Alles wat we leenen moeten we terugbetalen
Communisten wilden uit de Belg. regeering
Periodieke uitkeeringen voor verzetslieden
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
1
DONDERDAG 14 NOVEMBER 1946
DAAROM DIENEN WE
ZUINIG TE ZIJN
Zorgwekkende begrooting Vertrouwenscrisis
De Kamer helpt minister Lieftinck Loon-
en Prijzenpolitilek P. v. d. A. wenscht weer
verlaging milit. uitgaven.
(Van onzen Parlemecitsredacteur)
Niet minder dan tien sprekers hebben zich
gisteren nog doen hoor en. Een toen kon voor
zitter het woord geven aan den minister-presi
dent, die echter vandaag zijn rede zal houden.
De communist DE GROOT opende den dag
met politieke beschouwingen. Het kabinet
noemde er er een met negatief karakter, na
tuurlijk zoolang de communisten er niet in
zitten. Ten aanzien van Indië verklaarde hij.
dat het koloniale regime beëindigd moet wor
den, door erkenning van de republiek en haar
souvereiniteit. Misschien gaat het den com-
munistischen woordvoerder wel naar den zin
met de gisteren aangekondigde overeenstem
ming tusschen Soekarno als waardig partner
en de Commissie-Generaal.
De rede van den leider van de fractie van
de P. v. d. A., den heer v. d. GOES VAN
NATERS, stelde zeer te leur. Ze was er aller
minst een in grooten stijl, maar was meer een
bespreking van allerlei politieke en andere
desiderata, nadat in het algemeen de lof van
het democratisch socialisme gezongen was als
scheppende kracht, die ook ons volk uit de
teleurstelling meent te kunnen verlossen De
geleide economie werd aanbevolen in haar
socialistische versie met de begeleidende plan
gedachte en functioneele decentralisatie. Om-
Aanvulling bonnenlijst van de
vorige week
Elk der volgende bonnen geeft van 10 t/m
23 Nov. recht op het koop en van:
BONKAARTEN KA, KB, KC 612
Cstrook 2).
47-7 alg750 gram suiker, boter
hamstrooisel enz. of 1500
gram jam, stroop enz. of
1110 gram 3 potjes)
pindakaas
47-8 alg125 gram koffie
47-9 alg50 gram thee
BONKAARTEN KD, KE 612
Cstrook 2).
48-6, 48-7 alg. 250 gram suiker, boter
hamstrooisel enz. of 500
graan jam, stroop enz. of
370 gram 1 potje),
pindakaas
TABAKSKAARTEN
T 58 2 rants, tabaksartikelen.
Op de bonnen voor suiker kan men, in
dien voorradig, pindakaas koopen. Het be
treft hier ruiming van een beperkt
restant.
trent Indië was de heer v. d. Goes opvallend
sober. Er moet daar, z.i., verzoening komen
tusschen twee standpunten, die als polen tegen
over elkaar schijnen te staan en daaruit moet
de nieuwe rechtsorde worden geboren. Of zij
op weg is, zullen we maar afwachten. De ver
dere waschlijst van gedetailleerde politieke en
soc. economische wenschen laten we verder
maar rusten. Het was niet alleen een 6 jaren
plan, maar een voor veel langer duur. We kra
gen den indruk, dat de P. v .d. A. minder
enthousiast is voor Grondwetsherziening dan
de mede-vennoot de K.VP.
De heer DE WILDE (AJt.) bracht ons weer
op iets hooger niveau met zijn financieele
rede, waarop later de socialist HOFSTRA zien
met zekere instemming kon beroepen, wat ae
zakelijke beschouwingen betreft. Twee groote
onderwerpen werden behandeld. Allereerst het
dreigende gevaar van inflatie, dat ook door de
Regeering is erkend nu we voorloopig nog
steeds met een begrootingstekort van enkele
honderden millioenen tobben^ dat nog met 200
k 300 mill, zal toenemen in verband met tal van
memorieposten, o.a. ten aanzien van de ouder
domszorg en de salarisverbetering van onder
wijzers en ambtenaren. En er zit toch reeds
een inflatoire tendens in, fildus de minister,
van 1200 millioen. Die leenen we grootendeeis
en daarmee was gegeven het tweede onder
werp: het gevaar van afhankelijk te worden
van vreemde machten. De minister moest het
zorgwekkend karakter der begrooting toegeven,
alsmede onze zeer slechte handels- en beta
lingsbalans en heeft er op gewezen dat we
leenen om te kunnen leven. En dat maakt ons
afhankelijk van het buitenland. Maar we moe
ten vroeg of laat toch betalen en daarom is
versobering van het overheidsapparaat onaf
wijsbaar. Dat kan niet ineens, gelijk ook het
leenen niet ineens kan worden beëindigd. Maai
voor den theoretiseerende professoralen socia-
listischen minister van voorheen, is thans meer
de veractwoordelijke-staatsman bij deze begroo
ting op den voorgrond gekomen. En van dezen
laatste heb ik betere verwachting dan van den
eerste. Deze slotwoorden van den oud-minister
deden een glimlach glijden langs het blozende
gelaat van prof. Lieftinck.
De Katholiek Mr TEULINGS hield evenzeer
een den minister in de goede richting strmu-
leerende rede en achtte met zijn v oor g an gei
en enkele navolgers het Regeeringsapparaat
nog lang niet sober genoef. De controle van
de Staten-Generaal bedoelt den minister te
helpen een sluitend budget te benaderen.
De communist WAGËNAAR bleek in den
ouden Marx en zijn bekende handboek nog
steeds de bron van zijn economische wijsheid
te bezitten. Hij is een van de weinigen, buiten
Rusland, die daarana nog eenige waarde hech
ten. Ook de heer v. d. FELTZ hield namens
de Ch. Hist.-fractie financieele beschouwingen,
waarin hij wees op de vertrouwenscrisis te
gen het beleid van den minister van Finan
ciën, waartoe deze gekomen was, en die hij
nu zoo snel rrr^pji-iv- r^oet trachten te over
winnen.
„Rome is troei cii ut fariij van den Arbeid
mag meerijden", aldus zei de heer ZANDT
(S.G.P.) Wat hij zeide over de Zondagrust
heeft onze volle instemming. Ook zijn we be
reid mee protest aan te teekenen indien het
juist mocht blijken, dat men in het leger ten
aanzien van de vaccinatie gewetensdwang zou
toepassen. Maar daarmee zijn deze en derge
lijke vragen niet uitgeput, tenzij het absolute
eischen van Gods wet betreft.
De Katholiek DASSEN besprak het vraag
stuk der loonen en prezen. Hij wilde gaarne
de Regeering in haar streven steunen, maar
scheen vrij sterk te twijfelen of zij wel op
den goeden weg is en succes zal hebben. Al
lerlei inlichtingen werden gevraagd en ook op
schorting van nog niet in werking getreden
prijsverhooging van eerste levensbehoeften. Hij
en de zijnen zullen de Regeering steunen als
zij doeltreffend blijk te zijn in haar prijspo
litiek.
De socialist HOFSTRA besprak eveneens de
financiën. In verband met een noodzakelijk
sluitend budget werden naast gepaste sober
heid ingr ij pende bezuinigingen
op de militaire uitgaven gevraagd.
De P. v. d. A. is dus weer thuis en aangeland
op het niveau van de dertiger jaren van de
SD-AP. Verschillende hoogere belastingen
werden gesuggereerd. 0.a Belasting op ex
portwinsten en verhooging van den Gedistil-
leerdaccijns Ook wil hij het particuliere bank
wezen onder controle stellen zoolang het bank
wezen nog niet is gesocialiseerd. Met den heet
Teulings werd aangedrongen op spoedige rege
ling van de schade der oorlogsslachtoffers, die
ook anderer belangstelling hadden.
De Chr. Hist, heer KIKKERT besloot de rij
der sprekers Hij besprak de loonen en prijzen,
wenschte niet alle loonen onveranderd te la
ten en drong aan op een betere regeling der
arbeidsvoorwaarden voor het veenbedrijf.
Vandaag dus d.e ministers: Beel, Lieftinck
en vermoedelijk ook Jonkman.
TROONREDE VAN EGYPTES KONING.
In zijn troonrede bij de opening van het
Egyptische parlement sprak koning Faroek
de verwachting uit, dat binnen een overeen
gekomen periode de evacuatie van Britsche
troepen zal zijn voltooid. Hij verklaarde
vooTts, dat de besprekingen te Londen over
de vereeniging van Egypte en den Soedan
onder den Egyptischen kroon geleid hébben
tot goede resultaten. Wij moeten de Soeda-
neezen in staat stellen, zoo spoedig mogelijk
zichzelf te besturen, aldus koning Faroek.
Het dep. van Marine heeft op een ver
zoek van de K.N.A.C. aan alle Marine-instel
lingen opdracht gegeven tot het in orde bren
gen van de verlichting van motorrijtuigen vol
gens de geldende wettelijke voorschriften.
Hamsteraar kon Apeldoorn
tweemaal aankleeden
Nadat de Prijzencontröle onlangs te Apel
doorn in den winkel van J. B. S. een partij
v oo r - o or 1 ogtsche textielgoederen aantrof,
werden bij een voortgezet onderzoek, ook in
verschillende andere panden van S. enorme
hoeveelhden textiel ontdekt, met een waar
de van f 100.000.
Er was voldoende om Apeldoorn en nog
een plaats van dezelfde grootte op alle pun
ten textiel te verstrekken
De eigenaar is in \Poorl. hechtenis geno
men.
Ieder jaar tegen St. Nicolaas en Kerst
mis worden de typische Duivekaters
weer gebakken. In de Middeleeuwen
werd door de boeren iederen winter een
zwarte kater in het véld begraven om
de öooze geesten te weren. In de 17e
eeuw bleef dit ritueel over in het bak
ken van brooden in den vorm van een
kater, vandaar de naam Duivekater. Het
bakken van dat mid-winter brood komt
bijna niet meer voor.
In Nieuwendam is echter een bakkerij
waar elk jaar deze typisch-gevormde,
zoete en gekruide brooden worden ge
bakken.
GAAN DE OOGEN DER
SOCIALISTEN OPEN?
De Belgische regeering kreeg gisteren een
grooten schok, toen de vier Communistische
ministers den premier meedeelden, dat zij
uit de regeering traden.
Het leek op een echte regeeringscrisis,
maar hedenmorgen kwam uit Brussel het
bezwerende bericht, dat bereids overeen
stemming met de Communisten was bereikt,
dank zij een langdurig nachtelijk overleg.
De tijd zal leeren, wat dit inhoudt.
De aanleiding tot de crisis is geweest, dat
de Socialisten, bij de verkiezing van een
ondervoorzitter voor de kamer, hun voor
keur gaven aan de Democratische Unie,
boven de Communisten. En dat, terwijl deze
Nieuwe onrust om statuut voor
Triest
Zestien Russische amendementen ingediend.
In de bijeenkomst van de ministers van
Buitenlandsche Zaken der vier groote mo
gendheden gelukte het gisteren niet een
hamerslag te krijgen tusschen den woor
denstroom van Molotof, die opnieuw Triest
aan de orde stelde. Op het, gisteren door
ons vermelde Fransche voorstel, dat reeds
aangenomen was, diende hij nu niet minder
dan zestien amendementen in. Hoofdzake
lijk kwamen zij neer op het gisteren reeds
verworpen Russische voorstel, de vier mi
nisters over Triest te laten beslissen en niet
de Veiligheidsraad, en de vreemde troepen
uit het gebied van Triëst te verwijderen.
RUSSISCH GRAAN VOOR DUITSCHLAND.
In Hamburg kwam gisteren de eerste zen
ding van de 100.000 ton graan aan, die de
Russen den Britschen autoriteiten i<n
Duitschland verkochten, in ruil voor in-
dustrieele producten.
Amerika heeft vaste plannen voor de be
strijding van de voedselcrisis in de Britsche
zone, zoo deelde het gisteren in een confe
rentie in Washington mee, waar de samen
werking tusschen de zones aan de orde
was. De Britten zijn op alles voorbereid.
Zij houden rekening met onlusten in de
groote steden der zone.
partij bij de laatste verkiezingen volkomen
verslagen werd! De gebeurtenissen in Frank
rijk zullen aan de houding der Socialisten
niet vreemd geweest zijn.
Het behoeft geen betoog, dat de Chr. Volks
partij, door Camiel Huysmans zorgvuldig
buiten de regeering gehouden, het krakeel
met vreugd aanschouwt!
Zweden geeft Rusland een
groot crediet
Minister stemde tegen eigen voorstel.
Het ZWeedsche parlement besloot giste
ren. na langdurige debatten, Rusland een
crediet van 1 milliard kronen te geven voor
den aankoop van producten der zware in
dustrie.
De Zweedsche minister van Financiën, die
de wet had voorgesteld en betoogde, dat
door aanneming het sprookje van binnen-
landschen strijd tusschen Oostersche- en
Westersche invloeden uit de wereld zou zijn,
zorgde voor de vroolijke noot, door bij
de stemming op het verkeerde knopje te
drukken en dus tegen te stemmen.
Door het Bureau voor toepassing van
Esperanto in de Wetenschap, Eekhoornlaan
10, Bennekom, wordt een actie gevoerd om
de aandacht van studenten, hoogleeraren,
enz. op het Esperanto te vestigen.
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk
Beroepen: te Almkerk (toez.) A. N.
Langhout, cand. te Kamerik; te Sluipwijk
(toez.) A. J. Timmer, cand. te Harderwijk:
tot pred. met bijz. opdracht in den N. O
Polder H de Boer te Zwolle.
Aangenomen: naar Hengelo (2e pred.-
pl., vac. v. Swichem) S. W. de Vries te
Nieuwleusen.
Bedankt: voor Wageningen (4e pred.-
pl.) C. Metselaar te Nigitevecht.
Geref. Kerken
Tweetal: te Katwijk aan Zee (2e pred.-
pl.) P. de Ruig te Putten en R. Ypma te
Loppersum.
Beroepen: te Aardenburg D v. d. Meu-
len, cand. te Hilversum; te Andel, Baariand
en Soharendijke L. G. Pleysant, cand. te
Haarlem: te Barneveld (2e pred.pl.) I. M. de
Graaf te Rinsumageest; te Helmond M. v. d
Bosch, evang. pred. te Breda: te Hemrrk
Lippenhuizen en te Oosterzee R. J. de Jong
cand. te Amstelveen.
Bedankt: voor Schoonoord M. J. van
Dijken te Nunspeet.
KERKELIJKE EXAMENS.
Aan de Theologische Hoogeschool te Kam
pen zijn geslaagd voor het cand.-ex. de hee-
ren: J. Koster, Hoogstede. Kreis Bentheim
(Did.) en J. Kortman, Emlichheim, Kreis
Bentheim (Did.)
ZENDINGS-NIEUWS
De Zendeling-leer aar N. de Neef te Utrecht
verkreeg van de Alg. Synodale Commissie
der Ned. Herv Kerk de bevoegdheid tot de
bediening des Woords en der Sacramenten.
De zendende (Ger.) Kerk van Heeg (Fr.)
benoemde in overleg met Deputaten voor de
Zending mej. drs C. J. Mredema te Hilver
sum tot zendingszuster.
HET PROTESTANTISME IN ESTLAND
De „Baltic Review", een in Stockholm
verschijnend blad. schrijft over de kerke
lijke situatie in Estland. Volgens een bericht
van radio-Talin zijn er op het oogenblik 166
Evang.-Luth. gemeenten met 5 nevenge-
meen/ten en 23 kerken zonder eigen predi
kant. In 1944 bleven er in heel Estland
slechts 77 predikanten over. De overigen
waren gevlucht, hetrri r»aar Zweden of naar
Duitschland.
PROT. CHR. ONDERWIJS IN BELGIS
IN NOOD
De Vereeniging voor Prot. Chr. Onderwijs
in België had op 2 Nov. in Den Haag een
samenspreking over de belangen van dat on
derwijs met verschillende vertegenwoor
digers van het Christelijk onderwijs
in ons land. Besloten werd een krach
tige actie in het leven te roepen bij
scholen, kerken en particulieren in Neder
land i.v.m. den slechten financieelen toe
stand van het Belgisch onderwijs. Het se
cretariaat van deze actie is gevestigd bij A.
de Jong Ezn.. v. Heldenbunglaan 54. Voor
burg, terwijl als penningmeester optreedt
D. P. Bothof. Madoerastraat 17, Den Haag
PERSONALIA
Woensdag 20 Nov as. zal het 60 jaar
geleden zjjn, dat mr H. Ph. Berdenis van
Berlekom, oud-directeur van de Rijks verze
keringsbank te Amsterdam, wonende te De
Bilt, aan de Leidsche Universiteit promo
veerde tot doctor in de Rechtswetenschap.
PROMOTIES
UTRECHT. 14 Nov. Gepromoveerd tot
doctor in de veeartsenijkunde Joh. Hoek
stra, op proefschrift: „eendentuberculose,
een patholoog-anatomisch en haematologisch
onderzoek".
ACADEMISCHE EXAMENS
LEIDEN, 13 Nov. Geslaagd doet ex.
wis- en natuurkunde (scheikunde) Th. G.
Soholte te Leiden: cand. ex. Godgeleerdheid
dr C. Schravensande te Haarlem; apothe-
kersass-ex.: de dames: M. E. J. de Wolf te
Leiden, F. G. A. Doek te Rotterdam en D.
G. Vedder te Rotterdam.
TILBURG, 13 Nov. Geslaagd: prop. econ.
wetenschap: A. Beckers, Ubach over Worms,
E. Besnard, Tilburg, F. Bilo, Brunssum, H.
de Boer. Tilburg, J. de Bont, Eindhoven, P.
Brackel. Den Haag, P. van ^€apn. Helden:
P. Ex, Venlo, C. de Jong, Tilburg, H. Kes
pels, Helden-Panningen, J. v. Liempt, Den
Bosch, K. Oudenhoven, Venray, A. Huisman,
Gennep, C. Smits, Eindhoven, P. Steenkamp,
Amsterdam en N. de Vries, Sneek.
GEEN ONTSLAGHERZIENING
VOOR PARTICULIEREN
Er is een wetsontwerp in vergevorderden
staat van voorbereiding, welke het toeken
nen van een periodieke .uitkeering aan deel
nemers van het verzet en hun nagelaten be
trekkingen mogelijk maakt, aldus verklaart
min. Beel in de Memorie van Antwoord be
treffende het wetsontwerp aangaande her
ziening van tijdens bezettingstijd ontslagen
overheidspersoneel.
Viel aanvankelijk alleen het personeel in
openbaren dienst onder deze onsLagherzde-
ning, het ontwerp is thans zoodanig a an ge-
De Wereldreis van Pietje Pluis
37. Bij net huis aangekomen, stelden ze
znoh verdekt achter de struiken op; Pietje en
Jantje natuurlijk eveneens, maar dan een
eindje verder. Het duurde niet lang. of daar
kwamen twee mannen aan Ze deden wel
een beetje zonderling voor inbrekers, want
ze deden helemaal niet hun beet om onge
zien te blijven, doch liepen vrolijk gearmd
en zongen, dat ze „toffe jongens" waren en
dat ze dat gerust wiklem weten.
38. Net toen ze bezig waren om de voor
deur te openen de booswichten hadden
zowaar een sleutel van het huis sprongen
de dienders op een sèin van den burgemees
ter hun plotseling op het lijf. Het werd een
worstelpartij van belang, want het tweetal
gaf zich zomaar niet over. De dienders weer
den zich echter dapper en die boosdoeners
moester, na een aantal flinke meppen opge
lopen te hebben, het onderspit delven..
vuld, dat ook het personeel van geheel of
ten deele gesubsidieerde scholen en de
overige onder de werking van de pensioen
wet 1922 vallende personen er van profi
teered echter niet de tijdelijke functiona
rissen.
Onderduikers, die een andere baan héb
ben gekregen, krijgen een schadeloosstelling
over hun duikperiode, evenwel met aftrek
van in die periode genoten steungelden of
inkomsten
Van privaatrechtelijke lichamen waarin de
Overheid op eenigerlei wijze deelneemt, val
len alleen de personen onder dit wetsont
werp voorzoover zij voor de toepassing van
de pensioenwet 1022 als ambtenaar worden
beschouwd Overigens wordt voor deze licha
men dezelfde gedragslijn gevolgd als voor
de particuliere bedrijven.
De min. kondigde nl. aan, dat de Regeering
niet voornemens is voor de particulieren,
die om principieele redenen tijdens de be
zetting zijn ontslagen, een analoge regeling
te treffan als voor het overheidspersoneel.
Voor het overheidspersoneel zullen ook de
benoemingen en bevorderingen tijdens de
bezetting aan een herziening worden onder
worpen en de Regeering is van oordeel, dat
bij eventueel ontslag of terugzetting in rang
geen beroep op den ambtenarenrechter open
gesteld moet worden.
IERLAND WIL DIPLOMATIEKE
BETREKKINGEN MET INDIA.
Een lid der Britsch-Indische delegatie bij
de Ver. Naties zal, als speciale afgezant van
Pandit Nehroe, de Europeesche hoofdsteden
bezoeken, om er betrek-kingen voor zijn
regeering aan te knoopen.
De Valera, de Iersche president, verklaar
de, dat zijn land bereid is diplomatieke be
trekkingen met India te openen.
NOG GROOTE ONRUST IN PALESTINA.
De Stern-groepen hadden gisteren in de
omgeving van Jeruzalem weer landmijnen
op de wegen gelegd. Een Britsche militaire
auto werd er slachtoffer van en 10 inzit
tende politieagenten raakten zeer ernstig ge
wond.
Het treinverkeer JaffaLida en Jeruzalem
Lida is, na de laatste bomaanslagen, ge
staakt.
