Een dramatische middag in de Tweede Kamer
IDist QJ
Van M.G. zijn 500 auto's spoorloos verdwenen
NIEUWE LEEDSCHE COURANT
WERD BEHEERSCHT DOOR
INDIë-KWESTIE
(Van onzen parlementsredacteur
Indië. Dat is het onderwerp van den dag.
Dat eene punt beheerschte gistermiddag de
replieken, na de redevoeringen van den mi
nister-president en den minister van Finan
ciën. Beide sprekers lijden aan een zelfde
euvel: ze spreken tegen hun papier en zijn
daardoor slecht te volgen. Terwijl minister
Beel zelfs de belangrijke Indië-passage in zijn
rede in een tempo voorlas, dat het schier
niet was te volgen. We moeten tot onzen
spijt de beide ministers voor vandaag laten
wat ze zijn en ons op het feit van den dag
concentreeren: de verbreking van het Ko
ninkrijk, zooals de heer TILANUS het zei
en de heer VONK na hem of met de beel
dende taal van den heer SCHOUTEN ons uit
te drukken: de vermoording van het Ko
ninkrijk.
Als minister Beel zich zou hebben voorge
steld, dat hij met zijn vermelden van het
noodlottig voorstel der Comm.-Gen. eenigen
indruk te zijnen gunste zou maken, dan zal
hij bij en na de rede van den heer Schouten
wel deerlijk ontnuchterd zijn. Het was een
spanning. In een stilte, die hoorbaar was,
luisterde de Kamer naar den anti-rev. woord
voerder, die met groote welsprekendheid en
zeggenskracht de ramp, welke in het voor
stel van Cheribon opgesloten ligt, in het
licht stelde en het bezag als de door hem
van het begin af voorspelde bittere uitkomst
van het volgen van onjuiste, verkeerde re
volutionaire beginselen. Deze plaatsen ons
thans voor de mogelijkheid van een Neder
land, dat bestaan zou uit een Indisch gebied,
in een deel waarvan het communisme hoog
tij zou vieren en dat met het overige Ne
derland door dezelfde Kroon vereenigd zou
worden. Het kabinet-Schermerhom en Van
Mook hebben gespeeld met het gezag en de
naire beginselen is thans voor de zooveelste
maal gebleken. Zij brengen steeds een carri-
catuur van hetgeen men zich er van voor
stelde.
De C.-G., aldus de heer SCHOUTEN, wil
het Koninkrijk omzetten in een Unie van
de Vereenigde Staten van Indonesië en het
oude driedeelige Koninkrijk Nederland, Su
riname en Curagao, als zij daartoe bereid
zijn. Men noemt dit „een andere ordening
naar de eischen van den tijd. Deze con
structie valt stellig niet binnen het kader van
de Koninklijke rede van December 1942.
noch binnen het kader van de wet op de
C.-G. Men wil het Koninkrijk laten voortbe
staan. maar Indië wordt er van losgemaakt
ën verdeeld in een aantal onafhankelijke Sta-
tèn. De Kroon die er overheen wordt gezet,
is niet de Kroon der constitutie. Het is geen
ordening, maar ontbinding of losmaken uit
het rijk van Indië, dat onafhankelijk komt
te staan, met ons verbonden door een Unie
met een in het leven geroepen kroon. Hier
wordt bevestigd hetgeen in eersten termijn
door den heer Til an us werd aangeduid als
„breken van ret Koninkrijk". Men heeft zich
maandenlang laten „schuiven" en staat nu
voor de noodlottige consekwenties. Dat is
een onvegeeflijke fout. Ook de Sta-
ten-Generaal staan voor dingen, die haar on
bekend zijn, althans voor veel waarover zij
tevoren niet spreken mocht. Dat is niet lan
ger vol te houden en de Regeering behoort
den weg te openen tot een debat in vollen
omvang, zonder verder iets achter te houden,
ten einde het vormen van allerlei fantasieën
te kunnen voorkomen. De lijn der ontwik
keling behoort in handen te blijven van de
Kamer volgens de gedane toezeggingen, die
door de C.-G. niet gehouden zijn. De heer
v. d. Goes van Naters meende, dat we door
het vestigen van een nieuwe rechtsorde ons
eer en roem moesten gaan verwerven. Ons
werk is echter God dienen en Zrjn geboden
te vervullen in gehoorzaamheid en verant
woordelijkheid ook tegenover de 70 millioen
inwoners van Indië.
Tot in het diepst van onze ziel zijn we op
het oogenblik bewogen over hetgeen zich
afspeelt en roepen der Regeering toe: Houdt
halt, want ge zijt bezig U te onderwerpeu
aan doe revolutie in den principieelen zin
van het woord.
Met groote spanning op zijn gelaat had mi
nister Beel naar deze welsprekende waar
schuwende woorden ter elfder ure zitten
luisteren. En zoo geweldig en indrukwekkend
moment hebtfen we in vele jaren nog zelden
in de Kamer meegemaakt. Het gaat er om
Moskou een reusachtige onbloedige overwin
ning te bezorgen en Nederland neer te stor
ten in ene afgrond van vernedering en el
lende en de Idische volke uitleveren aan ter
reur en uitbuiting, tenzij we ons durven op
heffen en weer opstaan in den kloeken, oud-
nationalen zin. Dit mag gezegd door hen, die
in hun rijen mannen hebben gekend als
Keuchenius en Idenburg, die voor Indië heb-
X
ben gedaan op den weg der ontvoogding alles
wat maar mogelijk was. Eerstgenoemde heeft
zijn carrière als lid van den Raad van Indië
er zelfs door verloren zien gaan als gevolg
van het wroeten van zijn politieke tegen
standers.
De heer TILANUS sprak woorden van de
zelfde strekking als de heer Schouten, gelijk
we reeds zeiden. En de heer VONK evenzoo.
We behoeven ze niet te herhalen. Beiden
waren van oordeeli dat de waardigheid van
het Nederlandsche gouvernement geschonden
was door hetgeen de C.G. thans gedaan hee.
en ook v. Mook, die blijkbaar met opzet tr»
deze richting heeft gestuurd. Zij hebben mis
schien de Regeering overrompeld, maar
daarom te meer is bespreking in het open
baar noodig. De het Koninkrijk brekende
overeenkomst, zeide de heer VONK, kan
nooit aannemelijk zijn. Ook niet voor de
Regeering, die zelf de bedenking opperde, dat
er een mogelijkheid was, dat de Indonesische
republiek zich in ongewenschte, communis
tische richting zou kunnen gaan ontwikkelen.
Ook wij zouden zeggen: de deuren open
Nederland loope niet met gesloten oog en zijn
ondergang tegemoet onder leiding van een
kabinet, dat blijkbaar buiten staat was de
geesten te beproeven en te kennen.
Van degenen, die in den middag repuliceer-
den was nog van belang de heer Romme. Hij
ook begeerde op het goede tijdstip debat en
handhaafde, dat de te verwachten rijkscon
ferentie volkomen vrij in haar beslissing
moet blijven. Bij de Regeering zag hij het
zwaartepunt kennelijk verlegd sinds dezen
zomer. En dat zonder verklaring. Dat is on
bevredigend en onbevredigend is ook het
voorstel der C.G., dat in het buitenland eer
der bekend was dan bij ons. Wat is er nu
te Cheribon veranderd? We moeten wachten,
zoo besloot de heer Romme, tot de zaak ons
volledig is voorgelegd. Maar reeds nu gaf
hij uitging hiertegenover met groote reserve
te staan en zich zijn vrijheid van beoordee
ling volledig voor te behouden.
Dat laatste ziet er voor de Regeering met
mooi uit en zou er op kunnen wijzen, dat
men begint terug te schrikken yoor de bit
tere vrucht van eigen onbedachtzame daden.
We willen het hopen en zien met belangstel
ling de verdere ontwikkeling van het debat
tegemoet.
Er zou nog veel op te merken zijn, maar
voor vandaag moeten we het er bij laten.
Deze alles overschaduwende zaak heeft onze
ruimte opgevorderd.
En ten slotte: Nederland ontwake en sta
op. Het gaat om zijn eigen zaak in den hoog
sten zin des woords en met den hoogsten in
zet voor ons nageslacht en de 70 millioen
Indonesiërs, die gevaar loopen overgeleverd
te worden aan terreur, onderdrukking, uit-
zuigerij en corruptie, geestelijken en mate-
rieelen ondergang.
ALDUS DEELT MINISTER
FIëVEZ MEDE
Op desbetreffende vragen van den heer
Ruys de Beerenbrouck heeft min. Fiévez ge
antwoord, dat de meening, dat 5400 wagens
bij het M.G. zouden zijn verdwenen, vermoe
delijk is ontstaan, doordat bij het begin van
de 'taak van het Regeerings-directoraat mo
torvoertuigen slechts 1100 wagens bij het
ff 41 USAVCE IS ll\
VEDFRLAHD
Uit het kamp te Valkenburg ontvluchtten
onlangs de politieke delinquenten Luvicus
Hellemond, oud 26 jaar, uit Breda, de 23-
jarige Rotterdammer Jacob Frederik Fell-
man en de 33-jarige Johannes Servaas Jans
sen uit Helmond. Uit het interneeringskamp
te Velzen ontvluchtte de 20-jarige Duitsche
Obergefreiter Hermann Dreischhof uit
Woltrop (Westfalen, Did). Zijn stamboek
nummer is 65728-43, hij is plm. 1.72 lang,
blond, heeft blauwe oogen en een gedrongen
gestalte.
TESTAMENT VAN GÖRING.
Te Neurenberg circuleeren onder de be
volking afdrukken van een z.g.n. testament
van Göring, waarvan velen gelooven dat
het echt is. Hij noemt zich daarin knapper
dan de geallieerden en zegt verder tot de
Duitschers: Of zij den vrede zullen winnen
hangt van u af". Reuter teekent er bij aan,
dat de echte afdrukken van Görings testa
ment bewaard worden in de archieven van
den Geall. Bestuursraad te Berlijn.
2
Herman de Man een der
26 slachtoffers
Schrijver van diverse streekromans.
Tot de omgekomenen bij de ramp van het
K.L.M.-vliegtuig behoort o.m. de Neder
landsche letterkundige Salomon Herman
Hamburger, die onder pseudoniem Herman
de Man verschillende romans over het leven
en streven der
Calvinistische
boeren uit Zuid-
Holland heeft ge
schreven. Hij
trachtte het boe
renleven als tota
liteit uit te beel
den en is daar
door een onzer
groote regionale
schrijvers gewor
den. Op 11 Juli
1898 te Woerden
geboren, was hij
aanvankelijk in
den handel werk
zaam, waarna hij
in de journalis
tiek ging. In 1927 ging De Man over tot de
R.K. kerk en werd te Vianen gedoopt als
Ezechiël Petrus Paulus. Tot 1936 bekleedde
hij de functie van wnd. directeur van de
Alg. Uitgevers Maatschappij N.V. In 1926
versoheen zijn bekende boek „Het wassende
water", dat bekroond werd door de Mij. ter
bevordering van de Ned. Letterkunde. In
1938 verwierf De Man den Tollensprijs, ter
wijl in 1940 nog zijn roman „Geiten" ver
scheen. Laatstelijk was hij werkzaam als
directeur van den Curagaoschen Radio-om-
roep. Op zijn werk hopen we morgen nader
terug te komen.
Belgische kabinetscrisis reeds
opgelost?
Socialisten doen concessies aan de
communisten.
België's premier Huysmans verklaarde
gisteren, dat de kabinetscrisis is opgelost.
De socialistische Kamerfractie besloot, dat
de socialistische vice-voorz. der Kamer,
Brunfaut, zal heengaan, opdat dan Lahaut,
voorz. der Communistische Partij, tot vice-
voorz. van de Kamer kan worden gekozen.
De communistische Kamerfractie toonde
zich voldaan over deze socialistische tege
moetkomendheid.
Nader wordt gemeld, dat de Belg. Senaat
met 82 tegen 76 stemmen z'n vertrouwen
in de regeering uitsprak.
Over het onderwerp Ontwikkelings-
tendenzen in het Arbeidsrecht" sprak prof.
mr B. c. Slotemaker gisteren een rede uzt
bij het aanvaarden van het ambt van bui
tengewoon hoogleeraar in het Arbeidsrecht
aan de Ned. Econ. Hoogeschool te R'dam.
M.G. in gebruik waren, terwijl er 6500 taxa
tierapporten van gevorderde auto's waren.
Hierbij werd echter over het hoofd gezien,
dat het meerendeel dezer auto's is overgedra
gen aan vitale bedrijven en overheidsinstel
lingen.
Hoewel nog geen definitieve cijfers kunnen
worden gegeven, zal wellicht omtrent de ver
blijfplaats van ca. 500 wagens in het duister
getast moeten worden. Binnen 4 mnd hoopt
de minister een definitief overzicht te kun
nen geven.
AUTOBUS TE OOSTERBEEK MET
15 FABRIEKSMEISJES GEKANTELD.
Gisteren reed een autobus van de Ge
meentetram met 15 fabrieksmeisjes naar de
Heveafabriek te Oosterbeek. Onderweg gleed
de bus bij het uitwijken naar links op den
zachten wegberm weg en kantelde, waardoor
de wagen in de Uiterwaarden terecht kwam.
De 15 meisjes werden min of meer ernstig
gewond en het meerendeel kon, na in het
Gem. Ziekenhuis te Arnhem te zijn verbon
den, naar huis terugkeeren.
VEERBOOT „GORINCHEM V" WEER
IN DIENST GESTELD.
De groote veerboot „Gorinchem V", een
der belangrijkste schakels in het verkeer
Noord-Zuid, is gisteren weer met de noo-
dige feestelijkheden in dienst gesteld tus-
schen Gorinchem en Sleewijk.
Op 28 October 1944 werd deze boot, die
door de Duitschers als transportschip werd
gebruikt, in den grond geboord. Zij heeft
toen tot Mei 1945 als wrak aan de zuidzijde
der rivier De Merwede gelegen.
40. De boer en zijn zoon werden op bet
politiebureau i ngesloten, waar ze de hele
nacht moesten blijven. Maar toen ze de
andere morgen thuiskwamen, wachtte hun
daar een nieuwe verrassing: ze vonden het
hele huis leeggeplunderd en de boerin, met
een prop in de mond, aan een stoel gebon
den Want terwijl de politie hen meenam,
waren de echte inbrekers op de proppen
gekomen. Pietje en Jantje wisten van dit
alles niets, want die waren allang weer ver
der getrokken.
VRIJDAG 15 NOVEMBER 1946
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen: t? Hei- en Boeicop A. J.
Timmer, cand. te Harderwijk; te Huizen
(N.H.) (4e pred.pl.) J. H. Cirkel te Gene-
muiden; te Schevimingen dr A. F. N. Lek-
kerkerker te Den Haag-Loosd.; te Wissekerke
G. H. J. Marsman te Bruinisse.
Aangenomen: naar Kamperland A.
Postma te Schone; te Veendam (toez., buiten -
gew. pred.pl.) J. L. Meesters te N.-Scheemda.
Bedankt: voor Ameide en voor Tien-
hoven A. P. v. d. Kooy te Aalst (bij Zalt-
bommel).
Benoemd: tot evangelist te Bestdijk-
Peperga H. Prins te Klazinaveen.
Aangenomen: de benoeming tot evang.
bij de Ned. Herv. Stadszending te Rotter
dam-Feyen oord A. P. de Jong, voorg. Ned.
Herv. Evangelisatie op G.G. te Oudshoora
(gem. Alphen).
Geref. Kerken.
Tweetal: te Rotterdam-Delfslhaven (vac.
P. V eenhui zen) C. B. Bavinck te Voorburg en
J. Kremer te Leeuwarden.
Beroepen: te Heerlen (v. d. evamg.
arbeid in de mijnstreek) W. v. Boeyen te
Vreeland: te Hoornsterzwaag W. Seinen te
Baarn; te Lekker kerk E. Zijlstra te Halle; te
Rockanje en te Nieuwerkerk ad. IJsél G. P.
Hartvelt, cand. te Rotterdam.
Aangenomen: naar Drachtstercoan-
pagnie J. v. Eerden te Schetters.
Geref. Kerken art. 31 K.O.
Bedankt: voor Bergen theim W. de
Graaff te Giessendatm
Chr. Geref. Kerk.
Beroepen: te Culemborg G. A. Zijder-
veld te Zwijndreoht.
Bedankt: voor Zutphen P. H. Seggeümk
te Rotterdam-Oharlois.
IN 1947 KERKBOUWTENTOONSTELLING
IN ONS LAND.
Volgend jaar zal in ons land een aantal
tentoonstellingen worden gehouden met be
trekking tot den kerkbouw. Naast ontwerpen
van Ned. architecten zullen er ook enkele
buitenlandsche inzendingen worden geëx
poseerd. De eerste tentoonstelling wordt op
7 Nov. 1947 te A'dam geopend, terwijl ook
o.a. in Rotterdam, Utrecht, Den Bosch,
Maastricht en Middelburg tentoonstellingen
worden georganiseerd.
R.K. PROEFSCHRIFT OVER
DR A. KUYPER.
Aan de R. K. Universiteit te Nijmegen
promoveerde tot doctor in de godgeleerd
heid, pater P. A. van Leeuwen, O.F.M., geb.
te Leerdam, op het proefschrift „Het kerk
begrip in de theologie van dr Abraham
Kuyper". De promotie werd bijgewoond
door dr P. Kasteel, Gouverneur van Cura
sao.
ACADEMISCHE EXAMENS
AMSTERDAM, 14 Nov. Bevorderd tot arts
H_ v. d. Hombergh (A'dam) en J. Gerbran
dy (Harderwijk); geslaagd voor artsex. Ie
ged. T. F. v. d. Werff (A'dam).
AMSTERDAM. 15 Nov. (V.U.). Geslaagd
cand. wis- en natuunk. H. J. Veenendaal, Am
sterdamJ. Gootjes, Heer Hugowaard; cand.
A.W. wis- en natuurk. P. J. v. d. Wolf,
Bussum.
HOOFD AKTE-EXAMENS.
Indertijd is bepaald, dat zij, die een der
gedeelten a en b van bet hoofdakte-examen
hadden afgelegd, drie kalenderjaren tijd had
den om alsnog het tweede gedeelte van dit
examen te doen. Thans is verschenen Staats
blad G 289, waarin is bepaald, dat voor hen,
diie in een der jaren 1940, 1941, 1942, 1943 en
1944 met gusntig gevolg een der gedeelten a
en b hebben afgelegd, genoemd tijdvak wordt
verlengd tot onderscheidenlijk 8, 7, 6, 5 en 4
kalenderjaren.
Het vliegongeluk op
Schiphol
(Vervolg van Pag l)
Uit deze mededeeling zou men kunnen
opmaken, dat de piloot te laag over de,
aan den rand van het terrein opgesta
pelde bouwmaterialen gevlogen is en
die met zijn linkervleugel heeft geraakt.
De omstandigheid, dat die vleugel af
brak, maakt dat ook waarschijnlijk.
De terreimbrandweer, later aangevuld
met die uit Amsterdam, was er terstond
bij. Lang woedde het vuur niet. De her
en der verspreid liggende lading en post
werd zoo snel mogelijk verzameld en in
een der loodsen opgeslagen.
Er bleef nog veel van goed.
De lijken der slachtoffers zijn naar het
Amsterdainsche ziekenhuizen gebracht.
Schiphol was uiteraard diep terneer
geslagen, toen wij er gisterenavond kwa
men.
Officials van de K.L.M. en personeel
groepten er bijeen. Anderen sorteerden
de trieste resten van wat zoo pas nog be
zittingen van gezonde, levenslustige men-
schen waren. Alles had verbrande ran
den. De tasch van de stewardess met de
paspoorten was onbeschadigd.
De piloot Moreton was een half jaar
bij de K.L.M. in dienst. Hij was Engelsch-
man en vloog al 17 jaar.
De telegrafisten waren de heeren Vos
en Milo.
De mecanicien heette Tiemens.
Wij teekenen bij dit ongeval nog het vol
gende aan:
Dat er aan boord van het toestel een vol
komen rustige sfeer heerschte wat bij
brand in den motor zeker niet het geval zou
zijn geweest blijkt uit de aanwezigheid
der paspoorten in de tasch van de stewar
dess.
Even voor de landing verzoekt, aan boord
van de K.L.M.vliegtuigen, de stewardess den
passagiers n I. hun passen aan haar te geven.
Zij krijgen die van de douane terug. Bij de
verongelukte machine is dat ook gebeurd.
Dat alle papieren onbeschadigd bleven, is
waarschijnlijk te danken aan het feit, dat
zij op haar plaats bij de deur gestaan heeft
en naar buiten geslingerd werd bij de bot
sing met den grond, waardoor het vuur de
handbagage van mej. Lammens niet aan
tastte.
PARIJS ZONDER GAS EN ELECTRICITEIT?
Einde dezer week dreigt, i.v.m. zekere
looneischen, een staking uiit te breken in
de Parijsche gas- en electriciteitsbedrijven.
Onafhankelijk hiervan ziet het er in Frank
rijk met de verlichting niet zoo best uit.
Nu de import van Duitsche kolen aanmer
kelijk minder zal zrjn dan mën hoopte, zal
men het i.h.a. eenmaal 24 uur per week
buiten electriciteit moeten stellen.
DAT werkgevers in het bouwbedrijf aan
aiheiders, die m verband met het daglicht
geen 45 uren per week arbeid kunnen ver
richten, toch 45 uren k>on mogen uitbetalen.
DAT op morgen, onder ausp. van de
„Stichting Tramarchief", te Utrecht een bij
eenkomst zal plaats hebben onder 't motto:
„Tram: hinden, verleden en toekomst".
DAT het a.s. Maandag 40 jaar geleden zal
.zijn, dat door den hoofdcond. der H.IJ.S.M.,
C. Th. v. Spankeren, het herstellingsoord
voor spoorwegpersoneel te Vorden werd
opgericht.
DAT verschillende Tweede Kamerleden
aan die Regeering inlichtingen hebben ver
zocht inzake de inkomstenvermeerdering bij
de P.T.T. i.v.m de tariefsverhooging.
DAT het Bijz. Gerechtshof te A'dam heden
den 52-j. ex-hoofdne&acteur van de Gooi- en
Eemlander, A. A. L. Graumans (Den Dré),
veroordeelde tot 7 jaar gevangenisstraf.
DAT de wegverkeers- en vervoersorgani
saties in Nederland een .centraal overleg"
hebben ingesteld, zonder op de volledige
zelfstandigheid der organisaties inbreuk te
doen.
DAT dezer dagen op 62-j. leeftijd te Utrecht
is overleden de heer Fred. H. Bosch, voor
heen directeur der Vakschool voor schoen
makers te 's-Oravenhage.
DAT de voorziening van den land- en
tuinbouw met kunstmest zich ki een gun
stige richting ontwikkeld.
DAT de Regeering zal overwegen een
betere classificatie van de landarbeiders in
te voeren i.vjn. het loonpeil.
De Wereldreis van Pietje Pluis
39. Hoe de twee ook protesteerden, ze
werden meegenomen, en toen het niet goed
schiks bleek te gaan, moest het maar kwaad
schiks. „Dat zijn ze niet" fluisterde Pietje,
toen hij de twee gezichten even in het maan
licht kon zien. En heus, hij had gelijk, want
het warenboer Jansen zelf en zijn zoon,
die daar door de politie meegesleurd wer
den! Ze waren te lang in de herberg geble
ven en zelfs zó beneveld, dat ze er niet eens
aan dachten, zich bekend te maken.
Jantje Joppe g°th rotman
