•Jlicuuu* Jfitlsdje (üoitranf
Tweede Kamer verwerpt Grondwetswijziging
Comm.-Gen. voor overleg naar Nederland?
WAAROM ALDUS?
Op 11 November eert Nederland de dooden
LDist *11
DONDERDAG 81 OCTOBER 1946
Se Serie, Se Jaargang vanaf 7 Mei 1915, No.
Abonn em-en tspr Ijzen
0.26 per week
1.10 per maand
f 3.25 per kwartaal
(bij betaling p. kwlt.
verh. m. adm.kosten)
Advertentiën 0.15
per mjn.
BtJ contract belang
rijke korting
Telefoonnummers:
Dir. en Red.: 20408
Administratie: 22710
Christelijk-Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie en
Administratie: -»
HOOGEWOERD 103
Postrekening 5 8 9 3 0
Hoofdredacteur
Dr E. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
voor Leiden en Omstreken
„Slantuostirf) is ql)fb!fuefl
piyn (Krl in tcgfjensport"
„Uitzending troepen naar
Indië" aanvaard
(Van onzen Parlementsredacteur.)
Het ging bij de Grondwetswijzigingen,
welke gistermiddag in de Tweede Kamer
in tweede lezing in behandeling kwamen,
om twee zaken, gelijk we reeds meedeelden.
De eerste, die het aanbrengen van wijzigin
gen in het Hoofdstuk „Veranderingen" be
trof, is met 57 tegen 36 stemmen verwor
pen: de twee darden meerderheid was niet
behaald. Die ter zake van de uitzending van
troepen naar overzee werd goedgekeurd
met 84 tegen 9 communistische stemmen. De
voorstanders bij het eerste wetsontwerp be
stonden uit de leden van de Katholieke frac-
tite en van de groep van de Partij van den
Arbeid. Alle andere partijen stemmen gelijk
als in eerste lezing, tegen. Voor de commu
nisten, die zich toenaan de stemming ont
trokken. geldt dit niet. Zij stemden thans
ook tegen, kennelijk om politieke redenen.
Er is wel gepoogd een verklaring van deze
verandering van gedragslijn te geven, Ge
sproken werd van verdediging van demo
cratische rechten, maar dit was nauwelijks
ernstig te nemen. Hoogstens droeg het er
toe bij om de zonderlinge figuur, dat de
Moskou-vrienden in dit heele debat maken,
nog te accentueeren.
Het was een echte saaie middag. Elke po
litieke spanning ontbrak en ook de lange
redevoeringen van drie communisten droe
gen er slechts toe bij om den indruk van
„doodgepraat" te versterken. Nieuwe argu
menten waren er niet, ook al hield de heer
STOKVIS een lyrischen lofzang op de Grond
wetswijziging van 1887, die z. i., ten aanzien
van de uitzending der militairen, mijlen ver
uitging boven 1946. Maar hij vergat, dat we
toen nog leefden in de schaduwen van de
koloniale periode, zoodat deze ultraradicaal
optrad als verheerlijker van een geestelijk en
sociaal tijdperk, dat hij anderzijds zoo sterk
mogelijk zegt te bestrijden. Elke politieke
stijl is bij de heeren zoek en al dat gepraat
met hun halfbakken wijsheid, kost de Ka
mer uren zonder eenig nut. Dat is hun in
den loop van den middag door verschillende
sprekers duidelijk aan het verstand ge
bracht. Vooral de heer JOEKES waschte
den heeren geducht de ooren, al sprak hij
daarbij terecht van een anti-climax. De rede
Prins Bernhard in het eere
comité voor het Residentieorkest
*t Bestuur van het orkest collectief afgetreden.
Zooals reeds gemeld, zal het Res. Orkest t.g.v,
zijn 40-jarig bestaan op 20 Nov. in het Gebouw
voor K. en W. te 's-Gravenhage een gala
concert geven. Voor dit concert is een eere
comité gevormd, dat bestaat uit Z.K.H. Prins
Bernhard, den Eng. ambassaeur Sir Neville
Bland, den minister van O.K. en W., dr Jos
J Gielen, den commissaris der Koningin in
Zuid-Holland, mr L. A. Kesper en den burge
meester van 's-Gravenhage, mr S. J. R. de
Monchy.
Aangezien het bestuur van het Res. Orkest
meent, de verantwoordelijkheid van de hui
dige financieele situatie, geschapen door de
subsidieeringspolitiek van het dep. van O. K.
en W. niet langer te kunnen dragen, is het,
naar de N.R.C. meldde, collectief afgetreden.
Op 9 Nov. a.s. zal in een buitengewone leden
vergadering een nieuw bestuur -worden ge
kozen.
Wederom partij juweelen in
A'damsche villa gevonden
Reeds voor een waarde van f 2 millioen
opgespoord.
Vond de A'damsche recherche vorige week
in een van de verwarmingsketels van een
villa in A'dam-Zuid een partij goud en ju
weelen, thans is onder den vloer van de 4e
étaige van deze villa de woning van den
concierge voor de tweede maal een partij
juweelen gevonden ter waarde van ongeveer
een kwart millioen gulden. Een hernieuwd
onderzoek in den kelder bracht nog ruim 25
schilderijen te voorschijn. Voor een waarde
van ruim f2 millioen is thans reeds opge
spoord.
Albanië heeft bij de V.N. geprotesteerd
tegen het binnenvaren van de territoriale
wateren door Engelsche oorlogschepen.
van den heer STOKVIS getuigde inderdaad
van studie en intelligentie, maar de heeren
DE GROOT en WAGENAAR sloegen tot ver
in het tegendeel om.
(Voor vervolg zie Pag. 2)
Nederland wil 500 millioen dollar
leenen
Nederland heeft bij de Internationale
Bank een leening van 500 millioen -dollar
aangevraagd. (Het aan Ass. Press ontleende
bericht, dat Nederland een leening van 200
300 millioen dollar zou aanvragen, blijkt
dus niet geheel juist te zijn geweest. Red.).
(Exclusieve opname Nieuwe Leidsche Crt.)
Een blik in de Tweede Kamer, zooals onze fotograaf haar gisteren zag. De president,
mr Van Schaik (met wit vest), kijkt toevallig in de lens. Links van hem, in de banken
op den achtergrond, zitten twee aan twee de communisten, die juist door mr Joekes
(op het spreekgestoelte) onder handen genomen worden.
KWESTIE-SOEKARNO QpEN
NED. AANGELEGENHEID!
Gisteren werd op de plenaire zitting te
Batavia besloten om de politieke besprekin
gen tusschen de voltallige Nederlandsche en
Inheemsche delegaties morgen te doen aan
vangen.
De nieuwe Ned. voorstellen, welke de
Comm.-Gen. heeft uitgewerkt, en welke ge
baseerd zijn op de voorloopige besprekin
gen met 3e Inheemsche delegatie, zijn gis
teren gereed gekomen. Zij zullen binnen
tien dagen worden bekend gemaakt. Ook de
Inheemsche delegatie heeft thans nieuwe
voorstellen gereed.
Men acht het te Batavia waarschijnlijk,
dat beide partijen hun plannen voor nadere
bestudeering zullen uitwisselen. In verband
hiermede hebben gezaghebbende Ned. krin
gen, die in nauw contact staan, met de
Comm.-Gen., gewezen op de mogelijkheid,
dat twee of meer leden dier commissie zich
in de nabije toekomst naar Nederland zul
len begeven, ten einde met de Regeering
overleg te plegen.
De kwestïie van de aanvaardbaarheid van
Soekarno is bij de onderhandelingen geen
punt van bespreking geweest, en het is
evenmin waarschijnlijk, dat zij in de naaste
toekomst naar voren zullen worden ge
bracht. De Comm.-Gen. heeft zich op 't
standpunt gesteld, dat dit een zuiver In
heemsche aangelegenheid is, waarover de
Nederlanders geen beslissing kunnen nemen.
Ondanks het feit, dat men zeer teleur
gesteld is over het uitblijven van den
„staakt het vuren"-order, wordt gemeld, dat
de onderhandelingen „in een atmosfeer van
ware oprechtheid en hartelijkheid" worden
voortgezet. Of de verdere ontmoetingen te
Duitsch protest tegen Nederl.
grenscorrecties
Twee Duitsche politieke partijen hebben
geprotesteerd tegen, de door de Nederland-
sche regeering voorgestelde grenscorrecties.
Zoo wenscht de Chr. Dem. Partij Borkum
te behouden. Men acht deze grenscorrecties
een zware hypotheek op de Ned.-Duitsche
handelsb etrekkingen.
Wel is men zich bewust, dat de in Neder
land veroorzaakte schade moet worden ver
goed, maar dan niet met mensohen en land.
Djocjakarta zullen plaats vinden, is nog
niet bekend.
De onder geall. contróle staande gebieden
zullen na het vertrek der Britsche troepen
officieel aan het Ned. gezag worden over
gedragen. Er werd nog een voorstel inge
diend om deze gebieden centrum van
regeeringsactiviteit een afzonderlijken
status te geven, gelijkend op die van Can
berra, als hoofdstad van Australië.
Nadat nog gesproken was over de mone
taire verwarring der laatste dagen, veroor
zaakt door de invoering van den regubli-
keinschen gulden, werd besloten de volgen
de plenaire zitting op 4 Nov. te doen plaats
vinden.
Minister Van Kleffens heeft ter alge-
meene vergadering der Vereenigde Naties
een belangrijke mededeeling gedaan in zake
Indië en gezegd, dat het zou krijgen „den
status van gebieden met zelfbestuur".
De mededeeling was niet duidelijk in zoo
verre niet blijkt wat hier precies onder zelf
bestuur moet worden verstaan en wat dit
zal moeten inhouden. Doch zij was toch weer
belangrijk, ook al omdat het de eerste posi
tieve uitspraak was, welke sinds langen tijd
openlijk door een lid van de Regeering is
gedaan.
Zoolang dan ook geen nadere formulee
ringen zijn verstrekt, willen wij volstaan
met onze teleurstelling uit te spreken over
het feit, dat ons volk zoo, als van ter zijdev
kennis moet nemen van de richting, waar
in het bij de besprekingen inzake Indië
blijkbaar moet gaan.
Wij nemen aan, dat minister Van Kleffens,
aldus sprekende, een klein tipje heeft op
gelicht van de instructie, welke aan de
Commissie-Generaal is meegegeven en welke
aan het parlement alleen in besloten ver
gadering is medegedeeld, terwijl zij aan ons
volk nog verborgen moest blijven.
Zoo heeft minister Van Kleffens dan op
nieuw de Indische kwestie op internationaal
platform aangeroerd. Hij had daartoe stellig
meer aanleiding dan onlangs het geval was
bij prof. Schermerhorn. Deze stelde aan het
begin der besprekingien in Indië voorop, dat
hij bereid zou zijn internationale arbitrage
te aanvaarden, voor het geval de besprekin
gen onverhoopt zouden stranden.
De bedoeling van deze laatste uitspraak
was te loven. Die bedoeling immers was ken
nelijk om bij de tegenpartij in de onderhan
delingen -alle wantrouwen weg te nemen, als
zou Nederland toch nog een kolonialen oor
log wenschen.
Maar de uitspraak van prof. Schermer
horn kan behalve dit goede element nog een,
ander inhouden, n.l. een zijdelingsche vol
kenrechtelijke erkenning van het be win d-
Soekarno. Het gangbare begrip van interna
tionale arbitrage heeft immers betrekking op
afzonderlijke en zelfstandige staten.
Gaarne willen wij begrijpen, dat minister
Van Kleffens gemeend heeft voor het be
langrijke internationale forum der Vereenig- v
de Naties tot zijn uitspraak te moeten komen.
Met eenige reserve willen wij dat ook aan
nemen van de uitspraak, welke prof. Scher
merhorn deed. (Deze laatste is in het hantee-
ren der begrippen van internationaal recht
zeker de mindere van minïjster Van Klef
fens).
Doch het zou bevredigender zijn, indien
ons volk zelf op deze punten, waarop blijk
baar uitspraken mogelijk zijn, van Regee-
ringszijde uitvoeriger werd voorgelicht en
het niet het onbevredigend gevoel behoeft te
hebben, dat het straks wel eens plotseling
voor een voldongen feit kon blijken te staan.
KLAPROOSDAG WORDT DAG
VAN HET OORLOGSGRAF
Klaprozen. Zij werden een symbool, ont
sproten aan het brein van den Schotsohen
dichter John Mc Grae en overgenomen door
het geheeie Britsche Rijk. In 1918 bloeiden
deze bloemen tusschen de onafzienbare rijen
oorlogsgraven in Vlaanderen en dit inspi
reerde den dichter tot het bekende „In
Flanders Field". Sindsdien eeren de Britten
elk jaar op den Hden November hun ge
vallenen door het dragen van een klaproos.
Nu ook wij, na den laatsten oorlog onze
dooden hebben te herdenken, zal, zooals ge
meld, in ons land poppy-day" worden ge
vierd, als de dag van het oorlogsgraf. Be
halve onze eigen gevallenen, zullen wij op
dezen de 40.000 voor onze vrijheid gevallen
dooden herdenken en kan voor dit doel
bloemen schenken, die op verschillende, nog
nader bekend te maken plaatsen, zullen
worden ingezameld. Op den Zondag, vóór
.11 Nov., worden op de oorlogskerkhoven
plechtige herdenkingen gehouden. Reeds
30.000 graven zijn geadopteerd'; de overige
zijn nog niet geïdentificeerd. Zij, die een
graf hebben aangenomen, zenden hiervan
foto's aan de betrokken familieleden. Indien
men de taal niet machtig is, kan men zich
met het Comité Oorlogagraven in verbin
ding stellen, waar de te voeren correspon
dentie vertaald wordt en de brief aan den
briefbesteller wordt teruggezonden, die hem
DAT aan jhr. O. Reuchlin, ambassaderaad
te Washington, de pers. titel van buitengewoon
gezant en gevolm. minister is verleend.
DAT het verkeersplein te Hoevelaken in zijn
vroegeren vorm wordt hersteld.
DAT op den verjaardag van zijn vrouw de
62-jarige P. Janse te Biggekerke in een dorsch-
trommel is gevallen, tengevolge waarvan zijn
beide beenen werden afgerukt en hij onmid
dellijk overleed.
DAT nog vóór 1947 door de H.A.R.K. 100.000
stuks textiel en schoenen, 1200 dekens, een
groote partij kleeding en 190 Zwitsersche
nood-ameublementen voor de getroffenen in
Zeeland worden beschikbaar gesteld.
DAT de Stichting van den Landbouw op
15 November te Goes de mechanisatie van den
landbouw in Zeeland zal bespreken.
DAT te Nijkerk 4 arbeiderswoningen gereed
zijn gekomen, waarvan de bouwkosten f 10.000
per woning hebben bedragen.
DAT de Leeuwarder rechtbank den 20-j.
P. R. Koning te Wolvega, die in 1943 twee be
jaarde vrouwen met een beitel had gedood, tot
10 jaar met aftrek heeft veroordeeld.
DAT de Canad minister van Gezondheid,
Brooke Claxton, gisteren, een krans heeft
gelegd op het Canad. kerkhof te Bengen op
gelegd
DAT A. Mastenbroek te Den Haag in de
plaats van J. Schouten, aan wien op verzoek
eervol ontsïag is verleend, benoemd is tot lid
van het college van Rijksbemiddelaars.
DAT in de St.Crt. van gisteren is opgenomen
de prijzenbeschikking schildersbedrijven 1946.
DAT i.p.v. prof. mr. R. P. Oleveringa, aan
wien op verzoek eervol ontslag is verleend,
benoemd is tot voorz. afd. rechtspraak van den
Raad voor het Rechtsherstel prof. mr. R. D.
Kollewijn te Leiden.
DAT aan H. v. Rossenberg op verzoek eervol
ontslag is verleend als dir. van de straf
gevangenis te Breda.
DAT dr Lunsingh Scheurleer, dr v. Lut-
tervelt en Ton Koot momenteel een bezoek
brengen aan diverse musea in de Vereen.
Staten.
DAT de nieuwe autosnelweg tusschen
Arnhem en Nijmegen gemiddeld door 4000
auto's per dag wordt bereden.
DAT bij den A'damschen Raad f25.000 is
aangevraagd voor herstel van den A'damschen
handel.
DAT het Tweede Kamerlid Van Lienden
aan den min. v. Econ. Zaken inlichtingen
heeft gevraagd betreffende de opheffing van
de afd. van het C.D.K. te Hattem en de
vestiging van een nieuw kantoor te Nij
megen.
DAT de gemeentebegrooting over 1947 van
Breda een tekort aanwijst van ruim f X mil-
DAT de Academie voor Wetenschappen te
Parijs den prijs Jules Cesar Janssen, be
staande uit een médaille, heeft toegekend
aan prof. J. H. Oort, dir. der Leidsche ster
renwacht.
DAT de stukken, betrekking hebbend op
de zuivering van den burgemeester van Op-
sterland, ter vertrouwelijke inzage aan de
Tweede Kamer zijn toegezonden.
DAT de min. in een nota betreffende aan
vulling van de Drankwet er op wijst, dat
een Tribunaaluitspraak niet tot intrekking
van de vergunning kan leiden, tenzij hierbij
de ontzetting uitdrukkelijk is bepaald.
DAT H. P. Spaink morgen 25 jaar bediende
is aan de A'damsche gem. Universiteit.
DAT bij de aanbesteding van een boerderij
te Obdam alle biljetten ongeldig werden ver
klaard, daar de inschrijvers zich niet gehou
den hadden aan de z.g. opzet-clausule.
DAT op 2 en 3 Nov. in A'dam een congres
wordt gehouden om te komen tot oprichting
van een actieve landelijke vrouwenbeweging.
DAT dr A. E. Spanjaard morgen afscheid
neemt als wnd-dir. van het Sophia Zieken
huis te Zwolle en dr C. A. v. Hees uit Wa-
geningen als zijn opvolger wordt geïnstal
leerd.
DAT benoemd is tot officier in de Orde
van Oranje Nassau dr J. Th. Henrard, Con
servator aan de R.U. te Leiden.
DAT de bevolking van Breda op 1 Jan.
ji. 82.192 zielen bedroeg.
overschrijft, omdat een eigenhandig geschre
ven brief de verstandhouding beter bevor
dert.
De opbrengst van den klaprozen verkoop
wordt o.m. besteed om niet-kapitaalkrach
tige familieleden van in Nederland begra
ven militairen, die een graf willen bezoeken,
financieel tegemoet te komen. In de bio
scopen wordt een film gedraaid, terwijl gen.
H. G. Winkelman op 10 Nov. in het pro
gramma voor de strijdkrachten zal spreken
over „poppy-day". Iedere Nederlander op
11 Nov. klaproosdrager.
WAT USANCE IS IN
NEDERLAND
Op 29 Oct. jJL ontvluchtte de 54-jarige po
litieke gevangene Nicolaas Achilles, uit het
bewaringskamp Duindorp te Scheveningen,
Hij woonde vroeger Gaslaan 30 te Den Haag,
was autobekleeder, 1.70 m lang, heeft grijs
haar, blauwe oogen en een kunstgebit.
Lord Templewood grootkruis
orde van Oranje Nassau
In Engeland een boomen-actie voor
Walcheren?
Lord Templewood (vroeger Sir Samuel
Hoare), voorz. van de „Help Holland Coun
cil", heeft gisteren in het Paleis aan het
Lange Voorhout uit handen van H.M. de
Koningin persoonlijk de hooge onderschei
ding van Grootkruis in de Orde van Oranje
Nassau ontvangen. Bij deze ontvangst waren
de Britsche ambassadeur en Lady Bland
tegenwoordig.
Vandaag brengt Lord Templewood een be
zoek aan Walcheren. Men verwacht, dat hij
voornemens is in Engeland een boomen-
actie voor Walcheren te beginnen.
PORTVRIJDOM VOOR MILITAIREN
INGETROKKEN.
Met ingang van 1 Nov. is de portvrijdom
voor militairen t.a.v. brieven ingetrokken.
Portvrijdom blijft bestaan uitsluitend voor
door militairen te verzenden briefkaarten,
met uitzondering van dïie, welke berichten
omtrent handelszaken of bestellingen be
vatten.
DE NED. TROEPEN VOOR CURACAO
De Staten van Curasao hebben een schrij
ven gericht aan het bestuur, waarin „ver
bazing en leedwezen" wordt uitgedrukt over
de beslissing om de Curagaosche militie te
ontbinden en in Curasao geregelde Ned.
troepen te stationeeren. Dr Maal sprak zelfs
over „bezettingstroepen"
ZON EN MAAN
Vrijdag 1 Nov. Zon op 7.33 en onder 17.13;
Maan op 14.36 en onder 22.22. Zaterdag I
Nov, Eerste kwartier.
