Krijgt de Kerk in Duitscliland nog een kans
„Oome Willem" nadert met 10 mijl den evenaar
Een K.L.M.-vogel heeft het nest niet bereikt
NIEUWE EEIDSCHE COURANT
VRUDAG 15 NOVEMBER 194«
EENHEID IN OPVOEDING
EERSTE VEREISCHTE
Van 7 tot 10 October 1946 hield de Prov.
Synode van de Evangelische Kerk van Ber-
lijn-Brandenburg een bijeenkomst. De voor
zitter, director Möller, legde rein zijn begroe
tingsrede den nadruk op, dat dit de eerste
maal is sedert 1929, dat de Synode in volkomen
vrijheid zonder dwang van den Staat kan bij
eenkomen. Behalve de leden van de Synode,
namen vertegenwoordigers van de leidende
Kerken in de Oostelijke zone en vertegenwoor
digers van de wereldlijke overheid en de Be
zettende Macht aan de bijeenkomst deel. Ds
Martin Niemöller woonde de conferentie bij
als afgevaardigde van de Evangelische Kerk
in Duitschland. Tevens was als gast aanwezig
domheer Bucholz, die door den voorzitter
begroet werd als „de R. Katholieke broeder,
die zich met groote trouw en zonder vrees
het lot van hen. die in de gevangenis waren,
had aangetrokken.
Ds Niemöller verklaarde. dat de Evang
Kerk in Duitschland en de Belijdende Ker
ken, die met haar samenwerken, levendig
belang stellen in wat er op deze Synode zal
worden verhandeld. „Het beeld van de Kerk
in deze wereld", vervolgde Ds Niemöller, „doet
denken aan dat van onze gebombardeerde ste
den. Wij moeten een massa puin wegruimen
voor we kunnen beginnen met den opbouw
van de Kerk. Wij moeten het oordeel van God
aanvaarden, niet alleen over politieke aange
legenheden, maar evenzeer over de Kerk en
dienovereenkomstig handelen. Niet onze eigen
wenschen en verwachtingen zijn van belang.
We moeten ons laten leiden door het Woord'
„Heer, wat wilt Gij, dat ik doen zal? De
Kerk is óf een belijdende Kerk óf zij is dit
niet. De vraag is niet of we Luthers of Gere
formeerd zijn, maar of Christus nog werkeliik
de Heer van de Kerk is".
In een verslag, dat Bisschop Dibelius uit
bracht, wees hij erop, dat het van groot be
lang was bij de vorming van het huidige kerk
bestuur om snel tehandelen, waardoor de
Kerk gevrijwaard kon blijven van politieke in
vloeden. De Kerk moet gegrond zijn op de
de Heilige Schrift en op de Belijdenis.
De bisschop sprak vervolgens over het be
lang van de Evang. Kerk in Berlijn-Branden-
burg voor geheel Oost-Duitschland. De aparte
„Landeskirche" wenschen zelfstandig te wor
den, doch willen aan den anderen kant den
oudën band niet loslaten. Dezelfde politieke
verhoudingen, die tengevolge van de grenzen
tusschen de verschillende zones, steeds meer
scheiding veroorzaken tusschen de Kerken in
Oost-Duitschland en die uit de Westelijke
zone, brengen de Kerken in de Oostelijke zone
steeds meer bijeen.
Naar aanleiding van de taak van de Kerk,
zei de bisschop: „Een ieder, die wat dieper
inzicht in den toestand heeft verkregen, moet
wel ontsteld zijn over het verval van het
Duitsche volk". Moeders komen vragen om hun
dochters, die aan syphilis lijden, uit het zie
kenhuis, waar ze behandeld worden, te ont
slaan. omdat ze niet kunnen bestaan zonder
de opbrengst van het onteerend beroep van
hun kinderen. De gevallen van kindermishan
deling nemen steeds toe. De zwarte handel,
door kinderen bedreven, tiert welig. En onder
hen, die zich niet schuldig maken aan ernstige
misdaden zijn er talloozen, die nog niet bereid
zijn zich aan het oordeel Gods tie onderwer
penEn over de anderen, die dit wel wil
len doen, ligt de ban van een oneindige uit
zichtsloosheid. Aan dit volk moet de Evange
lische Kerk het Evangelie van Jezus Christus
prediken
Het belangrijkste feit, dat zich in de Kerk
in de afgeloopen twaalf maanden heeft voorge
daan, is misschien wel dit, dat in Berlijn on
geveer 80 pet van de kinderen, die in de Evan
gelische Kerk zijn gedoopt, godsdienstonderwijs
verlangen.
In een boodschap, die de Synode van Ber-
lijn-Brandenburg aan de gemeenten, de predi
kanten en ouderlingen zond, wees zij op den
doodelijken ernst van de situatie van thans,
waarbij de menschen werden vermaand niet te
trachten de schuld op anderen te werpen. De
boodschap noemt de gevolgen van het onge
loof, die ons door Gods geest duidelijk worden-
zelfzucht" en gebrek aart schuldbesef, wanhoop,
haat, diefstal en woeker. Iedereen wordt opge
roepen tot persoonlijk schuldbelijden.
Er is niemand onder ons, die zijn handen in
onschuld kan wasschen en zeggen, dat hi1 on
schuldig is. Wij leven allen van Gods ver
giffenis en van niets anders."
Voorts werden er nog besluiten genomen
over enkele concrete kwesties, zooals het pro
bleem van de Oostgrenzen, de refugie's, de
krijgsgevangenen, de schoolkwestie enz. Over
deze laatste werd o.a. het volgende gezegd:
„De Kerk heeft tot taak de boodschap van
God aan het Duitsche volk te verkondigen in
deze tijden van materieele en geestelijke in
eenstorting. Daarom dringt zij er op aan om
met on verflauwden ijver het onderwijs van de
jonge generatie ter hand te nemen. De Kerk
erkent niet, dat alleen de Staat zeggenschap
heeft in onderwijsaangelegenheden.De
Kerk wenscht geen enkele dwang uit te oefe
nenMaar zij is er verantwoordelijk voor,
toe te zien, dat de opvoeding in het gezin, in
de Kerk en de school een geestelijke een
heid vormt. Daarom is volgens de Kerk de
Christelijke school van groot belang. De Kerk
dringt er op aan, dat waar een meerderheid
van ouders dit wenscht, er onderwijs moet
worden gegeven in scholen, die gegrond zijn op
een Christelijk fundament. De Kerk eischt, dat
alle scholen open moeten voor Christelijk on
derwijs, behalve die scholen, die op verzoek
der ouders geleid worden volgens andere dan
de Christelijke beginselen.
Met „openstaan voor Christelijk onderwijs"
wordt bedoeld, dat het godsdienstonderwijs een
gelijke plaats worde toegewezen op den les
rooster als de andere vakken. De Christelü
wereldbeschouwing moet in alle vakken door
dringen. „Leeraren, die afwijzend staan tegen
over het Christendom moeten bedenken, dat
de kinderen, die deze scholen bezoeken tot de
Christelijke Kerk behooren."
Op de lijn StraatsburgParijs, nabij Bar-le-Duc, had deze week een ernstig spoorwegongeluk
plaats, dat 35 menschenlevens kostte. Tusschen deze ravage ziet men den
gekantelden locomotief.
PRETTIGE STEMMING a/b
VAN DE BARENDSZ
De speciale verslaggever aan boord van
de „Willem Barendsz" seint:
Na zeven dagen water en wolken voeren
wij ter hoogte van Teneriffe, waar wij de
hoofdstad Santacruz voor ons zagen opdoe
men. Het verlangen bekroop ons heel even
van boord te sluipen, maar wij varen door
tot Kaapstad zonder een enkele haven aan
te doen.
De stemming aan boord en de verhouding
tusschen de Hollandsche leden van de be
manning en de buitenlanders is uitstekend.
Om half vier des middags voeren wij op
16 gr. N.B. dwars voor Sint Louis (Senegal)
steeds vergezeld door de jagers A'dam 1, 2
en 5, die nu en dan aan het moederschip
vasthaken, om te bunkeren. Dit zijn onver
getelijke momenten, omdat zij ons steeds
weer doen beseffen, dat wij tot één familie
behooren, waarvan de leden geheel op elkan
der zijn aangewezen. Hoe zal het straks in
de IJszee gaan? Het verband zal ongetwij
feld nog sterker tot ons spreken. Maar op
deze heenreis naar de antarctische gebieden
zijn uiteraard de eerste gevoelens beslissend
voor den goeden toon in het gezin.
Met de „nakomertjes", de jagers A'dam 6,
7 en 8. die ons achterop stoom en, hebben wij
nog geen direct contact gehad. Wel is hun
geluid nu en dan reeds te hooren
Aan boord van de .Barendsz" (die we heel
gemoedelijk „Oome. Willem" noemen), wordt
hard gewerkt ter voorbereiding van den in-
spannenden arbeid, welke wacht. Trossen
-worden gesplitst, alle gereedschap wordt
vischklaar gemaakt, de dekzeilen worden
gespannen en de zon roostert de ontbloote
bovenlijven van hen, die zich vol overgave
aan dit werk wijden.
Een ieder is vervuld van het onontbeer
lijke enthousiasme, dat straks de jaoht moet
schragen.
Ook de wetenschappelijke staf is diligent.
BIJ HET WRAK VAN DE
VERONGELUKTE DAKOTA
(Van een specialen N.L.C.-verslaggever).
Wij staan bij het wrak.
De Ypolder ligt er stil en omsloten door
duisternis.
Wie niet weet, dat de rand van het vlieg
veld een sinistere plaats verbergt, kan van
een gewone avondrust spreken.
De lichtbakens langs de startbaan spiege
len op de waterplassen. Tot ver in den polder
is de weg, die het vliegtuig gaan moet, bij
start en landing aangegeven.
Een vier vijf honderd meter van het
platform staan links van de startbaan,
enkele schijnwerpers opgesteld. Dóór is het.
Twee honderd meter het grasveld in: dan
staan we voor het wrak van de Dakota.
Onze schoenen zuigen zich vast in de
modder, diepe sporen zijn gereden naar deze
plek, waar 26 menschen een gruwzaam einde
vonden.
Op die plaats moet geen vliegtuig komen;
niet alleen omdat de grond er zacht en
modderig is, maar vooral door de aanwezig
heid van bergen zand, steenhoopen en rio-
leeringsbuizen, die er verspreid liggen als
materiaal voor de uitbreiding van het vlieg
veld.
Op een vreemde plaats buiten het nest is
deze K.L.M.-vogel neergestreken, om in den
modderpoel een schrikkelijk einde te vinden.
Merkwaardig is dit wrak. Het bevestigt de
waarneming van ooggetuigen, dat een ont
ploffing plaats vond, toen het toestel den
grond raakte.
Het is volkomen opengescheurd, overal lig
gen de brokstukken en er is althans in dit
avond-duister van den romp van het toe
stel niet veel te zien. Een vleugel ligt pl.m.
dertig meter van de plaats waar de Dakota
terecht kwam. vrijwel gaaf op het land.
Er is een kuil met een doorsnede van pl.m.
vijf a zes meter en 'n diepte van naar schat
ting twee meter. Daar kwam het toestel met
den kop in den grond terecht.
Veel verbrand is er niet. Doordat alles uit
elkaar sloeg is het begrijpelijk, dat de slacht
offers zoo ernstig verminkt zijn. Temidden
van deze brokken van de eens zoo fraaie
Dakota doen de mannen van den Amster-
damschen geneeskundigen dienst onder lei
ding van twee doktoren hun trieste werk
zaamheden in het nachtelijk uurBran
card na brancard wordt aangedragen en in
de transportauto van den G.G.D. geschoven.
In de meeste gevallen zou het zeil, dat over
den brancard is gelegd, niet doen vermoeden
dat er het stoffelijk overschot van een
mensch onder verborgen ligt. De slag tegen
den groijd moet wel met groote snelheid ge
maakt zijn; in één klap is het einde Yan al
deze menschenlevens gekomen. De aangrij
pende bijzonderheden bij dit bergingswerk
zullen we den lezer moeten besparen.
Drie politiemannen zien stil toe bij dit
trieste werk; schijnwerpers belichten de
rekken in den auto, waarin de brancards ge
schoven worden en het is half éen, als de
auto vQor de laatste maal deze rampplaats
verlaat. Men laat nog enkele brancards ach
ter; wie zal zeggen wat het ochtendgloren
nog aan het licht zal brengen?
De grootste afstand waarop een lijk ge
De bioloog, dr Vervoort, heeft zijn netten
uitgeworpen om een vischje te verschalken,
maar de vangst is nog niet groot. Dr Slijper,
eveneens bioloog en in het bijzonder deskun
dig inzake walvisschen, heeft de bemanning
een uurtje bezig gehouden ter ontspanning
door iets te vertellen over het leven dezer
zoogdieren. Hij had aan dek onder den tro
penhemel een aandachtig gehoor voor zijn
„ijskoude" verhaal. In de avonduren heeft
het dek veel weg van een sportveld, waar
boksen, hardloopen en touwtrekken worden
beoefend. lederen morgen om zeven uur is
het aantreden voor de ochtend-gymnastiek.
Wij naderen nu met 10 mijl per uur den
evenaar en zijn in spanning hoe Neptunus
ons zal bezoeken.
GIRODIENST BEANTWOORDT WEINIG
AAN ZIJN DOEL.
Algemeen is in de Tweede Kamer geklaagd
over den nog steeds zeer grooten achterstand
bij den Postchèque- en Girodienst. Volgens
de opmerkingen in het Voorloopig verslag
inzake de begrooting over 1946/1947 is op
gemerkt, dat deze dienst nog weinig aan zijn
doel beantwoordt. Al werd erkend, dat het
gebrek aan personeel hier mede oorzaak van
was, toch vroegen verschillende leden zich
af of niet door moderne bedrijfsorganisatie
een effeciënter werkwijze te bereiken zou
zijn.
In rouw gedompeld
Ontstellend is de ramp, welke het Neder
lands ohe volk gisteravond ihi&eft getroffen,
door het aangrijpende ongeluk op onze
luchtbasis Schiphol. Wel moest in de laatste
maanden opvallend dikwijls melding worden
gemaakt van groote vliegrampen in alle
hoeken der wereld, doch nu dit ongeval
binnen onze grenzen voorviel en nu het onze
nationale luchtvaartmaatschappij overkwam,
is het bijzonder schrijnend.
Nog leeft in ons de droeve herinnering aan
het smartelijk gebeuren te Apeldoorn, waar
bij zoovele jeugdige scholieren ruw uit den
kiring van hun ouders en verwanten werden
weggerukt en thans moet opnieuw een ramp
tot groote verslagenheid stemmen.
Onze gevoelens van oprechte deernis gaan
uit tot de nabestaanden der talrijke slacht
offers. Het is wel hard, op deze wijze van
iemand, dae ons lief is te worden beroofd.
Moge in deze smart de troost hun niet ont
breken, welke zij juist nu zullen behoeven
en die geschonken kan worden door de be
rusting van het geloof in een Hoogere lei
ding.
Onze deelnjaming richt zich voorts tot onze
nationale luchtvaartmaatschappij. Wij weten*
dat zij haar streven richtte op een zoo hoog
mogelijke mate van veiligheid voor passa
giers en bemanning. Aan deze laatste weten
schap waren wij reeds zoo gewend geraakt,
dat het droeve bericht van deze ramp des
te schokkender is.
Juist gisteren bereikte ons de mededeeling,
dat de K.L.M.-vloot thans uit 55 eenheden
bestaa t met 1491 passagiers-zitplaats en. Het
aangrijpende gebeuren zij voor de maatschap
pij een blijvende waarschuwing.
Zonder dat wij de overige slachtoffers ook
maar in het minst wenschen te vergeten*
past ons een bijzonder woord van eerbiedige
nagedachtenis jegens den omgekomen the
saurier-generaal van h»?t departement van
Financiën, dx J. Ridder.
Hij was nog jong, maar van zeer bijzon
dere capaciteiten, iemand met nu reeds een
opvallend mooien staat van dienst, van wien
ons land in 't bijzonder in den zeer zorg
lijken fmancieelen toestand, waarin het
verkeert nog zeer hooge verwachtingen
mocht hebben. Reeds enkele malen was hij
voor de Regeering naar Amerika geweest,
om aldaar belangrijke monetaire besprekin
gen te voeren en in het kader van het finan
cieel rageeringsbeleid, maakte hij onlangs
ook een. reis naar Lnddë.
Wij gedenken hem voorts in eerbied en
dankbaarheid om hetgeen hij voor den enge
len kring zijner geestverwanten heeft betee-
kend. Hij liet dien kring van zijn groote gave
gaarne profiteeren. Rieeds geruim en tijd ge
leden werd zijn naam genoemd voor een
benoeming van hoogleeraar aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam. Aan ons blad
zegde hij gaarne zijn medewerking toe.
Wij bidden zijn echtgenoote en zijn beiden
jongen kinderen, alsmede allen nabestaanden
der talrijke slachtoffers, Gods vertroosting
toe.
Circa 20.000 ha van den N.-0.«
polder ligt renteloos
Daar er geen werkkrachten voor te
vinden zijn.
Aan het Voorloopig Verslag van de Tweede
Kamer over de vaststelling van de begroo
ting Zuiderzeefonds ontleenen we, dat ver
schillende leden inlichtingen wenschten over
den voortgang van de ontginning van den
Noord Oostpolder, daar nog steeds een op
pervlakte van 20.000 ha niet in cultuur ge
bracht is. Men erkende, dat het moeilijk is
de noodige landarbeiders te vinden, doch
men stelde de vraag: eenerzij ds of het niet
mogelijk is de arbeidsvoorwaarden voor vrije
arbeiders zoo gunstig te maken, dat er zich
genoeg zullen aanbieden, en anderzijds in
hoeverre er gebruik gemaakt wordt van ge
dwongen tewerkstelling om het tekort aan
te vullen.
De Kring Rijn en Waal van de Ned. fruitteelers-organisatie hield te Nijmegen een grooten
fruitteelt-dag. Vooral voor kenners was er veel te genieten.
Hesse krijgt Nobel-prijs voor
literatuur
De Zweedsche Academie heeft den Nobel
prijs voor letterkunde toegekend aan den
69-jarigen Hermann Hesse, een in Zwitser
land geboren Duitschen schrijver.
Hij publiceerde gedichten, romans en es
says. Zijn „Romantische Lieder" verschenen
in 1899. Nadien schreef hij o.m. „Peter Ca-
menzwind" (1904), ,JDer Kurgast" (1925),
„Fabulierbuch" (1935) en de „Gedenkblat-
ter" (1937).
vonden werd was pl.m. dertig meter van het
toestel. De riemen hebben de slachtoffers
lang vastgehouden.
Alles gebeurde binnen een oppervlakte
van 15 20 vierkante meter.
Hoe dicht bij zijn van hier de eenzame
lichten van Schiphol. In het donker wordt
het stoffelijk overschot van passagiers en
bemanning van het toestel, dat veilig in de
hangers had moeten staan, bijeen gezocht.
De vogel heeft het nest niet bereikt.
IN 30 LIMBURGSCHE GEMEENTEN KOMT
15 PCT. SCHURFT VOOR
Op desbetreffende vragen van den heer
Ma en en heeft min. Drees medegedeeld, dat
in de geteisterde gebieden van Limburg na^
genoeg aan de behoefte aan sanatoriumver-
pleging voor tuberculosepatiënten kan wor
den voldaan en dat hij een enquête in 30
gemeenten op een bevolking van 166000 in
woners 15.3 pCt. scabies (schurft) bleek te
hebben. Tuberculose, scabies en rheumatiek
worden in deze gebieden al reeds doeltref
fend bestreden, aldus de minister.
NIEUW AANGEWEZEN DEVIEZEN-
BANKEN.
De Ned. Bank heeft nog de volgende ban
ken en bankiers als deviezenbanken aange
wezen N.V. Bankierskantoor van Lisse en
Kann, 's-Gravenhage, Arnold Gilissgn's Bank
N.V., Theodoor Gilissen, Kol en Co.. N. V„
Ned. Standaardibank, H. Oyens en Zonen
N. V. en Pat(jn, van Notten en Co., alle te
Amsterdam.
