
nisstraf eischte met bevel tot onmiddellijk
gevangen nemen. De politierechter legde
vier maanden op, doch zonder het onmid
dellijk gevangen nemen.
Leidsche telegrammen
Onze oud-stadgenoot de heer B. P.
Liese, thans te Veendam, is benoemd tot
waarn. burgemeester van Wildervank.
De 7-j. C. K. van de Waardgracht ge
raakte tijdens het stoeien in de Koddesteeg
met zijn linkerbeen onder het voorwiel van
een voorbijrijdende paard en wagen.
De E.H.D. vervoerde het ventje naar het
Academisch Ziekenhuis.
Zaterdagmiddag heeft het 2-j. knaapje
J. N. uit de Hazebroeklaan zich door de
spijlen van de Wittepoortsbrug heengewerkt
zoodat hij in het water is gevallen. De 35-j.
militair A. v. Beems uit Ede, die passeerde,
sprong gekleed te water en bracht den
drenkeling op het droge. i
Den laatsten tijd vinden er in de Sleu
telstad talrijke fietsendiefstallen plaats. De
eigenaars van rijwielen moeten dus op hun
hoede zijn.
Met ingang van 15 Dec. a.s. is de arbei
der bij de N5., de heer J. W. Vogt, als le
arbeider-treindienst, overgeplaatst naar Am
sterdam.
OFFICIEELE PUBLICATIE
HAVENGELD.
Burgemeester en Wethouders van Leidén
herinneren belanghebbenden aan de gelegen
heid, om het havengeld 1947 bij wijze van
abonnement vooruit te voldoen.
Het kantoor van den Markt- en Haven
dienst (Waaggebouw) is daartoe geopend
iederen werkdag, behalve Vrijdag en Zater
dag, van 1012 en van 14%16% uur. Over
gelegd moeten worden geldige meetbrieven.
Meetbrieven afgegeven vóór 1 October 1927
zijn sedert 1937 ongeldig. Houders van abon
nement 1946, die vóór 15 Januari 1947 van de
hun geboden gelegenheid geen gebruik hebben
gemaakt, zullen onherroepelijk het z.g.
„reis"tarief verschuldigd zijn, tenzij bij het
binnenvaren aan een der havenkantoren als
nog het abonnement wordt betaald.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
F. H. VAN KINSCHOT,
Burgemeester.
J. BOOL,
Secretaris.
KOSTELOOZE GENEESKUNDIGE EN
HEELKUNDIGE HULP
Voor hen, die niet rechtstreeks of indi
rect verplicht verzekerd zijn en op grond
van onvermogen ki aanmerking wenschen
te komen voor het ontvangen van koste-
looze genees- en heelkundige hulp in het
jaar 1947, bestaat er gelegenheid zich hier
voor aan te melden bij den Dienst voor
Sociale Zaken, Lammermarkt 65/67.
Voor de letters I t/m P op Dinsdag 10
Deo. 1946 en R t/m Z op Woensdag 11 Decj
1946, van 25 uur n.m.
Men wordt verzocht eventueel de oude
kaart over 1946 of het trouwboekje mede
te brengen.
De Directeur van den Dienst
voor Sociale Zaken.
BEVESTIGING DS P. W. SPRUYT.
Naar de Nieuwe Leidsche Crt. ver
neemt, zal ds Spruyt op Zondag 22 Dec. by
de Ned. Herv. Gem. bevestigd worden door
zijn vriend dr W. H. Beekenkamp te Delft.
LEIDERDORP
Hedenmorgen ontstond brand in per
ceel Hoofdstr. 30. De Leiderdorpsche brand
weer, die spoedig ter plaatse was, wist o.l.v.
commandant Mol het vuur spoedig meester
te worden.
De schade bleef beperkt tot eenig huisraad.
VOORSCHOTEN.
De A.R.-kiesvereeniging .Nederland en
Oranje" kwam Vrijdagavond in ledenver
gadering bijeen. Het bestuursvoorstel tot
reglementswijziging werd zii.s. aangenomen.
De aanbevolen leden voor een nieuw be
stuur werden na eenige stemmingen allen
gekozen. In het nieuwe bestuur hebben nu
zitting de heeren P. A. van Cuilenburg, J.
v. Dodeweerd, J. B. de Groot, C. D. van
Oosten, C. van Osnabrugge, L. Uiterlinde
en H. Verkaik.
Uit deze leden werd door de vergadering
de heer C. D. van Oosten tot voorzitter
gekozen.
Hierna sprak de heer P. Buwalda, lid van
den gemeenteraad, over: „Principieele anti-
revolutionnaire gemeentepolitiek". Als prin
cipe en in de praktijk moeten wij aanvaar
den de woorden van ,,Calvijn": „God staat
aan het stuurrad der wereld". Hiertegenover
staat de geest van Rousseau en Voltaire en
van hun volgelingen, dat de mensch alles
kan. Mensch verheerlijking en Godverheer-
lij king kan nooit samengaan, daarom geen
Christendom en Humanisme. Vervolgens
besprak de spreker de verschillende pun
ten van het gemeenteprogram en gaf hier
over zijn meening. Hij was voorstander van
één protestantsch-christelijke partij en sprak
zijn blijdschap uit over de samenwerking,
die er gevonden was tusschen A.R. en C.H.
in den raad.
Aan het eind der vergadering bedankte
de voorz. de aftredende bestuursleden, in
het bijzonder den heer van Cuilenburg, die
meer dan 40 jaar meewerkte.
De afd. van den Ned. Chr. Landarbei-
derbond heeft een ledenvergadering gehou
den, waarin mededeeling werd gedaan van
het bedanken als voorzitter, door den heer
E. van Es.
In zijn plaats werd tot voorzitter benoemd
de heer A. Verstraten. Het secretariaat is ge
vestigd bij den heer C. Zwaan, Veursoheweg.
Na het bespreken van enkele huishoudelijke
aangelegenheden, werden de plannen beke
ken voor de a.s. viering van het 15-jarig
bestaan.
MAAR.... IN DESOLATEN
TOESTAND
Wij meenen dat het was in den zomer van
1939 Üat we op uitnoodiging van B en W.
onzer gemeente een demonstratie bijwoonden
met de nieuwste aanwinst van de brandweer,
een prachtige Ford V 8 autospuit. Niet alleen
uiterlijk een sieraad, meer nog om de capa
citeiten die in het inwendige schuil gingen.
Een waterkracht die verbluffend was. In de
hoogste werking moesten 2 of 3 man als
trompleiders optreden anders sloeg men ge
woon tegen den grond. Muren spoot men er
mee om. Een schuimbluschapparaat, de mo
dernste rookapparaten, ladders enz., enz.,
kortom een spuit die menige groote stad ons
kon benijden.
De Duitsohe roovers vergrepen zich in 1944
ook aan dit bezit. Wel werden de gemeente
lijke bestuurders enkele weken tevoren ge
waarschuwd, maar daar men niet zeker was
van de houding van alle menschen bij de
brandweer betrokken, durfde men de spuit
niet te laten „duiken". Direct na den oorlog
werd uiteraard ook dit voorwerp als vermat
opgegeven en een week of zes geleden kwam
bericht binnen dat in de Engelsche zone in
Duitschland de autospuit uit Alphen a. d.
Rijn gevonden was.
Zaterdag j.l. arriveerde ze in onze ge
meente. Maar, och arme! Die terugkeer was
weinig glorieus. Onze glorie was niet in staat
zelfstandig te rijden door mankementen aan
de motor. Een van de banden was lek. Van de
talrijke instrumenten die deze spuit voor
onze gemeente tot zoo'n waardevol bezit
maakten waren er vele verdwenen, oa. ook
slaageomateriaal. Wel waren er nog weer an
dere Duitsche stukken voor in aangebracht,
maar over het algemeen van mindere kwa
liteit.
Het was voor de menschen van de brand
weer dan ook een groote teleurstelling hun
trotsch zoo terug te zien. En het zal een heel
kapitaal kosten om de spuit weer in haar
vooroorlogschen toestand terug te krijgen. Wie
dat zal betalen? Duitschland natuurlijk! De
monstreert dit land niet overduidelijk dat het
ten volle genegen is aan rechtmatige eischen
tegemoet te komen?
OEGSTGEEST
Nadat Zaterdag Sint Nicolaas in hoogst
eigen persoon een bezoek gebracht had aan
de kinderen van de leden der Buurt vereen.
„Ons Genoegen", werd des avonds in het
Patronaatsgebouw een tooneelavond gegeven
voor de leden en donateurs, welke in gxooten
getale waren opgekomen.
Deze avond stond onder leiding van den
voorzitter, den heer N. Verhoeven. In zijn
openingswoord richtte spr. een woord van
welkom tot de aanwezigen en zeide dat het
bestuur er naar streeft om, in tegenstelling
met een vorigen avond, grootere stukken ten
tooneele te brengen met een leerzame strek
king.
Tenslotte deelde spr. mede, dat hetgeen
geboden zou worden, reeds werd opgevoerd
voor de patiënten van Endegeest, welke daad
door den geneesheer-directeur zeer op prijs
was gesteld.
Hierna werden onder regie van den heef
J. v. d. Meer twee stukken ten tooneele ge
bracht waarvan het eerste tot strekking had
de bestrijding der woeker, terwijl het twee
de stuk als motief droeg „Hoogmoed kookt
voor den vai".
