Kort bezoek aan „Jongensstad'Y Valkenheide)
C. P. ScottStrijd en offer voor 'n vrije Pers
„Eigenaardig land"
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DINSDAG 5 NOVEMBER 1946
LEVENSSCHOOL VOOR DE
ONTSPOORDE JEUGD
<Van een onzer verslaggevers)
„Het begon met mij zoo: ik liep van
huis weg en maakte tochten door België,
waarbij ik veel geld opmaakte. Mijn ouders
waarsoh"""*0^ dp Dolit'e. dorh nauwelijks
Op bepaaiae Lijnen worden de jongens
„gelucht". Zij maken op het binnenplein
vrije oefeningen, strekken de armen hoog,
gaan over in looppas. Zij leeren hun
lichaam trainen en hun spieren ontwikke
len. Het spreekt vanzelf, dat het element
der geestelijke verzorging hier ook niet
vergeten wordt, terwijl tevens de psycho
logische test ten aanzien van de beroeps-
Wanneer de jongens van „Valkenheide" gelucht worden, moeten van tijd tot tijd ook de
handen omhoog. En op het eerste commando schieten ze de lucht in
thuis, verviel ik in nieuwe avonturen. Ten
slotte kwam ik toen hier.en ik ben er
achteraf bekeken erg dankbaar voor. Ik
ben nu schoenmaker geworden en kan nu
goed den kost verdienen."
Ziehier zeer beknopt den „levens-roman"
van een oud-pupil van de „jongensstad"
Valkenheide te Maarsbergen. Dit bijzon
dere opvoedingsgesticht is voor velen
meer dan een ambachtsschool geweest,
waar men een bepaald vak onder de knie
kreeg: het was ook een levensschool. Het
leven binnen de groote gebouwen, omlijst
door tal van schakeeringen groen van een
idyllische omgeving, wordt beheerscht
door zijn eigen wetten waarbij de disci
pline no. 1 staat.
De jongen, die door kinderrechter of
voogdijraad hierheen gezonden wordt, gaat
eerst naar het I.P. Aldus luidt de afkor
ting vafa het door hooge muren omgeven
„isolatiepaviljoen" waar de observatie ge
schiedt. In een cel mag de nieuweling een
opstel schrijven over zijn leven. En hoewel
hij dan begrijpelijkerwijze slechts vertelt,
wat hij kwijt wil zijn, biedt een dusdanig
rapport toch vele aanknoopingspunten om
de geaardheid van den jongen beter te
leeren kennen. Overigens gaan ook de
pupillen, die van het internaat wegloopen
of op andere wijze „dwars" zijn, naar deze
inrichting. De „zware" gevallen komen in
de cellen van groep A, die afgesloten zijn
door dubbele deuren en waar een tafeltje
•en een kruk onwrikbaar aan den grond
bevestigd zijn. Zoo kunnen zij niet met
deze meubelstukken de eenige in de
heele cel gaan smijten. Na verloop van
tijd gaan zij naar de cellen, gerubriceerd
onder B: het raam is hier lager, er zijn
reeds gordijnen en er is slechts één deur.
Dan naar C: de kruk staat los, een schil
derijtje siert den wand, terwijl in afdeeling
D de idee van een gevangeniscel geheel op
den achtergrond treedt en de jongens bij
het naar bed gaan even gelijktijdig op de
gang mogen. Psychologisch is dit goed ge
zien: de delinquent ontdekt, dat hij mitè
hij zich goed gedraagt vooruit gaat.
BERCHTESGADEN
Het buitenverblijf van 1 Hitier, „Berghof"
bij Berchtesgaden., is door de Beiersche re
geering overgenomen en zal als landibouw-
hoogeschool worden ingericht.
SPAANSCHE KWESTIE NIET IN DEN
VEILIGHEID SR AAD
Met algemeane stemmen heeft de Veilig
heidsraad gisteren de resolutie van Polen
aangenomen, de Spaansohe kwestie van de
agenda te schrappen en naar de algemeene
vergadering der V. N. te verwijzen.
Dezer dagen brachten R.K. verkenners uit
Nederland in den vorm van een estafette
door België en Frankrijk een boodschap
over naar den Paus. Zie hier de finish
In het Va tic aan.
keuze belangrijke gegevens verschaft. Na
genoeg alle richtingen zijn hier mogelijk:
metselaar, timmerman, kleermaker, schoen
maker. men heeft maar voor het kie
zen. Elke afdeeling staat onder leiding van
bekwame krachten en ook de outillage is
voortreffelijk. En wat bij een wandeling
door de klassen van deze uitzonderlijke
ambachtsschool wel het meest frappeert,
is de ontdekking, dat de jongens in hun
blauwe kielen arbeidsvreugde kennen;
liefde en aandacht voor het vak toonen.
Valkenheide heeft als opleidingsinstituut
een dergelijke goede reputatie, dat ook
jongens hier vrijwillig gebracht worden.
Aanvankelijk loopen zij wat onwennig
rond en in hun oogen staat de vraag te
lezen: Moet ik nu tusschen boefjes
Maar en dat is juist het interessante
spoedig ontdekken zij, dat deze jongens
geen „boefjes" meer zijn; hun mensche-
lijke en spontane trekken komen boven.
En al springt er een enkeling nog wel
eens uit den band; over het algemeen
laten de rustig-werkende jongens, die
schoenzolen op maat snijden, vaardig de
teekenlat hanteeren of met den hamer op
het aambeeld slaan, amper de suggestie
levendig worden, dat men hier met jeugd
te doen heeft, die niet in het gareel kon
loopen. Dat zij inderdaad „vakmenschen"
worden bewijzen de hooge watertoren en
het zwembad op het terreinbeide
scheppingen van jongens, die hier leerden
hun handen te gebruiken. Zij bouwden
ook enkele woningen en wanneer straks
de plannen om het instituut belangrijk uit
te breiden men wil het geschikt maken
voor een dubbel aantal leerlingen, n.l. 400
werkelijkheid worden, heeft men de
bouw- en timmerlieden dicht bij de hand.
Er zullen ook verschillende verbeteringen
ingevoerd worden: zoo wil men een pavil
joen voor onvolwaardigen inrichten, op
dat deze apart onderricht kunnen ont
vangen. Maar er zijn nog zooveel plannen:
vele bezettingswonden aan de gebouwen
dienen nog geheeld te worden, terwijl ook
de her-oprichting van het eigen muziek
corps niet vergeten, mag worden.
Vele pupillen denken mét warme gevoe
lens aan Valkenheide terug.
Eens als onwillige hier gebracht, storten
zij later vrijwillig bijdragen op het zgn.
Noordam-fonds
Noordam. Deze naam roept herinneringen
op aan den eminenten directeur, die in
Sept. 1944 voor zijn woning werd neer
geschoten. Op de door hem aangegeven
richtlijnen wordt thans door drs Haeck
voortgebouwd. En deze heeft groote plan
nen: ook de moderne ambachten las-
schen, electrotechniek wil hij onder be
reik van Valkenheide brengen. En wij
twijfelen niet, of dit unieke instituut, wdat
destijds door de Ned. Herv. Kerk te Maas
bergen werd gesticht, zal nog veel van
zich doen spreken
BIJ HET JUBILEUM VAN DE
MANCHESTER GUARDIAN
De „Manchester Guardian", het wereld
bekend liberaal blad, heeft zoo pas den
honderdsten verjaardag van de geboorte
van C. P. Scott herdacht.
Dit feit kan in de dagbladwereld niet
onopgemerkt voorbijgaan, want Scott is
een figuur geweest, die haar invloed zal
blijven uitoefenen zoolang er een vrije pers
bestaat, aldus schrijft M. Stijns in „Het
Laatste Nieuws" (Antwerpen).
Geboren in 1846 werd Scott in 1872
hoofdopsteller van de „Manchester Guar
dian". Hij bleef dit gedurende 57 jaar. Van
een orgaan, dat vroeger slechts een plaat
selijk karakter had, maakte hij een blad
van nationale enw internationale beteekenis.
Dit bereikte hij niet alleen door zijn talent
als journalist en door de keus van zijn me
dewerkers, maar vooral door de karakter
vastheid, waarvan hij voortdurend blijk
gaf.
Scott was er de mensch niet naar om
zijn overtuiging te verbergen of te ver
draaien, zelfs wanneer deze de openbare
meening dreigde te mishagen. Hij be
schouwde het als zijn roeping de algemeene
belangen te dienen en de lezers onbevan
gen voor te lichten.
Toen Scott zijn loopbaan aanving was
Manchester de stad, waar een ongebreideld
liberalisme den toon aangaf, dat in de ge
schiedenis als Manchesterianisme bekend
staat. Het beteekende eenerzijds, dat de
Staat vrijen teugel liet aan het privaat ini
tiatief, maar het bracht anderzijds mee,
dat de industrie en de geldmachten desge
vallend ongehinderd de belangen van de
bevolking konden benadeelen.
Evenals de liberale leider Lloyd George
ging C. P. Scott tegen deze opvatting in
Hij verdedigde de rechten van de alge
meenheid en kwam op voor maatschappe
lijke hervormingen.
Bij andere gelegenheden bestreed Scott
de imperialistische strekking, die zich in
Groot-Brittannië voordeed. Zoo behoorde
hij tot de meest besliste tegenstanders van
den oorlog tegen de Boeren. Alhoewel
velen het hem ten kwade aanrekenden,
bleef hij de politiek van de toenmalige
regeering bestrijden en achteraf heeft men
hem gelijk gegeven. Had Groot-Brittannië
verder den verkeerden weg bewandeld,
dan zou het Britsche rijk sinds lang te
gronde zijn gegaan onder den druk van
de wereldopinie, terwijl Groot-Brittannië
en de dominions thans een geheel uit
maken, dat een van de steunpilaren van
den vrede is.
In het begin van de negentiende eeuw
zorgden twee vermaarde journalisten,
Thomas Barnes en J. T. Delane, er voor
dat de „Times" volledig vrij kwam te
staan tegenover de regeering. C. P. Scott
getuigde in zijn tijd van dezelfde bezorgd
heid om de onafhankelijkheid van zijn blad
te handhaven.
Hij offerde zijn spaargeld om het blad
aan te koopen, toen hij vernam, dat een
financieele groep de „Manchester Guar
dian" zocht te bemachtigen om een politiek
voor te staan welke, in de oogen van Scott,
strijdig was met het openbaar belang.
De „Manchester Guardian" geeft ook een
zeer verspreid avondblad, de Manchester
Evening News", uit. Eens werd daarvoor
aan Scott 100 millioen pond (17 milliard 600
millioen fr.) aangeboden, maar hij weiger
de het te verkoopen zeggende, dat een blad
geen stuk eigendom is, maar een instelling
van openbaar belang.
Naderhand trof Scott maatregelen, opdat
de zelfstandigheid van de „Manchester
Guardian" blijvend zou gevrij#aard blij
ven. Een keure werd opgesteld, die de be
ginselen bepaalt, welke dienen in eere ge-
eerlijk en in volle onafhankelijkheid zou
voorgelicht worden.
Toen Hitler in 1940 Groot-Brittannië
dreigde te overrompelen, lieten de opvol
gers van Scott deze keure naar de Ver-
eenigde Staten overbrengen, opdat het blad
aldaar zou kunnen verschijnen, bijaldien
Groot-Brittannië bezet ware geworden.
In heel zijn leven en 'streven heeft C. P.
Scott getuigd van ruime liberale opvattin
gen, waarvan de verdraagzaamheid, het be
strijden van onrecht en de onbevangenheid
van gedachte de voornaamste zijn. De in
vloed, die van zijn blad uitging, en die
zich nog steeds doet gelden, heeft in
Groot-Brittannië den geest van solidariteit
en van vrijheid bestendigd, die het edelste
kenmerk is van de Britsche beschaving.
Men schrijft ons:
Eigenaardig land, Nederland!
Zes maanden heb ik nu gelegenheid ge
had toestanden en mienschen te bestudee-
ren én nog steeds kan ik er niiet bij
Eigenaardig land, waar je, op
den eersten dag na aankomst, een slager
neemt, en deze je vraagt: „Wenscht u
zwart vleesch of wit?"
Ik houd niet van zwart vleesch.
Eigenaardig land, waar de
groenteboer, wanneer je nog niet eens
aan je bonnen gewend bent, je vraagt:
„Zwarte aardappelen of gewone?"
Ik houd van doodgewone blanke Hol-
lamdsche aardappelen.
Eigenaardig land, waar de
kolenhandelaar je ongevraagd zwarte"
kolen a f 10 de zak offreert. Ik dacht dat
kolen altijd zwart waren.
Eigenaardig land, waar de siga
renwinkelier, als je zijn zeer gedistin
geerde zaak (nabij een paleis gelegen!)
binnenstapt, u toesnauwt „wat moet u"?,
daar je hem blijkbaar juist stoort in een
gesprek met een cliënt over de kwaliteit
(en prijs?) van een kistje „zwart" uit
ziende sgaren.
Eigenaardig land, waar men
ongelukkige stakkers, die zonder woning
zijn, onderbrengt in één enkele kamer
bij groote gezinnen, als er ik weet niet
hoeveel huizen leeg staan, doch die waar
schijnlijk bestemd zijn voor losgelaten
„lichte gevallen".
Eigenaardig land, waar slam
pampers van dienstplichtigen leeftijé in
het openbaar artikelen verkoopen welke
gedistribueerd zijn, en deze heeren niet
opgepikt worden om er soldaten van te
'maken of ze te werk te stellen.
Eigenaardig land, waar door
gebrek aan ruggegraat, of aan kennis,
een groot gebied in het Verre Oosten
dreigt verloren te gaan.
Eigenaardig land, waar men
militairen voor moordenaars uitscheldt,
terwijl militairen van niet-Nederlandsche
nationaliteit dat land bevrijd hebben van
een sujet van hetzelfde gehalte als onze
vriend in het Oosten.
Eigenaardig land, waar zaken
lieden en ambachtslieden alle hun aan
geboden werkzaamheden accepteeren en
beloven morgen te beginnen, doch over
één of twee maanden er aan herinnerd
moeten worden, omdat je per ongeluk
niet een pakje sigaretten of iets anders
hebt achtergelaten.
Eigenaardig land, waar je een
kachel koopt en men je bezweert dat
men het ding „morgen" komt plaatsen,
doch je nog altijd laat bibberen van de
kou. Wat een zotheid en een rotheid in
Nederland!
En in dit zélfde land sprak men vóór
1940 smalend over de Balkan-landen!
NIEUWE BURGEMEESTERS.
Benoemd tot burgemeester van: Heeren
veen G. H. Kuperus, thans burg. van Het
Bildt; van Nieuw-Ginneken J. A. M. Rouppe
van der Voort, thans burg. van Berkel-En-
schot; van Wijdewormer J. F. de Groot uit
Wieringerwaard: van 's-Gra venpolder,
's Heer Abtskerke en Nisse J. D. Jansen uit
's-Gravenzande; van Zweelo jhr mr A. Feith,
wnd. griffier der Haagsche rechtbank.
De „Brittannla Shield" is een trophee voor verschillende takken van sport, waarvoor
wedstrijden werden gehouden tusschen Geallieerde teams, welke door Tsjecho-Slokawije
werd gewonnen. Op de foto: de Kon. Ned. Marine tijdens den schietwedstrijd, waarin zij
den derden prijs behaalde.
't Onderwijzersberoep moet aantrekkelijker worden
Meer intellect kan er veel
aan doen
Op het Congres van Chr. onderwijzers en
onderwijzeressen in Tivoli te Utrecht sprak
de heer J. Dekker, dir. van de Chr. Nor
maalschool te Zetten over het onderwerp:
„De persoonlijkheid van onderwijzer en
leeaar in verband met opleiding en selec
tie". Spr. achtte voor onderwijzersopleiding
internaten ge wenscht, voor leeraars een
seminarium.
Hij wees op het zakken van het intel-
lectueele peil der jonge onderwijzers. Voor
de Bijz. kweekscholen moet het vereischte
aantal akten binnen 5 jaar vcerdwijnen.
Karaktervorming dient voorrang te hebben.
Behoorlijke salarieering is eisch. Bij de be
spreking werd o.m. het herstel van beurzen
voor de kweekscholen bepleit. Handen
arbeid en gerichtheid naar het leven drei
gen door een internaat te worden belem
merd. Akten-studie moet achter den rug zijn
bij de aanstelling. Door andere maatschap
pelijke waardeering moet het onderwijzers-
worden gemaakt.
beroep aantrekkelijker
Prof. Waterink wees op de verwaarloozing
rf van lichamelijke opvoeding bij de onder
houden opdat de openbare meening steeds wyzers-opleiding en bepleitte een semina
rium boven een universitaire opleiding.
Voorts had hij ernstige principieele bezwa
ren tegen het referaat. Het doodzwijgen
van Chr. literatuur en het citeeren van
anti-christelijke auteurs acht hij volstrekt
onaanvaardbaar voor de Chr. paedagogiek.
Na een korte pauze gaf de heer H. W.
Tilanus, lid der Tweede Kamer en oud-
secr. van den Schoolraad, een leschouwing
over waarde en beteekenis der Chr. school.
De Chr. school heeft een zeer belangrijke
taa; zij kan een middel zijn om het Chris
tendom tot het volk te brengen en daar
door ordelijke toestanden in het volksleven
bevorderen en is vergelijkbaar met een
Zendingspost in Indië, welke soms meer
kan bereiken dan een bataljon soldaten.
Prof. Waterink deelde nog mede, dat een
Congres over Onderwijsvernieuwing aan
staande is, waarna prof. Dijk referenten,
debatters, gastvrouwen en gastheeren
dankte en wees op 3 resultaten van dit Con
gres: een stoot tot nieuwe studie; sterking
der gemeenschap en versterking der liefde
voor de School met den Bijbél. Prof. Wate
rink dankte prof. Dijk voor zijn leiding en
velen arbeid voor het Chr. onderwijs,
waarop dr. G. P. van Itterzon uit Den Haag
het Congres sloot.
