Meer babykleertjes voor het Paleis Soetsdijk!
Onze moeilijke spelling in de practijk
HIT ANTWOORD
nieuwe leedsche courant
3
zaterdag 2 november
WAT MEJ. Mr H. A. SNELLER
ONS VERTELDE
(Van een onzer verslaggevers).
Soestdijk. witglanzend, niettegenstaande
den ochtendnevel, die den herfstdag kramp
achtig '"sen te houden, de Prinselijke
de bemiddelaar tusschen de Nederlandsche
vrouwen en de Prinses op Soestdijk, als hij,
iederen dag, kleine pakjes met kinderkleer-
tjes brengt, die de, op initiatief van H.K.H.
opduikend licht en vindt het met ons, won
derlijk, dat het net doorbrak, toen hij ten
tooneele verscheen. Maar later, toen we iets
meer wisten over den inhoud va- z'n post
in dit schilderachtige postkantoortje van het Paleis te Soestdijk komen de babykleertjes
uit alle deelen van ons land aan, doch het is er nog niet druk genoeg!
standaard slap hangend aan den hoogen mast
op het dak, ligt zeer stil in het verkleurend
park vandaag
Twee mannen van de Rijkspolitie loopen
over den boschgrond voor den ingang heen
en weer, een melkwagen gaat knerpend
voorbij, drie fietsers, huiverend in hun jas
kragen gedoken, trappen naar hun werk en
een kraai valt, onbeheersoht en richtingloos,
als een zwarte snipper tusschen takken en
bladeren door het bosch aan de overzijde in.
Het weer hinkt tusschen nevelig tot zwaar
bewolkt en droog met zonneschijn en juist,
als uit de richting Soest de postbode aan
fiets, krijgt de nevel zijn congé en maken
de eerste zonnestralen van het bosoh een
schilderspalet.
De postbode knippert tegen het plotseling
Telkens als er weer wat arriveert op het
postkantoor te Soest, zorgt deze postbode
er voor. dat het veilig op het kantoortje
te Soestdijk komt.
mand, begrepen we de juiste toedracht.
We hebben, dezen ochtend, n.l. in 't bizon
der veel belangstelling voor deze dagelijk-
sche verschijning in het postkantoor, tegen
over het Paleis. Want die brievenbesteller is
ontworpen „Babykleertjesactie." langzamer
hand gaat opleveren.
Als mej. mr H, A. Sneller, de secretaresse
van de Prinses, de post van den besteller
heeft aangenomen, vertelt zij ons, dat het
met die kleertjesactie overigens nog niet zoo
gaat als men binnen het paleis wel wensöht.
„U weet, wat de bedoeling ervan is", zoo
zegt zij. Er waren dames, die de Prinses
kleertjes voor het verwachte Prinsenkind
zonden en, op voorstel van H.K.H., zijn deze
goede gaven bestemd voor die moeders, die
tegelijk met Haar in het komende voorjaar
door de geboorte van een kind verblijd wor
den. Er is heel wat noodig. Naar schatting
worden er iedere week 5000 kinderen gebo
ren. Dat beteekent dus minstens 5000 pak
ketjes.
De situatie is evenwel zoo, dat er, zooals
het nu gaat, amper genoeg zal zijn, om de
kinderen, die op den zelfden dag als het
Prinsenkind geboren worden, te gedenken.
De schaarsohte aan materialen en de nood
zaak ze voor eigen gebruik aan te wenden,
als men ze wel heeft, speelt natuurlijk een
groote rol. ,,Maar", aldus mej. Sneller, „de
dames zijn vindingrijk genoeg om van rest
jes toch aardige dingen te maken. Dat is
met de meeste goederen, die wij krijgen óók
het geval geweest. De begeleidende brieven
vertellen daarvan. Want het zijn meestal
moeders van eenvoudige groote gezinnen, die
de actie het eerst bedachten. Daarnaast
schoolkinderen, die het resultaat van haar
handwerkles inzonden."
De eerste inzendingen hebben bewezen, dat
hoe krap de meeste dames ook in haar hand-
werkmateriaal zitten, iedere lappenmand nog
wel restanten bevat, die uitstekende dien
sten kunnen doen."
Een kast in de kamer bevatte de eerste
uitkomsten van de actie: een verzameling
luiermand'heerlijkheden, om alle jonge moe
ders begeerig te maken. De kaartjes ver
meldden namen uit alle deelen van het land,
maar ook uit Indië. De vooraad moet veel
grooter worden.
Er stond een groote kist van een kerkge
nootschap, dat baby pakketten uit Amerika
ontving, doch één zending naar de Prinses
zond. Een voorbeeld, dat andere instellingen
kunnen volgen.
Het komt ons overbodig voor, nog verder
aan te dringen of aan te sporen.
De wetenschap, dat men op Soestdijk nog
onvoldoende heeft om de komende geboorten
voor alle jonge moeders tot een blijde ge
beurtenis te maken, zal voldoende zijn,
enkele lange avonden te wijden aan de baby
kleertjesactie der Prinses.
Zooals men weet kunnen de pakketjes ge
adresseerd worden HK.H. Prinses Juliana.
De naam van de afzendster moet worden
aangehecht.
Aan den slag voor de Prinses!
Nog eenige woorden waarmede
gesukkeld wordt
In een vorig artikel sprak ik over eenige
bijzonder lastige woorden, die zelfs ge
oefende schrijvers nog vaak fout spellen.
Ik wil thans wijzen op een aantal vergis
singen die wel niet in de groote bladen,
maar in kleine buurtkrantjes en dergelijke
toch dikwijls te vinden zijn. Daarbij stel ik
voorop dat dezelfde schrijver vaak den
eenen keer het woord goed spelt en den
anderen keer niet, wat het bewijs levert
dat hij zich uitsluitend op zijn geheugen
verlaat, inzonderheid op wat ik zou willen
noemen zijn gezichtsgeheugen. Als men
regels kent, wordt de spelling heel wat ge
makkelijker. Wanneer dat niet het geval is
en men heeft een woord een paar keer fou
tief gespeld gezien, dan gaat men twijfelen
en volgt men in de meeste gevallen den ver
keerden weg.
In mijn vorig artikel sprak ik over het
„blijvend gedeelte". Dat zijn dus de woor
den, die sedert een kleine honderd jaar
niet van schrijfwijze veranderden en die
ook in de nieuwe spelling, welke waar
schijnlijk in den loop van het volgende
jaar officieel zal worden, denzelfden vorm
zullen behouden.
Indien de officieuze berichten juist zijn,
zou deze zoogenaamde „nieuwe" spelling
alleen afwijken van die, welke we nu in
de school onderwijzen door het feit dat de
buigings-n facultatief zal worden. Met an
dere woorden, de schrijfwijze der woorden
blijft dezelfde, want de buigings-n kan men
Dr Ir M. H. DAMME OVER ZIJN ZWEEDSCHE REIS
Luchtvaartconferentie
in Amsterdam
(Van een onzer verslaggevers)
vaartlaboratoria, in Europa, Naast de oude Aba, voor
dat aan het onderzoek zeer het continentale verkeer,
ten goede zal komen. Voor treedt er de Sila, voor het
den oorlog wisselde men buiten-Europeesche verkeers-
publicaties uit, doch nu wil
Dr. Ir. M. H. Damme, de
voormalige directeur-gene
raal van de P.T.T., is geens
zins in ruste gegaan.
Dezer dagen keerde hij
terug van een reis naar
Zweden, die hij, voorname
lijk als ondervoorzitter van
het Nat. Luchtvaartlabora
torium maakte. „Mijn be
langstelling", zoo vertelde
hij ons dezer dagen in een
onderhoud op zijn werkka
mer aan de Javastraat, „ging
in hoofdzaak uit naar de
mogelijkheden, die men in
Stockholm heeft, om de ver
schijnselen te bestudeeren.
die zich bij vliegtuigen met
zeer groote snelheden voor
doen, in bijzondere mate dus
bij straalvliegtuigen.
Ons laboratorium in Am
sterdam heeft nog slechts
windtunnels voor snelheden,
die men thans als matig be
schouwt. Daarmede worden,
Dr ir M. H. DAMME
net op, die tevens de voor
naamste deelgenoote is in
een organisatie, die de
luchtvaartmaatschappijen der
drie Scandinavische landen
vereenigt tot één organisatie
voor het trans-atlantisch ver
keer.
Een groote moeilijkheid
voor de Zweden is, dat het
vliegveld in Stockholm niet
geschikt is voor de groote
Boeings, waarmee de Sila
den dienst op New York on
derhouden gaat.
Het eindpunt van de Scan
dinavische lijn over het
Noorden van den Atlan-
tischen Oceaan zal daarom
wellicht Oslo moeten worden,
waar de passagiers voor
Stockholm en verder, dan in
Abavliegtuigen moeten over
stappen.
De gedragslijn van beide
men deze samenwerking zoo
ver uitstrekken, dat men Zweedsche maatschappijen
elkaar zooveel mogelijk aan- vertoont groote verschillen
vult en er geen doublures met die, welke de K.L.M.
ontstaan. Er is al een con- volgt. Onze machines zijn er
wel is waar, prachtige resul- f eren tie te Parijs over de op ingericht, zooveel moge-
taten bereikt, doch zelfs problemen der luchtvaart- lijk passagiers te gerieven;
voor de naaste toekomst ls techniek gehouden, doch het die van de Zweden om den
dit onvoldoende en we zijn ligt in het voornemen die in passagiers zooveel mogelijk
in dit opzicht verre achter Januari van het volgend jaar gerief te bieden. Zij deden
bij de apparatuur waarover in Amsterdam voort te zet- een belangrijken stap vooruit,
bv. prof. Ackeret in Zürich ten. Dat is van het grootste door de luchtverbinding
beschikt. Ik zag, eenige belang." Stockholm—Helsinki—Moskou
maanden geleden, zijn instal- Als ondervoorzitter van te herstellen, waarop onze
latie voor het doen van me- den Raad van Bestuur der Zweedsche dienst aansluit,
tingen bij snelheden, grooter K.L.M., heb ik uiteraard ook Onze pogingen om een recht-
dan het geluid. van de gelegenheid gebruik streeksche verbinding met
Mijn indrukken daar heb gemaakt met leidende Zweed- Helsinki te krijgen, zooals
ik met die van Stockholm che persoonlijkheden uit wij voor den oorlog'ook had-
gecompleteerd. Het was dus luchtvaartkringen van ge- den, zijn tot nu toe mislukt,
een oriënteeringsreis. Er is dachten te wisselen. Er zijn Maar wij geven den moed
overleg gaande tusschen de ook daar gToote dingen op niet opl"
leidende personen v. d. lucht- luchtvaartgebied gaande.
Wat moet ik doen om zalig te worden?
Geloof in den Heere Jezus Christus.
Hand. 16 30—31.
Wij zitten tegenwoordig tot aan onze keel
toe vol met allerlei vragen. Daar zijn in de
eerste plaats die oer-oude, elementaire
levensvragen: Wat zullen wij eten en drinken
en waarmee zullen wij ons kleeden? En
waar zullen wij wonen?
En daar komen nog zooveel andere vra
gen bijHoe zullen wij ons verwoeste land
weer opbouwen? Hoe zullen wij weer tot een
zekeren welstand komen of althans voor alge-
heele armoede en verpaupering worden be
waard? Wat kunnen we nu reeds doen om
later een werkloosheid op groote schaal te
voorkomen? Hoe zal het gaan met Indië?
En dan: Hoe moeten wij ons volk opnieuw
opvoeden? Hoe moet het gaan met de radio
en de pers? En hoe zullen wij ons organi-
seeren?
Dat zijn zoo de problemen die tegenwoor
dig in het centrum van de belangstelling
staan, waarover wij discussieeren en waar
over wij elkaar soms in de haren vliegen.
Nu is er één gevaar, namelijk dat wij zóó
geheel en al in beslag genomen worden door
al deze op zichzelf uiterst belangrijke din
gen dat wij de allerbelangrijkste vraag gaan
vergeten: dat is is de vraag waarmee Luther
in het klooster van Erfurt geworsteld heeft:
„Wat moet ik doen om zalig te worden?"
Hebt u over deze vraag wel eens nage
dacht?
Nog nooit?
Dan wordt het hoog tijd dat u er eens
over na gaat denken. Leg al die problemen
waarover wij hierboven schreven en die op
zichzelf van buitengewoon veel belang zijn,
maar eens rustig naast u neer en houd u
eens ernstig bezig met die eene vraag die
door alle eeuwen heen actueel blijft: „Wat
moet ik doen om zalig te worden?"
Tobt u misschien juist met deze eene
vraag? En kunt u er het antwoord niet op
vinden?
Hier is het antwoord: Geloof in den Heere
Jezus Christus. Dat is het antwoord dat God
ons geeft in Zijn Woord. Dat is het ant
woord dat Luther na heel veel strijd weer
opnieuw verstaan heeft.
Gelooven in den Heere Jezus Christus, dat
is: vertwijfelen aan alles wat van je zelf is,
aan je burgerlijke braafheid en aan je gods
dienstigheid en aan je vroomheid en aan je
berouw en je bekering en met al je zonden
in je totale verlorenheid, rusten in het vol
brachte werk van Jezus.
DS C.A. VAN HARTEN.
Katwijk aan Zee.
niet tot de eigenlijke spelling rekenen.
Een der meest voorkomende fouten is
wel het verkeerd spellen van woorden als
gehate, welbestede, gesmede en dergelijke.
Men vertrouwt weer op zijn gezichtsge
heugen en daar men vaak heeft gezien:
haatte, besteedde en smeedde, verwart men
deze vormen met de zooeven genoemde en
schrijft die ook met een dubbelen mede
klinker. Toch is bij eenig nadenken de
zaak heel eenvoudig. Men zegt: de man is
goed, dus de goede man. Zoo is het nu
ook met een zin als: de man is gehaat en
de gehate man. Evenmin als men goede
met twee d's schrijft, moet men dat met
gesmede, welbestede of gehate doen.
Toch geeft dit moeilijkheden. Niet zoo
lang geleden, belde een ambtenaar van een
ministerie n^ij op om te vragen hoe hij
moest spellen: het gesmede ijzeren hek,
want men kon het omtrent de spelling van
gesmede niet eens worden. Een andere
moeilijkheid is de schrijfwijze van dreu
mesen, kieviten, leeuweriken, perziken en
dergelijke. Men- vindt deze woorden gere
geld met een dubbelen medeklinker. Ook
hier spelen de gezichtsherinneringen den
schrijver parten. Want hij heeft gelezen
baronessen, knipmessen, hikken en derge
lijke woorden. Maar hij weet niet dat de
klemtoon hierbij de schrijfwijze aangeeft.
Men verdubbelt den medeklinker namelijk
alleen na een korten klinker mét den klem
toon. De i of e van de eerstgenoemde
woorden hebben dien niet en dus heeft geen
verdubbeling plaats. Alleen de woorden,
eindigend op is, as, us en os vormen daarop
een uitzondering. Bij deze wordt de s
steeds verdubbeld zonder dat de klemtoon
daarbij in aanmerking komt. Vandaar dat
men schrijft: vonnissen, secretarissen, at
lassen, crocussen, albatrossen.
Een andere moeilijkheid vormen de woor
den als staatsschuld en dorpsschool. Moeten
die met dubbele of met enkele s gespeld
worden? Hóóren kan men dat niet. Maar
men past hier den regel der gelijkvormigheid
toe. Als men in woorden, waarbij men het
wél kan hooren een verbindings-s schrijft,
doet men dit in de andere ook. Men zegt
b.v. dorpsburgemeester en schrijft dus ook
dorpsschool; men schrijft staatsbegrooting
en dus ook staatsschuld.
Dan ziet men dikwijls een verwarring tus
schen groote en grootte. Ook hier kan de
logica helpen. Men schrijft breedte, dikte,
diepte en moet dus ook spellen grootte als
men het zelfstandige naamwoord bedoelt.
Dit geldt dan natuurlijk ook voor ge
zindte. Het gebrek aan logisch redeneeren
is wel de voornaamste oorzaak van de vele
fouten die men maakt. Anders zou men
woorden als glooiing, besnoeiing, verfraai
ing niet verkeerd spellen. Men heeft immers
hier te doen met den stam Van een werk
woord waarachter ing komt. Men verge
lijke daarmee wandeling, verveling en
samenstelling.
Komisch wordt dit gebrek aan nadenken,
als er twee woorden bestaan, die een ge
heel verschillende beteekenis hebben, al
naar ze gespeld worden. Dit had de schrij
ver niet bedacht, die uit Indië een brief naar
kennissen in Nederland zond en hun mede
deelde: „Ik zit hier op mijn eendje", terwijl
hij eentje bedoelde. Uit deze slordigheid
van denken ontstaan ook fouten als pos
bode, diensmeisje en aadrijkskunde, die
men geregeld aantreft bij leerlingen van de
eerste klassen der middelbare school.
Misschien is hieraan ook toe te schrijven
de spelling fitten voor vitten, daar men
bij eenig nadenken toch moet begrijpen dat
een gas- en waterfitter iets anders komt
doen dan vitten op onze water- en gas
leiding.
Ook behooren hierbij de spellingen aards-
schelm en aardsdeugniet. Als men weet dat
aarts beteekent grootste of voornaamste en
men vergelijkt dan daarmee aartsbisschop,
is het duidelijk dat een aartsschelm iets
anders beteekent dan een aardsche schelm.
Valsche tiengulden-biljetten
in omloop
Verschillen vallen vrij spoedig In 't oog
Sedert eenige maanden zijn er tn Neder
land valsche tiengulden-biljetten in omloop.
Deze bankbiljetten dragen de nummering
5 b a of 5 b c op den achterkant, terwijl in
het midden van den gedrukten tekst op den
achterkant de strafbepaling dus in
plaats van letters, kleine schuine streepjes
voorkomen.
Een reder, die deze valsche bankbiljetten
In zijn bezit heeft of ontvangt, wordt ver
zocht hiervan onmiddellijk aangifte te doen
zoo mogelijk onder opgave van het signale
ment van dengene, door wien het valsche
biljet is uitgegeven.
En deze man stempelt alles, wat wordt
aangevoerd, plichtsgetrouw in het
kantoortje voor het paleis af.
Dikwijls ziet men ook de spelling vergul-
sel en verglasel (glazuur), terwijl men toch
eenvoudig behoeft te denken aan baksel,
brouwsel en kooksel om in te zien dat men
hier heeft te doen met den stam van een
werkwoord, gevolgd door -sel en dus moet
spellen verguldsel en verglaassel. Prinsen
schrijft men met een s. Welke reden zou
er nu kunnen bestaan om prinsessen met
een c te schrijven? Het tweede woord is
toch immers niets anders dan een verlen
ging van het eerste? Dan hebben vele schrij
vers last met woorden als familiën, harmo
nieën en melodieën. Ook hier behoeft men
slechts aan den klemtoon te denken. Heeft
de ie den nadruk, dan komt er een e bij,
anders niet. Men spelt dus knieën, maar
leliën en melodieën, maar familiën.
Het gebruik van de 's geeft ook vaak
moeilijkheden. Geregeld leest men vacan-
tie's, advertentie's, enz. Maar de regel is
dat men slechts dan een 's schrijft, als de
mogelijkheid van verkeerde uitspraak be
staat. Men schrift dus papa's, paraplu's,
foto's, doch vacanties, dictees, dominees,
baboes, advertenties. Men denke hierbij
aan woorden, die wat op elkaar lijken als
crocus en accu's, welke uitspraakmoeilijk
heden zouden kunnen geven. In de bladen
leest men ook nog geregeld: „villa'tje te
koop. Voor woorden op -tje geldt echter
de regel dat men vóór deze lettergreep een
dubbelen klinker schrijft, dus fotootje, vil
laatje, dicteetje, parapluutje.
(Voor vervolg zie onderaan Pag. 4)
